Wikipedia

Wiązowna (gmina)

gmina wiejska w województwie mazowieckim

Wiązowna – gmina wiejska w województwie mazowieckim, w powiecie otwockim. W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie warszawskim.

Wiązowna
gmina wiejska
Ilustracja
Urząd Gminy w Wiązownie
Herb
Herb
Państwo

 Polska

Województwo

 mazowieckie

Powiat

otwocki

TERC

1417082

Siedziba

Wiązowna

Wójt

Janusz Witold Budny (2014)

Powierzchnia

102,12 km²

Populacja (31.12.2023)
• liczba ludności


13 686[1]

• gęstość

120,8 os./km²

Nr kierunkowy

22

Tablice rejestracyjne

WOT

Adres urzędu:
ul. Lubelska 59
05-462 Wiązowna
Szczegółowy podział administracyjny
Plan gminy Wiązowna
Liczba sołectw

26[2][3]

Liczba miejscowości

28[3]

Położenie na mapie powiatu
Położenie na mapie powiatu
52°10′22″N 21°18′08″E/52,172778 21,302222
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa
Biuletyn Informacji Publicznej

Siedziba gminy to Wiązowna.

Według danych z 31 grudnia 2023 roku gminę zamieszkuje 13 686 osób[1].

Struktura powierzchni

edytuj

Według danych z roku 2002[4] gmina Wiązowna ma obszar 102,12 km², w tym:

  • użytki rolne: 57%
  • użytki leśne: 30%

Gmina stanowi 16,6% powierzchni powiatu.

Jednostki pomocnicze gminy

edytuj

Gmina Wiązowna została podzielona na 30 jednostek pomocniczych gminy (stan na 2019 rok) – 27 sołectw i 3 osiedla[2].

Sołectwa
Osiedla

Demografia

edytuj

Dane z 30 czerwca 2004[5] i z 31 grudnia 2012[6]:

Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
jednostka osób % osób % osób %
populacja 2004 r. 9650 100 4947 51,3 4703 48,7
gęstość zaludnienia
(mieszk./km²)		 94,5 48,4 46,1
populacja 2012 r. 11521 100 5851 50,8 5670 49,2
gęstość zaludnienia
(mieszk./km²)		 112,8 57,3 55,5
  • Piramida wieku mieszkańców gminy Wiązowna w 2014 roku[7].


 

Historia

edytuj

Gmina Wiązowna powstała 13 stycznia 1867 roku w związku z reformą gminną w Królestwie Polskim. Należała do powiatu nowomińskiego w guberni warszawskiej[8][9][10].

W połowie 1870 roku do gminy Wiązowna włączono zniesioną gminę Duchnów (Brzeziny, Duchnów, Dziechciniec, Kąck, Konik Stary, Malcanów, Pęclin, Wielgolas Brzeziński, Wielgolas Duchnowski i Żanęcin)[11][12][13].

16 marca 1916, w związku z reorganizacją administracyjną terenów Królestwa Polskiego pod okupacją niemiecką podczas I wojny światowej, gminę Wiązowna wyłączono z powiatu mińskiego i włączono do powiatu warszawskiego. Równocześnie z gminy Glinianka w powiecie mińskim wyłączono miejscowości Jabłonna, Kopki, Strachocin, Świerk i Wólka Mlądzka, włączając je także do powiatu warszawskiego, gdzie zostały przyłączone do gminy Wiązowna[14].

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości gmina Wiązowna zachowała przynależność do powiatu warszawskiego w woj. warszawskim, i z nim były spisywana, mimo że okupacyjna zmiana powiatowa tych jednostek nie została nigdy sformalizowana przez odrodzone państwo polskie[15]. Doszło do tego dopiero 14 lipca 1924, kiedy to ich przynależność do powiatu warszawskiego została uregulowana[16]. W okresie międzywojennym gmina Wiązowna przynależała do województwa warszawskiego.

1 stycznia 1925 z gminy Wiązowna wyłączono Michalin i Jarosław, które weszły w skład nowo utworzonej gminy Falenica Letnisko[17].

