^ — Num . 4.

ife

COM ED IA FAMOSA.
L A RIG G r a n ^ ^ í

CE N O BI A:
DE DON PEDRO CALDERON DE LA BARCA.
yxtsrponmlihfed

P ER S ON AS QU E
H AB LAN EN E L L A . zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZ
k
Aureliano. -JL Un Co f» *4 Irene. — —
Dedo 1' Soldados Rom anos- Crotilda. — —"
i zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
Libio , Infante.— La Rey na Cenobia— Soldados de Cenobia.-
Perjio, Soídado^ AJlrea, Sacsrdotifa.^ I Mujicos.

J O R N A D A P R I M E R A.

Sale Aureliano vejlido de fidcs, com o ajfom brado.

Aur. ^ ^ S p e r a , fom b r a fr ia . "Ma s d er p ier t o , ó d or m id o,

p á lid a im a gen de m i fan taíi^ j n o foy q u ien t an t as ve ze s a t r evid o,
ilu fion a n im a d a , n o fin gr an d e m yfter icí,
en a p a r en t es b u lt os d ila t a d a , fefior m e n om b r o d el R o m a n o I m p e-
iio j e con fu m a el vien t o, r io ?
liberes fa n t a fm a de m i p en fa m ien t cu í cu ya fu er t e a p r eh en fion , cu ya p or fia
N o h u ya s ve lo zjp e r o qué es eft ó,Cielo? m e r in d e á u n a m or t a l m ela n colia ,
t an t as con fu fion es d u er m o, ó velo? t a n t o , qu e p o r n o ve r en la s Ciu d a d e s
au n qu e en m i ya es lo m ifm o la p o m p a de fob er via s M a ge ft a d cs ,
q u a n d o en t a n c i e g o , en t a n ob fcu r o ven go á h a b it a r d eü er t os or izon t es, J
a b ifm o, y á fer R e y de la s fieras en los m on tes?
de m i d ifcu r fo in cier t o, p u es fi eñ e fo y,q u é m u ch o la sp a íEon es,
J k) qu e d or m id o vi , fu eñ o d efp ier t o. qu e m e op r im en d efp ier t o,
P u es ot r a ve z ( a y Cie lo s ! ) m e p a r ece en tr e la s fom b r a s d e l filencio m u er t o,
qu e Qu in t ilio á la viít a fe m e ofr ece, d,én cu e r p o , y vo z á va n a s ilu fion es?
de La u r e l cor on a d o, Si el a lm a n u n ca d u e r m e ,'
e l r oft r o en fa n gr en t a d o, :om o in m or t a l, y Ce fa r q u ifo h aaen n e.
y por . va r ia s h er id a s eñ e in fla n t e p equ eñ o?
ver t ien d o h or r or es,d er r a m a n d o vid aas:
s: >or q n o r in d e á la a m b ición el fu eñ o?
y con vo z t em er ofa er o qu é es lo qu e veo?
m e d ecia en a n gu ft ia t a n p cn o fa : ó los ojos m e m ie n t e n , ó el d efeoí
vé z a q u i m i L a u r e l , m i Ce t r o t om a , u n a Co r o n a de La u r e l fa gr a d o
^ u e t u fer ás Em p er a d or de R o m a ; eftá fob r e eftas p e ñ a s , y el d or a d o
cu ya
cu ya vo vo zz ,, en el vien t o d efa t a d a , Ce t r o m as a d ela n t e,
f o i i ^ a fu e de m i d ich a im a gin a d a . en igm as fon d e m i d í f w r f o eiya n t e.
A Dejt "

" p u J m ^ -
 La Gran CtfiobU. zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUT
Defcubtefe fobre un peBafco la Corona, y zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLK
fo ^ ip a s lo m as r em ot o
el Cetro entre unas ram as. ^^ d el M u n d o , q u e ign or á el So l,
T a n d ecla r a d a s íefia s, ^ , ¿ j lc a n d o eílr ella d os glob os,
fino es,q en ve z de t r o n co s ,cñ a s p eñ a s T~u j q u e en fíu igr ien t a s yxwutsrqponmlkjigfedc
Vito rias
' Ce t r o s d a n ', y ellos vie n d o m is co n - r flem pre a l t i v o , fiem pre h e r o yco ,
go s a s , . t a n t a s .Veces de la m u er t e
m e r in d en fr u t o en cor on a d a s h ojas., - el b r a zo t u vift e o cio fo :
So b e r a n a T ya r a , 'co'm o en d cfier t a s ca m p a ñ a s ,
fe ñ a fe liz d e m i fo r t u n a r a r a , en r u ít ico t r a ge com o
p e r d o n a , fi m e a t r e vo vive a co b a r d a d o el br ío?
á t u De id a d , p o r q u e u ñ a lie n t o n u e vo , eílá e l va lo r t em er ofo?
u n efp ir it u a lt ivo , q u e m e in fla m a Bu e lve a l E xe r cit o , b u e lye ,
e l c o r a zo n , á, t a n t o h o n o r m e lla m a ; d a n d o 'á J os Cí e lo s aíFom bros,.
J l a l i d , fieras, fa lid de la s o b fcu r a s ^ á d a r a l T i b e r vit or ia s,
j cá r celes q u e os la b r a r o n p eñ a s d u r a s, q u e h a r á n tu n om b r e fa m o fo :
ve n id , ve n id co r r ie n d o , y p or q u e á m i vo z p en d ien t e
y i m i Qor on a cion a í Bñ i d , vien d o ^ e ft é s , co n fu fo , ' y a b fo r t o ,
co m o m i. h o n o r p r e go n o , e fcu ch a , q u e yo da R o m a
q u a n d o R e y d eft os m on t es m e cor on o.. o y E m p e r a d o p te n om b r o.
Zom fe la Corona , y tom a- el Cetro. E n la fu ce flio n de Cla u d io
P e q u e ñ o M u n d o f o y , y eü eílo fu n d o , o cu p ó el R o m a n o So lio
/ t ¿ e n f e r fe ñ o r d e m i, lo fo y d el m un do.. Q u i n t i l i o , cu ya fo r t u n a
E n eft e lifon ger o fu b ió m u c h o , y d u r ó p o co .
cfp e jo fu git ivo m ir a r q u ier o E ft e , a fed io á lo s Gh ifift ia n os,
com o el r e fp la n d e cie n ic fiendo c r u e l , y a m b icio fo ,
La u r e l, a ffien t a en m i d ich o fa fr en t í^ ca u s ó en los p ech os d el vu lgo ,
Mira fe en una fuente.. en ve z de o b e d ie n cia ,, en ojo:
O fa gr a d a figuía! p or q u e es en fu co n d icio n
. h a g a el o r igin a l i la p in t u r a , e l vu lgo u n d isfor m e m on ft r u o
q u e n o p er d on a á n in gu n o,
d eb id a r ever en cia ,
£ o n fer co m p u e ft o de t od os.
• q u á d o e le va d o e n m is d ifcu r fo s ,. h allpi
E ft e , p u e s , a lim en t a d o
q u e y o d o y , y r e cib o la ob ed ien cia ,
d e n o ve d a d e s , fu r io fo
1 ficn d o m i E m p e r a d o r ^ y m i valTallo.
h izo qu e á Qu in t ilio dieíTen
N a r c i fo en u n a fu en t e,
m u er t e fu s S^ oldados p r op r ios ;
d e fu la ifm a b e lle za en a m or a d o,,
y h u ye n d o p o r eft e m on t e,
r in d ió la vi d a j y yo m as dign am en te^
h e r id o , ía n gr ien t o , y fo lo ,
d a n d o t o d a la r ien d a á m i cu id a d o ,
ib a d icien d o : E n t u s m a n os,
ü n o d e m i b e llca a ,
R o m a , el C e t r o , y La u r e l p on goi
Níítr eifo p icn fp fer de m i fiereza.
Afli a ca b ó , cu ya m u er t e
Qiiedafe ittirm do, y faW Afirea, ®n Cap-
ca u s ó n u evos a lb o r o t o s
tan,y Soldados,
a l E xe r cit o a lt e r a d o ,
y í J J lr , E ft e Cs e l q u e va is b u fca n d o ,
p o r q u e en la elección d u d ofos,
/ ){1 lle ga d , ad or aiUc t od os ,
lib e r t a d pi-dieron u n os ,
pues" o y os p r e vie n e el Ci e lo feñor a cla m a r on ot r os.
^ E m p e r a d o r p r o d igjo fo . Yá lo s va n d os d ivid id os,,
D i gn o M o n a r ca d e R o m a , fe a m en a za b a n fu r io fo s ,
á cu yo s va lien t es om br os. for ja n d o r a yo s d e a ce r o
fe a t r eve i fiar el Cielo, en esfer as de h u m o , y p olvo.,
la m a q u in a d e dos P o lo s , ATtien g.po-.que yo , , in fp ir a d a
f ^ , q u e en, alas; de la f^ tna.
 Pedro Calaron de U Bárca.
.zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
Don zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFE
^ n o , p u es es ve r d a d q u e o ygo .
d el O r á cu lo d e Ap o l o ,
" ^ S i m e o fr e ce la fo r t u n a
d icie n d o t a les r a zo n e s ,
^ e l b i e n , p o r q u é n o le gozo?
en m e d io d ellos m e p o n go :
^ q u é a g u a r d o , p u es le m er ezco?
T e n e d la s a r m a s , q u e el Cie lo
^ q u é d u d o , p u es le co n o zco ?
o y os d a r á p r o d igio fo
' ' Se a Ce fa r , a u n q u e lu e go
. E m p e r a d o r , á q u ie n t ie m b le
d e fp ie r t e , q u e a l ca b o t od o
el M u n d o , en fu s e xe s - fo t o .
lo s I m p e r io s fo n foñ a d os.
E ít e es e l fu er t e Au r e li a n o ,
Q u é b u fe o exem p los m a s p r op r ios,
y en fee d e q u e e l Ci e l o p r o p r io
fi es en fu co n ce p t o R e y ,
le elige , fegu id m is p a flb s,
fi p ie n fa q u e eS R e y , u n l o c o ?
d on d e a l e g r e , y ve n t u r o fo
Ajir, P o r q u é , Au r e lia n o , fiifp en d es
co r o n a d o le h a lla r e is
e l a n im o b elicofo?
d e a q u e llo s m ifm o s d e fp o jo s
q u é d u d a s ? Aur D i vi n a Aft r c a ,
^ e p e r d ió Q u i n t i l i o , ve d
n o d u d o yo d e m i h e r o yco
&¿ . q u e r e i s m as t eft im on io.
a n im o m er ecim ien t os
¡E l l o s á m i v o z r en d id os,
-<ipara e l La u r é l q u e co r o n o ,
b a l d ecr et o p o d e r o fo -
1 a n t es p or q u e le m e r e zco ,
o b e d ie n t e s , m e figuieron,
d u d o t e n e r l e , q u e fo lo
b n d e l o h a n h a lla d o io d o .
con figu e m u ch os t r o fe o s f ^ t p i &d ^
J a , p u e s , fu e r t e Au r e lia n o ,
^ u i e n h a / ip r et en d id o p o co s . y
d e xa en fu fp e n fio n e l o cio ,
lo gr a ' e l La u r é l q u e h a s ce ñ id o . P e r o fi el Ci e l o p e r m it e
d ivin a m en t e , y vo fo t r o s ! e ft a e l e c c i ó n , y vo fo t r o s
d e cid q u e Au r e li a n o viva^ i , la o b e d e c e i s , d efd c lu e go
y en fe cr e t o s m yft e r io fo s ^ js vu e ílr o Em p er a d or m e n om b r oj
o b e d e ce d los e fe d o s , y p or fer en la e le cció n
fin exa m in a r e l co m o . ^ e fl r a ñ o , co m o en el t o d o .
N o d e fco n fie s , p o r ve r Ci u d a d eíle m on t e fe a ,
en t r a ge r u í t i co , y t o fco P a l a c i o elt e fitio u m b r o fo ,
vu e ft r o C e f a r , q u e el d ia m a n t e firvan de a lfo m b r a la s' flores,
• l i r ^ lu ce en ga ñ a d o en p lo m o j - y d e d ofeles lo s o lm o s ,
y n o im p o r t a q u e en t r e n u b es de ca r r o firva e íla p e ñ a ,
gu a r d e el So l fu s r a yo s r oxos , d on d e a l e g r e , y ve n t u r o fo
li p o r t r on er a s de n a ca r • ^ me a d or éis j y n o os p a r e zca n
í c j i c f a t a en lin ea s de o r o . e l fitio, y el t r a ge im p r op Tios,
ttTwTviva n u eft r o E m p e r a d o r . I?».. q u e u n a fiera es Ge n e r a l
/
> K^ Cap. Vi v a in il figlos d icliofos de E xe r cit o s n u m er b fos.
Afir. T o d o s fu CeCar t e lla m a n ,
Au r elia n oy^ Toííoí. V i v a , viva .
y el vie n t o co n ecos r o n co s
Á Aürel. Ci e l o s , q u é p r o d igio s t oco?
r ep it e , Au r e lia n o viva .
' ' Aq u e ílc' m on t e p a r ece
"Y| Tod . Vi v a m il figlos d ich ofos.
qu e; d a , p r e ñ a d o de a ffb m b r os,
Aur. V i v a , p a r a fe r azote-
efp ir it u s á la s p eñ a s,
q u e a lm a s in fu n d e en lo s t r o n co s , fa n gr ien t Oy y m o r t a l affóin bKy
o q u e d e Cu cen t r o d u r o de la t ier r a ^ y -para h a ce r
vá a r r o ja n d o p o r t e n t o fo ^ v u c ü r o r en om b r e fam ofo^
.^ va íTa llo s q u e m e o b e d e zca n . p u es j u r o n o en t r a r en R o m a ,
• En a fe d o s t a n d u d o fo s h a lla q u e en ca r r o de oro-
I ^ p u ed en m en t ir los oíd os? m e ve á is ve n ir t r iu n fa n d o
^ p u ed en en ga ñ a r lo s ojOs? d e m as v i d a s , q u e p im p o llo s
en r ofa s r in d e el a b r il,
^ N o , pues^ es cie r t o q u e v e o j . yxtsrponmlihfedcbaYUTRQPONMLJIGFEDCBA
As y en M
 LA Gran zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONM
y en efp iga s el Ago ft o . zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
^ d é s d ifcu lp a s a i ven cid o.
Tocan dentro caxas. AUr . Q u é d ifcu lp a avrA q u e a gu a r d e
P e r o q u é ca xa s efcon d en ^ h o m b r e q u e ve n cid o vien e?
fu vo z en p r o fu n d o s h u ecos, D i , . p o r ve r fi a lgu n o t ien e
y r ep et id a s en ecos, cifcu lp a de fer cob a r d e.
fe l l a m a n , y fe r efp on d en ? Dec. D o n d e en b r a zos d el Al v a n a ce e l
- Ca p . P o r q u e en tu fe lice eft r ella d ia ,
ü em p r é celeb r a n d o viva s , q u e en d ilu vio s de fu e go fe d cfat a,,
y á un m ifm o t iem p o r ecib a s y a l F é n i x ce le ñ ia l la p la ya fr ia
la p oflelTion , y ufes- d ella , ^ jjfis cu n a d e z a f i r , t u m b a de p la t a :
a l E xe r cit o h a lle ga d o d on d e n a ció , p en fa n d o q u e iit or ia ,
P e c i o , Ca p it a n va lien t e^ p u es d e iin a lu z en ot r a fe d ila t a ,
q u e á la s p a r t es d el Or ie n t e fien íp r e S o l , fiem pre vivo , fiem p r e a r -
fu e p o r Qin t ilio em b ia d o. d ien t e ^
Aur. Lle g u e ; p o r q u e le r e cib a ^ á u n a p a r t e d el Aíia en el O r i e n t e _ j ^
d on d e m i vift a le aíTom bre. -J-r-, t " -
Tocan cax¡as ^ y trom petas d viarchar ,y
C m o U ^ ' el Ü ' r r ^ t ^ -
falen Soldados en orden, y detrás Decía
vejlido de luto , ó con arm as negras, Jw
y fe arrodilla delante del J
Cefar.
x^ t^ trüjiy j SLcJl/ r^ h^ s^ ^ t í v v
Dec. N u e v o C e f a r , cu yo n om b r e
á p e f a r d el t iem p o viva ,
cu ya ed a d dé d efen ga ñ os _______ /
de lo in m o r t a l á la ge n t e , ^ D e i d a d j c n q u ie n lo s Áft r o s íe m ir a r ó j
y cu yo I m p e r io fe cu e n t e p a r a h a cer la t a n f u e r t e , co m o b e lla ,
- « y j r figlps, y n o p o r añ os. j ^ q u e en e lla los eft r em os fe igu a la r o n !
• T Ai n en m a r m ol in m o r t a l L u n a , Sa t u r n o , y la m a yo r E ft r e lla
d u r en et er n a s t u s glo r ia s , la r in d ie r a n m et a les q u e en gen d r a r on ,.
afli v j v a n t u s Vit or ia s M e r c u r i o in gen io ; J ú p it e r veiit u r a ,'
en la m in a s -de m e t a l. ^ ¡^ JVIarte va lo r í y Ve n u s h e r m o fu í a . i *^
Afli en j a f p e , y b r on ce fu e r t e E ft a , p u es. Am a zo n a , e fla q u e a l fu elc'
ella t u a s t en ga s t a n b e lla s , a d m ir a ci to n a c i ó , y h e r m o fa , y fiera,
q u e ye n d o á m a t a j t e e n e lla s m on ft r u oTu e de la T i e r r a , y a u n d el
íe h a lle b u r la d a la m u er t e. Cie lo ;
Afli e xce d a n á lo s d ias fu e r a m o n íln io , C e l Ci e lo lo s t u vie r ¿!
la s h oja s d e tu la u r e l, co n b é lico f u r o r , m a r cia l d e fvclo ,
q u e n o ca ft igu es cr u e l fiem p r e lib r e fu p a t r ia con íid er a,.
h s a d ver lid a d es m ia s. d icien d o ve n ce d o r a , q u e es en va n o
A l E xcr cit o h e ve n id o , ^ q u e r e co n o zca I m p e r io s de R o m a n o .
d on d e t e h a llo E m p e r a d o r , Ofe n d id o Q u i n t i l i o , y a d m ir a d o
co n ve r gü e n za , y fm h o n o r ^ d e fu v a l o r , la gu er r a d eter m in a^ 'Olít
.¿^ oy 4 e Cen ob ia , ve n cid o : y á m i , qu e d e Vit or ia s co r o n a d o
y íi en d efd ich a s a lgu n a t a n t a s veces ciñ o D a p h n e divina^ ,
^ O t ^ J dd ifcu lp aa el Ci e lo p r e vie n e ,
ifcu lp ^ fia e l b a ft on : p e r o q u é firm e eíla d a ,
V fin fin uCar
u fa r de q u a n t a s t ien e ^ a l paíTo q u e o.cro c r e c e , n o d eclin a ?
^ ¿ e enr m-i fa - vo r la for tu n a^ q u e en la for t u n a fu er a a cció n co n t r a -
Ilicife
c n c i a de h a b la r t e p id oj, r ia ,
p a r a q u e en t a n t o r igor , . ^ fi e n d o m u ger , n o fer m u d a b le ,y vari^ »
fino p r e m io a l ven ced or ^ • Llegu e^ p u es j co n t a l or d en , § fi dieíT^
p e^ u e-
 De Don Pedro Calderón de U Barca. zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVU
p eq u eñ a p a r t e d e l r igor q u e e n cie r r a j J ^ e fe d e xa b a a fu ge t a r d e l vie n t o :
^ fin d e cla r a r la gu er r a m e b o lvie fle , ^ N o te p iu t o d el r o flr o la s fa ccio n e s ,
t ^ b n o b o lvie fle h a ft a a ca b a r la gu er r a : y n o p o r q u e el a m o r n o la s a d vie r t e ,
i y p a r a q u e de m i eñ e in t en t o oyelTe, ', fino i> (> r qu eln u gcr , cu yo s b la fo n e s •
I fa lió á u n P a r q u e q u e es Ci e l o de l a d á t e m o r a l t e m o r ,m u e r t e á la m u er t e,
Tier r a a flu n t os á la fa m a , a d m ir a cion e s
•y en fr a gr a n cia , b e ld a d , viñ a , y color^ g;, á Icís Ci e l o s , m u ge r a l t i v a , y fu e r t e ,
¿ p a t r i a d e r ofa s e s , Ci u d a d de flores. ga
„ lla r d a en p. a z,,. en _gu er r a b e lico fa ,
D e u n efq u a d r on de D a m a s c o r o n a d ^ ^ p a x e c e q u e la fo b r a el fer h er m ofa .
q u e ,á n o eflá r á fu la d o , fu e r a n b e l l a ^ V M i p r et en fion la d igo , y q u e la ye a >
f u d ivin a h e r m o fu r a a co m p a ñ a d a " ^ i^ tiiín r e fp o n d e : E m p e r a t r iz va lie n íf.
fa li ó , p e r o a vin ie n d o fe co n e llo s f o y , y R o m a el t r ib u t o qu e d efea ,
co m o la P r im a ve r a ce le b r a d a ^ o n q u e n o fe le p id a fe co n t e n t e ,
co n la s flores; e l So l co n la s E ft r e lla s , R o m p o la gu er r a yo , y ella fe em p lea
^ con la s fu en t es e l M a r j pfiJ cXjnas h er - cu er d a a l ve n ce r ,a l go ve r n a r va lie n t e ,
m o fa , p o r fa lt a d e Ab d cn a t o fu m a r id o,
^ d e a q u e l Co r o de N in fa s fu e la Diofa j^ . p le lp e fo de los añ os im p e d id o .
' E n c a r n a d o e l v e l l i d o , q u e lo s ojos E l d ia q u e fe d i o , ¿ m e j o r d ixe r a
e fu r igor le d ie r o n la lib r ea } la n o c h e , q u e a q u el d ia n o fu e diai
co r t o , p or q u e in cit a fle á. m as en ojos q u u 'A u l.iü yVi.bat alla; con fid er a
á qu e p a ífa r fu s lim it es d efea : á Cen ob ia :^ q u e á P a la s p a r e c i a j
p e q u e ñ o p ie , p o r m u e f t r a , ó p o r d ef- .-tan firm e en u n c a v a l l o , q u e cr e ye r a
ft^ p o jo s q u e á los d os u n e fp ir it u r e gia ,
m as b e ld a d , la vift a lifo n ge a : p3*-que m oft r a b a , a u n q u e d e fu r ia
b ien com;o e l M e r c a d e r , q u e p a r a fefia lle n o ,
d e la s j o ya s q u e gu a r d a ,a lgu n a en feñ a . ^ q u e fe p u d ie r a go ve r n a r fin fr e n o .
p l a t e a d o flueco fob r e e l p ie gu a r n e ce T a n ob ed ien t e e l Zefir o a n im a d o
'íis d el ve llid o e l eft r em o en q u e r em a t a , cor r e i g u a l , fá cil p a r a , y ve l o z fu b e ,
d on d e el vie n t o fú t il m o ve r p a r e ce qu e p a r e ce ,e n losiyien t os eíigen d r a d o,
en m ar ea de cr iíla l on d as de p la t a : ^ h i j o fú t il de u n r a yo , y de u n a n u b e :
^ i f t í S í d o e fp e jo en u n ar n és o fr e ce ve n ció m e a l fin , y fi a l r igo r d el h a 4 o
.-Si-H- h e de fen t ir la cu lp a q u e n o tuve5
a l S o l , qu e en fu s r efiexos fe r e t r a t a j
y eft a r fu s r a yos m a s , ó m en os b ellos , con fid er a q u é vid a a vr á fe gu r a ,
• i ^ q u e n o fiem pre fe con p on e en ellos. i ^ o n d e ven ce la fu e r za , y la h er m ofu r a ?:
/ ¡ M a n t o en ca r n a d o , p la t e a d o á flores, jíu r . N e ci a , y co b a r d e d ifcu lp a
d efd e los om b r os fe d er r ib a al fu e lo , á tan to tem or p r e v i e n ^
q u e fi t ien e , o b fe r va u d o lo s co lo r e s , p u es u n a cu lp a q u e t ien es, ,
» W;d e or o la lu z , p o r fer a zu l e l Ci e lo , ^ ^ n m i e n d a s co n ot r a cu lp a :
" p a r a u n Cie lo en ca r n a d o q u é m ejor es? q u é e xe r cit o t e d ifcu lp a
p u es fi m i^ dado el a p a r en t e ve lo , ^ de n u m e r o fo p od er ?
fu e r a n de n a ca r la s co r t in a s b e lla s , q u e gi ga n t e , a l p a r e ce r
Tjjltam bien fu e r a n de p la t a la s eñ r ella s . a n im a d o m on t e h a fido
' E ft e m a n t o , de p u n t a s gu a r n e cid o , d ifcu lp a de fe r ve n cid o ,
I á im it a ció n d e r a yo s , le t en ia n fino u n a h e r m o fa m u ger ?
¡ d os flores en lo s om b r os r e co gid o , V e d , p u e s , q u é Ci r ce arrogariée
í in gu a lm en t e á lo s dos cor r e fp on d ia n , ^ u s ó p r o d igio s co n él:
m d é p lu m a s u n t o ca d o en t r ot exid o, ve d q u é M e d u fa cr u e l
en ca r n a d a s, y b la n ca s qiie fu b ia n ^ v i ó en e fcu d o de d ia m a n t e;
I a l S o l , m a s co n t a n cu e r d o a t r e ví- ve d q u é J ú p it e r t on a n t e
V m ie n t o . zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
^ c o n r a yo s le fu lm in o :
' u n a
 Gran CenobU. zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXW
La yxtsrponmlihfedcbaYUTRQPONMLJIGFEDCBA
u a a m u ge r t e ven ció? ^ q u e t r a t a r t e d eft a fu er t e?
De c. S i , p er o m u ger qu e á t i vive m u r i e n d o , y a d vier t e,
ve a cie r a q u e n o te m a t o , p o r ve r
Arroja Aw eiiano á Dedo en el ]oeío,jfp o- d e la for t u n a el p o d e r ,
nele el fze encim a. ¡n i la t e m o , n i r e fp e t o ;
A»r. Co b a r d e , á m i? t em ela t u , qu e en e fe t o
I ^ p u e d o fe r ve n cid o yo? • es la fo r t u n a m u ger .
p u e d o y o m u d a n za a lgu n a T u , q u e -cobar de h a s n a cid o ,
^ sr padecer en t a n t o h on or ? es b ien q u e m u d a n za efp er cs ,
^ ^ d i , t ien e el t iem p o valor ? vin ien d o d e la s m u gér es
^ t ien e p o d e r la for t u n a ? :in fa m em en t e ven cid o;
a y en la fu er t e im p or t u n a Quítale la cj'fada.
^ c a u f a q u e in cit e m is d añ os? E ft e a zer o q u e h a s ce ñ id o
-Dec. S i , q u e h a y en el t iem p o en ga ñ os, p u e d e s d e x a r , q u e á t u la d o
a y en J a fu er t e ve n ga n za s , eft á el.-á zér o a fr e n t a d o ,
e n la for t u n a m u d a n za s , q iia n d o lim p io j y con fid er o,
^ n m i vid a d efen ga ñ os. A q u e fola m en t e el a ze r o ^
T u er a s a ye r ur^ So ld a d o , p a r e ce m e jo r m a n ch a d o .
y o y t ien es Ce t r o R e a l ; Y p or q u e v c a á q u é E ílr e lla
yo er a a ye r Un Ge n e r o ^ ' — R o m a fu s a p la u fo s fia,
y o y f o y u n h om b r e a fr en t a d o: la p r im e r em prelTa m ia
t u h a s fu b id o , y yo h e b a s a d o , h a de fer Ce n o b ia b ella :
y p u es yo b a xo , a d vi n i e n d o en R o m a he. de t r iu n fa r d e lla ,
lu b e , Au r e li a n o , y t em ien d o m a r ch e n lu e go J as Lé g i o a s s
e l d ia q u e h a de ve n ir , en fo r m a d o s efq iia d r on es
p u e s h a s h a lla d o a l fu b ir a l Al i a , y co n fu a r r e b o l
^ ^ o t r o q u e vie n e ca ye n d o . fir va n de n u b es a l So l
L o s d os eft r em os fer ém os flre
m is d efp lega d os p en d on es.
Jí^ md ea s layáfi|la^ umn aia , fey l aa d fu er t ef
vier t e
Y ve r á s , c o b a r d e , q u a n d o,
h u m ild e á. m is p ies p o ñ r a d a ,
e l m a yo r d e los eft r em os,
co n Ce n o b i a , a l ca r r o atad k^ "^ '^
q u e .fi .en la fo r t u n a vem os,
en t r e p o r R o m a t r iu n fa n d o,,
q u e n o es o y lo q u e er a a ye r ,
fi sé ve n ce r p e le a n d o
y o n o t en go qu e t em er ,
á q u i e ^ m ir a n d o p r o cu r a
^ 1 y tu t ien es q u e fen t ir ,
t en er d efen fa fegura:;
\ p u es b a xo"%a r a fu b ir ,
m a r ch e a l Afia d efd e a q u i,
4 ¿ l í c s fu b es p a r a ca er .
q u e vo y á tri>in far de m í,
T a n con fia d o n o eit és,
d el p o d e r , y la h e r m o fu r a . c
p u es n o e ft o y d efcoiifia d o,
Vanfe todos, y queda folo Désio> á
q u e p u ed e fe r q u e el eft a d o
ff Dec. V é , y r u ego al Ci e lo q u e feá s t
^ t r u e q u e la fu e r t e q u e vés:
^ d e fp o jo de t od os t r es, e
y qu e tu , p u e ft o á m is p ies ,
p o r q u e r en d id o á fu s p ies, á
p o r d ecr et os fob er a n os,
m i a g r a v i o , y el t u yo vea s, c
d es ve n ga n za á los t yr a n os
la Co r o n a q u e d efea s e
p ech os. Am , T u ven cer m e á m i?
d e l a u r e l , q u a n d o ciñ er e
com o p u ed e f e r , fi a q u i Sr
t u fr en t e j la fo r m a a lt er e,
^ e f t á tu vid a en m is m an os?
fiendo m a r a villa fr ia ,
s
Bi e n p u d ie r a d a r t e m u er t e, flor q u e n a ce co n el t iia ,
\
^ y a flegu r a r m i t em oír q u e con la n o ch e m u e r e . / r " c
p e r o q u e m u er t e m a yo r . l{ fiem pre aborrecidos^ £
ne
 De Don Fedro Calderón de U Bítrca. zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUT
Tno fea s en a lt o eft a d o m e negatTe la e le cció n ,
de t u gen t e r e fp e t a d o , q u e m e t o ca , p o r va r ó n ;
n i d e la a gen a t em id o: eft im a n d o m as , q u e a q u i
t u s Vit or ia s e l o lvid o les go vie r n e u n a in u ger .
e fc o n d a , y en t r e an íias fieras, - Iré. P u e s q u é in t en t as? Lib. At a j a r ^
r a yo q u e de la s esfer a s fu s p a íTos, fin d a r lu ga r
c a y g a , á tu s hueíTos t yr a n o s á q u e p u e d a fu ce d e r .
d é fe p u lcr o , 6 á m is m a n os, Vr cJ D e q u é m od o? Life. D e ft a fu er t e
rcon ^ u s m ifm a s a r m a s m u er a s. m i d ich a , y la t u ya t r a t o ,
" M a T a y . d e m i! p o co fa b io f' tu h a s de d a r m u er t e á Ab d e n a t o .
llo r o m í fu er t e im p o r t u n a ; 1 Iré. P u e s d a r á Ab d e n a t o m u er t e,
p u es n i en m ien d o la fo r t u n a , n o á Ce n o b ia , es co n t r a t i,
n i fa t is fa go el a gr a vio ; «i ^ u e fi es t u t e m o r cr u e l,
h a b le el a l m a , y ca lle el la b io , q u e d efp u es de m u er t o é l,
p u es la co n t ia u a m u d a n za Ce n o b ia go vie r n e ; aíR
d el t iem p o m e d a e fp e r a n za , • jj eíi i u fa vo r m ifm o t r a t a s
q u e n o a y en le ye s d e a m or , , ^ ' H u ique en el t u yo a co n fe ja s ,
n i t ir a n o fin t e m o r , f V f p u es á q u ie n t e e ít o r va d exa s,
o fe n d id o fin ven ga n za ^ á q u ien t e h a ce efp a ld a s m atasi
fT Vafe , y jalen Irene , y Libio. Li b i o , fi h e de fe r J u e z,
'Lib. Ya te d ixe , h e r m o fa I r e n e p o r t od o e l r ie zgo a t r e p e lla :
com o d eíle R e y n o en t er o n o es m ejor m a t a r la á e lla ,
fo y legit iin o h e r e d e r o , y a ca b a m os de u n a v e z ^
p o r q u e Ce n o b i a n o t ien e I/ ífr. E n u n p e ligr o cr u el
fu ceífioH , y d e m i t ío n o es d ificu lt ó lo en t r a r ,
, Ab d e n a t o n o la cfp e r a . I r e n e , fino m i r ^ ,
¡Iré. H a ft a a q u i sé. Lib, Yo q u ifier a , ' _ com o fe h a de fa lir d é l. i t - ¿ ? ^ :
m ir a lo q u e d e t i fio. Qu a n d o á Ce n o b ia m a t á r a n
Iré. P u e s q u e .tem es? Lib. E l fe e r e t o .' tus m a n o s , b ien cie r t o erti
• Iré, P o r qué? J; qu e n in gu n o lo fu p ie r a ,
« i í d T ^ b r q u e er es m u ger , ^ m as t od os lo fo fp e ch á r a n ;
I r c. Bie n le fa b em os t en er , 3 q u e u n feer et o p o r m il m od os
! fi n os im p o r t a el e fe í t o ; ^ p u b lico a l M u n d o im p or t u n o,
I n o t e m a s , q u e en fu fa vo r j co n n o d ecir le n in gu n o ,
le fa b e gu a r d a r q u a lq u ie r a . tí le vien en á fa b e r t od os.
Lib. P u e s d igo q u e yo q u ifier a ^ Bie n fe vé q u e la r a zó n
aíTegurar el t e m o r ^ m ilit a r á de u n a fu e r t e ,
q u e ín e ca u fa el ve r t a n vi e j o ^ d a n d o á Ab d e n a t o la m u er t e,
á Ab d e n a t o j.y d e ot r a fu e r t e , o q u e á Ce n o b ia , p e r o fo n
t a n fo b e r via , a l t i v a , y fu e r t e C d ifer en t es defen gañ é^ .i-r,, .
en la g u e r r a , y el Co u fe j o ^ p u e s , a l co m ú n p a r e ce r ,
á Ce n o b i a , p u es c a p a z i?^ u n vie jo n o h a m en eíler
d e q u a n t o e l I m p e r io e n c i e r r a *^ m a s . o c a fi o n , q u e fu s a n os.
es fu d e fe a fa en la gu e r r i , ^ Y r efp on d ien d ot e á t i,
. ^ f u co n fe jo en l a p a z , , q u e p or q u é m a t a r q u e r ia
^ e m o , p u e s , q u e fi paflaíTe á Ab d e n a t o , p u es h a cia
a d ela n t e lo q u e a o r a d u d ofa m i glo r ia aíE;
ve m o s , d efp u es p or feñ or a , d igo , q u e por" e ft o r va r
el P u e b lo la a p e llid a ffe , n o fe en fefie á o b e d e ce r
m u er t o Ab d e n a t o , y á m í elle R e yn o á u n a muger^
n d zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA m
 ^ La Gran CenobU. zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXW
'a.izyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
u n a m u ge r á m a n d a r ; ^ l o q u e t o d o s va n d icie n d o ,
p u e s u n a v e z a d m it id a , Cen. Ya sé ' q u e d ir á n a q u i
n o h a y d e fp u e s fu e r za s b a ila n t e s ^ g r a n d e z a s q u e n o h a y en m i ;
p a r a d e fp o ja r la , y an tes y p u es fa b e s q u e m e o fe n d o I

