Βικιπαίδεια

Ουγκάντα: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιήγηση ιστορικού διαδραστικά
← Προηγούμενη διαφορά
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
ΟπτικήΚώδικας wiki
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Ετικέτες: Αναιρέθηκε IP σχολείου μεγάλη προσθήκη
διορθ. θέσης πληθ.
 
(18 ενδιάμεσες εκδόσεις από 10 χρήστες δεν εμφανίζονται)
Γραμμή 1:
{{coord|1.0667|31.8833|type:country|format=dms|display=title}}
{{Πληροφορίες_Χώρας
| εθνικό_όνομα = ''Republic of Uganda<br />{{coord|1.0667|31.8833|type:country|format=dms|display=title}}
{{Πληροφορίες_Χώρας
| εθνικό_όνομα = ''Republic of Uganda<br />Jamhuri ya Uganda''
Γραμμή 9 ⟶ 7 :
| εθνόσημο = Coat of arms of Uganda.svg
| άρθρο εθνόσημου = Εθνόσημο της Ουγκάντας
| εθνικό_σύνθημα = "For God and My Country"<br />(Για τοτον Θεό και τη χώρα μου)
| εθνικός_ύμνος = [[Oh Uganda, Land of Beauty]]<br />(Ω Ουγκάντα, γη της ομορφιάς)<br /><center>[[File:Ugandan national anthem, performed by the U.S. Navy Band.ogg]]</center>
| χάρτης = Uganda (orthographic projection).svg
Γραμμή 26 ⟶ 24 :
| ποσοστό_νερού = 15,39
| σύνορα = 2.698
| θέση_πληθυσμού = 3433
| πληθυσμός = 34.856.813<ref name="census">{{Cite web |url=http://www.ubos.org/onlinefiles/uploads/ubos/NPHC/NPHC%202014%20PROVISIONAL%20RESULTS%20REPORT.pdf |title=Απογραφή 2014 |accessdate=2015-03-22 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170110115940/http://www.ubos.org/onlinefiles/uploads/ubos/NPHC/NPHC%202014%20PROVISIONAL%20RESULTS%20REPORT.pdf |archivedate=2017-01-10 |url-status=dead }}</ref>
| χρονιά_απογραφής_πληθυσμού = 2014
| πυκνότητα_πληθυσμού = 177194,97
| θέση_πυκνότητας_πληθυσμού = 7574
| εκτίμηση_πληθυσμού = 4246.885930.900<ref name="statsεκτίμηση">[{{cite web |url = https://www.ubos.org/explore-statistics/20/ Επίσημη|title εκτίμηση= National Mid Year Population Projections by Single Age ( 2015-2050) |publisher = Uganda Bureau of Statistics (UBOS) |ημερομηνία= 27 Σεπτεμβρίου 2021 |accessdate= 2024-06-16 πληθυσμού]}}</ref>
| χρονιά_εκτίμησης_πληθυσμού = 6-20212024
| χρονιά_ΑΕΠ = 2016
| ΑΕΠ = 84,976 δισ. $<ref name="imf">{{cite web|url=https://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2017/01/weodata/weorept.aspx?pr.x=55&pr.y=12&sy=2016&ey=2016&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=746&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC&grp=0&a= |title=Ουγκάντα |publisher=[[ΔΝΤ]] |date=Απρίλιος 2017 |accessdate=2017-05-09}}</ref>
Γραμμή 43 ⟶ 41 :
| ΑΕΠ_κατακεφαλή_Ον = 637 $<ref name="imf"/>
| θέση_ΑΕΠ_κατά_κεφαλή_Ον =
| HDI_έτος = 20192021
| HDI = {{increase}} 0,525<ref name="HDI">{{cite book |title=Human Development Report 2021-22: Uncertain Times, Unsettled Lives: Shaping our Future in a Transforming World |date=8 September 2022 |publisher=United Nations Development Programme |isbn=978-9-211-26451-7 |pages=272–276 |website=hdr.undp.org |url=https://hdr.undp.org/system/files/documents/global-report-document/hdr2021-22pdf_1.pdf |access-date=8 September 2022 |archive-date=8 September 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220908114232/hdr.undp.org/system/files/documents/global-report-document/hdr2021-22pdf_1.pdf |url-status=live }}</ref>
| HDI = {{increase}} 0,544<ref name="HDI">{{cite web |url=http://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr_2020_overview_english.pdf |title=Human Development Report 2020 |year=2019 |accessdate=15 Δεκεμβρίου 2020 |publisher=United Nations Development Programme}}</ref>
| HDI_κατάταξη = 159166
| HDI_κατηγορία = <span style="color:red;">χαμηλός</span>
| νόμισμα = [[Σελίνι Ουγκάντας]]
Γραμμή 58 ⟶ 56 :
}}
 
Η '''Ουγκάντα''' είναι χώρα της [[Αφρική|Αφρικανικής ηπείρου]] με πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη την [[Καμπάλα]]. Βρίσκεται δίπλα στη [[λίμνη Βικτόρια]] και συνορεύει με το [[Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό|Κονγκό]], το [[νότιοΝότιο Σουδάν]] και την [[Κένυα]]. Έχει έκταση 241.038 [[Τετραγωνικό χιλιόμετρο|τ.χλμ.]] και πληθυσμό 4246.885930.900 κατοίκους,<ref name="εκτίμηση"/> σύμφωνα με επίσημη εκτίμηση για το 2021<ref name="stats"/>2024 (κατατάσσεται [[Κατάλογος χωρών ανά πληθυσμό|34η32η]] στον κόσμο). [[Επίσημη γλώσσα|Επίσημες γλώσσες]] της είναι η [[Αγγλική γλώσσα|αγγλική]] και η [[σουαχίλι γλώσσα|σουαχίλι]].
 
Παλιότερα υπήρξε [[αποικία]] των [[Αγγλία|Άγγλων]] αλλά στις [[9 Οκτωβρίου]] [[1962]] απέκτησε την ανεξαρτησία της.
Γραμμή 64 ⟶ 62 :
== Γεωγραφία ==
[[Αρχείο:Uganda Topography.png|thumb|200px|left|Τοπογραφικός χάρτης της Ουγκάντας]]
Η Ουγκάντα βρίσκεται στο κεντρικό αφρικανικό οροπέδιο. Στα βόρεια συνορεύει με το [[νότιοΝότιο Σουδάν]] (σύνορα μήκους 475 χλμ.), στα ανατολικά με την [[Κένυα]] (σύνορα μήκους 814 χλμ.), στα νότια με την [[Τανζανία]] (σύνορα μήκους 391 χλμ.) και την [[Ρουάντα]] (σύνορα μήκους 172 χλμ.) και στα δυτικά με τη [[Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό]] (σύνορα μήκους 877 χλμ).<ref name="cia"/>
 
Το ψηλότερο σημείο της χώρας είναι η κορυφή Μαργαρίτα (5.109 μ) στα [[όρη Ρουβενζόρι]], στα σύνορα με τη [[Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό]], ενώ το χαμηλότερο είναι η [[λίμνη Αλβέρτου]] (620 μ). Το ψηλότερο ηφαίστειο της Ουγκάντας είναι το [[όρος Έλγον]]. Η δυτική [[μεγάλη ρηξιγενής κοιλάδα]] διέρχεται από τη χώρα και αποτελεί το χαμηλότερο υψομετρικό σημείο της Ουγκάντας. Οι τεκτονικές κινήσεις οι οποίες δημιούργησαν την κοιλάδα ανύψωσαν επίσης τα όρη Ρουβενζόρι. Το 90 % της χώρας βρίσκεται σε υψόμετρο 900 με 1.500 μέτρα και το υψόμετρο γενικά αυξάνει προς τα νότια. Στο νότιο τμήμα της χώρας βρίσκεται η [[λίμνη Βικτόρια]], μια από τη μεγαλύτερες λίμνες της Γης, στις όχθες της οποίας είναι κτισμένη η πρωτεύουσα της χώρας, η Καμπάλα. Στο κέντρο της χώρας βρίσκεται η [[λίμνη Κιόγκα]], η οποία περιβάλλεται από βάλτους.<ref name="geoBakama2010">{{cite book | title=A Contemporary Geography of Uganda | publisher=African Books Collective | author=Bakama B. BakamaNume | url = https://books.google.gr/books?id=E-u-oqGczPsC | year=2010 | isbn=9987080367}}</ref>
 
Σχεδόν όλη η Ουγκάντα βρίσκεται εντός της λεκάνης απορροής του [[Νείλος|Νείλου]]. Ο Νείλος από τη λίμνη Βικτώρια εκβάλλει αρχικά στη λίμνη Κιόγκα και στη συνέχεια στη λίμνη Αλβέρτου. Μετά συνεχίζει την πορεία του προς τα βόρεια και το [[νότιοΝότιο Σουδάν]].
 
=== Κλίμα ===
Επειδή η Ουγκάντα βρίσκεται στον [[ισημερινός|ισημερινό]], το κλίμα της είναι [[τροπικό κλίμα|τροπικό]], αλλά λόγω του μεγάλου υψόμετρου οι θερμοκρασίες είναι χαμηλότερες, με τις βορειότερες περιοχές να είναι θερμότερες (περίπου 25°C σε καθ'όλη τη διάρκεια του έτους) από τις νότιες (κάτω από τους 20°C) επειδή βρίσκονται σε μικρότερο υψόμετρο. Οι [[βροχή|βροχοπτώσεις]] επηρεάζονται από τις κινήσεις της τροπικής ζώνης σύγκλισης και γενικά κάθε χρόνο υπάρχουν δύο εποχές των βροχών, μια από τον Οκτώβριο μέχρι τον Δεκέμβριο και άλλη μια από τον Μάρτιο μέχρι τον Μάιο.<ref>{{cite web | url=http://www.geog.ox.ac.uk/research/climate/projects/undp-cp/UNDP_reports/Uganda/Uganda.hires.report.pdf | title=UNDP Climate Change Country Profiles - Uganda | accessdate=7 Ιουλίου 2015 | archive-date=2016-01-11 | archive-url=https://web.archive.org/web/20160111125426/http://www.geog.ox.ac.uk/research/climate/projects/undp-cp/UNDP_reports/Uganda/Uganda.hires.report.pdf | url-status= }}</ref> Όμως, εξαιτίας της εξάτμισης από τη λίμνη Βικτόρια, σε περιοχές που βρίσκονται κοντά σε αυτή μπορεί να εκδηλωθούν βροχοπτώσεις όλο τοτον χρόνο. Με την εξαίρεση των βορειοανατολικών περιοχών που είναι [[ημιερημικό κλίμα|ημιερημικές]], με ύψος βροχής που μπορεί να μην ξεπεράσει τα 100 χιλιοστά τοτον χρόνο, η μέση βροχόπτωση στην Ουγκάντα είναι περίπου 1.000 με 2.000 χιλιοστά βροχής τοτον χρόνο,<ref>{{cite book | url=https://books.google.gr/books?id=xKwxuUIxtHAC&pg=PA3&dq=uganda+climate&hl=el&sa=X&ei=mPWaVZmRFcfpUo6hj5AM&ved=0CEIQ6AEwBQ#v=onepage&q=uganda%20climate&f=false | title=Uganda | publisher=Bradt Travel Guide Uganda | author=Andrew Roberts | year=2013 | pages=3 | isbn=1841624675}}</ref> ενώ στις περιοχές κοντά στη λίμνη Βικτόρια, όπως το αρχιπέλαγος Σσέσε, βρέχει ακόμη περισσότερο<ref name="geoBakama2010"/>.
 
== Ιστορία ==
Οι κάτοικοι της περιοχής της Ουγκάντας ήταν κυνηγοί και τροφοσυλλέκτες μέχρι περίπου 1.700 με 2.300 χρόνια πριν, όταν πληθυσμοί [[Μπαντού]], πιθανόν από την κεντρική Αφρική, μετανάστευσαν στα νότια τμήματα της χώρας.<ref name="living_enc">{{cite web | url = http://www.africa.upenn.edu/NEH/uethnic.htm | title = East Africa Living Encyclopedia – Ethnic Groups | publisher = African Studies Center, University of Pennsylvania}}</ref><ref name="phil">Martin, Phyllis and O'Meara, Patrick (1995). ''Africa''. 3rd edition. Indiana University Press. ISBN 0253209846.</ref> Μαζί τους έφεραν την τεχνογνωσία της μεταλλουργίας και νέες ιδέες σχετικά με την κοινωνική και πολιτική οργάνωση. Η αυτοκρατορία των Κιτάρα, η οποία είναι γνωστή μέσα από την προφορική παράδοση των λαών της περιοχής, εκτεινόταν σε μεγάλο τμήμα της περιοχής των μεγάλων λιμνών, από τη [[λίμνη Αλβέρτου]], τη [[λίμνη Ταγκανίγκα]] και τη [[λίμνη Βικτόρια]], μέχρι τη [[λίμνη Κιόγκα]]. Το αρχηγείο τους βρισκόταν στο Ανκόλε. Το [[βασίλειο Μπουνιόρο-Κιτάρα]] θεωρείται ότι είναι πρόδρομος των τεσσάρων παραδοσιακών βασιλείων της Ουγκαντάς, των [[Μπουγκάντα]], Τόρο, [[Ανκόλε]] και Μπουσόγκα.<ref name = Mwambutsya>{{cite journal|author=Mwambutsya, Ndebesa|url=http://www.ossrea.net/eassrr/jan91/mwambuts.htm |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080131112357/http://www.ossrea.net/eassrr/jan91/mwambuts.htm |archivedate=31 January 2008 |title= Pre-capitalist Social Formation: The Case of the Banyankole of Southwestern Uganda|journal=Eastern Africa Social Science Research Review|volume= 6| issue = 2; 7 no. 1 |date=June 1990 and January 1991|pages= 78–95}}</ref> Στην περιοχή επίσης μετανάστευσαν από τα βόρεια οι Λούο και οι Άτεκερ. Τον 18ο αιώνα οι Μπουγκάντα άρχισαν να επεκτείνονται εις βάρος των Μπουνιόρο.<ref name=bbcprofile>[http://www.bbc.com/news/world-africa-14112446 Uganda profile - Timeline] [[BBC]]</ref>
 
Οι Άραβες έμποροι κινήθηκαν προς την ενδοχώρα από τις ακτές της ανατολικής Αφρικής τη δεκαετία του 1840 και να ανταλλάσσουν όπλα, ρούχα και χάντρες με ελεφαντόδοντο και σκλάβους<ref name=bbcprofile/>. Τους ακολούθησαν οι Βρετανοί εξερευνητές που αναζητούσαν τις πηγές του [[Νείλος|Νείλου]]<ref name="Stanley">Stanley, H.M., 1899, Through the Dark Continent, London: G. Newnes, ISBN 0486256677</ref>{{rp|151}} και οι προτεστάντες [[ιεραπόστολοι]], οι οποίοι έφτασαν στην Ουγκάντα το 1877, ενώ οι καθολικοί ιεραπόστολοι έφτασαν το 1879,<ref name="state_dept">[http://www.state.gov/r/pa/ei/bgn/2963.htm#history "Background Note: Uganda"], U.S. State Department</ref> μια κατάσταση που οδήγησε στοστον θάνατο των μαρτύρων της Ουγκάντας. Το Ηνωμένο Βασίλειο έθεσε την περιοχή υπό την εποπτεία της [[Βρετανική Εταιρεία Ανατολικής Αφρικής|Βρετανικής Εταιρείας της Ανατολικής Αφρικής]] το 1888 και το 1894 η Ουγκάντα έγινε προτεκτοράτο του Ηνωμένου Βασιλείου. Τη δεκαετία του 1890, οι Βρετανοί, για την κατασκευή του σιδηροδρόμου της Ουγκάντας, ο οποίος συνέδεε την ενδοχώρα της Κένυας και της Ουγκάντας με το λιμάνι [[Μομπάσα]], έφεραν 32.000 εργάτες από τη Βρετανική Ινδία. Αν και οι περισσότεροι επέστρεψαν στην Ινδία, 6.724 αποφάσισαν να παραμείνουν. Το 1900 οι Βρετανοί και οι Μπουγκάντα υπογράφουν συμφωνία ώστε η Ουγκάντα να γίνει συνταγματική μοναρχία υπό τον έλεγχο προτεσταντών αρχηγών. Την τελική μορφή του προτεκτοράτο της Ουγκάντας την πήρε το 1914, όταν οι ανατολικές επαρχίες έγιναν τμήμα της Κένυας.<ref name=bbcprofile/>
 
Αρουραίοι με [[βουβωνική πανώλη]] έφτασαν στην Ουγκάντα, αφότου είχαν ανέβει σε βρετανικά πλοία, και διέδωσαν την ασθένεια, με αποτέλεσμα πάνω από ένα εκατομμύριο άτομα να πεθάνουν στις αρχές του 20ού αιώνα σε μια επιδημία η οποία έγινε γνωστή ως Μαύρη Πανώλη.<ref>{{cite web |url=https://www.ral.ucar.edu/projects/plague-in-uganda |title=Plague in Uganda &#124; NCAR Research Applications Laboratory &#124; RAL |doi=10.1371/journal.pone.0035598 |publisher=Ral.ucar.edu |date=2015-01-22 |accessdate=2015-05-30 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150617185009/https://ral.ucar.edu/projects/plague-in-uganda |archivedate=2015-06-17 |url-status=dead }}</ref> Από το 1900 μέχρι το 1920, μια επιδημία [[αφρικανική τρυπανοσωμίαση|ασθένειας του ύπνου]] σκότωσε πάνω 250.000 ανθρώπους.<ref>{{cite web | url = http://www.cdc.gov/ncidod/EID/vol10no4/02-0626.htm | title = Reanalyzing the 1900–1920 Sleeping Sickness Epidemic in Uganda | publisher = Centers for Disease Control and Prevention (CDC) | location = ΗΠΑ | accessdate = 2015-07-06 | archiveurl = https://web.archive.org/web/20110629132023/http://www.cdc.gov/ncidod/EID/vol10no4/02-0626.htm | archivedate = 2011-06-29 | url-status = dead }}</ref>
 
=== Μετά την ανεξαρτησία ===
Η Ουγκάντα ανεξαρτητοποιήθηκε από τη Βρετανία τις [[9 Οκτωβρίου]] [[1962]], αλλά παρέμεινε μέλος της [[κοινοπολιτεία των Εθνών|Κοινοπολιτείας των Εθνών]]. Στις πρώτες εκλογές μετά την ανεξαρτησία, κέρδισε η συμμαχία ανάμεσα στο Λαϊκό Κογκρέσο της Ουγκάντας (UPC) και το Καμπάκα Γιέκα (KY), τα οποία σχημάτισαν την πρώτη κυβέρνηση με εκτελεστικό πρωθυπουργό τον [[Μίλτον Ομπότε]], ενώ ο Μπουγκάντα Καμπάκα (βασιλειάς) [[Μουτέσα Β΄]] κατέλαβε την εν πολλοίς εθιμοτυπική θέση του προέδρου.<ref>{{Wayback |df=yes|date=20100220164706 |url=http://www.parliament.go.ug/index.php?option=com_content&task=view&id=4&Itemid=3 |title=History of Parliament }} (Website of the Parliament of Uganda)</ref><ref>{{cite web |url=http://www.buganda.com/crisis66.htm |title=Buganda Kingdom: The Uganda Crisis, 1966 |publisher=Buganda.com |accessdate=3 May 2010 |archive-date=2022-08-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220813102456/http://www.buganda.com/crisis66.htm |url-status= }}</ref>
 
Το 1966, μετά από μια διαμάχη για εξουσία ανάμεσα στην κυβέρνηση του Ομπότε και τον βασιλιά Μουτέσα, το κοινοβούλιο, στο οποίο το UPC είχε την πλειοψηφία, άλλαξε το σύνταγμα και κατάργησε την εθιμοτυπική θέση του προέδρου. Το 1967, με ένα νέο σύνταγμα, η Ουγκάντα ανακηρύχθηκε δημοκρατία και τα παραδοσιακά βασίλεια καταργήθηκαν. Ο Ομπότε, χωρίς να συγκαλέσει εκλογές, αυτοανακηρύσσεται εκτελεστικός πρόεδρος.<ref>{{cite web|url=http://www.state.gov/r/pa/ei/bgn/2963.htm |title=Department of State. Background Note: Uganda |publisher=State.gov |date=3 February 2010 |accessdate=3 May 2010}}</ref>
 
Το 1971, ύστερα από πραξικόπημα, τον έλεγχο της χώρας ανέλαβε ο δικτάτορας [[Ιντί Αμίν]]. Ο Αμίν κυβερνούσε με τον στρατό για τα επόμενα οχτώ χρόνια<ref name="loc">[http://lcweb2.loc.gov/frd/cs/ugtoc.html "A Country Study: Uganda"], ''[[Library of Congress]] Country Studies''</ref> και πραγματοποίησε μαζικές εκτελέσεις εντός της χώρας για να διατηρήσει την εξουσία του. Υπολογίζεται ότι περίπου 300.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωήςζωή τους κατά τη διάρκεια του καθεστώτος του, ιδίως στον βορρά, που τον είχε συσχετίσει με τους πιστούς στον Ομπότε.<ref>{{cite news |last=Keatley |first=Patrick |title=Obituary: Idi Amin |url=http://www.guardian.co.uk/news/2003/aug/18/guardianobituaries |work=The Guardian |date=18 August 2003 |accessdate=18 March 2008 }}</ref> Πέρα από τις θηριωδίες του, απέλασε την ινδική μειονότητα της χώρας (περίπου 70.000 άτομα), η οποία έλεγχε τις επιχειρηματικές δραστηριότητες, με αποτέλεσμα η οικονομία της χώρας να καταρρεύσει.<ref>[http://www.theage.com.au/news/business/uk-indians-taking-care-of-business/2006/03/07/1141701511987.html "UK Indians taking care of business"], ''The Age'' (8 March 2006). Retrieved 24 March 2013.</ref><ref>{{cite web | url=http://www.tovima.gr/culture/article/?aid=285454 | title=Ίντι Αμίν Νταντά - Ο αφρικανός Χίτλερ | publisher=Το βήμα | date=28 Αυγούστου 2009 | accessdate=6 Ιουλίου 2015}}</ref> Το 1978, η Ουγκάντα [[πόλεμος Ουγκάντας-Τανζανίας|εισέβαλε στην Τανζανία]] ώστε να προσαρτήσει την επαρχία Καγκέρα, αλλά ο στρατός της Τανζανίας απέκρουσε την επίθεση και εισέβαλε στην Ουγκάντα, με αποτέλεσμα να τερματιστεί η δικτατορία του Αμίν.
 
Με την πτώση του Αμίν, πρόεδρος της Ουγκάντας ορίστηκε ο [[Γκόντφρεϊ Μπιναΐσα]], αλλά σύντομα αντικαταστάθηκε από τον Μίλτον Ομπότε, ο οποίος ανατράπηκε το 1985 με πραξικόπημα από τον [[Τίτο Οκέλο]]. Όμως, ο Οκέλο ανατράπηκε ύστερα από έξι μήνες μετά από [[Εμφύλιος πόλεμος της Ουγκάντας|ανταρτοπόλεμο]] που διεξήγαγε ο Εθνικός Αντιστασιακός Στρατός. Πρόεδρος της χώρας ορίστηκε ο [[Γιουέρι Μουσέβενι]], ηγέτης του Εθνικού Αντιστασικού Στρατού.<ref name=bbcprofile/> Οι δραστηριότητες των πολιτικών κομμάτων περιορίστηκαν και παρέμειναν έτσι ως το 2005. Στις πρώτες πολυκομματικές εκλογές, το 2006, επικράτησε ο Γιουέρι Μουσέβενι, αλλά υπήρχαν κατηγορίες για νοθεία. Η προεδρία του Μουσέβενι χαρακτηρίζεται από σχετική σταθερότητα και οικονομική ανάπτυξη<ref name="cia"/>.
Γραμμή 104 ⟶ 102 :
== Δημογραφία==
[[Αρχείο:Uganda-demography.png|thumb|200px|left|Ο πληθυσμός της Ουγκάντα από το 1961 μέχρι το 2013]]
Η χώρα αντιμετωπίζει σημαντικό πρόβλημα [[υπερπληθυσμός|υπερπληθυσμού]].<ref>Zinkina J., Korotayev A. [http://cliodynamics.ru/index.php?option=com_content&task=view&id=360&Itemid=1 Explosive Population Growth in Tropical Africa: Crucial Omission in Development Forecasts (Emerging Risks and Way Out). ''World Futures'' 70/2 (2014): 120–139].</ref> Ο πληθυσμός της Ουγκάντας αυξήθηκε από 9,5 εκατομμύρια το 1969 σε 34,9 εκατομμύρια το 2014. Σε σχέση με την τελευταία απογραφή (Σεπτέμβριος 2002), ο πληθυσμός αυξήθηκε κατά 10,6 εκατομμύρια τα τελευταία 12 χρόνια.<ref>{{cite book|last1=Uganda Bureau Of Statistics (UBOS)|title=National Population and Housing Census 2014. Provisional Results|date=November 2015|location=Kampala, Uganda|page=6|edition=Revised|url=http://www.ubos.org/onlinefiles/uploads/ubos/NPHC/NPHC%202014%20PROVISIONAL%20RESULTS%20REPORT.pdf|accessdate=29 March 2015|first=|year=|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170110115940/http://www.ubos.org/onlinefiles/uploads/ubos/NPHC/NPHC%202014%20PROVISIONAL%20RESULTS%20REPORT.pdf|archivedate=2017-01-10|url-status=dead}}</ref> Η Ουγκάντα έχει πολύ νεαρό πληθυσμό: η διάμεση ηλικία στα 16 χρόνια είναι η χαμηλότερη στοστον κόσμο (εκτίμηση 2018).<ref name="cia"/> Η Ουγκάντα έχει τον έβδομο μεγαλύτερο ρυθμό γονιμότητας στοστον κόσμο, με 5,62 γεννήσεις/γυναίκα (εκτίμηση 2018).<ref name="cia"/>
 
Το [[προσδόκιμο ζωής]] στο σύνολο του πληθυσμού, σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2019 του [[Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας|Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας]] ήταν 66,7 χρόνια (63,2 χρόνια οι άνδρες και 70,1 οι γυναίκες).<ref>[http://apps.who.int/gho/data/view.main.SDG2016LEXv?lang=en Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, Προσδόκιμο ζωής και υγιές προσδόκιμο ζωής, Δεδομένα ανά χώρα]</ref>
 
=== Γλώσσες ===
Σήμερα στη χώρα ομιλούνται περίπου σαράντα διαφορετικές γλώσσες. Αυτές χωρίζονται κυρίως σε δύο κύριες οικογένειες γλωσσών: [[Νιγηροκονγκολεζικές γλώσσες|Νιγηροκονγκολεζικές]] (κλάδος Μπαντού) και [[Νειλοσαχαρικές γλώσσες|Νειλοσαχάριες]] (νειλοτικός και κεντροσουδανικός κλάδος). Τα [[αγγλικά]] έγιναν η επίσημη γλώσσα της Ουγκάντας μετά την ανεξαρτησία και στη χώρα ομιλείται μια τοπική παραλλαγή της αγγλικής. Επιπλέον, όλα τα σχολεία και πανεπιστήμια της Ουγκάντας απαιτείται από τοτον νόμο να διδάσκουν αγγλικά. Παρόλα αυτά, το 72% των κατοίκων της χώρας δεν μιλάει αγγλικά, το 22% μιλάει λίγα αγγλικά και το 6% τα μιλάει άπταιστα.
 
Η πιο ευρέως ομιλούμενη τοπική γλωσσά είναι η [[Λουγκάντα]], την οποία ομιλούν κυρίως οι Μπαγκάντα στην περιοχή της Καμπάλα (πρωτεύουσα) και στις γύρω περιοχές. Ακολουθούν οι γλώσσες Λουσόγκα και Ρουνιανκόρε-Ρουκίγκα, οι οποίες ομιλούνται κυρίως στο νοτιοανατολικό και στο νοτιοδυτικό τμήμα της Ουγκάντα αντίστοιχα.
Γραμμή 116 ⟶ 114 :
 
=== Θρησκεία ===
[[Αρχείο:Cath Cathedral of Kampala.jpg|thumb|250px|Ο ρωμαιοκαθολικός Καθεδρικός στηστην Καμπάλα]]
Σύμφωνα με την απογραφή του 2014, το 84% του πληθυσμού είναι [[Χριστιανοί]]. Η [[Ρωμαιοκαθολική εκκλησία]] έχει τους περισσότερους πιστούς (39,3%) και ακολουθεί η [[Αγγλικανική Εκκλησία]] της Ουγκάντα (30,2%), ενώ οι υπόλοιποι Χριστιανοί είναι [[Πεντηκοστιανισμός|Πεντηκοστιανοί]] (11,1%) και [[Ευαγγελικός Χριστιανισμός|Ευαγγελιστές]] (2,8%). Επίσης μεγαλώνει ο αριθμός των [[Πρεσβυτεριανισμός|Πρεσβυτεριανών]] και των [[Ορθόδοξη Εκκλησία|Ορθοδόξων]].<ref name="Census 2002">{{cite web|url=http://www.ubos.org/onlinefiles/uploads/ubos/pdf%20documents/2002%20Census%20Final%20Reportdoc.pdf|title=2002 Uganda Population and Housing Census&nbsp;– Main Report|publisher=Uganda Bureau of Statistics|accessdate=26 March 2008|format=PDF|archiveurl=https://web.archive.org/web/20171012091154/http://www.ubos.org/onlinefiles/uploads/ubos/pdf%20documents/2002%20Census%20Final%20Reportdoc.pdf|archivedate=2017-10-12|url-status=dead}}</ref>
 
Ακολουθεί το [[Ισλάμ]] με 14% του πληθυσμού της χώρας να δηλώνει μουσουλμάνος.<ref name="Census 2002"/> Οι Μουσουλμάνοι είναι κυρίως [[Σουνίτες]], ενώ υπάρχουν μειονότητες [[Σιίτες|Σιιτών]], [[Αχμαντίγια]], [[Σούφι]] και Μουαχίντ.<ref name="pew">{{cite web | url=http://www.pewforum.org/uploadedFiles/Topics/Religious_Affiliation/Muslim/the-worlds-muslims-full-report.pdf | title=The World's Muslims: Unity and Diversity | accessdate=22 February 2014 | date=9 August 2012 | publisher=Pew Forum on Religious & Public life | archiveurl=https://web.archive.org/web/20121024125551/http://www.pewforum.org/uploadedFiles/Topics/Religious_Affiliation/Muslim/the-worlds-muslims-full-report.pdf | archivedate=2012-10-24 | url-status=dead }}</ref><ref>{{cite book|last1=oded|first1=Arye|title=Islam and Politics in Kenya|date=2000|page=163}}</ref> Ο υπόλοιπος πληθυσμός ασκεί παραδοσιακές θρησκείες, την [[Μπαχάι Πίστη]] ή άλλες θρησκείες και 0,2% δηλώνει [[Αθεϊσμός|άθρησκο]] ή [[αγνωστικισμός|αγνωστικιστικό]].<ref name="Census 2002"/>
 
=== Πόλεις ===
Πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη της Ουγκάντα είναι η [[Καμπάλα]] (1.516.210 κατ.). Άλλες πόλεις είναι η [[Μπαράρα]] (195.013 κάτ.), η [[Γκουλού (Ουγκάντα)]] (152.300 κάτ.), η Λίρα (99.059 κατ) και η [[Τζίντζα]] (93.061 κατ).<ref>[http://citypopulation.de/Uganda-Cities.html Ugantda- cities]</ref>
 
== Διακυβέρνηση ==
Πρόεδρος της χώρας από το 1986 είναι ο Γιουέρι Καγκούτα Μουσέβενι.
 
== Εκλογές ==
{{Κύριο|Εκλογές στην Ουγκάντα}}
Δικαίωμα ψήφου στις εκλογές έχουν όσες και όσοι είναι ηλικίας 18 ετών και άνω.<ref name="cia">[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ug.html Ουγκάντα] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20151018002856/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ug.html |date=2015-10-18 }} [[CIA World Factbook]]</ref>
 
== Μεταφορές ==
Η οδήγηση γίνεται στα αριστερά.
{{coord|1.0667|31.8833|type:country|format=dms|display=title}}
{{Πληροφορίες_Χώρας
| εθνικό_όνομα = ''Republic of Uganda<br />Jamhuri ya Uganda''
| εθνικό όνομα ελληνικά = Ουγκάντα
| σημαία = Flag of Uganda.svg
| άρθρο σημαίας = Σημαία της Ουγκάντας
| εθνόσημο = Coat of arms of Uganda.svg
| άρθρο εθνόσημου = Εθνόσημο της Ουγκάντας
| εθνικό_σύνθημα = "For God and My Country"<br />(Για το Θεό και τη χώρα μου)
| εθνικός_ύμνος = [[Oh Uganda, Land of Beauty]]<br />(Ω Ουγκάντα, γη της ομορφιάς)<br /><center>[[File:Ugandan national anthem, performed by the U.S. Navy Band.ogg]]</center>
| χάρτης = Uganda (orthographic projection).svg
| λεζάντα_χάρτη = Η θέση της Ουγκάντας (πράσινο)
| επίσημες_γλώσσες = [[Αγγλική γλώσσα|Αγγλικά]], [[Σουαχίλι γλώσσα|Σουαχίλι]]
| πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη = [[Καμπάλα]]
| συντεταγμένες_πρωτεύουσας = {{coord|0|19|N|32|25|E|type:city|format=dms|display=inline|name=Καμπάλα}}
| πολίτευμα = [[Ημιπροεδρικό σύστημα|Ημιπροεδρική Δημοκρατία]]
| τίτλοι_ηγετών = [[Πρόεδρος της Ουγκάντας|Πρόεδρος]]<br />[[Πρωθυπουργός της Ουγκάντας|Πρωθυπουργός]]
| ονόματα_ηγετών = [[Γιουέρι Μουσέβενι]]<br />[[Ρομπίνα Ναμπάντζα]]
| τύπος_κυριαρχίας = [[Ανεξαρτησία]]
| γεγονός_κυριαρχίας = Από το [[Ηνωμένο Βασίλειο]]<br /> Ισχύον [[Σύνταγμα]]
| ημερομηνίες_κυριαρχίας = [[9 Οκτωβρίου]] [[1962]]<br /><br /> 8 Οκτωβρίου 1995 (τροποπ. το 2005)
| θέση_έκτασης = 81
| έκταση = 241.038
| ποσοστό_νερού = 15,39
| σύνορα = 2.698
| θέση_πληθυσμού = 34
| πληθυσμός = 34.856.813<ref name="census">{{Cite web |url=http://www.ubos.org/onlinefiles/uploads/ubos/NPHC/NPHC%202014%20PROVISIONAL%20RESULTS%20REPORT.pdf |title=Απογραφή 2014 |accessdate=2015-03-22 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170110115940/http://www.ubos.org/onlinefiles/uploads/ubos/NPHC/NPHC%202014%20PROVISIONAL%20RESULTS%20REPORT.pdf |archivedate=2017-01-10 |url-status=dead }}</ref>
| χρονιά_απογραφής_πληθυσμού = 2014
| πυκνότητα_πληθυσμού = 177,9
| θέση_πυκνότητας_πληθυσμού = 75
| εκτίμηση_πληθυσμού = 42.885.900<ref name="stats">[https://www.ubos.org/explore-statistics/20/ Επίσημη εκτίμηση πληθυσμού]</ref>
| χρονιά_εκτίμησης_πληθυσμού = 6-2021
| χρονιά_ΑΕΠ = 2016
| ΑΕΠ = 84,976 δισ. $<ref name="imf">{{cite web|url=https://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2017/01/weodata/weorept.aspx?pr.x=55&pr.y=12&sy=2016&ey=2016&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=746&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC&grp=0&a= |title=Ουγκάντα |publisher=[[ΔΝΤ]] |date=Απρίλιος 2017 |accessdate=2017-05-09}}</ref>
| θέση_ΑΕΠ =
| ΑΕΠ_κατακεφαλή = 2.068 $<ref name="imf"/>
| θέση_ΑΕΠ_κατά_κεφαλή =
| χρονιά_ΑΕΠ_Ον = 2016
| ΑΕΠ_Ον = 26,195 δισ. $<ref name="imf"/>
| θέση_ΑΕΠ_Ον =
| ΑΕΠ_κατακεφαλή_Ον = 637 $<ref name="imf"/>
| θέση_ΑΕΠ_κατά_κεφαλή_Ον =
| HDI_έτος = 2019
| HDI = {{increase}} 0,544<ref name="HDI">{{cite web |url=http://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr_2020_overview_english.pdf |title=Human Development Report 2020 |year=2019 |accessdate=15 Δεκεμβρίου 2020 |publisher=United Nations Development Programme}}</ref>
| HDI_κατάταξη = 159
| HDI_κατηγορία = <span style="color:red;">χαμηλός</span>
| νόμισμα = [[Σελίνι Ουγκάντας]]
| κωδικός_νομίσματος = UGX
| ώρα_ζώνης = [[Ώρα Ανατολικής Αφρικής|EAT]]
| διαφορά_UTC = +3
| θερινή_διαφορά_UTC =
| top_level_domain = [[.ug]]
| οδηγούν_από = αριστερά
| κωδικός_κλήσης = 256
| σημειώσεις=
}}
 
Η '''Ουγκάντα''' είναι χώρα της [[Αφρική|Αφρικανικής ηπείρου]] με πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη την [[Καμπάλα]]. Βρίσκεται δίπλα στη [[λίμνη Βικτόρια]] και συνορεύει με το [[Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό|Κονγκό]], το [[νότιο Σουδάν]] και την [[Κένυα]]. Έχει έκταση 241.038 [[Τετραγωνικό χιλιόμετρο|τ.χλμ.]] και πληθυσμό 42.885.900 κατοίκους σύμφωνα με επίσημη εκτίμηση για το 2021<ref name="stats"/> (κατατάσσεται [[Κατάλογος χωρών ανά πληθυσμό|34η]] στον κόσμο). [[Επίσημη γλώσσα|Επίσημες γλώσσες]] της είναι η [[Αγγλική γλώσσα|αγγλική]] και η [[σουαχίλι γλώσσα|σουαχίλι]].
 
Παλιότερα υπήρξε [[αποικία]] των [[Αγγλία|Άγγλων]] αλλά στις [[9 Οκτωβρίου]] [[1962]] απέκτησε την ανεξαρτησία της.
 
