Nij Altoenae
Nij Altoenae (Bildts en Fries: Nij Altena) is een dorp in de gemeente Waadhoeke, in de Nederlandse provincie Friesland. Het is nabij de Waddenzee gelegen, ten noordwesten van Leeuwarden en ten noordoosten van Franeker, tussen Sint Annaparochie en Zwarte Haan/Stad Niks. Langs het dorp stroomt de Oude Bildtdijkstervaart. In 2023 telde het dorp 325 inwoners.[1]
Plaats in Nederland 
| |||
|---|---|---|---|
  | |||
| Situering | |||
| Provincie |  Friesland
| ||
| Gemeente |  Waadhoeke
| ||
| Coördinaten | 53° 18′ NB, 5° 39′ OL | ||
| Algemeen | |||
| Oppervlakte | 0,17[1] km² | ||
| - land | 0,16[1] km² | ||
| - water | 0,01[1] km² | ||
| Inwoners (2023-01-01) |
325[1] (1.912 inw./km²) | ||
| Woningvoorraad | 134 woningen[1] | ||
| Overig | |||
| Postcode | 9072 | ||
| Woonplaatscode | 3330 | ||
| Website | www | ||
| Detailkaart | |||
| |||
| Locatie in de voormalige gemeente het Bildt | |||
| Foto's | |||
| |||
| |||
Geschiedenis
bewerken
De plaats is ontstaan in het begin van de 19e eeuw als een kleine noordelijke nederzetting van Sint Annaparochie, op de kruising van de Schuringaweg (toen nog Nieuweweg geheten) en Oudebildtdijk in Het Bildt (wat tot 2018 een zelfstandige gemeente was). De plaats werd 't Wegje genoemd, naar de Schuringaweg die ook wel bekend staat als ut wechie (vertaald: 'het weggetje'). Meer dan een paar boerderijen was het niet.
In 1903 werd er aan de Schuringaweg een schooltje geopend. Het had drie leslokalen en bij de school hoorde ook een onderwijzerswoning. In 1918 volgde er een kerk, een Gereformeerde kerk. Deze kerk ging in 1928 dicht wanneer de nieuwe kerk van de plaats in gebruik werd genomen, de huidige PKN-Kerk, Kerk tussen de Dijken geheten. Langzaam groeide het daarna door.
In 1951 kreeg de buurtschap de huidige naam, Nij Altoenae. Nij Altoenae is een verwijzing naar het dorp Sint Annaparochie, dat oorspronkelijke Altoenae heette. Dit Altoenae verwijst weer naar de oorspronkelijke woonplaats van de bedijkers van het Bildt, die in 1505 (deels) uit het Land van Heusden en Altena kwamen. Daarna groeide het dan de plaats verder uit, eind jaren 70 werd er een begin gemaakt met het aanleggen van de nieuwbouw door de aanleg van de eerste zijweg. Zo verkreeg meer een vorm van een dorp, maar het was dan nog altijd formeel een buurtschap van Sint Annaparochie.
Dorpsstatus
bewerkenIn 1982 vroeg de vereniging voor Plaatselijk Belang Nij Altoenae, Oude- en Nieuwe Bildtdijken de dorpsstatus aan. Na een handtekeningenactie van tegenstanders werd het te nemen besluit opgeschort. In 1991 haalden de voorstanders in een referendum niet de vereiste tweederdemeerderheid.. In 1999 verloren de voorstanders van de dorpsstatus een referendum omdat de opkomstdrempel net niet werd gehaald.
In 2005 vroeg de vereniging voor Plaatselijk Belang Nij Altoenae, Oude- en Nieuwe Bildtdijken opnieuw de dorpsstatus aan. De gemeenteraad kende deze op 16 februari 2006 toe voor het gebied binnen de kom van het dorp. De bewoners van drie buitengebieden mochten zich in een referendum uitspreken over het uitbreiden van de dorpsstatus tot hun gebied; de meerderheid was tegen en wilde liever bij Sint Annaparochie blijven. Nij Altoenae kreeg per 1 oktober 2006 de dorpsstatus. Er was echter geen postcode meer beschikbaar dus het hoorde voor de post nog bij Sint Annaparochie. Eind 2007 kreeg Nij Altoenae een van de twee postcodes van Oude Leije. Deze postcode werd per 1 mei 2008 voor Nij Altoenae operationeel.
Het noordelijke buitengebied, Stad Niks geheten, waarvan de meeste tegenstemde is bij Sint Annaparochie gebleven en valt zo zonder een directe verbinding met dat dorp nog altijd onder Sint Annaparochie.
Onze Lieve Vrouw van Nij Altoenae
bewerkenBinnen de rooms-katholieke gemeenschap is Nij Altoenae bekend vanwege een aantal vermeende Mariaverschijningen in Sint Annaparochie.
Cultuur
bewerkenHet dorp kent de Brassband Blaast de Bazuin en verder een eigen dorpshuis, De Utwyk en sinds 2000 opvolger van een sociëteit.
Onderwijs
bewerkenHet dorp heeft een eigen basisschool, De Noordster geheten.
Externe links
bewerken- G. van Berkel & K. Samplonius (2018), Nederlandse plaatsnamen verklaard
