Ταπεινοφροσύνη

Βλέπε και:

• Αλαζονεία - Έπαρση - Καύχηση - Κομπασμός - Κομπορρημοσύνη - Ξιπασιά - Οίηση - Περιαυτολογία - Υπερηφάνεια - Υπεροψία
• Εγωισμός

Αγία Γραφή

• Η ταπείνωση προηγείται της δόξας και ο εγωισμός της καταστροφής [Παλαιά Διαθήκη]
• Όπου εισέλθει η υπερηφάνεια, εισέρχεται η καταισχύνη, η δε σοφία είναι με το μέρος των ταπεινών (Σολομών)
• “Εί τις θέλει πρώτος είναι, έσται πάντων έσχατος και πάντων διάκονος” [Μαρκ. θ’35]
• “Εισιν έσχατοι οί έσονται πρώτοι, και εισί πρώτοι οί έσονται έσχατοι” [Λουκ. ιγ’30]
• “Μακαρία η πιστεύσασα ότι έσται τελείωσις τοις λελαλημένοις αυτή παρά Κυρίου. Και είπε Μαριάμ. Μεγαλύνει η ψυχή μου τον Κύριον και ηγαλλίασε το πνεύμα μου επί τω Θεώ τω σωτήρι μου, ότι επέβλεψεν επί την ταπείνωσιν της δούλης αυτού. Ιδού γαρ από του νυν μακαριούσι με πάσαι αι γενεαί. Ότι εποίησέ μοι μεγαλεία ο δυνατός και άγιον το όνομα αυτού, και το έλεος αυτού εις γενεάς γενεών ταις φοβουμένοις αυτόν. Εποίησε κράτος εν βραχίονι αυτού. Διεσκόρπισεν υπερηφάνους διανοία καρδίας αυτών. Κάθείλε δυνάστας από θρόνων και ύψωσε ταπεινούς, πεινώντας ενέπλησεν αγαθών και πλουτούντας εξαπέστειλε κενούς” [Λουκ. α’ 45-54]
• “Ο μείζων εν υμίν γινέσθω ως ο νεώτερος, και ο ηγούμενος ως ο διακονών” [Λουκ. κβ’ 26-27]
• “Ο μείζων υμών έσται υμών διάκονος. Οστις δε υψώσει εαυτόν ταπεινωθήσεται, και όστις ταπεινώσει εαυτόν υψωθήσεται” [Ματθ. κγ’10-12]
• “Ο μικρότερος εν πάσιν υμίν υπάρχων ούτός εστι μέγας” [Λουκ. θ’48]
• “Ος εάν θέλη γενέσθαι μέγας εν υμίν, έσται υμών διάκονος, και ός αν θέλη υμών γενέσθαι πρώτος, έσται πάντων δούλος. Και γαρ ο Υιός του ανθρώπου ουκ ήλθε διακονηθήναι, αλλά διακονήσαι, και δούναι την ψυχήν αυτού λύτρον αντί πολλών” [Μαρκ. ι’43-45]
• “Ος εάν θέλη εν υμίν μέγας γενέσθαι, έσται υμών διάκονος, και ός εάν θέλη εν υμίν είναι πρώτος, έσται υμών δούλος. Ωσπερ ο Υιός του ανθρώπου ουκ ήλθε διακονηθήναι, αλλά διακονήσαι” [Ματθ. κ’27-28]
• “Πολλοί έσονται πρώτοι έσχατοι και έσχατοι πρώτοι” [Ματθ. ιθ’30]
• Εισίν οι πλουτίζοντες μηδέν έχοντες και εισίν οι ταπεινούντες εαυτούς εν πολλώ πλούτω [Σολομών, Παροιμ. ιγ’7]
• Καυχάσθω ο αδελφός ο ταπεινός εν τω ύψει αυτού, ο δε πλούσιος εν τη ταπεινώσει αυτού [Καινή Διαθήκη – Ιακώβου α’9]
• Ο Θεός υπερηφάνοις αντιτάσσεται, ταπεινοίς δε δίδωσι χάριν [Καινή Διαθήκη – Ιακώβου δ’6]
• Όστις ουν ταπεινώση εαυτόν ως το παιδίον τούτο, ούτος εστιν ο μείζων εν τη βασιλεία των ουρανών” [Ματθ. ιη’3-4]
• Πάς ο υψών εαυτόν ταπεινωθήσεται και ο ταπεινών εαυτόν υψωθήσεται [Κατά Λουκάν ιδ’11 (ή) ιη’14]