== Γεωγραφία ==
[[Αρχείο:Uganda Topography.png|thumb|200px|left|Τοπογραφικός χάρτης της Ουγκάντας]]
Η Ουγκάντα βρίσκεται στο κεντρικό αφρικανικό οροπέδιο. Στα βόρεια συνορεύει με το [[νότιο Σουδάν]] (σύνορα μήκους 475 χλμ.), στα ανατολικά με την [[Κένυα]] (σύνορα μήκους 814 χλμ.), στα νότια με την [[Τανζανία]] (σύνορα μήκους 391 χλμ.) και την [[Ρουάντα]] (σύνορα μήκους 172 χλμ.) και στα δυτικά με τη [[Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό]] (σύνορα μήκους 877 χλμ).<ref name="cia"/>
 
Το ψηλότερο σημείο της χώρας είναι η κορυφή Μαργαρίτα (5.109 μ) στα [[όρη Ρουβενζόρι]], στα σύνορα με τη [[Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό]], ενώ το χαμηλότερο είναι η [[λίμνη Αλβέρτου]] (620 μ). Το ψηλότερο ηφαίστειο της Ουγκάντας είναι το [[όρος Έλγον]]. Η δυτική [[μεγάλη ρηξιγενής κοιλάδα]] διέρχεται από τη χώρα και αποτελεί το χαμηλότερο υψομετρικό σημείο της Ουγκάντας. Οι τεκτονικές κινήσεις οι οποίες δημιούργησαν την κοιλάδα ανύψωσαν επίσης τα όρη Ρουβενζόρι. Το 90 % της χώρας βρίσκεται σε υψόμετρο 900 με 1.500 μέτρα και το υψόμετρο γενικά αυξάνει προς τα νότια. Στο νότιο τμήμα της χώρας βρίσκεται η [[λίμνη Βικτόρια]], μια από τη μεγαλύτερες λίμνες της Γης, στις όχθες της οποίας είναι κτισμένη η πρωτεύουσα της χώρας, η Καμπάλα. Στο κέντρο της χώρας βρίσκεται η [[λίμνη Κιόγκα]], η οποία περιβάλλεται από βάλτους.<ref name="geoBakama2010">{{cite book | title=A Contemporary Geography of Uganda | publisher=African Books Collective | author=Bakama B. BakamaNume | url = https://books.google.gr/books?id=E-u-oqGczPsC | year=2010 | isbn=9987080367}}</ref>
 
Σχεδόν όλη η Ουγκάντα βρίσκεται εντός της λεκάνης απορροής του [[Νείλος|Νείλου]]. Ο Νείλος από τη λίμνη Βικτώρια εκβάλλει αρχικά στη λίμνη Κιόγκα και στη συνέχεια στη λίμνη Αλβέρτου. Μετά συνεχίζει την πορεία του προς τα βόρεια και το [[νότιο Σουδάν]].
 
=== Κλίμα ===
Επειδή η Ουγκάντα βρίσκεται στον [[ισημερινός|ισημερινό]], το κλίμα της είναι [[τροπικό κλίμα|τροπικό]], αλλά λόγω του μεγάλου υψόμετρου οι θερμοκρασίες είναι χαμηλότερες, με τις βορειότερες περιοχές να είναι θερμότερες (περίπου 25°C σε καθ'όλη τη διάρκεια του έτους) από τις νότιες (κάτω από τους 20°C) επειδή βρίσκονται σε μικρότερο υψόμετρο. Οι [[βροχή|βροχοπτώσεις]] επηρεάζονται από τις κινήσεις της τροπικής ζώνης σύγκλισης και γενικά κάθε χρόνο υπάρχουν δύο εποχές των βροχών, μια από τον Οκτώβριο μέχρι τον Δεκέμβριο και άλλη μια από τον Μάρτιο μέχρι τον Μάιο.<ref>{{cite web | url=http://www.geog.ox.ac.uk/research/climate/projects/undp-cp/UNDP_reports/Uganda/Uganda.hires.report.pdf | title=UNDP Climate Change Country Profiles - Uganda | accessdate=7 Ιουλίου 2015}}</ref> Όμως, εξαιτίας της εξάτμισης από τη λίμνη Βικτόρια, σε περιοχές που βρίσκονται κοντά σε αυτή μπορεί να εκδηλωθούν βροχοπτώσεις όλο το χρόνο. Με την εξαίρεση των βορειοανατολικών περιοχών που είναι [[ημιερημικό κλίμα|ημιερημικές]], με ύψος βροχής που μπορεί να μην ξεπεράσει τα 100 χιλιοστά το χρόνο, η μέση βροχόπτωση στην Ουγκάντα είναι περίπου 1.000 με 2.000 χιλιοστά βροχής το χρόνο,<ref>{{cite book | url=https://books.google.gr/books?id=xKwxuUIxtHAC&pg=PA3&dq=uganda+climate&hl=el&sa=X&ei=mPWaVZmRFcfpUo6hj5AM&ved=0CEIQ6AEwBQ#v=onepage&q=uganda%20climate&f=false | title=Uganda | publisher=Bradt Travel Guide Uganda | author=Andrew Roberts | year=2013 | pages=3 | isbn=1841624675}}</ref> ενώ στις περιοχές κοντά στη λίμνη Βικτόρια, όπως το αρχιπέλαγος Σσέσε, βρέχει ακόμη περισσότερο<ref name="geoBakama2010"/>.
 
== Ιστορία ==
Οι κάτοικοι της περιοχής της Ουγκάντας ήταν κυνηγοί και τροφοσυλλέκτες μέχρι περίπου 1.700 με 2.300 χρόνια πριν, όταν πληθυσμοί [[Μπαντού]], πιθανόν από την κεντρική Αφρική, μετανάστευσαν στα νότια τμήματα της χώρας.<ref name="living_enc">{{cite web | url = http://www.africa.upenn.edu/NEH/uethnic.htm | title = East Africa Living Encyclopedia – Ethnic Groups | publisher = African Studies Center, University of Pennsylvania}}</ref><ref name="phil">Martin, Phyllis and O'Meara, Patrick (1995). ''Africa''. 3rd edition. Indiana University Press. ISBN 0253209846.</ref> Μαζί τους έφεραν την τεχνογνωσία της μεταλλουργίας και νέες ιδέες σχετικά με την κοινωνική και πολιτική οργάνωση. Η αυτοκρατορία των Κιτάρα, η οποία είναι γνωστή μέσα από την προφορική παράδοση των λαών της περιοχής, εκτεινόταν σε μεγάλο τμήμα της περιοχής των μεγάλων λιμνών, από τη [[λίμνη Αλβέρτου]], τη [[λίμνη Ταγκανίγκα]] και τη [[λίμνη Βικτόρια]], μέχρι τη [[λίμνη Κιόγκα]]. Το αρχηγείο τους βρισκόταν στο Ανκόλε. Το [[βασίλειο Μπουνιόρο-Κιτάρα]] θεωρείται ότι είναι πρόδρομος των τεσσάρων παραδοσιακών βασιλείων της Ουγκαντάς, των [[Μπουγκάντα]], Τόρο, [[Ανκόλε]] και Μπουσόγκα.<ref name = Mwambutsya>{{cite journal|author=Mwambutsya, Ndebesa|url=http://www.ossrea.net/eassrr/jan91/mwambuts.htm |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080131112357/http://www.ossrea.net/eassrr/jan91/mwambuts.htm |archivedate=31 January 2008 |title= Pre-capitalist Social Formation: The Case of the Banyankole of Southwestern Uganda|journal=Eastern Africa Social Science Research Review|volume= 6| issue = 2; 7 no. 1 |date=June 1990 and January 1991|pages= 78–95}}</ref> Στην περιοχή επίσης μετανάστευσαν από τα βόρεια οι Λούο και οι Άτεκερ. Τον 18ο αιώνα οι Μπουγκάντα άρχισαν να επεκτείνονται εις βάρος των Μπουνιόρο.<ref name=bbcprofile>[http://www.bbc.com/news/world-africa-14112446 Uganda profile - Timeline] [[BBC]]</ref>
 
Οι Άραβες έμποροι κινήθηκαν προς την ενδοχώρα από τις ακτές της ανατολικής Αφρικής τη δεκαετία του 1840 και να ανταλλάσσουν όπλα, ρούχα και χάντρες με ελεφαντόδοντο και σκλάβους<ref name=bbcprofile/>. Τους ακολούθησαν οι Βρετανοί εξερευνητές που αναζητούσαν τις πηγές του [[Νείλος|Νείλου]]<ref name="Stanley">Stanley, H.M., 1899, Through the Dark Continent, London: G. Newnes, ISBN 0486256677</ref>{{rp|151}} και οι προτεστάντες [[ιεραπόστολοι]], οι οποίοι έφτασαν στην Ουγκάντα το 1877, ενώ οι καθολικοί ιεραπόστολοι έφτασαν το 1879,<ref name="state_dept">[http://www.state.gov/r/pa/ei/bgn/2963.htm#history "Background Note: Uganda"], U.S. State Department</ref> μια κατάσταση που οδήγησε στο θάνατο των μαρτύρων της Ουγκάντας. Το Ηνωμένο Βασίλειο έθεσε την περιοχή υπό την εποπτεία της [[Βρετανική Εταιρεία Ανατολικής Αφρικής|Βρετανικής Εταιρείας της Ανατολικής Αφρικής]] το 1888 και το 1894 η Ουγκάντα έγινε προτεκτοράτο του Ηνωμένου Βασιλείου. Τη δεκαετία του 1890, οι Βρετανοί, για την κατασκευή του σιδηροδρόμου της Ουγκάντας, ο οποίος συνέδεε την ενδοχώρα της Κένυας και της Ουγκάντας με το λιμάνι [[Μομπάσα]], έφεραν 32.000 εργάτες από τη Βρετανική Ινδία. Αν και οι περισσότεροι επέστρεψαν στην Ινδία, 6.724 αποφάσισαν να παραμείνουν. Το 1900 οι Βρετανοί και οι Μπουγκάντα υπογράφουν συμφωνία ώστε η Ουγκάντα να γίνει συνταγματική μοναρχία υπό τον έλεγχο προτεσταντών αρχηγών. Την τελική μορφή του προτεκτοράτο της Ουγκάντας την πήρε το 1914, όταν οι ανατολικές επαρχίες έγιναν τμήμα της Κένυας.<ref name=bbcprofile/>
 
Αρουραίοι με [[βουβωνική πανώλη]] έφτασαν στην Ουγκάντα, αφότου είχαν ανέβει σε βρετανικά πλοία, και διέδωσαν την ασθένεια, με αποτέλεσμα πάνω από ένα εκατομμύριο άτομα να πεθάνουν στις αρχές του 20ού αιώνα σε μια επιδημία η οποία έγινε γνωστή ως Μαύρη Πανώλη.<ref>{{cite web |url=https://www.ral.ucar.edu/projects/plague-in-uganda |title=Plague in Uganda &#124; NCAR Research Applications Laboratory &#124; RAL |doi=10.1371/journal.pone.0035598 |publisher=Ral.ucar.edu |date=2015-01-22 |accessdate=2015-05-30 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150617185009/https://ral.ucar.edu/projects/plague-in-uganda |archivedate=2015-06-17 |url-status=dead }}</ref> Από το 1900 μέχρι το 1920, μια επιδημία [[αφρικανική τρυπανοσωμίαση|ασθένειας του ύπνου]] σκότωσε πάνω 250.000 ανθρώπους.<ref>{{cite web | url = http://www.cdc.gov/ncidod/EID/vol10no4/02-0626.htm | title = Reanalyzing the 1900–1920 Sleeping Sickness Epidemic in Uganda | publisher = Centers for Disease Control and Prevention (CDC) | location = ΗΠΑ | accessdate = 2015-07-06 | archiveurl = https://web.archive.org/web/20110629132023/http://www.cdc.gov/ncidod/EID/vol10no4/02-0626.htm | archivedate = 2011-06-29 | url-status = dead }}</ref>
 
=== Μετά την ανεξαρτησία ===
Η Ουγκάντα ανεξαρτητοποιήθηκε από τη Βρετανία τις [[9 Οκτωβρίου]] [[1962]], αλλά παρέμεινε μέλος της [[κοινοπολιτεία των Εθνών|Κοινοπολιτείας των Εθνών]]. Στις πρώτες εκλογές μετά την ανεξαρτησία, κέρδισε η συμμαχία ανάμεσα στο Λαϊκό Κογκρέσο της Ουγκάντας (UPC) και το Καμπάκα Γιέκα (KY), τα οποία σχημάτισαν την πρώτη κυβέρνηση με εκτελεστικό πρωθυπουργό τον [[Μίλτον Ομπότε]], ενώ ο Μπουγκάντα Καμπάκα (βασιλειάς) [[Μουτέσα Β΄]] κατέλαβε την εν πολλοίς εθιμοτυπική θέση του προέδρου.<ref>{{Wayback |df=yes|date=20100220164706 |url=http://www.parliament.go.ug/index.php?option=com_content&task=view&id=4&Itemid=3 |title=History of Parliament }} (Website of the Parliament of Uganda)</ref><ref>{{cite web|url=http://www.buganda.com/crisis66.htm |title=Buganda Kingdom: The Uganda Crisis, 1966 |publisher=Buganda.com |accessdate=3 May 2010}}</ref>
 
Το 1966, μετά από μια διαμάχη για εξουσία ανάμεσα στην κυβέρνηση του Ομπότε και τον βασιλιά Μουτέσα, το κοινοβούλιο, στο οποίο το UPC είχε την πλειοψηφία, άλλαξε το σύνταγμα και κατάργησε την εθιμοτυπική θέση του προέδρου. Το 1967, με ένα νέο σύνταγμα, η Ουγκάντα ανακηρύχθηκε δημοκρατία και τα παραδοσιακά βασίλεια καταργήθηκαν. Ο Ομπότε, χωρίς να συγκαλέσει εκλογές, αυτοανακηρύσσεται εκτελεστικός πρόεδρος.<ref>{{cite web|url=http://www.state.gov/r/pa/ei/bgn/2963.htm |title=Department of State. Background Note: Uganda |publisher=State.gov |date=3 February 2010 |accessdate=3 May 2010}}</ref>
 
Το 1971, ύστερα από πραξικόπημα, τον έλεγχο της χώρας ανέλαβε ο δικτάτορας [[Ιντί Αμίν]]. Ο Αμίν κυβερνούσε με τον στρατό για τα επόμενα οχτώ χρόνια<ref name="loc">[http://lcweb2.loc.gov/frd/cs/ugtoc.html "A Country Study: Uganda"], ''[[Library of Congress]] Country Studies''</ref> και πραγματοποίησε μαζικές εκτελέσεις εντός της χώρας για να διατηρήσει την εξουσία του. Υπολογίζεται ότι περίπου 300.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωής τους κατά τη διάρκεια του καθεστώτος του, ιδίως στον βορρά, που τον είχε συσχετίσει με τους πιστούς στον Ομπότε.<ref>{{cite news |last=Keatley |first=Patrick |title=Obituary: Idi Amin |url=http://www.guardian.co.uk/news/2003/aug/18/guardianobituaries |work=The Guardian |date=18 August 2003 |accessdate=18 March 2008 }}</ref> Πέρα από τις θηριωδίες του, απέλασε την ινδική μειονότητα της χώρας (περίπου 70.000 άτομα), η οποία έλεγχε τις επιχειρηματικές δραστηριότητες, με αποτέλεσμα η οικονομία της χώρας να καταρρεύσει.<ref>[http://www.theage.com.au/news/business/uk-indians-taking-care-of-business/2006/03/07/1141701511987.html "UK Indians taking care of business"], ''The Age'' (8 March 2006). Retrieved 24 March 2013.</ref><ref>{{cite web | url=http://www.tovima.gr/culture/article/?aid=285454 | title=Ίντι Αμίν Νταντά - Ο αφρικανός Χίτλερ | publisher=Το βήμα | date=28 Αυγούστου 2009 | accessdate=6 Ιουλίου 2015}}</ref> Το 1978, η Ουγκάντα [[πόλεμος Ουγκάντας-Τανζανίας|εισέβαλε στην Τανζανία]] ώστε να προσαρτήσει την επαρχία Καγκέρα, αλλά ο στρατός της Τανζανίας απέκρουσε την επίθεση και εισέβαλε στην Ουγκάντα, με αποτέλεσμα να τερματιστεί η δικτατορία του Αμίν.
 
Με την πτώση του Αμίν, πρόεδρος της Ουγκάντας ορίστηκε ο [[Γκόντφρεϊ Μπιναΐσα]], αλλά σύντομα αντικαταστάθηκε από τον Μίλτον Ομπότε, ο οποίος ανατράπηκε το 1985 με πραξικόπημα από τον [[Τίτο Οκέλο]]. Όμως, ο Οκέλο ανατράπηκε ύστερα από έξι μήνες μετά από [[Εμφύλιος πόλεμος της Ουγκάντας|ανταρτοπόλεμο]] που διεξήγαγε ο Εθνικός Αντιστασιακός Στρατός. Πρόεδρος της χώρας ορίστηκε ο [[Γιουέρι Μουσέβενι]], ηγέτης του Εθνικού Αντιστασικού Στρατού.<ref name=bbcprofile/> Οι δραστηριότητες των πολιτικών κομμάτων περιορίστηκαν και παρέμειναν έτσι ως το 2005. Στις πρώτες πολυκομματικές εκλογές, το 2006, επικράτησε ο Γιουέρι Μουσέβενι, αλλά υπήρχαν κατηγορίες για νοθεία. Η προεδρία του Μουσέβενι χαρακτηρίζεται από σχετική σταθερότητα και οικονομική ανάπτυξη<ref name="cia"/>.
 
Το 1997, η Ουγκάντα εισέβαλε στο Ζαΐρ για να εκθρονίσει τον [[Μομπούτου Σέσε Σέκο]]. Απέσυρε τα στρατεύματά της το 2003.<ref name=bbcprofile/> Στο βόρειο τμήμα της χώρας δρα η αντάρτικη ομάδα [[Στρατός Αντίστασης του Κυρίου]] (LRA), παρά τις προσπάθειες για να περιοριστεί η δράση της. Ύστερα από συμφωνία το 2006, η οργάνωση αποχώρησε από την Ουγκάντα.
 
Στις προεδρικές εκλογές του 2011, Ο πρόεδρος Μουσέβενι επανεξελέγη για μία ακόμα θητεία με ποσοστό 68,3%, έναντι 26% για τον επικεφαλής των υποψηφίων της αντιπολίτευσης, [[Κίτσα Μπεσίγκγιε]]. Η αντιπολίτευση στηλίτευσε το γεγονός ότι η εκλογική επιτροπή ήταν διορισμένη από την κυβέρνηση και μίλησε για νοθεία και για δωροδοκία των ψηφοφόρων με υψηλά χρηματικά ποσά<ref>[http://edition.cnn.com/2011/WORLD/africa/02/19/uganda.election/ CNN], Opposition charges widespread fraud in Ugandan election, 19-2-2011.</ref>.
 
== Διοικητική διαίρεση==
{{Κύριο άρθρο|Περιφέρειες της Ουγκάντα}}
Η Ουγκάντα διαιρείται σε 4 περιφέρειες:
 
* [[Ανατολική Ουγκάντα|Ανατολική]]
* [[βόρεια Ουγκάντα|Βόρεια]]
* [[Δυτική Ουγκάντα|Δυτική]]
* [[Κεντρική Ουγκάντα|Κεντρική]]
 
== Δημογραφία==
[[Αρχείο:Uganda-demography.png|thumb|200px|left|Ο πληθυσμός της Ουγκάντα από το 1961 μέχρι το 2013]]
Η χώρα αντιμετωπίζει σημαντικό πρόβλημα [[υπερπληθυσμός|υπερπληθυσμού]].<ref>Zinkina J., Korotayev A. [http://cliodynamics.ru/index.php?option=com_content&task=view&id=360&Itemid=1 Explosive Population Growth in Tropical Africa: Crucial Omission in Development Forecasts (Emerging Risks and Way Out). ''World Futures'' 70/2 (2014): 120–139].</ref> Ο πληθυσμός της Ουγκάντας αυξήθηκε από 9,5 εκατομμύρια το 1969 σε 34,9 εκατομμύρια το 2014. Σε σχέση με την τελευταία απογραφή (Σεπτέμβριος 2002), ο πληθυσμός αυξήθηκε κατά 10,6 εκατομμύρια τα τελευταία 12 χρόνια.<ref>{{cite book|last1=Uganda Bureau Of Statistics (UBOS)|title=National Population and Housing Census 2014. Provisional Results|date=November 2015|location=Kampala, Uganda|page=6|edition=Revised|url=http://www.ubos.org/onlinefiles/uploads/ubos/NPHC/NPHC%202014%20PROVISIONAL%20RESULTS%20REPORT.pdf|accessdate=29 March 2015|first=|year=|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170110115940/http://www.ubos.org/onlinefiles/uploads/ubos/NPHC/NPHC%202014%20PROVISIONAL%20RESULTS%20REPORT.pdf|archivedate=2017-01-10|url-status=dead}}</ref> Η Ουγκάντα έχει πολύ νεαρό πληθυσμό: η διάμεση ηλικία στα 16 χρόνια είναι η χαμηλότερη στο κόσμο (εκτίμηση 2018).<ref name="cia"/> Η Ουγκάντα έχει τον έβδομο μεγαλύτερο ρυθμό γονιμότητας στο κόσμο, με 5,62 γεννήσεις/γυναίκα (εκτίμηση 2018).<ref name="cia"/>
 
Το [[προσδόκιμο ζωής]] στο σύνολο του πληθυσμού, σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2019 του [[Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας|Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας]] ήταν 66,7 χρόνια (63,2 χρόνια οι άνδρες και 70,1 οι γυναίκες).<ref>[http://apps.who.int/gho/data/view.main.SDG2016LEXv?lang=en Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, Προσδόκιμο ζωής και υγιές προσδόκιμο ζωής, Δεδομένα ανά χώρα]</ref>
 
=== Γλώσσες ===
Σήμερα στη χώρα ομιλούνται περίπου σαράντα διαφορετικές γλώσσες. Αυτές χωρίζονται κυρίως σε δύο κύριες οικογένειες γλωσσών: [[Νιγηροκονγκολεζικές γλώσσες|Νιγηροκονγκολεζικές]] (κλάδος Μπαντού) και [[Νειλοσαχαρικές γλώσσες|Νειλοσαχάριες]] (νειλοτικός και κεντροσουδανικός κλάδος). Τα [[αγγλικά]] έγιναν η επίσημη γλώσσα της Ουγκάντας μετά την ανεξαρτησία και στη χώρα ομιλείται μια τοπική παραλλαγή της αγγλικής. Επιπλέον, όλα τα σχολεία και πανεπιστήμια της Ουγκάντας απαιτείται από το νόμο να διδάσκουν αγγλικά. Παρόλα αυτά, το 72% των κατοίκων της χώρας δεν μιλάει αγγλικά, το 22% μιλάει λίγα αγγλικά και το 6% τα μιλάει άπταιστα.
 
Η πιο ευρέως ομιλούμενη τοπική γλωσσά είναι η [[Λουγκάντα]], την οποία ομιλούν κυρίως οι Μπαγκάντα στην περιοχή της Καμπάλα (πρωτεύουσα) και στις γύρω περιοχές. Ακολουθούν οι γλώσσες Λουσόγκα και Ρουνιανκόρε-Ρουκίγκα, οι οποίες ομιλούνται κυρίως στο νοτιοανατολικό και στο νοτιοδυτικό τμήμα της Ουγκάντα αντίστοιχα.
 
Τα [[σουαχίλι]], τα οποία είναι μια κοινή γλώσσα στην περιοχή των μεγάλων λιμνών της Αφρικής, εγκρίθηκαν ως η δεύτερη επίσημη γλώσσα της χώρας το 2005.<ref name="Constitution (Amendment) Act 2005">{{cite web|url=http://www.ugandaonlinelawlibrary.com/files/constitution/Constitutional_Amendment_Act,_2005.pdf |archiveurl=https://web.archive.org/web/20100922110951/http://www.ugandaonlinelawlibrary.com/files/constitution/Constitutional_Amendment_Act,_2005.pdf |archivedate=22 September 2010 |title=The Constitution (Amendment) Act 2005 |format=PDF |accessdate=3 May 2010}}</ref><ref>{{cite news|title=Museveni Signs 3rd Term Bill|newspaper=New Vision (Kampala)|date=29 September 2005|quote="From now on, Swahili is the second official language..."}}</ref> Τα σουαχίλι ομιλούνται κυρίως στο βόρειο τμήμα της χώρας.
 
=== Θρησκεία ===
[[Αρχείο:Cath Cathedral of Kampala.jpg|thumb|250px|Ο ρωμαιοκαθολικός Καθεδρικός στη Καμπάλα]]
Σύμφωνα με την απογραφή του 2014, το 84% του πληθυσμού είναι [[Χριστιανοί]]. Η [[Ρωμαιοκαθολική εκκλησία]] έχει τους περισσότερους πιστούς (39,3%) και ακολουθεί η Αγγλικανική Εκκλησία της Ουγκάντα (30,2%), ενώ οι υπόλοιποι Χριστιανοί είναι Πεντηκοστιανοί (11,1%) Ευαγγελιστές(2,8%). Επίσης μεγαλώνει ο αριθμός των [[Πρεσβυτεριανισμός|Πρεσβυτεριανών]] και των Ορθοδόξων.<ref name="Census 2002">{{cite web|url=http://www.ubos.org/onlinefiles/uploads/ubos/pdf%20documents/2002%20Census%20Final%20Reportdoc.pdf|title=2002 Uganda Population and Housing Census&nbsp;– Main Report|publisher=Uganda Bureau of Statistics|accessdate=26 March 2008|format=PDF|archiveurl=https://web.archive.org/web/20171012091154/http://www.ubos.org/onlinefiles/uploads/ubos/pdf%20documents/2002%20Census%20Final%20Reportdoc.pdf|archivedate=2017-10-12|url-status=dead}}</ref>
 
Ακολουθεί το [[Ισλάμ]] με 14% του πληθυσμού της χώρας να δηλώνει μουσουλμάνος.<ref name="Census 2002"/> Οι Μουσουλμάνοι είναι κυρίως [[Σουνίτες]], ενώ υπάρχουν μειονότητες [[Σιίτες|Σιιτών]], [[Αχμαντίγια]], [[Σούφι]] και Μουαχίντ.<ref name="pew">{{cite web | url=http://www.pewforum.org/uploadedFiles/Topics/Religious_Affiliation/Muslim/the-worlds-muslims-full-report.pdf | title=The World's Muslims: Unity and Diversity | accessdate=22 February 2014 | date=9 August 2012 | publisher=Pew Forum on Religious & Public life | archiveurl=https://web.archive.org/web/20121024125551/http://www.pewforum.org/uploadedFiles/Topics/Religious_Affiliation/Muslim/the-worlds-muslims-full-report.pdf | archivedate=2012-10-24 | url-status=dead }}</ref><ref>{{cite book|last1=oded|first1=Arye|title=Islam and Politics in Kenya|date=2000|page=163}}</ref> Ο υπόλοιπος πληθυσμός ασκεί παραδοσιακές θρησκείες, την [[Μπαχάι Πίστη]] ή άλλες θρησκείες και 0,2% δηλώνει άθρησκο.<ref name="Census 2002"/>
 
=== Πόλεις ===
Πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη της Ουγκάντα είναι η [[Καμπάλα]] (1.516.210 κατ.). Άλλες πόλεις είναι η [[Μπαράρα]] (195.013 κάτ.), η [[Γκουλού]] (152.300 κάτ.), η Λίρα (99.059 κατ) και η [[Τζίντζα]] (93.061 κατ).<ref>[http://citypopulation.de/Uganda-Cities.html Ugantda- cities]</ref>
 
== Διακυβέρνηση ==
Πρόεδρος της χώρας από το 1986 είναι ο Γιουέρι Καγκούτα Μουσέβενι.
 
== Εκλογές ==
{{Κύριο|Εκλογές στην Ουγκάντα}}
Δικαίωμα ψήφου στις εκλογές έχουν όσες και όσοι είναι ηλικίας 18 ετών και άνω.<ref name="cia">[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ug.html Ουγκάντα] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20151018002856/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ug.html |date=2015-10-18 }} [[CIA World Factbook]]</ref>
 
== Μεταφορές ==
Η οδήγηση γίνεται στα αριστερά.
 
== Δείτε επίσης ==
* [[Κατολισθήσεις στην Ουγκάντα το 2010]]
 
== Παραπομπές ==
<references />
 
== Εξωτερικοί σύνδεσμοι ==
{{Βικιλεξικό|Ουγκάντα}}
{{commons|Atlas of Uganda|Atlas of Uganda<br/>(Άτλας της Ουγκάντα)}}
{{commonscat}}
* [https://web.archive.org/web/20090715050811/http://www.apnacafrica.org/uganda_report_e.htm Προφίλ] της χώρας ως προς τη διαφθορά.
 
 
{{Αφρική}}
{{Χώρες μέλη της Κοινοπολιτείας των Εθνών}}
{{Authority control}}
{{Portal bar|Γεωγραφία|Αφρική}}
{{γεωγραφία-επέκταση}}
 
[[Κατηγορία:Ουγκάντα|*]]
[[Κατηγορία:Περίκλειστα κράτη]]
 
== Δείτε επίσης ==
* [[Κατολισθήσεις στην Ουγκάντα το 2010]]
 
== Παραπομπές ==
<references />
 
== Εξωτερικοί σύνδεσμοι =={{coord|1.0667|31.8833|type:country|format=dms|display=title}}
{{Πληροφορίες_Χώρας
| εθνικό_όνομα = ''Republic of Uganda<br />Jamhuri ya Uganda''
| εθνικό όνομα ελληνικά = Ουγκάντα
| σημαία = Flag of Uganda.svg
| άρθρο σημαίας = Σημαία της Ουγκάντας
| εθνόσημο = Coat of arms of Uganda.svg
| άρθρο εθνόσημου = Εθνόσημο της Ουγκάντας
| εθνικό_σύνθημα = "For God and My Country"<br />(Για το Θεό και τη χώρα μου)
| εθνικός_ύμνος = [[Oh Uganda, Land of Beauty]]<br />(Ω Ουγκάντα, γη της ομορφιάς)<br /><center>[[File:Ugandan national anthem, performed by the U.S. Navy Band.ogg]]</center>
| χάρτης = Uganda (orthographic projection).svg
| λεζάντα_χάρτη = Η θέση της Ουγκάντας (πράσινο)
| επίσημες_γλώσσες = [[Αγγλική γλώσσα|Αγγλικά]], [[Σουαχίλι γλώσσα|Σουαχίλι]]
| πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη = [[Καμπάλα]]
| συντεταγμένες_πρωτεύουσας = {{coord|0|19|N|32|25|E|type:city|format=dms|display=inline|name=Καμπάλα}}
| πολίτευμα = [[Ημιπροεδρικό σύστημα|Ημιπροεδρική Δημοκρατία]]
| τίτλοι_ηγετών = [[Πρόεδρος της Ουγκάντας|Πρόεδρος]]<br />[[Πρωθυπουργός της Ουγκάντας|Πρωθυπουργός]]
| ονόματα_ηγετών = [[Γιουέρι Μουσέβενι]]<br />[[Ρομπίνα Ναμπάντζα]]
| τύπος_κυριαρχίας = [[Ανεξαρτησία]]
| γεγονός_κυριαρχίας = Από το [[Ηνωμένο Βασίλειο]]<br /> Ισχύον [[Σύνταγμα]]
| ημερομηνίες_κυριαρχίας = [[9 Οκτωβρίου]] [[1962]]<br /><br /> 8 Οκτωβρίου 1995 (τροποπ. το 2005)
| θέση_έκτασης = 81
| έκταση = 241.038
| ποσοστό_νερού = 15,39
| σύνορα = 2.698
| θέση_πληθυσμού = 34
| πληθυσμός = 34.856.813<ref name="census">{{Cite web |url=http://www.ubos.org/onlinefiles/uploads/ubos/NPHC/NPHC%202014%20PROVISIONAL%20RESULTS%20REPORT.pdf |title=Απογραφή 2014 |accessdate=2015-03-22 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170110115940/http://www.ubos.org/onlinefiles/uploads/ubos/NPHC/NPHC%202014%20PROVISIONAL%20RESULTS%20REPORT.pdf |archivedate=2017-01-10 |url-status=dead }}</ref>
| χρονιά_απογραφής_πληθυσμού = 2014
| πυκνότητα_πληθυσμού = 177,9
| θέση_πυκνότητας_πληθυσμού = 75
| εκτίμηση_πληθυσμού = 42.885.900<ref name="stats">[https://www.ubos.org/explore-statistics/20/ Επίσημη εκτίμηση πληθυσμού]</ref>
| χρονιά_εκτίμησης_πληθυσμού = 6-2021
| χρονιά_ΑΕΠ = 2016
| ΑΕΠ = 84,976 δισ. $<ref name="imf">{{cite web|url=https://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2017/01/weodata/weorept.aspx?pr.x=55&pr.y=12&sy=2016&ey=2016&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=746&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC&grp=0&a= |title=Ουγκάντα |publisher=[[ΔΝΤ]] |date=Απρίλιος 2017 |accessdate=2017-05-09}}</ref>
| θέση_ΑΕΠ =
| ΑΕΠ_κατακεφαλή = 2.068 $<ref name="imf"/>
| θέση_ΑΕΠ_κατά_κεφαλή =
| χρονιά_ΑΕΠ_Ον = 2016
| ΑΕΠ_Ον = 26,195 δισ. $<ref name="imf"/>
| θέση_ΑΕΠ_Ον =
| ΑΕΠ_κατακεφαλή_Ον = 637 $<ref name="imf"/>
| θέση_ΑΕΠ_κατά_κεφαλή_Ον =
| HDI_έτος = 2019
| HDI = {{increase}} 0,544<ref name="HDI">{{cite web |url=http://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr_2020_overview_english.pdf |title=Human Development Report 2020 |year=2019 |accessdate=15 Δεκεμβρίου 2020 |publisher=United Nations Development Programme}}</ref>
| HDI_κατάταξη = 159
| HDI_κατηγορία = <span style="color:red;">χαμηλός</span>
| νόμισμα = [[Σελίνι Ουγκάντας]]
| κωδικός_νομίσματος = UGX
| ώρα_ζώνης = [[Ώρα Ανατολικής Αφρικής|EAT]]
| διαφορά_UTC = +3
| θερινή_διαφορά_UTC =
| top_level_domain = [[.ug]]
| οδηγούν_από = αριστερά
| κωδικός_κλήσης = 256
| σημειώσεις=
}}
 
Η '''Ουγκάντα''' είναι χώρα της [[Αφρική|Αφρικανικής ηπείρου]] με πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη την [[Καμπάλα]]. Βρίσκεται δίπλα στη [[λίμνη Βικτόρια]] και συνορεύει με το [[Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό|Κονγκό]], το [[νότιο Σουδάν]] και την [[Κένυα]]. Έχει έκταση 241.038 [[Τετραγωνικό χιλιόμετρο|τ.χλμ.]] και πληθυσμό 42.885.900 κατοίκους σύμφωνα με επίσημη εκτίμηση για το 2021<ref name="stats"/> (κατατάσσεται [[Κατάλογος χωρών ανά πληθυσμό|34η]] στον κόσμο). [[Επίσημη γλώσσα|Επίσημες γλώσσες]] της είναι η [[Αγγλική γλώσσα|αγγλική]] και η [[σουαχίλι γλώσσα|σουαχίλι]].
 
Παλιότερα υπήρξε [[αποικία]] των [[Αγγλία|Άγγλων]] αλλά στις [[9 Οκτωβρίου]] [[1962]] απέκτησε την ανεξαρτησία της.
 
== Γεωγραφία ==
[[Αρχείο:Uganda Topography.png|thumb|200px|left|Τοπογραφικός χάρτης της Ουγκάντας]]
Η Ουγκάντα βρίσκεται στο κεντρικό αφρικανικό οροπέδιο. Στα βόρεια συνορεύει με το [[νότιο Σουδάν]] (σύνορα μήκους 475 χλμ.), στα ανατολικά με την [[Κένυα]] (σύνορα μήκους 814 χλμ.), στα νότια με την [[Τανζανία]] (σύνορα μήκους 391 χλμ.) και την [[Ρουάντα]] (σύνορα μήκους 172 χλμ.) και στα δυτικά με τη [[Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό]] (σύνορα μήκους 877 χλμ).<ref name="cia"/>
 
Το ψηλότερο σημείο της χώρας είναι η κορυφή Μαργαρίτα (5.109 μ) στα [[όρη Ρουβενζόρι]], στα σύνορα με τη [[Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό]], ενώ το χαμηλότερο είναι η [[λίμνη Αλβέρτου]] (620 μ). Το ψηλότερο ηφαίστειο της Ουγκάντας είναι το [[όρος Έλγον]]. Η δυτική [[μεγάλη ρηξιγενής κοιλάδα]] διέρχεται από τη χώρα και αποτελεί το χαμηλότερο υψομετρικό σημείο της Ουγκάντας. Οι τεκτονικές κινήσεις οι οποίες δημιούργησαν την κοιλάδα ανύψωσαν επίσης τα όρη Ρουβενζόρι. Το 90 % της χώρας βρίσκεται σε υψόμετρο 900 με 1.500 μέτρα και το υψόμετρο γενικά αυξάνει προς τα νότια. Στο νότιο τμήμα της χώρας βρίσκεται η [[λίμνη Βικτόρια]], μια από τη μεγαλύτερες λίμνες της Γης, στις όχθες της οποίας είναι κτισμένη η πρωτεύουσα της χώρας, η Καμπάλα. Στο κέντρο της χώρας βρίσκεται η [[λίμνη Κιόγκα]], η οποία περιβάλλεται από βάλτους.<ref name="geoBakama2010">{{cite book | title=A Contemporary Geography of Uganda | publisher=African Books Collective | author=Bakama B. BakamaNume | url = https://books.google.gr/books?id=E-u-oqGczPsC | year=2010 | isbn=9987080367}}</ref>
 
Σχεδόν όλη η Ουγκάντα βρίσκεται εντός της λεκάνης απορροής του [[Νείλος|Νείλου]]. Ο Νείλος από τη λίμνη Βικτώρια εκβάλλει αρχικά στη λίμνη Κιόγκα και στη συνέχεια στη λίμνη Αλβέρτου. Μετά συνεχίζει την πορεία του προς τα βόρεια και το [[νότιο Σουδάν]].
 
=== Κλίμα ===
Επειδή η Ουγκάντα βρίσκεται στον [[ισημερινός|ισημερινό]], το κλίμα της είναι [[τροπικό κλίμα|τροπικό]], αλλά λόγω του μεγάλου υψόμετρου οι θερμοκρασίες είναι χαμηλότερες, με τις βορειότερες περιοχές να είναι θερμότερες (περίπου 25°C σε καθ'όλη τη διάρκεια του έτους) από τις νότιες (κάτω από τους 20°C) επειδή βρίσκονται σε μικρότερο υψόμετρο. Οι [[βροχή|βροχοπτώσεις]] επηρεάζονται από τις κινήσεις της τροπικής ζώνης σύγκλισης και γενικά κάθε χρόνο υπάρχουν δύο εποχές των βροχών, μια από τον Οκτώβριο μέχρι τον Δεκέμβριο και άλλη μια από τον Μάρτιο μέχρι τον Μάιο.<ref>{{cite web | url=http://www.geog.ox.ac.uk/research/climate/projects/undp-cp/UNDP_reports/Uganda/Uganda.hires.report.pdf | title=UNDP Climate Change Country Profiles - Uganda | accessdate=7 Ιουλίου 2015}}</ref> Όμως, εξαιτίας της εξάτμισης από τη λίμνη Βικτόρια, σε περιοχές που βρίσκονται κοντά σε αυτή μπορεί να εκδηλωθούν βροχοπτώσεις όλο το χρόνο. Με την εξαίρεση των βορειοανατολικών περιοχών που είναι [[ημιερημικό κλίμα|ημιερημικές]], με ύψος βροχής που μπορεί να μην ξεπεράσει τα 100 χιλιοστά το χρόνο, η μέση βροχόπτωση στην Ουγκάντα είναι περίπου 1.000 με 2.000 χιλιοστά βροχής το χρόνο,<ref>{{cite book | url=https://books.google.gr/books?id=xKwxuUIxtHAC&pg=PA3&dq=uganda+climate&hl=el&sa=X&ei=mPWaVZmRFcfpUo6hj5AM&ved=0CEIQ6AEwBQ#v=onepage&q=uganda%20climate&f=false | title=Uganda | publisher=Bradt Travel Guide Uganda | author=Andrew Roberts | year=2013 | pages=3 | isbn=1841624675}}</ref> ενώ στις περιοχές κοντά στη λίμνη Βικτόρια, όπως το αρχιπέλαγος Σσέσε, βρέχει ακόμη περισσότερο<ref name="geoBakama2010"/>.
 
