Schutblad (plant)

Een schutblad is een blad direct onder een bloem of bloeiwijze en staat in de oksel van die bloem of bloeiwijze. Deze bladeren zijn vaak vervormd of verkleind (gereduceerd). Tussen het schutblad en de kelk kan ook nog een blad zitten, dat een bracteool wordt genoemd. Als er een schijnbare verschuiving is opgetreden van de steel van bloem of bloeiwijze ten opzichte van het schutblad, heet dat metatopie. Dit verschijnsel is waarneembaar bij onder andere de nachtschadefamilie.

Bracteeën bij een samengesteld scherm

Specifieke schutbladen

Borstel

Tot borstels omgevormde schutblaadjes zijn te vinden bij onder andere eenarig wollegras en andere cypergrassen.

Bractee

De schutbladen aan de voet van de hoofdas en van de zijassen van een scherm of andere vertakte bloeiwijzen worden bracteeën genoemd.

Calyculus

Een calyculus:

• een komvormige structuur gevormd uit schutbladen die lijken op een buitenste kelk.
• bij sommige composieten een cirkel van schutbladeren onder het omwindsel.

Cladoprofyllum

Een cladoprofyllum is een klein, tuitvormig, vliezig voorblad (catafyl), dat om de basis van de steel (rachis) van de aar van sommige zeggen en bij Scirpus-soorten zit.

Involucrum

Een involucrum bestaat uit schutbladen, die in een krans of spiraal staan.

Bij de composieten vormen ze het omwindsel. De vlezige schutbladeren van de gesloten bloemknop van de artisjok worden als groente gegeten.

Bij de wolfsmelk omgeeft het involucrum de schijnbloemen in een cyathium (type bloeiwijze).

Lemma en palea

Het onderste schutblaadje onder de bloemen bij de Grassenfamilie wordt het lemma (onderste kroonkafje) genoemd. Het bovenste kroonkafje heet palea. Onder aan het aartje zijn nog twee kelkkafjes te vinden.

Spatha

Een spatha is het schutblad van een spadix of bloeikolf (een verdikte bloeias van een bloeiwijze).

Stroschub

Een stroschub is een vliezig schutblaadje aan de voet van elk bloempje in het bloemhoofdje van sommige composieten, zoals bij de gele kamille en valse kamille.

Urntje

Het urntje of perigynium is een soort schutblaadje dat geheel om de vrucht zit en voorkomt bij de zeggesoorten.

Kleur schutblad

Een schutblad kan niet alleen veel verschillende vormen hebben, maar kan ook een van groen afwijkende kleur hebben en dan veel op een bloemblad lijken. Bij kerstster zijn de gekleurde bladeren de schutbladeren.

Zie ook

• Hoogteblad

Galerij

• Schutbladen van bloemen
• 
  Schutbladen van de kleine ratelaar
• 
  Lemma bij het aartje van glanshaver; het opstaande lichtgrijze blaadje rechts is het lemma
• 
  Stekelige, gekleurde schutbladeren, die de bloem omgeven (Passiflora foetida)
• 
  Vruchten omringd door stekelige, gekleurde schutbladeren (Passiflora foetida)
• 
  Schutbladen bij gewone brunel
• 
  Haagbeuk vrucht met schutblad
• 
  Schutbladen bij de vaantjesboom
• 
  Tot borstels omgevormde schutblaadjes bij Eenarig wollegras
• 
  Stroschubben bij valse kamille

• Schutbladen en omwindsels van bloeiwijzen
• 
  Bracteeën van de reuzenberenklauw
• 
  Omwindsel van artisjok
• 
  Gekleurde spatha van de lakanthurium
• 
  Spatha van Gevlekte Aronskelk
• 
  Gekleurde schutbladen van Kerstster
• 
  Gekleurde schutbladen bij banaan
• 
  Schutbladen om kolf van suikermais
• 
  Schutblad bij de Hollandse linde
• 
  Schutbladen bij de amandelwolfsmelk
• 
  Spatha bij prei

Beschrijvende plantkunde: terminologie voor zaadplanten

Algemeen, habitus

Organen, orgaanstelsels

Anatomie & morfologie

Levenscyclus, bloei, voortplanting