1 kwietnia 1930 z gminy Wiązowna wyłączono następujace miejscowości, włączając je do gminy Okuniew w tymże powiecie[18]:

1 października 1932 z gminy Wiązowna wyłączono folwark Natalin Z., kolonię Ewin oraz osadę tabelową Nr. 10 wsi Jabłonna, włączając je do miasta Otwocka w tymże powiecie[19].

20 października 1933 gminę Wiązowna podzielono na 26 gromad (podano skład gromad)[20]:

  • Aleksandrów – Aleksandrów (w.), Aleksandrów (kol.), Różanka (kol.) i Różyce (kol.),
  • Boryszew – Boryszew (w.), Boryszew (kol.), Oresto (kol.) i Stefanówka (kol.),
  • Brzeziny – Dobra Stefanów (f.) i Renin (f.),
  • Duchnów – Duchnów (w.), Duchnów (f.), Duchów (kol.), Dziechciniec Duch. (kol.), Golica (w.) i Wysokiny (kol.),
  • Dziechciniec – Dziechciniec (w.), Dziechciniec (f.) i Dziechciniec (kol.),
  • Emów – Emów (w.),
  • Góraszka – Góraszka (w.) i Góraszka (kol.),
  • Izabela – Izabela (w.), Izabela (kol.), Izabela (f.), Bernatówka (kol.) i Bombartówka (kol.),
  • Jabłonna – Jabłonna (w.),
  • Kąck – Kąck (w.) i Kąck (f.),
  • Kopki – Kopki (w.),
  • Majdan – Majdan (w.), Majdan (f.), Majdanek (f.), Domanówka (w.), Zamajdan-Olszyny (f.), Kośno (f.), Zagórze Dwór (f.), Wyraj (kol.), Wille Zagórskie (kol.), Willa Dworek (kol.), Pensjonat Zagórze (kol.) i Ziemia Pawlakowska (kol.),
  • Malcanów – Malcanów (w.),
  • Michałówek – Michałówek (w.), Michałówek (kol.) i Jakubówek (kol.),
  • Mlądz – Mlądz (w.), Topolin (kol.), Kilińskie (kol.), Teklin (kol.), Prima (kol.), Moje Złotko (kol.), Torczynek (kol.), Ziemin (kol.), Kochowo (kol.), Longinówka (kol.) i Sokół (kol.),
  • Pęclin – Pęclin (w.),
  • Rycice – Rycice (w.), Białek (w.), Willa Leśna (kol.) i Milanówek (kol.),
  • Świerk – Świerk (w.),
  • Wiązowna (Gminna) – Mieczysławów A (f.), Mieczysławów C (f.), Wiązowna B (kol.), Mieczysławów B (kol.), Wesołówka (kol.) i Wiązowna C (w.),
  • Wiązowna Kościelna – Wiązowna (w.), Wiązowna Kościelna (w.), Annopol (w.), Brzezinki A (kol.), Brzezinki (kol.), Gródek (f.), Płachta (kol.), Piekło (kol.), Wisznica (kol.) i Goła Łąka (kol.),
  • Wielgolas Brzeziński – Wielgolas Brzeziński (w.) i Olszowa (f.),
  • Wielgolas Duchnowski – Wielgolas Duchnowski (w.),
  • Wólka Mlądzka – Wólka Mlądzka (w.), Szczepanów (kol.), Jakubówek (kol.) i Teresin (kol.),
  • Zakręt – Zakręt (w.), Zakręt (kol.), Chabrówka (kol.), Janówek (w.) i Zakręt (kol., II),
  • Zamlądz – Zamlądz-Żabianka (kol.), Chaskielówka-Frymet (kol.), Konstantynów (kol.) i Konstantynów (f.),
  • Żanęcin – Żanęcin (w.), Dziechciniec Żanęcin (kol.), Rycin Żanęcin (kol.), Rudka Szymanówka (kol.), Rudka Młynarska (kol.) i Rudka Karczemna (kol.).

1 kwietnia 1939 z gminy Wiązowna wyłączono gromady Zamlądz i Rycice oraz częściowo Aleksandrów i Emów, właczając je do gminy Falenica Letnisko[21].

Po wojnie gmina zachowała przynależność administracyjną.