== Ιστορία ==
Οι κάτοικοι της περιοχής της Ουγκάντας ήταν κυνηγοί και τροφοσυλλέκτες μέχρι περίπου 1.700 με 2.300 χρόνια πριν, όταν πληθυσμοί [[Μπαντού]], πιθανόν από την κεντρική Αφρική, μετανάστευσαν στα νότια τμήματα της χώρας.<ref name="living_enc">{{cite web | url = http://www.africa.upenn.edu/NEH/uethnic.htm | title = East Africa Living Encyclopedia – Ethnic Groups | publisher = African Studies Center, University of Pennsylvania}}</ref><ref name="phil">Martin, Phyllis and O'Meara, Patrick (1995). ''Africa''. 3rd edition. Indiana University Press. ISBN 0253209846.</ref> Μαζί τους έφεραν την τεχνογνωσία της μεταλλουργίας και νέες ιδέες σχετικά με την κοινωνική και πολιτική οργάνωση. Η αυτοκρατορία των Κιτάρα, η οποία είναι γνωστή μέσα από την προφορική παράδοση των λαών της περιοχής, εκτεινόταν σε μεγάλο τμήμα της περιοχής των μεγάλων λιμνών, από τη [[λίμνη Αλβέρτου]], τη [[λίμνη Ταγκανίγκα]] και τη [[λίμνη Βικτόρια]], μέχρι τη [[λίμνη Κιόγκα]]. Το αρχηγείο τους βρισκόταν στο Ανκόλε. Το [[βασίλειο Μπουνιόρο-Κιτάρα]] θεωρείται ότι είναι πρόδρομος των τεσσάρων παραδοσιακών βασιλείων της Ουγκαντάς, των [[Μπουγκάντα]], Τόρο, [[Ανκόλε]] και Μπουσόγκα.<ref name = Mwambutsya>{{cite journal|author=Mwambutsya, Ndebesa|url=http://www.ossrea.net/eassrr/jan91/mwambuts.htm |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080131112357/http://www.ossrea.net/eassrr/jan91/mwambuts.htm |archivedate=31 January 2008 |title= Pre-capitalist Social Formation: The Case of the Banyankole of Southwestern Uganda|journal=Eastern Africa Social Science Research Review|volume= 6| issue = 2; 7 no. 1 |date=June 1990 and January 1991|pages= 78–95}}</ref> Στην περιοχή επίσης μετανάστευσαν από τα βόρεια οι Λούο και οι Άτεκερ. Τον 18ο αιώνα οι Μπουγκάντα άρχισαν να επεκτείνονται εις βάρος των Μπουνιόρο.<ref name=bbcprofile>[http://www.bbc.com/news/world-africa-14112446 Uganda profile - Timeline] [[BBC]]</ref>
 
Οι Άραβες έμποροι κινήθηκαν προς την ενδοχώρα από τις ακτές της ανατολικής Αφρικής τη δεκαετία του 1840 και να ανταλλάσσουν όπλα, ρούχα και χάντρες με ελεφαντόδοντο και σκλάβους<ref name=bbcprofile/>. Τους ακολούθησαν οι Βρετανοί εξερευνητές που αναζητούσαν τις πηγές του [[Νείλος|Νείλου]]<ref name="Stanley">Stanley, H.M., 1899, Through the Dark Continent, London: G. Newnes, ISBN 0486256677</ref>{{rp|151}} και οι προτεστάντες [[ιεραπόστολοι]], οι οποίοι έφτασαν στην Ουγκάντα το 1877, ενώ οι καθολικοί ιεραπόστολοι έφτασαν το 1879,<ref name="state_dept">[http://www.state.gov/r/pa/ei/bgn/2963.htm#history "Background Note: Uganda"], U.S. State Department</ref> μια κατάσταση που οδήγησε στο θάνατο των μαρτύρων της Ουγκάντας. Το Ηνωμένο Βασίλειο έθεσε την περιοχή υπό την εποπτεία της [[Βρετανική Εταιρεία Ανατολικής Αφρικής|Βρετανικής Εταιρείας της Ανατολικής Αφρικής]] το 1888 και το 1894 η Ουγκάντα έγινε προτεκτοράτο του Ηνωμένου Βασιλείου. Τη δεκαετία του 1890, οι Βρετανοί, για την κατασκευή του σιδηροδρόμου της Ουγκάντας, ο οποίος συνέδεε την ενδοχώρα της Κένυας και της Ουγκάντας με το λιμάνι [[Μομπάσα]], έφεραν 32.000 εργάτες από τη Βρετανική Ινδία. Αν και οι περισσότεροι επέστρεψαν στην Ινδία, 6.724 αποφάσισαν να παραμείνουν. Το 1900 οι Βρετανοί και οι Μπουγκάντα υπογράφουν συμφωνία ώστε η Ουγκάντα να γίνει συνταγματική μοναρχία υπό τον έλεγχο προτεσταντών αρχηγών. Την τελική μορφή του προτεκτοράτο της Ουγκάντας την πήρε το 1914, όταν οι ανατολικές επαρχίες έγιναν τμήμα της Κένυας.<ref name=bbcprofile/>
 
Αρουραίοι με [[βουβωνική πανώλη]] έφτασαν στην Ουγκάντα, αφότου είχαν ανέβει σε βρετανικά πλοία, και διέδωσαν την ασθένεια, με αποτέλεσμα πάνω από ένα εκατομμύριο άτομα να πεθάνουν στις αρχές του 20ού αιώνα σε μια επιδημία η οποία έγινε γνωστή ως Μαύρη Πανώλη.<ref>{{cite web |url=https://www.ral.ucar.edu/projects/plague-in-uganda |title=Plague in Uganda &#124; NCAR Research Applications Laboratory &#124; RAL |doi=10.1371/journal.pone.0035598 |publisher=Ral.ucar.edu |date=2015-01-22 |accessdate=2015-05-30 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150617185009/https://ral.ucar.edu/projects/plague-in-uganda |archivedate=2015-06-17 |url-status=dead }}</ref> Από το 1900 μέχρι το 1920, μια επιδημία [[αφρικανική τρυπανοσωμίαση|ασθένειας του ύπνου]] σκότωσε πάνω 250.000 ανθρώπους.<ref>{{cite web | url = http://www.cdc.gov/ncidod/EID/vol10no4/02-0626.htm | title = Reanalyzing the 1900–1920 Sleeping Sickness Epidemic in Uganda | publisher = Centers for Disease Control and Prevention (CDC) | location = ΗΠΑ | accessdate = 2015-07-06 | archiveurl = https://web.archive.org/web/20110629132023/http://www.cdc.gov/ncidod/EID/vol10no4/02-0626.htm | archivedate = 2011-06-29 | url-status = dead }}</ref>
 
=== Μετά την ανεξαρτησία ===
Η Ουγκάντα ανεξαρτητοποιήθηκε από τη Βρετανία τις [[9 Οκτωβρίου]] [[1962]], αλλά παρέμεινε μέλος της [[κοινοπολιτεία των Εθνών|Κοινοπολιτείας των Εθνών]]. Στις πρώτες εκλογές μετά την ανεξαρτησία, κέρδισε η συμμαχία ανάμεσα στο Λαϊκό Κογκρέσο της Ουγκάντας (UPC) και το Καμπάκα Γιέκα (KY), τα οποία σχημάτισαν την πρώτη κυβέρνηση με εκτελεστικό πρωθυπουργό τον [[Μίλτον Ομπότε]], ενώ ο Μπουγκάντα Καμπάκα (βασιλειάς) [[Μουτέσα Β΄]] κατέλαβε την εν πολλοίς εθιμοτυπική θέση του προέδρου.<ref>{{Wayback |df=yes|date=20100220164706 |url=http://www.parliament.go.ug/index.php?option=com_content&task=view&id=4&Itemid=3 |title=History of Parliament }} (Website of the Parliament of Uganda)</ref><ref>{{cite web|url=http://www.buganda.com/crisis66.htm |title=Buganda Kingdom: The Uganda Crisis, 1966 |publisher=Buganda.com |accessdate=3 May 2010}}</ref>
 
Το 1966, μετά από μια διαμάχη για εξουσία ανάμεσα στην κυβέρνηση του Ομπότε και τον βασιλιά Μουτέσα, το κοινοβούλιο, στο οποίο το UPC είχε την πλειοψηφία, άλλαξε το σύνταγμα και κατάργησε την εθιμοτυπική θέση του προέδρου. Το 1967, με ένα νέο σύνταγμα, η Ουγκάντα ανακηρύχθηκε δημοκρατία και τα παραδοσιακά βασίλεια καταργήθηκαν. Ο Ομπότε, χωρίς να συγκαλέσει εκλογές, αυτοανακηρύσσεται εκτελεστικός πρόεδρος.<ref>{{cite web|url=http://www.state.gov/r/pa/ei/bgn/2963.htm |title=Department of State. Background Note: Uganda |publisher=State.gov |date=3 February 2010 |accessdate=3 May 2010}}</ref>
 
Το 1971, ύστερα από πραξικόπημα, τον έλεγχο της χώρας ανέλαβε ο δικτάτορας [[Ιντί Αμίν]]. Ο Αμίν κυβερνούσε με τον στρατό για τα επόμενα οχτώ χρόνια<ref name="loc">[http://lcweb2.loc.gov/frd/cs/ugtoc.html "A Country Study: Uganda"], ''[[Library of Congress]] Country Studies''</ref> και πραγματοποίησε μαζικές εκτελέσεις εντός της χώρας για να διατηρήσει την εξουσία του. Υπολογίζεται ότι περίπου 300.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωής τους κατά τη διάρκεια του καθεστώτος του, ιδίως στον βορρά, που τον είχε συσχετίσει με τους πιστούς στον Ομπότε.<ref>{{cite news |last=Keatley |first=Patrick |title=Obituary: Idi Amin |url=http://www.guardian.co.uk/news/2003/aug/18/guardianobituaries |work=The Guardian |date=18 August 2003 |accessdate=18 March 2008 }}</ref> Πέρα από τις θηριωδίες του, απέλασε την ινδική μειονότητα της χώρας (περίπου 70.000 άτομα), η οποία έλεγχε τις επιχειρηματικές δραστηριότητες, με αποτέλεσμα η οικονομία της χώρας να καταρρεύσει.<ref>[http://www.theage.com.au/news/business/uk-indians-taking-care-of-business/2006/03/07/1141701511987.html "UK Indians taking care of business"], ''The Age'' (8 March 2006). Retrieved 24 March 2013.</ref><ref>{{cite web | url=http://www.tovima.gr/culture/article/?aid=285454 | title=Ίντι Αμίν Νταντά - Ο αφρικανός Χίτλερ | publisher=Το βήμα | date=28 Αυγούστου 2009 | accessdate=6 Ιουλίου 2015}}</ref> Το 1978, η Ουγκάντα [[πόλεμος Ουγκάντας-Τανζανίας|εισέβαλε στην Τανζανία]] ώστε να προσαρτήσει την επαρχία Καγκέρα, αλλά ο στρατός της Τανζανίας απέκρουσε την επίθεση και εισέβαλε στην Ουγκάντα, με αποτέλεσμα να τερματιστεί η δικτατορία του Αμίν.
 
Με την πτώση του Αμίν, πρόεδρος της Ουγκάντας ορίστηκε ο [[Γκόντφρεϊ Μπιναΐσα]], αλλά σύντομα αντικαταστάθηκε από τον Μίλτον Ομπότε, ο οποίος ανατράπηκε το 1985 με πραξικόπημα από τον [[Τίτο Οκέλο]]. Όμως, ο Οκέλο ανατράπηκε ύστερα από έξι μήνες μετά από [[Εμφύλιος πόλεμος της Ουγκάντας|ανταρτοπόλεμο]] που διεξήγαγε ο Εθνικός Αντιστασιακός Στρατός. Πρόεδρος της χώρας ορίστηκε ο [[Γιουέρι Μουσέβενι]], ηγέτης του Εθνικού Αντιστασικού Στρατού.<ref name=bbcprofile/> Οι δραστηριότητες των πολιτικών κομμάτων περιορίστηκαν και παρέμειναν έτσι ως το 2005. Στις πρώτες πολυκομματικές εκλογές, το 2006, επικράτησε ο Γιουέρι Μουσέβενι, αλλά υπήρχαν κατηγορίες για νοθεία. Η προεδρία του Μουσέβενι χαρακτηρίζεται από σχετική σταθερότητα και οικονομική ανάπτυξη<ref name="cia"/>.
 
Το 1997, η Ουγκάντα εισέβαλε στο Ζαΐρ για να εκθρονίσει τον [[Μομπούτου Σέσε Σέκο]]. Απέσυρε τα στρατεύματά της το 2003.<ref name=bbcprofile/> Στο βόρειο τμήμα της χώρας δρα η αντάρτικη ομάδα [[Στρατός Αντίστασης του Κυρίου]] (LRA), παρά τις προσπάθειες για να περιοριστεί η δράση της. Ύστερα από συμφωνία το 2006, η οργάνωση αποχώρησε από την Ουγκάντα.
 
Στις προεδρικές εκλογές του 2011, Ο πρόεδρος Μουσέβενι επανεξελέγη για μία ακόμα θητεία με ποσοστό 68,3%, έναντι 26% για τον επικεφαλής των υποψηφίων της αντιπολίτευσης, [[Κίτσα Μπεσίγκγιε]]. Η αντιπολίτευση στηλίτευσε το γεγονός ότι η εκλογική επιτροπή ήταν διορισμένη από την κυβέρνηση και μίλησε για νοθεία και για δωροδοκία των ψηφοφόρων με υψηλά χρηματικά ποσά<ref>[http://edition.cnn.com/2011/WORLD/africa/02/19/uganda.election/ CNN], Opposition charges widespread fraud in Ugandan election, 19-2-2011.</ref>.
 
== Διοικητική διαίρεση==
{{Κύριο άρθρο|Περιφέρειες της Ουγκάντα}}
Η Ουγκάντα διαιρείται σε 4 περιφέρειες:
 
* [[Ανατολική Ουγκάντα|Ανατολική]]
* [[βόρεια Ουγκάντα|Βόρεια]]
* [[Δυτική Ουγκάντα|Δυτική]]
* [[Κεντρική Ουγκάντα|Κεντρική]]
 
== Δημογραφία==
[[Αρχείο:Uganda-demography.png|thumb|200px|left|Ο πληθυσμός της Ουγκάντα από το 1961 μέχρι το 2013]]
Η χώρα αντιμετωπίζει σημαντικό πρόβλημα [[υπερπληθυσμός|υπερπληθυσμού]].<ref>Zinkina J., Korotayev A. [http://cliodynamics.ru/index.php?option=com_content&task=view&id=360&Itemid=1 Explosive Population Growth in Tropical Africa: Crucial Omission in Development Forecasts (Emerging Risks and Way Out). ''World Futures'' 70/2 (2014): 120–139].</ref> Ο πληθυσμός της Ουγκάντας αυξήθηκε από 9,5 εκατομμύρια το 1969 σε 34,9 εκατομμύρια το 2014. Σε σχέση με την τελευταία απογραφή (Σεπτέμβριος 2002), ο πληθυσμός αυξήθηκε κατά 10,6 εκατομμύρια τα τελευταία 12 χρόνια.<ref>{{cite book|last1=Uganda Bureau Of Statistics (UBOS)|title=National Population and Housing Census 2014. Provisional Results|date=November 2015|location=Kampala, Uganda|page=6|edition=Revised|url=http://www.ubos.org/onlinefiles/uploads/ubos/NPHC/NPHC%202014%20PROVISIONAL%20RESULTS%20REPORT.pdf|accessdate=29 March 2015|first=|year=|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170110115940/http://www.ubos.org/onlinefiles/uploads/ubos/NPHC/NPHC%202014%20PROVISIONAL%20RESULTS%20REPORT.pdf|archivedate=2017-01-10|url-status=dead}}</ref> Η Ουγκάντα έχει πολύ νεαρό πληθυσμό: η διάμεση ηλικία στα 16 χρόνια είναι η χαμηλότερη στο κόσμο (εκτίμηση 2018).<ref name="cia"/> Η Ουγκάντα έχει τον έβδομο μεγαλύτερο ρυθμό γονιμότητας στο κόσμο, με 5,62 γεννήσεις/γυναίκα (εκτίμηση 2018).<ref name="cia"/>
 
Το [[προσδόκιμο ζωής]] στο σύνολο του πληθυσμού, σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2019 του [[Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας|Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας]] ήταν 66,7 χρόνια (63,2 χρόνια οι άνδρες και 70,1 οι γυναίκες).<ref>[http://apps.who.int/gho/data/view.main.SDG2016LEXv?lang=en Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, Προσδόκιμο ζωής και υγιές προσδόκιμο ζωής, Δεδομένα ανά χώρα]</ref>
 
=== Γλώσσες ===
Σήμερα στη χώρα ομιλούνται περίπου σαράντα διαφορετικές γλώσσες. Αυτές χωρίζονται κυρίως σε δύο κύριες οικογένειες γλωσσών: [[Νιγηροκονγκολεζικές γλώσσες|Νιγηροκονγκολεζικές]] (κλάδος Μπαντού) και [[Νειλοσαχαρικές γλώσσες|Νειλοσαχάριες]] (νειλοτικός και κεντροσουδανικός κλάδος). Τα [[αγγλικά]] έγιναν η επίσημη γλώσσα της Ουγκάντας μετά την ανεξαρτησία και στη χώρα ομιλείται μια τοπική παραλλαγή της αγγλικής. Επιπλέον, όλα τα σχολεία και πανεπιστήμια της Ουγκάντας απαιτείται από το νόμο να διδάσκουν αγγλικά. Παρόλα αυτά, το 72% των κατοίκων της χώρας δεν μιλάει αγγλικά, το 22% μιλάει λίγα αγγλικά και το 6% τα μιλάει άπταιστα.
 
Η πιο ευρέως ομιλούμενη τοπική γλωσσά είναι η [[Λουγκάντα]], την οποία ομιλούν κυρίως οι Μπαγκάντα στην περιοχή της Καμπάλα (πρωτεύουσα) και στις γύρω περιοχές. Ακολουθούν οι γλώσσες Λουσόγκα και Ρουνιανκόρε-Ρουκίγκα, οι οποίες ομιλούνται κυρίως στο νοτιοανατολικό και στο νοτιοδυτικό τμήμα της Ουγκάντα αντίστοιχα.
 
Τα [[σουαχίλι]], τα οποία είναι μια κοινή γλώσσα στην περιοχή των μεγάλων λιμνών της Αφρικής, εγκρίθηκαν ως η δεύτερη επίσημη γλώσσα της χώρας το 2005.<ref name="Constitution (Amendment) Act 2005">{{cite web|url=http://www.ugandaonlinelawlibrary.com/files/constitution/Constitutional_Amendment_Act,_2005.pdf |archiveurl=https://web.archive.org/web/20100922110951/http://www.ugandaonlinelawlibrary.com/files/constitution/Constitutional_Amendment_Act,_2005.pdf |archivedate=22 September 2010 |title=The Constitution (Amendment) Act 2005 |format=PDF |accessdate=3 May 2010}}</ref><ref>{{cite news|title=Museveni Signs 3rd Term Bill|newspaper=New Vision (Kampala)|date=29 September 2005|quote="From now on, Swahili is the second official language..."}}</ref> Τα σουαχίλι ομιλούνται κυρίως στο βόρειο τμήμα της χώρας.
 
=== Θρησκεία ===
[[Αρχείο:Cath Cathedral of Kampala.jpg|thumb|250px|Ο ρωμαιοκαθολικός Καθεδρικός στη Καμπάλα]]
Σύμφωνα με την απογραφή του 2014, το 84% του πληθυσμού είναι [[Χριστιανοί]]. Η [[Ρωμαιοκαθολική εκκλησία]] έχει τους περισσότερους πιστούς (39,3%) και ακολουθεί η Αγγλικανική Εκκλησία της Ουγκάντα (30,2%), ενώ οι υπόλοιποι Χριστιανοί είναι Πεντηκοστιανοί (11,1%) Ευαγγελιστές(2,8%). Επίσης μεγαλώνει ο αριθμός των [[Πρεσβυτεριανισμός|Πρεσβυτεριανών]] και των Ορθοδόξων.<ref name="Census 2002">{{cite web|url=http://www.ubos.org/onlinefiles/uploads/ubos/pdf%20documents/2002%20Census%20Final%20Reportdoc.pdf|title=2002 Uganda Population and Housing Census&nbsp;– Main Report|publisher=Uganda Bureau of Statistics|accessdate=26 March 2008|format=PDF|archiveurl=https://web.archive.org/web/20171012091154/http://www.ubos.org/onlinefiles/uploads/ubos/pdf%20documents/2002%20Census%20Final%20Reportdoc.pdf|archivedate=2017-10-12|url-status=dead}}</ref>
 
Ακολουθεί το [[Ισλάμ]] με 14% του πληθυσμού της χώρας να δηλώνει μουσουλμάνος.<ref name="Census 2002"/> Οι Μουσουλμάνοι είναι κυρίως [[Σουνίτες]], ενώ υπάρχουν μειονότητες [[Σιίτες|Σιιτών]], [[Αχμαντίγια]], [[Σούφι]] και Μουαχίντ.<ref name="pew">{{cite web | url=http://www.pewforum.org/uploadedFiles/Topics/Religious_Affiliation/Muslim/the-worlds-muslims-full-report.pdf | title=The World's Muslims: Unity and Diversity | accessdate=22 February 2014 | date=9 August 2012 | publisher=Pew Forum on Religious & Public life | archiveurl=https://web.archive.org/web/20121024125551/http://www.pewforum.org/uploadedFiles/Topics/Religious_Affiliation/Muslim/the-worlds-muslims-full-report.pdf | archivedate=2012-10-24 | url-status=dead }}</ref><ref>{{cite book|last1=oded|first1=Arye|title=Islam and Politics in Kenya|date=2000|page=163}}</ref> Ο υπόλοιπος πληθυσμός ασκεί παραδοσιακές θρησκείες, την [[Μπαχάι Πίστη]] ή άλλες θρησκείες και 0,2% δηλώνει άθρησκο.<ref name="Census 2002"/>
 
=== Πόλεις ===
Πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη της Ουγκάντα είναι η [[Καμπάλα]] (1.516.210 κατ.). Άλλες πόλεις είναι η [[Μπαράρα]] (195.013 κάτ.), η [[Γκουλού]] (152.300 κάτ.), η Λίρα (99.059 κατ) και η [[Τζίντζα]] (93.061 κατ).<ref>[http://citypopulation.de/Uganda-Cities.html Ugantda- cities]</ref>
 
== Διακυβέρνηση ==
Πρόεδρος της χώρας από το 1986 είναι ο Γιουέρι Καγκούτα Μουσέβενι.
 
== Εκλογές ==
{{Κύριο|Εκλογές στην Ουγκάντα}}
Δικαίωμα ψήφου στις εκλογές έχουν όσες και όσοι είναι ηλικίας 18 ετών και άνω.<ref name="cia">[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ug.html Ουγκάντα] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20151018002856/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ug.html |date=2015-10-18 }} [[CIA World Factbook]]</ref>
 
== Μεταφορές ==
Η οδήγηση γίνεται στα αριστερά.
 
== Δείτε επίσης ==
* [[Κατολισθήσεις στην Ουγκάντα το 2010]]
 
== Παραπομπές ==
<references />
 
== Εξωτερικοί σύνδεσμοι ==
{{Βικιλεξικό|Ουγκάντα}}
{{commons|Atlas of Uganda|Atlas of Uganda<br/>(Άτλας της Ουγκάντα)}}
{{commonscat}}
* [https://web.archive.org/web/20090715050811/http://www.apnacafrica.org/uganda_report_e.htm Προφίλ] της χώρας ως προς τη διαφθορά.
 
 
{{Αφρική}}
{{Χώρες μέλη της Κοινοπολιτείας των Εθνών}}
{{Authority control}}
{{Portal bar|Γεωγραφία|Αφρική}}
{{γεωγραφία-επέκταση}}
 
[[Κατηγορία:Ουγκάντα|*]]
[[Κατηγορία:Περίκλειστα κράτη]]
 
{{Βικιλεξικό|Ουγκάντα}}
{{commons|Atlas of Uganda|Atlas of Uganda<br/>(Άτλας της Ουγκάντα)}}
{{commonscat}}
* [https://web.archive.org/web/20090715050811/http://www.apnacafrica.org/uganda_report_e.htm Προφίλ] της χώρας ως προς τη διαφθορά.
 
 
{{Αφρική}}
{{Χώρες μέλη της Κοινοπολιτείας των Εθνών}}
{{Authority control}}{{coord|1.0667|31.8833|type:country|format=dms|display=title}}
{{Πληροφορίες_Χώρας
| εθνικό_όνομα = ''Republic of Uganda<br />Jamhuri ya Uganda''
| εθνικό όνομα ελληνικά = Ουγκάντα
| σημαία = Flag of Uganda.svg
| άρθρο σημαίας = Σημαία της Ουγκάντας
| εθνόσημο = Coat of arms of Uganda.svg
| άρθρο εθνόσημου = Εθνόσημο της Ουγκάντας
| εθνικό_σύνθημα = "For God and My Country"<br />(Για το Θεό και τη χώρα μου)
| εθνικός_ύμνος = [[Oh Uganda, Land of Beauty]]<br />(Ω Ουγκάντα, γη της ομορφιάς)<br /><center>[[File:Ugandan national anthem, performed by the U.S. Navy Band.ogg]]</center>
| χάρτης = Uganda (orthographic projection).svg
| λεζάντα_χάρτη = Η θέση της Ουγκάντας (πράσινο)
| επίσημες_γλώσσες = [[Αγγλική γλώσσα|Αγγλικά]], [[Σουαχίλι γλώσσα|Σουαχίλι]]
| πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη = [[Καμπάλα]]
| συντεταγμένες_πρωτεύουσας = {{coord|0|19|N|32|25|E|type:city|format=dms|display=inline|name=Καμπάλα}}
| πολίτευμα = [[Ημιπροεδρικό σύστημα|Ημιπροεδρική Δημοκρατία]]
| τίτλοι_ηγετών = [[Πρόεδρος της Ουγκάντας|Πρόεδρος]]<br />[[Πρωθυπουργός της Ουγκάντας|Πρωθυπουργός]]
| ονόματα_ηγετών = [[Γιουέρι Μουσέβενι]]<br />[[Ρομπίνα Ναμπάντζα]]
| τύπος_κυριαρχίας = [[Ανεξαρτησία]]
| γεγονός_κυριαρχίας = Από το [[Ηνωμένο Βασίλειο]]<br /> Ισχύον [[Σύνταγμα]]
| ημερομηνίες_κυριαρχίας = [[9 Οκτωβρίου]] [[1962]]<br /><br /> 8 Οκτωβρίου 1995 (τροποπ. το 2005)
| θέση_έκτασης = 81
| έκταση = 241.038
| ποσοστό_νερού = 15,39
| σύνορα = 2.698
| θέση_πληθυσμού = 34
| πληθυσμός = 34.856.813<ref name="census">{{Cite web |url=http://www.ubos.org/onlinefiles/uploads/ubos/NPHC/NPHC%202014%20PROVISIONAL%20RESULTS%20REPORT.pdf |title=Απογραφή 2014 |accessdate=2015-03-22 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170110115940/http://www.ubos.org/onlinefiles/uploads/ubos/NPHC/NPHC%202014%20PROVISIONAL%20RESULTS%20REPORT.pdf |archivedate=2017-01-10 |url-status=dead }}</ref>
| χρονιά_απογραφής_πληθυσμού = 2014
| πυκνότητα_πληθυσμού = 177,9
| θέση_πυκνότητας_πληθυσμού = 75
| εκτίμηση_πληθυσμού = 42.885.900<ref name="stats">[https://www.ubos.org/explore-statistics/20/ Επίσημη εκτίμηση πληθυσμού]</ref>
| χρονιά_εκτίμησης_πληθυσμού = 6-2021
| χρονιά_ΑΕΠ = 2016
| ΑΕΠ = 84,976 δισ. $<ref name="imf">{{cite web|url=https://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2017/01/weodata/weorept.aspx?pr.x=55&pr.y=12&sy=2016&ey=2016&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=746&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC&grp=0&a= |title=Ουγκάντα |publisher=[[ΔΝΤ]] |date=Απρίλιος 2017 |accessdate=2017-05-09}}</ref>
| θέση_ΑΕΠ =
| ΑΕΠ_κατακεφαλή = 2.068 $<ref name="imf"/>
| θέση_ΑΕΠ_κατά_κεφαλή =
| χρονιά_ΑΕΠ_Ον = 2016
| ΑΕΠ_Ον = 26,195 δισ. $<ref name="imf"/>
| θέση_ΑΕΠ_Ον =
| ΑΕΠ_κατακεφαλή_Ον = 637 $<ref name="imf"/>
| θέση_ΑΕΠ_κατά_κεφαλή_Ον =
| HDI_έτος = 2019
| HDI = {{increase}} 0,544<ref name="HDI">{{cite web |url=http://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr_2020_overview_english.pdf |title=Human Development Report 2020 |year=2019 |accessdate=15 Δεκεμβρίου 2020 |publisher=United Nations Development Programme}}</ref>
| HDI_κατάταξη = 159
| HDI_κατηγορία = <span style="color:red;">χαμηλός</span>
| νόμισμα = [[Σελίνι Ουγκάντας]]
| κωδικός_νομίσματος = UGX
| ώρα_ζώνης = [[Ώρα Ανατολικής Αφρικής|EAT]]
| διαφορά_UTC = +3
| θερινή_διαφορά_UTC =
| top_level_domain = [[.ug]]
| οδηγούν_από = αριστερά
| κωδικός_κλήσης = 256
| σημειώσεις=
}}
 
Η '''Ουγκάντα''' είναι χώρα της [[Αφρική|Αφρικανικής ηπείρου]] με πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη την [[Καμπάλα]]. Βρίσκεται δίπλα στη [[λίμνη Βικτόρια]] και συνορεύει με το [[Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό|Κονγκό]], το [[νότιο Σουδάν]] και την [[Κένυα]]. Έχει έκταση 241.038 [[Τετραγωνικό χιλιόμετρο|τ.χλμ.]] και πληθυσμό 42.885.900 κατοίκους σύμφωνα με επίσημη εκτίμηση για το 2021<ref name="stats"/> (κατατάσσεται [[Κατάλογος χωρών ανά πληθυσμό|34η]] στον κόσμο). [[Επίσημη γλώσσα|Επίσημες γλώσσες]] της είναι η [[Αγγλική γλώσσα|αγγλική]] και η [[σουαχίλι γλώσσα|σουαχίλι]].
 
Παλιότερα υπήρξε [[αποικία]] των [[Αγγλία|Άγγλων]] αλλά στις [[9 Οκτωβρίου]] [[1962]] απέκτησε την ανεξαρτησία της.
 
== Γεωγραφία ==
[[Αρχείο:Uganda Topography.png|thumb|200px|left|Τοπογραφικός χάρτης της Ουγκάντας]]
Η Ουγκάντα βρίσκεται στο κεντρικό αφρικανικό οροπέδιο. Στα βόρεια συνορεύει με το [[νότιο Σουδάν]] (σύνορα μήκους 475 χλμ.), στα ανατολικά με την [[Κένυα]] (σύνορα μήκους 814 χλμ.), στα νότια με την [[Τανζανία]] (σύνορα μήκους 391 χλμ.) και την [[Ρουάντα]] (σύνορα μήκους 172 χλμ.) και στα δυτικά με τη [[Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό]] (σύνορα μήκους 877 χλμ).<ref name="cia"/>
 
Το ψηλότερο σημείο της χώρας είναι η κορυφή Μαργαρίτα (5.109 μ) στα [[όρη Ρουβενζόρι]], στα σύνορα με τη [[Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό]], ενώ το χαμηλότερο είναι η [[λίμνη Αλβέρτου]] (620 μ). Το ψηλότερο ηφαίστειο της Ουγκάντας είναι το [[όρος Έλγον]]. Η δυτική [[μεγάλη ρηξιγενής κοιλάδα]] διέρχεται από τη χώρα και αποτελεί το χαμηλότερο υψομετρικό σημείο της Ουγκάντας. Οι τεκτονικές κινήσεις οι οποίες δημιούργησαν την κοιλάδα ανύψωσαν επίσης τα όρη Ρουβενζόρι. Το 90 % της χώρας βρίσκεται σε υψόμετρο 900 με 1.500 μέτρα και το υψόμετρο γενικά αυξάνει προς τα νότια. Στο νότιο τμήμα της χώρας βρίσκεται η [[λίμνη Βικτόρια]], μια από τη μεγαλύτερες λίμνες της Γης, στις όχθες της οποίας είναι κτισμένη η πρωτεύουσα της χώρας, η Καμπάλα. Στο κέντρο της χώρας βρίσκεται η [[λίμνη Κιόγκα]], η οποία περιβάλλεται από βάλτους.<ref name="geoBakama2010">{{cite book | title=A Contemporary Geography of Uganda | publisher=African Books Collective | author=Bakama B. BakamaNume | url = https://books.google.gr/books?id=E-u-oqGczPsC | year=2010 | isbn=9987080367}}</ref>
 
Σχεδόν όλη η Ουγκάντα βρίσκεται εντός της λεκάνης απορροής του [[Νείλος|Νείλου]]. Ο Νείλος από τη λίμνη Βικτώρια εκβάλλει αρχικά στη λίμνη Κιόγκα και στη συνέχεια στη λίμνη Αλβέρτου. Μετά συνεχίζει την πορεία του προς τα βόρεια και το [[νότιο Σουδάν]].
 
=== Κλίμα ===
Επειδή η Ουγκάντα βρίσκεται στον [[ισημερινός|ισημερινό]], το κλίμα της είναι [[τροπικό κλίμα|τροπικό]], αλλά λόγω του μεγάλου υψόμετρου οι θερμοκρασίες είναι χαμηλότερες, με τις βορειότερες περιοχές να είναι θερμότερες (περίπου 25°C σε καθ'όλη τη διάρκεια του έτους) από τις νότιες (κάτω από τους 20°C) επειδή βρίσκονται σε μικρότερο υψόμετρο. Οι [[βροχή|βροχοπτώσεις]] επηρεάζονται από τις κινήσεις της τροπικής ζώνης σύγκλισης και γενικά κάθε χρόνο υπάρχουν δύο εποχές των βροχών, μια από τον Οκτώβριο μέχρι τον Δεκέμβριο και άλλη μια από τον Μάρτιο μέχρι τον Μάιο.<ref>{{cite web | url=http://www.geog.ox.ac.uk/research/climate/projects/undp-cp/UNDP_reports/Uganda/Uganda.hires.report.pdf | title=UNDP Climate Change Country Profiles - Uganda | accessdate=7 Ιουλίου 2015}}</ref> Όμως, εξαιτίας της εξάτμισης από τη λίμνη Βικτόρια, σε περιοχές που βρίσκονται κοντά σε αυτή μπορεί να εκδηλωθούν βροχοπτώσεις όλο το χρόνο. Με την εξαίρεση των βορειοανατολικών περιοχών που είναι [[ημιερημικό κλίμα|ημιερημικές]], με ύψος βροχής που μπορεί να μην ξεπεράσει τα 100 χιλιοστά το χρόνο, η μέση βροχόπτωση στην Ουγκάντα είναι περίπου 1.000 με 2.000 χιλιοστά βροχής το χρόνο,<ref>{{cite book | url=https://books.google.gr/books?id=xKwxuUIxtHAC&pg=PA3&dq=uganda+climate&hl=el&sa=X&ei=mPWaVZmRFcfpUo6hj5AM&ved=0CEIQ6AEwBQ#v=onepage&q=uganda%20climate&f=false | title=Uganda | publisher=Bradt Travel Guide Uganda | author=Andrew Roberts | year=2013 | pages=3 | isbn=1841624675}}</ref> ενώ στις περιοχές κοντά στη λίμνη Βικτόρια, όπως το αρχιπέλαγος Σσέσε, βρέχει ακόμη περισσότερο<ref name="geoBakama2010"/>.
 