_ a t t P l o e í l é , es r a zó n q u e im p id a } d e l i f o n j a s , n o r e p it a s ' i
y ^ p u e s m u e r t o Ab d e n a t o , á m i • í Si t é a l a b a n za s. Lib. X o fo n , I
' ' n o m b r a r á n , y en t a le s m o d o s Cen. Ya sé lo q u e es. Lib. L a r a zó n L
ve n d r é á m a n d a r lo s á t o d o s , a p a r t i d a a l h a b la r m e q u it a s : L
p a r a o b e d e ce r t e á t i. ^ p i e n f a s ? Cen. Q u é h a b i a d e p en fa E,. ' C
Iren, Y y o p a r a q u e c o n c l u ya ^ q u e m i a la b a n za n o fu e r a ?
m i a m o r , d efd e P o l o á P o l o q u ie n , d on d e tu e ít á s , p u d ier a
q u ificr a fe r R e y n a , fo lo ^ o t r a c o fa p r o p u n cia r ? '
in P^ J"^ e fcla va t u ya , p u e s fa t i s fe ch a d e t i,
g ^ c C- y ^ Vf L i b . At r e ve r é m e á p e d ir á n o fe r t a l , p i e n fo y o ,
" t u m a n o? Iren. Ce n o b i a vie n e . l a r iñ e r a s a l l i , y n o
R e y n a r , ó m o r ir c o n v i e n e . ^ t ^ m e l a d ixe r a s a q u i.
^ ren . L i b i o , r e y n a r , ó m o r ir . Lib-l N o t o d o fe h a d e r e ñ i r
t. — S a l e la Rey na Cenobia, y Soldados c(fn , con ; l a e fp a d a . Cen, D e eíTe m o d o ,
^ m em oriales. ff n o fe h a d e r e ñ ir t o d o ,
Sold. I . Yo t e n go u n a p r e t e n fio n n o t o d o fe h a d e d ecir .,
e n co n fu lt a , y foJ o e fp c r o Lib. L l e v a n m a l ve r go ve r n a n d o
v e r l a , p o r q u e b o lve r q u ie r o á u n a m u ge r Ce t r o igu a l,
^ á fer vír t e.jló'o/ íi, 2 . Aq u e l l o s fon Cen. P o r q u é el ve r n o lle va n m a l
p a p e l e s , d o n d e ve r á á u n a m u ge r p e le a n d o ?
Vu e í l r a M a g e í l a d d el m o d o Lib. Sie n t e n e l ve r t e fe n t a d a
.jtf.que la h e fer yid o./ lCs» . D e t o d o en u n T r i b u n a l J y es b ie n .
. ^ e ft o y a d ve r t id a ya ; Cen. P o r q u é n o fienten t a m b ié n
T e n e d , a m igo s , p a cie n cia , ve r m e en l a ca m p a ñ a a r m a d a ?
^ q u e es e l R e y q u ie n l o h a d e ve r , Lib. N o q u ie r e n fu fr i r fu s glor ia s^
y iSold.i. Q u é go vie r n o ! Sold.2.Qxié m u ger ! q u e ía s le ye s q u e t u vier on , 4 :
Ttl Sold. 3, Q u e va lo r ! le s d é m u ger .
Sold. I jyxwutsrqponmlkjigfedcbaWVUTSRQPONMLJIHGFEDCBA
y q u é p r u d e n cia ! Cen. Co m o q u ie r e n
fu fr i r q u e le s d é Vit or ia s? •
lUr^ ^ '^ ^ UáÍJ franje los Soldados.
q u é exn bid ia! e ft o y r a b ia n d o . Lib. N o es b ie n q u e eft e R e y n o e fp e r e s
Cen. L i b i o , t u cit a b a s a q u i? • > go ve r n a r. Cen .| ^ Bien es q u e ve a n ,
W Lib. O p u e s los h o m b r e s n o p e le a n , i
u e rae d és a u d ie n cia á m i j q u e g o vi e r j i a n la s m u ge r e s .
fe ñ o r a , e íla b a e fp e r a n d o . Lib. P a r e c e q u e h a b ía s co n m igo .
• ju v ^ rtCen. á h aTbula r br m
a de ov, i ye n ed ,e fco
oy lolle
r idgóo Cen. T u s h e ch o s t e co n t r a d ice n .
q u e yo Lib. Yo d igo lo q u e e llo s yutronmifedaOMLdi ce a .
^ t a n t a s ve ce s h e t e m id o : áp. Cen. L o q u e e llo s r e fp o n d cn d i g o j
^ ^ P u e s t u t ien es q u e e fp e r a r ? q u e fi yo , fin co n o ce llo s ,
V en q u é t i e m p o , e ü q u é o ca fio u d e t i la s q u e xa s o i ,
n o t e n d r á t u p r e t e n fio n , fu e r za es r cfp o n d e r t e á t i ,
^ t u r r e fp o n d clcs á e llo s .
« ¿ 1 X i b i o , e l p r im e r lu ga r ?
ib. E fp e r a b a en q u e e llu vie fle s Y en o ca fio n c o m o e ft a ,
y fo la . CenJfYa lo cílo y. fi q u a n d o á h a b la r m e líega ft e,,
f r % J ír - Líí' - Yo h e cit a d o , la s q u e xa s co n fid e r a ft e ,
^ 'C/ ' / m ie n t r a s l a a u d i e n c i a , a r r im a d o . ^ c o n fi d e r a l a r e fp u e ft a ;
i eíle c a n c e l ; y fi oyefles . q u e h e d e d a r le ye s ^ y a ffo m b r o s
 Ibe T>on Pedro Caldero» de U Barc*. zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVU
les d a r é t a m b i é n , y h or r or , Perf. D i r é l o , d cfp u es
ki
q u a n d o q u it e á a lgú n t r a yd o r qu e b efe rai fu ci a b o ca
^ l a ca b e za d e los om b r os. la b r eve p a r t e q u e tooa
Lib. P cfa m e . Cen. Ve t e de a q u i. effe en a n o d e ot r os p ies.
LibrBa m ir a r t e. Cen. Yo lo cr e o . M i s p a p e le s d en a o r a •
L l b . Co n d ifgu ft o. Ce« . ^ a lo ve o . d e q u ien y o fo y t e ílim o n io
;on
Libt N e ci o en d ecla r a r m e fu i. ~ vaf. , Dala unos papeles,
Cen. Q u é ciega m en t e h a m ollr aclo (tenob. Co m o os Uam aia?
1 ^ fu in t en t o ! q u e le t em ier a ¡Perf. P c r l l o ; An d r o n io
con ficíTo , fi n o cílu vie r a - yh a b ia d e d e c i r , feñ or a .
^ t u e fp a d a , I r e n e j á m i la d o ; Cen. Vo s fo is An d r o n io ? P e r . Yo fo
q u e fi en m i , p o r fe r m u ger , Cen. M u c h o m e h u e lgo de \ rcros.
fe a lie n t a n fu s p a r ecer es , q u e d efeo co n o ce r o s ,
fo la m e n t e co n m u ger es p o r q u e ya in fo r m a d a eft oy
^ B i e t en go de d efen d er } ^ d e Yu eft r o va lo r . P ír / . E l m ió
y t u , cla r o e ft á , fer á s ^ ^ n o es m a s d el q u e t u le d as.
la m as le a l. Iren. So lo fo y t S F o r t u n i l l a , b u en a va s.
iod o, t u e fc l a va ( t em b la n d o e ft o y) «¿S Lee Cen. Sa lió An d r o n io á u n d efa fio:
c&m® a l efc6 lo ver á s. -« -."Si d efa fio fu é a q u e l
Sale Perjio hablando aparte fiem pre. 5 ^^^ h a lla d o?
[Per. T r e s m a n er a s d e m ed r a r apfZ Perjto. Aq u í «P-
n os d a la h u m a n a fo r t u n a , m e co ge e e. An t e s m e p e r d i,
i l yxtsrponmlihfedcbaYUTRQPONMLJIGFEDCBA
. ^ u e f o n , p or ca fa r la u n a j f e ñ o r a , q u e m e h a lle en él.
# la o t r a p o r e n viu d a r / iC :no!>. Co m o ?
la t e r ce r a p o r m en t ir i ^ r f . Gu a r d a b a u n Giga n t e
co n a r t e j y d e t od a s t r es, u n a viñ a ca d a iib a
a q u eft a p o flr e r a es t a n gr a n d e co m o u n a cu b a :
gla. q u e yo p ie n fo fegu ir , co n t r a a q u el m on ílr u o a r r oga n t e
; U n So ld a d o ve n ia l q u iíier on q u e fu e r a y o
^ íu ^ j.q u e fa ^ n ca m or t a lm en t e á t r a e r la s , cie r t o d ía ,
- ^ r e ñ i á u M s o ld a d o va lie n t e q u e h a m b r e la gen t e t en ia .
^ m u e r t o h a llé en u n a r en a l: E l Giga n t e m e ü n t io , ^
y e ñ o s p a p e l e s , q u e fo n y yo , u fa n d o d el co n fe jo
fp er es d e fu s h ech os t eílim on io, m a s , q u e d e la va le n t ía ,
an , q u it é ' , lla m a b a fe An d r o n io , u n a u b a d exé va c i a ,
t y g b z ¿ i d o la o ca fio n , y ve lü m e d el p e lle jo :
á p r et en d er h e ve n id o , é l o lie n d o ca r n e h u m a n a
m u d a n d o el P e r fio en fu n om b r e, ' en t r e la s cí^ a s , l l e g ó ,
• ^ "Too^ fér é yo e l p r im e r h om br e,' ij'y qu é h i z o ; e l d is b lo le d io
- q u é a ya lo s fñ it o s co gid o ^ e n t o n c e s d e com er ga n a ,
a; ^ d e lo q u e o t r o fiem bra», lla n o y a q u e l m ifm o gr a n o q u it a
e xe m p lo *lgu n ca m b io es, d e la c e p a , y d e u n b o ca d o
co n ce b id o en Gin o vé s , ^ t m e za m p a ? m e d io m a fca d o ,
I J l y , p a r id o en Ca íle lla n o . T p e n fa n d o q u e er a p e p it a
m e a r r o jó t a n t o , q u e fu i i •' t rnI
Iren. H a ft a t u q u a r t o fe h a en t r a d o,
f e ñ o r a , u n fo ld a d o . Cen. I r e n e , b o l a n d o , íi es q u e b o la b a ,
fo la elTa lice n cia t ien e a l E x e r c i t o , q u e eft a b a
^ p a r a co n m igo u n So ld a d o : < • ^ ^ ^ J a ien t as le gu a s d e a lli.
q u ie n fois? Lee. Cen, An d r o n i o es q u ie n fin efca la
ArrodiUafe, y levanta fe íttegOt uaa. oiu r iilla aíTaltó.
leí B í»<rf.

