Sebastian Fesinger
Sebastian Fesinger (data ur. nieznana, zm. po 1 stycznia 1770[3] we Lwowie) – lwowski rzeźbiarz i budowniczy oraz architekt pochodzenia niemieckiego. Jeden z czołowych i najwybitniejszych przedstawicieli lwowskiej rzeźby rokokowej wraz z Janem Jerzym Pinzlem i Antonim Osińskim. Pozostałe prace z przypisywanej mu obszernej spuścizny rzeźbiarskiej są przedmiotem dyskusji.
| Data i miejsce śmierci |
po 1 stycznia 1770 |
|---|---|
| Zawód, zajęcie |
rzeźbiarz, budowniczy oraz architekt |
| Miejsce zamieszkania |
Lwów |
| Małżeństwo |
Teresa z Nikraszewiczów[1] |
| Dzieci |
Ignacy Oswald Fesinger, Klemens Franciszek Ksawery Fesinger, Franciszka Marianna, Eleonora Kunegunda[2] |
Życiorys
edytuj
Jacek Gajewski twierdził, że zapewne przybył z terenu Górnej Austrii[4]. Sebastian – syn lub brat młodszy Fabiana Fesingera[5]. W źródłach notowany od roku 1741.[6] Należał do Bractwa Św. Barbary, skupiającego lwowian pochodzenia niemieckiego[7]. 30 lipca 1750 został obrany ławnikiem, a 6 lipca 1753[8] – wójtem jurydyki p.w. Św. Jana Chrzciciela we Lwowie[5]. Wraz ze swym poprzednikiem Grzegorzem Iwanowskim miał konflikt z miecznikiem kołomyjskim Dymitrem Szumlańskim[8]. Gertruda Barbara, wdowa rzeźbiarza lwowskiego Jerzego Markwarta, w swym testamencie, spisanym ręką świadka, ks. Franciszka Duralskiego, proboszcza kościoła Matki Boskiej Śnieżnej we Lwowie, wyznaczyła jako opiekunów swych dzieci oraz egzekutorami testamentu Sebastiana Fesingera i Michała Wurcera[9]. Także był opiekunem (przynajmniej w 1765) dzieci zmarłego w 1764 architekta lwowskiego Marcina Urbanika, mianowicie Wincentego i córki Antoniny (Antonii[10]), której mężem niebawem został jego syn Klemens[11] Ksawery[10][12].
Jego żoną była Rusinka lwowska Anna z Śnigórskich (Szmigurskich), córka Jana i Anny z Horodeckich. Jako mąż spadkobierczyni po zmarłym teściu miał w 1751 proces z gr.kat. proboszczem na Zniesieniu ks. Janem Wasilewiczem[8]. Oprócz Klemensa Ksawerego miał jeszcze syna Ignacego[13].
Adam Bochnak próbował identyfikować tzw. "mistrza figur dominikańskich" z Sebastianem Fesingerem[14] oraz uważać jego czołową osobistością lwowskiej rzeźby rokokowej[15]. Zbigniew Hornung uważał Fesingera za artystą drugorzędnego[16]. Tadeusz Mańkowski nazywał go "snycarem dominikańskim", ponieważ od 1764 roku pracował z Marcinem Urbanikiem przy budowie obiektów, które należały do dominikanów we Lwowie i Tarnopolu. Także twierdził, iż "w ogromnej większości dzieł Sebastiana Fesingera powtarza się typ twarzy suchej i kościstej o wystających, szeroko rozstawionych kościach policzkowych, krótkiej brodzie a szerokiej czaszce"[17]. Zmarł po 14 lutego 1769 we Lwowie[6]. Prawdopodobnie, w jego warsztacie rozpoczął naukę rzeźbiarz i sztukator lwowski Jan Obrocki[18].
Prace
edytuj- posągi kamienne wieńczące fasadę dominikańskiego kościoła Bożego Ciała we Lwowie[5]
- posągi w fasadzie kościoła zamkowego w Podhorcach (1762–1763)
- rzeźby św. Antoniego i św. Idziego przed fasadą kościoła Franciszkanów w Przemyślu (1759–60)[5]
- rzeźby z ołtarzy bocznych[19] oraz figury do ambony trynitarskiego kościoła pw. św. Mikołaja we Lwowie[20]
- prowadził budowę pałacu Lubomirskich we Lwowie od roku 1765.[5]
- alabastrowa nastawa ołtarzowa (retabulum) płaskorzeźby, m.in. retabula do kościoła w dawnym mieście Boćki na Podlasiu (1747, obecnie w Muzeum Diecezjalnym w Drohiczynie)[6].
- roboty w ołtarze głównym w kościele Karmelitów w Trembowli[21].
Prace przypisywane
edytuj- Jakub Sito przypisuje mu rzeźby z ołtarza św. Tadeusza kościoła parafialnego w Buczaczu[19]
- Zbigniew Hornung przypisywał mu dwie drewniane tablice pamiątkowe w krużgankach klasztoru Dominikanów we Lwowie (istniały w okresie międzywojennym)[22].
Przypisy
edytuj- ↑ Dworzak, s. 235.