== Ιστορία ==
Οι κάτοικοι της περιοχής της Ουγκάντας ήταν κυνηγοί και τροφοσυλλέκτες μέχρι περίπου 1.700 με 2.300 χρόνια πριν, όταν πληθυσμοί [[Μπαντού]], πιθανόν από την κεντρική Αφρική, μετανάστευσαν στα νότια τμήματα της χώρας.<ref name="living_enc">{{cite web | url = http://www.africa.upenn.edu/NEH/uethnic.htm | title = East Africa Living Encyclopedia – Ethnic Groups | publisher = African Studies Center, University of Pennsylvania}}</ref><ref name="phil">Martin, Phyllis and O'Meara, Patrick (1995). ''Africa''. 3rd edition. Indiana University Press. ISBN 0253209846.</ref> Μαζί τους έφεραν την τεχνογνωσία της μεταλλουργίας και νέες ιδέες σχετικά με την κοινωνική και πολιτική οργάνωση. Η αυτοκρατορία των Κιτάρα, η οποία είναι γνωστή μέσα από την προφορική παράδοση των λαών της περιοχής, εκτεινόταν σε μεγάλο τμήμα της περιοχής των μεγάλων λιμνών, από τη [[λίμνη Αλβέρτου]], τη [[λίμνη Ταγκανίγκα]] και τη [[λίμνη Βικτόρια]], μέχρι τη [[λίμνη Κιόγκα]]. Το αρχηγείο τους βρισκόταν στο Ανκόλε. Το [[βασίλειο Μπουνιόρο-Κιτάρα]] θεωρείται ότι είναι πρόδρομος των τεσσάρων παραδοσιακών βασιλείων της Ουγκαντάς, των [[Μπουγκάντα]], Τόρο, [[Ανκόλε]] και Μπουσόγκα.<ref name = Mwambutsya>{{cite journal|author=Mwambutsya, Ndebesa|url=http://www.ossrea.net/eassrr/jan91/mwambuts.htm |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080131112357/http://www.ossrea.net/eassrr/jan91/mwambuts.htm |archivedate=31 January 2008 |title= Pre-capitalist Social Formation: The Case of the Banyankole of Southwestern Uganda|journal=Eastern Africa Social Science Research Review|volume= 6| issue = 2; 7 no. 1 |date=June 1990 and January 1991|pages= 78–95}}</ref> Στην περιοχή επίσης μετανάστευσαν από τα βόρεια οι Λούο και οι Άτεκερ. Τον 18ο αιώνα οι Μπουγκάντα άρχισαν να επεκτείνονται εις βάρος των Μπουνιόρο.<ref name=bbcprofile>[http://www.bbc.com/news/world-africa-14112446 Uganda profile - Timeline] [[BBC]]</ref>
 
Οι Άραβες έμποροι κινήθηκαν προς την ενδοχώρα από τις ακτές της ανατολικής Αφρικής τη δεκαετία του 1840 και να ανταλλάσσουν όπλα, ρούχα και χάντρες με ελεφαντόδοντο και σκλάβους<ref name=bbcprofile/>. Τους ακολούθησαν οι Βρετανοί εξερευνητές που αναζητούσαν τις πηγές του [[Νείλος|Νείλου]]<ref name="Stanley">Stanley, H.M., 1899, Through the Dark Continent, London: G. Newnes, ISBN 0486256677</ref>{{rp|151}} και οι προτεστάντες [[ιεραπόστολοι]], οι οποίοι έφτασαν στην Ουγκάντα το 1877, ενώ οι καθολικοί ιεραπόστολοι έφτασαν το 1879,<ref name="state_dept">[http://www.state.gov/r/pa/ei/bgn/2963.htm#history "Background Note: Uganda"], U.S. State Department</ref> μια κατάσταση που οδήγησε στο θάνατο των μαρτύρων της Ουγκάντας. Το Ηνωμένο Βασίλειο έθεσε την περιοχή υπό την εποπτεία της [[Βρετανική Εταιρεία Ανατολικής Αφρικής|Βρετανικής Εταιρείας της Ανατολικής Αφρικής]] το 1888 και το 1894 η Ουγκάντα έγινε προτεκτοράτο του Ηνωμένου Βασιλείου. Τη δεκαετία του 1890, οι Βρετανοί, για την κατασκευή του σιδηροδρόμου της Ουγκάντας, ο οποίος συνέδεε την ενδοχώρα της Κένυας και της Ουγκάντας με το λιμάνι [[Μομπάσα]], έφεραν 32.000 εργάτες από τη Βρετανική Ινδία. Αν και οι περισσότεροι επέστρεψαν στην Ινδία, 6.724 αποφάσισαν να παραμείνουν. Το 1900 οι Βρετανοί και οι Μπουγκάντα υπογράφουν συμφωνία ώστε η Ουγκάντα να γίνει συνταγματική μοναρχία υπό τον έλεγχο προτεσταντών αρχηγών. Την τελική μορφή του προτεκτοράτο της Ουγκάντας την πήρε το 1914, όταν οι ανατολικές επαρχίες έγιναν τμήμα της Κένυας.<ref name=bbcprofile/>
 
Αρουραίοι με [[βουβωνική πανώλη]] έφτασαν στην Ουγκάντα, αφότου είχαν ανέβει σε βρετανικά πλοία, και διέδωσαν την ασθένεια, με αποτέλεσμα πάνω από ένα εκατομμύριο άτομα να πεθάνουν στις αρχές του 20ού αιώνα σε μια επιδημία η οποία έγινε γνωστή ως Μαύρη Πανώλη.<ref>{{cite web |url=https://www.ral.ucar.edu/projects/plague-in-uganda |title=Plague in Uganda &#124; NCAR Research Applications Laboratory &#124; RAL |doi=10.1371/journal.pone.0035598 |publisher=Ral.ucar.edu |date=2015-01-22 |accessdate=2015-05-30 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150617185009/https://ral.ucar.edu/projects/plague-in-uganda |archivedate=2015-06-17 |url-status=dead }}</ref> Από το 1900 μέχρι το 1920, μια επιδημία [[αφρικανική τρυπανοσωμίαση|ασθένειας του ύπνου]] σκότωσε πάνω 250.000 ανθρώπους.<ref>{{cite web | url = http://www.cdc.gov/ncidod/EID/vol10no4/02-0626.htm | title = Reanalyzing the 1900–1920 Sleeping Sickness Epidemic in Uganda | publisher = Centers for Disease Control and Prevention (CDC) | location = ΗΠΑ | accessdate = 2015-07-06 | archiveurl = https://web.archive.org/web/20110629132023/http://www.cdc.gov/ncidod/EID/vol10no4/02-0626.htm | archivedate = 2011-06-29 | url-status = dead }}</ref>
 
=== Μετά την ανεξαρτησία ===
Η Ουγκάντα ανεξαρτητοποιήθηκε από τη Βρετανία τις [[9 Οκτωβρίου]] [[1962]], αλλά παρέμεινε μέλος της [[κοινοπολιτεία των Εθνών|Κοινοπολιτείας των Εθνών]]. Στις πρώτες εκλογές μετά την ανεξαρτησία, κέρδισε η συμμαχία ανάμεσα στο Λαϊκό Κογκρέσο της Ουγκάντας (UPC) και το Καμπάκα Γιέκα (KY), τα οποία σχημάτισαν την πρώτη κυβέρνηση με εκτελεστικό πρωθυπουργό τον [[Μίλτον Ομπότε]], ενώ ο Μπουγκάντα Καμπάκα (βασιλειάς) [[Μουτέσα Β΄]] κατέλαβε την εν πολλοίς εθιμοτυπική θέση του προέδρου.<ref>{{Wayback |df=yes|date=20100220164706 |url=http://www.parliament.go.ug/index.php?option=com_content&task=view&id=4&Itemid=3 |title=History of Parliament }} (Website of the Parliament of Uganda)</ref><ref>{{cite web|url=http://www.buganda.com/crisis66.htm |title=Buganda Kingdom: The Uganda Crisis, 1966 |publisher=Buganda.com |accessdate=3 May 2010}}</ref>
 
Το 1966, μετά από μια διαμάχη για εξουσία ανάμεσα στην κυβέρνηση του Ομπότε και τον βασιλιά Μουτέσα, το κοινοβούλιο, στο οποίο το UPC είχε την πλειοψηφία, άλλαξε το σύνταγμα και κατάργησε την εθιμοτυπική θέση του προέδρου. Το 1967, με ένα νέο σύνταγμα, η Ουγκάντα ανακηρύχθηκε δημοκρατία και τα παραδοσιακά βασίλεια καταργήθηκαν. Ο Ομπότε, χωρίς να συγκαλέσει εκλογές, αυτοανακηρύσσεται εκτελεστικός πρόεδρος.<ref>{{cite web|url=http://www.state.gov/r/pa/ei/bgn/2963.htm |title=Department of State. Background Note: Uganda |publisher=State.gov |date=3 February 2010 |accessdate=3 May 2010}}</ref>
 
Το 1971, ύστερα από πραξικόπημα, τον έλεγχο της χώρας ανέλαβε ο δικτάτορας [[Ιντί Αμίν]]. Ο Αμίν κυβερνούσε με τον στρατό για τα επόμενα οχτώ χρόνια<ref name="loc">[http://lcweb2.loc.gov/frd/cs/ugtoc.html "A Country Study: Uganda"], ''[[Library of Congress]] Country Studies''</ref> και πραγματοποίησε μαζικές εκτελέσεις εντός της χώρας για να διατηρήσει την εξουσία του. Υπολογίζεται ότι περίπου 300.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωής τους κατά τη διάρκεια του καθεστώτος του, ιδίως στον βορρά, που τον είχε συσχετίσει με τους πιστούς στον Ομπότε.<ref>{{cite news |last=Keatley |first=Patrick |title=Obituary: Idi Amin |url=http://www.guardian.co.uk/news/2003/aug/18/guardianobituaries |work=The Guardian |date=18 August 2003 |accessdate=18 March 2008 }}</ref> Πέρα από τις θηριωδίες του, απέλασε την ινδική μειονότητα της χώρας (περίπου 70.000 άτομα), η οποία έλεγχε τις επιχειρηματικές δραστηριότητες, με αποτέλεσμα η οικονομία της χώρας να καταρρεύσει.<ref>[http://www.theage.com.au/news/business/uk-indians-taking-care-of-business/2006/03/07/1141701511987.html "UK Indians taking care of business"], ''The Age'' (8 March 2006). Retrieved 24 March 2013.</ref><ref>{{cite web | url=http://www.tovima.gr/culture/article/?aid=285454 | title=Ίντι Αμίν Νταντά - Ο αφρικανός Χίτλερ | publisher=Το βήμα | date=28 Αυγούστου 2009 | accessdate=6 Ιουλίου 2015}}</ref> Το 1978, η Ουγκάντα [[πόλεμος Ουγκάντας-Τανζανίας|εισέβαλε στην Τανζανία]] ώστε να προσαρτήσει την επαρχία Καγκέρα, αλλά ο στρατός της Τανζανίας απέκρουσε την επίθεση και εισέβαλε στην Ουγκάντα, με αποτέλεσμα να τερματιστεί η δικτατορία του Αμίν.
 
Με την πτώση του Αμίν, πρόεδρος της Ουγκάντας ορίστηκε ο [[Γκόντφρεϊ Μπιναΐσα]], αλλά σύντομα αντικαταστάθηκε από τον Μίλτον Ομπότε, ο οποίος ανατράπηκε το 1985 με πραξικόπημα από τον [[Τίτο Οκέλο]]. Όμως, ο Οκέλο ανατράπηκε ύστερα από έξι μήνες μετά από [[Εμφύλιος πόλεμος της Ουγκάντας|ανταρτοπόλεμο]] που διεξήγαγε ο Εθνικός Αντιστασιακός Στρατός. Πρόεδρος της χώρας ορίστηκε ο [[Γιουέρι Μουσέβενι]], ηγέτης του Εθνικού Αντιστασικού Στρατού.<ref name=bbcprofile/> Οι δραστηριότητες των πολιτικών κομμάτων περιορίστηκαν και παρέμειναν έτσι ως το 2005. Στις πρώτες πολυκομματικές εκλογές, το 2006, επικράτησε ο Γιουέρι Μουσέβενι, αλλά υπήρχαν κατηγορίες για νοθεία. Η προεδρία του Μουσέβενι χαρακτηρίζεται από σχετική σταθερότητα και οικονομική ανάπτυξη<ref name="cia"/>.
 
Το 1997, η Ουγκάντα εισέβαλε στο Ζαΐρ για να εκθρονίσει τον [[Μομπούτου Σέσε Σέκο]]. Απέσυρε τα στρατεύματά της το 2003.<ref name=bbcprofile/> Στο βόρειο τμήμα της χώρας δρα η αντάρτικη ομάδα [[Στρατός Αντίστασης του Κυρίου]] (LRA), παρά τις προσπάθειες για να περιοριστεί η δράση της. Ύστερα από συμφωνία το 2006, η οργάνωση αποχώρησε από την Ουγκάντα.
 
Στις προεδρικές εκλογές του 2011, Ο πρόεδρος Μουσέβενι επανεξελέγη για μία ακόμα θητεία με ποσοστό 68,3%, έναντι 26% για τον επικεφαλής των υποψηφίων της αντιπολίτευσης, [[Κίτσα Μπεσίγκγιε]]. Η αντιπολίτευση στηλίτευσε το γεγονός ότι η εκλογική επιτροπή ήταν διορισμένη από την κυβέρνηση και μίλησε για νοθεία και για δωροδοκία των ψηφοφόρων με υψηλά χρηματικά ποσά<ref>[http://edition.cnn.com/2011/WORLD/africa/02/19/uganda.election/ CNN], Opposition charges widespread fraud in Ugandan election, 19-2-2011.</ref>.
 
== Διοικητική διαίρεση==
{{Κύριο άρθρο|Περιφέρειες της Ουγκάντα}}
Η Ουγκάντα διαιρείται σε 4 περιφέρειες:
 
* [[Ανατολική Ουγκάντα|Ανατολική]]
* [[βόρεια Ουγκάντα|Βόρεια]]
* [[Δυτική Ουγκάντα|Δυτική]]
* [[Κεντρική Ουγκάντα|Κεντρική]]
 
== Δημογραφία==
[[Αρχείο:Uganda-demography.png|thumb|200px|left|Ο πληθυσμός της Ουγκάντα από το 1961 μέχρι το 2013]]
Η χώρα αντιμετωπίζει σημαντικό πρόβλημα [[υπερπληθυσμός|υπερπληθυσμού]].<ref>Zinkina J., Korotayev A. [http://cliodynamics.ru/index.php?option=com_content&task=view&id=360&Itemid=1 Explosive Population Growth in Tropical Africa: Crucial Omission in Development Forecasts (Emerging Risks and Way Out). ''World Futures'' 70/2 (2014): 120–139].</ref> Ο πληθυσμός της Ουγκάντας αυξήθηκε από 9,5 εκατομμύρια το 1969 σε 34,9 εκατομμύρια το 2014. Σε σχέση με την τελευταία απογραφή (Σεπτέμβριος 2002), ο πληθυσμός αυξήθηκε κατά 10,6 εκατομμύρια τα τελευταία 12 χρόνια.<ref>{{cite book|last1=Uganda Bureau Of Statistics (UBOS)|title=National Population and Housing Census 2014. Provisional Results|date=November 2015|location=Kampala, Uganda|page=6|edition=Revised|url=http://www.ubos.org/onlinefiles/uploads/ubos/NPHC/NPHC%202014%20PROVISIONAL%20RESULTS%20REPORT.pdf|accessdate=29 March 2015|first=|year=|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170110115940/http://www.ubos.org/onlinefiles/uploads/ubos/NPHC/NPHC%202014%20PROVISIONAL%20RESULTS%20REPORT.pdf|archivedate=2017-01-10|url-status=dead}}</ref> Η Ουγκάντα έχει πολύ νεαρό πληθυσμό: η διάμεση ηλικία στα 16 χρόνια είναι η χαμηλότερη στο κόσμο (εκτίμηση 2018).<ref name="cia"/> Η Ουγκάντα έχει τον έβδομο μεγαλύτερο ρυθμό γονιμότητας στο κόσμο, με 5,62 γεννήσεις/γυναίκα (εκτίμηση 2018).<ref name="cia"/>
 
Το [[προσδόκιμο ζωής]] στο σύνολο του πληθυσμού, σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2019 του [[Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας|Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας]] ήταν 66,7 χρόνια (63,2 χρόνια οι άνδρες και 70,1 οι γυναίκες).<ref>[http://apps.who.int/gho/data/view.main.SDG2016LEXv?lang=en Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, Προσδόκιμο ζωής και υγιές προσδόκιμο ζωής, Δεδομένα ανά χώρα]</ref>
 
=== Γλώσσες ===
Σήμερα στη χώρα ομιλούνται περίπου σαράντα διαφορετικές γλώσσες. Αυτές χωρίζονται κυρίως σε δύο κύριες οικογένειες γλωσσών: [[Νιγηροκονγκολεζικές γλώσσες|Νιγηροκονγκολεζικές]] (κλάδος Μπαντού) και [[Νειλοσαχαρικές γλώσσες|Νειλοσαχάριες]] (νειλοτικός και κεντροσουδανικός κλάδος). Τα [[αγγλικά]] έγιναν η επίσημη γλώσσα της Ουγκάντας μετά την ανεξαρτησία και στη χώρα ομιλείται μια τοπική παραλλαγή της αγγλικής. Επιπλέον, όλα τα σχολεία και πανεπιστήμια της Ουγκάντας απαιτείται από το νόμο να διδάσκουν αγγλικά. Παρόλα αυτά, το 72% των κατοίκων της χώρας δεν μιλάει αγγλικά, το 22% μιλάει λίγα αγγλικά και το 6% τα μιλάει άπταιστα.
 
Η πιο ευρέως ομιλούμενη τοπική γλωσσά είναι η [[Λουγκάντα]], την οποία ομιλούν κυρίως οι Μπαγκάντα στην περιοχή της Καμπάλα (πρωτεύουσα) και στις γύρω περιοχές. Ακολουθούν οι γλώσσες Λουσόγκα και Ρουνιανκόρε-Ρουκίγκα, οι οποίες ομιλούνται κυρίως στο νοτιοανατολικό και στο νοτιοδυτικό τμήμα της Ουγκάντα αντίστοιχα.
 
Τα [[σουαχίλι]], τα οποία είναι μια κοινή γλώσσα στην περιοχή των μεγάλων λιμνών της Αφρικής, εγκρίθηκαν ως η δεύτερη επίσημη γλώσσα της χώρας το 2005.<ref name="Constitution (Amendment) Act 2005">{{cite web|url=http://www.ugandaonlinelawlibrary.com/files/constitution/Constitutional_Amendment_Act,_2005.pdf |archiveurl=https://web.archive.org/web/20100922110951/http://www.ugandaonlinelawlibrary.com/files/constitution/Constitutional_Amendment_Act,_2005.pdf |archivedate=22 September 2010 |title=The Constitution (Amendment) Act 2005 |format=PDF |accessdate=3 May 2010}}</ref><ref>{{cite news|title=Museveni Signs 3rd Term Bill|newspaper=New Vision (Kampala)|date=29 September 2005|quote="From now on, Swahili is the second official language..."}}</ref> Τα σουαχίλι ομιλούνται κυρίως στο βόρειο τμήμα της χώρας.
 
=== Θρησκεία ===
[[Αρχείο:Cath Cathedral of Kampala.jpg|thumb|250px|Ο ρωμαιοκαθολικός Καθεδρικός στη Καμπάλα]]
Σύμφωνα με την απογραφή του 2014, το 84% του πληθυσμού είναι [[Χριστιανοί]]. Η [[Ρωμαιοκαθολική εκκλησία]] έχει τους περισσότερους πιστούς (39,3%) και ακολουθεί η Αγγλικανική Εκκλησία της Ουγκάντα (30,2%), ενώ οι υπόλοιποι Χριστιανοί είναι Πεντηκοστιανοί (11,1%) Ευαγγελιστές(2,8%). Επίσης μεγαλώνει ο αριθμός των [[Πρεσβυτεριανισμός|Πρεσβυτεριανών]] και των Ορθοδόξων.<ref name="Census 2002">{{cite web|url=http://www.ubos.org/onlinefiles/uploads/ubos/pdf%20documents/2002%20Census%20Final%20Reportdoc.pdf|title=2002 Uganda Population and Housing Census&nbsp;– Main Report|publisher=Uganda Bureau of Statistics|accessdate=26 March 2008|format=PDF|archiveurl=https://web.archive.org/web/20171012091154/http://www.ubos.org/onlinefiles/uploads/ubos/pdf%20documents/2002%20Census%20Final%20Reportdoc.pdf|archivedate=2017-10-12|url-status=dead}}</ref>
 
Ακολουθεί το [[Ισλάμ]] με 14% του πληθυσμού της χώρας να δηλώνει μουσουλμάνος.<ref name="Census 2002"/> Οι Μουσουλμάνοι είναι κυρίως [[Σουνίτες]], ενώ υπάρχουν μειονότητες [[Σιίτες|Σιιτών]], [[Αχμαντίγια]], [[Σούφι]] και Μουαχίντ.<ref name="pew">{{cite web | url=http://www.pewforum.org/uploadedFiles/Topics/Religious_Affiliation/Muslim/the-worlds-muslims-full-report.pdf | title=The World's Muslims: Unity and Diversity | accessdate=22 February 2014 | date=9 August 2012 | publisher=Pew Forum on Religious & Public life | archiveurl=https://web.archive.org/web/20121024125551/http://www.pewforum.org/uploadedFiles/Topics/Religious_Affiliation/Muslim/the-worlds-muslims-full-report.pdf | archivedate=2012-10-24 | url-status=dead }}</ref><ref>{{cite book|last1=oded|first1=Arye|title=Islam and Politics in Kenya|date=2000|page=163}}</ref> Ο υπόλοιπος πληθυσμός ασκεί παραδοσιακές θρησκείες, την [[Μπαχάι Πίστη]] ή άλλες θρησκείες και 0,2% δηλώνει άθρησκο.<ref name="Census 2002"/>
 
=== Πόλεις ===
Πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη της Ουγκάντα είναι η [[Καμπάλα]] (1.516.210 κατ.). Άλλες πόλεις είναι η [[Μπαράρα]] (195.013 κάτ.), η [[Γκουλού]] (152.300 κάτ.), η Λίρα (99.059 κατ) και η [[Τζίντζα]] (93.061 κατ).<ref>[http://citypopulation.de/Uganda-Cities.html Ugantda- cities]</ref>
 
== Διακυβέρνηση ==
Πρόεδρος της χώρας από το 1986 είναι ο Γιουέρι Καγκούτα Μουσέβενι.
 
== Εκλογές ==
{{Κύριο|Εκλογές στην Ουγκάντα}}
Δικαίωμα ψήφου στις εκλογές έχουν όσες και όσοι είναι ηλικίας 18 ετών και άνω.<ref name="cia">[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ug.html Ουγκάντα] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20151018002856/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ug.html |date=2015-10-18 }} [[CIA World Factbook]]</ref>
 
== Μεταφορές ==
Η οδήγηση γίνεται στα αριστερά.
 
== Δείτε επίσης ==
* [[Κατολισθήσεις στην Ουγκάντα το 2010]]
 
== Παραπομπές ==
<references />
 
== Εξωτερικοί σύνδεσμοι ==
{{Βικιλεξικό|Ουγκάντα}}
{{commons|Atlas of Uganda|Atlas of Uganda<br/>(Άτλας της Ουγκάντα)}}
{{commonscat}}
* [https://web.archive.org/web/20090715050811/http://www.apnacafrica.org/uganda_report_e.htm Προφίλ] της χώρας ως προς τη διαφθορά.
 
 
{{Αφρική}}
{{Χώρες μέλη της Κοινοπολιτείας των Εθνών}}
{{Authority control}}
{{Portal bar|Γεωγραφία|Αφρική}}
{{γεωγραφία-επέκταση}}
 
[[Κατηγορία:Ουγκάντα|*]]
[[Κατηγορία:Περίκλειστα κράτη]]
 
{{Portal bar|Γεωγραφία|Αφρική}}
{{γεωγραφία-επέκταση}}
 
[[Κατηγορία:Ουγκάντα|*]]
[[Κατηγορία:Περίκλειστα κράτη]]
Jamhuri ya Uganda''
| εθνικό όνομα ελληνικά = Ουγκάντα
| σημαία = Flag of Uganda.svg
| άρθρο σημαίας = Σημαία της Ουγκάντας
| εθνόσημο = Coat of arms of Uganda.svg{{coord|1.0667|31.8833|type:country|format=dms|display=title}}
{{Πληροφορίες_Χώρας
| εθνικό_όνομα = ''Republic of Uganda<br />Jamhuri ya Uganda''
| εθνικό όνομα ελληνικά = Ουγκάντα
| σημαία = Flag of Uganda.svg
| άρθρο σημαίας = Σημαία της Ουγκάντας
| εθνόσημο = Coat of arms of Uganda.svg
| άρθρο εθνόσημου = Εθνόσημο της Ουγκάντας
| εθνικό_σύνθημα = "For God and My Country"<br />(Για το Θεό και τη χώρα μου)
| εθνικός_ύμνος = [[Oh Uganda, Land of Beauty]]<br />(Ω Ουγκάντα, γη της ομορφιάς)<br /><center>[[File:Ugandan national anthem, performed by the U.S. Navy Band.ogg]]</center>
| χάρτης = Uganda (orthographic projection).svg
| λεζάντα_χάρτη = Η θέση της Ουγκάντας (πράσινο)
| επίσημες_γλώσσες = [[Αγγλική γλώσσα|Αγγλικά]], [[Σουαχίλι γλώσσα|Σουαχίλι]]
| πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη = [[Καμπάλα]]
| συντεταγμένες_πρωτεύουσας = {{coord|0|19|N|32|25|E|type:city|format=dms|display=inline|name=Καμπάλα}}
| πολίτευμα = [[Ημιπροεδρικό σύστημα|Ημιπροεδρική Δημοκρατία]]
| τίτλοι_ηγετών = [[Πρόεδρος της Ουγκάντας|Πρόεδρος]]<br />[[Πρωθυπουργός της Ουγκάντας|Πρωθυπουργός]]
| ονόματα_ηγετών = [[Γιουέρι Μουσέβενι]]<br />[[Ρομπίνα Ναμπάντζα]]
| τύπος_κυριαρχίας = [[Ανεξαρτησία]]
| γεγονός_κυριαρχίας = Από το [[Ηνωμένο Βασίλειο]]<br /> Ισχύον [[Σύνταγμα]]
| ημερομηνίες_κυριαρχίας = [[9 Οκτωβρίου]] [[1962]]<br /><br /> 8 Οκτωβρίου 1995 (τροποπ. το 2005)
| θέση_έκτασης = 81
| έκταση = 241.038
| ποσοστό_νερού = 15,39
| σύνορα = 2.698
| θέση_πληθυσμού = 34
| πληθυσμός = 34.856.813<ref name="census">{{Cite web |url=http://www.ubos.org/onlinefiles/uploads/ubos/NPHC/NPHC%202014%20PROVISIONAL%20RESULTS%20REPORT.pdf |title=Απογραφή 2014 |accessdate=2015-03-22 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170110115940/http://www.ubos.org/onlinefiles/uploads/ubos/NPHC/NPHC%202014%20PROVISIONAL%20RESULTS%20REPORT.pdf |archivedate=2017-01-10 |url-status=dead }}</ref>
| χρονιά_απογραφής_πληθυσμού = 2014
| πυκνότητα_πληθυσμού = 177,9
| θέση_πυκνότητας_πληθυσμού = 75
| εκτίμηση_πληθυσμού = 42.885.900<ref name="stats">[https://www.ubos.org/explore-statistics/20/ Επίσημη εκτίμηση πληθυσμού]</ref>
| χρονιά_εκτίμησης_πληθυσμού = 6-2021
| χρονιά_ΑΕΠ = 2016
| ΑΕΠ = 84,976 δισ. $<ref name="imf">{{cite web|url=https://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2017/01/weodata/weorept.aspx?pr.x=55&pr.y=12&sy=2016&ey=2016&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=746&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC&grp=0&a= |title=Ουγκάντα |publisher=[[ΔΝΤ]] |date=Απρίλιος 2017 |accessdate=2017-05-09}}</ref>
| θέση_ΑΕΠ =
| ΑΕΠ_κατακεφαλή = 2.068 $<ref name="imf"/>
| θέση_ΑΕΠ_κατά_κεφαλή =
| χρονιά_ΑΕΠ_Ον = 2016
| ΑΕΠ_Ον = 26,195 δισ. $<ref name="imf"/>
| θέση_ΑΕΠ_Ον =
| ΑΕΠ_κατακεφαλή_Ον = 637 $<ref name="imf"/>
| θέση_ΑΕΠ_κατά_κεφαλή_Ον =
| HDI_έτος = 2019
| HDI = {{increase}} 0,544<ref name="HDI">{{cite web |url=http://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr_2020_overview_english.pdf |title=Human Development Report 2020 |year=2019 |accessdate=15 Δεκεμβρίου 2020 |publisher=United Nations Development Programme}}</ref>
| HDI_κατάταξη = 159
| HDI_κατηγορία = <span style="color:red;">χαμηλός</span>
| νόμισμα = [[Σελίνι Ουγκάντας]]
| κωδικός_νομίσματος = UGX
| ώρα_ζώνης = [[Ώρα Ανατολικής Αφρικής|EAT]]
| διαφορά_UTC = +3
| θερινή_διαφορά_UTC =
| top_level_domain = [[.ug]]
| οδηγούν_από = αριστερά
| κωδικός_κλήσης = 256
| σημειώσεις=
}}
 
Η '''Ουγκάντα''' είναι χώρα της [[Αφρική|Αφρικανικής ηπείρου]] με πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη την [[Καμπάλα]]. Βρίσκεται δίπλα στη [[λίμνη Βικτόρια]] και συνορεύει με το [[Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό|Κονγκό]], το [[νότιο Σουδάν]] και την [[Κένυα]]. Έχει έκταση 241.038 [[Τετραγωνικό χιλιόμετρο|τ.χλμ.]] και πληθυσμό 42.885.900 κατοίκους σύμφωνα με επίσημη εκτίμηση για το 2021<ref name="stats"/> (κατατάσσεται [[Κατάλογος χωρών ανά πληθυσμό|34η]] στον κόσμο). [[Επίσημη γλώσσα|Επίσημες γλώσσες]] της είναι η [[Αγγλική γλώσσα|αγγλική]] και η [[σουαχίλι γλώσσα|σουαχίλι]].
 
Παλιότερα υπήρξε [[αποικία]] των [[Αγγλία|Άγγλων]] αλλά στις [[9 Οκτωβρίου]] [[1962]] απέκτησε την ανεξαρτησία της.
 
== Γεωγραφία ==
[[Αρχείο:Uganda Topography.png|thumb|200px|left|Τοπογραφικός χάρτης της Ουγκάντας]]
Η Ουγκάντα βρίσκεται στο κεντρικό αφρικανικό οροπέδιο. Στα βόρεια συνορεύει με το [[νότιο Σουδάν]] (σύνορα μήκους 475 χλμ.), στα ανατολικά με την [[Κένυα]] (σύνορα μήκους 814 χλμ.), στα νότια με την [[Τανζανία]] (σύνορα μήκους 391 χλμ.) και την [[Ρουάντα]] (σύνορα μήκους 172 χλμ.) και στα δυτικά με τη [[Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό]] (σύνορα μήκους 877 χλμ).<ref name="cia"/>
 
Το ψηλότερο σημείο της χώρας είναι η κορυφή Μαργαρίτα (5.109 μ) στα [[όρη Ρουβενζόρι]], στα σύνορα με τη [[Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό]], ενώ το χαμηλότερο είναι η [[λίμνη Αλβέρτου]] (620 μ). Το ψηλότερο ηφαίστειο της Ουγκάντας είναι το [[όρος Έλγον]]. Η δυτική [[μεγάλη ρηξιγενής κοιλάδα]] διέρχεται από τη χώρα και αποτελεί το χαμηλότερο υψομετρικό σημείο της Ουγκάντας. Οι τεκτονικές κινήσεις οι οποίες δημιούργησαν την κοιλάδα ανύψωσαν επίσης τα όρη Ρουβενζόρι. Το 90 % της χώρας βρίσκεται σε υψόμετρο 900 με 1.500 μέτρα και το υψόμετρο γενικά αυξάνει προς τα νότια. Στο νότιο τμήμα της χώρας βρίσκεται η [[λίμνη Βικτόρια]], μια από τη μεγαλύτερες λίμνες της Γης, στις όχθες της οποίας είναι κτισμένη η πρωτεύουσα της χώρας, η Καμπάλα. Στο κέντρο της χώρας βρίσκεται η [[λίμνη Κιόγκα]], η οποία περιβάλλεται από βάλτους.<ref name="geoBakama2010">{{cite book | title=A Contemporary Geography of Uganda | publisher=African Books Collective | author=Bakama B. BakamaNume | url = https://books.google.gr/books?id=E-u-oqGczPsC | year=2010 | isbn=9987080367}}</ref>
 
Σχεδόν όλη η Ουγκάντα βρίσκεται εντός της λεκάνης απορροής του [[Νείλος|Νείλου]]. Ο Νείλος από τη λίμνη Βικτώρια εκβάλλει αρχικά στη λίμνη Κιόγκα και στη συνέχεια στη λίμνη Αλβέρτου. Μετά συνεχίζει την πορεία του προς τα βόρεια και το [[νότιο Σουδάν]].
 
=== Κλίμα ===
Επειδή η Ουγκάντα βρίσκεται στον [[ισημερινός|ισημερινό]], το κλίμα της είναι [[τροπικό κλίμα|τροπικό]], αλλά λόγω του μεγάλου υψόμετρου οι θερμοκρασίες είναι χαμηλότερες, με τις βορειότερες περιοχές να είναι θερμότερες (περίπου 25°C σε καθ'όλη τη διάρκεια του έτους) από τις νότιες (κάτω από τους 20°C) επειδή βρίσκονται σε μικρότερο υψόμετρο. Οι [[βροχή|βροχοπτώσεις]] επηρεάζονται από τις κινήσεις της τροπικής ζώνης σύγκλισης και γενικά κάθε χρόνο υπάρχουν δύο εποχές των βροχών, μια από τον Οκτώβριο μέχρι τον Δεκέμβριο και άλλη μια από τον Μάρτιο μέχρι τον Μάιο.<ref>{{cite web | url=http://www.geog.ox.ac.uk/research/climate/projects/undp-cp/UNDP_reports/Uganda/Uganda.hires.report.pdf | title=UNDP Climate Change Country Profiles - Uganda | accessdate=7 Ιουλίου 2015}}</ref> Όμως, εξαιτίας της εξάτμισης από τη λίμνη Βικτόρια, σε περιοχές που βρίσκονται κοντά σε αυτή μπορεί να εκδηλωθούν βροχοπτώσεις όλο το χρόνο. Με την εξαίρεση των βορειοανατολικών περιοχών που είναι [[ημιερημικό κλίμα|ημιερημικές]], με ύψος βροχής που μπορεί να μην ξεπεράσει τα 100 χιλιοστά το χρόνο, η μέση βροχόπτωση στην Ουγκάντα είναι περίπου 1.000 με 2.000 χιλιοστά βροχής το χρόνο,<ref>{{cite book | url=https://books.google.gr/books?id=xKwxuUIxtHAC&pg=PA3&dq=uganda+climate&hl=el&sa=X&ei=mPWaVZmRFcfpUo6hj5AM&ved=0CEIQ6AEwBQ#v=onepage&q=uganda%20climate&f=false | title=Uganda | publisher=Bradt Travel Guide Uganda | author=Andrew Roberts | year=2013 | pages=3 | isbn=1841624675}}</ref> ενώ στις περιοχές κοντά στη λίμνη Βικτόρια, όπως το αρχιπέλαγος Σσέσε, βρέχει ακόμη περισσότερο<ref name="geoBakama2010"/>.
 
== Ιστορία ==
Οι κάτοικοι της περιοχής της Ουγκάντας ήταν κυνηγοί και τροφοσυλλέκτες μέχρι περίπου 1.700 με 2.300 χρόνια πριν, όταν πληθυσμοί [[Μπαντού]], πιθανόν από την κεντρική Αφρική, μετανάστευσαν στα νότια τμήματα της χώρας.<ref name="living_enc">{{cite web | url = http://www.africa.upenn.edu/NEH/uethnic.htm | title = East Africa Living Encyclopedia – Ethnic Groups | publisher = African Studies Center, University of Pennsylvania}}</ref><ref name="phil">Martin, Phyllis and O'Meara, Patrick (1995). ''Africa''. 3rd edition. Indiana University Press. ISBN 0253209846.</ref> Μαζί τους έφεραν την τεχνογνωσία της μεταλλουργίας και νέες ιδέες σχετικά με την κοινωνική και πολιτική οργάνωση. Η αυτοκρατορία των Κιτάρα, η οποία είναι γνωστή μέσα από την προφορική παράδοση των λαών της περιοχής, εκτεινόταν σε μεγάλο τμήμα της περιοχής των μεγάλων λιμνών, από τη [[λίμνη Αλβέρτου]], τη [[λίμνη Ταγκανίγκα]] και τη [[λίμνη Βικτόρια]], μέχρι τη [[λίμνη Κιόγκα]]. Το αρχηγείο τους βρισκόταν στο Ανκόλε. Το [[βασίλειο Μπουνιόρο-Κιτάρα]] θεωρείται ότι είναι πρόδρομος των τεσσάρων παραδοσιακών βασιλείων της Ουγκαντάς, των [[Μπουγκάντα]], Τόρο, [[Ανκόλε]] και Μπουσόγκα.<ref name = Mwambutsya>{{cite journal|author=Mwambutsya, Ndebesa|url=http://www.ossrea.net/eassrr/jan91/mwambuts.htm |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080131112357/http://www.ossrea.net/eassrr/jan91/mwambuts.htm |archivedate=31 January 2008 |title= Pre-capitalist Social Formation: The Case of the Banyankole of Southwestern Uganda|journal=Eastern Africa Social Science Research Review|volume= 6| issue = 2; 7 no. 1 |date=June 1990 and January 1991|pages= 78–95}}</ref> Στην περιοχή επίσης μετανάστευσαν από τα βόρεια οι Λούο και οι Άτεκερ. Τον 18ο αιώνα οι Μπουγκάντα άρχισαν να επεκτείνονται εις βάρος των Μπουνιόρο.<ref name=bbcprofile>[http://www.bbc.com/news/world-africa-14112446 Uganda profile - Timeline] [[BBC]]</ref>
 
Οι Άραβες έμποροι κινήθηκαν προς την ενδοχώρα από τις ακτές της ανατολικής Αφρικής τη δεκαετία του 1840 και να ανταλλάσσουν όπλα, ρούχα και χάντρες με ελεφαντόδοντο και σκλάβους<ref name=bbcprofile/>. Τους ακολούθησαν οι Βρετανοί εξερευνητές που αναζητούσαν τις πηγές του [[Νείλος|Νείλου]]<ref name="Stanley">Stanley, H.M., 1899, Through the Dark Continent, London: G. Newnes, ISBN 0486256677</ref>{{rp|151}} και οι προτεστάντες [[ιεραπόστολοι]], οι οποίοι έφτασαν στην Ουγκάντα το 1877, ενώ οι καθολικοί ιεραπόστολοι έφτασαν το 1879,<ref name="state_dept">[http://www.state.gov/r/pa/ei/bgn/2963.htm#history "Background Note: Uganda"], U.S. State Department</ref> μια κατάσταση που οδήγησε στο θάνατο των μαρτύρων της Ουγκάντας. Το Ηνωμένο Βασίλειο έθεσε την περιοχή υπό την εποπτεία της [[Βρετανική Εταιρεία Ανατολικής Αφρικής|Βρετανικής Εταιρείας της Ανατολικής Αφρικής]] το 1888 και το 1894 η Ουγκάντα έγινε προτεκτοράτο του Ηνωμένου Βασιλείου. Τη δεκαετία του 1890, οι Βρετανοί, για την κατασκευή του σιδηροδρόμου της Ουγκάντας, ο οποίος συνέδεε την ενδοχώρα της Κένυας και της Ουγκάντας με το λιμάνι [[Μομπάσα]], έφεραν 32.000 εργάτες από τη Βρετανική Ινδία. Αν και οι περισσότεροι επέστρεψαν στην Ινδία, 6.724 αποφάσισαν να παραμείνουν. Το 1900 οι Βρετανοί και οι Μπουγκάντα υπογράφουν συμφωνία ώστε η Ουγκάντα να γίνει συνταγματική μοναρχία υπό τον έλεγχο προτεσταντών αρχηγών. Την τελική μορφή του προτεκτοράτο της Ουγκάντας την πήρε το 1914, όταν οι ανατολικές επαρχίες έγιναν τμήμα της Κένυας.<ref name=bbcprofile/>
 
Αρουραίοι με [[βουβωνική πανώλη]] έφτασαν στην Ουγκάντα, αφότου είχαν ανέβει σε βρετανικά πλοία, και διέδωσαν την ασθένεια, με αποτέλεσμα πάνω από ένα εκατομμύριο άτομα να πεθάνουν στις αρχές του 20ού αιώνα σε μια επιδημία η οποία έγινε γνωστή ως Μαύρη Πανώλη.<ref>{{cite web |url=https://www.ral.ucar.edu/projects/plague-in-uganda |title=Plague in Uganda &#124; NCAR Research Applications Laboratory &#124; RAL |doi=10.1371/journal.pone.0035598 |publisher=Ral.ucar.edu |date=2015-01-22 |accessdate=2015-05-30 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150617185009/https://ral.ucar.edu/projects/plague-in-uganda |archivedate=2015-06-17 |url-status=dead }}</ref> Από το 1900 μέχρι το 1920, μια επιδημία [[αφρικανική τρυπανοσωμίαση|ασθένειας του ύπνου]] σκότωσε πάνω 250.000 ανθρώπους.<ref>{{cite web | url = http://www.cdc.gov/ncidod/EID/vol10no4/02-0626.htm | title = Reanalyzing the 1900–1920 Sleeping Sickness Epidemic in Uganda | publisher = Centers for Disease Control and Prevention (CDC) | location = ΗΠΑ | accessdate = 2015-07-06 | archiveurl = https://web.archive.org/web/20110629132023/http://www.cdc.gov/ncidod/EID/vol10no4/02-0626.htm | archivedate = 2011-06-29 | url-status = dead }}</ref>
 
=== Μετά την ανεξαρτησία ===
Η Ουγκάντα ανεξαρτητοποιήθηκε από τη Βρετανία τις [[9 Οκτωβρίου]] [[1962]], αλλά παρέμεινε μέλος της [[κοινοπολιτεία των Εθνών|Κοινοπολιτείας των Εθνών]]. Στις πρώτες εκλογές μετά την ανεξαρτησία, κέρδισε η συμμαχία ανάμεσα στο Λαϊκό Κογκρέσο της Ουγκάντας (UPC) και το Καμπάκα Γιέκα (KY), τα οποία σχημάτισαν την πρώτη κυβέρνηση με εκτελεστικό πρωθυπουργό τον [[Μίλτον Ομπότε]], ενώ ο Μπουγκάντα Καμπάκα (βασιλειάς) [[Μουτέσα Β΄]] κατέλαβε την εν πολλοίς εθιμοτυπική θέση του προέδρου.<ref>{{Wayback |df=yes|date=20100220164706 |url=http://www.parliament.go.ug/index.php?option=com_content&task=view&id=4&Itemid=3 |title=History of Parliament }} (Website of the Parliament of Uganda)</ref><ref>{{cite web|url=http://www.buganda.com/crisis66.htm |title=Buganda Kingdom: The Uganda Crisis, 1966 |publisher=Buganda.com |accessdate=3 May 2010}}</ref>
 
Το 1966, μετά από μια διαμάχη για εξουσία ανάμεσα στην κυβέρνηση του Ομπότε και τον βασιλιά Μουτέσα, το κοινοβούλιο, στο οποίο το UPC είχε την πλειοψηφία, άλλαξε το σύνταγμα και κατάργησε την εθιμοτυπική θέση του προέδρου. Το 1967, με ένα νέο σύνταγμα, η Ουγκάντα ανακηρύχθηκε δημοκρατία και τα παραδοσιακά βασίλεια καταργήθηκαν. Ο Ομπότε, χωρίς να συγκαλέσει εκλογές, αυτοανακηρύσσεται εκτελεστικός πρόεδρος.<ref>{{cite web|url=http://www.state.gov/r/pa/ei/bgn/2963.htm |title=Department of State. Background Note: Uganda |publisher=State.gov |date=3 February 2010 |accessdate=3 May 2010}}</ref>
 
Το 1971, ύστερα από πραξικόπημα, τον έλεγχο της χώρας ανέλαβε ο δικτάτορας [[Ιντί Αμίν]]. Ο Αμίν κυβερνούσε με τον στρατό για τα επόμενα οχτώ χρόνια<ref name="loc">[http://lcweb2.loc.gov/frd/cs/ugtoc.html "A Country Study: Uganda"], ''[[Library of Congress]] Country Studies''</ref> και πραγματοποίησε μαζικές εκτελέσεις εντός της χώρας για να διατηρήσει την εξουσία του. Υπολογίζεται ότι περίπου 300.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωής τους κατά τη διάρκεια του καθεστώτος του, ιδίως στον βορρά, που τον είχε συσχετίσει με τους πιστούς στον Ομπότε.<ref>{{cite news |last=Keatley |first=Patrick |title=Obituary: Idi Amin |url=http://www.guardian.co.uk/news/2003/aug/18/guardianobituaries |work=The Guardian |date=18 August 2003 |accessdate=18 March 2008 }}</ref> Πέρα από τις θηριωδίες του, απέλασε την ινδική μειονότητα της χώρας (περίπου 70.000 άτομα), η οποία έλεγχε τις επιχειρηματικές δραστηριότητες, με αποτέλεσμα η οικονομία της χώρας να καταρρεύσει.<ref>[http://www.theage.com.au/news/business/uk-indians-taking-care-of-business/2006/03/07/1141701511987.html "UK Indians taking care of business"], ''The Age'' (8 March 2006). Retrieved 24 March 2013.</ref><ref>{{cite web | url=http://www.tovima.gr/culture/article/?aid=285454 | title=Ίντι Αμίν Νταντά - Ο αφρικανός Χίτλερ | publisher=Το βήμα | date=28 Αυγούστου 2009 | accessdate=6 Ιουλίου 2015}}</ref> Το 1978, η Ουγκάντα [[πόλεμος Ουγκάντας-Τανζανίας|εισέβαλε στην Τανζανία]] ώστε να προσαρτήσει την επαρχία Καγκέρα, αλλά ο στρατός της Τανζανίας απέκρουσε την επίθεση και εισέβαλε στην Ουγκάντα, με αποτέλεσμα να τερματιστεί η δικτατορία του Αμίν.
 