r ife- úm I
 La Gran Cemh'm. zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWV
Perf.zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
E r a e a eft e t iem p o yo a lgu n a t r a ición .? Cen. An d r o n io ,
J i g c r o com c, una baJ a. tu n o te a p a r t es de a q a i,
e i i . Co m o la aflaltalle?. Perf Co m o q u e n o la b em os q u e eíper a^
ju n ^ j á la. m u r a lla h a b ía y yo con t igo n o .ra'as:
j-jlJ'uu cip r és qu e la e s ccd i a j e ü o y Ícgni-A. Petf N o eft á s,
Y, v e n g o , y q u e h a go , t om o lla m a ot r os cien t o íiq u ie r a .
TO cor d el , y voy d ob la n d o Sale ife
SaU X^ ^ cio con una vanda en el rojí^ ,
h a íla la t ier r a el ciprés^ fe D a m e , fe ñ o r a , tus p ies,
y aficn don iC d el dcl'pues; I-/. y p legu é á D io s bailen , circn to.
p o co á p o co voy folt an d o- Cen. Al z a d el fu e lo . Dec. M i in t e n t o
el l a z o , y q u a n d o fe h alla'
fabrás', q u a jid o foJ a cñ és, j
ü b r e , a íu ce n t r o b o lvió
Perf P u e s fo ío q u ier e qvicriari
J an fu e r t e , q u e m e a r r o jó
d a licen cia á m i p a r t id a ,
^ n c i m . a d e la m u r a lla .
q u e fo y c o r t é s , y en m i vid a
E ít o s d ifp a r a t es ^ g o
a m igo fu i de eílor va r . ^
p a r a en t r et en er t e "aqu i,
:n. Sa lio s t od os a llá fuera,.
n o p or q u e ello fueíTe affi,
f . D e b u en gm d o . Irm . Va m o s , pueg-
i q u e Je h a go a l Cie lo t e ñ igo
? de m is h ech os , y n o es bien M i r a q u e a d ver t id o eílés,
^ q u e r ep it a m is h a za ñ a s, - ¿_ sjiia lq u ier fuceíTo e fp e r a í
Ce/ t. Bie n cla r o m e d efen ga ñ a s. ifu elt o. Perf Si efp er a r é.
. D e q u é t u r b a d a t e p on es 'í
de tu d ifcr ecioii t a m b ién ,
p u es gu ft a n d o yo d e o ír la s , ya en la v o z , y en la s a ccion es
tu p o r n o glo r ia r t e d c l k s , ' la co le r a fe le ye .
n o te efcu fa s de em p r en d clla s, ^ Rep ór t a t e. Pé^ f- Co m o p u e d o .
^ y t e efcu fa s de d ecir la s. j?íi. Q u izá p o r b ien h a ve n id o ,
M a y o r cr éd it o h as h a lla d o t r f. R e p o r t o m e : e jla h a cr e íd o
en Vit or ias q u e h as t en id o, e ^ s co le r a lo q u e es m ie d o .
co n n o h a b er la s r ep et id o, Van fe, y quedan falos los dos. • .j
ijr q u c co n h a b er la s ga n a d o. Cjj^ . Ya fe fu e r o n , ya b ie n p u ed es , j
I La s a la b a n za s d efd icen ^ e f c u b r i e n d o t u in t en ción ^
I d el va lo r 5 y aífi m e ob liga s, Q u i t a r d el r o ñ r ó la v a d E t ^ "
I qu e n o es n ien eíler q u a d iga s d a r a l a yr e la vo z:
lo q u e feftos p a p e le s d icen , p o r q u é fu fp e n fa s á u n t iem p &
y p or q u e á u n t iem p o m e a gr a d a « ^ t ie n e s la len gu a , y a cción ?
¡ tu g u f l o , y t u vá lcn t iá , • ¿ q u é d u d as ? qu e fo lo eílá s, , _
q u ed a r á d efd e eñ e d ia . . y / ^ é e fp e r a s ? q u e fo la e ft o y:
en m i fe r vicio o cu p a d á ^ - • t fe r e t c ,' fi n p es
tu p e r fo n a . • ^ i i e con ocift e a l t e m o r
n e fp s e s de ver m e. D e j . Bi e a dice.® ,.;
Perf, H on r a fu le affi: de rodillasti q u e íi le co n o zco yo ,
d eít c p ie n o m e le va n t e s , e s , de fp Lies Nie a ver t e villo i
en a n o le lla m é a n t es, m ir a fi tengo- r a zon i - - , , defcuhefe¡
ü ^ j^ a or a d igo Bo n a m i,f f Con ocefm e? Cen. Si co n o zco , ¡
üalc Crot. H a b la r t e p r et en d e un. h om b r e tu n o er es De cio ? ^ e c . N a . ^
q u e fe r R o m a n o d e cla r a , Cenob. P u es q u ie n eres?
co n u n a ya n d a en la ca r a , Bec. N o lo sé,
^ l i n q u er er d e c i i ' e l n o m b r e j t a n a gcn o d e m i e ñ o y,
d ice qu e te im p or t a . Cen. A n y? ir q u e lo d u d o : Dé Cio fu i
d i q u e en t r e. el t iem p o q u e t u ve h on or ,
Per j'. Y tí es d el d em on io roas d eíp u es qu e n o le t en go,
.m
 Cdderon de U Barca.
pe Don Pedra zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDC
a o sé , Ce n o b ia q u ie n fo y. ^ o m p a , y va n id a d p e r d ió ;
.10 , zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
D e x a el a cer o q u e em p u ñ a s, u n e d ificio , q u e At la n t e
ou e gu a n d o m i m u er t e a t r o z de la E s fe r a íu p ^ r ior ,
'"'p r et en d a s , n o h a s m cn eílei- ca d u co i u n r a yo , r e fa cí ve
m as a r m a s , qu e m i d o lo r , en p o lvo fu p r e t e n fio n ;
' f i ñ e fer á m i h o m icid a , Tina lla m a , q u e la s fo m b r a s rf
íi n o es en la o ca fio n ~ ' d e la n och e ilu m in ó ,
r igu r o fo co n p ie d a d ,
Í !j) ia d ü fo co n r igor ,
Y en t a n t o , e fcu ch a r a zon es,
cu yo co n ce p t o ve lo z
Í 5 o b e d ie n t e á u n fa c ü fo p lo ,
J j j i e r d e lu z , y r efp la n d or .
ío r m a n a n t e s , q u e la le n gu a , P e r o p a r a q u é t e ca n fa ,
la s a la s d el co r a zo n . f y l fino ha.y exeoip lo m a yo r ,
Bie n f a b e s , Ce n o b ia b e lla , q u e u n h o m b r e co n a lm a a yer ,
q u a n d o en ca m p a fia n ice y o ^ ^ l a d o ca d a ve r oy?
d e t u p od er e xp e r ie n cia , M a s d on d e vo y ( a y d e m i!)
y exa m en d e m i va lo r , lle va d o de la paíTíon? ^
q u e fer ve n cid o n o fu e Bu e lvo a l d ifcu r fo : E ft e f.er o,
dcígiSío de n ú o p in ió n , y cr u cl E m p e r a d o r ,
Gno fu e r za d e jn i e ílr e lla , o fe n d id o q u e de t i
ya q u e d e tu s h e ch o s n o: le h iciefie t a l r e la ció n ,
P u e s u n t yr a n o , u n cr u cl, b i e n , q u e á t u s m er ecim ien t os
un barbaro Em p er ad or , fu e c o r t a , d is o q u e a m o r
q u e fin co n cicr lo , y fin or d en er a q u ien m e h a b ia ve n cid a ; -
e l E xe r cit o e ligió , con fieflb q u e n o m in t ió ,
u só en p r e fe n cia d e t od os , m as fu e el a m o r , y la fu er za ,,
en ofen ía s de m i h o n o r , í a h e r m ü fu r a , y el va lo r ,
a ccion es , y d e p a la b r a s : p or q u e dos vcce s ve n cid o ,
(a q u i le t u r b a m i vo z, fu er t )n tu s viio r ia s dos^
« q u i cn m u d cce m i le n gu a , E fie , en fin , m eiiofp r t cia n d o
^ ¡qwií fa lt a m i r a zó n , la fa m a de t u op in ion ,
aqui iü Ccu r fo cn l o r p cce , d ci v a l o r , y la h cr m o fu r a
m e m a t a el d o l o r ) t r iu n fa r en R o m a j u r ó .
p a la b r a s , y a ccio n é s t a les , Cy m r a i l l i c i t e , ya lie ga ,
q u e ella s fe r á n oca ü on " i' ' p o r q u e cfla b a á e ü a ocafioH '
i qu e en tr e las fieiras vi va , e l E xcr cir o e n N u m id ia ,
á qu e m e cfco n d a d el So l, d e d on d e lye go p a r t ió ;
í l c i a i ¡ver m a yo r ve n ga n za , el m a yo r ,, q u e h a viílo R o m ^
rul"<ín m icn da e l d a ñ o t t ^ &l C f L c o n d u c e , ca d a E fq u a d n a ij
T a l h izo ., p o r ir ve n cid o , p a r e ce m on t é d e -a-ceroi
co m o fi t u vie r a yo y flores la s p lu m a s fo n .
en m is m a n os m i fo r t u n a , ..>%^ Los d efcogid os p en d on es
fin con Cd er a r q u e fo n
brefu yxtsrponmlihfedcbaYUTRQPONMLJIGFEDCBA 'cu br en a l M u n d o d e h or r or ,,
ih con ft a n t es fu s efect os, q u a n d o fu s Agu i la s lle ga n
y e f t a vid a b r e ve flor, ' a ve r c a r a á ca r a a l So l. .
q u e fe con fu m e á siim ifn ia ,. - l E l l a i i t o r i a , ó va lie n t e
« u fa n o de fu b o t o n j Ce n o b i a , im p o r t a a lo s d os;:
u n a lm en d r o de h ojAs lleao,^ ve a Au r e l i a n o , q u e p u ed e
q u e u fa n o co n a m b ición , ve n ce r le q u ien m e ve n ció .
¿ l o s fu íp ir o s ¿ e l Au ft r o A d a ñ e el a vifo ve n go ,
p or q u e c o n m a s ip r cve n cio n
h e f g e r w ^ t r iu n fa X\ oma
lO
B^ fc g u a -
 "jf zyxwvutsrqponmlkj
Lá Gran CsnobU. zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVU
fcgu n d a vez , y a l b la fon .t u m a yo r cojit r a r io fo y:
d e tus tsroiaXVSRPONLECBA
Vitorias añ ad e vet e , pues. Dec. Y a gr a d ecid o |
la de Au r e l i a n o , qu e yo á la fo r t u n a , qu e d io
d u d ofo en tr e dos a feólos o c a fi o n á t a l ven t u r a , ^ ^ ^ « VJ t
y á m i d efd ich a o c a f i o n . - ^
d e t u yxwutsrqponmlkjigfedcbaWVUTSRQPONMLJIHGFEDCBA
Vito ria , y m i h o n o r ,
¿ d a r t e el a vifo ven go, , Jk Tocan caxas.
y á lid ia r con t r a t i vo y. J ttd cn . Qu é r u m or es elle ? Dec. Aq u e lla s
Cen. M a s fen t im ien t o h a ca n fa d o " ca xa s de Au r e lia n o fon ,
t u a gr a vio en m i , qu e t em or q u e , r om p id a de los vien t os,
la ven id a de Au r e lia n o , ^ lie ga ca n fa d a la vo z.
qu e a q u el fiem o, y efta n o. ^ Cf f i . Oy h a de ver m e Au r e lia n o .
Ve n ga fu E xe r cit o , y fea , Y yo n o he de ver t e oy?
en n u m er o fu p er ior i Cen. N o , p u es va s á p e l e a r
a l a s ar en as d el M a r , con t r a m i. B e ¿ Si qu exas fon ,
^ los átom os d el So l; n o a y m as qu exas qu e fer vir t e,
••1 trnI
faygan m a q u in a s de fu e go yo m e q u ed a r e. Cen . EíTo n o, ^ -
m a s , qu e in gen ier o t r á yd or q u e m as q u i e r o , au n qu e eítir oár »
fob r e los m ur os de F r i gi a t en er t e en m i Ca m p o yo ,
jjifp u fo el P a la d ión . ver t e con h on r a en m i agravio»
Ve n ga n p ob la n d o ca m p a ñ a s q u e fin ella en m i fa vo r .
n los E le fa n t e s , qu e fo n
m on t es co n a l m a , volca n es
Ve t e , p u e s , y en la b a t a lla
n os ver em os. De c. P o d r é yo
j i v o s , p r eñ a d os d e h or r or . con ocer t e ? Cen. S i , t u p u ed es,
Qu ed efe d eficr t a R o m a , porqt^ c t e a d vier t a m ejor ,
q u e m ás en eft a oca fion lle va r eft a va n d a .
fintiera, que n o vin ie r a , Dale una vanda.
r vive J ú p it er gr an D io s ,
/ d on d e á t u a gr a vio , y a l n iía
l j £ 5 ¿ier a fa t isfa cion :
Dec. Aj Cielos !
p od r é en t a n a lt a oca fion
.

t en er la p or fa vor t u yo?
P o r q u e t e ve n ci fe afr en taS Cen . T u h as de t e n e r l a , y o n o , ^
V con n ecia p r efu n cion t en ia p or lo qu e q u ifier es,
d a p or n ecia á la for t u n a , q u e yo p o r feñ a la d o y. ^ . « T o c a m
y p or cobaxd e a l a m or , Ya de la s t em p la d a s 'ca xa s
a u n fin h a b er le ten id o? el eco fu en a m a yor ,
P u e s p a r a m as op in ion , yo vo y á ver m e con él.
Gon a m or h e de ven cer le, jDec. Y yo á yer m e con él vo y.
lo lo p or q u e fea m a yor Ce« . A Í > ios, y Au r e lia n o m u er a.
m i glor ia , y p u es la vLtoria Dec. Vi v a Ce n o b i a , y á Dio s . ^ j C W i ? '
ya n os im p or t a á los d os, 1; i li fí i ^ t fi
n o te va ya s , D e c i o , aqui
d e m i E xe r cit o el b a ft on
t e d ar é. JDec. P u e s h e de fe r
Salen Libio , y Irene.
con t r a n ú p a t r ia , t r ayd or ?
Solliegat e. Lib. Qu a n d o ve e
con t r a Au r e lia n o b ien p u ed o,
en t a n ciega execu cion
com o ofen d id o , m as n o
m a logr a d a la in t en ción ,
con t r a los m i o s , qu e fu er a
y d ecla r a d o el d efeo:
con fir m a r fu p r efim cion .
p u es en el ven en o fu er t e
CeH. P u e s a lt o , v e t e , y a d vier t e
d e la com p u eft a b eb id a ,
<^ue b u elva s p o r t u op in ion ;
len fan d o que era, la vid a ,
y p a r a qu« oca íion tengas^
lebió Abden atW la m u er t e.