Αρχαίοι Έλληνες

• Τα τοι μέγιστα πολλάκις θεός ταπείν’ έθηκε (Και τα πάρα πολύ μεγάλα πολλές φορές ο Θεός τα κανόνισε να ταπεινώνονται)
• Εκτιμώντας και επαινώντας την υπεροχή των άλλων, την κάνουμε δικό μας κτήμα Αριστοτέλης
• Έσο απλός και ταπεινόφρων εις την συμπεριφοράν. Παράμενε αδιάφορος δι’ ο,τιδήποτε βρίσκεται μεταξύ της αρετής και της κακίας. Αγάπα τον πλησίον σου και τον Θεόν σέβου Μάρκος Αυρήλιος
• Ταπεινά γαρ χρη τους κακώς πεπραγότας λέγειν, εις όγκον δ’ ουκ άνω βλέπειν τύχης (Αυτοί που έχουν κάνει πράξεις στη ζωή τους, πρέπει να είναι ταπεινοί, όταν θέλουν να μιλάνε, και να μην σηκώνουν βλέμματα πιο πάνω από τη δύναμη της τύχης Ευριπίδης
• Σοφούς νόμιζε… τους μέτρια μεν περί αυτών λέγοντας… και μη διαταραττομένους εν ταις του βίου μεταβολαίς, αλλά καλώς και μετρίως και τας συμφοράς και τας ευτυχίας φέρειν επισταμένους (Να θεωρείς σοφούς εκείνους που μιλάνε με μετριοφροσύνη για τον εαυτό τους και δεν ταράζονται με τα γυρίσματα της ζωής, αλλά γνωρίζουν να υποφέρουν με αξιοπρέπεια και με μέτρο και τις συμφορές και την ευτυχία Ισοκράτης, Προς Νικολέα 39
• Για να κρίνει κανείς έναν άλλον αν είναι σοφός, πρέπει αυτός να είναι σοφότερος Κικέρων
• Η μετριοφροσύνη κάθε λογικού ανθρώπου εκτιμάται από όλους. Ενώ όταν ταπεινώνεις υπερβολικά τον εαυτό σου και τον εκμηδενίζεις, γίνεσαι γελοίος στα μάτια όλων Μένανδρος
• Ο Θεός μπορεί να ταπεινώσει τον υψηλό και να υψώσει τον ταπεινό (Οράτιος)
• Όταν ευτυχείς πρέπει να είσαι μετριόφρων, ενώ όταν δυστυχείς πρέπει να είσαι φρόνιμος Περίανδρος
• Όταν είσαι μόνος σου, να είσαι μετριόφρων. Όταν πλησιάζεις τους άλλους, να είσαι ειλικρινής Πλάτωνας
• Χωρίς τις μικρές πέτρες οι μεγάλες δεν μπορούν να αρμολογηθούν. Ούτε τα αγκωνάρια να ισοζυγισθούν Πλάτωνας
• Υπάρχει μετριοφροσύνη που δεν είναι τίποτε άλλο, παρά ο μανδύας της υπερηφάνειας Στοβαίος
• Τα μεν υψηλά ταπεινούν, τα δε ταπεινά υψούν (Ο εγωισμός ταπεινώνει, η ταπεινοφροσύνη όμως υψώνει Χίλων (Διογένης Λαέρτιος Α’)