Με την πτώση του Αμίν, πρόεδρος της Ουγκάντας ορίστηκε ο [[Γκόντφρεϊ Μπιναΐσα]], αλλά σύντομα αντικαταστάθηκε από τον Μίλτον Ομπότε, ο οποίος ανατράπηκε το 1985 με πραξικόπημα από τον [[Τίτο Οκέλο]]. Όμως, ο Οκέλο ανατράπηκε ύστερα από έξι μήνες μετά από [[Εμφύλιος πόλεμος της Ουγκάντας|ανταρτοπόλεμο]] που διεξήγαγε ο Εθνικός Αντιστασιακός Στρατός. Πρόεδρος της χώρας ορίστηκε ο [[Γιουέρι Μουσέβενι]], ηγέτης του Εθνικού Αντιστασικού Στρατού.<ref name=bbcprofile/> Οι δραστηριότητες των πολιτικών κομμάτων περιορίστηκαν και παρέμειναν έτσι ως το 2005. Στις πρώτες πολυκομματικές εκλογές, το 2006, επικράτησε ο Γιουέρι Μουσέβενι, αλλά υπήρχαν κατηγορίες για νοθεία. Η προεδρία του Μουσέβενι χαρακτηρίζεται από σχετική σταθερότητα και οικονομική ανάπτυξη<ref name="cia"/>.
 
Το 1997, η Ουγκάντα εισέβαλε στο Ζαΐρ για να εκθρονίσει τον [[Μομπούτου Σέσε Σέκο]]. Απέσυρε τα στρατεύματά της το 2003.<ref name=bbcprofile/> Στο βόρειο τμήμα της χώρας δρα η αντάρτικη ομάδα [[Στρατός Αντίστασης του Κυρίου]] (LRA), παρά τις προσπάθειες για να περιοριστεί η δράση της. Ύστερα από συμφωνία το 2006, η οργάνωση αποχώρησε από την Ουγκάντα.
 
Στις προεδρικές εκλογές του 2011, Ο πρόεδρος Μουσέβενι επανεξελέγη για μία ακόμα θητεία με ποσοστό 68,3%, έναντι 26% για τον επικεφαλής των υποψηφίων της αντιπολίτευσης, [[Κίτσα Μπεσίγκγιε]]. Η αντιπολίτευση στηλίτευσε το γεγονός ότι η εκλογική επιτροπή ήταν διορισμένη από την κυβέρνηση και μίλησε για νοθεία και για δωροδοκία των ψηφοφόρων με υψηλά χρηματικά ποσά<ref>[http://edition.cnn.com/2011/WORLD/africa/02/19/uganda.election/ CNN], Opposition charges widespread fraud in Ugandan election, 19-2-2011.</ref>.
 
== Διοικητική διαίρεση==
{{Κύριο άρθρο|Περιφέρειες της Ουγκάντα}}
Η Ουγκάντα διαιρείται σε 4 περιφέρειες:
 
* [[Ανατολική Ουγκάντα|Ανατολική]]
* [[βόρεια Ουγκάντα|Βόρεια]]
* [[Δυτική Ουγκάντα|Δυτική]]
* [[Κεντρική Ουγκάντα|Κεντρική]]
 
== Δημογραφία==
[[Αρχείο:Uganda-demography.png|thumb|200px|left|Ο πληθυσμός της Ουγκάντα από το 1961 μέχρι το 2013]]
Η χώρα αντιμετωπίζει σημαντικό πρόβλημα [[υπερπληθυσμός|υπερπληθυσμού]].<ref>Zinkina J., Korotayev A. [http://cliodynamics.ru/index.php?option=com_content&task=view&id=360&Itemid=1 Explosive Population Growth in Tropical Africa: Crucial Omission in Development Forecasts (Emerging Risks and Way Out). ''World Futures'' 70/2 (2014): 120–139].</ref> Ο πληθυσμός της Ουγκάντας αυξήθηκε από 9,5 εκατομμύρια το 1969 σε 34,9 εκατομμύρια το 2014. Σε σχέση με την τελευταία απογραφή (Σεπτέμβριος 2002), ο πληθυσμός αυξήθηκε κατά 10,6 εκατομμύρια τα τελευταία 12 χρόνια.<ref>{{cite book|last1=Uganda Bureau Of Statistics (UBOS)|title=National Population and Housing Census 2014. Provisional Results|date=November 2015|location=Kampala, Uganda|page=6|edition=Revised|url=http://www.ubos.org/onlinefiles/uploads/ubos/NPHC/NPHC%202014%20PROVISIONAL%20RESULTS%20REPORT.pdf|accessdate=29 March 2015|first=|year=|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170110115940/http://www.ubos.org/onlinefiles/uploads/ubos/NPHC/NPHC%202014%20PROVISIONAL%20RESULTS%20REPORT.pdf|archivedate=2017-01-10|url-status=dead}}</ref> Η Ουγκάντα έχει πολύ νεαρό πληθυσμό: η διάμεση ηλικία στα 16 χρόνια είναι η χαμηλότερη στο κόσμο (εκτίμηση 2018).<ref name="cia"/> Η Ουγκάντα έχει τον έβδομο μεγαλύτερο ρυθμό γονιμότητας στο κόσμο, με 5,62 γεννήσεις/γυναίκα (εκτίμηση 2018).<ref name="cia"/>
 
Το [[προσδόκιμο ζωής]] στο σύνολο του πληθυσμού, σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2019 του [[Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας|Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας]] ήταν 66,7 χρόνια (63,2 χρόνια οι άνδρες και 70,1 οι γυναίκες).<ref>[http://apps.who.int/gho/data/view.main.SDG2016LEXv?lang=en Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, Προσδόκιμο ζωής και υγιές προσδόκιμο ζωής, Δεδομένα ανά χώρα]</ref>
 
=== Γλώσσες ===
Σήμερα στη χώρα ομιλούνται περίπου σαράντα διαφορετικές γλώσσες. Αυτές χωρίζονται κυρίως σε δύο κύριες οικογένειες γλωσσών: [[Νιγηροκονγκολεζικές γλώσσες|Νιγηροκονγκολεζικές]] (κλάδος Μπαντού) και [[Νειλοσαχαρικές γλώσσες|Νειλοσαχάριες]] (νειλοτικός και κεντροσουδανικός κλάδος). Τα [[αγγλικά]] έγιναν η επίσημη γλώσσα της Ουγκάντας μετά την ανεξαρτησία και στη χώρα ομιλείται μια τοπική παραλλαγή της αγγλικής. Επιπλέον, όλα τα σχολεία και πανεπιστήμια της Ουγκάντας απαιτείται από το νόμο να διδάσκουν αγγλικά. Παρόλα αυτά, το 72% των κατοίκων της χώρας δεν μιλάει αγγλικά, το 22% μιλάει λίγα αγγλικά και το 6% τα μιλάει άπταιστα.
 
Η πιο ευρέως ομιλούμενη τοπική γλωσσά είναι η [[Λουγκάντα]], την οποία ομιλούν κυρίως οι Μπαγκάντα στην περιοχή της Καμπάλα (πρωτεύουσα) και στις γύρω περιοχές. Ακολουθούν οι γλώσσες Λουσόγκα και Ρουνιανκόρε-Ρουκίγκα, οι οποίες ομιλούνται κυρίως στο νοτιοανατολικό και στο νοτιοδυτικό τμήμα της Ουγκάντα αντίστοιχα.
 
Τα [[σουαχίλι]], τα οποία είναι μια κοινή γλώσσα στην περιοχή των μεγάλων λιμνών της Αφρικής, εγκρίθηκαν ως η δεύτερη επίσημη γλώσσα της χώρας το 2005.<ref name="Constitution (Amendment) Act 2005">{{cite web|url=http://www.ugandaonlinelawlibrary.com/files/constitution/Constitutional_Amendment_Act,_2005.pdf |archiveurl=https://web.archive.org/web/20100922110951/http://www.ugandaonlinelawlibrary.com/files/constitution/Constitutional_Amendment_Act,_2005.pdf |archivedate=22 September 2010 |title=The Constitution (Amendment) Act 2005 |format=PDF |accessdate=3 May 2010}}</ref><ref>{{cite news|title=Museveni Signs 3rd Term Bill|newspaper=New Vision (Kampala)|date=29 September 2005|quote="From now on, Swahili is the second official language..."}}</ref> Τα σουαχίλι ομιλούνται κυρίως στο βόρειο τμήμα της χώρας.
 
=== Θρησκεία ===
[[Αρχείο:Cath Cathedral of Kampala.jpg|thumb|250px|Ο ρωμαιοκαθολικός Καθεδρικός στη Καμπάλα]]
Σύμφωνα με την απογραφή του 2014, το 84% του πληθυσμού είναι [[Χριστιανοί]]. Η [[Ρωμαιοκαθολική εκκλησία]] έχει τους περισσότερους πιστούς (39,3%) και ακολουθεί η Αγγλικανική Εκκλησία της Ουγκάντα (30,2%), ενώ οι υπόλοιποι Χριστιανοί είναι Πεντηκοστιανοί (11,1%) Ευαγγελιστές(2,8%). Επίσης μεγαλώνει ο αριθμός των [[Πρεσβυτεριανισμός|Πρεσβυτεριανών]] και των Ορθοδόξων.<ref name="Census 2002">{{cite web|url=http://www.ubos.org/onlinefiles/uploads/ubos/pdf%20documents/2002%20Census%20Final%20Reportdoc.pdf|title=2002 Uganda Population and Housing Census&nbsp;– Main Report|publisher=Uganda Bureau of Statistics|accessdate=26 March 2008|format=PDF|archiveurl=https://web.archive.org/web/20171012091154/http://www.ubos.org/onlinefiles/uploads/ubos/pdf%20documents/2002%20Census%20Final%20Reportdoc.pdf|archivedate=2017-10-12|url-status=dead}}</ref>
 
Ακολουθεί το [[Ισλάμ]] με 14% του πληθυσμού της χώρας να δηλώνει μουσουλμάνος.<ref name="Census 2002"/> Οι Μουσουλμάνοι είναι κυρίως [[Σουνίτες]], ενώ υπάρχουν μειονότητες [[Σιίτες|Σιιτών]], [[Αχμαντίγια]], [[Σούφι]] και Μουαχίντ.<ref name="pew">{{cite web | url=http://www.pewforum.org/uploadedFiles/Topics/Religious_Affiliation/Muslim/the-worlds-muslims-full-report.pdf | title=The World's Muslims: Unity and Diversity | accessdate=22 February 2014 | date=9 August 2012 | publisher=Pew Forum on Religious & Public life | archiveurl=https://web.archive.org/web/20121024125551/http://www.pewforum.org/uploadedFiles/Topics/Religious_Affiliation/Muslim/the-worlds-muslims-full-report.pdf | archivedate=2012-10-24 | url-status=dead }}</ref><ref>{{cite book|last1=oded|first1=Arye|title=Islam and Politics in Kenya|date=2000|page=163}}</ref> Ο υπόλοιπος πληθυσμός ασκεί παραδοσιακές θρησκείες, την [[Μπαχάι Πίστη]] ή άλλες θρησκείες και 0,2% δηλώνει άθρησκο.<ref name="Census 2002"/>
 
=== Πόλεις ===
Πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη της Ουγκάντα είναι η [[Καμπάλα]] (1.516.210 κατ.). Άλλες πόλεις είναι η [[Μπαράρα]] (195.013 κάτ.), η [[Γκουλού]] (152.300 κάτ.), η Λίρα (99.059 κατ) και η [[Τζίντζα]] (93.061 κατ).<ref>[http://citypopulation.de/Uganda-Cities.html Ugantda- cities]</ref>
 
== Διακυβέρνηση ==
Πρόεδρος της χώρας από το 1986 είναι ο Γιουέρι Καγκούτα Μουσέβενι.
 
== Εκλογές ==
{{Κύριο|Εκλογές στην Ουγκάντα}}
Δικαίωμα ψήφου στις εκλογές έχουν όσες και όσοι είναι ηλικίας 18 ετών και άνω.<ref name="cia">[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ug.html Ουγκάντα] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20151018002856/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ug.html |date=2015-10-18 }} [[CIA World Factbook]]</ref>
 
== Μεταφορές ==
Η οδήγηση γίνεται στα αριστερά.
 
== Δείτε επίσης ==
* [[Κατολισθήσεις στην Ουγκάντα το 2010]]
 
== Παραπομπές ==
<references />
 
== Εξωτερικοί σύνδεσμοι ==
{{Βικιλεξικό|Ουγκάντα}}{{coord|1.0667|31.8833|type:country|format=dms|display=title}}
{{Πληροφορίες_Χώρας
| εθνικό_όνομα = ''Republic of Uganda<br />Jamhuri ya Uganda''
| εθνικό όνομα ελληνικά = Ουγκάντα
| σημαία = Flag of Uganda.svg
| άρθρο σημαίας = Σημαία της Ουγκάντας
| εθνόσημο = Coat of arms of Uganda.svg
| άρθρο εθνόσημου = Εθνόσημο της Ουγκάντας
| εθνικό_σύνθημα = "For God and My Country"<br />(Για το Θεό και τη χώρα μου)
| εθνικός_ύμνος = [[Oh Uganda, Land of Beauty]]<br />(Ω Ουγκάντα, γη της ομορφιάς)<br /><center>[[File:Ugandan national anthem, performed by the U.S. Navy Band.ogg]]</center>
| χάρτης = Uganda (orthographic projection).svg
| λεζάντα_χάρτη = Η θέση της Ουγκάντας (πράσινο)
| επίσημες_γλώσσες = [[Αγγλική γλώσσα|Αγγλικά]], [[Σουαχίλι γλώσσα|Σουαχίλι]]
| πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη = [[Καμπάλα]]
| συντεταγμένες_πρωτεύουσας = {{coord|0|19|N|32|25|E|type:city|format=dms|display=inline|name=Καμπάλα}}
| πολίτευμα = [[Ημιπροεδρικό σύστημα|Ημιπροεδρική Δημοκρατία]]
| τίτλοι_ηγετών = [[Πρόεδρος της Ουγκάντας|Πρόεδρος]]<br />[[Πρωθυπουργός της Ουγκάντας|Πρωθυπουργός]]
| ονόματα_ηγετών = [[Γιουέρι Μουσέβενι]]<br />[[Ρομπίνα Ναμπάντζα]]
| τύπος_κυριαρχίας = [[Ανεξαρτησία]]
| γεγονός_κυριαρχίας = Από το [[Ηνωμένο Βασίλειο]]<br /> Ισχύον [[Σύνταγμα]]
| ημερομηνίες_κυριαρχίας = [[9 Οκτωβρίου]] [[1962]]<br /><br /> 8 Οκτωβρίου 1995 (τροποπ. το 2005)
| θέση_έκτασης = 81
| έκταση = 241.038
| ποσοστό_νερού = 15,39
| σύνορα = 2.698
| θέση_πληθυσμού = 34
| πληθυσμός = 34.856.813<ref name="census">{{Cite web |url=http://www.ubos.org/onlinefiles/uploads/ubos/NPHC/NPHC%202014%20PROVISIONAL%20RESULTS%20REPORT.pdf |title=Απογραφή 2014 |accessdate=2015-03-22 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170110115940/http://www.ubos.org/onlinefiles/uploads/ubos/NPHC/NPHC%202014%20PROVISIONAL%20RESULTS%20REPORT.pdf |archivedate=2017-01-10 |url-status=dead }}</ref>
| χρονιά_απογραφής_πληθυσμού = 2014
| πυκνότητα_πληθυσμού = 177,9
| θέση_πυκνότητας_πληθυσμού = 75
| εκτίμηση_πληθυσμού = 42.885.900<ref name="stats">[https://www.ubos.org/explore-statistics/20/ Επίσημη εκτίμηση πληθυσμού]</ref>
| χρονιά_εκτίμησης_πληθυσμού = 6-2021
| χρονιά_ΑΕΠ = 2016
| ΑΕΠ = 84,976 δισ. $<ref name="imf">{{cite web|url=https://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2017/01/weodata/weorept.aspx?pr.x=55&pr.y=12&sy=2016&ey=2016&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=746&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC&grp=0&a= |title=Ουγκάντα |publisher=[[ΔΝΤ]] |date=Απρίλιος 2017 |accessdate=2017-05-09}}</ref>
| θέση_ΑΕΠ =
| ΑΕΠ_κατακεφαλή = 2.068 $<ref name="imf"/>
| θέση_ΑΕΠ_κατά_κεφαλή =
| χρονιά_ΑΕΠ_Ον = 2016
| ΑΕΠ_Ον = 26,195 δισ. $<ref name="imf"/>
| θέση_ΑΕΠ_Ον =
| ΑΕΠ_κατακεφαλή_Ον = 637 $<ref name="imf"/>
| θέση_ΑΕΠ_κατά_κεφαλή_Ον =
| HDI_έτος = 2019
| HDI = {{increase}} 0,544<ref name="HDI">{{cite web |url=http://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr_2020_overview_english.pdf |title=Human Development Report 2020 |year=2019 |accessdate=15 Δεκεμβρίου 2020 |publisher=United Nations Development Programme}}</ref>
| HDI_κατάταξη = 159
| HDI_κατηγορία = <span style="color:red;">χαμηλός</span>
| νόμισμα = [[Σελίνι Ουγκάντας]]
| κωδικός_νομίσματος = UGX
| ώρα_ζώνης = [[Ώρα Ανατολικής Αφρικής|EAT]]
| διαφορά_UTC = +3
| θερινή_διαφορά_UTC =
| top_level_domain = [[.ug]]
| οδηγούν_από = αριστερά
| κωδικός_κλήσης = 256
| σημειώσεις=
}}
 
Η '''Ουγκάντα''' είναι χώρα της [[Αφρική|Αφρικανικής ηπείρου]] με πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη την [[Καμπάλα]]. Βρίσκεται δίπλα στη [[λίμνη Βικτόρια]] και συνορεύει με το [[Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό|Κονγκό]], το [[νότιο Σουδάν]] και την [[Κένυα]]. Έχει έκταση 241.038 [[Τετραγωνικό χιλιόμετρο|τ.χλμ.]] και πληθυσμό 42.885.900 κατοίκους σύμφωνα με επίσημη εκτίμηση για το 2021<ref name="stats"/> (κατατάσσεται [[Κατάλογος χωρών ανά πληθυσμό|34η]] στον κόσμο). [[Επίσημη γλώσσα|Επίσημες γλώσσες]] της είναι η [[Αγγλική γλώσσα|αγγλική]] και η [[σουαχίλι γλώσσα|σουαχίλι]].
 
Παλιότερα υπήρξε [[αποικία]] των [[Αγγλία|Άγγλων]] αλλά στις [[9 Οκτωβρίου]] [[1962]] απέκτησε την ανεξαρτησία της.
 
== Γεωγραφία ==
[[Αρχείο:Uganda Topography.png|thumb|200px|left|Τοπογραφικός χάρτης της Ουγκάντας]]
Η Ουγκάντα βρίσκεται στο κεντρικό αφρικανικό οροπέδιο. Στα βόρεια συνορεύει με το [[νότιο Σουδάν]] (σύνορα μήκους 475 χλμ.), στα ανατολικά με την [[Κένυα]] (σύνορα μήκους 814 χλμ.), στα νότια με την [[Τανζανία]] (σύνορα μήκους 391 χλμ.) και την [[Ρουάντα]] (σύνορα μήκους 172 χλμ.) και στα δυτικά με τη [[Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό]] (σύνορα μήκους 877 χλμ).<ref name="cia"/>
 
Το ψηλότερο σημείο της χώρας είναι η κορυφή Μαργαρίτα (5.109 μ) στα [[όρη Ρουβενζόρι]], στα σύνορα με τη [[Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό]], ενώ το χαμηλότερο είναι η [[λίμνη Αλβέρτου]] (620 μ). Το ψηλότερο ηφαίστειο της Ουγκάντας είναι το [[όρος Έλγον]]. Η δυτική [[μεγάλη ρηξιγενής κοιλάδα]] διέρχεται από τη χώρα και αποτελεί το χαμηλότερο υψομετρικό σημείο της Ουγκάντας. Οι τεκτονικές κινήσεις οι οποίες δημιούργησαν την κοιλάδα ανύψωσαν επίσης τα όρη Ρουβενζόρι. Το 90 % της χώρας βρίσκεται σε υψόμετρο 900 με 1.500 μέτρα και το υψόμετρο γενικά αυξάνει προς τα νότια. Στο νότιο τμήμα της χώρας βρίσκεται η [[λίμνη Βικτόρια]], μια από τη μεγαλύτερες λίμνες της Γης, στις όχθες της οποίας είναι κτισμένη η πρωτεύουσα της χώρας, η Καμπάλα. Στο κέντρο της χώρας βρίσκεται η [[λίμνη Κιόγκα]], η οποία περιβάλλεται από βάλτους.<ref name="geoBakama2010">{{cite book | title=A Contemporary Geography of Uganda | publisher=African Books Collective | author=Bakama B. BakamaNume | url = https://books.google.gr/books?id=E-u-oqGczPsC | year=2010 | isbn=9987080367}}</ref>
 
Σχεδόν όλη η Ουγκάντα βρίσκεται εντός της λεκάνης απορροής του [[Νείλος|Νείλου]]. Ο Νείλος από τη λίμνη Βικτώρια εκβάλλει αρχικά στη λίμνη Κιόγκα και στη συνέχεια στη λίμνη Αλβέρτου. Μετά συνεχίζει την πορεία του προς τα βόρεια και το [[νότιο Σουδάν]].
 
=== Κλίμα ===
Επειδή η Ουγκάντα βρίσκεται στον [[ισημερινός|ισημερινό]], το κλίμα της είναι [[τροπικό κλίμα|τροπικό]], αλλά λόγω του μεγάλου υψόμετρου οι θερμοκρασίες είναι χαμηλότερες, με τις βορειότερες περιοχές να είναι θερμότερες (περίπου 25°C σε καθ'όλη τη διάρκεια του έτους) από τις νότιες (κάτω από τους 20°C) επειδή βρίσκονται σε μικρότερο υψόμετρο. Οι [[βροχή|βροχοπτώσεις]] επηρεάζονται από τις κινήσεις της τροπικής ζώνης σύγκλισης και γενικά κάθε χρόνο υπάρχουν δύο εποχές των βροχών, μια από τον Οκτώβριο μέχρι τον Δεκέμβριο και άλλη μια από τον Μάρτιο μέχρι τον Μάιο.<ref>{{cite web | url=http://www.geog.ox.ac.uk/research/climate/projects/undp-cp/UNDP_reports/Uganda/Uganda.hires.report.pdf | title=UNDP Climate Change Country Profiles - Uganda | accessdate=7 Ιουλίου 2015}}</ref> Όμως, εξαιτίας της εξάτμισης από τη λίμνη Βικτόρια, σε περιοχές που βρίσκονται κοντά σε αυτή μπορεί να εκδηλωθούν βροχοπτώσεις όλο το χρόνο. Με την εξαίρεση των βορειοανατολικών περιοχών που είναι [[ημιερημικό κλίμα|ημιερημικές]], με ύψος βροχής που μπορεί να μην ξεπεράσει τα 100 χιλιοστά το χρόνο, η μέση βροχόπτωση στην Ουγκάντα είναι περίπου 1.000 με 2.000 χιλιοστά βροχής το χρόνο,<ref>{{cite book | url=https://books.google.gr/books?id=xKwxuUIxtHAC&pg=PA3&dq=uganda+climate&hl=el&sa=X&ei=mPWaVZmRFcfpUo6hj5AM&ved=0CEIQ6AEwBQ#v=onepage&q=uganda%20climate&f=false | title=Uganda | publisher=Bradt Travel Guide Uganda | author=Andrew Roberts | year=2013 | pages=3 | isbn=1841624675}}</ref> ενώ στις περιοχές κοντά στη λίμνη Βικτόρια, όπως το αρχιπέλαγος Σσέσε, βρέχει ακόμη περισσότερο<ref name="geoBakama2010"/>.
 
== Ιστορία ==
Οι κάτοικοι της περιοχής της Ουγκάντας ήταν κυνηγοί και τροφοσυλλέκτες μέχρι περίπου 1.700 με 2.300 χρόνια πριν, όταν πληθυσμοί [[Μπαντού]], πιθανόν από την κεντρική Αφρική, μετανάστευσαν στα νότια τμήματα της χώρας.<ref name="living_enc">{{cite web | url = http://www.africa.upenn.edu/NEH/uethnic.htm | title = East Africa Living Encyclopedia – Ethnic Groups | publisher = African Studies Center, University of Pennsylvania}}</ref><ref name="phil">Martin, Phyllis and O'Meara, Patrick (1995). ''Africa''. 3rd edition. Indiana University Press. ISBN 0253209846.</ref> Μαζί τους έφεραν την τεχνογνωσία της μεταλλουργίας και νέες ιδέες σχετικά με την κοινωνική και πολιτική οργάνωση. Η αυτοκρατορία των Κιτάρα, η οποία είναι γνωστή μέσα από την προφορική παράδοση των λαών της περιοχής, εκτεινόταν σε μεγάλο τμήμα της περιοχής των μεγάλων λιμνών, από τη [[λίμνη Αλβέρτου]], τη [[λίμνη Ταγκανίγκα]] και τη [[λίμνη Βικτόρια]], μέχρι τη [[λίμνη Κιόγκα]]. Το αρχηγείο τους βρισκόταν στο Ανκόλε. Το [[βασίλειο Μπουνιόρο-Κιτάρα]] θεωρείται ότι είναι πρόδρομος των τεσσάρων παραδοσιακών βασιλείων της Ουγκαντάς, των [[Μπουγκάντα]], Τόρο, [[Ανκόλε]] και Μπουσόγκα.<ref name = Mwambutsya>{{cite journal|author=Mwambutsya, Ndebesa|url=http://www.ossrea.net/eassrr/jan91/mwambuts.htm |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080131112357/http://www.ossrea.net/eassrr/jan91/mwambuts.htm |archivedate=31 January 2008 |title= Pre-capitalist Social Formation: The Case of the Banyankole of Southwestern Uganda|journal=Eastern Africa Social Science Research Review|volume= 6| issue = 2; 7 no. 1 |date=June 1990 and January 1991|pages= 78–95}}</ref> Στην περιοχή επίσης μετανάστευσαν από τα βόρεια οι Λούο και οι Άτεκερ. Τον 18ο αιώνα οι Μπουγκάντα άρχισαν να επεκτείνονται εις βάρος των Μπουνιόρο.<ref name=bbcprofile>[http://www.bbc.com/news/world-africa-14112446 Uganda profile - Timeline] [[BBC]]</ref>
 
Οι Άραβες έμποροι κινήθηκαν προς την ενδοχώρα από τις ακτές της ανατολικής Αφρικής τη δεκαετία του 1840 και να ανταλλάσσουν όπλα, ρούχα και χάντρες με ελεφαντόδοντο και σκλάβους<ref name=bbcprofile/>. Τους ακολούθησαν οι Βρετανοί εξερευνητές που αναζητούσαν τις πηγές του [[Νείλος|Νείλου]]<ref name="Stanley">Stanley, H.M., 1899, Through the Dark Continent, London: G. Newnes, ISBN 0486256677</ref>{{rp|151}} και οι προτεστάντες [[ιεραπόστολοι]], οι οποίοι έφτασαν στην Ουγκάντα το 1877, ενώ οι καθολικοί ιεραπόστολοι έφτασαν το 1879,<ref name="state_dept">[http://www.state.gov/r/pa/ei/bgn/2963.htm#history "Background Note: Uganda"], U.S. State Department</ref> μια κατάσταση που οδήγησε στο θάνατο των μαρτύρων της Ουγκάντας. Το Ηνωμένο Βασίλειο έθεσε την περιοχή υπό την εποπτεία της [[Βρετανική Εταιρεία Ανατολικής Αφρικής|Βρετανικής Εταιρείας της Ανατολικής Αφρικής]] το 1888 και το 1894 η Ουγκάντα έγινε προτεκτοράτο του Ηνωμένου Βασιλείου. Τη δεκαετία του 1890, οι Βρετανοί, για την κατασκευή του σιδηροδρόμου της Ουγκάντας, ο οποίος συνέδεε την ενδοχώρα της Κένυας και της Ουγκάντας με το λιμάνι [[Μομπάσα]], έφεραν 32.000 εργάτες από τη Βρετανική Ινδία. Αν και οι περισσότεροι επέστρεψαν στην Ινδία, 6.724 αποφάσισαν να παραμείνουν. Το 1900 οι Βρετανοί και οι Μπουγκάντα υπογράφουν συμφωνία ώστε η Ουγκάντα να γίνει συνταγματική μοναρχία υπό τον έλεγχο προτεσταντών αρχηγών. Την τελική μορφή του προτεκτοράτο της Ουγκάντας την πήρε το 1914, όταν οι ανατολικές επαρχίες έγιναν τμήμα της Κένυας.<ref name=bbcprofile/>
 
Αρουραίοι με [[βουβωνική πανώλη]] έφτασαν στην Ουγκάντα, αφότου είχαν ανέβει σε βρετανικά πλοία, και διέδωσαν την ασθένεια, με αποτέλεσμα πάνω από ένα εκατομμύριο άτομα να πεθάνουν στις αρχές του 20ού αιώνα σε μια επιδημία η οποία έγινε γνωστή ως Μαύρη Πανώλη.<ref>{{cite web |url=https://www.ral.ucar.edu/projects/plague-in-uganda |title=Plague in Uganda &#124; NCAR Research Applications Laboratory &#124; RAL |doi=10.1371/journal.pone.0035598 |publisher=Ral.ucar.edu |date=2015-01-22 |accessdate=2015-05-30 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150617185009/https://ral.ucar.edu/projects/plague-in-uganda |archivedate=2015-06-17 |url-status=dead }}</ref> Από το 1900 μέχρι το 1920, μια επιδημία [[αφρικανική τρυπανοσωμίαση|ασθένειας του ύπνου]] σκότωσε πάνω 250.000 ανθρώπους.<ref>{{cite web | url = http://www.cdc.gov/ncidod/EID/vol10no4/02-0626.htm | title = Reanalyzing the 1900–1920 Sleeping Sickness Epidemic in Uganda | publisher = Centers for Disease Control and Prevention (CDC) | location = ΗΠΑ | accessdate = 2015-07-06 | archiveurl = https://web.archive.org/web/20110629132023/http://www.cdc.gov/ncidod/EID/vol10no4/02-0626.htm | archivedate = 2011-06-29 | url-status = dead }}</ref>
 
=== Μετά την ανεξαρτησία ===
Η Ουγκάντα ανεξαρτητοποιήθηκε από τη Βρετανία τις [[9 Οκτωβρίου]] [[1962]], αλλά παρέμεινε μέλος της [[κοινοπολιτεία των Εθνών|Κοινοπολιτείας των Εθνών]]. Στις πρώτες εκλογές μετά την ανεξαρτησία, κέρδισε η συμμαχία ανάμεσα στο Λαϊκό Κογκρέσο της Ουγκάντας (UPC) και το Καμπάκα Γιέκα (KY), τα οποία σχημάτισαν την πρώτη κυβέρνηση με εκτελεστικό πρωθυπουργό τον [[Μίλτον Ομπότε]], ενώ ο Μπουγκάντα Καμπάκα (βασιλειάς) [[Μουτέσα Β΄]] κατέλαβε την εν πολλοίς εθιμοτυπική θέση του προέδρου.<ref>{{Wayback |df=yes|date=20100220164706 |url=http://www.parliament.go.ug/index.php?option=com_content&task=view&id=4&Itemid=3 |title=History of Parliament }} (Website of the Parliament of Uganda)</ref><ref>{{cite web|url=http://www.buganda.com/crisis66.htm |title=Buganda Kingdom: The Uganda Crisis, 1966 |publisher=Buganda.com |accessdate=3 May 2010}}</ref>
 
Το 1966, μετά από μια διαμάχη για εξουσία ανάμεσα στην κυβέρνηση του Ομπότε και τον βασιλιά Μουτέσα, το κοινοβούλιο, στο οποίο το UPC είχε την πλειοψηφία, άλλαξε το σύνταγμα και κατάργησε την εθιμοτυπική θέση του προέδρου. Το 1967, με ένα νέο σύνταγμα, η Ουγκάντα ανακηρύχθηκε δημοκρατία και τα παραδοσιακά βασίλεια καταργήθηκαν. Ο Ομπότε, χωρίς να συγκαλέσει εκλογές, αυτοανακηρύσσεται εκτελεστικός πρόεδρος.<ref>{{cite web|url=http://www.state.gov/r/pa/ei/bgn/2963.htm |title=Department of State. Background Note: Uganda |publisher=State.gov |date=3 February 2010 |accessdate=3 May 2010}}</ref>
 
Το 1971, ύστερα από πραξικόπημα, τον έλεγχο της χώρας ανέλαβε ο δικτάτορας [[Ιντί Αμίν]]. Ο Αμίν κυβερνούσε με τον στρατό για τα επόμενα οχτώ χρόνια<ref name="loc">[http://lcweb2.loc.gov/frd/cs/ugtoc.html "A Country Study: Uganda"], ''[[Library of Congress]] Country Studies''</ref> και πραγματοποίησε μαζικές εκτελέσεις εντός της χώρας για να διατηρήσει την εξουσία του. Υπολογίζεται ότι περίπου 300.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωής τους κατά τη διάρκεια του καθεστώτος του, ιδίως στον βορρά, που τον είχε συσχετίσει με τους πιστούς στον Ομπότε.<ref>{{cite news |last=Keatley |first=Patrick |title=Obituary: Idi Amin |url=http://www.guardian.co.uk/news/2003/aug/18/guardianobituaries |work=The Guardian |date=18 August 2003 |accessdate=18 March 2008 }}</ref> Πέρα από τις θηριωδίες του, απέλασε την ινδική μειονότητα της χώρας (περίπου 70.000 άτομα), η οποία έλεγχε τις επιχειρηματικές δραστηριότητες, με αποτέλεσμα η οικονομία της χώρας να καταρρεύσει.<ref>[http://www.theage.com.au/news/business/uk-indians-taking-care-of-business/2006/03/07/1141701511987.html "UK Indians taking care of business"], ''The Age'' (8 March 2006). Retrieved 24 March 2013.</ref><ref>{{cite web | url=http://www.tovima.gr/culture/article/?aid=285454 | title=Ίντι Αμίν Νταντά - Ο αφρικανός Χίτλερ | publisher=Το βήμα | date=28 Αυγούστου 2009 | accessdate=6 Ιουλίου 2015}}</ref> Το 1978, η Ουγκάντα [[πόλεμος Ουγκάντας-Τανζανίας|εισέβαλε στην Τανζανία]] ώστε να προσαρτήσει την επαρχία Καγκέρα, αλλά ο στρατός της Τανζανίας απέκρουσε την επίθεση και εισέβαλε στην Ουγκάντα, με αποτέλεσμα να τερματιστεί η δικτατορία του Αμίν.
 