' Csji^ - Biia- üu^ a^ GmtoÍÍMX? oj^ W M^

g\ ijy rvo ctm fí'vm o^ 'loLijo^ y S^ uí-eJ Ce/ a/ í^ a'be/ ncoB
íji hc^ c^ j^ erCgUPV^ ^
• m i ^ rnx'^ o iu / m ¿ hpt^ hi--
atu^ lctBo Cfn^ rzf^ '
Zih^ Cortcrv^ rriL'.
Cem cAjíMX^ y QoluctcfYV^

velícL- CerieTncfguJíy o
cvTTccnx/ ú'} (ín- • 'i^ avtxf TU? fiMJ
I dn-. J P t ü W T V? x í o » T^ / e- CJJUZL j-uJi>iJS>y rTraw p'
det^ rvuU^ j guji&jaAU'íMim i^
a-^ efery d&t h^ tAim lia/ nc ^ ^ uJiSai. y jtrticiBc^ y o,
l 7 [ i ? e y v u P ^ con t r ixr m ^
Ojury ^ lU/ nBo xu^ oVl^ Oi^ cicnrv
y oi hidctm »o t f jj Boícm ^

IPeJl-.-^ O-r-vO
^ UJl-m alJJU'&W t^ sS&ñorpfy ¿n Í Tr y^ a w ^ u / r ^ a . í í xJ ' a ' I

Ct n . . .ft i/ n ei.^ u>r» Ct>ntFít>jtc« - r - n a j

• USJ torrijD Qjjtuú ^ Mjjy f^ ^ '^ ^ • Jm / Tw loeMur^

dUJn^ ^ U&Tfy jo tíJ

^ tw ní^ y -m cX/ y ct^ hoU^

- Gr m x ? . ' c^ as^ ^ el ^ ^ '¡^ hoce^
SJoj Ca^ aJ
Pf^ - UüMtto XPni'
Cl/ r^ . .cA^ im y cAu/ uh^ m ^ ,
a&znndií (utrvjpjJi-cLf 'ixrro
r^dí.. VQu-^ íx- CH/ Tunrvcv y atj&io^
 ^ De Do» Pédro Calderón de. U zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONM
Gu a n d o c r e i , qu e a lt er a d o h u clgom c de ver te^ aqu i,
Lib io . Lib. So lo cfp er o ve r
el P u e b lo , á m i m e eligt eflc,
qu é m an d as. Cen. D e fe o fa b cr
p or q u e Ca u d illo t u vie fle
qu e fe d ice p o r a l
en tan m ifcr a b le eft a d o,
de Cen ob ia ? Lib. P u e s fo y yo
com o eftá p u cft o p or R o m a ,
q u ien h a de e fcr ivir fu h ift or ia ?
n o, folo n o fe lo gr ó ,
Cen. Qu ie n la tom e J e m em or ia ,
p er o á Cen ob ia en t r ego q u ien h a de e fc r i vi r la n b .
el b a ft on , que á ca r go tom a»
[con t a n m u ger il b elleza , Lib. N a d a fe d ice : in felice «j»-
y va r o n il va le n t ía , t or m en t o en el a lm a lu ch a .
t o d o p a r a em b id ia m ia , Cen. Si n o lo fa b e s , e fcu ch a ,
qu e con t a n t a fo r t a le za qu e de Ce n o b ia fe d ice,
com o h as vift o , h a r efift id o a or a lo ella b a leyen d o,
t r es aíTaltos qu e h a in t en t a d o oye. So fp e ch a cr u el, «Í-.
Au r e l i a n o , y r et ir a d o, fin d ecla r a r m e con el,
p o r n o d ecir qu e ve n cid o , q u exa r m e á él m ifm o p r et en d o.
eft á efp er a n d o el fo co r r o Lee. Qu e vien d o á D e ci o ve n cid o ,
q u e em b ia n P er íia , y E gyp t Oj vin o al Or ien t e Au r e liá n o
y ella ( q u é aqu eft o p er m it ol con t od o el p od er R p in a n o ,
p o r J ú p it er , qu e m e co r r o ) d e fu p od er ofen d id o.
vien d o qu e focor r o efp cr a , Y qu e h a b ién d ola cer ca d o
an t es qu e p u ed a llega r , e n e m iga , la alTaltó
a q u i le fa le á b u fca r j tr es ve c e s , y tres b o lvió
^ e s fi eft a n d efta m a n er a r o a t fíid o , y d e fva r á t a d o f
m is d ich as fin con fegu ir , t a n t o , qu e le fu e fo r zo fo
la s fu ya s l i n d eclin a r , r e t ir a r fe , h a ft a qu e t en ga
com o m e h e de foffegar ? fo c o r r o , y an tes qu e ven ga , ía^ Sí^
d esa m e , I r en e , m or ir . con a n im o b e lico fo ,
' I r e í J Su in d u ft r ia , y va lo r es t a l, e lla le fa ld r á A b u fca r , •
/ ^ e los t r iu n fos qu e r ecib e p or q u e en fu fan gr e fe a n egu eií,
^ , de « och e e fcr ive i q u a n d o E gyp t o , y P e r fia llegu en ,,
y n o t en ga n á q u ien d a r
flíiiT^ '^ ^ ro, qu e H ift or ia Or ie n t a l los focor r d s p od er ofos;
lla m a . P e r o el a lt o b r ío h a llíin d o en eft os d efier t os
n o fe r in d e á la for t u n a , o t í^ .cA f ')
m u r a lla s d e cu er p os m u er t os,
rauger foy , y n o h a y a lgu n a lle n o s de fa n gr e los folTos.
. npp. p u ed a ve n ce r e l m ió . tm ux..yxwutsrqponm
;S
Ta m b ié n fe d ice qu e oy eS
, ^ ^ d et er m in a d o cft á s, _ q u a n d o la b a t a lla q u ier e
b u i Í Lp t r a n u eva t r a ició n , d a r , y lo qu e fu ce d ier e
q u e p w a fu exccu cion d e l l a , fe d ir á d efp u es, ' ' - :
cft ov - l i u i , y t u ver á s ¿Lib. Y yo lo p u ed o d ecir
V' fi d ó fl^ Cen ot íla m u er t e, l U a or a . Gen. P u e s q u é fer á?
! com o fe la d i á Ab d e n a t o . yXJI f ^ i b . Qu e llega r á , y ven cer á . " ,
J¡L,ib. N o h a de fer affi , ya t r a t o Cen . Su e lvo , Li b i o , á p r ofegu ir .
S m i ve n ga n za de ot r a fu er t e, Lee E n eñ e t iem p o e n viu d ó ,
Au r e lia n o ha: de ven ga r m e. zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
y a t r evien d ofe , p or ve r
• Sale Cenobia con arm as negras, vejitda en el R c j p ü u n a m u ger ,
^ de luto , ky endo en un libro. n o fa lt ó q u ien p r o cu r ó
Ccn AQu e h a d e ven ga r le Au r e lia n o . dep,fccreto con ju r a r
J r e . Ce n o b ia vien e* Cen. E s en va n o, flf. la. ¿feot« , y d á n d ole m a n o
^ we yo p u ed a íoffega r t a e;
 r t yxwutsrqponmlkjigfedcbaWVUTSRQPONMLJIHGFEDCBA
QxJd/yC-y V
—'t^Gra.n, CenohU.
¡bal^ a l E xcr cit o Ro m a n o , ^ S a k F j r f . D a m s tus p ies. RIG
. 1! yXJI
y t r ib u t o co n fp ir a r Qeti. Bien ven id o,
á l a Co r o n a j y alTj ; An d r o n i o , qu e n o efpcjré
lo gr a r fu in t en t o felice m en os de t i. Perf. Bien fe vé:
lin o , y ot r o í eílo fe dice» el d em on io me h a m et id o
Ro cr eo que, fer á afli: á va lien t e. Ce», Qu é ay de n u evo?
m as -vive D i o s , í i llega r a P e r f. Qu e de P er fla vien e ya ,
t iem p o en qu e efto fu ced ier a, ym a ñ s n a llega r á
y de algu ii h om br e cr eyer a , con p o d e r , qu é n o m e a t r evo
qu é es cr eer ? tí im a gin á r a á p in t a r le , n o p a r e zca
q u e a lgú n co b a fd e t r a yd or , g ^ u e ie en ca r ece el t em or .
q u e a lgú n i n fa m e , villan o^ Ce» . Ao r a es t iem p o qu e e l va lo r
a r r oga n t e , lo co , y van© con mas d en u ed o fe o fr e zca
h a b i a , que fin t em or , • al p e ligr o : e a , Sold a d os,
n i ve r gü e n za , pon tra m i ella e s h o n r o fa oca ü on
tratafTe algú n m a l cruel^ .de q u ed a r en la op in ion
d ixer a en t on ces á é l d e la .fam a celeb r a d os;
lo q u e a or a d igo á ti: o j a l a vift a ten em os
E s p oiliblc qu e n o ves, a l E xe r cit o R o m a n o ,
| | * yxtsrponmlihfedcbaYUTRQPONMLJIGFEDCBA
q u e el m ifm o q u e eix l a o ca fio n ven za m os oy á .Au r elia n o,,
a gr a d ece t u t r aición ,, q u e m añ an a ven cer em os
h u ye d el t r a yd or deípu es? a l P e r fi a , r om p a n lo s vien t os
p or q u e au n qu e e lla a gr a d e , á t od os la s voces fiem pre in q u iet a s
vien e el t r a yd or á ca n fa r , d e las c a x a s , y trom petas^
F y n o es p offib le a lca n za r y á fu s con fu fos a ce n t o s
íion r a p or in fam es m od os; r clp oiid a el eco o p r im i< ^
p u es el qu e m as a lt o eítuvo^ fu en e el cla r ín an im ad o^
1 i fer m a s n ot a d o vien e, gim a el p a r ch e ca ft iga d o,
• « u a n d o el m ifm o h on or qu e t ien e b r a m e el b r on ce r ep et id o;
¿ i c e la in fa m ia que t u vo; p u b liq u en fa n gr ie n t a guercay
^ / ' yp foy t y R e y n a , y a d vier t e, con m or t ales fen t im ieu t os

I .- q u e te d exo de m a t a r
co n m is m a n o s , p o r n o d ar
i u n t r a yd or tan n oble m uerte^
y p od r á fe t qu e a lga n d ia
t u r bad os los Elem en t os,
Ag u a , F u e go , Vi e n t o , y Tier r a^
qu e yo á tan d ivin a glo r ia
la p r im er a em b eílir é, I
A la s de tin ver d u go m u er a. en cu yo en cu en t r o , d ir é
a n t e s , qu e g u e r r a , vit or ia .
Señ or a ,zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
Cen. E ft o le dioters^ Tocan caxiis , y trom putas , y enP
' á fa b er q u ien es, Lib. Ser t a t a-
dos ptcanílo las efpadas , y por
a gr a via r m e el r efp on d er , par-
tefalen Aurelian(^ ^ _ ^ Jlrea ^
p o r q u e n o m e t o ca á m i, ;rt| ei
Capitan , ¡¿0 (l^ c.dos. >

• 'i
q u e yo fiem pr e t u yo fu i.
C?n. P u e s p u d ie r a yo cr eer ,
a u n q u e e l M u n d o lo afir m ar a,
ü i b i » , que en t a ía n gr e m ía
t a n gr a n d e m a n ch a cabla?
I \ Ajlr. Oy d ich ofo.'&i^ coligo, -
qu e el I J ios q a e '§íi t u ayudat vieac>
l a Vitoria t e .p r esien é,
p u es el Or á cu lo kíÍíso:.
I r á s , j ve n ce r á s , n o
n o t e t u r b e s , y r ep a r a (j, fcr á s ve n cid o e a U gu er r a:
qu e yo eft oy t a a con fi^ WÍd a, Au r . E z y a lt iva . R o m a ,.ciei-rs.
qu e ü la vit o r ia efp er o, o y q u e Ap oJ o alTeguri»
lo lo es p or q u e con fid er a f fíé- t r iu n fo , e a ciiys -ctMifianza.
qu e eft á á'-m i la d o t u , e fp a d ii.i
wi.
 De Don Fedro Calderón de la Barca. zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUT
fi h icie r a en él o t r o t a n t o.
m i p e ch o a l fu r o r fe e a t r e ga :
H u ye n d o m i gen t e b u e lve ,
a lt iva Ccn o b ia , o y lle ga
d ela n t e m e h f de p o n e r
t u ca ñ igo 5 y m i ve n ga n za . zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
d el c o n t r a r i o , p a r a ve r
üp. franje jacando las e fiadas,y fak Dedo cu-
fi a t r e vid o fe r e fu e lve
o? ^ bicrto el rojiro con la vanda de Ce-
á m o r i r : m u g e r , q u ien eres?
nobia.
m as co n t a n a lt os r en om b r es,
^ c. O y h e de m o ft r a r , va lie n t e
d i ,.-que a fr e n t a d e los h om b r es;
¿ e n o b i a , i n i fu e r za a lt iva , ^ A/
d i , q u e h o n o r d e la s m u ger es.
el Ce fa r de R o m a v i v a .
Vanfe , tocan al arm a , y fak Cenobia cQ»
fBent. Vi v a la R e yn a de O r i e n t e ^
la efjiada defnuda ,y una vanda ftiefia
; DaJ c la batalla , faliendn , y entrando dos
ipCC^ en el brazo. ^
veces , y [alen Aureliano , y Ajina
'en. D e la b a t a lla r en d id a , JO:
huy endo,
fin q u e m e a ya n co n o cid o ,
Afir. D e q u é fir ve la o fa d ia ,
fo la á cit e m on t e h e fa lid o ,
q u a n d o á tu s d éfd ich a s vés
p a r a cu r a r m e u n a h e r id a ,
e l Ci e lo o p u e flo , q u e o y es
^ n cu ya o fe n fa h a d e fe r
^ afpara R o m a in fa u ft o dia?
teatro" eft e m on t e fu e r t e ,
r r ot os ya tu s Kfq u a d r o n e s
R o m a n o s , d e vu cft r a m u er t e,
t e h a n d exa d o h er id o , y fo lo . ^ Afirea fe quexa dentro.
éur. T u co n en ga ñ os de Ap o l o
á e l l a a fr en t a m e d ifp o n e s , ^ i fAfi r . Ay in fe lice m u ger !
" y a u n él m ifm o es co n t r a m i: Cen. P a r e ce q u e o ygo ( a y d e m i! )
p u es en u n a em p r efla igu a l t u r b a d a u n a v o z , q u e d ice
m e a n i m a , y m e m ien t e. Afir. M a l q u e foy m u ger in fe lice .
«1 Or á cu lo en t en d í, y t A f i r O y h a d e t r iu n fa r de t i
p o r q u e o t r o fe n t id o e n cie r r a , e l r igor . Cen . Q u é e fcu ch o ? ay t r iíl^ l
q u e en t on ces n o a lca n zé yo : Ifir. D e u n a le vo fo t r a yd o r ,
I r á s , y ven cer á s n o, de u n t yr a n o E m p e r a d o r .
Cen. D e h o r r o r el a lm a fe vift e , * vT
. fer á s ve n cid o en la gu er r a
cn ga ñ o fa , p u es el e co t e m e r o fo
^ Tva t icin a n t e m en t id a , d i c e , t r iu n fa r á in h u m a n a
• •l '.'Syr e n a f a i f a , y fingida, u n E m p e r a d o r t yr a n o ,
P r o fe t ifa m en t ir ofa , p o r u n t r a yd o r a le vo fo .
la r ^ fp u eft a q u e e o t e n d iñ c J/ Afir. H e r i d a , y fa n gr ie n t a eft ás.
de ot r a fu er t e h as de llo r a s j Cen, Qu e h e r id a e ft o y , y a lo veo.-
t u la p en a h a s d e pagar,- ^ I ^ fi r , Dü iid e m ife r o t r o fe o
to- p u e s t u la cu lp a t u vift e ; de la fo b e r via fer á s.
J fr , iñ u er c in fa m e , y ve n gu e e n ú ^ Ce» . rf Sin d u d a , q u e a lgu ien p r o cu r a
^^ d e a q u effe Ap o l o cr u e l a co b a r d a r m e , y h a fido

Í r a b ia q u e n o p u e d o en

e n e í t a gr a p i. ,
- ^ en eft e m on t e efcon d id o,
.Ifir, A y d e fd ich a d a h e r m o fu r á í
Nad a, d efd e a q u i fe- y h
Ce n o b i a , q u é te aeobar d á^
íArrojala defp^ adci ^ n'tm a cuev
q u a n d o eft a vit o r ia -a gu « t ¿^
'Afir. Ay de ;iniJ
á t ii' fa m a ? í l u fi o n fu Cj
Aur. H a lla r á s ' t u fe p u Uu r a ,
ve n za yo co n e l va lo r ,
íi en fu s en t r a ñ a s la s fieras
q u e n a d a t e m o , n i cr coj-
n o te l a d a n , p or q u e a lt e r a s
íU ft a q u e fe a t r o fe o
los fen t id os q u e p r o cu r a
^ ¿fc-'UU t yr a r e.), y d e u n tr ayd or j-
r evela r m e Ap o l o fa a t o ;
F íí/ e , ¿i ftfíe íibk-
M. y á c r e e r , que^ en gilñ o fu e
d el w i f® o Ap a l o , n o sé Mi'
 í yxwutsrqponmlkjigfedcbaWVUTSRQPONMLJIHGFED

i
Gran CenobU.
La yxtsrponmlihfedcbaYUTRQPONMLJIGFEDCBA
Yo m e p e r d i , p or q u e p u ed a es m i t u r b a ció n , aqu i
llega r á h a b la r á Au r e lia n o , fe vé u n a p r ofu n d a cu eva ,
qu e affi m is glor ia s a lla n o. zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGF
a ve n t u r a es efta n u eva :
Ajlr. dent. Vé n , t r a yd o r , y fi te qu ed a h a y gen t e a llá den tr o ? Afir. Si,
m as r i g o r , m u eít r ale a q u i, fa ca m e de aqu í. Dec. N o fo y
qu e h u ye n d o , t yr a n o , d cft o, á q u ien lla m a s ; p er o a d vier t e,
ií te ver á s en a lt o p u eílo.
Lib. P a r e ce qu e h a b la n de m i.
q u e d el J iorror de la m u er t e
t a lib r a r é , p u es eíloy
^ J lr . Sé fob er vio , sé t yr a n o, don de ¿)uedo en t r ar a d en t r o:
sé r i gu r o fo , sé fiero J ife
d i^ d e eftás?
d e u n a ve z. Lib. Ci e l o s , qu é efp cr o? fe
Llego Dedo á la cueva.
o y n u evo efp ir it u ga n o, . '
H ^ Ajir . Ac i a a q u i liega ,
p u es an im a el Ci e l o á f e r
^ ijé au n qu e de m i fan gr e ciega ,
cr u e l} p u es m e h a p er fu a d id o
\ ^ ^ f i y a a lu z en el cen t r o
co n vo c e s , q u izá ofen d id o Jl
' ^ ^ ^ « fl ^ d p la s efp er a n za s ,
d e u n a fob er via m u^ er;
t a i p r pu ed e q u ien d efea ''fl
m u e r a , p u e s , qu e yo n o fa lt o
la ffid a .
á la a m b ició n , p o r i-eyn ar,
Entra en la cueva , y facala en &tosoíj v i
fi u fa n d o e ft o , efp er o cít á r
llena de polvo , y herida en el
t em id o en p u e ñ o m as a lt o.
rojiro.
Vaje, tocan caxas, y jale Dedo con um
J íec. D ivin a Aft r e a , D
^ vandera en la m ano.
q u é es aqu eft o?
Dec. Oy h e de d a r la vit o r ia .. • 4ftr. La s ven ga n za s
á R o m a , au n qu e en e lla m u er a de u n Em p er a d or con ^ u ien
Ce n o b i a , qu e eft a va n d er a h a b la b a , p o r a livia r
h a de p u b lica r la glo r ia el t o r m e n t o , y el p e fa r :
q u e h e con fegu id o en ga n a lla : / y p u cft o qu e p o r t i vé n
eft o á m i h on or co r r e fp o n d e j m ft. wjq s la lu z d el fu e lo ,
m on t e , en t u cen t r o la efcon d e, ¿ e ^ t e , e c h a r á tus p ies ,
m ien t r as b u clvo á la b a t a lla , \ qtííT'lX 4 e r r a d ellos es,
yí/ ír. Ba f t a , in vit ío Em p er a d or , « ^ J Í l W d i c h o f o Cie lo .
l a fu r ia , p er d on a ya , Dec. ^ fi i f h er id a e ft á s , p r o cu r a
qu e m as fam ^ te d ar á a lcis a r t e , y en m i t ien d a
la cle m e n cia , qu e e l r igor . t e r ecoge. AJir. P o r q u e entiendifi,
Dec. Qu é ' vo z es eft a qu e figo, qu e tu de la fep u lt u r a ,
qu e , fin fa b er cu ya es, . D e c i o , m i vid a h as lib r a d o.
a lm a , e fcu ch a s , y n o vés? D í c . Al l í en cu b ier t a eft ar ás,
con q u ien h a b la r á ? .(íjír. Co n t igo , / qu e y o , m ien tr as á ella vá s,
con t igo ; Ce fa r de R o m a , la b a t a lla em p eñ a d o . t .
h a b la u n a t r ift e m u ger , .áit f'd o-, p o r q u e m e es foíSt ífo
vé n ad on d e p u ed as fer ¡ft i^ ü on d e fe ye r r a
p l a d o fo , la fu r ia d om a. . ida vezjppnf. Om én^ , gu et r a .
P e e . Klla con e l Em p er a d or Dio s íe ía q u e v c ü ® ^ ,
h a b l a , fi eílar ,i Au r e lia n o y con ve n ga n za , y honorj""
p o r a q u í ? Aft r . Qu exom e cu van o, co n t e n t o , - a le gr e , y ufan o»
p o r a livia r e l d olor , lib r e R o m a de u n t yr ar io,
q u e b ien sé qu e n o m e efcu ch a ; t u fea s fu E m p er a d oíí
E m p e r a d o r , n o ven d r ás
á fa ca r m e ? Dec. Bo u d e eftás? rafe Afirea, y tocan al ctrm »,
^ ft r - lí e a t r o d efta gr u t a. Dec, .Mu ch a >ec. Defp u e^ d e h a b er AurcUao®
d a d o viiio c;á la gen t e,
que
 De Don Pedro Calderón de U Barca. zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVU
q u e d e fm a ya d a fe vio , de lo s q u e en t u a lca n ce vie n e n ,
co n n u evo e s fyfr z o a com et e. h a ñ a q u e p ie r d a la vid a ,
Ah o r a fi ve r á Au r e lia n o , Aur. Co r t é s , y a n im o fo er es,
qu e h a y u n a m u gcr q u e ycn ce t om a eft e b a f t o n , p o r é i
a n im ó la co m o b e lla , t e d oy p a la b r a d e h a cer t e
V h e r m o fa com o va lien t e: igu a l en m i I m p e r io , t a n t o j
T y tu , Ce n o b i a , p e r d o n a , q u e lle gu e á h on r a r t e , y q u e r p t c
/ t q u e m e es fo r zo lb q u e p r u eb e m a s , q u e le a b o r r e zco i D e c i o ,
I en t u o fe n fa m i va lo r , p o r q u ie n fíen t e f o l a m p t e
/ eft a a fr e n t a , p u es co r r id o
a u n q u e tu s glor ia s d efee. zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
t en go p o r c i e n o , q u e a l ve r m e
Sale Aureliano , y dicen dentro.
ve n cid o d e u n a m u ge r ,
TO'oííciJ . E ft e es Au r e l i a n o , m u er a .
fe r á fu vit t a m i m u er t e.
Aur. Va le d m e , Cie lo s , va led m e,
De c. D e fp u e s te d ir é quien, fo y,
a b r a fe la t ier r a a q u í,
Aur. P u e s la vi d a m e d efien d es,
; p a r a q u e vivo m e en t ier r c
p a r a p a r t ir m i Co r o n a ,
.j'^ e n fu et er n a o b fcu r id a d ,
n o fea s D e c i o , y fea s q u ie n fu er es.
d on d e a u n yo n o p u e d a ver m e;
Vafe ^ y jalen Cenobia, y Soldados.
: q u é u n a m u ger p u ed
WOÍ, yxwutsrqponmlkjigfedcbaWVUTSRQPONMLJIHGFEDCBA a t a n t o