Πατέρες της Εκκλησίας

• Τον ελάττω μη αποσκευαλίζης (Τον κατώτερό σου μην τον ταπεινώνεις)
• Δεν μας σώζει ούτε η άσκηση, ούτε η αγρυπνία, ούτε η νηστεία, αλλά μόνο η αληθινή ταπεινοφροσύνη. Και αυτό το ομολόγησαν σε κάποιο μεγάλο ασκητή οι ίδιοι οι δαίμονες! [Αγία Θεοδώρα]
• Μεγάλο φάρμακο σωτηρίας είναι η ταπεινοφροσύνη. Διότι, ο σατανάς δεν κατέπεσε από τους ουρανούς ούτε εξαιτίας σαρκικής ακολασίας, ούτε εξαιτίας άλλων υλικών απολαύσεων, αλλά μόνο από υπερηφάνεια. Να γιατί ο Υιός του Θεού έγινε άνθρωπος, για να γίνουμε και μεις, οι υιοί του ανθρώπου, υιοί του Θεού [Μέγας Αθανάσιος]
• Η βασιλεία του Θεού έχει πόρτα χαμηλή. Για να μπεις πρέπει ή να είσαι παιδί ή να σκύψεις [Άγιος Αυγουστίνος]
• Χωρίς ταπείνωση το παν γίνεται μηδέν. Με την ταπείνωση το μηδέν γίνεται το παν [Μέγας Βασίλειος]
• Γνήσιες αρετές είναι εκείνες, που ούτε καν τις υποπτεύεται κανείς [Μέγας Βασίλειος]
• Πολλές φορές η ταπεινοφροσύνη σώζει αυτόν που διέπραξε πολλά και μεγάλα αμαρτήματα! [Μέγας Βασίλειος]
• Η αληθινή ταπεινοφροσύνη κρύβει όχι μονάχα όλες τις άλλες αρετές, αλλά ακόμα και τον εαυτό της [Μέγας Βασίλειος]
• Δύο πράγματα να απομακρύνεις από τον εαυτό σου: να μη θεωρείς τον εαυτό σου αξιόλογο και σπουδαίο, ούτε να νομίσεις ότι κάποιος από τους συνανθρώπους σου είναι καλύτερός σου στην αξία [Μέγας Βασίλειος]
• Γνώση θεοσεβείας σημαίνει γνώση ταπείνωσης και πραότητας. Η ταπείνωση είναι μίμηση του Χριστού η δε έπαρση και η θρασύτητα και η αναίδεια είναι μίμηση του διαβόλου [Μέγας Βασίλειος]
• Η ταπεινοφροσύνη υποδεικνύει στον ανώτερο να υπηρετεί και στον κατώτερο διδάσκει ότι δεν είναι κακό να υπηρετείται [Μέγας Βασίλειος]
• Η υγιής ταπείνωση μαγνητίζει και τον πιο κακοπροαίρετο άνθρωπο, αφού αυτή είναι η στολή της θεότητας [Μέγας Βασίλειος]
• Ο αββάς Ησύχιος συνήθιζε να λέει: “Όταν ο Ιησούς μπήκε στα Ιεροσόλυμα καθισμένος στο ταπεινό υποζύγιο, όλοι άπλωναν τα ενδύματά τους κάτω από τα πόδια του ζώου. Όταν ο Ιησούς όμως το ξεκαβαλίκεψε, κανείς πια δεν τον πρόσεχε”. Έτσι και ο εργάτης της Εκκλησίας, παίρνει αξία και ελκύει τιμές, όσο εξακολουθεί να είναι υποζύγιο του Κυρίου. Αλλιώς….
• Δεν υπάρχει άλλο φυσικό γνώρισμα και σημάδι που να φανερώνει την ιδιότητα των μαθητών του Χριστού, όσο το ταπεινό φρόνημα και η ταπεινή εμφάνιση [Όσιος Ησύχιος ο Πρεσβύτερος]
• Η ταπείνωση και η σκληραγωγία, ελευθερώνουν τον άνθρωπο από κάθε αμαρτία. Διότι η ταπείνωση κόβει τα πάθη της ψυχής και η σκληραγωγία τα πάθη του σώματος [Όσιος Ησύχιος ο Πρεσβύτερος]
• Χαρακτηριστική ιδιότητα του άστρου είναι το φως του. Και χαρακτηριστική ιδιότητα εκείνου που σέβεται και φοβάται τον Θεό είναι η αίσθηση της μηδαμινότητάς του κι η ταπείνωση [Όσιος Ησύχιος ο Πρεσβύτερος]
• Αγάπησε την ταπείνωση σ’ όλα σου τα έργα [Άγιος Ισαάκ ο Σύρος]
• Αυτός που δέχεται με υπομονή και με ταπείνωση τις κατηγορίες, αυτός έφθασε στην τελειότητα [Άγιος Ισαάκ ο Σύρος]
• Η πολυχρόνια υπομονή οδηγεί στην ταπείνωση. Η ταπείνωση οδηγεί στην υγεία της ψυχής. Η υγεία της ψυχής στη γνώση του Θεού. Η γνώση του Θεού, στην αγάπη του Θεού. Και τέλος, η αγάπη του Θεού, στη χαρά του Θεού, τη γλυκύτερη όλων [Άγιος Ισαάκ ο Σύρος]
• Για ό,τι καυχιόμαστε, θα παραχωρήσει ο Θεός να το χάσουμε, για ταπείνωση [Άγιος Ισαάκ ο Σύρος]
• Ταπείνωσε τον εαυτό σου και θα δεις την δόξα του Θεού μέσα σου [Άγιος Ισαάκ ο Σύρος]
• Προ της συντριβής υπάρχει η υπερηφάνεια και προ του χαρίσματος η ταπείνωση [Άγιος Ισαάκ ο Σύρος]
• Η ταπείνωση, με ανερμήνευτο τρόπο, μας ανάγει υπεράνω παντός κτιστού και διατηρεί στη ζωή μας τη Χάρη του Θεού. Ας έχουμε, λοιπόν, στη σκέψη μας μια σοφή προειδοποίηση που λέγει: Ο διάβολος δεν τρώει, δεν πίνει, και αυτός ο τυπικά πιο μεγάλος ασκητής δεν είναι γι’ αυτό λιγότερο διάβολος…. Η ταπείνωση είναι το μόνο όπλο που νικά το διάβολο, ο απαραίτητος όρος της σωτηρίας, η μυστική θεία δύναμη, που συγκλείει εν εαυτή πάντας. Όπου βλαστάνει η ταπείνωση, εκεί βρύει η δόξα του Θεού (Άγιος Ισαάκ ο Σύρος), εκεί ο οφθαλμός του φυτού της ψυχής ανθίζει σε άνθος αμάραντο