15 maja 1951 do gminy Wiązowna włączono gromadę Pohulanka ze zniesionej gminy Wawer w tymże powiecie[22].

1 lipca 1952 z gminy Wiązowna wyłączono:

Po zmianach tych (1 lipca 1952), w następstwie likwidacji powiatu warszawskiego, gminę Wiązowna przeniesiono do nowo utworzonego powiatu miejsko-uzdrowiskowego Otwock, gdzie została przekształcona w jedną z jego ośmiu jednostek składowych – dzielnicę Wiązowna[24].

Dzielnica Wiązowna przetrwała do końca 1957 roku, czyli do chwili zniesienia powiatu miejsko-uzdrowiskowego Otwock, przekształcając go w zwyczajny powiat otwocki[26]. 1 stycznia 1958, już w nowo utworzonym powiecie otwockim, przekształcono ją w gromadę Wiązowna[27], jednak bez byłych (sprzed 1952) gromad Jabłonna, Mlądz, Świerk i Wólka Mlądzka, które włączono do awansującego do miana powiatu grodzkiego Otwocka[28].

Gromada Wiązowna przetrwała do końca 1972 roku, czyli do kolejnej reformy gminnej[29]. 1 stycznia 1973 w powiecie otwockim reaktywowano zniesioną w połowie 1952 roku gminę Wiązowna[30].

1 stycznia 1992 z gminy Wiązowna wyłączono wieś Aleksandrów (971,41 ha), włączając ją do Warszawy[31].

1 stycznia 2014 zniesiono wieś Wiązowna Kościelna, włączając ją (wraz z jej częściami Annopol, Piekło, Płachta i Zdroja) do wsi Wiązowna[32].

W 2019 roku gmina dostała nagrodę Teraz Polska w kategorii Gmina[33].

Zmiany terytorialne

edytuj

Ochotnicze Straże Pożarne

edytuj
 
Budynek OSP w Wiązownie

W gminie funkcjonują 3 jednostki ochotniczej straży pożarnej. Są to:

Władze gminy

edytuj
Ta sekcja od 2017-12 wymaga zweryfikowania podanych informacji.
Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w sekcji mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tej sekcji.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tej sekcji.

Naczelnicy Wiązowny:

  • Janusz Hozyasz (1970-1975) oraz (1975-1980)
  • Helena Osiecka (1980-1985)
  • Krzysztof Kilbach (1985-1990)

Przewodniczący Rady Gminy:

  • Marek Jędrzejczak (1990-1994)
  • Roman Zdunik (1994-1998)
  • Stanisław Wojciech Bogucki (1998-2002) oraz (2002-2004)
  • Paweł Zemło (2004–2006)
  • Dorota Dąbrowska (2006)
  • Magdalena Maria Łukomska (2006–2010)
  • Monika Aneta Sokołowska (2010–2014)
  • Renata Falińska (2014-2020)
  • Andrzej Piotr Cholewa (od 2020)

Wójtowie Wiązowny:

  • Jolanta Koczorowska (1990-1994) oraz (1994-1998)
  • Stanisław Bogucki (1998-2002) oraz (2002-2006)
  • Grzegorz Marek Jędrzejczak (2006-2010)
  • Anna Bętkowska (2010-2014)
  • Janusz Witold Budny (od 2014)

