Qızılyurd

Qızılyurd (tarixi adı Çiryurd) (qum. Къызылюрт (Qızılyurt), Чирюрт (Çiryurt), avar. Гъизилюрт) - Rusiya Federasiyasının Dağıstan Respublikasında şəhər. Əhalisinin milli tərkibi əsasən qumuqlar, avarlar, laklar təşkil edir.

Şəhər
Qızılyurd
Кизилюрт
Gerb
43°12′ şm. e. 46°52′ ş. u.
Ölkə	Rusiya
Tarixi və coğrafiyası
Sahəsi	50 km²
Mərkəzin hündürlüyü	45 m, 115 m
Əhalisi
Əhalisi	38.335 nəf. (2021)
Rəqəmsal identifikatorlar
Poçt indeksi	368124
Qızılyurd
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Şəhər Sulaq çayının sahilində, Mahaçqala şəhərindən 53 km məsafədə yerləşir. Qızılyurd rayonunun və şəhər dairəsinin inzibati mərkəzi.

Tarixi

19 oktyabr 1831-ci ildə Qafqazın ruslar tərəfindən istilası vaxtı qumuqların yaşadığı Çiryurd kəndi ruslar tərəfindən hücuma məruz qalır. Hücumda, bu hadisələrə bir neçə şeirini həsr etmiş rus şairi Aleksandr Polejayev iştirak edir.

1886-cı ildə Dağıstan vilayətinin Aşağı Çiriyurd ərazisinə Samara quberniyasının ruslar köçürülür.

Bir neçə ildən sonra Vladikafkaz dəmir yolunun tikintisi başlanır. Sulaq çayı boyu Dağıstan və Terek vilayətlərinin sərhədində Beslan-Petrovsk (indiki Mahaçqala) xətti yolunda Çiryurd stansiyasının əsası qoyulur. Stansiyada əsasən ruslar məskunlaşdı. Beslan-Petrovsk xətti 1894-cü ildə açılır.

SSRİ dövrü

1921-ci ildə Dağıstan MSSR yaradılır. 1930-cu ildə stansiya Krasnoye selo adı ilə qəsəbə statusu alır.

Lakin qəsəbənin "Krasnoye selo" (qırmızı kənd) adı tezliklə qumuqcaya tərcümə edilərək "Qızılyurd" adını daşımağa başlayır.

1963-cü ildə Qızılyurd şəhər statusu alır.

Əhali

2018-ci ilin siyahıyalınmasına əsasən Qızılyurd şəhərinin 37,171 nəfərlik əhalisi var.

Milliyət	Əhali (2010)	Faiz
Avarlar	23 382	70,88 %
Qumuqlar	3 915	11,87 %
Laklar	1 760	5,34 %
Ruslar	1 250	3,79 %
Ləzgilər	956	2,90 %
Dargilər	839	2,54 %
digərləri	846	2,56 %
cəmi	32 988	100,00 %