• Η ταπεινοφροσύνη είναι ο θρόνος της αγάπης και όλων των άλλων αρετών [Ισίδωρος ο Πηλουσιώτης]
• Την λησμονιά των αμαρτημάτων την προκαλεί η υπερηφάνεια, διότι η ενθύμησή τους προξενεί ταπεινοφροσύνη [Άγιος Ιωάννης ο Σιναΐτης]
• Με την συμμαχία της Αγίας Τριάδας να οπλισθούμε εναντίον των τριών: Φιληδονίας, Φιλαργυρίας, Φιλοδοξίας, διά των τριών: Εγκράτειας, Αγάπης και Ταπείνωσης [Άγιος Ιωάννης ο Σιναΐτης]
• Η υπερηφάνεια, μερικούς από τους Αγγέλους τους μετέβαλε σε δαίμονες, ενώ η ταπεινοφροσύνη, οπωσδήποτε μερικούς από τους δαίμονες μπορεί να τους μεταβάλει σε Αγγέλους. Γι’ αυτό ας έχουν θάρρος όσοι έπεσαν [Άγιος Ιωάννης ο Σιναΐτης]
• Άλλο πράγμα είναι το να ταπεινοφρονεί κανείς, άλλο το να αγωνίζεται να ταπεινοφρονεί και άλλο το να επαινεί τον ταπεινόφρονα. Το πρώτο είναι των τελείων, το δεύτερο των αληθινών υποτακτικών και το τρίτο όλων των πιστών [Άγιος Ιωάννης ο Σιναΐτης]
• Εάν ο λογισμός δεν παινεύεται πλέον για φυσικά προτερήματα, αυτό είναι σημάδι ότι αρχίζει να έρχεται η υγεία [Άγιος Ιωάννης ο Σιναΐτης]
• Η ταπεινοφροσύνη είναι θεϊκή σκέπη που σκεπάζει τα μάτια μας, για να μη βλέπουμε τα κατορθώματά μας [Άγιος Ιωάννης ο Σιναΐτης]
• Τα πτηνά φοβούνται την θέα του γερακιού. Το ίδιο και οι εργάτες της ταπεινοφροσύνης τον ήχο της αντιλογίας [Άγιος Ιωάννης ο Σιναΐτης]
• Νεύρα και δρόμοι της ταπεινοφροσύνης, αλλ’ όχι και αποδείξεις, είναι η ακτημοσύνη, η απόκρυψη της σοφίας, η απλή ομιλία, η ζήτηση της ελεημοσύνης, η απόκρυψη της ευγενικής καταγωγής και η απομάκρυνση της πολυλογίας [Άγιος Ιωάννης ο Σιναΐτης]
• Η ταπεινοφροσύνη είναι ουράνιος ανεμοστρόβιλος που μπορεί να ανεβάσει την ψυχή από την άβυσσο της αμαρτίας στα ύψη του ουρανού [Άγιος Ιωάννης ο Σιναϊτης]
• Σε ανθρώπους πνευματικούς αφήνει πολλές φορές ο Θεός κατ’ οικονομία μερικά ασήμαντα πάθη. Κατηγορώντας δε αυτοί συνεχώς τον εαυτό τους για τα μικρά αυτά πάθη, αποκτούν αναφαίρετο πλούτο ταπεινοφροσύνης [Άγιος Ιωάννης ο Σιναΐτης]
• Όπως είναι αρκετά δύσκολο να σκοτώνει κάποιος ένα άγριο θηρίο χωρίς όπλο, έτσι είναι αρκετά δύσκολο να αποκτήσει κάποιος την αοργησία χωρίς ταπείνωση [Άγιος Ιωάννης ο Σιναΐτης]
• Αγάπη και ταπείνωση! Ιερό ζευγάρι! Η μία υψώνει και η άλλη συγκρατεί όσους υψώθηκαν και δεν τους αφήνει ποτέ να πέσουν [Άγιος Ιωάννης ο Σιναΐτης]
• Ο λόγος για τον οποίο είσαι ταπεινός, είναι για να απαλλαγείς από την αλαζονεία. Αν λοιπόν διά της ταπεινοφροσύνης περιπέσεις στην υπερηφάνεια, είναι προτιμότερο να μην είσαι ταπεινός [Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος]
• Αν πεις για τον εαυτό σου ότι έχεις καλή φήμη, έγινες άχρηστος, έστω και αν πράγματι είσαι καλός. Αν δε χαρακτηρίσεις τον εαυτό σου ως αχρείο, τότε έγινες εύχρηστος, έστω και αν δεν είσαι καλός [Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος]
• Όταν προκληθούμε για έναν αγώνα, πρέπει να τον αντιμετωπίζουμε με γενναιότητα. Όταν όμως δεν προκαλούμαστε, ας μένουμε ήσυχοι και ας περιμένουμε τον καιρό των αγώνων για να δείξουμε και την ταπεινοφροσύνη μας και τη γενναιότητά μας [Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος]
• Όσο είσαι σπουδαίος, άλλο τόσο να είσαι ταπεινός. Όσο ανεβείς ψηλά, έχεις ανάγκη να πάρεις τα μέτρα σου για να μην πέσεις [Ιωάννης Χρυσόστομος]
• Στο Θεό αρέσει περισσότερο η ταπείνωση για το κακό που κάναμε, παρά η υπερηφάνεια για το καλό που κατορθώσαμε [Ιωάννης Χρυσόστομος]
• Ο χριστιανός που θέλει να κληρονομήσει την αιώνια ζωή πρέπει: να ταπεινώνει την ψυχή του μπροστά στον Θεό και ουδέποτε να υψώνει την κεφαλή εναντίον του πλησίον του [Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος]
• Ξέρει τον εαυτό του προπάντων εκείνος που δεν έχει μεγάλη ιδέα γι’ αυτόν [Ιωάννης ο Χρυσόστομος
• Το θεμέλιο της πνευματικής ζωής είναι η ταπεινοφροσύνη [Ιωάννης Χρυσόστομος]
• Εκείνο που δοκιμάζει την αληθινή ταπείνωση στην καρδιά, είναι η περιφρόνηση, κάποτε δε και ο εξευτελισμός από τους άλλους [Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος]