- ↑ Dworzak, s. 54–55.
- ↑ Dworzak, s. 54.
- ↑ Jakub Sito, Andrzej Betlej, U źródeł twórczości Sebastiana Fesingera, s. 344.
- ↑ a b c d e Tadeusz Mańkowski, Fesinger Sebastian, t. VI, s. 425.
- ↑ a b c Fesinger Sebastian, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2016-12-02].
- ↑ Jakub Sito, Andrzej Betlej, U źródeł twórczości Sebastiana Fesingera, s. 340.
- ↑ a b c Zbigniew Hornung, Pierwsi rzeźbiarze lwowscy z okresu rokoka, s. 22.
- ↑ Zbigniew Hornung, Pierwsi rzeźbiarze lwowscy z okresu rokoka, s. 16-17.
- ↑ a b Andrzej Betlej, Kilka uwag na temat architekta lwowskiego Marcina Urbanika, [w:] Modus. Prace z Historii sztuki, vol. 3, 2002, s. 15.
- ↑ Zbigniew Hornung, Pierwsi rzeźbiarze lwowscy z okresu rokoka, s. 25.
- ↑ Орест Лильо, Львівське середовище скульпторів середини XVIII ст., s. 53. [dostęp 2017-07-21]
- ↑ Tamże, s. 23.
- ↑ Paweł Pencakowski, Kościół parafialny p. w. Św. Antoniego we Lwowie (dawniej klasztorny OO. Franciszkanów Konwentualnych) [w:] Kościoły i klasztory rzymskokatolickie dawnego województwa ruskiego, Kraków : Secesja, 1993, t. 1, s. 50. seria: Materiały do dziejów sztuki sakralnej na ziemiach wschodnich dawnej Rzeczypospolitej; cz. I. ISBN 83-85739-09-2.
- ↑ Piotr Krasny, Jakub Sito, "Pan Piotr Polejowski snycerz lwowski" i jego dzieła w kościele Franciszkanów w Przemyślu [w:] Sztuka Kresów Wschodnich: materiały sesji naukowej, 2003, nr 5, s. 181. [dostęp 2016-12-18]
- ↑ Jakub Sito, Andrzej Betlej, U źródeł twórczości Sebastiana Fesingera, s. 339.
- ↑ Tomasz Zaucha: Kościół parafialny p.w. Narodzenia Najśw. Panny Marii i Św. Szczepana pierwszego męczennika w Potoku Złotym. W: Materiały do dziejów sztuki sakralnej na ziemiach wschodnich dawnej Rzeczypospolitej. Cz. I : Kościoły i klasztory rzymskokatolickie dawnego województwa ruskiego. T. 18. Kraków : Antykwa, drukarnia Skleniarz, 2010, s. 213. ISBN 978-83-89273-79-6.
- ↑ Zbigniew Hornung: Obrocki Jan. W: Polski Słownik Biograficzny. T. XXIII. Wrocław — Warszawa — Kraków — Gdańsk : Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1977, s. 464.
- ↑ a b Andrzej Betlej, Sibi, deo, posteritati: Jabłonowscy a sztuka w XVIII wieku, Kraków, 2010, s. 125. ISBN|978-83-61033-38-7. [dostęp 2016-12-02].
- ↑ Katarzyna Brzezina, Materiały do dziejów artystycznych kościoła Trynitarzy p. w. Trójcy Przenajświętszej we Lwowie [w:] Sztuka kresów wschodnich: materiały sesji naukowej, Kraków, 1996, Nr II, s. 199.
- ↑ Орест Лильо, Львівське середовище скульпторів середини XVIII ст.. s. 55. [dostęp 2017-07-21]
- ↑ Zbigniew Hornung, Pierwsi rzeźbiarze lwowscy z okresu rokoka, s. 27-28.
Zobacz też
edytujBibliografia
edytuj- Zbigniew Hornung. Pierwsi rzeźbiarze lwowscy z okresu rokoka. „Ziemia Czerwieńska”. III, s. 21–30, 1937.
- Tadeusz Mańkowski: Fesinger Sebastian. [W:] Polski Słownik Biograficzny. T. VI, zesz. 30. Kraków : Nakładem Polskiej Akademii Umiejętności, 1948, s. 425.
- Jakub Sito, Andrzej Betlej: U źródeł twórczości Sebastiana Fesingera. [w:] Sztuka kresów wschodnich: materiały sesji naukowej. T. II. Kraków, 1996, s. 339–359. [dostęp 2016-12-22]
- Agata Dworzak: Lwowskie środowisko artystyczne w XVIII wieku w świetle ksiąg metrykalnych i sądowych. Kraków: Wyd. Attyka, 2018, 514 s. ISBN 978-83-65644-47-3.
- Орест Лильо: Львівське середовище скульпторів середини XVIII ст.. s. 52—63. (ukr.) [dostęp 2017-07-21]
- Орест Лильо: Фесінгер Себастьян. [W:] Довідник з історії України. T. 3. Київ : Інститут історичних досліджень Львівського державного університету ім. І. Франка, 1999, s. 501. (ukr.)
Linki zewnętrzne
edytuj- Fesinger Sebastian, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2017-08-21].