Με την πτώση του Αμίν, πρόεδρος της Ουγκάντας ορίστηκε ο [[Γκόντφρεϊ Μπιναΐσα]], αλλά σύντομα αντικαταστάθηκε από τον Μίλτον Ομπότε, ο οποίος ανατράπηκε το 1985 με πραξικόπημα από τον [[Τίτο Οκέλο]]. Όμως, ο Οκέλο ανατράπηκε ύστερα από έξι μήνες μετά από [[Εμφύλιος πόλεμος της Ουγκάντας|ανταρτοπόλεμο]] που διεξήγαγε ο Εθνικός Αντιστασιακός Στρατός. Πρόεδρος της χώρας ορίστηκε ο [[Γιουέρι Μουσέβενι]], ηγέτης του Εθνικού Αντιστασικού Στρατού.<ref name=bbcprofile/> Οι δραστηριότητες των πολιτικών κομμάτων περιορίστηκαν και παρέμειναν έτσι ως το 2005. Στις πρώτες πολυκομματικές εκλογές, το 2006, επικράτησε ο Γιουέρι Μουσέβενι, αλλά υπήρχαν κατηγορίες για νοθεία. Η προεδρία του Μουσέβενι χαρακτηρίζεται από σχετική σταθερότητα και οικονομική ανάπτυξη<ref name="cia"/>.
 
Το 1997, η Ουγκάντα εισέβαλε στο Ζαΐρ για να εκθρονίσει τον [[Μομπούτου Σέσε Σέκο]]. Απέσυρε τα στρατεύματά της το 2003.<ref name=bbcprofile/> Στο βόρειο τμήμα της χώρας δρα η αντάρτικη ομάδα [[Στρατός Αντίστασης του Κυρίου]] (LRA), παρά τις προσπάθειες για να περιοριστεί η δράση της. Ύστερα από συμφωνία το 2006, η οργάνωση αποχώρησε από την Ουγκάντα.
 
Στις προεδρικές εκλογές του 2011, Ο πρόεδρος Μουσέβενι επανεξελέγη για μία ακόμα θητεία με ποσοστό 68,3%, έναντι 26% για τον επικεφαλής των υποψηφίων της αντιπολίτευσης, [[Κίτσα Μπεσίγκγιε]]. Η αντιπολίτευση στηλίτευσε το γεγονός ότι η εκλογική επιτροπή ήταν διορισμένη από την κυβέρνηση και μίλησε για νοθεία και για δωροδοκία των ψηφοφόρων με υψηλά χρηματικά ποσά<ref>[http://edition.cnn.com/2011/WORLD/africa/02/19/uganda.election/ CNN], Opposition charges widespread fraud in Ugandan election, 19-2-2011.</ref>.
 
== Διοικητική διαίρεση==
{{Κύριο άρθρο|Περιφέρειες της Ουγκάντα}}
Η Ουγκάντα διαιρείται σε 4 περιφέρειες:
 
* [[Ανατολική Ουγκάντα|Ανατολική]]
* [[βόρεια Ουγκάντα|Βόρεια]]
* [[Δυτική Ουγκάντα|Δυτική]]
* [[Κεντρική Ουγκάντα|Κεντρική]]
 
== Δημογραφία==
[[Αρχείο:Uganda-demography.png|thumb|200px|left|Ο πληθυσμός της Ουγκάντα από το 1961 μέχρι το 2013]]
Η χώρα αντιμετωπίζει σημαντικό πρόβλημα [[υπερπληθυσμός|υπερπληθυσμού]].<ref>Zinkina J., Korotayev A. [http://cliodynamics.ru/index.php?option=com_content&task=view&id=360&Itemid=1 Explosive Population Growth in Tropical Africa: Crucial Omission in Development Forecasts (Emerging Risks and Way Out). ''World Futures'' 70/2 (2014): 120–139].</ref> Ο πληθυσμός της Ουγκάντας αυξήθηκε από 9,5 εκατομμύρια το 1969 σε 34,9 εκατομμύρια το 2014. Σε σχέση με την τελευταία απογραφή (Σεπτέμβριος 2002), ο πληθυσμός αυξήθηκε κατά 10,6 εκατομμύρια τα τελευταία 12 χρόνια.<ref>{{cite book|last1=Uganda Bureau Of Statistics (UBOS)|title=National Population and Housing Census 2014. Provisional Results|date=November 2015|location=Kampala, Uganda|page=6|edition=Revised|url=http://www.ubos.org/onlinefiles/uploads/ubos/NPHC/NPHC%202014%20PROVISIONAL%20RESULTS%20REPORT.pdf|accessdate=29 March 2015|first=|year=|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170110115940/http://www.ubos.org/onlinefiles/uploads/ubos/NPHC/NPHC%202014%20PROVISIONAL%20RESULTS%20REPORT.pdf|archivedate=2017-01-10|url-status=dead}}</ref> Η Ουγκάντα έχει πολύ νεαρό πληθυσμό: η διάμεση ηλικία στα 16 χρόνια είναι η χαμηλότερη στο κόσμο (εκτίμηση 2018).<ref name="cia"/> Η Ουγκάντα έχει τον έβδομο μεγαλύτερο ρυθμό γονιμότητας στο κόσμο, με 5,62 γεννήσεις/γυναίκα (εκτίμηση 2018).<ref name="cia"/>
 
Το [[προσδόκιμο ζωής]] στο σύνολο του πληθυσμού, σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2019 του [[Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας|Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας]] ήταν 66,7 χρόνια (63,2 χρόνια οι άνδρες και 70,1 οι γυναίκες).<ref>[http://apps.who.int/gho/data/view.main.SDG2016LEXv?lang=en Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, Προσδόκιμο ζωής και υγιές προσδόκιμο ζωής, Δεδομένα ανά χώρα]</ref>
 
=== Γλώσσες ===
Σήμερα στη χώρα ομιλούνται περίπου σαράντα διαφορετικές γλώσσες. Αυτές χωρίζονται κυρίως σε δύο κύριες οικογένειες γλωσσών: [[Νιγηροκονγκολεζικές γλώσσες|Νιγηροκονγκολεζικές]] (κλάδος Μπαντού) και [[Νειλοσαχαρικές γλώσσες|Νειλοσαχάριες]] (νειλοτικός και κεντροσουδανικός κλάδος). Τα [[αγγλικά]] έγιναν η επίσημη γλώσσα της Ουγκάντας μετά την ανεξαρτησία και στη χώρα ομιλείται μια τοπική παραλλαγή της αγγλικής. Επιπλέον, όλα τα σχολεία και πανεπιστήμια της Ουγκάντας απαιτείται από το νόμο να διδάσκουν αγγλικά. Παρόλα αυτά, το 72% των κατοίκων της χώρας δεν μιλάει αγγλικά, το 22% μιλάει λίγα αγγλικά και το 6% τα μιλάει άπταιστα.
 
Η πιο ευρέως ομιλούμενη τοπική γλωσσά είναι η [[Λουγκάντα]], την οποία ομιλούν κυρίως οι Μπαγκάντα στην περιοχή της Καμπάλα (πρωτεύουσα) και στις γύρω περιοχές. Ακολουθούν οι γλώσσες Λουσόγκα και Ρουνιανκόρε-Ρουκίγκα, οι οποίες ομιλούνται κυρίως στο νοτιοανατολικό και στο νοτιοδυτικό τμήμα της Ουγκάντα αντίστοιχα.
 
Τα [[σουαχίλι]], τα οποία είναι μια κοινή γλώσσα στην περιοχή των μεγάλων λιμνών της Αφρικής, εγκρίθηκαν ως η δεύτερη επίσημη γλώσσα της χώρας το 2005.<ref name="Constitution (Amendment) Act 2005">{{cite web|url=http://www.ugandaonlinelawlibrary.com/files/constitution/Constitutional_Amendment_Act,_2005.pdf |archiveurl=https://web.archive.org/web/20100922110951/http://www.ugandaonlinelawlibrary.com/files/constitution/Constitutional_Amendment_Act,_2005.pdf |archivedate=22 September 2010 |title=The Constitution (Amendment) Act 2005 |format=PDF |accessdate=3 May 2010}}</ref><ref>{{cite news|title=Museveni Signs 3rd Term Bill|newspaper=New Vision (Kampala)|date=29 September 2005|quote="From now on, Swahili is the second official language..."}}</ref> Τα σουαχίλι ομιλούνται κυρίως στο βόρειο τμήμα της χώρας.
 
=== Θρησκεία ===
[[Αρχείο:Cath Cathedral of Kampala.jpg|thumb|250px|Ο ρωμαιοκαθολικός Καθεδρικός στη Καμπάλα]]
Σύμφωνα με την απογραφή του 2014, το 84% του πληθυσμού είναι [[Χριστιανοί]]. Η [[Ρωμαιοκαθολική εκκλησία]] έχει τους περισσότερους πιστούς (39,3%) και ακολουθεί η Αγγλικανική Εκκλησία της Ουγκάντα (30,2%), ενώ οι υπόλοιποι Χριστιανοί είναι Πεντηκοστιανοί (11,1%) Ευαγγελιστές(2,8%). Επίσης μεγαλώνει ο αριθμός των [[Πρεσβυτεριανισμός|Πρεσβυτεριανών]] και των Ορθοδόξων.<ref name="Census 2002">{{cite web|url=http://www.ubos.org/onlinefiles/uploads/ubos/pdf%20documents/2002%20Census%20Final%20Reportdoc.pdf|title=2002 Uganda Population and Housing Census&nbsp;– Main Report|publisher=Uganda Bureau of Statistics|accessdate=26 March 2008|format=PDF|archiveurl=https://web.archive.org/web/20171012091154/http://www.ubos.org/onlinefiles/uploads/ubos/pdf%20documents/2002%20Census%20Final%20Reportdoc.pdf|archivedate=2017-10-12|url-status=dead}}</ref>
 
Ακολουθεί το [[Ισλάμ]] με 14% του πληθυσμού της χώρας να δηλώνει μουσουλμάνος.<ref name="Census 2002"/> Οι Μουσουλμάνοι είναι κυρίως [[Σουνίτες]], ενώ υπάρχουν μειονότητες [[Σιίτες|Σιιτών]], [[Αχμαντίγια]], [[Σούφι]] και Μουαχίντ.<ref name="pew">{{cite web | url=http://www.pewforum.org/uploadedFiles/Topics/Religious_Affiliation/Muslim/the-worlds-muslims-full-report.pdf | title=The World's Muslims: Unity and Diversity | accessdate=22 February 2014 | date=9 August 2012 | publisher=Pew Forum on Religious & Public life | archiveurl=https://web.archive.org/web/20121024125551/http://www.pewforum.org/uploadedFiles/Topics/Religious_Affiliation/Muslim/the-worlds-muslims-full-report.pdf | archivedate=2012-10-24 | url-status=dead }}</ref><ref>{{cite book|last1=oded|first1=Arye|title=Islam and Politics in Kenya|date=2000|page=163}}</ref> Ο υπόλοιπος πληθυσμός ασκεί παραδοσιακές θρησκείες, την [[Μπαχάι Πίστη]] ή άλλες θρησκείες και 0,2% δηλώνει άθρησκο.<ref name="Census 2002"/>
 
=== Πόλεις ===
Πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη της Ουγκάντα είναι η [[Καμπάλα]] (1.516.210 κατ.). Άλλες πόλεις είναι η [[Μπαράρα]] (195.013 κάτ.), η [[Γκουλού]] (152.300 κάτ.), η Λίρα (99.059 κατ) και η [[Τζίντζα]] (93.061 κατ).<ref>[http://citypopulation.de/Uganda-Cities.html Ugantda- cities]</ref>
 
== Διακυβέρνηση ==
Πρόεδρος της χώρας από το 1986 είναι ο Γιουέρι Καγκούτα Μουσέβενι.
 
== Εκλογές ==
{{Κύριο|Εκλογές στην Ουγκάντα}}
Δικαίωμα ψήφου στις εκλογές έχουν όσες και όσοι είναι ηλικίας 18 ετών και άνω.<ref name="cia">[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ug.html Ουγκάντα] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20151018002856/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ug.html |date=2015-10-18 }} [[CIA World Factbook]]</ref>
 
== Μεταφορές ==
Η οδήγηση γίνεται στα αριστερά.
 
== Δείτε επίσης ==
* [[Κατολισθήσεις στην Ουγκάντα το 2010]]
 
== Παραπομπές ==
<references />
 
== Εξωτερικοί σύνδεσμοι ==
{{Βικιλεξικό|Ουγκάντα}}
{{commons|Atlas of Uganda|Atlas of Uganda<br/>(Άτλας της Ουγκάντα)}}
{{commonscat}}
* [https://web.archive.org/web/20090715050811/http://www.apnacafrica.org/uganda_report_e.htm Προφίλ] της χώρας ως προς τη διαφθορά.
 
 
{{Αφρική}}
{{Χώρες μέλη της Κοινοπολιτείας των Εθνών}}
{{Authority control}}
{{Portal bar|Γεωγραφία|Αφρική}}
{{γεωγραφία-επέκταση}}
 
[[Κατηγορία:Ουγκάντα|*]]
[[Κατηγορία:Περίκλειστα κράτη]]
 
{{commons|Atlas of Uganda|Atlas of Uganda<br/>(Άτλας της Ουγκάντα)}}
{{commonscat}}
* [https://web.archive.org/web/20090715050811/http://www.apnacafrica.org/uganda_report_e.htm Προφίλ] της χώρας ως προς τη διαφθορά.
 
 
{{Αφρική}}
{{Χώρες μέλη της Κοινοπολιτείας των Εθνών}}
{{Authority control}}
{{Portal bar|Γεωγραφία|Αφρική}}
{{γεωγραφία-επέκταση}}{{coord|1.0667|31.8833|type:country|format=dms|display=title}}
{{Πληροφορίες_Χώρας
| εθνικό_όνομα = ''Republic of Uganda<br />Jamhuri ya Uganda''
| εθνικό όνομα ελληνικά = Ουγκάντα
| σημαία = Flag of Uganda.svg
| άρθρο σημαίας = Σημαία της Ουγκάντας
| εθνόσημο = Coat of arms of Uganda.svg
| άρθρο εθνόσημου = Εθνόσημο της Ουγκάντας
| εθνικό_σύνθημα = "For God and My Country"<br />(Για το Θεό και τη χώρα μου)
| εθνικός_ύμνος = [[Oh Uganda, Land of Beauty]]<br />(Ω Ουγκάντα, γη της ομορφιάς)<br /><center>[[File:Ugandan national anthem, performed by the U.S. Navy Band.ogg]]</center>
| χάρτης = Uganda (orthographic projection).svg
| λεζάντα_χάρτη = Η θέση της Ουγκάντας (πράσινο)
| επίσημες_γλώσσες = [[Αγγλική γλώσσα|Αγγλικά]], [[Σουαχίλι γλώσσα|Σουαχίλι]]
| πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη = [[Καμπάλα]]
| συντεταγμένες_πρωτεύουσας = {{coord|0|19|N|32|25|E|type:city|format=dms|display=inline|name=Καμπάλα}}
| πολίτευμα = [[Ημιπροεδρικό σύστημα|Ημιπροεδρική Δημοκρατία]]
| τίτλοι_ηγετών = [[Πρόεδρος της Ουγκάντας|Πρόεδρος]]<br />[[Πρωθυπουργός της Ουγκάντας|Πρωθυπουργός]]
| ονόματα_ηγετών = [[Γιουέρι Μουσέβενι]]<br />[[Ρομπίνα Ναμπάντζα]]
| τύπος_κυριαρχίας = [[Ανεξαρτησία]]
| γεγονός_κυριαρχίας = Από το [[Ηνωμένο Βασίλειο]]<br /> Ισχύον [[Σύνταγμα]]
| ημερομηνίες_κυριαρχίας = [[9 Οκτωβρίου]] [[1962]]<br /><br /> 8 Οκτωβρίου 1995 (τροποπ. το 2005)
| θέση_έκτασης = 81
| έκταση = 241.038
| ποσοστό_νερού = 15,39
| σύνορα = 2.698
| θέση_πληθυσμού = 34
| πληθυσμός = 34.856.813<ref name="census">{{Cite web |url=http://www.ubos.org/onlinefiles/uploads/ubos/NPHC/NPHC%202014%20PROVISIONAL%20RESULTS%20REPORT.pdf |title=Απογραφή 2014 |accessdate=2015-03-22 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170110115940/http://www.ubos.org/onlinefiles/uploads/ubos/NPHC/NPHC%202014%20PROVISIONAL%20RESULTS%20REPORT.pdf |archivedate=2017-01-10 |url-status=dead }}</ref>
| χρονιά_απογραφής_πληθυσμού = 2014
| πυκνότητα_πληθυσμού = 177,9
| θέση_πυκνότητας_πληθυσμού = 75
| εκτίμηση_πληθυσμού = 42.885.900<ref name="stats">[https://www.ubos.org/explore-statistics/20/ Επίσημη εκτίμηση πληθυσμού]</ref>
| χρονιά_εκτίμησης_πληθυσμού = 6-2021
| χρονιά_ΑΕΠ = 2016
| ΑΕΠ = 84,976 δισ. $<ref name="imf">{{cite web|url=https://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2017/01/weodata/weorept.aspx?pr.x=55&pr.y=12&sy=2016&ey=2016&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=746&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC&grp=0&a= |title=Ουγκάντα |publisher=[[ΔΝΤ]] |date=Απρίλιος 2017 |accessdate=2017-05-09}}</ref>
| θέση_ΑΕΠ =
| ΑΕΠ_κατακεφαλή = 2.068 $<ref name="imf"/>
| θέση_ΑΕΠ_κατά_κεφαλή =
| χρονιά_ΑΕΠ_Ον = 2016
| ΑΕΠ_Ον = 26,195 δισ. $<ref name="imf"/>
| θέση_ΑΕΠ_Ον =
| ΑΕΠ_κατακεφαλή_Ον = 637 $<ref name="imf"/>
| θέση_ΑΕΠ_κατά_κεφαλή_Ον =
| HDI_έτος = 2019
| HDI = {{increase}} 0,544<ref name="HDI">{{cite web |url=http://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr_2020_overview_english.pdf |title=Human Development Report 2020 |year=2019 |accessdate=15 Δεκεμβρίου 2020 |publisher=United Nations Development Programme}}</ref>
| HDI_κατάταξη = 159
| HDI_κατηγορία = <span style="color:red;">χαμηλός</span>
| νόμισμα = [[Σελίνι Ουγκάντας]]
| κωδικός_νομίσματος = UGX
| ώρα_ζώνης = [[Ώρα Ανατολικής Αφρικής|EAT]]
| διαφορά_UTC = +3
| θερινή_διαφορά_UTC =
| top_level_domain = [[.ug]]
| οδηγούν_από = αριστερά
| κωδικός_κλήσης = 256
| σημειώσεις=
}}
 
Η '''Ουγκάντα''' είναι χώρα της [[Αφρική|Αφρικανικής ηπείρου]] με πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη την [[Καμπάλα]]. Βρίσκεται δίπλα στη [[λίμνη Βικτόρια]] και συνορεύει με το [[Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό|Κονγκό]], το [[νότιο Σουδάν]] και την [[Κένυα]]. Έχει έκταση 241.038 [[Τετραγωνικό χιλιόμετρο|τ.χλμ.]] και πληθυσμό 42.885.900 κατοίκους σύμφωνα με επίσημη εκτίμηση για το 2021<ref name="stats"/> (κατατάσσεται [[Κατάλογος χωρών ανά πληθυσμό|34η]] στον κόσμο). [[Επίσημη γλώσσα|Επίσημες γλώσσες]] της είναι η [[Αγγλική γλώσσα|αγγλική]] και η [[σουαχίλι γλώσσα|σουαχίλι]].
 
Παλιότερα υπήρξε [[αποικία]] των [[Αγγλία|Άγγλων]] αλλά στις [[9 Οκτωβρίου]] [[1962]] απέκτησε την ανεξαρτησία της.
 
== Γεωγραφία ==
[[Αρχείο:Uganda Topography.png|thumb|200px|left|Τοπογραφικός χάρτης της Ουγκάντας]]
Η Ουγκάντα βρίσκεται στο κεντρικό αφρικανικό οροπέδιο. Στα βόρεια συνορεύει με το [[νότιο Σουδάν]] (σύνορα μήκους 475 χλμ.), στα ανατολικά με την [[Κένυα]] (σύνορα μήκους 814 χλμ.), στα νότια με την [[Τανζανία]] (σύνορα μήκους 391 χλμ.) και την [[Ρουάντα]] (σύνορα μήκους 172 χλμ.) και στα δυτικά με τη [[Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό]] (σύνορα μήκους 877 χλμ).<ref name="cia"/>
 
Το ψηλότερο σημείο της χώρας είναι η κορυφή Μαργαρίτα (5.109 μ) στα [[όρη Ρουβενζόρι]], στα σύνορα με τη [[Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό]], ενώ το χαμηλότερο είναι η [[λίμνη Αλβέρτου]] (620 μ). Το ψηλότερο ηφαίστειο της Ουγκάντας είναι το [[όρος Έλγον]]. Η δυτική [[μεγάλη ρηξιγενής κοιλάδα]] διέρχεται από τη χώρα και αποτελεί το χαμηλότερο υψομετρικό σημείο της Ουγκάντας. Οι τεκτονικές κινήσεις οι οποίες δημιούργησαν την κοιλάδα ανύψωσαν επίσης τα όρη Ρουβενζόρι. Το 90 % της χώρας βρίσκεται σε υψόμετρο 900 με 1.500 μέτρα και το υψόμετρο γενικά αυξάνει προς τα νότια. Στο νότιο τμήμα της χώρας βρίσκεται η [[λίμνη Βικτόρια]], μια από τη μεγαλύτερες λίμνες της Γης, στις όχθες της οποίας είναι κτισμένη η πρωτεύουσα της χώρας, η Καμπάλα. Στο κέντρο της χώρας βρίσκεται η [[λίμνη Κιόγκα]], η οποία περιβάλλεται από βάλτους.<ref name="geoBakama2010">{{cite book | title=A Contemporary Geography of Uganda | publisher=African Books Collective | author=Bakama B. BakamaNume | url = https://books.google.gr/books?id=E-u-oqGczPsC | year=2010 | isbn=9987080367}}</ref>
 
Σχεδόν όλη η Ουγκάντα βρίσκεται εντός της λεκάνης απορροής του [[Νείλος|Νείλου]]. Ο Νείλος από τη λίμνη Βικτώρια εκβάλλει αρχικά στη λίμνη Κιόγκα και στη συνέχεια στη λίμνη Αλβέρτου. Μετά συνεχίζει την πορεία του προς τα βόρεια και το [[νότιο Σουδάν]].
 
=== Κλίμα ===
Επειδή η Ουγκάντα βρίσκεται στον [[ισημερινός|ισημερινό]], το κλίμα της είναι [[τροπικό κλίμα|τροπικό]], αλλά λόγω του μεγάλου υψόμετρου οι θερμοκρασίες είναι χαμηλότερες, με τις βορειότερες περιοχές να είναι θερμότερες (περίπου 25°C σε καθ'όλη τη διάρκεια του έτους) από τις νότιες (κάτω από τους 20°C) επειδή βρίσκονται σε μικρότερο υψόμετρο. Οι [[βροχή|βροχοπτώσεις]] επηρεάζονται από τις κινήσεις της τροπικής ζώνης σύγκλισης και γενικά κάθε χρόνο υπάρχουν δύο εποχές των βροχών, μια από τον Οκτώβριο μέχρι τον Δεκέμβριο και άλλη μια από τον Μάρτιο μέχρι τον Μάιο.<ref>{{cite web | url=http://www.geog.ox.ac.uk/research/climate/projects/undp-cp/UNDP_reports/Uganda/Uganda.hires.report.pdf | title=UNDP Climate Change Country Profiles - Uganda | accessdate=7 Ιουλίου 2015}}</ref> Όμως, εξαιτίας της εξάτμισης από τη λίμνη Βικτόρια, σε περιοχές που βρίσκονται κοντά σε αυτή μπορεί να εκδηλωθούν βροχοπτώσεις όλο το χρόνο. Με την εξαίρεση των βορειοανατολικών περιοχών που είναι [[ημιερημικό κλίμα|ημιερημικές]], με ύψος βροχής που μπορεί να μην ξεπεράσει τα 100 χιλιοστά το χρόνο, η μέση βροχόπτωση στην Ουγκάντα είναι περίπου 1.000 με 2.000 χιλιοστά βροχής το χρόνο,<ref>{{cite book | url=https://books.google.gr/books?id=xKwxuUIxtHAC&pg=PA3&dq=uganda+climate&hl=el&sa=X&ei=mPWaVZmRFcfpUo6hj5AM&ved=0CEIQ6AEwBQ#v=onepage&q=uganda%20climate&f=false | title=Uganda | publisher=Bradt Travel Guide Uganda | author=Andrew Roberts | year=2013 | pages=3 | isbn=1841624675}}</ref> ενώ στις περιοχές κοντά στη λίμνη Βικτόρια, όπως το αρχιπέλαγος Σσέσε, βρέχει ακόμη περισσότερο<ref name="geoBakama2010"/>.
 
== Ιστορία ==
Οι κάτοικοι της περιοχής της Ουγκάντας ήταν κυνηγοί και τροφοσυλλέκτες μέχρι περίπου 1.700 με 2.300 χρόνια πριν, όταν πληθυσμοί [[Μπαντού]], πιθανόν από την κεντρική Αφρική, μετανάστευσαν στα νότια τμήματα της χώρας.<ref name="living_enc">{{cite web | url = http://www.africa.upenn.edu/NEH/uethnic.htm | title = East Africa Living Encyclopedia – Ethnic Groups | publisher = African Studies Center, University of Pennsylvania}}</ref><ref name="phil">Martin, Phyllis and O'Meara, Patrick (1995). ''Africa''. 3rd edition. Indiana University Press. ISBN 0253209846.</ref> Μαζί τους έφεραν την τεχνογνωσία της μεταλλουργίας και νέες ιδέες σχετικά με την κοινωνική και πολιτική οργάνωση. Η αυτοκρατορία των Κιτάρα, η οποία είναι γνωστή μέσα από την προφορική παράδοση των λαών της περιοχής, εκτεινόταν σε μεγάλο τμήμα της περιοχής των μεγάλων λιμνών, από τη [[λίμνη Αλβέρτου]], τη [[λίμνη Ταγκανίγκα]] και τη [[λίμνη Βικτόρια]], μέχρι τη [[λίμνη Κιόγκα]]. Το αρχηγείο τους βρισκόταν στο Ανκόλε. Το [[βασίλειο Μπουνιόρο-Κιτάρα]] θεωρείται ότι είναι πρόδρομος των τεσσάρων παραδοσιακών βασιλείων της Ουγκαντάς, των [[Μπουγκάντα]], Τόρο, [[Ανκόλε]] και Μπουσόγκα.<ref name = Mwambutsya>{{cite journal|author=Mwambutsya, Ndebesa|url=http://www.ossrea.net/eassrr/jan91/mwambuts.htm |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080131112357/http://www.ossrea.net/eassrr/jan91/mwambuts.htm |archivedate=31 January 2008 |title= Pre-capitalist Social Formation: The Case of the Banyankole of Southwestern Uganda|journal=Eastern Africa Social Science Research Review|volume= 6| issue = 2; 7 no. 1 |date=June 1990 and January 1991|pages= 78–95}}</ref> Στην περιοχή επίσης μετανάστευσαν από τα βόρεια οι Λούο και οι Άτεκερ. Τον 18ο αιώνα οι Μπουγκάντα άρχισαν να επεκτείνονται εις βάρος των Μπουνιόρο.<ref name=bbcprofile>[http://www.bbc.com/news/world-africa-14112446 Uganda profile - Timeline] [[BBC]]</ref>
 
Οι Άραβες έμποροι κινήθηκαν προς την ενδοχώρα από τις ακτές της ανατολικής Αφρικής τη δεκαετία του 1840 και να ανταλλάσσουν όπλα, ρούχα και χάντρες με ελεφαντόδοντο και σκλάβους<ref name=bbcprofile/>. Τους ακολούθησαν οι Βρετανοί εξερευνητές που αναζητούσαν τις πηγές του [[Νείλος|Νείλου]]<ref name="Stanley">Stanley, H.M., 1899, Through the Dark Continent, London: G. Newnes, ISBN 0486256677</ref>{{rp|151}} και οι προτεστάντες [[ιεραπόστολοι]], οι οποίοι έφτασαν στην Ουγκάντα το 1877, ενώ οι καθολικοί ιεραπόστολοι έφτασαν το 1879,<ref name="state_dept">[http://www.state.gov/r/pa/ei/bgn/2963.htm#history "Background Note: Uganda"], U.S. State Department</ref> μια κατάσταση που οδήγησε στο θάνατο των μαρτύρων της Ουγκάντας. Το Ηνωμένο Βασίλειο έθεσε την περιοχή υπό την εποπτεία της [[Βρετανική Εταιρεία Ανατολικής Αφρικής|Βρετανικής Εταιρείας της Ανατολικής Αφρικής]] το 1888 και το 1894 η Ουγκάντα έγινε προτεκτοράτο του Ηνωμένου Βασιλείου. Τη δεκαετία του 1890, οι Βρετανοί, για την κατασκευή του σιδηροδρόμου της Ουγκάντας, ο οποίος συνέδεε την ενδοχώρα της Κένυας και της Ουγκάντας με το λιμάνι [[Μομπάσα]], έφεραν 32.000 εργάτες από τη Βρετανική Ινδία. Αν και οι περισσότεροι επέστρεψαν στην Ινδία, 6.724 αποφάσισαν να παραμείνουν. Το 1900 οι Βρετανοί και οι Μπουγκάντα υπογράφουν συμφωνία ώστε η Ουγκάντα να γίνει συνταγματική μοναρχία υπό τον έλεγχο προτεσταντών αρχηγών. Την τελική μορφή του προτεκτοράτο της Ουγκάντας την πήρε το 1914, όταν οι ανατολικές επαρχίες έγιναν τμήμα της Κένυας.<ref name=bbcprofile/>
 
Αρουραίοι με [[βουβωνική πανώλη]] έφτασαν στην Ουγκάντα, αφότου είχαν ανέβει σε βρετανικά πλοία, και διέδωσαν την ασθένεια, με αποτέλεσμα πάνω από ένα εκατομμύριο άτομα να πεθάνουν στις αρχές του 20ού αιώνα σε μια επιδημία η οποία έγινε γνωστή ως Μαύρη Πανώλη.<ref>{{cite web |url=https://www.ral.ucar.edu/projects/plague-in-uganda |title=Plague in Uganda &#124; NCAR Research Applications Laboratory &#124; RAL |doi=10.1371/journal.pone.0035598 |publisher=Ral.ucar.edu |date=2015-01-22 |accessdate=2015-05-30 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150617185009/https://ral.ucar.edu/projects/plague-in-uganda |archivedate=2015-06-17 |url-status=dead }}</ref> Από το 1900 μέχρι το 1920, μια επιδημία [[αφρικανική τρυπανοσωμίαση|ασθένειας του ύπνου]] σκότωσε πάνω 250.000 ανθρώπους.<ref>{{cite web | url = http://www.cdc.gov/ncidod/EID/vol10no4/02-0626.htm | title = Reanalyzing the 1900–1920 Sleeping Sickness Epidemic in Uganda | publisher = Centers for Disease Control and Prevention (CDC) | location = ΗΠΑ | accessdate = 2015-07-06 | archiveurl = https://web.archive.org/web/20110629132023/http://www.cdc.gov/ncidod/EID/vol10no4/02-0626.htm | archivedate = 2011-06-29 | url-status = dead }}</ref>
 
=== Μετά την ανεξαρτησία ===
Η Ουγκάντα ανεξαρτητοποιήθηκε από τη Βρετανία τις [[9 Οκτωβρίου]] [[1962]], αλλά παρέμεινε μέλος της [[κοινοπολιτεία των Εθνών|Κοινοπολιτείας των Εθνών]]. Στις πρώτες εκλογές μετά την ανεξαρτησία, κέρδισε η συμμαχία ανάμεσα στο Λαϊκό Κογκρέσο της Ουγκάντας (UPC) και το Καμπάκα Γιέκα (KY), τα οποία σχημάτισαν την πρώτη κυβέρνηση με εκτελεστικό πρωθυπουργό τον [[Μίλτον Ομπότε]], ενώ ο Μπουγκάντα Καμπάκα (βασιλειάς) [[Μουτέσα Β΄]] κατέλαβε την εν πολλοίς εθιμοτυπική θέση του προέδρου.<ref>{{Wayback |df=yes|date=20100220164706 |url=http://www.parliament.go.ug/index.php?option=com_content&task=view&id=4&Itemid=3 |title=History of Parliament }} (Website of the Parliament of Uganda)</ref><ref>{{cite web|url=http://www.buganda.com/crisis66.htm |title=Buganda Kingdom: The Uganda Crisis, 1966 |publisher=Buganda.com |accessdate=3 May 2010}}</ref>
 
Το 1966, μετά από μια διαμάχη για εξουσία ανάμεσα στην κυβέρνηση του Ομπότε και τον βασιλιά Μουτέσα, το κοινοβούλιο, στο οποίο το UPC είχε την πλειοψηφία, άλλαξε το σύνταγμα και κατάργησε την εθιμοτυπική θέση του προέδρου. Το 1967, με ένα νέο σύνταγμα, η Ουγκάντα ανακηρύχθηκε δημοκρατία και τα παραδοσιακά βασίλεια καταργήθηκαν. Ο Ομπότε, χωρίς να συγκαλέσει εκλογές, αυτοανακηρύσσεται εκτελεστικός πρόεδρος.<ref>{{cite web|url=http://www.state.gov/r/pa/ei/bgn/2963.htm |title=Department of State. Background Note: Uganda |publisher=State.gov |date=3 February 2010 |accessdate=3 May 2010}}</ref>
 
Το 1971, ύστερα από πραξικόπημα, τον έλεγχο της χώρας ανέλαβε ο δικτάτορας [[Ιντί Αμίν]]. Ο Αμίν κυβερνούσε με τον στρατό για τα επόμενα οχτώ χρόνια<ref name="loc">[http://lcweb2.loc.gov/frd/cs/ugtoc.html "A Country Study: Uganda"], ''[[Library of Congress]] Country Studies''</ref> και πραγματοποίησε μαζικές εκτελέσεις εντός της χώρας για να διατηρήσει την εξουσία του. Υπολογίζεται ότι περίπου 300.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωής τους κατά τη διάρκεια του καθεστώτος του, ιδίως στον βορρά, που τον είχε συσχετίσει με τους πιστούς στον Ομπότε.<ref>{{cite news |last=Keatley |first=Patrick |title=Obituary: Idi Amin |url=http://www.guardian.co.uk/news/2003/aug/18/guardianobituaries |work=The Guardian |date=18 August 2003 |accessdate=18 March 2008 }}</ref> Πέρα από τις θηριωδίες του, απέλασε την ινδική μειονότητα της χώρας (περίπου 70.000 άτομα), η οποία έλεγχε τις επιχειρηματικές δραστηριότητες, με αποτέλεσμα η οικονομία της χώρας να καταρρεύσει.<ref>[http://www.theage.com.au/news/business/uk-indians-taking-care-of-business/2006/03/07/1141701511987.html "UK Indians taking care of business"], ''The Age'' (8 March 2006). Retrieved 24 March 2013.</ref><ref>{{cite web | url=http://www.tovima.gr/culture/article/?aid=285454 | title=Ίντι Αμίν Νταντά - Ο αφρικανός Χίτλερ | publisher=Το βήμα | date=28 Αυγούστου 2009 | accessdate=6 Ιουλίου 2015}}</ref> Το 1978, η Ουγκάντα [[πόλεμος Ουγκάντας-Τανζανίας|εισέβαλε στην Τανζανία]] ώστε να προσαρτήσει την επαρχία Καγκέρα, αλλά ο στρατός της Τανζανίας απέκρουσε την επίθεση και εισέβαλε στην Ουγκάντα, με αποτέλεσμα να τερματιστεί η δικτατορία του Αμίν.
 
Με την πτώση του Αμίν, πρόεδρος της Ουγκάντας ορίστηκε ο [[Γκόντφρεϊ Μπιναΐσα]], αλλά σύντομα αντικαταστάθηκε από τον Μίλτον Ομπότε, ο οποίος ανατράπηκε το 1985 με πραξικόπημα από τον [[Τίτο Οκέλο]]. Όμως, ο Οκέλο ανατράπηκε ύστερα από έξι μήνες μετά από [[Εμφύλιος πόλεμος της Ουγκάντας|ανταρτοπόλεμο]] που διεξήγαγε ο Εθνικός Αντιστασιακός Στρατός. Πρόεδρος της χώρας ορίστηκε ο [[Γιουέρι Μουσέβενι]], ηγέτης του Εθνικού Αντιστασικού Στρατού.<ref name=bbcprofile/> Οι δραστηριότητες των πολιτικών κομμάτων περιορίστηκαν και παρέμειναν έτσι ως το 2005. Στις πρώτες πολυκομματικές εκλογές, το 2006, επικράτησε ο Γιουέρι Μουσέβενι, αλλά υπήρχαν κατηγορίες για νοθεία. Η προεδρία του Μουσέβενι χαρακτηρίζεται από σχετική σταθερότητα και οικονομική ανάπτυξη<ref name="cia"/>.
 
Το 1997, η Ουγκάντα εισέβαλε στο Ζαΐρ για να εκθρονίσει τον [[Μομπούτου Σέσε Σέκο]]. Απέσυρε τα στρατεύματά της το 2003.<ref name=bbcprofile/> Στο βόρειο τμήμα της χώρας δρα η αντάρτικη ομάδα [[Στρατός Αντίστασης του Κυρίου]] (LRA), παρά τις προσπάθειες για να περιοριστεί η δράση της. Ύστερα από συμφωνία το 2006, η οργάνωση αποχώρησε από την Ουγκάντα.
 
Στις προεδρικές εκλογές του 2011, Ο πρόεδρος Μουσέβενι επανεξελέγη για μία ακόμα θητεία με ποσοστό 68,3%, έναντι 26% για τον επικεφαλής των υποψηφίων της αντιπολίτευσης, [[Κίτσα Μπεσίγκγιε]]. Η αντιπολίτευση στηλίτευσε το γεγονός ότι η εκλογική επιτροπή ήταν διορισμένη από την κυβέρνηση και μίλησε για νοθεία και για δωροδοκία των ψηφοφόρων με υψηλά χρηματικά ποσά<ref>[http://edition.cnn.com/2011/WORLD/africa/02/19/uganda.election/ CNN], Opposition charges widespread fraud in Ugandan election, 19-2-2011.</ref>.
 