'
'
q u e q u it e el h on or á R o m a ?
Dec. Ci e l o s , Au r e lia n o es eft e.
I
p o r h e r m o fa , y p o r va lie n t e ,
Sold. i. E ft a p u en t e n os d áp aíTo.
'.en. Yo h e d e m a t a r l e , ó p r en d er le
en fu t ien d a . De c: Aqu eíTo fu e r a ,
to- á n o gu a r d a r yo la p u en t e.
Cubrefe Decio el rojlro con h vanda, y
ji m a otra vez ¡a vcindera. Sold. 2. U n h om b r e fo lo fe o p o n e
j j ^ u r , A t i , va lien t e So ld a d o , a u n E fq u a d r o n ? Cen . O n o t em es
q u e en la s Agu i la s q u e t ien e e l co n o cid o p e ligr o
effe E f c u d o , cu yo b u e lo de la v i d a , ó k a b or r eces.
á m ir a r el So l fe a t r eve, De c. N o e s , fino q u e en eft e p e ch a
co n o zco q u e er es d e R o m a } t a i fu e go el h on or e n cie n d e ,
á t i te p id o q u e m u eft r es q u e es u n r a yo ca d a go lp e .
'' eii m i d efen fa el va lo r Cen . P u e s a u n q u e J ú p it e r fu cffe s ,
a t u m ifin a p a t r ia d ebes: ya q u e ft e m on t e tu e fp a d a ,
t u Ce fa r foy , Au r e lia n o h e de p a lla r . M a s d et en t e,
f o y , qu e en o ca fio n t a n fu e r t e vio le n t o im p u lfo , q u e a q u e l
ve n go h u yen d o de m i m ifm o , es D e c i o , fi n o m e m ie n t e
ve n cid o a fr en t ofa m en t e: a q u ella va n d a co n q u e
', d a m e j a - v i d a , q u e - e ft á el r oft r o cu b ie r t o t ien e.
en t ú l l a n o s . Dec. Q u é p r evien es D cc. E ft a es Ce n o b i a , a y 'de m i!
co n r u egos á m i olTadia? en q u é con fu fion t a n fu e r t e
í li b a ñ a b a co n o ce r t e , me p on en a m o r , y h on or !
p a r a m or ir p o r t i , li es Cen. M a r c i o , r e t ir a eíTa gen t e,
q u e q u ie n m u er e h o n r a d o , m u er e, q u e yo fo la h e de ga n a r
i o n en fa lvo t u p e r lb n a , oy el p a fíb .
ra. Sold. 1. M i r a , 5oí(í. 2. Ad vie r t e ,
y en eft a p a la b r a a d vier t e:
ga r a lle ga r á t u t ien d a Cen. N o lia y q u e a d ver t ir .
e l p a ffo es a q u e lla p u en t e, Sold. a . A la vift a
fíue los d os ca m p os d ivid e , eft a r ém os.
fiendo co n ve lo z cor r ien t e Vanfe los Soldados^
va lle de p la t a e l E u fr a t e s ; Cen. t u n o er es
y t e ju r o d efen d er le, D e ci o ? De c. D e c i o fo y, Cen obia,,
fin q u e le r om p a im igu ijo RIG q u e ya m e h u e lgo d e ve r t e
eu

f)
 fi.
•j 'i
La GrAn CenobU.
eift elt a o c a Co n , a d o n d e
d a r t e m i h o n o r l a ve n g a n i í i
p u e d a s h o n r a r m e , y va le r m e .
q u e m e p e d ifle ? Dgc, T u yie n e s
Cen. Y y o d e ve r t e m e h u e lgo
á co n ve n ce r t e á t i m ifm a ;
a d o a d e fe gu r a m e n t e
d e fd c el p u n t o q u e á va le r m e
p u e d e s d a r m e l a Vit or ia ,
f u i d e t i , m i h o n o r co r r i ó
fo l o co n n o d efen d er t e:
p o r t u cu e n t a ; lu e go t ie n e s
figuiendo ve n go á Au r e l i a n o ,
o b li ga ci ó n d e m ir a r
I! zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
r e fu e lt a a n im o fa m e n t e
p o r é l t a n t o , q u e Ji h a ce r t e
á q u e o y en fu m ifm a t ie n d a
d u e ñ o d e R o m a q u iü e r a
h e d e m a t a r le , ó p r e n d e r le .
p o r t r a t o a le vo fa t n e n t e ,
K a d i e m e e ít o r va la e n t r a d a ,
t u n o l o h a b ía s de fe r ,
ü n o t u j y p u e s q u e t e o fr e c e
p o r q u e y o t r a yd o r n o fu e fle .
e ft a o ca lio n t u ve n ga n za ,
d e x a m e p a f l a r , y a d vie r t e Cen. Yo p i e r d o en e ft a o ca fio n
q u e o y t e v e n g o , fi o y le a l c a n z c j l a yxwutsrqponmlkjigfedcbaWVUTSRQPON
Vi to r i a , y t u n o p ie r d e s
y q u e d a m o s igu a lm e n t e , l a o p in io n . D j f . Si p i e r d o ta l.
y o co m e n t a , h on r ado tu , Cen. D e x a . De^ . C e n o b i a , d e t e n t e ,
y é l v e n c i d o , co n q u e vi e n e n ó vive D io s , q u e te m a t e j
t r e s m cdiosiiá. co n fe gu ir fe . y p u e f t o q u e m u gcr er es
c o n q u ie n fe p u e d e n t r a t a r
Dea P u e s p r o p o n e s d e eíTa fu e r t e ^ c o fa s d e h o n o r , q u a n d o vie n e s
e n p r a ñ i c a s la b a t a lla , á eft a e m p r e fla co n t r a m i,
, i q u ie r o o b liga r t e á q u e des.es
,í t e p i d o q u e m e a co n fe je s }
l a p r e t e n fi o n : Au r e l i a n o
r' yxtsrponmlihfedcbaYUTRQPONMLJIGFEDCBA co n fíd e r a t e en m i p u c í lo ,
a o r a , fin c o n o c e r m e , q u e lo m ifm o q u e t u h icie r e s ,
l l e g ó á va le r fc d e m í j h a r é yo . Cen. S i y o m e vi e r a
e n o ca Co n t a n u r ge n t e co n l a o b liga ció n q u e t ie n e s ,
p a la b r a d i d e g u a r d a r en e ñ e p u er t o e m p e ñ a d a ,
elTe p a S b , h a ft a q u e víe flb m u r i e r a , h a ft a d e fe n d e r le .
Ten dióla el a lm a á lo s filos
D f c . Y fi e l r e n d ir le i m p o n d r á
d e t u s a ze r a d o s t e m p le s ;

i
i u n gr a n d e a m igo ? Cen. No p y c á e
m ir a fi e ft o y o b li ga d o
n a d ie a cu d ir á fu a m igo
á cu m p lir la , y p u e s t u q u i e r e s
in;5.s, q u e á fu h o n o r , ¿ f e , ,Y 1¡ fu e fle
co n ve n ccr in e co n r a zo n e s ,
u n a m u ge r q u e a d or a íTe?'
cft a t e o b ligu e á .b o lve r t e :
Cec. P e r d i e r a , u n a , y m u ch a s ye&e^
y a Au r e l i a n o eft á ve n ci d o ,
vi d a , y h o n o r ; p e r o t u
eíTe t r iu n fo ya le t ie n e s ,
t a n va n o , y l o c o t e a t r e ve s
1 zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
• d cxan éi g a n a r , Ce n o b i a ,
á d e cir m e , q u e m e a d o r a s !
a or a - el d e d í fc fi d c r i c j
íie n d o m í c o n t r a r i o : allí D cc. Co n p o c a o ca fio n te oféndtis>
q u e d a r l o s igu a lm e n t e , íio e r e s t u , Cen. P u e s a l p r im e r o
t u c o n t e n t a , h o n r u d o yo , c o n fe j o q u ie r o b o lve r m e :
y é l ve n ci d o ; co n q u e vi e n e n g u a r d a r e l p u e ft o t e i m p o r t a ,
t r e s m cd ib s á Co n fcgu ir fé 6 m o r i r , ó d e fe n d e r t e .
m a s n o b le ^ -y m a s cu e r d a m e n t e . Dec. P u e s fi a n h n o fa á c o n fe j a
u n a m u gcr d e eAk fu e r t e ,
Cen. Yo t en go m a yo r ya zo n ,
q u e h a r é yo en e xe cu t a r lo l
í u n o fu ift e á q u e t e dieíFc
Cen. T u m ifm a a.cGÍoji t e. co n d e n e ,
fa i i s fa c i o n d e l a ofen l'a
co n fid e r a t e en e l m i ó , .
d e Au r e l i a n o ? lu e go t ien es
q u e en cft a ocaffiOELÍe o fr e c e
o b li ga ci ó n Tdc a yu d a r m e
e l fin d e t a n gr a n , v i s o r i a , trlkjihcaUTMJA
a c r a , qu an d o pr eten d e
J q u e e l p a Ud te,, d efien d e
un

rUmil.
/ yxtsrponmlihfedcbaYUTRQPONMLJIGFEDCBA
De Don Pedro Calderón de la Barca. \ zyxwvutsrq
• ü n gr a n d e a m igo , q u e h icier a s? d ie r a p o r ca u t iva r la ,
J I )fc. Au n q u e o t r o yo m ifm o fu e fle , p or p r en d er la , y lle va r li
;•• le m a t á r a .zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
Cen. Y fi tu eft im á r a s á R o m a , y en cl ca r r o
'1 fu vi d a ? D e £ ^ Le d ier a m u er t e, en t r a r p ifa n d o fu a m b ició n b iza r r o :
jí'' a u n q u e le cft im á r a . Cetig Y d im e, d i e r a , p e r o eft oy lo co ,

r
jj íi aqueíTa p e r fo n a fuenfe q u e t en go yo q u e d a r ,li R o c n i es p oco? rf
u n liom b r e q u e yo q u ifier a ? ^ ^ Sale el Capitan.

fc. Ci e l o s , lu e go t u m e qu ier es? t ^ - ^ C a f t . D e Cc n o b i a u n So ld a d o

pcoe ur dfeiejor a q cie
u ienr o mbilo lve
vit or rmiaesj, be nu fca
t r e n, dp outes.
e aQlEu xe
é qr ucit
e ror áh aenlledga d oich
cfd , as
db ao m
lvie
e rlaa mmeu. eCen,
r t e , Tqeune t ey ,o tente,nO0 *e/ lU^ ur. t Va an tlas?o r ,,d.iíH m ulem os, yxwutsrqponmlkjigfedcbaWVUT
cqomn t enno t ofo , y.
u fDec.
a n o , Pyu easlegr a i e p r im e r o n o cofwííC^ iSi'J Sale ié^Libio.
a en m is cftr cm osij
m or ir é d e ve r q u e co m p r o \ J - ^ L f ! ; . P e r m í t e m e , fe ñ o r ,b e fa r t u ip la n t a s ;
t u a la b a n za co n m i m u er t e. ,Aur. Q u é quierea?
en. P o r n o d a r t e a q u efla glo r ia , ' Lib. M u y c r u e l , y p o co fa b io ,
n o t e m a t o , q u e n o q t iier e ^ ve n go á p ed ir ve n ga n za d e u n a gr a vío í
o ii a m b ició n q u e h aya, u n R o m a n o 5 Yo fo y L i b i o , fob r in o
á q u ien la fa m a ce le b r e d e Ce n o b i a , q u e á fer m i R e y n a vioo»
p o r t a n va lien t e , a n im o fo , p o r m u ger d e Ab d c n a t o :
i n ve n c i b l e , a lt ivo , y fu e r t e , é l á fu fa n gr c in gr a t o ,
q u e t a n t r ift em en t e viva , Ce n d o yo e l h e r e d e r o
y m u er a t a n n ob lem en t e. Moico d e fu E ft a d o , r
P o r ti p ie r d o l a vit o r ia . rae d exo de la a cció n em an cip ad o^ »
ec. P u e s m ir a q u e . fi la p ie r d e s , ' v S y e l vu lgo n o ve le r o ,
q u e y a m e d as o ca fio n ^ ^ q u e co n ju r a d o e ñ a b a ,
iara p e n fa r q u e t u er es l a Co r o n a l a d i o , q u e m e t o ca b a ,
f a e n a m o r a d a , p u es t om a s
c l co n fcjo . Cen. R e fp o n d e n e
p o r l o q u a l m i r igo r m e d et er m in a
á t a n cob a r d e em p r effa ,
nq jíi p icn fcs p u d ie r a , <ii<» yo te h e de h a ce r fe ñ o r de P a lm e r in a ,
i t i ^ q u é im p or t a q u e lo p i e n f e s ? ^ J yo h e d e d a r t e á Ce n o b i a m u er t a , 6
'Oitfe cada uno por dijlinta parte , y fale p r e fa .
Aureliano, y foldetdos. Aur. T u te a t r eves á d a r m e
ur. J ú p it e r fo b e r a n o , á P a lm er in a ? Lib. Si.
ü el go vie r n o d el M u n d o cft á en t S Aur. T u h a s de en t r egá r oic
m a n o. p r cfa a Cca o b i a ? Lib. Sí,
^ o m o , d i , t u D e i d a d afli p e r m it e Aur. Qu é es lo q u e efp cr o?
^ q u e u n a m u^ er á R o m a cl h o n o r q u i t e | d exa m e e c h a r á a q u e ffo s p ie s p r im er o:
f n i er es D io s , n i er es fu e r t e , y j u r o a q u i d ela n t e, • í-i"-
fon t u s ob r a s lin ea s de la m u er t e. p o r M a r t e h o r r e n d o , J ú p it e r t on a n t e, i
T u , M a r t e , q u e en t r e a ce r o , y en t r e p o r el fa gr a d o Ap o l o ,
m a lla s p o r el Cr ia d o r de. Cí e lo , y T-ier r a-fólo,
e r e s ía n gr icn t o D i o s d e la s b a t a lla s , Li b i o , fi en m i fa v'oí con figu ^ s étío,^
co m o tu cu e llo d om a , q u e h e de p o n e r t e en e l m as a k o pucí»^
u n a^ m u ger .qu e el la u r o q u it a á R o m a ? to, i
n i er es D i o s , n i va lie n t e , igu a l á m í p e r fo n a ,
, ja a icn t e t u a fp cd t o ^ ^ fe m b la n t e m ien t e. p o n ie n d o en t u c.^ beza m i Co r o n a ,
Q u e u n a .t n u ge r , a m u ger r cíift a pEíÍJ . L a vo z arti a n in ia b a n ii for t u n a , ap..
i Rom a ? á -im , co n Igual cou q u ift a ? ííu r . P e r o co m o p od r á s?
^ C 2 Lih.
 La Gran CenobU. zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWV
L j ^ ' f u es t ien e algu n a p or q u e n u n ca fu e gr an d e
d u d a m ip r e t e n fio iil Yo sé los n o m - t or m en t o que fe d ice.
br es Ferf. Divié r t e t e , y n o du des
d e las p o ft a s , y p u ed o t u h on or ü cm p r e in ven cib le,
lle ga r , fin algú n m ied o tu fa m a fiem pre et er n a ,
lia íla fu t ien d a ,folo con cien h om br es. t u p a t r ia fiem pre lib r e .
Ccn o b ia ah or a d efcu yd a d a vive , 'Ctnob. Ao r a , va n os t em or es,
con la Vit or ia que á efte t iem p o e fcr ive ; d exa d de p er fegu ir m e;
fi yo á fu tien d a llego efer ivien d o cit a gu er r a
en las t in ieb la s d el filencio ciego, U / p r et en d o d iver t ir m e.
qu é d u d a h a y d e ja t ó lla íó iJ flP W Perf. Ya eftá p u eft a la m efar »
an tes qu e a lgu n o p u ed a d efen d er la? ' Sacan un bufete con una efcrivania , Ce-
Aur. P u e s n o h agan la s r a zon es nobia fe pone á efcrivir , y todos
e ft o r vo con fu s va n a s ilu fion es, f— fe van.
d a r ét e cien Sold a d os, I >Pen. P o r n o d exa r qu e o lvid e
en la efcu ela de M a r t e a cr ed it a d os: y el t iem p o m i a la b a n za ,
y en fee que a o ia a gr a d ecid o q u ed o, \ p a p e l qu e fiem pre finge
t om a eñ e R e a l a n illo, que en m i d ed o A á la ver d a d gr an d ezas^
cft r ella fu e j y ver ás fi h e de p r em ia r t e, \ y á la em bid ia im p oflibles,
p or q u e p ien fo á los Cie lo s leva n t a r t e, g la m u ger qu e p elea
Lt b . Al t a ven t u r a d efla a cción co lijo , flp.t?* es la m ifm a qu e e fcr ive ,
l a p r od igiofa vo z aíTi lo d ixo: qu e á u n m ifm o t iem p o igu a le»
p r e ílo , for t u n a , p r eft o y y a p a d a , y p lu m a r ige:
p iejir o qu e m e h as de ver en a lt o p iie f-
y to.
H ifl:or ia d el Or ien t e
la lla m o , afll p r ofigu e.
fm fe ,y falen Cenobia , Irene, Crotilda, Bfcxive. R e t ir ó fe á efle t ie m p o
y Perfio. Au r e l i a n o , y h u m ild e
Cen. Dexa d m c u n p o co fola . focor r os p od er ofos
ír c» . Qu é tien es? á Sgyp t o , y P er fia pide.-
dilP zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
Cfo t . Qu é t e aiü ge? E n eílé t iem p o Lib io ,
Ce». Vn a ocu lt a t r ift e za SepSrejsEl Li b i o ( a y de m i t r ille!)
cl cor a zon m e oprim e,, e fcr it o eflá con fa n gr e,
« n m ied o m e d efm a ya , y a l ir á r ep et ir le,
^ u n a p aílion m e r in d e. fa n gr e b r ot ó la h er id a ,
E n el p iim er en cu en t r o y m e fa , y p a p el t iñ en
d e la gu er r a , n o viílc • ^ s h oja d os claveles^
m u er t o el ca va llo ? luego- ó líq u id os r u bíes.
en t r e alTom bros t er r ib les, O fa n gr icn t o p r od igio!
.n a cid a de las p en a s J M a s a y fu er t e in fe licc!
v o z t c m c r o fa , y trille^ TA.bd en at o , qu é q u ier es,
m e d i x o , que fer ia q u e m u er t o m e perfigues?
oy t r ofeo in felíce S e ñ o r , efp ofo , t e n t e , ,1
de, u n t r a j ^ o r , y u n tiran o^ u o ofen d as , n o ca íligu es
tjilé epnjviíllclos: viven . á q u ien . P e r o qu é es eñ o? " J t:
M i t ien d a h a llé, ca íd a , r e fu cila en h u m o finge -3 •
y au n qu e a l va lo r ín figñ c u n a n u be la fom b r a ,
qu e m e a l i e n t a , u o ven ceo d cxa n d o cl a yr e lib r e.
_£ños agü er os viles , yxwutsrqponmlkjigfedcbaWVUTSRQPONMLJIHGFEDCBA
Queda com o defm , y faleti Libio f
Tem o , n o se qu e t em o, Capta yutronmifedaOMLIA
Jfqldados.
n i el d ecir lo qs p offib le, RIG fiíi». E íla es fu yXJI
I aquí
tan
 ' de U Barca. zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUT
I ^ t a n d efcu yd a d a aíTiíle, que efp cr a ii en u n d ia
que en los b r a zos d el fu e ñ o Letlos de t r iíle za , y a legr ia .
h on or es el Au r o r a ,
^ á u n t iem p o m u er e , y vive .
, Lle ga d con t a l fe cr ct o , | Ce n o b ia el Al v a b e lla ,
I ' q u e el m as va lien t e p ife ' qu e en t r e a m a r l a , y ve n ce lla ,
el u n o , y ot r o llo r a ,
de fu t em or la fom b r a . |i
q u a n d o t r i ft e , y con t en t o
Cflp. M u e r a fi fe r efiíle. zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
j ü ¿ d ich a eflim o , y fu d efd ich a fiento.
Lib. L l e g a d , y o j o s , y b o cx
la t a p a d . Tocan dentro caxas , y trom petas.
Cenobia .dice tn fueños M a s ya con ecos gr a ve i
Ctn. Qu é t er r ib le , p u b lica n d u lces fines ';
. a p r eh en fion j m as que es cfto? Ibs fon oFos cla r in es,
la s t r om p et a s fu a vcs ,
Cogen/ ft por detrás , y atañía las m anofn tsroiaXVSRPONLECBA
1 y achanta una vanda en el cu yo comp.^ s co n b a xa s
v
^ r
í;.;

I roftro. '^ vMes r ep it en Jas t em p la d a s ca xa s.