Sąsiednie gminy

edytuj

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b Strona gminy. Demografia. Stan ludności w dniu 31.12.2023
  2. ↑ a b BIP gminy, sołectwa
  3. ↑ a b Urząd Statystyczny w Warszawie
  4. ↑ Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
  5. ↑ Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
  6. ↑ GUS. Stan i struktura ludności
  7. ↑ Gmina Wiązowna w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2021-01-03], liczba ludności na podstawie danych GUS.
  8. ↑ Postanowienie z 17 (29) września 1866, ogłoszone 5 (17) stycznia 1867 (Dziennik Praw, rok 1866, tom 66, nr 219, s. 279).
  9. ↑ Postanowienie z 29 grudnia 1867 (10 stycznia 1868), ogłoszone 8 (20) lutego 1868 (Dziennik Praw, rok 1868, tom 67, nr 228, s. 359).
  10. ↑ Powiat warszawski, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 99.
  11. ↑ Krótka statystyka gubernij Królestwa Polskiego obejmująca rozległość i ludność tychże gubernij oraz wykaz miast, osad i gmin (Przedruk uzupełniony ze Skorowidza do Dziennika Praw, wydanego w połowie 1870 r.). Warszawa 1870
  12. ↑ Skorowidz Królestwa Polskiego czyli Spis alfabetyczny miast, wsi, folwarków, kolonii i wszystkich nomenklatur w guberniach Królestwa Polskiego, z wykazaniem: gubernii, powiatu, gminy, parafii, sądu pokoju lub gminnego, oraz najbliższej stacyi pocztowej, wraz z oddzielnym spisem gmin podług najświeższej ich liczby i nazwy ułożony, wykazujący: odległość każdej danej gminy od miasta powiatowego i sądu swojego gminnego; czy i jakie znajdują się w gminie zakłady fabryczne lub przemysłowe, szkoły itp. oraz ludność każdej gminy, obejmujący także podział sądownictwa krajowego świeżo urządzonego. T. 2
  13. ↑ Powiat (nowo)miński, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 452.
  14. ↑ Verordnungsblatt für das General-Gouvernement Warschau. 1916 nr 25 (22 III). [dostęp 2020-02-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-01-13)].
  15. ↑ Rocznik statystyki Rzeczypospolitej Polskiej. R. 1, 1920/21 cz. 1. [dostęp 2020-02-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-01-21)].
  16. ↑ Dz.U. z 1924 r. nr 60, poz. 601
  17. ↑ Dz.U. z 1924 r. nr 97, poz. 901
  18. ↑ Dz.U. z 1929 r. nr 64, poz. 496.
  19. ↑ Dz.U. z 1932 r. nr 79, poz. 701
  20. ↑ Warszawski Dziennik Wojewódzki: dla obszaru Województwa Warszawskiego. 1933, nr 14, poz. 136.
  21. ↑ Dz.U. z 1939 r. nr 28, poz. 188
  22. ↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 5 maja 1951 r. w sprawie zmiany granic miasta stołecznego Warszawy, Dz.U. z 1951 r. nr 27, poz. 199.
  23. ↑ a b Dz.U. z 1952 r. nr 26, poz. 180
  24. ↑ a b c Dz.U. z 1952 r. nr 27, poz. 185
  25. ↑ Dz.U. z 1952 r. nr 26, poz. 181
  26. ↑ Wyłączając z niego jednak Otwock, który stał się powiatem miejskim
  27. ↑ Uchwała Nr V/23/57 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Warszawie z dnia 15 listopada 1957 r. w sprawie zniesienia i utworzenia niektórych gromad w województwie warszawskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Warszawie z dnia 5 grudnia 19574 r., Nr. 6, Poz. 69)
  28. ↑ Dz.U. z 1957 r. nr 39, poz. 176
  29. ↑ Wykaz miast, osiedli i gromad: stan z dn. 1 I 1971 r., Cz. 1. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny – Biuro Spisów, 1971.
  30. ↑ Uchwała Nr XX/93/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Warszawie z dnia 1 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie warszawskim
  31. ↑ Dz.U. z 1991 r. nr 115, poz. 497
  32. ↑ Dz.U. z 2013 r. poz. 1629
  33. ↑ "Teraz Polska". Teraz Wiązowna [online], tuWiązowna.pl, 4 czerwca 2019 [dostęp 2020-05-28] (pol.).
  34. ↑ Źródła w sekcji opisowej powyżej.
  35. ↑ Jedynie mała część gromady Rycice (na południe od osi rzeki Świder) została włączona do miasta Otwocka w tymże powiecie (Dz.U. z 1952 r. nr 26, poz. 181)

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wiązowna_(gmina)&oldid=75633746”
pFad - Phonifier reborn

Pfad - The Proxy pFad of © 2024 Garber Painting. All rights reserved.

Note: This service is not intended for secure transactions such as banking, social media, email, or purchasing. Use at your own risk. We assume no liability whatsoever for broken pages.


Alternative Proxies:

Alternative Proxy

pFad Proxy

pFad v3 Proxy

pFad v4 Proxy