Iwo Odrowąż
Iwo Odrowąż herbu Odrowąż (ur. około 1160, zm. 21 lipca 1229 w Modenie) – kanclerz Leszka Białego (1206–1218) i biskup krakowski (od 1218). Wybrany przez kapitułę otrzymał zatwierdzenie papieskie 29 września 1218.
| ||
| ||
| Data urodzenia |
ok. 1160 | |
|---|---|---|
| Data i miejsce śmierci | ||
| Miejsce pochówku | ||
| Biskup krakowski | ||
| Okres sprawowania |
1218-1229 | |
| Wyznanie | ||
| Kościół | ||
| Nominacja biskupia |
1218 | |
| Sakra biskupia |
brak danych | |
Życiorys
edytujPochodził z rodziny Odrowążów, która majątek miała na terenach dzisiejszego powiatu koneckiego. Najprawdopodobniej urodził się w Końskich, a czasy wczesnego dzieciństwa spędził w Odrowążu (gm. Stąporków). Był synem Saula Odrowąża z Końskich[1].
W młodości przebywał w Paryżu oraz we Włoszech gdzie pobierał nauki. Znaczny wpływ wywarło na niego paryskie środowisko naukowe, zwłaszcza dom kanoników regularnych św. Wiktora. Przebywając za granicą, poznał się z późniejszymi papieżamiː Honoriuszem III oraz Innocentym III. Po śmierci Henryka Kietlicza, Iwo zgłosił swoją kandydaturę na stanowisko arcybiskupa gnieźnieńskiego i uzyskał bullą z 4 listopada 1219 prowizję papieską wraz ze zwolnieniem od obowiązków biskupa krakowskiego. Zmuszony był jednak zrezygnować ze swojej kandydatury i powrócić do Krakowa[2].
W latach 1220–1224, jako biskup krakowski, wybudował we wsi Końskie kościół pod wezwaniem św. Mikołaja, ustanawiając w Końskich parafię. Następnie w 1229 ufundował kościół w Daleszycach.
W 1222 roku, m.in. dzięki jego staraniom, przybył do Polski z Bolonii zakon dominikanów, z pierwszym polskim zakonnikiem Jackiem Odrowążem, który w 1594 roku został uznany świętym. W 1220 sprowadził zakon duchaków na Prądnik i powierzył im opiekę nad szpitalem. Prawdopodobny fundator kościoła w Wysocicach w początkach XIII wieku. W 1222 w Kacicach koło Słomnik założył klasztor cystersów, których następnie przeniósł do Mogiły. Rozwinął akcję osadniczą w krakowskich dobrach biskupich. Czynił nadania dla klasztorów cysterskich w Sulejowie i Wąchocku oraz klasztorów norbertańskich w Hebdowie i Imbramowicach. Imbramowice były rodową fundacją Odrowążów, gdzie siostra biskupa była ksienią. Ufundował też dwa kościoły krakowskie: pw. św. Ducha i pw. św. Krzyża. Był posiadaczem najstarszej znanej polskiej prywatnej biblioteki (32 kupowane za granicą kodeksy), którą w testamencie przekazał katedrze wawelskiej.
W roku 1226 doszło do gwałtownego sporu między Iwonem a Wawrzyńcem o pierwszeństwo, zakończonego demonstracyjnym opuszczeniem synodu przez biskupa krakowskiego[2].
Wziął udział w wiecu książąt i biskupów w Gąsawie w listopadzie 1227 roku[3]. Uczestniczył w wiecu Władysława III Laskonogiego z biskupami i możnymi w Cieni w 1228 roku, na którym książę wydał przywilej[3].
Najprawdopodobniej w kwietniu 1219 roku, udał się do Włoch. Spotkał się tam z Grzegorzem IX, z którym udało mu się wyjednać bulle protekcyjne dla trzech małopolskich klasztorówː w Tyńcu, w Sulejowie i w Dłubni (Imbramowicach - klasztor obecnie na terenie wsi Imbramowice był założony nad Dłubnią, w okolicy noszącej tę samą nazwę. Dłubnia to nazwa rzeki jak i obszaru nad nią położonego. Na tym terenie później wyodrębniła się wieś Imbramowice[4]). Papież mianował go również rozjemcą w sporze o granice między biskupstwem wrocławskim i ołomunieckim. Nie udało mu się wrócić jednak do kraju, zmarł w Modenie 12 lipca 1229.[2]
Zwłoki biskupa zostały sprowadzone przez przeora dominikanów Wincentego z Kielczy i pochowane w kościele dominikańskim św. Trójcy w Krakowie. Aż do początku XIX wieku bp Iwo Odrowąż był czczony jako błogosławiony. Kult żywy był szczególnie w krakowskim klasztorze dominikanów.
-
Grób Iwona Odrowąża w kościele Świętej Trójcy w Krakowie. -
Pieczęć Iwona Odrowąża -
Iwo nadaje klasztorowi cystersów w Sulejowie włość Dóbrcz 1213. -
Biskup Iwo Odrowąż poświęca kamień węgielny pod budowę kościoła w Iwoniczu w 1226 roku, obraz Jana Matejki -
Iwo Odrowąż na polichromii w Mogile
Zobacz też
edytujBibliografia
edytuj- Kościół SS. Norbertanek w Imbramowicach pod wezwaniem św. Apostołów Piotra i Pawła. Wydane przez SS. Norbertanki, Imbramowice, 1998[5].
Przypisy
edytuj- ↑ J. Wiśniewski: Dekanat konecki, Radom 1912
- ↑ a b c Julia Tazbirowa, Rola polityczna Iwona Odrowąża, „Przegląd Historyczny 57/2”, str. 199-212, 1966.
- ↑ a b Franciszek Piekosiński, Uwagi nad ustawodawstwem wiślicko-piotrkowskiem Króla Kazimierza Wielkiego, w: Rozpraw Wydziału Filozoficzno-Historycznego Akademii Umiejętności w Krakowie, t. XXVIII, Kraków 1891, s. 44 [252].
- ↑ DŁUBNIA [online], www.kazior5.pl [dostęp 2023-10-22].
- ↑ rok i miejsce wydania za [1]