Xib. E s q u ien aífi con figu e ^ an falfü'ndo los Soldados, y dcjfues Ceno
fu ven ga n za . Ce n ./ Tr a icio n . bia atadas las m anos, cubierto el rq/ lro,
í i b . F a v o r en va n o p id es, y luego la descubren, y fe hinca
j qu e ya tu gu a r d a es m u er t a . de rodillas.
HCtH. Tr a icion J Í Lib . Qu a n d o r ep it e y ya á Cen ob ia ve o ,
^ t r a i c i ó n , t od os t r a ició n qu e en tr e d efd ich a s t a n t a s
í e c i d , q u e afli fe im p id e h u m ild e rais p la n t a s,
I • el fo fp e ch a r q u ien fo m o s , o m u er a m i d e fco ,
i^ ^ p or q u e n in gu n o p id e o j^ iva Bii e fp cr a n za ,
' i i fa vo r con t r a fi m ifm o. q u e a m or p id e p i e d a d yutronmifedaOMLIA
, y h o n o i ve n -
jjfCen r Tr a icion .j^ Toá . T r a i c i ó n . ga n za .
Aí^ fb. Co n figu e n L a fa m a fiem p r e vive ,
" e l gu ft o lu e go m u er e,
los Ciclo s m i ven ga n za .
p u es m i p ied a d n o efp er e,
"^ levanla m aniatada , quedafe Libio
q u e fi el gu ft o r ecib e
fale Irene,
la glo r ia d el t r o fe o ,
ren. gnLí^ ^ la s fom br a^ t r i ^
viva m i h o n o r , y m u er a m i d éfeo
' "KTca n d o t e h e vSMd o, , 9¡
'en. Ce f a r , cu ya m em or ia
de fu s t in ieb la s U n ccj
et er n a a l M u n d o vi va ,
b ien fe logr ó t u in t en t o,
q u a n d o co n fan gr e. e fc r i v i
que com o t r a ició n d i c e a
el t iem p o eft a Vitoria^
ellos m i fm o s , los d e s a
a d vie r t e en rais en ojos
el E xe r cit o lib r es.
l a vo z d el la b io , el lla n t o de 1 os p j o ^
J í- ib . Ve n d on d e de Au r e li a o o
N o a lt iva , n o a t r evid a
(|; la s h on r a s p a r t icip es ,
p icn fo h a b la r t e q u cxo fa ,
', en cu ya con fia n za
fino t r i ft e , y llo r o fa ,
cit e a n i l l o , qu e im p r im e m oft r a r q u ier o a d ver t id a ,
la s Agu ila s de R o m a , q u e q u ien en p en a gr a ve
> • y ya t u d ed o ciñ e , fu p o ve n c e r , oy fer ven eid a fah c^
- n ie en t r egó. Iren. Va m o s , p u cSj A tu s p ies eft á p u e ft a
, co n t u in t e n t a faliíVe. q u ien los a p la u fos t u yo s
V Vanfe , y Sale AurelianO' p en s ó v e r á los fu yo s ,
•t .yfu r . A l a vo z p r e i j í ^ t a ^ r q u e a d vier t a s q u e en eft a
d e l S o l , con d u k'e fa lva va r ie d a d im p or t u n a
,-4
fa le llor a n d o el Alvia, t r a ged ia s "r ep r efen t a la for t ijn a .
-y r iyen d o el Au r or a^ ' trlkjihcaUTMJA
La yxwutsrqponmlkjigfe

I' Ayunt amient o de M adrid

 r. yxwuts

-f - Vi . «(.VI" - <
Cenobta. " ^ —•
La. Grán yxtsrponmlihfedcbaYUTRQPONMLJIGFEDCBA
la ( 3
La . q u e en ve lo ce s a la s T ^ q u e en t r iu n fo d ich o fo
d e lii fa m a glo r io fa ^ 'ju jf^ ft e vit o r io fo Ll t
co m p it io vit o r io fa t r iu n fa r d e lo s p la ce r e s en
á la U e y d a d d e P a la s , de a m or ficm pre co fla n t e ? b ie
o y co n fobcr vLa p o ca , m is r ep r eh en fion es t e m o en m i fe m -
d on d e q u it a s lo s p ies p on e la b o ca , b la n t e. - Aur.'.
.No te p id o la vid a , P u e s co m o ya a m o r o fo iu<
qui
,.qu c en la s glo r ia s q u e h eredas» ^ d ifcu r fo te a t r o p clla ? fu :
I fffi . y
t e m o q u e la co n ce d a s ,
gu a n d o y ^ a gr a d e cid a
fi Ce n o b ia es t a n b e lla ,
fi t u t a n va le r o fo
r ma
" a m o , d ecir p u e d o , j q u e la exced es , p r o cu r a qu(
' i l q ^ i a s ven t u r a s .t en go m ied sí, 1 q u e igu a le t u va lo r á fu h cr m o fa r a . ^ coi
jfertád t e p id o f Ya a l a m o r en fu a b ifm o pul
p a t r ia , fi a lca n za j íiin gu n p o d e r le q u e d a j
p ie d a d tan ta, ve n ga n za ; ^ p u e s h a de h a b e r q u ie n p u e d a
y p u es y o fo la h e fido en m i m as ,• q u e yo m ifm o? Aur..
il a q u e fe o p u fo á R o m a ,
zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA \
f o l o en m i vi d a l a ve n ga n za t o m a .
N o , n i fu fu e go en t er o
Y m e h a r á q u er er ,fi yo q u er er n o giiier o;
vid
fif<
T r i u n f a de m i va lie n t e , Ya co n m a yo r in lt a n cia COI
vcn ga t e de m i o fe n d id o , a q u i m i t r iu n fo empies!| a;
I fin
p o n l i b r e , y a t r e vid o p n z a , p u es la b e lle za qu(
« I p i c fo b r e m i fr e n t e , ve n ció fu a r r oga n cÍ Á:
llé va m e á R o m a a p r ifa , ^ ^ c n o b i a , e n t e r n e cid o Té
y en ca r r o de o r o m i a r r o ga n cia p i f í . b u d v o á m ir a r t e d el d o lo r ycneidi>i'.i qu í
Au n fin ve r m e , n i : d ssa s? Su fr e , p a d e ce , y íie n t c, yá
p u e s co n ecos ve lo ce s g i m e , f u f p i r a , y llor a,> roa
d a r é ;i ios vie n t o s vo ce s , q u e n o t e im p o r t a a o r a qu<
d a r é á los Cie lo s q u exa s , q u e r e r t o ca r va lie n t e
d a r é a la T i e r r a e íp a n ío , la E s fe r a d e la L u n a j ía b
d lo s Ayr é s fu fp ir o s , y a l M a r lla n t o-, ello p u e d e el va l o r , n o la for t u t ia . :
Aureh Tu r b a d o s m is ícn t id o s
bi
, - ^ Salen Libio , y Irenes.,
p u d l e n en t a n t a m en gu a I^ efi. L l e l a l e á h íib la r . Lib, Yo h e t i d o ^ " 4'
,en cer o jo s ,, y len gu a , -• qu ÍÉít iáQt ?-n ta ve figa n za ,,
' r o,;n o lo s o íd o s , cum£i]i¿íJiál& t u e fp e ja n za ' , Dec.l
lili..
e'^ tiénen- , p p r d e fp o jo s , fu p a la b r a ha, cu m p lid o} de
Ta b i o s la le r igu a , y p a r p a d o s los o jo s m u e ft r a a o r a l a t u ya , viv
.> Ta b
M a s q u é d cfcn fa e fp cr a Aur. Si m ot t r a r é,p or q u e m i fe fe a r gu ya : tod
lü vo a fon o r a , y cla r a ? Yo h e p r o m e t id o h a ce r t e áB
ñ yo al h om b r e en m en d ar a, igu a l á m i p e r fo iia , de
p a r a q u e fiem p r e vie r a , vé s a q u i m i Cor ofia s j quí
y n u n ca o ye r a q u exa s _ Pone Aurcliano fj»u.^ Corom — X.á LihiO' la
d e m u g e r , d ier a gu a r d a a la s o r c j a s p i r e n . Q u é vcn t u r o la fu e r t e ! Oy
3E1 q u e co n fia n t e cft u vo , / 'íu r . Ma s,;« jii lo ' q u e h a go , y disQ> .
y fo r d o t ier a p p t a n t o p r e u iio e l f a v o r , y Ig t r a i ci ó n ca lt igó , fm
d é úria rouger a l lla n t o , Co n e lla d efd e ci m o n t e , la '
p cr fe ifla a lm a n o t jjvo , q u e o p u e ñ o a la s Eñ r eUa S, Ka
Ih J n i es r a q íb Ma l, t i ¡ a h om b r e es e n fu s lu céS, en
á q u ien J t l a , m u l ^ nn o r in d f; el n ot n - t e r m in o a l Or i^ on t e, rae
b r e, • : ^ le d e fp e ñ a d ; co n .cílo, • ata
M a s t u , Au r e lia n ^ er es t e vi e n e s , í / i b i o , á y.ér. efl a lt o ou eílo. él
d el
 T>e Don Pedro Calderón de UrcaVCBA
BArca. zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
Lle va d le , p u es. Líí>. A y Cielos! en u n T r o n o , á im it a ció n ' ^ Mlhiu/ nji} g. OJíUm tXt^
en t a n vio le n t o cft r a go, Sí, h cr m ofa de a lgim P la n e t a .
b ien lo qu e d eb o p a go. zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
Lu e go va Ccn o b ia ( a y t r ift c ! ) rvuy ogvMv'hc^ inO^ O/ ^
Llevanle cilgunos Soldados. ' t en d r á cfp ir it u la le n gu a .
C/ lfi^ ia^ ppi. tfíítexerr^ ii'nix \ teh.->ütx. trlkjihcaUTMJA
Aur. P ie r d a yo los r ecelos, ^ p a r a d e ci r t e , q u e va
qu e q u ien en t a n t a p en a Ccn o b ia á fu s p la n t a s p u cft z T\ « t / ^ h Ú cí- MJ ^ l^ A^ / cjU íi.-
fu fa n gr e ven d e , ven d er á la a gen a . r ica m en t e a d e r e za d a ,
Iren. Ya va n á d e fp e fia r le j «p. h er m ofa m en t e co m p u cfla , e n Ca^ rr^ a/ no^ Md^ a^ x/ y y ^ j
m a s con fu elo p r e ve n go , d on d e , com o en cen t r o vi^^en • fax/ cdíJ íñ tr j
qu e el R e a l a n illo t en go ied r as , or o , p l a t a , y p er las?
"iXnrtgi&ín -y ^ ^ e/ e^ kaij
. ^ o n él íie de lib r a r le j t a d a s la s b la n ca s m a n o s ^
p u b lica n d o a t r e vid a riqaiíTim as ca d en a s
^ q u e Au r e lia n o p o r él le d a la vid a de o r o , p r ifio n e s , en fin, .fÍAu^ olo am th'Miv.pjiuftf-'W J
Vafe Irene, qu é im p or t a qu e r ica s fea n ? tuuaijjy -'od^ f^ ' át^ r^ LiSuCtít.
• Aur.A eíTc R e yn o im p or t u n o Va á fu s p i e s , y él p r ofa n a n d » rTiitt-ru) SUTV- CjBnKU-rtcio^
vid a fe le coü ced ej' el r efp et o , y la b e lle za , ni tiruc jfctx
fi fe a lt er a , rit)' qu ed e el fa gr a d o b u lt o p ifa ,
la im a gen r ica a t r op ella . r^ 'ttT*. cU-iM-tO^ Icn^ íCUtíSy
c o a la vid a ninguíCo,.
f i n o los en t r ega d a s, r M a l h a y a , am en , m i va lo r ,
q u e h a n d e ir p o r fieras de m i ca r r ó ^ e s la ve n t a ja q u e m u eft r a
g- o* -ttí nc-m ccv b&rret&o
a t a d os. , en eft e t r iu n fo Au r e lia n o ,
T é n J Ce n o b i a , p r u d en cia , e s , qu e en fu s for t u n a s t en ga n ,
q u e- t ft o es M u n d o . Cen . Si t en go, él uii- le a l qu e le gu a r d e, jjuffe Sv! nctg. rru. ^ jio^ í-n» Kf^ u^ rtíto •
7 á m as r igor p r e ve n go y ella u n t r a yd o r qu e Ja ven da*
m as v a l o r , m as p a cie n cia , ijír. A la r d a r la r e la ció n ,
qu e q u ien t u vo fo b cr via cu t an t as di-i b ien fá cilm en t e fu p lier a n ^
ch a s, .. ' los ojos á los « id o s ,
^ e/ rniriAÍ.enj9o W^rw^
fa b r á t en er p a í e n c i a en la s d efd ich a sí _ _ g¿rquc ya el a vifo lle ga
g^ holuh'k uAlam cf
tm / rjo

fe a a t r evim ien t o , ó fe a jpxfJífXtou^ í^ crrclí^ 'íj'Cí'íTTCTtíwx

¿alen ÁJtrea , y Dedo.
Dec. R o t o s ya los p r ivilegios d e fe fp e r a cio n , lle ga r ioi Ohru ^ • y új^ xiMnfm Ojpvuvufa-
de la m u e r t e , h er r a ofa Aft r e a , á d efva n ecer la r u e d a
d efte p á v o n , a cor d a n d o eJrrtiiy nOalpíjhrte^ e^ n/ tm vaL'
v i v a , p or m i d i c h a , q u a n d o
t od os te t ien en p o r m u e r t a j 'í en m id ió d e fu s gr
qu e fu i 50 q u ien le guardo
a n d eza s , y . (h^ icltvcL ^ e^ 'txiu/ rrjii.rue.
á R o m a llega s á t iem p o
la yitta. Áftr. Gr a n . co fa in t en t a s, Jerc^ r
de vé r la m a yo r t r a ged ia ,
qu e en el Te a t r o d el M u n d o Dcc. Qu a n d o en la gu er r a I c ^ v i / '
la for t u n a r ep r efcn t a . h u yen d o con t a n t a a fr en t a . / ¿ t f O c l v c l - r \ J
O y en t r a en ella Au r c l i a n o j Suena la Mujica, y entran Solda^ TSélan- ^
j » p o d r é . d e cir com o en t r a, te, y detras' un carra triunfítl, en el quíit
fm • -e en fu fp ivos fe a n egu e viene Aureliano Em pc/ tídor , y (i fits ^ es ^
Ceíiobia m uy bi'^ arra, atajas luí iHanofi
la , - 5 p r o n u n cia b a ap en as. yxwutsrqponmlkjigfedcbaWVUTSRQPONMLJIHGFEDCBA
E n u n t r ia u fa l c a r r o , á q u ien ^ ^ ^ t tím ido alam os cautivos el tíírro, ^ -ij^
^ ve z de r u flica s fier a s, ^ y detraí gem . ty fía^ ^ S-Oíe)''
xa ci ó n á k s b r a t os t ir a n , MDcfiír . Vi v a n u eít r o Étapi-rador^
a t a d os ca u t ivos lle va n j viva m ücfli'o in vict o Ce fa r .
él en lo m as em in en te W At í Tf At e n ía , ó t r iu n fa n t e R o m a ,
d e l u i u n f a l ca^ rro fe aflien ta ~ á t u a l a b a n z a , y a t en t a
á

a. ife
 La Grán Cem bU.
á tus in m or t a les glor ia s, va lo r fiuge , a n im o m u eílr a ,
. ^ m i s Vitor ias con fid er a: ^ q u e m añ an a es ot r o d ia ;
n o de la u r el cor on a d o y á u n a br eve fá cil b u elt a
lle go á ve r t e , p or q u e fu er a fe t r u eca n las Mon a r q u ía s ,
¿ t a n t a oca fion p eq u eñ o ^ y los Im p er ios fe t r u eca n .
^ a p l a u f o j in m or t a l d iad em a Ve n c e , y ca lla , p u es yo fu fr o ,
d e or o cor on a m i fr en t e, y efp cr o , p a r a que veas,
q u e ya q u ier o que eíla fe a qu e p u es yo n o d efcon fio,
in figa ia de Em p er a d or es, ¿e r á r a zón qu e t u tem as.
^ c i ñ e a d o yo l a p r im er a. N o la am bición te leva n t e
m t a n t o , que m id ien d o esfer as
Ponej'e una Cororia de oro.
Tío cn -ír iu n fa l c a r r o , gt iiad o de t u m ifm a va n id a d ,
d e fieras, qu e fe fu get a n la a lt u r a te d efva n ezca -
ú d om eft ica s coyu n d a s, "Sale el Al v a co r o n a d a
vu eft r o i n v i a o Ccfa r en t r a , de r a yo s , y ei.S.Ql_ d.efpliega
m zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
lin o en ca r r o , á qu ien con d u cen a l M u n d o ceqílales de or o,
i i • yxwutsrqponmlkjigfedcbaWVUTSRQPONMLJIHGFEDCBA
viles e fcla vo s , q u e m u eft r a n qu e ín ju gu er u .lla n t o de p er la s;
Pl ^ « n fu h u m ild a d m i a r r oga u cia ; íu b e h a ft a el fctnit, m as lu ego
d e cli n a , y la n och e n egr a
^ Af i r i o s f o n , qu e m as fieras?
N o os p a r e zca u n a m u gcr p o r las exequ ias d el Sol
p o co fin á t a n t a em p r eñ a , d ofeles de lu t o cu elga .
q u e m as fu vit o r ia eft im o, « I m p elid a de los vien t os,. '
q u e ií en cam p añ a vcn cier iv. con a la s de lin o b u ela
en d efen fa de los Dio fe s , J a lt a n u ve , p r efiim ien d o
b r a zo á b r a zo , y fu e r za á f\ ier za, | t od o el M a r p eq u eñ a esfer a;
lo s Giga n t es de la Scit ia , ; y en un p u n t o , e n u n in ft a n t c
n zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
. ^ ó los Ciclo p e s de F ie r r a . b r a m a el vien t o , el M a r fe a lt er a ,
Eít a que yeis.á m is p ies q u e p a r ccc qu e fu s ón d as
m u ger h u m illa d a | eft a ,, • va r ai a p a ga r la s Eft r eila s. rf
q u e , A fer m or r a l la F o r t u n a ,
^ l a raifnia F o r t u n a fu er a ;
afibm br o h a fido' d el Afia ,
f d ia tem e' la n o c h e ^
Vttítoiíiad -off er a
la bór r afca", c ! gú ft o vive
w

