Òr
| Articul por Ladin Fascian | 
|
L'òr (sìmbol: Au) l'é n element chimich de la tabela periodica. Sie inom vegn cà dal latin aurum.
L'à numer atomich 79.
|
H • He • Li • Be • B • C • N • O • F • Ne • Na • Mg • Al • Si • P • S • Cl • Ar • K • Ca • Sc • Ti • V • Cr • Mn • Fe • Co • Ni • Cu • Zn • Ga • Ge • As • Se • Br • Kr • Rb • Sr • Y • Zr • Nb • Mo • Tc • Ru • Rh • Pd • Ag • Cd • In • Sn • Sb • Te • I • Xe • Cs • Ba • La • Lantanides • Hf • Ta • W • Re • Os • Ir • Pt • Au • Hg • Tl • Pb • Bi • Po • At • Rn • Fr • Ra • Ac • Atinides • [...] |
Vocabolar dl ladin leterar
[mudé | muda l codesc]
orⒺ AURUM x it. oro (Gsell 1990a:135) 6 1763 d’oro ‘aureus’ (Bartolomei1763-1976:78)
gad. or mar. or Badia or grd. or fas. òr, aur † bra. òr fod. or col. or
amp. oro LD or
s.m. sg.
a) O mi bun pice Pitschaider / sce tö vas col Ijodoro / vëgneste pa n püre laider, / Porcí che plom ne n’é
or. O mie bung pitsche Pitschaider / Schë tö vas’ coll’ Isodoro. / Vängnäste pa un püre Laider, / Portgicché plom nö n’é oro. PezzeiJF, GMPitschaider1819-2010:195 (Badia);
b)A bai i spen l’òr e l’arjent / Per volge, pìndoi e corai /
Peze da sen, bordi e gramiai: / Coscì l piovan no l’é content. A bai i spen l’or e l’arxent / Per volge, pindoi e corai / Petze da seng, bordi e gramiai: / Cossì ‘l Piovang no
l’è content. BrunelG, CianzonJentBona1856-2008:254 (bra.);
c) No de jaghé l or, bënscì la virtù te dei cunsëi, / Che la
virtù porta or, no chësc o chëla, prëst posses udëi. No de
s̄aghé l’òr, bëŋsì la virtù të dè jë cuŋsëi, / Chë la virtù pòrta
òr, no chëst o chëlla, prëst pòsses udëi. PerathonerJA, Nseniamënt1865*:1 (grd.);
d) i no crede miga, che sie dut oro
chel che lus a Viena i no crede miga, che sie dutt oro chel
che luss a Vienna AgostiniM, Dialogo1870*-2013:433 (col.);
e) Poco oro ma tropo arśento / ’Es và via come el vento
Poco oro ma tropo arzento / Es va via come el vento Anonim, TosesCortina1873-1938:30 (amp.); f) sciöch’ al foss döt
or por incërch sceoucch’ el foss’ dutt or pur ingcearc DeclaraJM, SantaGenofefa1878:42 (Badia);
g) Ah! zerto mi amur
ad ël é pur interminabl desche l’or de chësc anel Ah! zerto mi amur ad el è puro interminabile desch’ l’or d’chesc’
anell DeclaraJM, SantaGenofefa1878:68 (Badia)