== Διοικητική διαίρεση==
{{Κύριο άρθρο|Περιφέρειες της Ουγκάντα}}
Η Ουγκάντα διαιρείται σε 4 περιφέρειες:
 
* [[Ανατολική Ουγκάντα|Ανατολική]]
* [[βόρεια Ουγκάντα|Βόρεια]]
* [[Δυτική Ουγκάντα|Δυτική]]
* [[Κεντρική Ουγκάντα|Κεντρική]]
 
== Δημογραφία==
[[Αρχείο:Uganda-demography.png|thumb|200px|left|Ο πληθυσμός της Ουγκάντα από το 1961 μέχρι το 2013]]
Η χώρα αντιμετωπίζει σημαντικό πρόβλημα [[υπερπληθυσμός|υπερπληθυσμού]].<ref>Zinkina J., Korotayev A. [http://cliodynamics.ru/index.php?option=com_content&task=view&id=360&Itemid=1 Explosive Population Growth in Tropical Africa: Crucial Omission in Development Forecasts (Emerging Risks and Way Out). ''World Futures'' 70/2 (2014): 120–139].</ref> Ο πληθυσμός της Ουγκάντας αυξήθηκε από 9,5 εκατομμύρια το 1969 σε 34,9 εκατομμύρια το 2014. Σε σχέση με την τελευταία απογραφή (Σεπτέμβριος 2002), ο πληθυσμός αυξήθηκε κατά 10,6 εκατομμύρια τα τελευταία 12 χρόνια.<ref>{{cite book|last1=Uganda Bureau Of Statistics (UBOS)|title=National Population and Housing Census 2014. Provisional Results|date=November 2015|location=Kampala, Uganda|page=6|edition=Revised|url=http://www.ubos.org/onlinefiles/uploads/ubos/NPHC/NPHC%202014%20PROVISIONAL%20RESULTS%20REPORT.pdf|accessdate=29 March 2015|first=|year=|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170110115940/http://www.ubos.org/onlinefiles/uploads/ubos/NPHC/NPHC%202014%20PROVISIONAL%20RESULTS%20REPORT.pdf|archivedate=2017-01-10|url-status=dead}}</ref> Η Ουγκάντα έχει πολύ νεαρό πληθυσμό: η διάμεση ηλικία στα 16 χρόνια είναι η χαμηλότερη στο κόσμο (εκτίμηση 2018).<ref name="cia"/> Η Ουγκάντα έχει τον έβδομο μεγαλύτερο ρυθμό γονιμότητας στο κόσμο, με 5,62 γεννήσεις/γυναίκα (εκτίμηση 2018).<ref name="cia"/>
 
Το [[προσδόκιμο ζωής]] στο σύνολο του πληθυσμού, σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2019 του [[Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας|Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας]] ήταν 66,7 χρόνια (63,2 χρόνια οι άνδρες και 70,1 οι γυναίκες).<ref>[http://apps.who.int/gho/data/view.main.SDG2016LEXv?lang=en Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, Προσδόκιμο ζωής και υγιές προσδόκιμο ζωής, Δεδομένα ανά χώρα]</ref>
 
=== Γλώσσες ===
Σήμερα στη χώρα ομιλούνται περίπου σαράντα διαφορετικές γλώσσες. Αυτές χωρίζονται κυρίως σε δύο κύριες οικογένειες γλωσσών: [[Νιγηροκονγκολεζικές γλώσσες|Νιγηροκονγκολεζικές]] (κλάδος Μπαντού) και [[Νειλοσαχαρικές γλώσσες|Νειλοσαχάριες]] (νειλοτικός και κεντροσουδανικός κλάδος). Τα [[αγγλικά]] έγιναν η επίσημη γλώσσα της Ουγκάντας μετά την ανεξαρτησία και στη χώρα ομιλείται μια τοπική παραλλαγή της αγγλικής. Επιπλέον, όλα τα σχολεία και πανεπιστήμια της Ουγκάντας απαιτείται από το νόμο να διδάσκουν αγγλικά. Παρόλα αυτά, το 72% των κατοίκων της χώρας δεν μιλάει αγγλικά, το 22% μιλάει λίγα αγγλικά και το 6% τα μιλάει άπταιστα.
 
Η πιο ευρέως ομιλούμενη τοπική γλωσσά είναι η [[Λουγκάντα]], την οποία ομιλούν κυρίως οι Μπαγκάντα στην περιοχή της Καμπάλα (πρωτεύουσα) και στις γύρω περιοχές. Ακολουθούν οι γλώσσες Λουσόγκα και Ρουνιανκόρε-Ρουκίγκα, οι οποίες ομιλούνται κυρίως στο νοτιοανατολικό και στο νοτιοδυτικό τμήμα της Ουγκάντα αντίστοιχα.
 
Τα [[σουαχίλι]], τα οποία είναι μια κοινή γλώσσα στην περιοχή των μεγάλων λιμνών της Αφρικής, εγκρίθηκαν ως η δεύτερη επίσημη γλώσσα της χώρας το 2005.<ref name="Constitution (Amendment) Act 2005">{{cite web|url=http://www.ugandaonlinelawlibrary.com/files/constitution/Constitutional_Amendment_Act,_2005.pdf |archiveurl=https://web.archive.org/web/20100922110951/http://www.ugandaonlinelawlibrary.com/files/constitution/Constitutional_Amendment_Act,_2005.pdf |archivedate=22 September 2010 |title=The Constitution (Amendment) Act 2005 |format=PDF |accessdate=3 May 2010}}</ref><ref>{{cite news|title=Museveni Signs 3rd Term Bill|newspaper=New Vision (Kampala)|date=29 September 2005|quote="From now on, Swahili is the second official language..."}}</ref> Τα σουαχίλι ομιλούνται κυρίως στο βόρειο τμήμα της χώρας.
 
=== Θρησκεία ===
[[Αρχείο:Cath Cathedral of Kampala.jpg|thumb|250px|Ο ρωμαιοκαθολικός Καθεδρικός στη Καμπάλα]]
Σύμφωνα με την απογραφή του 2014, το 84% του πληθυσμού είναι [[Χριστιανοί]]. Η [[Ρωμαιοκαθολική εκκλησία]] έχει τους περισσότερους πιστούς (39,3%) και ακολουθεί η Αγγλικανική Εκκλησία της Ουγκάντα (30,2%), ενώ οι υπόλοιποι Χριστιανοί είναι Πεντηκοστιανοί (11,1%) Ευαγγελιστές(2,8%). Επίσης μεγαλώνει ο αριθμός των [[Πρεσβυτεριανισμός|Πρεσβυτεριανών]] και των Ορθοδόξων.<ref name="Census 2002">{{cite web|url=http://www.ubos.org/onlinefiles/uploads/ubos/pdf%20documents/2002%20Census%20Final%20Reportdoc.pdf|title=2002 Uganda Population and Housing Census&nbsp;– Main Report|publisher=Uganda Bureau of Statistics|accessdate=26 March 2008|format=PDF|archiveurl=https://web.archive.org/web/20171012091154/http://www.ubos.org/onlinefiles/uploads/ubos/pdf%20documents/2002%20Census%20Final%20Reportdoc.pdf|archivedate=2017-10-12|url-status=dead}}</ref>
 
Ακολουθεί το [[Ισλάμ]] με 14% του πληθυσμού της χώρας να δηλώνει μουσουλμάνος.<ref name="Census 2002"/> Οι Μουσουλμάνοι είναι κυρίως [[Σουνίτες]], ενώ υπάρχουν μειονότητες [[Σιίτες|Σιιτών]], [[Αχμαντίγια]], [[Σούφι]] και Μουαχίντ.<ref name="pew">{{cite web | url=http://www.pewforum.org/uploadedFiles/Topics/Religious_Affiliation/Muslim/the-worlds-muslims-full-report.pdf | title=The World's Muslims: Unity and Diversity | accessdate=22 February 2014 | date=9 August 2012 | publisher=Pew Forum on Religious & Public life | archiveurl=https://web.archive.org/web/20121024125551/http://www.pewforum.org/uploadedFiles/Topics/Religious_Affiliation/Muslim/the-worlds-muslims-full-report.pdf | archivedate=2012-10-24 | url-status=dead }}</ref><ref>{{cite book|last1=oded|first1=Arye|title=Islam and Politics in Kenya|date=2000|page=163}}</ref> Ο υπόλοιπος πληθυσμός ασκεί παραδοσιακές θρησκείες, την [[Μπαχάι Πίστη]] ή άλλες θρησκείες και 0,2% δηλώνει άθρησκο.<ref name="Census 2002"/>
 
=== Πόλεις ===
Πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη της Ουγκάντα είναι η [[Καμπάλα]] (1.516.210 κατ.). Άλλες πόλεις είναι η [[Μπαράρα]] (195.013 κάτ.), η [[Γκουλού]] (152.300 κάτ.), η Λίρα (99.059 κατ) και η [[Τζίντζα]] (93.061 κατ).<ref>[http://citypopulation.de/Uganda-Cities.html Ugantda- cities]</ref>
 
== Διακυβέρνηση ==
Πρόεδρος της χώρας από το 1986 είναι ο Γιουέρι Καγκούτα Μουσέβενι.
 
== Εκλογές ==
{{Κύριο|Εκλογές στην Ουγκάντα}}
Δικαίωμα ψήφου στις εκλογές έχουν όσες και όσοι είναι ηλικίας 18 ετών και άνω.<ref name="cia">[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ug.html Ουγκάντα] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20151018002856/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ug.html |date=2015-10-18 }} [[CIA World Factbook]]</ref>
 
== Μεταφορές ==
Η οδήγηση γίνεται στα αριστερά.
 
== Δείτε επίσης ==
* [[Κατολισθήσεις στην Ουγκάντα το 2010]]
 
== Παραπομπές ==
<references />
 
== Εξωτερικοί σύνδεσμοι ==
{{Βικιλεξικό|Ουγκάντα}}
{{commons|Atlas of Uganda|Atlas of Uganda<br/>(Άτλας της Ουγκάντα)}}
{{commonscat}}
* [https://web.archive.org/web/20090715050811/http://www.apnacafrica.org/uganda_report_e.htm Προφίλ] της χώρας ως προς τη διαφθορά.
 
 
{{Αφρική}}
{{Χώρες μέλη της Κοινοπολιτείας των Εθνών}}
{{Authority control}}
{{Portal bar|Γεωγραφία|Αφρική}}
{{γεωγραφία-επέκταση}}
 
[[Κατηγορία:Ουγκάντα|*]]
[[Κατηγορία:Περίκλειστα κράτη]]
 
 
[[Κατηγορία:Ουγκάντα|*]]
[[Κατηγορία:Περίκλειστα κράτη]]
 
| άρθρο εθνόσημου = Εθνόσημο της Ουγκάντας
| εθνικό_σύνθημα = "For God and My Country"<br />(Για το Θεό και τη χώρα μου)
| εθνικός_ύμνος = [[Oh Uganda, Land of Beauty]]<br />(Ω Ουγκάντα, γη της ομορφιάς)<br /><center>[[File:Ugandan national anthem, performed by the U.S. Navy Band.ogg]]</center>
| χάρτης = Uganda (orthographic projection).svg{{coord|1.0667|31.8833|type:country|format=dms|display=title}}
{{Πληροφορίες_Χώρας
| εθνικό_όνομα = ''Republic of Uganda<br />Jamhuri ya Uganda''
| εθνικό όνομα ελληνικά = Ουγκάντα
| σημαία = Flag of Uganda.svg
| άρθρο σημαίας = Σημαία της Ουγκάντας
| εθνόσημο = Coat of arms of Uganda.svg
| άρθρο εθνόσημου = Εθνόσημο της Ουγκάντας
| εθνικό_σύνθημα = "For God and My Country"<br />(Για το Θεό και τη χώρα μου)
| εθνικός_ύμνος = [[Oh Uganda, Land of Beauty]]<br />(Ω Ουγκάντα, γη της ομορφιάς)<br /><center>[[File:Ugandan national anthem, performed by the U.S. Navy Band.ogg]]</center>
| χάρτης = Uganda (orthographic projection).svg
| λεζάντα_χάρτη = Η θέση της Ουγκάντας (πράσινο)
| επίσημες_γλώσσες = [[Αγγλική γλώσσα|Αγγλικά]], [[Σουαχίλι γλώσσα|Σουαχίλι]]
| πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη = [[Καμπάλα]]
| συντεταγμένες_πρωτεύουσας = {{coord|0|19|N|32|25|E|type:city|format=dms|display=inline|name=Καμπάλα}}
| πολίτευμα = [[Ημιπροεδρικό σύστημα|Ημιπροεδρική Δημοκρατία]]
| τίτλοι_ηγετών = [[Πρόεδρος της Ουγκάντας|Πρόεδρος]]<br />[[Πρωθυπουργός της Ουγκάντας|Πρωθυπουργός]]
| ονόματα_ηγετών = [[Γιουέρι Μουσέβενι]]<br />[[Ρομπίνα Ναμπάντζα]]
| τύπος_κυριαρχίας = [[Ανεξαρτησία]]
| γεγονός_κυριαρχίας = Από το [[Ηνωμένο Βασίλειο]]<br /> Ισχύον [[Σύνταγμα]]
| ημερομηνίες_κυριαρχίας = [[9 Οκτωβρίου]] [[1962]]<br /><br /> 8 Οκτωβρίου 1995 (τροποπ. το 2005)
| θέση_έκτασης = 81
| έκταση = 241.038
| ποσοστό_νερού = 15,39
| σύνορα = 2.698
| θέση_πληθυσμού = 34
| πληθυσμός = 34.856.813<ref name="census">{{Cite web |url=http://www.ubos.org/onlinefiles/uploads/ubos/NPHC/NPHC%202014%20PROVISIONAL%20RESULTS%20REPORT.pdf |title=Απογραφή 2014 |accessdate=2015-03-22 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170110115940/http://www.ubos.org/onlinefiles/uploads/ubos/NPHC/NPHC%202014%20PROVISIONAL%20RESULTS%20REPORT.pdf |archivedate=2017-01-10 |url-status=dead }}</ref>
| χρονιά_απογραφής_πληθυσμού = 2014
| πυκνότητα_πληθυσμού = 177,9
| θέση_πυκνότητας_πληθυσμού = 75
| εκτίμηση_πληθυσμού = 42.885.900<ref name="stats">[https://www.ubos.org/explore-statistics/20/ Επίσημη εκτίμηση πληθυσμού]</ref>
| χρονιά_εκτίμησης_πληθυσμού = 6-2021
| χρονιά_ΑΕΠ = 2016
| ΑΕΠ = 84,976 δισ. $<ref name="imf">{{cite web|url=https://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2017/01/weodata/weorept.aspx?pr.x=55&pr.y=12&sy=2016&ey=2016&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=746&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC&grp=0&a= |title=Ουγκάντα |publisher=[[ΔΝΤ]] |date=Απρίλιος 2017 |accessdate=2017-05-09}}</ref>
| θέση_ΑΕΠ =
| ΑΕΠ_κατακεφαλή = 2.068 $<ref name="imf"/>
| θέση_ΑΕΠ_κατά_κεφαλή =
| χρονιά_ΑΕΠ_Ον = 2016
| ΑΕΠ_Ον = 26,195 δισ. $<ref name="imf"/>
| θέση_ΑΕΠ_Ον =
| ΑΕΠ_κατακεφαλή_Ον = 637 $<ref name="imf"/>
| θέση_ΑΕΠ_κατά_κεφαλή_Ον =
| HDI_έτος = 2019
| HDI = {{increase}} 0,544<ref name="HDI">{{cite web |url=http://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr_2020_overview_english.pdf |title=Human Development Report 2020 |year=2019 |accessdate=15 Δεκεμβρίου 2020 |publisher=United Nations Development Programme}}</ref>
| HDI_κατάταξη = 159
| HDI_κατηγορία = <span style="color:red;">χαμηλός</span>
| νόμισμα = [[Σελίνι Ουγκάντας]]
| κωδικός_νομίσματος = UGX
| ώρα_ζώνης = [[Ώρα Ανατολικής Αφρικής|EAT]]
| διαφορά_UTC = +3
| θερινή_διαφορά_UTC =
| top_level_domain = [[.ug]]
| οδηγούν_από = αριστερά
| κωδικός_κλήσης = 256
| σημειώσεις=
}}
 
Η '''Ουγκάντα''' είναι χώρα της [[Αφρική|Αφρικανικής ηπείρου]] με πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη την [[Καμπάλα]]. Βρίσκεται δίπλα στη [[λίμνη Βικτόρια]] και συνορεύει με το [[Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό|Κονγκό]], το [[νότιο Σουδάν]] και την [[Κένυα]]. Έχει έκταση 241.038 [[Τετραγωνικό χιλιόμετρο|τ.χλμ.]] και πληθυσμό 42.885.900 κατοίκους σύμφωνα με επίσημη εκτίμηση για το 2021<ref name="stats"/> (κατατάσσεται [[Κατάλογος χωρών ανά πληθυσμό|34η]] στον κόσμο). [[Επίσημη γλώσσα|Επίσημες γλώσσες]] της είναι η [[Αγγλική γλώσσα|αγγλική]] και η [[σουαχίλι γλώσσα|σουαχίλι]].
 
Παλιότερα υπήρξε [[αποικία]] των [[Αγγλία|Άγγλων]] αλλά στις [[9 Οκτωβρίου]] [[1962]] απέκτησε την ανεξαρτησία της.
 
== Γεωγραφία ==
[[Αρχείο:Uganda Topography.png|thumb|200px|left|Τοπογραφικός χάρτης της Ουγκάντας]]
Η Ουγκάντα βρίσκεται στο κεντρικό αφρικανικό οροπέδιο. Στα βόρεια συνορεύει με το [[νότιο Σουδάν]] (σύνορα μήκους 475 χλμ.), στα ανατολικά με την [[Κένυα]] (σύνορα μήκους 814 χλμ.), στα νότια με την [[Τανζανία]] (σύνορα μήκους 391 χλμ.) και την [[Ρουάντα]] (σύνορα μήκους 172 χλμ.) και στα δυτικά με τη [[Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό]] (σύνορα μήκους 877 χλμ).<ref name="cia"/>
 
Το ψηλότερο σημείο της χώρας είναι η κορυφή Μαργαρίτα (5.109 μ) στα [[όρη Ρουβενζόρι]], στα σύνορα με τη [[Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό]], ενώ το χαμηλότερο είναι η [[λίμνη Αλβέρτου]] (620 μ). Το ψηλότερο ηφαίστειο της Ουγκάντας είναι το [[όρος Έλγον]]. Η δυτική [[μεγάλη ρηξιγενής κοιλάδα]] διέρχεται από τη χώρα και αποτελεί το χαμηλότερο υψομετρικό σημείο της Ουγκάντας. Οι τεκτονικές κινήσεις οι οποίες δημιούργησαν την κοιλάδα ανύψωσαν επίσης τα όρη Ρουβενζόρι. Το 90 % της χώρας βρίσκεται σε υψόμετρο 900 με 1.500 μέτρα και το υψόμετρο γενικά αυξάνει προς τα νότια. Στο νότιο τμήμα της χώρας βρίσκεται η [[λίμνη Βικτόρια]], μια από τη μεγαλύτερες λίμνες της Γης, στις όχθες της οποίας είναι κτισμένη η πρωτεύουσα της χώρας, η Καμπάλα. Στο κέντρο της χώρας βρίσκεται η [[λίμνη Κιόγκα]], η οποία περιβάλλεται από βάλτους.<ref name="geoBakama2010">{{cite book | title=A Contemporary Geography of Uganda | publisher=African Books Collective | author=Bakama B. BakamaNume | url = https://books.google.gr/books?id=E-u-oqGczPsC | year=2010 | isbn=9987080367}}</ref>
 
Σχεδόν όλη η Ουγκάντα βρίσκεται εντός της λεκάνης απορροής του [[Νείλος|Νείλου]]. Ο Νείλος από τη λίμνη Βικτώρια εκβάλλει αρχικά στη λίμνη Κιόγκα και στη συνέχεια στη λίμνη Αλβέρτου. Μετά συνεχίζει την πορεία του προς τα βόρεια και το [[νότιο Σουδάν]].
 
=== Κλίμα ===
Επειδή η Ουγκάντα βρίσκεται στον [[ισημερινός|ισημερινό]], το κλίμα της είναι [[τροπικό κλίμα|τροπικό]], αλλά λόγω του μεγάλου υψόμετρου οι θερμοκρασίες είναι χαμηλότερες, με τις βορειότερες περιοχές να είναι θερμότερες (περίπου 25°C σε καθ'όλη τη διάρκεια του έτους) από τις νότιες (κάτω από τους 20°C) επειδή βρίσκονται σε μικρότερο υψόμετρο. Οι [[βροχή|βροχοπτώσεις]] επηρεάζονται από τις κινήσεις της τροπικής ζώνης σύγκλισης και γενικά κάθε χρόνο υπάρχουν δύο εποχές των βροχών, μια από τον Οκτώβριο μέχρι τον Δεκέμβριο και άλλη μια από τον Μάρτιο μέχρι τον Μάιο.<ref>{{cite web | url=http://www.geog.ox.ac.uk/research/climate/projects/undp-cp/UNDP_reports/Uganda/Uganda.hires.report.pdf | title=UNDP Climate Change Country Profiles - Uganda | accessdate=7 Ιουλίου 2015}}</ref> Όμως, εξαιτίας της εξάτμισης από τη λίμνη Βικτόρια, σε περιοχές που βρίσκονται κοντά σε αυτή μπορεί να εκδηλωθούν βροχοπτώσεις όλο το χρόνο. Με την εξαίρεση των βορειοανατολικών περιοχών που είναι [[ημιερημικό κλίμα|ημιερημικές]], με ύψος βροχής που μπορεί να μην ξεπεράσει τα 100 χιλιοστά το χρόνο, η μέση βροχόπτωση στην Ουγκάντα είναι περίπου 1.000 με 2.000 χιλιοστά βροχής το χρόνο,<ref>{{cite book | url=https://books.google.gr/books?id=xKwxuUIxtHAC&pg=PA3&dq=uganda+climate&hl=el&sa=X&ei=mPWaVZmRFcfpUo6hj5AM&ved=0CEIQ6AEwBQ#v=onepage&q=uganda%20climate&f=false | title=Uganda | publisher=Bradt Travel Guide Uganda | author=Andrew Roberts | year=2013 | pages=3 | isbn=1841624675}}</ref> ενώ στις περιοχές κοντά στη λίμνη Βικτόρια, όπως το αρχιπέλαγος Σσέσε, βρέχει ακόμη περισσότερο<ref name="geoBakama2010"/>.
 
== Ιστορία ==
Οι κάτοικοι της περιοχής της Ουγκάντας ήταν κυνηγοί και τροφοσυλλέκτες μέχρι περίπου 1.700 με 2.300 χρόνια πριν, όταν πληθυσμοί [[Μπαντού]], πιθανόν από την κεντρική Αφρική, μετανάστευσαν στα νότια τμήματα της χώρας.<ref name="living_enc">{{cite web | url = http://www.africa.upenn.edu/NEH/uethnic.htm | title = East Africa Living Encyclopedia – Ethnic Groups | publisher = African Studies Center, University of Pennsylvania}}</ref><ref name="phil">Martin, Phyllis and O'Meara, Patrick (1995). ''Africa''. 3rd edition. Indiana University Press. ISBN 0253209846.</ref> Μαζί τους έφεραν την τεχνογνωσία της μεταλλουργίας και νέες ιδέες σχετικά με την κοινωνική και πολιτική οργάνωση. Η αυτοκρατορία των Κιτάρα, η οποία είναι γνωστή μέσα από την προφορική παράδοση των λαών της περιοχής, εκτεινόταν σε μεγάλο τμήμα της περιοχής των μεγάλων λιμνών, από τη [[λίμνη Αλβέρτου]], τη [[λίμνη Ταγκανίγκα]] και τη [[λίμνη Βικτόρια]], μέχρι τη [[λίμνη Κιόγκα]]. Το αρχηγείο τους βρισκόταν στο Ανκόλε. Το [[βασίλειο Μπουνιόρο-Κιτάρα]] θεωρείται ότι είναι πρόδρομος των τεσσάρων παραδοσιακών βασιλείων της Ουγκαντάς, των [[Μπουγκάντα]], Τόρο, [[Ανκόλε]] και Μπουσόγκα.<ref name = Mwambutsya>{{cite journal|author=Mwambutsya, Ndebesa|url=http://www.ossrea.net/eassrr/jan91/mwambuts.htm |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080131112357/http://www.ossrea.net/eassrr/jan91/mwambuts.htm |archivedate=31 January 2008 |title= Pre-capitalist Social Formation: The Case of the Banyankole of Southwestern Uganda|journal=Eastern Africa Social Science Research Review|volume= 6| issue = 2; 7 no. 1 |date=June 1990 and January 1991|pages= 78–95}}</ref> Στην περιοχή επίσης μετανάστευσαν από τα βόρεια οι Λούο και οι Άτεκερ. Τον 18ο αιώνα οι Μπουγκάντα άρχισαν να επεκτείνονται εις βάρος των Μπουνιόρο.<ref name=bbcprofile>[http://www.bbc.com/news/world-africa-14112446 Uganda profile - Timeline] [[BBC]]</ref>
 
Οι Άραβες έμποροι κινήθηκαν προς την ενδοχώρα από τις ακτές της ανατολικής Αφρικής τη δεκαετία του 1840 και να ανταλλάσσουν όπλα, ρούχα και χάντρες με ελεφαντόδοντο και σκλάβους<ref name=bbcprofile/>. Τους ακολούθησαν οι Βρετανοί εξερευνητές που αναζητούσαν τις πηγές του [[Νείλος|Νείλου]]<ref name="Stanley">Stanley, H.M., 1899, Through the Dark Continent, London: G. Newnes, ISBN 0486256677</ref>{{rp|151}} και οι προτεστάντες [[ιεραπόστολοι]], οι οποίοι έφτασαν στην Ουγκάντα το 1877, ενώ οι καθολικοί ιεραπόστολοι έφτασαν το 1879,<ref name="state_dept">[http://www.state.gov/r/pa/ei/bgn/2963.htm#history "Background Note: Uganda"], U.S. State Department</ref> μια κατάσταση που οδήγησε στο θάνατο των μαρτύρων της Ουγκάντας. Το Ηνωμένο Βασίλειο έθεσε την περιοχή υπό την εποπτεία της [[Βρετανική Εταιρεία Ανατολικής Αφρικής|Βρετανικής Εταιρείας της Ανατολικής Αφρικής]] το 1888 και το 1894 η Ουγκάντα έγινε προτεκτοράτο του Ηνωμένου Βασιλείου. Τη δεκαετία του 1890, οι Βρετανοί, για την κατασκευή του σιδηροδρόμου της Ουγκάντας, ο οποίος συνέδεε την ενδοχώρα της Κένυας και της Ουγκάντας με το λιμάνι [[Μομπάσα]], έφεραν 32.000 εργάτες από τη Βρετανική Ινδία. Αν και οι περισσότεροι επέστρεψαν στην Ινδία, 6.724 αποφάσισαν να παραμείνουν. Το 1900 οι Βρετανοί και οι Μπουγκάντα υπογράφουν συμφωνία ώστε η Ουγκάντα να γίνει συνταγματική μοναρχία υπό τον έλεγχο προτεσταντών αρχηγών. Την τελική μορφή του προτεκτοράτο της Ουγκάντας την πήρε το 1914, όταν οι ανατολικές επαρχίες έγιναν τμήμα της Κένυας.<ref name=bbcprofile/>
 
Αρουραίοι με [[βουβωνική πανώλη]] έφτασαν στην Ουγκάντα, αφότου είχαν ανέβει σε βρετανικά πλοία, και διέδωσαν την ασθένεια, με αποτέλεσμα πάνω από ένα εκατομμύριο άτομα να πεθάνουν στις αρχές του 20ού αιώνα σε μια επιδημία η οποία έγινε γνωστή ως Μαύρη Πανώλη.<ref>{{cite web |url=https://www.ral.ucar.edu/projects/plague-in-uganda |title=Plague in Uganda &#124; NCAR Research Applications Laboratory &#124; RAL |doi=10.1371/journal.pone.0035598 |publisher=Ral.ucar.edu |date=2015-01-22 |accessdate=2015-05-30 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150617185009/https://ral.ucar.edu/projects/plague-in-uganda |archivedate=2015-06-17 |url-status=dead }}</ref> Από το 1900 μέχρι το 1920, μια επιδημία [[αφρικανική τρυπανοσωμίαση|ασθένειας του ύπνου]] σκότωσε πάνω 250.000 ανθρώπους.<ref>{{cite web | url = http://www.cdc.gov/ncidod/EID/vol10no4/02-0626.htm | title = Reanalyzing the 1900–1920 Sleeping Sickness Epidemic in Uganda | publisher = Centers for Disease Control and Prevention (CDC) | location = ΗΠΑ | accessdate = 2015-07-06 | archiveurl = https://web.archive.org/web/20110629132023/http://www.cdc.gov/ncidod/EID/vol10no4/02-0626.htm | archivedate = 2011-06-29 | url-status = dead }}</ref>
 
=== Μετά την ανεξαρτησία ===
Η Ουγκάντα ανεξαρτητοποιήθηκε από τη Βρετανία τις [[9 Οκτωβρίου]] [[1962]], αλλά παρέμεινε μέλος της [[κοινοπολιτεία των Εθνών|Κοινοπολιτείας των Εθνών]]. Στις πρώτες εκλογές μετά την ανεξαρτησία, κέρδισε η συμμαχία ανάμεσα στο Λαϊκό Κογκρέσο της Ουγκάντας (UPC) και το Καμπάκα Γιέκα (KY), τα οποία σχημάτισαν την πρώτη κυβέρνηση με εκτελεστικό πρωθυπουργό τον [[Μίλτον Ομπότε]], ενώ ο Μπουγκάντα Καμπάκα (βασιλειάς) [[Μουτέσα Β΄]] κατέλαβε την εν πολλοίς εθιμοτυπική θέση του προέδρου.<ref>{{Wayback |df=yes|date=20100220164706 |url=http://www.parliament.go.ug/index.php?option=com_content&task=view&id=4&Itemid=3 |title=History of Parliament }} (Website of the Parliament of Uganda)</ref><ref>{{cite web|url=http://www.buganda.com/crisis66.htm |title=Buganda Kingdom: The Uganda Crisis, 1966 |publisher=Buganda.com |accessdate=3 May 2010}}</ref>
 
Το 1966, μετά από μια διαμάχη για εξουσία ανάμεσα στην κυβέρνηση του Ομπότε και τον βασιλιά Μουτέσα, το κοινοβούλιο, στο οποίο το UPC είχε την πλειοψηφία, άλλαξε το σύνταγμα και κατάργησε την εθιμοτυπική θέση του προέδρου. Το 1967, με ένα νέο σύνταγμα, η Ουγκάντα ανακηρύχθηκε δημοκρατία και τα παραδοσιακά βασίλεια καταργήθηκαν. Ο Ομπότε, χωρίς να συγκαλέσει εκλογές, αυτοανακηρύσσεται εκτελεστικός πρόεδρος.<ref>{{cite web|url=http://www.state.gov/r/pa/ei/bgn/2963.htm |title=Department of State. Background Note: Uganda |publisher=State.gov |date=3 February 2010 |accessdate=3 May 2010}}</ref>
 
Το 1971, ύστερα από πραξικόπημα, τον έλεγχο της χώρας ανέλαβε ο δικτάτορας [[Ιντί Αμίν]]. Ο Αμίν κυβερνούσε με τον στρατό για τα επόμενα οχτώ χρόνια<ref name="loc">[http://lcweb2.loc.gov/frd/cs/ugtoc.html "A Country Study: Uganda"], ''[[Library of Congress]] Country Studies''</ref> και πραγματοποίησε μαζικές εκτελέσεις εντός της χώρας για να διατηρήσει την εξουσία του. Υπολογίζεται ότι περίπου 300.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωής τους κατά τη διάρκεια του καθεστώτος του, ιδίως στον βορρά, που τον είχε συσχετίσει με τους πιστούς στον Ομπότε.<ref>{{cite news |last=Keatley |first=Patrick |title=Obituary: Idi Amin |url=http://www.guardian.co.uk/news/2003/aug/18/guardianobituaries |work=The Guardian |date=18 August 2003 |accessdate=18 March 2008 }}</ref> Πέρα από τις θηριωδίες του, απέλασε την ινδική μειονότητα της χώρας (περίπου 70.000 άτομα), η οποία έλεγχε τις επιχειρηματικές δραστηριότητες, με αποτέλεσμα η οικονομία της χώρας να καταρρεύσει.<ref>[http://www.theage.com.au/news/business/uk-indians-taking-care-of-business/2006/03/07/1141701511987.html "UK Indians taking care of business"], ''The Age'' (8 March 2006). Retrieved 24 March 2013.</ref><ref>{{cite web | url=http://www.tovima.gr/culture/article/?aid=285454 | title=Ίντι Αμίν Νταντά - Ο αφρικανός Χίτλερ | publisher=Το βήμα | date=28 Αυγούστου 2009 | accessdate=6 Ιουλίου 2015}}</ref> Το 1978, η Ουγκάντα [[πόλεμος Ουγκάντας-Τανζανίας|εισέβαλε στην Τανζανία]] ώστε να προσαρτήσει την επαρχία Καγκέρα, αλλά ο στρατός της Τανζανίας απέκρουσε την επίθεση και εισέβαλε στην Ουγκάντα, με αποτέλεσμα να τερματιστεί η δικτατορία του Αμίν.
 
Με την πτώση του Αμίν, πρόεδρος της Ουγκάντας ορίστηκε ο [[Γκόντφρεϊ Μπιναΐσα]], αλλά σύντομα αντικαταστάθηκε από τον Μίλτον Ομπότε, ο οποίος ανατράπηκε το 1985 με πραξικόπημα από τον [[Τίτο Οκέλο]]. Όμως, ο Οκέλο ανατράπηκε ύστερα από έξι μήνες μετά από [[Εμφύλιος πόλεμος της Ουγκάντας|ανταρτοπόλεμο]] που διεξήγαγε ο Εθνικός Αντιστασιακός Στρατός. Πρόεδρος της χώρας ορίστηκε ο [[Γιουέρι Μουσέβενι]], ηγέτης του Εθνικού Αντιστασικού Στρατού.<ref name=bbcprofile/> Οι δραστηριότητες των πολιτικών κομμάτων περιορίστηκαν και παρέμειναν έτσι ως το 2005. Στις πρώτες πολυκομματικές εκλογές, το 2006, επικράτησε ο Γιουέρι Μουσέβενι, αλλά υπήρχαν κατηγορίες για νοθεία. Η προεδρία του Μουσέβενι χαρακτηρίζεται από σχετική σταθερότητα και οικονομική ανάπτυξη<ref name="cia"/>.
 
Το 1997, η Ουγκάντα εισέβαλε στο Ζαΐρ για να εκθρονίσει τον [[Μομπούτου Σέσε Σέκο]]. Απέσυρε τα στρατεύματά της το 2003.<ref name=bbcprofile/> Στο βόρειο τμήμα της χώρας δρα η αντάρτικη ομάδα [[Στρατός Αντίστασης του Κυρίου]] (LRA), παρά τις προσπάθειες για να περιοριστεί η δράση της. Ύστερα από συμφωνία το 2006, η οργάνωση αποχώρησε από την Ουγκάντα.
 
Στις προεδρικές εκλογές του 2011, Ο πρόεδρος Μουσέβενι επανεξελέγη για μία ακόμα θητεία με ποσοστό 68,3%, έναντι 26% για τον επικεφαλής των υποψηφίων της αντιπολίτευσης, [[Κίτσα Μπεσίγκγιε]]. Η αντιπολίτευση στηλίτευσε το γεγονός ότι η εκλογική επιτροπή ήταν διορισμένη από την κυβέρνηση και μίλησε για νοθεία και για δωροδοκία των ψηφοφόρων με υψηλά χρηματικά ποσά<ref>[http://edition.cnn.com/2011/WORLD/africa/02/19/uganda.election/ CNN], Opposition charges widespread fraud in Ugandan election, 19-2-2011.</ref>.
 
== Διοικητική διαίρεση==
{{Κύριο άρθρο|Περιφέρειες της Ουγκάντα}}
Η Ουγκάντα διαιρείται σε 4 περιφέρειες:
 
* [[Ανατολική Ουγκάντα|Ανατολική]]
* [[βόρεια Ουγκάντα|Βόρεια]]
* [[Δυτική Ουγκάντα|Δυτική]]
* [[Κεντρική Ουγκάντα|Κεντρική]]
 
== Δημογραφία==
[[Αρχείο:Uganda-demography.png|thumb|200px|left|Ο πληθυσμός της Ουγκάντα από το 1961 μέχρι το 2013]]
Η χώρα αντιμετωπίζει σημαντικό πρόβλημα [[υπερπληθυσμός|υπερπληθυσμού]].<ref>Zinkina J., Korotayev A. [http://cliodynamics.ru/index.php?option=com_content&task=view&id=360&Itemid=1 Explosive Population Growth in Tropical Africa: Crucial Omission in Development Forecasts (Emerging Risks and Way Out). ''World Futures'' 70/2 (2014): 120–139].</ref> Ο πληθυσμός της Ουγκάντας αυξήθηκε από 9,5 εκατομμύρια το 1969 σε 34,9 εκατομμύρια το 2014. Σε σχέση με την τελευταία απογραφή (Σεπτέμβριος 2002), ο πληθυσμός αυξήθηκε κατά 10,6 εκατομμύρια τα τελευταία 12 χρόνια.<ref>{{cite book|last1=Uganda Bureau Of Statistics (UBOS)|title=National Population and Housing Census 2014. Provisional Results|date=November 2015|location=Kampala, Uganda|page=6|edition=Revised|url=http://www.ubos.org/onlinefiles/uploads/ubos/NPHC/NPHC%202014%20PROVISIONAL%20RESULTS%20REPORT.pdf|accessdate=29 March 2015|first=|year=|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170110115940/http://www.ubos.org/onlinefiles/uploads/ubos/NPHC/NPHC%202014%20PROVISIONAL%20RESULTS%20REPORT.pdf|archivedate=2017-01-10|url-status=dead}}</ref> Η Ουγκάντα έχει πολύ νεαρό πληθυσμό: η διάμεση ηλικία στα 16 χρόνια είναι η χαμηλότερη στο κόσμο (εκτίμηση 2018).<ref name="cia"/> Η Ουγκάντα έχει τον έβδομο μεγαλύτερο ρυθμό γονιμότητας στο κόσμο, με 5,62 γεννήσεις/γυναίκα (εκτίμηση 2018).<ref name="cia"/>
 
Το [[προσδόκιμο ζωής]] στο σύνολο του πληθυσμού, σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2019 του [[Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας|Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας]] ήταν 66,7 χρόνια (63,2 χρόνια οι άνδρες και 70,1 οι γυναίκες).<ref>[http://apps.who.int/gho/data/view.main.SDG2016LEXv?lang=en Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, Προσδόκιμο ζωής και υγιές προσδόκιμο ζωής, Δεδομένα ανά χώρα]</ref>
 
=== Γλώσσες ===
Σήμερα στη χώρα ομιλούνται περίπου σαράντα διαφορετικές γλώσσες. Αυτές χωρίζονται κυρίως σε δύο κύριες οικογένειες γλωσσών: [[Νιγηροκονγκολεζικές γλώσσες|Νιγηροκονγκολεζικές]] (κλάδος Μπαντού) και [[Νειλοσαχαρικές γλώσσες|Νειλοσαχάριες]] (νειλοτικός και κεντροσουδανικός κλάδος). Τα [[αγγλικά]] έγιναν η επίσημη γλώσσα της Ουγκάντας μετά την ανεξαρτησία και στη χώρα ομιλείται μια τοπική παραλλαγή της αγγλικής. Επιπλέον, όλα τα σχολεία και πανεπιστήμια της Ουγκάντας απαιτείται από το νόμο να διδάσκουν αγγλικά. Παρόλα αυτά, το 72% των κατοίκων της χώρας δεν μιλάει αγγλικά, το 22% μιλάει λίγα αγγλικά και το 6% τα μιλάει άπταιστα.
 
Η πιο ευρέως ομιλούμενη τοπική γλωσσά είναι η [[Λουγκάντα]], την οποία ομιλούν κυρίως οι Μπαγκάντα στην περιοχή της Καμπάλα (πρωτεύουσα) και στις γύρω περιοχές. Ακολουθούν οι γλώσσες Λουσόγκα και Ρουνιανκόρε-Ρουκίγκα, οι οποίες ομιλούνται κυρίως στο νοτιοανατολικό και στο νοτιοδυτικό τμήμα της Ουγκάντα αντίστοιχα.
 