t em or d el Af r i c a ; a fr en t a ^ efp a ld a s de la t r iñ eza .
d e la E u r o p a , y la que á R o m a ^ ^ a a la b a n za de tus glor ia s
^ f e op u fo con -ía n fa s fu er za s. . ^ a r a ágen os la b ios d exa ,
M ir a d la a or a qu e bu m iid e, jgu < » m as a la b a n fileneios
m ir a d I3. a m b ición d ep u eft a , „53» gen os, qu e p r op ia s len gu as.
t en d id a la vanidad^ IRa sa m e que yo los d iga,
^ y la p r efm icion fujgeta: p a r a qu e á u n t iem p o fe vea n
I \
, y p a r a m ir a r lo to.clo, m i la ft im a , y va lo r j
- - - _^mirad á Cé n o b ia p r e fa , ^ c n t i la ft i m a , y n iod elíia .
.• yereis a r fo ga n cia em bidia,' R o m a n o s , yo foy Cen p b ia , •»
a r ob ioioii; p od er ;, y fu e r za yfr foy la qu e en tácitas gu er r a s,
í p u eñ o á m is p lan t as „ fi eñ á
^ jíCen ob ia a. m is p lan t as p ú eíM.
itf op u fo á Ro m a , y ga n o
^ t a ft U i s Vitor ias fa n gr ien t a s, yXJI
C?nob. Au r elia ;io , la s ven ga n za s Vicn d id a fu i de u n t r a yd or ,
de la fo r M o a foií eftas, a d ver t id fi eftá fu get a
qu e tú fojri gr an d ezas t u yas, \ á u n en gañ o la offa d ia ,;
• jp i cijlp a s m ía s ; pues llega?- ^ y á u n a t r a ició n la gí^ rideza:
á con ocer fu s m udan zas^ p er o ya qu e eílóy v ^ c i d a ,
ea
 De Don "Pedro CddeYon de U Bma. zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXW
en t a n t a s d é fd ich a s t e n ga n M a s tu , cob a r d e , q u é in t en t a s,
la ít im a los a n iin ofos, p u es en R o m a t e q u e d a ü e ,
^ y los cob a r d es fo b e r via ; ^ c o H efla s va n a s qu im er as?
p u es p od r á fer q u e ca n fa d a ^ c o n eíTos lo co s d efp r ccios?
d ellos a p la u fos la rueda,* Q u é t e im p o r t a , d i , q u e t en ga
dé la b u e l t a , y q u e á m is p ies, ^ d i g n o p r e m io a q u e l Sold a d o?
, ^ co n i o m e h e yiílo , t e vea s . zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
Yo lo con fieíTo q u e er a
Aur. E ft a es la m ifm a e fp e r a n za v a l i e n t e , con q u e alTeguro,
t il 5 cob a r d e , y n e cia ^ q u e n o fu ift e t u . ü e^ . E ft a fe ñ »
D e ci o ; t a m b ién m e dixcj^ d i r á , Au r e li a n o , q u ie n fu e ,
_ od r á fer q u e t iem p o ve n ga ^ e l b a ft o n t eft igo fc a ;
^ n q u e yo t r iu n fe de ti,- a p r e m i a m i v á l o r , p u e s cu lp a s
^ com o ^ t iem p o n o llega ? m i co b a r d ía , y o y ve a n
D n o q lÉ í ya la fo r t u n a , q u e tu en u n m ifm o fu gct o
J Í.O m e t em e , ó m e r e fp e t a ; t a n b ien h on r a s co m o a fr en t a s,
n i la e í l i m o , n i la p r e cio , fa t is fa ce s co m o a gr a via s ,
b u e n o fu e r a q u e t e m ie r a j j ^ y co m o caíH g^ s p r em ia s.
r ^ i u n a m u ger , y á u n co b a r d e . -wÍMr. D e c i o , t u fo lo á m is glo r ia s
y/ D íc. P u e s e l t r iu n fo d a lice n cia t e o p o n e s , t u fó lo in t en t a s
^ á u n So ld a d o , q u e ga n ó o b fcu r e ce r la a la b a n za
a lt o r en om b r e en la gu e r r a , q u e m e d a R o m a ^ y tu lle ga s
p a r a q u e el p r em io r e cib a , lo co , y a t r e v i d o , d on d e
^ ssen t a n t o q u e le c c l e b r a j m i ju ft icia n o t e p r e m ia ,
' d i , q u e D e c i o es u n co b a r d e , p o r q u e u n h om b r e fin h o n o r
q u e n o i m p o r t a , m as n o ofen d a s n o es ca p a z , co n t a n t a a fr e n t a ,
a l So ld a d o q u e t e d io ^ j^ d e h o n r a a lgu n a : y M r . c a í t i g o
la v i d a , y en tu d efen fa d e u n a liberta*^ 't^ ^ !? gSS^ ira,
p u fo la fu ya en p e ligr o , p r ofiga e l t r i u n f o , q u e q u ie r o
qu a n d o t u h u ye n d o q u ifier a s ^ j^ ^ iue d u r e , p o r q u e le ve a s ;
fe r e fp ir it u de u n t r o n co , y p o r m as glo r ia , la fa m a •
lé- í cr a lm a d e u n a p e ñ a ; ^ e n fu p r e gó n d iga r e ñ a
y íí p or q iie m e j yé n ci o es la ju ft i ci a q u e m a n d a
u n a m u ger ,->ti| m c a fr en t a s , h a ce r la fo r t u n a fiera
d im e , q u é h g t ó r t e d a r á á eft e h om b r e p o r co b a r d e ,
^ q u a n d o t u u S f m u ger ven za s? l í t ^ á eft a m u ger p o r fo b e r via ,
jjj^ O t ien e v a l o r , ó n o: i j ^ o d . Vi y a n u e ft r o E m p e r a d o r ,
í" fi t ien e v a l o r , ya m u eft r a s - ^ viva n u eft r o i n v i d o Ce fa r . ^
. ^ u e á m i m e p u d o ve n ce r ; Canta la m ufica toda, buelve el ca
li n o le t i e n e , q u é em prcíTa vanfe , quedando Ajlrea,
t e d a a la b a n za , t r iu n fa n d o y Dedo.
co n m a ge fla d , y gr a n d e za AJlr. Gr a n d e a t r e vim ie n t o h a fida
, í í ^ d e u n a m u ger fin va lo r ? e l h a b e r , D e c i o , lle ga d o
L u e g o en r a zon es op u eft a s, r e f u e l t o , y d et er m in a d o
r as.
¡ ó yo n o m e r e zco cu lp a , d on d e tu s q u cxa s h a oid o-
^ q u a n d o u n a m u ger m e ve n za ; Dec. Ya p e r d id o
ó t u n o con figu es glo r ia , e l h o n o r , e l g u ft ó , ei fer ,
. q u a n d o va s t r iu n fa n d o deJ Ia? en a n íía t a n r e p e t id a ,
| Vt(4« r . P a r a v e n c e r , b a f t a , D e c i o , n o h a y q u e im pida.,
™ q u e q u a lq u ie r co n t r a r io fe a , q u e n o t en go q u e perder»
^ p a r a fe r ve n cid o n o^ d on d e es lo s m en os- la yi d í .
D
en
 Gran Cenobla.
La yxtsrponmlihfedcbaYUTRQPONMLJIGFEDCBA
zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQP
Q u é aífi un b a r b a r o p r o cu r a á ca íliga r m e , y á fer
p r o fa n a r co n t a l fiereza m i ve r d u go o fa d o , y fu e r t e ;
la s a r a s d e l a b e lle za ! p u es a d vie r t e ,
i j Ips cu lt o s d e la h e r m o fu r a ! ^ q u é t en go ya q u e p e r d e r ,
é lo cu r a ! p e r d id o e l m ied o á la m u er t e?
Ce n o b ía ! p en o , r a b io , I r en . P u e s n o p u ed o a c o n fe j a n e ,
taré al Em per ad or , m a t em os á elle cr u e l,
e jo r q u e y o , h a ít a m o r ir fiel,
n ve n ga n za ¿ e t u a gr a ifio, % ^ i e n f o , L i b i o , a co m p a ñ a r t e ,
q u e en ve n ga n za d e m i h on or . y no íer parte *
Afir. Si á m a t a r le t e d ifp on es , t i e m p o , m u d a n za , n i o lvid o
p o n e l m o d o , y yo la s m an os. á d e xa r t e ele q u er er , ^
Dec. C a l l a , p o r q u e d os villa n o s p a r a fafaer , ^
vien en . q u a n t a s cofa s h a ve n ci d o ' ^
Sale Libio, y Irene, vejlidas di vHla- yxwutsrqponmlkjigfedcbaWVUTSRQPONMLJIH
ICOn a m or u n a m u ger .
n o í. Li b . L o s d os h em os d e d e cir ,
Lib. Au n q u e t e co r o n e s \ q u e á Colas le h em os d e h a b la r ,
d e n a cio n e s , í i por qu e im p o r t a , p a r a dar %
o y j R o m a , en t i d et er m in o u n a v i f o , en e l fingir ,
ven gar m e» q u e á p e d ir '
AJ lr . An u d a r t e q u ib r o, ju ft icia v á s , fin m a licia ,
p o r q u e e fp s r o d e u n a gr a vio } y ü ello a lca n za ,
q u e es e l im p u lfo d ivin o , m i e fp e r a n za ,
y ce lcília l e l a ze r o . t u k p e d ir á s ju ft i ci a ,
F a n je Aftrea, y Decio. y y o t om a r é ve n ga n za .
Iren. D e l a s j m a n o s d e la m u er t e. 4 P u e s eft a n d o d ive r t id o
lib r e q u e á S ^ * ? ^ ^ R o m a , co n t igo , y o lle ga r é
q u a n d o ya Au r e lia n o t om a a l t yr a n o , y le d a r é
fa t is fa cio n d eíía fu er t es . V d e p u ñ a la d a s . ír e » . H a fido
L i b i o , a d vier t e a t r e vid o
l a in d u ft r ia q u e t e lib r o p e n fa m ie n t o e l q u e h a s h a lla d a ;
d e t an bar bar a vio k n cia , m a s com o d e a l ü ^ d d r á s ?
y t e n p r u d e n cia , L i t . N e c i a cft á s, fi í
q u e o t r o a n illo n o q u e d ó vea m e u n a víez v e q Kd o ,
q u e fu fp e n d a ot r a fcn t e n e ia , ^ q u e n o q u ier o vi vi r m as. va n ^
X.ít ..Con fieír o q u e t a m e d á s iSale Cenobiaporuna Oiirtc, y poria
AiiU o^
' * 5 y p u e s l o co n o cc Auretiam .
' " í T a í m a , d cxa q u e go ze en. E a eft c paíTó; p r o cu r a • ' • • iif,
c f t i q u e v i v o m e d a s; m i p e c h o , d e a m o r d e fi n i d o , '
y ver á s p u es co n l a fu e r za n o p u d o ,
fi lé lle go á e o n fe gu ir , ve n ce r o y co n l a h er m éfu ^ ^ ^
cl fin d iclíofo q u e a lca n za Yo d ixe q u e fu gr a n d e za " >
m i ven ga n za ,, La b ia d e v e r á m i l p i é s ,
q u e m efios M a l es m o r ir , a jfu d en m i i n t e n t ó , p u es,
q u e vi v' c fin efp er a n za .. a m o r , i a g c n i o , y b e lle za :
P o r vcr n ie co n alt o, h on or j, p r o b a r e fi p u e d o ve r
l a m u er t e i Ab d e n a t o d i, h u m illa d o e fie r igo r ;
m i m ifm a fa n gr e ve n d i, fingiendo g ú f í o , y a m or , i
á m i p a t r ia i u t t r a j d o r , a o r a fi q u e fo y m u gcr ,
lle go el r igor a o r a f i l o h e p a r e cid o ; \ :V
pues
 De Don Pedro Caldemt de U Barcá. A
p u es co n m is a r m a s o fe n d o , { T í o s p la n t a s h a y co n d ivin a
q u a n d o á u n b a r b a r o p r et en d o - v i r t u d , q u e fin d u d a a lgu n a
ve n ce r co n a m o r fin gid o. fon ve n e n o ca d a u n a ,
Mr. Ce n o b ia eft á a q u i m as cie go y ju n t a s fo n m e d icin a :
o y á t a n t o s r a yo s vi vo , la e xp e r ie n cia en m i im a gin a ,
q u a n d o n u e va lu z r e cib o , p u e s q u a n d o ju n t o s lo s vi ,
F é n i x d e a m o r , en fu fu e go , b e lle za , y p o d e r vp n ci,
fa lt ó el p o d e r , y fe gu r a
cie go e ft o y. zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
Cen. T u r b a d a lle go . fc l a q u e d o la h e r m o fu r a ,
Aurel. Qu é in t e n t a a m or ? q u e es ve n e n o p a r a m i.
Cenob. Q u é p r o cu r a Q u ie n vi o t a n fieros ca ft igos?
m i en gañ o? q u e en t u h e r m o fu r a , y p o d e r
t en ga yo m as q u e ve n ce r ,
Aurel. O q u e lu z t a n p u r a !
«i d on d e h a y m en os en em igos^
Cen. O q u e b a r b a r a fiereza!
m is t or m en t os fo n t efligos:
q u é fem b la n ie!
<i a ffi , cob a r d es fen t id os ,
Aur, Qu é b e lle za !
eft a is á fu v o z r en d id os ,
Cen. Q u é fe a ld a d !
h u i d , h u id fu s en ojos,
Aur. Y q u é h er r oofu r a !
n o m ir éis la gr im a s , o jo s ,
Arrodiílaje Cenohia.
n o o yga is l i fo n j a s , oid os .
Cen. A lo s p ies t e n é i s , fe fio r ,
P o r q u é co n locu r a s t a n t a s
e lla h u m ild e e fcla va \ -u eftr a,
q u ier es a u m en t a r m i p en a ?
q u e fe gu n d a ve z fe m u eft r a
D i , Co co d r i llo , y Sir e n a ,
r en d id a á vu cft r o va lo r :
q u é m e l l o r a s , y m e can t as?
oy p o d e r , y el a m or
Si a ve n ce r m e te a d ela n t a s,
os d en u n a , y o t r a p a lm a ,
y a a l l l a n t o , ya a l ca n t o a t e n t o ,
q u a n d o m i fe n t id o e n ca lm a
ve n ce r t e co n t o d o in t e n t o j
d ice , q u e fa b eis ve n ce r
y affi , fin ve n t u r a a lgu n a ,
la vi d a co n el ^ ó d e r ,
llo r a tu co r t a fo r t u n a ,
y co n e l va lo r e l a lm a .
_,_y ca n t a m i ve n cim ie n t o . Vffj".
Si ven céis co n fu e r za a lt iva ,
^ ^ ^ jjbiig^ iis co n d u lce a m o r ; Cen. Ya n in gú n r e m e d io cfp e r o ,
y a ü i , d os ve ce s , fe fio r , p u es oy fingido fe h a h a lla d o
ve n go á fe r vu cft r a ca u t iva : u n a m or t an m a l p a ga d o ,
p a r a qu e en m i ce n t r o vi va , q u e p a r e ció ver d a d er o,
d cxa d m e e ch a r á efla s p la n t a s. ^ Lkga Dedo.
Aur. Affi a l Ci e lo m e leva n t a s. P od r é j qu an d o am an te m u er o,
Sale Dedn al paño. ( a y d e m i ! ) vivir ca lla n d o?
iJ W t Lfu Ce n , Qu ie n cñ a b a a q u i e fcu ch a n d p l
^ Dec.Yo Ce n o b ia ( e ft o y m o r r a l ! )
, en t r e • d cfd ich a s t a h ía s í q u e u n d e fd icb a d o fu u ^ l
Aur. Al za , Ce n o b i a , d el fu e lo , q u a n d o n o le e fcu ch a ? qu an d o?
q u e gr a n d e p r o d igio CH cier r a, P e r d o n a xni a t r evim ien t o,
q u a n d o h u m ild es en la T i e r r a fite h a b la r e d efcor t és ,
f ^ vé n la s lu ce s d el Ci e lo : q u e á z e l o s , y a m o r , u o es
m ien t r a s cb n n u e vo d e ívcio b a ft a n t e m i fufrim icD^ jo;
alt cr áíi^ el p fe ^ o m ió y o fo y q u ie n cí p cn fa m ie n t o
/ t yxtsrponmlihfedcbaYUTRQPONMLJIGFEDCBA
u n o , y ot r o d elVa r io, a l raifm o So l le va n t o ,
fin d u d a , q u e n.o a d vir á ja q u ien á t u lu z fe a t r e vió ; i
t a l b elleza el q u e p ep sp , p e r o ü p u d e fu fr ir
q u e er a llb r ^ e l alved r io» a m a r , p a d ^ fie r , fcntír
1) i eon
 La Gra» CmobU.
co n a m o r , con zclo s n o. yxtsrponmlihfedcbaYUTRQPONMLJIGFEDCBA
f í j ^ e ya es a gr a vio m a yor ,
N o p u e d o , q u a n d o fiel A, Sale Afirea.
á t u a m o r , co n an ü as fieras f d f t r . D e fd e a q u i d en t r o h e e fcu ch a d o
n o fiento qu e lio le quicraS) t u in t e n ció n ,y yo he de fe r í
fino q u e te o lvid e s d el: q u ien te a y u d e , h a ft a p e r d e r
eít a es m i p e n a cr u el. C
la vid a q u e tu m e h a s d a d o: C
Cen . E f e f l o s igu a les fo n , o y d a a u d ien cia en Sen a d o
p u es yo fiento t u p a flion , c
Au r ella n o , en él p od em os, D
n o la m ia . Co m o , p u es, com o en ot r o t r age en t r em os,
fin d ecir le q u e lo es, C
lle ga r á h a b la r le , y aílt D
le d a r é fa t is fa cion . d a r le la m u er t e , q u e a lli
Si á t a n a lt ivo s d e fve lo s C,
m il a gr a via d o s t en d r em os
h a lla r d ifcu lp a p r ocu r a s , ¿ e n u e ñ r a p á ^ e , los p la zo s
d im e q u e fu e r o n lo cu r a s C(
- V a b r e vi a , p o r q u e fa ld r á D
eíTos q u e lla m a ft e ze lo s ; d e a l l i , ó p o r q u e m u er o ya
t eft igos h ice á los Cie lo s , C(
p or m ir a r le h e ch o p ed a zos .
D c c i o , de q u e h a b ía d e ve r De c. D a m e m il ve ce s lo s b r a zos,
á m i s p la n t a s el p od er C(
p o r e l v a l o r , y el d efeo
d e u n fo b e r vio Em p er a d or ^
í zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJ
q u e de t a n fa n gr ien t o em p leo
c,
y va liin e d el a m or , oy m u eft r as. Afir. N o p u e d o yo
q u e ya p a r e zco m u ger . n ega r los.
Co n e ñ o , p u e s , p r et en d í
ven cer , fu a r r o ga n cia , y fu e' -y y a¡e Afirea, y faU Cenobio.
l a ca u fa p or q u e m oft r é v ^ C e n . Aq u i q u ed ó
lá s finezas q u e fingi: D e c i o : m as q u é es lo q u e ve o í
eft o d igo , p o r q u e affi lo s b r a zos d io á u n a m u ger ,
n o te a t r eva s á los Cie lo s , y m u ger q u e es t a n h er m ofa ?
p o r q u e h .allar án tu s d e fve lo s ^ ' a y d e m i ! q u e u n a . f c ^ f a Ajt iu n a , Di
ca ft i go s , d ifcu lp a s n a , r a b ia em p iezo á p a d e ce r ,
p o r q u e n u n ca Aip e y a q u e n o la sé co n o ce r ,
q u e e r a a m o r , n i q u e fon zelos. r sé fen t ir fu s d e fve lo s ;
De c. Yo m e h o lga r a en t a l r igóx ;íra es p en a , es r a b i a , Cie lo s í
d e qu e fu p iér a tu fee las n o , m a yo r d a ñ o fu e j
lo qu e fo n ze lo s , por que- p u es ya im a gin o q u e s é
fu p ier .is lo q u e es a m or : / ^ e es a m o r , y q u e fo n ze lo s .
J W P u e s fi lo s é , m i t or m en t ó
y vo 1
Vl.í/ níL ío m p a el p e ch o j f a l g a , puej-,
q u a n d o el t e ofen d e á ti;, q u e a z e l o s , y a n jor n o es '
yu e l a gr a vio p á d e cíi ' ' ^ a ft a n t e mi fu fr i« t ^ - i:
bu i cas ve n ga n za c r u d , ^ e c i o , n tr evo a t r é vi a i i e n í J W l W l t » ^ ?
ven ga r t e d el, o fe n d e m i p r e fu n cio n : ^
y lü m u er t e m e d as á m i. t u en m i p r e fe n cia á u n a a cció n
' F l de a m or l i b r e , y effen tQj t a n l i b r e , en m i q u a r t o afH
n c^ o fu p o d e r , y -ñ ieflcj t e a t r eí'es ? D e ^ Co m o ( a y de m i ! )
y p a r a q u é é i coiífiéffe,. ^ a d a r é fat i&facjon ,
A lili m e date el t or m en t o: í ^ n ofen d er la : fefior a j.5 » ,
a gr a yiká o- fu fr iia ieUt Oj h er m ofa D a m a
m u e r a u n fiero E m p e r a d o r , es Al t r e a , q u e d éfp u es
110 p o r q u e ofcÉidio m i h on or , fa b r á s co m o vive a o r a j
n o p or q u e tr xu n fó de t i, e l l a , qu e m i ofen fa llo r a ,
joi-q u c m e d to ze lo s fi^ d ixo , q u e oy p o d ía ven cer
• Cflí.
 De Don Pedro Cdderon de U ErcaVCBA AVCA. zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWV
eíle b a r b a r e pX o d-- e- r- ,y i j ^ q u e h a ya p o b r e s en fu I m p e r io ; yXJI
y a b r a c é l a , p o r q u e e fp e r o , fu fr a n , y p a d e zc a n , p u es,
q u e m u e r t o efte m o n lt r u o fiero, q u e p u es e l Ci e l o lo s h i zo
n o t en ga s á qj u ien qj u er er >jf p o b r e s , él fa b e p o r q u é : zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXW
Cen. Yo q u ie r o ? Dec. Ya lo fingifte. j p u ed o yo e n m e n d a r a l Ci e l o ?
Cen. Y b a ila á d a r p en a ? D e c. Si. JjfSoíd. i . N o , m a s fu p ie d a d n os d é
Cen. Y yo q u e u n a b r a zo vi? o ca fio n p a r a lib r a r n o s
Hec. T u q u e el d efen ga ñ o o lít e . de u n t yr a n o . C í í f i Aq u e f t e es
Cen . E n fin, los b r a zo s la d iñ e? de Le l i o j fá t t r . Q u e d ice L e l i o ?
D e c. E n fin , l e d ixiíle a m or es? A A Ca p i t - D i c e : S e ñ o r , v o m e h a l l l
Cen . F u e r o n fa lfo s . D e c. Q u é m e jo r e s j ;j ;í en en A A fni aa ,, ad oo nn da ee --íe'^ vi.
t e "vi.
fi t u lo q u e t od a s h a ces? ^ Au r . N o m e d iga s m a s , r o m p e r
Cen. Q u é en m i p r cfe n cia la a b r a ces? p u e d e s eíTe m e m o r ia l,
D e c. Q u é á m is o jo s le en a m or es? "• i*^ fique ya p r e m ia d o fe v é j
Cen. P u e s qu é t e h a m o vid o á t i y a t ie n e m a s , q u e m e r e ce ,
á fe n t ir lo ? De c. Vn a p a flt on . ^ l i m e h a v i f t o : q u é m a s b ie n ;
Cen . T u ze lo s ? D e c. D a fm e o ca llo n q u é m a s h o n o r ' , q u é m a s glor ia.
á qu e te d iga ^ u e fi.
» ^ h a y ; q u e d e xa r m e yo v é r l
Cen . Q u é a t r e vim ie n t o ! Dtfc. Y á t i
Cífp . E ft e es d e Ca m i l a , y d ice
q u l f n , Ce n o b i a , t e o b ligo qquu ee es
^ es uu nn aa ppoobbrr ee m m uu gcr
e cr ,.
á f e n t i r , q u e a b r a ce y o c u yo m a r id o m a t a r o n
á Aü r e a ? Cen . Vn d e fe o n o m a s. - j e n el Or ie n t e . .íÍmf. P u e s q u e
D e c. T u a m o r ? Cen . O ca fio n m e d a s p r e t e n d e q u e y o le p a gu e
á q u e te d iga q u e n o ; ^ f u m a r id o ? b ie n á fe e :
n o t e lia n d ich o m is d e fve lo s , fi en Or ie n t e le m a t a r o n ,
q u é eft os fo n ze lo s , y a m or ? p id a le a llá ", q u e n o es b ie n ,
D e c. N o t e h a d ich o m i t e m o r , k. p u e s le m a t ó el e n e m igo ,
q u é cft os fo n a m o r , y zelos? r^ spague yo á q u ie n n o m a t é.
Cen. M i p e n a fa b e n los Cie lo s . ^ Salen Libio ^ y Irene veftidos de vUtam s.
Dedo. T u m i t o r m e n t o %r u cl. / v W ' " ® " - H e m o s de e n t r a r , a u n q u e t o d d t
Ceíi. M u e r o en ella . De c. Vi v o e n é L > " " l o im p id a n ; m ir a q u é eít és
Ccwl) . P u e s q u e efp er a s? p r e v e n i d o ^ í fr . N o t e t u r b es.
Decío. Q u e t u fea s - J ffir e n . Q u e y ^ e d ive r t ir é ,
m i R e y n a j y t u ? Cen. Q u e t e v e a s i . T e n e o s , villa n o s ,
co r o n a d o de la u r é l. vanf. Aur. Dexa d los."
Defcübrefe un Trono , y en él Rentado Au-^ q u é p r et en d éis ?
rellano , y en lo baxo }?abrá un bufete con M ArodilMt Irene.
paf ely y recado de efcrhir, y faleníügu-J/ Iren. A tus pies,
nos Soldados,y el Gam itan con m é- i n vi í t o Ce fa r de R o m a , .
m oritúes de todos. cu yo fa gr a d o La u r é l
^ « r . Q u é ca n fa d o s p r e t e n d ie n t e s ! en lu zie n t e s r a yo s de o r o
iqu é m a s p r e m io h a n de t en er ^ t r u e c a e l ve r d e r o fi cle n
fí^ J os So ld a d o s ? el fe r vir m e á t u s p ies p id e j u ñ i c i a
^ n o . b a ft a p a r a in t er és ? u n a in fe lice m u ge r .
S i J ie le a r o n , y ve n cie r o n , ff -T de u n t yr a n o-; d e u h t ^ d ó r í -
j ^ y o t a m b ién ve n ci j y p eleér ' ^ fin D i o s , fin h o n o r yxwutsrqponmlkjigfedcbaWVUTSRQP
j fin le y.
^ pues y o los d exo ; b ie n p id o N o p er m it a s, p u e s q u e qu an d c
"en q u e m e dexen, t a m b icn » t u vit o r io fo t e ve s
^ i fo n p o b r e s , n o n a cie r a n j d a n d o a la b a n za s a l Tyb e r ,
d em á s d e q u e im p o r t a á u n Rey^ 1 " en t u m ifm o I m p e r io eft é
fé£ u -
 La Craa Cenohia, zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYX
fe gt r r o d e t i i m t r a i fd o r , ' ^ W l r e n . L i b i o , g o z a l a o ca fio n .
affi á t u Co r o n a d é n Vafe Irene, y Hegatífe Libio, y Afires fi
p a r i a s , U i b u t o s - , y fe u d o s co d o a n o p o r f u p a r t e a roa-
^ W d M u a d o la s p a r t e s ir es: ^ tark,
Ao r a p u e d e s llega r .
F o L í H o o d í i r k con l a
Mp.JjfLih. Oy c u f u m u e r t e v e r é ,
fe ju lp íBÍ e J ^ S a t i s f e c h o m i d e fe o .
5
^ íí
com o t r íBcr oJ o, m i n i n d o r e , y ¿luretiaao jljlr. C i e l o s p i a d o f o s , p o n e d
I
fe e l p í r e s a , com o dorm ido. a t r e vim ie n t o e n n m m a a o s ,
j f u r . Q'u é t e r r ib' le
' a p r e hL-cn ^ o n_ e--s p o n e d v a l o r e n m is p ie s : yxwutsrqponmlkjigfr i.
e i l a . q u c e l a n im o m ió m u e r a , p u e s > eetfte t e tt yr
yi a n o ,. -^ í-
^ r i n d e p e fa d a , j cíu e i! Jff Lib. M u e r a e ft e b a i b a r o , p u e s . K ,
% , ^ o p r o ü gu e s ? ír e n . E l d o lo r ^ jíi ir d darle entram bos , dijfifrta, y etoí- .
^ \ T ' W fiifp e n d ió c o n p o n e r fe retiran. \
^ ^ ^ , V Áa a . m or d a za , e n l a le n gu a i -^ jlf Aur. C i e l o s , q u é fiera a p r c h c a fi o n
P
' ^ ^ ^ ga r ga n t a u n c o r d e l . e s e lla c o n q u e p o n c i s ^ P
i i T ^ ^ ^ " - P r o i i g u c ; im a gin a ción ^ "íw ^ e f p a n t o ? P e r o q u é v e o ? Aur
q u e pr eten des ? d e t e n , L i b i o í A f t r e a , d et en . ni
Duem tfjc Aw KÍinno, ^ l a ü m gr ie n t a m a n o j( ^ ffl. Líu iiovÍ I Dec
Irtn. E ft e , p u e s , ^ ^ c í t o y . L í l í . i Tu r b a d o qu ed e, «p- ei
q u e , d e fu a m o r in ciia d o j Jb A u n E f p i ñ t u s q u e e n e t e r n a ® ^h
fo m b r a d e m i c u e r p o fu e^ ^ c á r c e l h a b i t a i s , d e fp a c s ir
fia q - jc p u d ieíTe f u a m o r ¿ de d a r e l co m ú n t r ib u t o n¡
e n t a n t o t iem p o p on er a l a t i e r r a , q u e d e b e is . Z Uai
m e n o s f n c r z z e n f u d eícii^ ^ c a p á li d o s d cfe n ga fio s ,
m a s a g r a d o e n m í deídCQ) ^ q u é b o fc a i s ? q u é p r e t e n d é is ?
Aur
, ^ a t r o tin m i c a f a u n a - n o c h e : ^ f o m b r a s : q u é m e "p er fegu is ?
Q u e cfp cr a s , Lib io ? Mp. ^ f a n t a f m a s , q u é m e q u e r é is I
E f t a Yc z ^ ^ L i b i o , y o t e d i la m u er te} P
m e d e t e r m in o á n u i t a r k ,
^ v a l o r m i a g r a vi o m e d é :
p e r o g e a i c e s l a q u e Tiene. ife
Af t r e a , y o te m ate,
^ ^ o r t r a f d o r f p o r cn ga i o í a ^
t r a ición , ju Oicia fu e ;
A C
n o t ir a n ía , p ied a d F
JÜ'irie édw i a t íK» for líotn J fflPrt»
Dm oty ^ prínijy la m u er te os b a d ad o ; p u es y
. JJbie.
J U y l ^ . E n f i a , cu b i e r t ^ l l c s o é ,
. ^ p o r q u é m e q u it á is l a \ i d a ?
p o r q u é m e m a t a is ? p o r q u é ?
¡í
T d icie n d o q u e m e im p or t alMi )fLib. P o r b a r b a r o . Ajlr, P o r t yr a n o ,
Iiaiblar á Aw^ U lu n p , y ^ W ü f o - P o r f o b e r r i o . Af t . . P o r c r e e L
paurece q u e eüM dtorm iiik^ B a fo ld a d cK d e m i gu a r d a :?
B
e f e a o d e l Ci e l o fiic ' n o e fcu clia is ? n o r e fp o n d m i ?
í Life, l í o t a b k oca ffion p e r d is tu
e l f u e i o : p ia r d ix b i p u e r t a ,
D e d i o ^ foteis l a - o ca ü o n .t o s N o t a b l e o ca fi o n d o t é . —
d e eTca p a xisos, qm c e l m auyude,
q u e e s iiMs l o hfflrew Am r. Aj Cn e i j » ! p e r o q u e tcmui^
-y f i ilu ^ n n . á d fu im o fm e l
ái
^ Dm . Y JO fáOb a in fEÜáí.
e«m -llí tfpaLia; - . . Tiílfin t S^ v J Dec. C e n a d a d e x o I » jmcjtIUt RIG
q u e yo'gDiaBdlaba,d£ j{9giics
" ' IwTJ is» d íaom lbie q fflfce m t t ^ q u e l a l i o AiOlKa , y c o x z d o
let iwffie tos p«i£ s M o lieit. ^ e d a á o cojm é l ,
^ c p a r a d ^ f e la. rnteite dcm m caaiis maimos TOsganasai
n

