Momentum

Sa Newtonyano na mekanika, an linyar na momentum, napapalis na momentum, o simple bilang momentum (darakulan: momenta) iyo an produkto kan masa asin belosidad kan sarong bagay. Ini iyo sarong bektor na kantidad na igwang magnitudo asin direksyon. Kun m an masa kan sarong bagay asin v iyo an belosidad kaini (saro man na bektor na kantidad), an momentum kan nasambit na bagay iyo:

Momentum
An momentum kan puting bola iyo naibalyo sa ibang mga bola pagkatapos kan kolisyon.
Bistadong mga simbolo	p, p
Yunit na SI	kilogramo metro kada segundo kg⋅m/s
Ibang mga yunit	slug⋅ft/s
Nakokonserbar?	Iyo
Dimensyon	MLT−1

$\mathbf {p} =m\mathbf {v} .$

Sa SI na yunit, an momentum iyo nasusukol sa kilogramo metro kada segundo (kg⋅m/s).

Sa Ikaduwang Ley ni Newton kan mosyon, an rikas sa pagbabago sa momentum kan lawas iyo parehas sa kabilugang puwersa na minaakto digdi. An momentum iyo nakadepende sa frame of reference, pero sa maski anong inersyal na paghiling ini iyo sarong nakokonserbang kantidad, boot-sabihon kun an sarong saradong sistema iyo dae naaapektaran kan mga panluwas na puwersa, an kabilugang linyar na momentum niya dae nagbabago. AN momentum iyo nakokonserbar man sa espesyal na relatibidad (kaiba an namodipikang pormula) asin, sa namodipikang porma, sa elektrodinamika, mekanikang kwantum, teoryang kwantum na hiwas, asin an heneral na relatibidad. Ini iyo sarong ekspresyon kan saro sa mga pundamental na simetriya kan ispasyo asin oras: an napapalis na simetriya.

An mga halangkaw na pormulasyon kan klasikal na mekanika, an Lagrangiyano asin Hamiltoniyano na mekanika, nagtutugot nin saro sa pagpili nin koordinatong sistema na mabali nin simetriya asin restriksyon. Sa mga sistemang ini an nakokonserbang kantidad iyo an heneralisadong momentum, asin sa heneral ini iyo lain gikan sa kinetikong momentum na natawan nin depinisyon sa ibabaw. An konsepto kan heneralisadong momentum iyo nadadara sa mekanikang kwantum, kun sain ini iyo nagigin operador sa sarong wave function. An mga operador sa momentum asin posisyon iyo relatibo sa paagi kan Heisenberg uncertainty principle.

Sa mga nagpapadagos na sistema arug kan elektromagnetikong hiwas, pluwidong dinamika, asin narurukming lawas, an sarong momentum na densidad pwedeng matawan nin depinisyon, asin an sarong nagpapadagos na bersyon kan konserbasyon kan momentum iyo mataong dalan sa mga ekwasyon arug kan Navier–Stokes equations para sa mga pluwido o an Cauchy momentum equation para sa mga narurukming solido o pluwido.

Panluwas na takod

• Konserbasyon kan momentum Archived 2011-10-26 at the Wayback Machine. – Sarong kabtang gikan sa sarong online na tekstong libro