အုပ်

Burmese

Etymology

From Proto-Tibeto-Burman *ʔup (“to cover, incubate, hatch”). Cognate with Mizo [Term?] (up, “shelter”). The Tibeto-Burman root is likely allofamic with Proto-Sino-Tibetan *(g/k)wap (“to hatch, incubate, cover”), the latter whence Old Chinese 蓋 (OC *kaːbs, *kaːb, *ɡaːb, “to cover”) (STEDT).

Pronunciation

• IPA^(key): /ʔoʊʔ/
• Romanization: MLCTS: up • ALA-LC: ʼupʻ • BGN/PCGN: ok • Okell: ouʔ

Verb

အုပ် • (up)

1. to cover
2. to give another coating using a different color
3. to command and govern
4. to maintain
5. to add coriander or garnishes when the pot is about to be put down
6. to cover ripe fruit with something (burlap, straw) to ripen it
7. to cover and hide
8. to restrain, subdue, suppress
9. to administer, take charge, look after
10. to wind up, conclude
11. to complete a rhyme, cap a verse, add antistrophe
12. (slang) to harass the other side (with hard words, etc.), to attack
13. (slang) to devour

Classifier

အုပ် • (up)

1. the herd, a word used to count books, etc.
2. a word used to count the number of times a gatha mantra is recited

Noun

အုပ် • (up)

1. an insert with a cover made of diapers, etc.
2. a group of animate and inanimate (herd, tree)

Derived terms

• ကျေးရွာအုပ်စု (kye:rwaupcu.)
• ကျောင်းသုံးစာအုပ် (kyaung:sum:caup)
• ကျောင်းအုပ် (kyaung:up)
• ကျောင်းအုပ်ကြီး (kyaung:upkri:)
• ကျောင်းအုပ်ဆရာကြီး (kyaung:uphca.ra-kri:)
• ကျောင်းအုပ်ဆရာမကြီး (kyaung:uphca.rama.kri:)
• ကြက်မအုပ် (krakma.up)
• ကော်ပီစာအုပ် (kaupicaup)
• ချွန်းအုပ် (hkywan:up)
• ချောင်းအုပ် (hkyaung:up)
• ခေါင်အုပ် (hkaung-up)
• ဂိုဏ်းအုပ် (guin:up)
• ငါးမြင်းအုပ်ဖား (nga:mrang:uphpa:)
• ငါးအုပ်ဖား (nga:uphpa:)
• စာအုပ် (caup)
• ဆွမ်းအုပ် (hcwam:up)
• ဆေးရုံအုပ် (hce:rum-up)
• ညောင်အုပ် (nyaung-up)
• တိုက်အုပ် (tuik-up)
• တောင်မည်းအုပ် (taungmany:up)
• တောအုပ် (tau:up)
• ထောင့်ကြီးအုပ် (htaung.kri:up)
• နားရင်းအုပ် (na:rang:up)
• ပွဲတော်အုပ် (pwai:tauup)
• ပေခွက်အုပ် (pehkwak-up)
• ဖုံးအုပ် (hpum:up)
• ဗလာစာအုပ် (ba.lacaup)
• ဘရိတ်အုပ် (bha.rit-up)
• မီးအုပ်ဆောင်း (mi:uphcaung:)
• မုန့်အုပ်ကလေး (mun.upka.le:)
• ရင်အုပ် (rang-up)
• ရင်အုပ်မကွာ (rang-upma.kwa)
• ရွက်အုပ်သီး (rwak-upsi:)
• လက်ဝါးကြီးအုပ် (lak-wa:kri:up)
• လက်အုပ်ချီ (lak-uphkyi)
• လက်အုပ်မိုး (lak-upmui:)
• သွေးအုပ်စု (swe:upcu.)
• သားအုပ်မ (sa:upma.)
• သိုးအုပ် (sui:up)
• အရှေ့အုပ်စု (a.hre.upcu.)
• အုပ်ချုပ် (uphkyup)
• အုပ်စား (upca:)
• အုပ်စိုး (upcui:)
• အုပ်စီး (upci:)
• အုပ်စီးနွား (upci:nwa:)
• အုပ်စီးမပျက် (upci:ma.pyak)
• အုပ်စု (upcu.)
• အုပ်ဆိုင်း (uphcuing:)
• အုပ်ဆေး (uphce:)
• အုပ်ဆောင်း (uphcaung:)
• အုပ်ထွေ (uphtwe)
• အုပ်ထိန်း (uphtin:)
• အုပ်ထိန်းသူ (uphtin:su)
• အုပ်ဒိုင် (upduing)
• အုပ်ပေါင်း (uppaung:)
• အုပ်မှည့် (uphmany.)
• အုပ်မိ (upmi.)
• အုပ်အုပ်ဆိုင်းဆိုင်း (up-uphcuing:hcuing:)
• အုပ်အုပ်ဆိုင်းဆိုင်း (up-uphcuing:hcuing:)

 

Further reading

• “အုပ်” in Myanmar–English Dictionary (Myanmar Language Commission 1993). Searchable online at SEAlang.net.

Mon

Pronunciation

• IPA^(key): /ʔu/

• Audio:

  (file)

Etymology 1

Noun

အုပ် (ʼup)

1. block billet of wood jungle bush thicket.

Etymology 2

Burmese အုပ် (up).

Verb

အုပ် (ʼup)

1. to cover
2. to preside over
3. to be covered

Noun

အုပ် (ʼup)

1. volume or separate part of book quantifier for books lengths of cloth.

References

• Shorto, H.L. (1962) A Dictionary of Modern Spoken Mon‎^[1], London: Oxford University Press. Searchable online at SEAlang.net.