,»
IR
bra-st» jno e s JsnesieilE'r. yxtsrponmlihfedcbaYUTRQPONMLJIGFEDCBAO t i o m u evo affi>aiiliro
n u » yutronmifái

I' Ayunt a mient o de M adrid

 Don Pedro Calderón de U BArca, zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVU
4«rmls OJOS : D e c i o iio es cft e ? m o r ir é a le gr e d e ve r
í i , y q u a n d o le U e g g j á vé r , q u e com p r o co n fa n gr e m ía
-¡¿jsie. d a m as t e m o r fu vlft a ^ m i p e r d id o h o n o r , fi es
y u n a p a fO o n , q u e n o sé q u e p o r h a b e r d a d o m u er t e
de que n a c e , m e ator m en ta, á Au r e l i a n o , y p o r b a b e r
fa b e r c o m o , ó p o r q u é : ^ lib r a d o á B o m a , m e r e zco
D c c í o ( y o m e a n im o en v a n o ) a p , m o r ir . Sold. z. P u e s a q u eít a es
" í t ^ ü , q u é o fía d ia es j u ñ a ve n ga n za d e t o d o s ,
jia A i ? t e d io a t r e vim ie n t o n o fo l o m a t a r t e fcie
( W H h íI o e ft o y ) p a r a b a b e r n u cílr o i n t e n t o , p o r J a m u e r a
tte^ o a q u i? d e Au r e l i a n o j p e r o e n v e z
c . ^ i ve n ga n za , de m a t a r t e , te n om br am os
^ ^ ^ jin icr t c m is m a n os t e d en , Ce fa r n u s flr o , p o r h a b e r
p o r b a r b a r o , p o r t ir a n o , lib r a d o n o s d e u n t ir a n o :
• jí^ por fo b e n r io , y p o r cr u e l, zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
, cin e e l fa gr a d o La u r e l ,
Aur. Q u é es e ft o ? a t a d a s la » m a n o s y B c d o j l l oJ>. Vi v a D e c i o , vivst.-.
m e t ie n e u n t e m o r . t>p. Coronuinír, y vank befatida ios fia , y m th
JDee, O y v e a - ftesjj faka AJlreat Cem bia,
en 4n i ve n t u r a , ó m i m u er t e, y todos. *
^ l a . ve n ga n za q n e e fp cr é : Dcc. P u e s t Tieft r o Ce fa r m e b a c e ú , *
m ir a fi t r iu n fo d e t i, q u ie r o p a ga r o s l a glo r i a
m i r a fi ca e s á m is p ie s . d e t a n t o b o n o r c o n u n b ieii;
Hile de pañaladai á Aurdiano , jf cati d i g ^ d e mayoines' p r em ios :
iotfies de Decio, l a b e n n o fa Ce n o b i a e s
Aur. D i o f e s , e flo p e im it ís ? E m p e r a t r i z , e fli m a d
flí e ft o fu fr is ? e ft o b a ce is ? l a fa t i s la c i o a q u e ve is
p e r o fi e l M u n d o , y e l Cie lf^ d e vu e flr o v a l o r : Cc j i o b i a ,
q n e t a n t o s a gr a vio s vé n , d a m e l a m a n o , q u e es b ie n ,
f ^ i o fu fice n , d e q u é m e q u e s o ? q u e p u e s q u e fiijfte o fe n d id a ,
C o n m i m a n o a r r a n ca r é fe a s ve n ga d a t a m b ién .
p c d zzo s d e l c o i a zo n , Kn eíb r os d o s Ce t i r e s vi va n .
y e n d e fd iclia t a n c r a e l , Vi v a n d ícliofcKi, y e n fe e
p a r a e fcu p ir fe la a l Cie lt ^ q u e e l Cí e l o lo s Czvo r e c^
d e m i fa n gr e b e b e r é , eft os p r o d igio s ve r cis :
« p e b id r o p ico fo y , y e n e lla Aíln e a f o y , q i i é os e lp a a t a ?
^ e o g o d e a p la ca r m i' r e d . e l in vii^ o C d a r e s
R a b i a n d o e f t o y , y con texitf^ qnieiDL m e li b r ó d e m a t yr a iiA.
D e c i o , d e q u e n o b e d e ve r Saie el Cüfilbim cm i Irtm e , j iü».
t u s a p la u fo s a y d e m i 1 ^ I m ví a o Ce fa r j y o I i a l é
m uerto á üu fies deDeiW ^ y hs efcon d id os; 'én P a l a c i o
¿ Soldados dicea dm tro. ciKois viUbJ aos qcse vcs^
I . "Voces d a e l C e l a r , r o m p e d , q u e d a n d e a lgiin a t jczid o ii
d e r r ib a d t od a s la s puen tas^ ^ gd jr avcs in dicio® ^ p oiq r a e
D e c . Mnutrca ^ m t a lE m e b a u d e ve r . b n n a id a s aran as d e a ce xo ,
^ o W . a . Yá e l S i i e n e l fu clo t o d ^ ^ a o b r e a q u e l tofco b i u i e L
Salten Im Saidadm ., Ucc- A qrac Tcjjíffieis ? I r m ., A d a r
Q u e e s d t o q n e ve m o s ? Dttu n m e r t c á Aomdlíajnio c r u r l ,
l a ve n ga n za d e m i h o n o r , ^ p o r u n a ven ga n za .. Affi
I Lo m a n o s , elllba q u e ve is : p i e o fo q u e p e i d o n t e n d ié ,
d a d m e l a m tacrtc , q iic y o q o c fm e f u e n e m igo . D e c. Tfa
m yxwutsrqponmlkjigfedcb

I'yutronmifedaOMLIA
Ayunt amient o de M adrid
 Gran Cembia.
LáyxtsrponmlihfedcbaYUTRQPONMLJIGFEDCBA
n o fo y yo D e c í o , n i es b ie a Llevanlos algunos SoldaSos,
com o ofen d id o p r o ce d a ; Cen. Si yo n i e r v o , feñ or ,
co m o Ce fa r í i , y h a ce r q u e á Li b i o , y á I r e n e d en
J u í t i c i a ; d eftos villa n o s t u s m a n os la v i d a , e ft a
la s dos ca b eza s p on ed p o n go r en d id a á tus p ies. i ife
Dec. D e u n a in gr a t a , y d e u n t ir a n íjf
en d os efca r p ia s.zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
Lib. Señ or , ^
a d vie r t e . De c. Ll e va d l o s , p u es. p id es la vid a ? n o es b ien
Iren. P u e s fi h abern os de m or ir , q u e p er d on e ofen fa s t u ya s:
e f c u c h a , y fa b r á s q u e b ien m u er jin , y vive , p or q u e
m er ecem os e ft a .m u e r t e , co n fu m u e r t e , y co n la glo r ia
p u es fom os lo s dos q u e vés- d e t a n d ivin o in t er és,
Li b i o , y I r en e , qu e d im os la H e r m o fu r a d efd ich a d a '-M
m u er t e á Ab d e n a t o cr u el. L fin á fu s for t u n a s d é

kF I N.
Con Lictneia.tsroiaXVSRPONLECBA
BARCEXONA : E n la I m p r en t a d e CARLOS SAPERA,
Añ o 176 3 .

Vendefe en ju Crt/ h, calle dt la Librería-,y en la de Francisco Suriá, calle de la Paja.

- # yutronmifedaOMLIA

k yxwutsrqponmlkjigfedcbaWVUTSRQPONMLJIHGFEDCBA
i t zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
yuntamientO • M adrid
 V

^ I RIG

I ^^
i yxtsrponmlihfedcbaYUTRQPONMLJIGFEDCBA

4 trlkjihcaUTMJA

• a ,.yxwutsrqponmlkjigfedcbaWVUTSRQPONMLJIHGFEDCBA

s .

\
i tsroiaXVSRPONLECBA

I'yutronmifedaOMLIA
Ayunt amient o de M adrid
I

I,
i A

^^ l
..íi
yxwutsrqponmlkjigfedcbaWVUTSRQPONMLJIHGFEDCBA

i I

^ ^ ^ ^ / N»

I\ •$
I'yutronmifedaOMLIA
Ayunt amient o de M adrid