• Όπου εμφανισθεί απέραντη ταπείνωση, ο δεσμός για τις αμαρτίες λύθηκε [Άγιος Ιωάννης της Κλίμακας]
• Κάθε προσπάθειά μας όταν δεν συνοδεύεται από ταπείνωση είναι ξένη προς το Θείο θέλημα. Αυτό ας αποτελεί κριτήριο για όλες τις πράξεις μας και για ολόκληρη τη ζωή μας [Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος]
• Μόνο μια αρετή υπάρχει, την οποία δεν μπορούν να μιμηθούν οι δαίμονες: η ταπείνωση [Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος]
• Όπως εκείνος που κρατάει αρώματα προδίδεται και χωρίς να το θέλει από την ευωδία, έτσι κι όποιος έχει μέσα του το Άγιο Πνεύμα προδίδεται από τα λόγια και την ταπείνωσή του [Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος]
• Όπως ο φτωχός, βλέποντας τους βασιλικούς θησαυρούς, νιώθει περισσότερο τη φτώχεια του, έτσι κι εκείνος που μελετάει τις αρετές των μεγάλων οσίων, αποκτάει πιο ταπεινό φρόνημα (Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος)
• Σε όποιον έχει ταπεινοφροσύνη, δεν θα βρεις οργή, αντιλογία, μίσος [Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος]
• Ο Χριστιανός χρειάζεται δύο φτερούγες για να πετάξει και να πάει στον Παράδεισο: την ταπείνωση και την αγάπη [Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός]
• Όπως απ’ όλες τις κακίες και τα πάθη μεγαλύτερη είναι η υπερηφάνεια που μπόρεσε και αγγέλους ακόμη του Θεού να γκρεμίσει απ’ τον ουρανό, έτσι, από την άλλη μεριά, μεγαλύτερη απ’ όλες τις αρετές είναι η ταπεινοφροσύνη [Αββάς Λογγίνος]
• Σκέφτομαι ότι, καθώς η χειρότερη απ’ όλες τις αμαρτίες είναι η υπερηφάνεια, αφού έρριξε κάποιους από τον ουρανό, έτσι και η ταπεινοφροσύνη έχει τη δύναμη και απ’ αυτά τα απύθμενα να ανεβάσει πάνω τον άνθρωπο, έστω κι αν έχει αμαρτήσει όσο και ο διάβολος. Γι’ αυτό και ο Κύριος μακαρίζει αυτούς που έχουν ταπεινό φρόνημα [Άγιος Λογγίνος]
• Ο Διάβολος παρουσιάστηκε κάποτε στον άγιο Μακάριο και του είπε: Ό,τι κάνεις, το κάνω. Νηστεύεις και εγώ δεν τρώω ποτέ. Κάνεις αγρυπνίες κι εγώ δεν κοιμάμαι ποτέ. Μόνο ένα πράγμα που κάνεις δεν μπορώ να το κάνω. –Ποιο είναι αυτό; ερωτά με απορία ο Άγιος. –Να ταπεινωθώ, απαντά ο Διάβολος
• Ο ταπεινός δεν πέφτει ποτέ, διότι από πού να πέσει, αφού είναι πιο κάτω απ’ όλους; [Άγιος Μακάριος ο Αιγύπτιος]
• Βάση του πλούτου είναι ο χρυσός (το χρήμα), ενώ της αρετής η ταπείνωση. Όπως λοιπόν όποιος δεν έχει χρυσάφι (χρήμα) είναι φτωχός, έστω και αν δεν φαίνεται στους έξω, έτσι και χωρίς ταπείνωση ο αγωνιστής δεν είναι ενάρετος [Όσιος Μάξιμος ο Ομολογητής]
• Όποιος ανεβαίνει στην ταπεινοφροσύνη, χαμηλώνει την ιδέα για τον εαυτό του [Όσιος Μάξιμος ο Ομολογητής]
• Είναι καλό για τον αγωνιστή να έχει μικρότερη ιδέα για τα επιτεύγματά του, να πράττει όμως ανώτερα από τη δειλία του! [Όσιος Μάξιμος ο Ομολογητής]
• Ανάμειξε την απλότητα με την εγκράτεια και πάντρεψε την ταπεινοφροσύνη με την αλήθεια και τότε θα φανείς ομοτράπεζος με την δικαιοσύνη, που όπως σε τραπέζι, συνήθως πηγαίνει και κάθε άλλη αρετή [Όσιος Μάξιμος ο Ομολογητής]
• Όταν έχεις πολλή ταπεινοφροσύνη και γενναίο φρόνημα, ποτέ δεν πρόκειται να αγγίζει την ψυχή σου επίρρεια δαιμονική [Όσιος Νείλος ο Ασκητής]
• Η ευτυχία, η έσωθεν χαρά, εκπηγάζει από την ταπείνωση [Άγιος Νεκτάριος]
• Όπου βρίσκεται η αληθινή κατά Χριστόν ταπείνωση, εκεί βρίσκονται μαζεμένες και όλες οι άλλες αρετές που μας υψώνουν προς τον Θεό [Άγιος Νεκτάριος]
• Πουθενά δεν βρίσκεται η αγάπη χωρίς ταπείνωση, ούτε ταπείνωση χωρίς αγάπη Ο κλέφτης αποφεύγει τον ήλιο και ο υπερήφανος καταφρονεί την ταπείνωση [Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης]
• Η ταπείνωση είναι τόσο αναγκαία, όσο και το βάπτισμα [Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης]
• Γίνου μωρός για την αγάπη του Θεού και θα είσαι σοφώτερος και από τον Σολομώντα! [Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης]
• Μάθε από μόνος σου να ταπεινώνεσαι και να μην αυτοεπαινείσαι, γνωρίζοντας τον εαυτό σου και όλα τα έργα σου πως είναι μηδέν! [Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης]