Τα [[σουαχίλι]], τα οποία είναι μια κοινή γλώσσα στην περιοχή των μεγάλων λιμνών της Αφρικής, εγκρίθηκαν ως η δεύτερη επίσημη γλώσσα της χώρας το 2005.<ref name="Constitution (Amendment) Act 2005">{{cite web|url=http://www.ugandaonlinelawlibrary.com/files/constitution/Constitutional_Amendment_Act,_2005.pdf |archiveurl=https://web.archive.org/web/20100922110951/http://www.ugandaonlinelawlibrary.com/files/constitution/Constitutional_Amendment_Act,_2005.pdf |archivedate=22 September 2010 |title=The Constitution (Amendment) Act 2005 |format=PDF |accessdate=3 May 2010}}</ref><ref>{{cite news|title=Museveni Signs 3rd Term Bill|newspaper=New Vision (Kampala)|date=29 September 2005|quote="From now on, Swahili is the second official language..."}}</ref> Τα σουαχίλι ομιλούνται κυρίως στο βόρειο τμήμα της χώρας.
 
=== Θρησκεία ===
[[Αρχείο:Cath Cathedral of Kampala.jpg|thumb|250px|Ο ρωμαιοκαθολικός Καθεδρικός στη Καμπάλα]]
Σύμφωνα με την απογραφή του 2014, το 84% του πληθυσμού είναι [[Χριστιανοί]]. Η [[Ρωμαιοκαθολική εκκλησία]] έχει τους περισσότερους πιστούς (39,3%) και ακολουθεί η Αγγλικανική Εκκλησία της Ουγκάντα (30,2%), ενώ οι υπόλοιποι Χριστιανοί είναι Πεντηκοστιανοί (11,1%) Ευαγγελιστές(2,8%). Επίσης μεγαλώνει ο αριθμός των [[Πρεσβυτεριανισμός|Πρεσβυτεριανών]] και των Ορθοδόξων.<ref name="Census 2002">{{cite web|url=http://www.ubos.org/onlinefiles/uploads/ubos/pdf%20documents/2002%20Census%20Final%20Reportdoc.pdf|title=2002 Uganda Population and Housing Census&nbsp;– Main Report|publisher=Uganda Bureau of Statistics|accessdate=26 March 2008|format=PDF|archiveurl=https://web.archive.org/web/20171012091154/http://www.ubos.org/onlinefiles/uploads/ubos/pdf%20documents/2002%20Census%20Final%20Reportdoc.pdf|archivedate=2017-10-12|url-status=dead}}</ref>
 
Ακολουθεί το [[Ισλάμ]] με 14% του πληθυσμού της χώρας να δηλώνει μουσουλμάνος.<ref name="Census 2002"/> Οι Μουσουλμάνοι είναι κυρίως [[Σουνίτες]], ενώ υπάρχουν μειονότητες [[Σιίτες|Σιιτών]], [[Αχμαντίγια]], [[Σούφι]] και Μουαχίντ.<ref name="pew">{{cite web | url=http://www.pewforum.org/uploadedFiles/Topics/Religious_Affiliation/Muslim/the-worlds-muslims-full-report.pdf | title=The World's Muslims: Unity and Diversity | accessdate=22 February 2014 | date=9 August 2012 | publisher=Pew Forum on Religious & Public life | archiveurl=https://web.archive.org/web/20121024125551/http://www.pewforum.org/uploadedFiles/Topics/Religious_Affiliation/Muslim/the-worlds-muslims-full-report.pdf | archivedate=2012-10-24 | url-status=dead }}</ref><ref>{{cite book|last1=oded|first1=Arye|title=Islam and Politics in Kenya|date=2000|page=163}}</ref> Ο υπόλοιπος πληθυσμός ασκεί παραδοσιακές θρησκείες, την [[Μπαχάι Πίστη]] ή άλλες θρησκείες και 0,2% δηλώνει άθρησκο.<ref name="Census 2002"/>
 
=== Πόλεις ===
Πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη της Ουγκάντα είναι η [[Καμπάλα]] (1.516.210 κατ.). Άλλες πόλεις είναι η [[Μπαράρα]] (195.013 κάτ.), η [[Γκουλού]] (152.300 κάτ.), η Λίρα (99.059 κατ) και η [[Τζίντζα]] (93.061 κατ).<ref>[http://citypopulation.de/Uganda-Cities.html Ugantda- cities]</ref>
 
== Διακυβέρνηση ==
Πρόεδρος της χώρας από το 1986 είναι ο Γιουέρι Καγκούτα Μουσέβενι.
 
== Εκλογές ==
{{Κύριο|Εκλογές στην Ουγκάντα}}
Δικαίωμα ψήφου στις εκλογές έχουν όσες και όσοι είναι ηλικίας 18 ετών και άνω.<ref name="cia">[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ug.html Ουγκάντα] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20151018002856/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ug.html |date=2015-10-18 }} [[CIA World Factbook]]</ref>
 
== Μεταφορές ==
Η οδήγηση γίνεται στα αριστερά.
 
== Δείτε επίσης ==
* [[Κατολισθήσεις στην Ουγκάντα το 2010]]
 
== Παραπομπές ==
<references />
 
== Εξωτερικοί σύνδεσμοι ==
{{Βικιλεξικό|Ουγκάντα}}
{{commons|Atlas of Uganda|Atlas of Uganda<br/>(Άτλας της Ουγκάντα)}}
{{commonscat}}
* [https://web.archive.org/web/20090715050811/http://www.apnacafrica.org/uganda_report_e.htm Προφίλ] της χώρας ως προς τη διαφθορά.
 
 
{{Αφρική}}
{{Χώρες μέλη της Κοινοπολιτείας των Εθνών}}
{{Authority control}}
{{Portal bar|Γεωγραφία|Αφρική}}
{{γεωγραφία-επέκταση}}
 
[[Κατηγορία:Ουγκάντα|*]]
[[Κατηγορία:Περίκλειστα κράτη]]
 
| λεζάντα_χάρτη = Η θέση της Ουγκάντας (πράσινο)
| επίσημες_γλώσσες = [[Αγγλική γλώσσα|Αγγλικά]], [[Σουαχίλι γλώσσα|Σουαχίλι]]
| πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη = [[Καμπάλα]]
| συντεταγμένες_πρωτεύουσας = {{coord|0|19|N|32|25|E|type:city|format=dms|display=inline|name=Καμπάλα}}
| πολίτευμα = [[Ημιπροεδρικό σύστημα|Ημιπροεδρική Δημοκρατία]]
| τίτλοι_ηγετών = [[Πρόεδρος της Ουγκάντας|Πρόεδρος]]<br />[[Πρωθυπουργός της Ουγκάντας|Πρωθυπουργός]]
| ονόματα_ηγετών = [[Γιουέρι Μουσέβενι]]<br />[[Ρομπίνα Ναμπάντζα]]
| τύπος_κυριαρχίας = [[Ανεξαρτησία]]
| γεγονός_κυριαρχίας = Από το [[Ηνωμένο Βασίλειο]]<br /> Ισχύον [[Σύνταγμα]]
| ημερομηνίες_κυριαρχίας = [[9 Οκτωβρίου]] [[1962]]<br /><br /> 8 Οκτωβρίου 1995 (τροποπ. το 2005)
| θέση_έκτασης = 81
| έκταση = 241.038
| ποσοστό_νερού = 15,39
| σύνορα = 2.698
| θέση_πληθυσμού = 34
| πληθυσμός = 34.856.813<ref name="census">{{Cite web |url=http://www.ubos.org/onlinefiles/uploads/ubos/NPHC/NPHC%202014%20PROVISIONAL%20RESULTS%20REPORT.pdf |title=Απογραφή 2014 |accessdate=2015-03-22 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170110115940/http://www.ubos.org/onlinefiles/uploads/ubos/NPHC/NPHC%202014%20PROVISIONAL%20RESULTS%20REPORT.pdf |archivedate=2017-01-10 |url-status=dead }}</ref>
| χρονιά_απογραφής_πληθυσμού = 2014
| πυκνότητα_πληθυσμού = 177,9
| θέση_πυκνότητας_πληθυσμού = 75
| εκτίμηση_πληθυσμού = 42.885.900<ref name="stats">[https://www.ubos.org/explore-statistics/20/ Επίσημη εκτίμηση πληθυσμού]</ref>
| χρονιά_εκτίμησης_πληθυσμού = 6-2021
| χρονιά_ΑΕΠ = 2016
| ΑΕΠ = 84,976 δισ. $<ref name="imf">{{cite web|url=https://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2017/01/weodata/weorept.aspx?pr.x=55&pr.y=12&sy=2016&ey=2016&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=746&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC&grp=0&a= |title=Ουγκάντα |publisher=[[ΔΝΤ]] |date=Απρίλιος 2017 |accessdate=2017-05-09}}</ref>
| θέση_ΑΕΠ =
| ΑΕΠ_κατακεφαλή = 2.068 $<ref name="imf"/>
| θέση_ΑΕΠ_κατά_κεφαλή =
| χρονιά_ΑΕΠ_Ον = 2016
| ΑΕΠ_Ον = 26,195 δισ. $<ref name="imf"/>
| θέση_ΑΕΠ_Ον =
| ΑΕΠ_κατακεφαλή_Ον = 637 $<ref name="imf"/>
| θέση_ΑΕΠ_κατά_κεφαλή_Ον =
| HDI_έτος = 2019
| HDI = {{increase}} 0,544<ref name="HDI">{{cite web |url=http://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr_2020_overview_english.pdf |title=Human Development Report 2020 |year=2019 |accessdate=15 Δεκεμβρίου 2020 |publisher=United Nations Development Programme}}</ref>
| HDI_κατάταξη = 159
| HDI_κατηγορία = <span style="color:red;">χαμηλός</span>
| νόμισμα = [[Σελίνι Ουγκάντας]]
| κωδικός_νομίσματος = UGX
| ώρα_ζώνης = [[Ώρα Ανατολικής Αφρικής|EAT]]
| διαφορά_UTC = +3
| θερινή_διαφορά_UTC =
| top_level_domain = [[.ug]]
| οδηγούν_από = αριστερά
| κωδικός_κλήσης = 256
| σημειώσεις=
}}
 
Η '''Ουγκάντα''' είναι χώρα της [[Αφρική|Αφρικανικής ηπείρου]] με πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη την [[Καμπάλα]]. Βρίσκεται δίπλα στη [[λίμνη Βικτόρια]] και συνορεύει με το [[Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό|Κονγκό]], το [[νότιο Σουδάν]] και την [[Κένυα]]. Έχει έκταση 241.038 [[Τετραγωνικό χιλιόμετρο|τ.χλμ.]] και πληθυσμό 42.885.900 κατοίκους σύμφωνα με επίσημη εκτίμηση για το 2021<ref name="stats"/> (κατατάσσεται [[Κατάλογος χωρών ανά πληθυσμό|34η]] στον κόσμο). [[Επίσημη γλώσσα|Επίσημες γλώσσες]] της είναι η [[Αγγλική γλώσσα|αγγλική]] και η [[σουαχίλι γλώσσα|σουαχίλι]].
 
Παλιότερα υπήρξε [[αποικία]] των [[Αγγλία|Άγγλων]] αλλά στις [[9 Οκτωβρίου]] [[1962]] απέκτησε την ανεξαρτησία της.
 
== Γεωγραφία ==
[[Αρχείο:Uganda Topography.png|thumb|200px|left|Τοπογραφικός χάρτης της Ουγκάντας]]
Η Ουγκάντα βρίσκεται στο κεντρικό αφρικανικό οροπέδιο. Στα βόρεια συνορεύει με το [[νότιο Σουδάν]] (σύνορα μήκους 475 χλμ.), στα ανατολικά με την [[Κένυα]] (σύνορα μήκους 814 χλμ.), στα νότια με την [[Τανζανία]] (σύνορα μήκους 391 χλμ.) και την [[Ρουάντα]] (σύνορα μήκους 172 χλμ.) και στα δυτικά με τη [[Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό]] (σύνορα μήκους 877 χλμ).<ref name="cia"/>
 
Το ψηλότερο σημείο της χώρας είναι η κορυφή Μαργαρίτα (5.109 μ) στα [[όρη Ρουβενζόρι]], στα σύνορα με τη [[Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό]], ενώ το χαμηλότερο είναι η [[λίμνη Αλβέρτου]] (620 μ). Το ψηλότερο ηφαίστειο της Ουγκάντας είναι το [[όρος Έλγον]]. Η δυτική [[μεγάλη ρηξιγενής κοιλάδα]] διέρχεται από τη χώρα και αποτελεί το χαμηλότερο υψομετρικό σημείο της Ουγκάντας. Οι τεκτονικές κινήσεις οι οποίες δημιούργησαν την κοιλάδα ανύψωσαν επίσης τα όρη Ρουβενζόρι. Το 90 % της χώρας βρίσκεται σε υψόμετρο 900 με 1.500 μέτρα και το υψόμετρο γενικά αυξάνει προς τα νότια. Στο νότιο τμήμα της χώρας βρίσκεται η [[λίμνη Βικτόρια]], μια από τη μεγαλύτερες λίμνες της Γης, στις όχθες της οποίας είναι κτισμένη η πρωτεύουσα της χώρας, η Καμπάλα. Στο κέντρο της χώρας βρίσκεται η [[λίμνη Κιόγκα]], η οποία περιβάλλεται από βάλτους.<ref name="geoBakama2010">{{cite book | title=A Contemporary Geography of Uganda | publisher=African Books Collective | author=Bakama B. BakamaNume | url = https://books.google.gr/books?id=E-u-oqGczPsC | year=2010 | isbn=9987080367}}</ref>
 
Σχεδόν όλη η Ουγκάντα βρίσκεται εντός της λεκάνης απορροής του [[Νείλος|Νείλου]]. Ο Νείλος από τη λίμνη Βικτώρια εκβάλλει αρχικά στη λίμνη Κιόγκα και στη συνέχεια στη λίμνη Αλβέρτου. Μετά συνεχίζει την πορεία του προς τα βόρεια και το [[νότιο Σουδάν]].
 
=== Κλίμα ===
Επειδή η Ουγκάντα βρίσκεται στον [[ισημερινός|ισημερινό]], το κλίμα της είναι [[τροπικό κλίμα|τροπικό]], αλλά λόγω του μεγάλου υψόμετρου οι θερμοκρασίες είναι χαμηλότερες, με τις βορειότερες περιοχές να είναι θερμότερες (περίπου 25°C σε καθ'όλη τη διάρκεια του έτους) από τις νότιες (κάτω από τους 20°C) επειδή βρίσκονται σε μικρότερο υψόμετρο. Οι [[βροχή|βροχοπτώσεις]] επηρεάζονται από τις κινήσεις της τροπικής ζώνης σύγκλισης και γενικά κάθε χρόνο υπάρχουν δύο εποχές των βροχών, μια από τον Οκτώβριο μέχρι τον Δεκέμβριο και άλλη μια από τον Μάρτιο μέχρι τον Μάιο.<ref>{{cite web | url=http://www.geog.ox.ac.uk/research/climate/projects/undp-cp/UNDP_reports/Uganda/Uganda.hires.report.pdf | title=UNDP Climate Change Country Profiles - Uganda | accessdate=7 Ιουλίου 2015}}</ref> Όμως, εξαιτίας της εξάτμισης από τη λίμνη Βικτόρια, σε περιοχές που βρίσκονται κοντά σε αυτή μπορεί να εκδηλωθούν βροχοπτώσεις όλο το χρόνο. Με την εξαίρεση των βορειοανατολικών περιοχών που είναι [[ημιερημικό κλίμα|ημιερημικές]], με ύψος βροχής που μπορεί να μην ξεπεράσει τα 100 χιλιοστά το χρόνο, η μέση βροχόπτωση στην Ουγκάντα είναι περίπου 1.000 με 2.000 χιλιοστά βροχής το χρόνο,<ref>{{cite book | url=https://books.google.gr/books?id=xKwxuUIxtHAC&pg=PA3&dq=uganda+climate&hl=el&sa=X&ei=mPWaVZmRFcfpUo6hj5AM&ved=0CEIQ6AEwBQ#v=onepage&q=uganda%20climate&f=false | title=Uganda | publisher=Bradt Travel Guide Uganda | author=Andrew Roberts | year=2013 | pages=3 | isbn=1841624675}}</ref> ενώ στις περιοχές κοντά στη λίμνη Βικτόρια, όπως το αρχιπέλαγος Σσέσε, βρέχει ακόμη περισσότερο<ref name="geoBakama2010"/>.
 
== Ιστορία ==
Οι κάτοικοι της περιοχής της Ουγκάντας ήταν κυνηγοί και τροφοσυλλέκτες μέχρι περίπου 1.700 με 2.300 χρόνια πριν, όταν πληθυσμοί [[Μπαντού]], πιθανόν από την κεντρική Αφρική, μετανάστευσαν στα νότια τμήματα της χώρας.<ref name="living_enc">{{cite web | url = http://www.africa.upenn.edu/NEH/uethnic.htm | title = East Africa Living Encyclopedia – Ethnic Groups | publisher = African Studies Center, University of Pennsylvania}}</ref><ref name="phil">Martin, Phyllis and O'Meara, Patrick (1995). ''Africa''. 3rd edition. Indiana University Press. ISBN 0253209846.</ref> Μαζί τους έφεραν την τεχνογνωσία της μεταλλουργίας και νέες ιδέες σχετικά με την κοινωνική και πολιτική οργάνωση. Η αυτοκρατορία των Κιτάρα, η οποία είναι γνωστή μέσα από την προφορική παράδοση των λαών της περιοχής, εκτεινόταν σε μεγάλο τμήμα της περιοχής των μεγάλων λιμνών, από τη [[λίμνη Αλβέρτου]], τη [[λίμνη Ταγκανίγκα]] και τη [[λίμνη Βικτόρια]], μέχρι τη [[λίμνη Κιόγκα]]. Το αρχηγείο τους βρισκόταν στο Ανκόλε. Το [[βασίλειο Μπουνιόρο-Κιτάρα]] θεωρείται ότι είναι πρόδρομος των τεσσάρων παραδοσιακών βασιλείων της Ουγκαντάς, των [[Μπουγκάντα]], Τόρο, [[Ανκόλε]] και Μπουσόγκα.<ref name = Mwambutsya>{{cite journal|author=Mwambutsya, Ndebesa|url=http://www.ossrea.net/eassrr/jan91/mwambuts.htm |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080131112357/http://www.ossrea.net/eassrr/jan91/mwambuts.htm |archivedate=31 January 2008 |title= Pre-capitalist Social Formation: The Case of the Banyankole of Southwestern Uganda|journal=Eastern Africa Social Science Research Review|volume= 6| issue = 2; 7 no. 1 |date=June 1990 and January 1991|pages= 78–95}}</ref> Στην περιοχή επίσης μετανάστευσαν από τα βόρεια οι Λούο και οι Άτεκερ. Τον 18ο αιώνα οι Μπουγκάντα άρχισαν να επεκτείνονται εις βάρος των Μπουνιόρο.<ref name=bbcprofile>[http://www.bbc.com/news/world-africa-14112446 Uganda profile - Timeline] [[BBC]]</ref>
 
Οι Άραβες έμποροι κινήθηκαν προς την ενδοχώρα από τις ακτές της ανατολικής Αφρικής τη δεκαετία του 1840 και να ανταλλάσσουν όπλα, ρούχα και χάντρες με ελεφαντόδοντο και σκλάβους<ref name=bbcprofile/>. Τους ακολούθησαν οι Βρετανοί εξερευνητές που αναζητούσαν τις πηγές του [[Νείλος|Νείλου]]<ref name="Stanley">Stanley, H.M., 1899, Through the Dark Continent, London: G. Newnes, ISBN 0486256677</ref>{{rp|151}} και οι προτεστάντες [[ιεραπόστολοι]], οι οποίοι έφτασαν στην Ουγκάντα το 1877, ενώ οι καθολικοί ιεραπόστολοι έφτασαν το 1879,<ref name="state_dept">[http://www.state.gov/r/pa/ei/bgn/2963.htm#history "Background Note: Uganda"], U.S. State Department</ref> μια κατάσταση που οδήγησε στο θάνατο των μαρτύρων της Ουγκάντας. Το Ηνωμένο Βασίλειο έθεσε την περιοχή υπό την εποπτεία της [[Βρετανική Εταιρεία Ανατολικής Αφρικής|Βρετανικής Εταιρείας της Ανατολικής Αφρικής]] το 1888 και το 1894 η Ουγκάντα έγινε προτεκτοράτο του Ηνωμένου Βασιλείου. Τη δεκαετία του 1890, οι Βρετανοί, για την κατασκευή του σιδηροδρόμου της Ουγκάντας, ο οποίος συνέδεε την ενδοχώρα της Κένυας και της Ουγκάντας με το λιμάνι [[Μομπάσα]], έφεραν 32.000 εργάτες από τη Βρετανική Ινδία. Αν και οι περισσότεροι επέστρεψαν στην Ινδία, 6.724 αποφάσισαν να παραμείνουν. Το 1900 οι Βρετανοί και οι Μπουγκάντα υπογράφουν συμφωνία ώστε η Ουγκάντα να γίνει συνταγματική μοναρχία υπό τον έλεγχο προτεσταντών αρχηγών. Την τελική μορφή του προτεκτοράτο της Ουγκάντας την πήρε το 1914, όταν οι ανατολικές επαρχίες έγιναν τμήμα της Κένυας.<ref name=bbcprofile/>
 
Αρουραίοι με [[βουβωνική πανώλη]] έφτασαν στην Ουγκάντα, αφότου είχαν ανέβει σε βρετανικά πλοία, και διέδωσαν την ασθένεια, με αποτέλεσμα πάνω από ένα εκατομμύριο άτομα να πεθάνουν στις αρχές του 20ού αιώνα σε μια επιδημία η οποία έγινε γνωστή ως Μαύρη Πανώλη.<ref>{{cite web |url=https://www.ral.ucar.edu/projects/plague-in-uganda |title=Plague in Uganda &#124; NCAR Research Applications Laboratory &#124; RAL |doi=10.1371/journal.pone.0035598 |publisher=Ral.ucar.edu |date=2015-01-22 |accessdate=2015-05-30 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150617185009/https://ral.ucar.edu/projects/plague-in-uganda |archivedate=2015-06-17 |url-status=dead }}</ref> Από το 1900 μέχρι το 1920, μια επιδημία [[αφρικανική τρυπανοσωμίαση|ασθένειας του ύπνου]] σκότωσε πάνω 250.000 ανθρώπους.<ref>{{cite web | url = http://www.cdc.gov/ncidod/EID/vol10no4/02-0626.htm | title = Reanalyzing the 1900–1920 Sleeping Sickness Epidemic in Uganda | publisher = Centers for Disease Control and Prevention (CDC) | location = ΗΠΑ | accessdate = 2015-07-06 | archiveurl = https://web.archive.org/web/20110629132023/http://www.cdc.gov/ncidod/EID/vol10no4/02-0626.htm | archivedate = 2011-06-29 | url-status = dead }}</ref>
 
=== Μετά την ανεξαρτησία ===
Η Ουγκάντα ανεξαρτητοποιήθηκε από τη Βρετανία τις [[9 Οκτωβρίου]] [[1962]], αλλά παρέμεινε μέλος της [[κοινοπολιτεία των Εθνών|Κοινοπολιτείας των Εθνών]]. Στις πρώτες εκλογές μετά την ανεξαρτησία, κέρδισε η συμμαχία ανάμεσα στο Λαϊκό Κογκρέσο της Ουγκάντας (UPC) και το Καμπάκα Γιέκα (KY), τα οποία σχημάτισαν την πρώτη κυβέρνηση με εκτελεστικό πρωθυπουργό τον [[Μίλτον Ομπότε]], ενώ ο Μπουγκάντα Καμπάκα (βασιλειάς) [[Μουτέσα Β΄]] κατέλαβε την εν πολλοίς εθιμοτυπική θέση του προέδρου.<ref>{{Wayback |df=yes|date=20100220164706 |url=http://www.parliament.go.ug/index.php?option=com_content&task=view&id=4&Itemid=3 |title=History of Parliament }} (Website of the Parliament of Uganda)</ref><ref>{{cite web|url=http://www.buganda.com/crisis66.htm |title=Buganda Kingdom: The Uganda Crisis, 1966 |publisher=Buganda.com |accessdate=3 May 2010}}</ref>
 
Το 1966, μετά από μια διαμάχη για εξουσία ανάμεσα στην κυβέρνηση του Ομπότε και τον βασιλιά Μουτέσα, το κοινοβούλιο, στο οποίο το UPC είχε την πλειοψηφία, άλλαξε το σύνταγμα και κατάργησε την εθιμοτυπική θέση του προέδρου. Το 1967, με ένα νέο σύνταγμα, η Ουγκάντα ανακηρύχθηκε δημοκρατία και τα παραδοσιακά βασίλεια καταργήθηκαν. Ο Ομπότε, χωρίς να συγκαλέσει εκλογές, αυτοανακηρύσσεται εκτελεστικός πρόεδρος.<ref>{{cite web|url=http://www.state.gov/r/pa/ei/bgn/2963.htm |title=Department of State. Background Note: Uganda |publisher=State.gov |date=3 February 2010 |accessdate=3 May 2010}}</ref>
 
Το 1971, ύστερα από πραξικόπημα, τον έλεγχο της χώρας ανέλαβε ο δικτάτορας [[Ιντί Αμίν]]. Ο Αμίν κυβερνούσε με τον στρατό για τα επόμενα οχτώ χρόνια<ref name="loc">[http://lcweb2.loc.gov/frd/cs/ugtoc.html "A Country Study: Uganda"], ''[[Library of Congress]] Country Studies''</ref> και πραγματοποίησε μαζικές εκτελέσεις εντός της χώρας για να διατηρήσει την εξουσία του. Υπολογίζεται ότι περίπου 300.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωής τους κατά τη διάρκεια του καθεστώτος του, ιδίως στον βορρά, που τον είχε συσχετίσει με τους πιστούς στον Ομπότε.<ref>{{cite news |last=Keatley |first=Patrick |title=Obituary: Idi Amin |url=http://www.guardian.co.uk/news/2003/aug/18/guardianobituaries |work=The Guardian |date=18 August 2003 |accessdate=18 March 2008 }}</ref> Πέρα από τις θηριωδίες του, απέλασε την ινδική μειονότητα της χώρας (περίπου 70.000 άτομα), η οποία έλεγχε τις επιχειρηματικές δραστηριότητες, με αποτέλεσμα η οικονομία της χώρας να καταρρεύσει.<ref>[http://www.theage.com.au/news/business/uk-indians-taking-care-of-business/2006/03/07/1141701511987.html "UK Indians taking care of business"], ''The Age'' (8 March 2006). Retrieved 24 March 2013.</ref><ref>{{cite web | url=http://www.tovima.gr/culture/article/?aid=285454 | title=Ίντι Αμίν Νταντά - Ο αφρικανός Χίτλερ | publisher=Το βήμα | date=28 Αυγούστου 2009 | accessdate=6 Ιουλίου 2015}}</ref> Το 1978, η Ουγκάντα [[πόλεμος Ουγκάντας-Τανζανίας|εισέβαλε στην Τανζανία]] ώστε να προσαρτήσει την επαρχία Καγκέρα, αλλά ο στρατός της Τανζανίας απέκρουσε την επίθεση και εισέβαλε στην Ουγκάντα, με αποτέλεσμα να τερματιστεί η δικτατορία του Αμίν.
 
Με την πτώση του Αμίν, πρόεδρος της Ουγκάντας ορίστηκε ο [[Γκόντφρεϊ Μπιναΐσα]], αλλά σύντομα αντικαταστάθηκε από τον Μίλτον Ομπότε, ο οποίος ανατράπηκε το 1985 με πραξικόπημα από τον [[Τίτο Οκέλο]]. Όμως, ο Οκέλο ανατράπηκε ύστερα από έξι μήνες μετά από [[Εμφύλιος πόλεμος της Ουγκάντας|ανταρτοπόλεμο]] που διεξήγαγε ο Εθνικός Αντιστασιακός Στρατός. Πρόεδρος της χώρας ορίστηκε ο [[Γιουέρι Μουσέβενι]], ηγέτης του Εθνικού Αντιστασικού Στρατού.<ref name=bbcprofile/> Οι δραστηριότητες των πολιτικών κομμάτων περιορίστηκαν και παρέμειναν έτσι ως το 2005. Στις πρώτες πολυκομματικές εκλογές, το 2006, επικράτησε ο Γιουέρι Μουσέβενι, αλλά υπήρχαν κατηγορίες για νοθεία. Η προεδρία του Μουσέβενι χαρακτηρίζεται από σχετική σταθερότητα και οικονομική ανάπτυξη<ref name="cia"/>.
 
Το 1997, η Ουγκάντα εισέβαλε στο Ζαΐρ για να εκθρονίσει τον [[Μομπούτου Σέσε Σέκο]]. Απέσυρε τα στρατεύματά της το 2003.<ref name=bbcprofile/> Στο βόρειο τμήμα της χώρας δρα η αντάρτικη ομάδα [[Στρατός Αντίστασης του Κυρίου]] (LRA), παρά τις προσπάθειες για να περιοριστεί η δράση της. Ύστερα από συμφωνία το 2006, η οργάνωση αποχώρησε από την Ουγκάντα.
 
Στις προεδρικές εκλογές του 2011, Ο πρόεδρος Μουσέβενι επανεξελέγη για μία ακόμα θητεία με ποσοστό 68,3%, έναντι 26% για τον επικεφαλής των υποψηφίων της αντιπολίτευσης, [[Κίτσα Μπεσίγκγιε]]. Η αντιπολίτευση στηλίτευσε το γεγονός ότι η εκλογική επιτροπή ήταν διορισμένη από την κυβέρνηση και μίλησε για νοθεία και για δωροδοκία των ψηφοφόρων με υψηλά χρηματικά ποσά<ref>[http://edition.cnn.com/2011/WORLD/africa/02/19/uganda.election/ CNN], Opposition charges widespread fraud in Ugandan election, 19-2-2011.</ref>.
 
== Διοικητική διαίρεση==
{{Κύριο άρθρο|Περιφέρειες της Ουγκάντα}}
Η Ουγκάντα διαιρείται σε 4 περιφέρειες:
 
* [[Ανατολική Ουγκάντα|Ανατολική]]
* [[βόρεια Ουγκάντα|Βόρεια]]
* [[Δυτική Ουγκάντα|Δυτική]]
* [[Κεντρική Ουγκάντα|Κεντρική]]
 
== Δημογραφία==
[[Αρχείο:Uganda-demography.png|thumb|200px|left|Ο πληθυσμός της Ουγκάντα από το 1961 μέχρι το 2013]]
Η χώρα αντιμετωπίζει σημαντικό πρόβλημα [[υπερπληθυσμός|υπερπληθυσμού]].<ref>Zinkina J., Korotayev A. [http://cliodynamics.ru/index.php?option=com_content&task=view&id=360&Itemid=1 Explosive Population Growth in Tropical Africa: Crucial Omission in Development Forecasts (Emerging Risks and Way Out). ''World Futures'' 70/2 (2014): 120–139].</ref> Ο πληθυσμός της Ουγκάντας αυξήθηκε από 9,5 εκατομμύρια το 1969 σε 34,9 εκατομμύρια το 2014. Σε σχέση με την τελευταία απογραφή (Σεπτέμβριος 2002), ο πληθυσμός αυξήθηκε κατά 10,6 εκατομμύρια τα τελευταία 12 χρόνια.<ref>{{cite book|last1=Uganda Bureau Of Statistics (UBOS)|title=National Population and Housing Census 2014. Provisional Results|date=November 2015|location=Kampala, Uganda|page=6|edition=Revised|url=http://www.ubos.org/onlinefiles/uploads/ubos/NPHC/NPHC%202014%20PROVISIONAL%20RESULTS%20REPORT.pdf|accessdate=29 March 2015|first=|year=|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170110115940/http://www.ubos.org/onlinefiles/uploads/ubos/NPHC/NPHC%202014%20PROVISIONAL%20RESULTS%20REPORT.pdf|archivedate=2017-01-10|url-status=dead}}</ref> Η Ουγκάντα έχει πολύ νεαρό πληθυσμό: η διάμεση ηλικία στα 16 χρόνια είναι η χαμηλότερη στο κόσμο (εκτίμηση 2018).<ref name="cia"/> Η Ουγκάντα έχει τον έβδομο μεγαλύτερο ρυθμό γονιμότητας στο κόσμο, με 5,62 γεννήσεις/γυναίκα (εκτίμηση 2018).<ref name="cia"/>
 
Το [[προσδόκιμο ζωής]] στο σύνολο του πληθυσμού, σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2019 του [[Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας|Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας]] ήταν 66,7 χρόνια (63,2 χρόνια οι άνδρες και 70,1 οι γυναίκες).<ref>[http://apps.who.int/gho/data/view.main.SDG2016LEXv?lang=en Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, Προσδόκιμο ζωής και υγιές προσδόκιμο ζωής, Δεδομένα ανά χώρα]</ref>
 
=== Γλώσσες ===
Σήμερα στη χώρα ομιλούνται περίπου σαράντα διαφορετικές γλώσσες. Αυτές χωρίζονται κυρίως σε δύο κύριες οικογένειες γλωσσών: [[Νιγηροκονγκολεζικές γλώσσες|Νιγηροκονγκολεζικές]] (κλάδος Μπαντού) και [[Νειλοσαχαρικές γλώσσες|Νειλοσαχάριες]] (νειλοτικός και κεντροσουδανικός κλάδος). Τα [[αγγλικά]] έγιναν η επίσημη γλώσσα της Ουγκάντας μετά την ανεξαρτησία και στη χώρα ομιλείται μια τοπική παραλλαγή της αγγλικής. Επιπλέον, όλα τα σχολεία και πανεπιστήμια της Ουγκάντας απαιτείται από το νόμο να διδάσκουν αγγλικά. Παρόλα αυτά, το 72% των κατοίκων της χώρας δεν μιλάει αγγλικά, το 22% μιλάει λίγα αγγλικά και το 6% τα μιλάει άπταιστα.
 
Η πιο ευρέως ομιλούμενη τοπική γλωσσά είναι η [[Λουγκάντα]], την οποία ομιλούν κυρίως οι Μπαγκάντα στην περιοχή της Καμπάλα (πρωτεύουσα) και στις γύρω περιοχές. Ακολουθούν οι γλώσσες Λουσόγκα και Ρουνιανκόρε-Ρουκίγκα, οι οποίες ομιλούνται κυρίως στο νοτιοανατολικό και στο νοτιοδυτικό τμήμα της Ουγκάντα αντίστοιχα.
 
Τα [[σουαχίλι]], τα οποία είναι μια κοινή γλώσσα στην περιοχή των μεγάλων λιμνών της Αφρικής, εγκρίθηκαν ως η δεύτερη επίσημη γλώσσα της χώρας το 2005.<ref name="Constitution (Amendment) Act 2005">{{cite web|url=http://www.ugandaonlinelawlibrary.com/files/constitution/Constitutional_Amendment_Act,_2005.pdf |archiveurl=https://web.archive.org/web/20100922110951/http://www.ugandaonlinelawlibrary.com/files/constitution/Constitutional_Amendment_Act,_2005.pdf |archivedate=22 September 2010 |title=The Constitution (Amendment) Act 2005 |format=PDF |accessdate=3 May 2010}}</ref><ref>{{cite news|title=Museveni Signs 3rd Term Bill|newspaper=New Vision (Kampala)|date=29 September 2005|quote="From now on, Swahili is the second official language..."}}</ref> Τα σουαχίλι ομιλούνται κυρίως στο βόρειο τμήμα της χώρας.
 
=== Θρησκεία ===
[[Αρχείο:Cath Cathedral of Kampala.jpg|thumb|250px|Ο ρωμαιοκαθολικός Καθεδρικός στη Καμπάλα]]
Σύμφωνα με την απογραφή του 2014, το 84% του πληθυσμού είναι [[Χριστιανοί]]. Η [[Ρωμαιοκαθολική εκκλησία]] έχει τους περισσότερους πιστούς (39,3%) και ακολουθεί η Αγγλικανική Εκκλησία της Ουγκάντα (30,2%), ενώ οι υπόλοιποι Χριστιανοί είναι Πεντηκοστιανοί (11,1%) Ευαγγελιστές(2,8%). Επίσης μεγαλώνει ο αριθμός των [[Πρεσβυτεριανισμός|Πρεσβυτεριανών]] και των Ορθοδόξων.<ref name="Census 2002">{{cite web|url=http://www.ubos.org/onlinefiles/uploads/ubos/pdf%20documents/2002%20Census%20Final%20Reportdoc.pdf|title=2002 Uganda Population and Housing Census&nbsp;– Main Report|publisher=Uganda Bureau of Statistics|accessdate=26 March 2008|format=PDF|archiveurl=https://web.archive.org/web/20171012091154/http://www.ubos.org/onlinefiles/uploads/ubos/pdf%20documents/2002%20Census%20Final%20Reportdoc.pdf|archivedate=2017-10-12|url-status=dead}}</ref>
 
Ακολουθεί το [[Ισλάμ]] με 14% του πληθυσμού της χώρας να δηλώνει μουσουλμάνος.<ref name="Census 2002"/> Οι Μουσουλμάνοι είναι κυρίως [[Σουνίτες]], ενώ υπάρχουν μειονότητες [[Σιίτες|Σιιτών]], [[Αχμαντίγια]], [[Σούφι]] και Μουαχίντ.<ref name="pew">{{cite web | url=http://www.pewforum.org/uploadedFiles/Topics/Religious_Affiliation/Muslim/the-worlds-muslims-full-report.pdf | title=The World's Muslims: Unity and Diversity | accessdate=22 February 2014 | date=9 August 2012 | publisher=Pew Forum on Religious & Public life | archiveurl=https://web.archive.org/web/20121024125551/http://www.pewforum.org/uploadedFiles/Topics/Religious_Affiliation/Muslim/the-worlds-muslims-full-report.pdf | archivedate=2012-10-24 | url-status=dead }}</ref><ref>{{cite book|last1=oded|first1=Arye|title=Islam and Politics in Kenya|date=2000|page=163}}</ref> Ο υπόλοιπος πληθυσμός ασκεί παραδοσιακές θρησκείες, την [[Μπαχάι Πίστη]] ή άλλες θρησκείες και 0,2% δηλώνει άθρησκο.<ref name="Census 2002"/>
 
=== Πόλεις ===
Πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη της Ουγκάντα είναι η [[Καμπάλα]] (1.516.210 κατ.). Άλλες πόλεις είναι η [[Μπαράρα]] (195.013 κάτ.), η [[Γκουλού]] (152.300 κάτ.), η Λίρα (99.059 κατ) και η [[Τζίντζα]] (93.061 κατ).<ref>[http://citypopulation.de/Uganda-Cities.html Ugantda- cities]</ref>
 
== Διακυβέρνηση ==
Γραμμή 1.383 ⟶ 151 :
{{γεωγραφία-επέκταση}}
 
[[Κατηγορία:Ουγκάντα|* ]]
[[Κατηγορία:Περίκλειστα κράτη]]
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/wiki/Ουγκάντα"
pFad - Phonifier reborn

Pfad - The Proxy pFad of © 2024 Garber Painting. All rights reserved.

Note: This service is not intended for secure transactions such as banking, social media, email, or purchasing. Use at your own risk. We assume no liability whatsoever for broken pages.


Alternative Proxies:

Alternative Proxy

pFad Proxy

pFad v3 Proxy

pFad v4 Proxy