Kerken in Friesland
Kerken in Friesland geeft een overzicht van de architectuur van de kerkgebouwen als cultureel erfgoed in Friesland.
Romaans
bewerkenDe vroegste romaanse kerken werden op terpen gebouwd. De kerken met een zadeldaktoren werden opgetrokken uit tufsteen dat uit de Eifel werd aangevoerd. De kerken werden later wel gewijzigd of uitgebreid.
Later werden de kerken gebouwd van kloostermoppen (rode bakstenen). Deze kerken zijn onder andere te vinden in: Aalsum, Boer, Bozum, Britsum, Deersum, Eestrum, Exmorra, Finkum, Foudgum, Hantum, Hichtum, Huins, Hijum, Jelsum, Oostrum, Rinsumageest, Stiens, Surhuizum en Swichum, Westergeest en Wijns.
Van veel plaatsen in Friesland is bekend wie de patroonheilige was.[1]
Romanogotiek
bewerkenRomanogotische kerken staan onder andere in: Bergum, Hantumhuizen en Wirdum.
Gotiek
bewerkenGotische kerken (13e-15e eeuw) zijn hoger dan romaanse kerken en laten door de grote spitsboogvensters meer licht binnen. De gotiek in Friesland kenmerkt zich bij dorpskerken door het vaak vasthouden aan het eenbeukige schip en de zadeldaktoren uit de romaanse periode. Een dergelijke toren heeft, als enige stadskerk, ook de te Bolsward. Van belang is ook de Oldehove in Leeuwarden, de toren van de verder verdwenen Sint-Vituskerk. Gotische kerken in steden zijn te vinden in Bolsward, Franeker, Leeuwarden en Workum.
Gotische dorpskerken zijn onder andere te vinden in Augustinusga, Blessum, Boksum, Ferwerd, Katlijk, Kollum, Minnertsga, Olterterp en Stiens.
Kerkelijke bouwstijl in 17e eeuw
bewerkenKerken in onder andere classicistische stijl
Neoclassicisme
bewerkenNeoclassistische kerken uit de 18e en de eerste helft van de 19e eeuw. Kerken onder meer in de plaatsen Terband, Sint Jacobiparochie (beide van architect Thomas Adrianus Romein), en Oosterzee-Buren.
-
Groate Kerk in Sint Jacobiparochie -
Rotondekerk in Terband -
-
-
Neogotiek
bewerkenNeogotische kerken uit de tweede helft van de negentiende en begin twintigste eeuw.
Zie Neogotische kerken in Friesland voor het hoofdartikel over dit onderwerp.
Zie ook
bewerkenLiteratuur
bewerken- Kerken in Friesland:gebouwen, inrichting en gebruik, onder red. van S. ten Hoeve, G.P. Karstkarel en Regn. Steensma, (1985), Baarn, Bosch & Keuning , ISBN 90-246-4542-5
- ↑ Zie Roemeling, Heiligen en heren (2013) online. Gearchiveerd op 31 oktober 2020.