• Αδελφέ, εάν αγαπάς να έχεις την ειρήνη στην καρδιά σου, αγωνίσου να την βάλεις από την πόρτα της ταπείνωσης, διότι άλλη πόρτα δεν υπάρχει εκτός από την ταπείνωση [Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης]
• Ο κλέφτης αποφεύγει τον ήλιο και ο υπερήφανος καταφρονεί την ταπείνωση [Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης]
• Αν έφτασες από ταπεινό γένος σε υψηλά αξιώματα, θυμήσου την καταγωγή σου και θα σε προφυλάξει από τα θηρία της υπερηφάνειας και της υψηλοφροσύνης Ο κλέφτης αποφεύγει τον ήλιο και ο υπερήφανος καταφρονεί την ταπείνωση [Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης]
• Θέλεις να ξέρεις, άνθρωπε, πότε είναι στεριωμένες οι αποφάσεις σου; Όταν δεν έχεις κανένα θάρρος στον εαυτό σου και όταν είναι όλες θεμελιωμένες με ταπείνωση στην ελπίδα και το θάρρος του Θεού [Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης]
• Εάν ο άνθρωπος κατηγορεί τον εαυτό του μπροστά στον Κύριο (και έτσι ταπεινώνεται), τον αγαπά ο Κύριος [Αββάς Ποιμήν]
• Ό,τι δεν γίνεται με ταπεινοφροσύνη και πνευματική γνώση, ό,τι και να είναι αυτό, σε τίποτα δεν ωφελεί εκείνον που το πράττει [Όσιος Συμεών ο Νέος Θεολόγος]
• Όπου υπάρχει αληθινή ταπείνωση, εκεί υπάρχει και βυθός ταπεινοφροσύνης. Και όπου υπάρχει ταπεινοφροσύνη, εκεί υπάρχουν και ελλάμψεις του Αγίου Πνεύματος [Όσιος Συμεών ο Νέος Θεολόγος]
• Όπου υπάρχει αίσθηση πνευματικής φτώχειας, εκεί υπάρχει και το χαρμόσυνο πένθος, εκεί και τα αδιάκοπα χυνόμενα δάκρυα, που καθαρίζουν την ψυχή που τ’ αγαπά, την καθιστούν τελείως φωτεινότατη [Όσιος Συμεών ο Νέος Θεολόγος]
• Ο Θεός δεν βλέπει στο πρόσωπο, ούτε στην εξωτερική μόνο εμφάνιση των ηθών, ούτε στις κραυγές μας, αδελφοί, αλλά στην συντριμμένη και ταπεινωμένη καρδιά… [Όσιος Συμεών ο Νέος Θεολόγος]
• Βρίσκονται πολλοί άνθρωποι στον κόσμο, που όσα κερδίζουν από μέρους της μάθησης και των γνώσεων, άλλο τόσο χάνουν από μέρους της μετριοφροσύνης [Ανώνυμος Άγιος Πατέρας]
• Την ευεργεσία των άλλων να τη διηγείσαι και στους άλλους, σε δε όταν ευεργετείς, σιώπα! [Ανώνυμος Άγιος Πατέρας]
• Η ταπείνωση είναι η ρίζα των αρετών, η αγάπη το δέντρο, κλωνάρια και καρποί είναι όλες οι άλλες αρετές. Η ύψωση των ανθρώπων βρίσκεται στην ταπείνωση [Ανώνυμος Άγιος Πατέρας]
• Αν επιτελείς πολλά καλά έργα, είτε ελεημοσύνες, είτε προσευχές, είτε νηστείες, ή έστω και κάθε άλλη αρετή, όταν δεν τεθεί σαν θεμέλιο η ταπεινοφροσύνη, άδικα όλα οικοδομούνται και μάταια [Ανώνυμος Άγιος Πατέρας]
• Εάν δεν αγαπάς να σε κολακεύουν, τότε δεν θα λυπάσαι και όταν σε περιγελούν Ο κλέφτης αποφεύγει τον ήλιο και ο υπερήφανος καταφρονεί την ταπείνωση [Ανώνυμος Άγιος Πατέρας]
• Αυτός που έχει ταπείνωση, ταπεινώνει τους δαίμονες. Εκείνος που δεν έχει ταπείνωση, εμπαίζεται από τους δαίμονες [Γέροντας ασκητής]
• Η πνευματική προκοπή, αδελφοί μου, είναι η ταπείνωση. Γιατί άλλη προκοπή δεν υπάρχει. Όσο, δηλαδή, κατεβαίνει ο άνθρωπος σε ταπείνωση, τόσο ανεβαίνει σε πνευματικό ύψος [Γέροντας ασκητής]
• Προτιμώ ήττα που θα συνοδεύεται από ταπεινοφροσύνη, παρά νίκη που θα συνοδεύεται από υπερηφάνεια [Από το ‘Γεροντικό’]
• Μόνο αυτός που έχει ταπείνωση λαμβάνει δώρα απ’ τον Θεό, τα αποδίδει στον Θεό και τα χρησιμοποιεί προς δόξαν Του [Γέρων Πορφύριος]
• Η ταπεινοφροσύνη καταπολεμεί τα πάθη και το διάβολο και αναπληρώνει τα έργα των αδυνάτων" [Ανώνυμος Μοναχός]
• Ταπείνωσον τον λογισμόν της υπερηφανείας, πριν η υπερηφάνια σε ταπεινώση Εφραίμ ο Σύρος
• Ματαία πάσα άσκησις, πάσα εγκράτεια, πάσα υποταγή, πάσα ακτημοσύνη και πάσα πολυμάθεια, ταπεινοφροσύνης εστερημένη Εφραίμ ο Σύρος
• Όπως η σκιά ακολουθεί το σώμα, έτσι και τους ταπεινούς στοχασμούς ακολουθεί το έλεος του Θεού Ισαάκ ο Σύρος
• Σμίκρυνσον σεαυτόν εν πάσι προς πάντας ανθρώπους, και υψωθήση. Όπου γαρ βλαστάνει η ταπείνωσις, εκεί η του Θεού δόξα βρύει Ισαάκ ο Σύρος
  • Ταπείνωσε τον εαυτό σου μπροστά στους άλλους και θα υψωθείς. Διότι όπου βλαστάνει η ταπείνωση, εκεί αναβλύζει η δόξα του Θεού Ισαάκ ο Σύρος

Διάφοροι

• Η ταπεινοφροσύνη αποτελεί το μεγαλείο του ανθρώπου
• Ταπεινοφροσύνη είναι το στερεό θεμέλιο όλων των αρετών Κομφούκιος
• Όταν ένας παραμένει μετριόφρων, όχι όταν τον επαινούν, αλλά όταν τον κατηγορούν, αυτός είναι ο πραγματικός μετριόφρων Ζ.Π.Ρίχτερ
• Θαύμαζε περισσότερο το μεγαλείο μιας ταπεινότητας, από την ταπεινότητα ενός μεγαλείου
• Ο άνθρωπος της επιφάνειας δεν είναι άνθρωπος του βάθους και γι’ αυτό δεν μπορεί να γίνει άνθρωπος του ύψους
• Ο ταπεινός είναι συνοδοιπόρος του Θεού
• Η ταπεινοφροσύνη δεν κρύβει μονάχα όλες τις άλλες αρετές. Κρύβει και τον εαυτό της
• Αποφεύγει τους επαίνους εκείνος που τους αξίζει
• Ας ήταν να έφθανα τόσο ψηλά, ώστε να γίνω ένα χαλάκι που οι άνθρωποι θα σκουπίζουν τα πόδια τους
• Τα μικρά ρυάκια φλυαρούν με θόρυβο, γιατί δεν έχουν βάθος. Οι μεγάλοι ποταμοί κυλάνε σιωπηλοί
• Κάθε προσθήκη στη γνώση είναι αύξηση στην ταπείνωση. “Έν οίδα ότι ουδέν οίδα” (Σωκράτης). Κάθε προσθήκη στην ταπείνωση είναι αύξηση στην αρετή. “Πας ο ταπεινών εαυτόν υψωθήσεται” (O Κύριος)
• Γύρε αν θέλεις να υψωθείς Κωστής Παλαμάς
• Κύριε, έχω μια παράκληση: Μην αφήσεις ποτέ να αντιληφθώ κάποιες αρετές, που έτυχε να έχω Πωλ Κλωντέλ
• Η βασιλεία του Θεού έχει θύρα χαμηλή. Για να περάσεις πρέπει ή να είσαι παιδί ή να σκύψεις
• Το να νομίζεις πως είσαι ενάρετος, σημαίνει πως έπαψες να είσαι
• Όταν ένας ταπεινός άνθρωπος ξεχνά τον εαυτό του, ενώνεται με τον Θεό Λέων Τολστόι
• Για να γίνει ο Θεός το πάν στη ζωή σου, πρέπει εσύ να γίνεις μηδέν
• Ο αληθινός χριστιανός, που αυξάνει στην αρετή, μοιάζει σαν το στάχυ. Όσο περισσότερο ωριμάζει, τόσο βαθύτερα γέρνει το κεφάλι
• Η ταπεινοφροσύνη είναι ένα τέχνασμα της έπαρσης που προσποιείται πως υποβιβάζεται για να ανυψωθεί
• Είναι καλό να θυμόμαστε ότι ολόκληρο το σύμπαν, με μια μηδαμινή εξαίρεση, αποτελείται από άλλους Τζον Άντριου Χολμς
• Η ταπεινοφροσύνη είναι το καλύτερο κι ασφαλέστερο είδος ρεαλισμού που γνώρισα Βενιαμίν Φραγκλίνος
• Η ταπεινοφροσύνη είναι μια αρετή που όλοι πρεσβεύουμε αλλά κανείς δεν την εφαρμόζει Τζον Σέλντεν
• Η ταπεινοφροσύνη είναι ο βωμός, που πάνω του θέλει να κάνουμε τις θυσίες μας ο Θεός Λα Ροσφουκώ
• Για να πιεις νερό απ’ την πηγή, πρέπει πρώτα να σκύψεις.
• Η ταπεινότητα είναι η ρίζα της μεγαλοσύνης
• Ζυγώνουμε όλο και κοντύτερα στη μεγαλοσύνη, όσο πιο μεγάλοι είμαστε στην ταπεινοφροσύνη
• Η γνώση μας κάνει περήφανους, η σοφία ταπεινούς.
• Η ταπείνωση είναι η αρετή των δυνατών
• Θα γινόσουν σοφός, αν δεν νόμιζες ότι είσαι!
• Θεέ μου… κάνε με ταπεινό, αλλά ας γίνει χωρίς να το ξέρω, γιατί τότε θα υπερηφανευτώ για την ταπείνωσή μου!…
• Κύριε, μην αφήσεις ποτέ ν’ αντιληφθώ κάποιες αρετές που έτυχε να έχω Πωλ Κλωντέλ
• Η ταπεινοφροσύνη είναι η κλωστή που συγκρατεί όλα τα μαργαριτάρια της αρετής
• Προτιμώ τα λάθη που με κάνουν ταπεινό, παρά τις επιτυχίες που μου υποθάλπτουν τον εγωισμό και μου ανάβουν την έπαρση
• Προτιμώ τα ελαττώματα που με κρατούν ταπεινό Τελώνη, παρά τις αρετές που μου ανάβουν την οίηση και με καταντούν υπερόπτη Φαρισαίο
• Η αληθινή μετριοφροσύνη δεν είναι το να κατηγορείς, αλλά το να μη μιλάς καθόλου για τον εαυτό σου Σκωτ
• Ωρίμασα. Δεν πιστεύω σε καμιά υπεροχή μου Κων/νος Τσάτσος
• Υπάρχει κάτι χειρότερο από την αλαζονεία του υπερήφανου κι αυτό είναι η αλαζονεία του ταπεινού Ιάσων Ευαγγέλου
• Ακολουθήστε με, είπε ο Σοφός, και τους άφησε να περάσουν πρώτοι.

Παροιμίες για την ταπεινοφροσύνη

Ελληνικές παροιμίες

• Αν είσαι και ψηλά, βλέπε και χαμηλά
• Από δήμαρχος, κλητήρας
• Αποφεύγει τους επαίνους, εκείνος που τους αξίζει
• Γένου, κοιλίτσα μου, τρανή, σαν του βοδιού την κεφαλή
• Δεν μπαίνει κανείς καβάλα στον παράδεισο
• Καλλογνωμιά και ομορφιά θέλουν ταπεινοσύνη
• Ο Θεός μεγάλους ταπεινώνει και ταπεινούς υψώνει
• Ο περήφανος έφυγε καβάλα και γύρισε πεζός
• Όποιος νομίζει ότι ξέρει λίγα, αυτός ξέρει πολλά
• Όσο είσαι πάντα φαίνου και λιγάκι παρακάτω
• Όσο είσαι, Γιάννη, φαίνου και λιγάκι παρακάτω
• Όσο το μήλο κρύβεται, τόσο μοσχομυρίζει
• Όσος είσαι, Γιάννη, δείξου. Και κομμάτι παρακάτω
• Πάντα δείχνε πόσος είσαι, όχι όμως παραπάνω
• Ποτέ σου μην περιφρονείς τα κάτω σκαλοπάτια, γιατί αυτά πρωτοπατείς και βγαίνεις στα παλάτια
• Ποτέ το μάτι δεν μπορεί να υψωθεί πιο πάνω από τα ματοτσίνορα
• Στο γάμο πάει ο γάιδαρος ή για νερό ή για ξύλα
• Τα μεγάλα δάση μένουν βουβά
• Το βαθύ ποτάμι δεν κάνει κρότο. Ο βαθύς ο ποταμός τρέχει και δεν ακούγεται
• Το βαθύ ποτάμι κρότο κάνει
• Τον γάιδαρο που πείθεται ευκολότερα, φορτώνουν περισσότερο
• Φτωχός άγιος, δοξολογιά δεν έχει
• Χίλια να ξέρεις, ρώτα κι ένα

Παροιμίες άλλων λαών

• Το αρνί γονατίζει για να θηλάσει [Κινέζικη παροιμία]
• Σπουδαία γεγονότα θα προέλθουν από ταπεινές καταστάσεις [Κινέζικη παροιμία]