Wikipedia

Złota Piłka

coroczny plebiscyt piłkarski
To jest najnowsza wersja przejrzana, która została oznaczona 12 lis 2024. Od tego czasu wykonano 2 zmiany, które oczekują na przejrzenie.

Złota Piłka (fr. Ballon d’Or, ang. The Golden Ball) – coroczny plebiscyt piłkarski. Trofeum przyznawane piłkarzowi, który zaprezentował się najlepiej w mijającym roku kalendarzowym (od rozgrywek 2021/22 za zakończony sezon). Na pomysł przyznawania Złotej Piłki wpadł szef „France Football” Gabriel Hanot, który w 1956 roku poprosił kolegów z redakcji o głosowanie na najlepszego gracza w Europie. Pierwszym zwycięzcą plebiscytu został Stanley Matthews grający wówczas w Blackpool[1].

Początkowo dziennikarze mogli głosować tylko na graczy pochodzących z Europy i dlatego też ani Diego Maradona, ani Pelé (uważani za jednych z najlepszych piłkarzy wszech czasów) nie mieli szans na otrzymanie tej nagrody[2]. W 1995 postanowiono zmienić przepisy i umożliwić udział w plebiscycie również graczom spoza Starego Kontynentu, którzy grają w europejskich klubach. Po zmianie przepisów przyznano po jednej honorowej Złotej Piłce dwóm piłkarzom: Diego Maradonie w 1995 oraz Pele w 2013 roku[3]. W 2016 dokonano wirtualnego przeliczenia historycznych dokonań piłkarzy i stwierdzono, że w 12 przypadkach Złota Piłka powinna zostać przyznana innemu piłkarzowi, gdyby wszyscy gracze świata mogliby ją otrzymać. Uznano, że 7 Złotych Piłek powinien otrzymać Pele (1958, 1959, 1960, 1961, 1963, 1964, 1970)[4], dwie Maradona (1986, 1990) i po jednej Garrincha (1962), Mario Kempes (1978) i Romario (1994)[5].

Pierwszym oficjalnym zdobywcą Złotej Piłki nieeuropejskiego pochodzenia był występujący we włoskim Milanie George Weah[6]. W 2007 ponownie zmieniono reguły i teraz każdy gracz z każdego klubu świata mógł być brany pod uwagę przy głosowaniu. Postanowiono również zwiększyć liczbę dziennikarzy biorących udział w plebiscycie. W 2006 roku swoje głosy oddawało 52 dziennikarzy, podczas gdy rok później było ich już 96[7]. W 2010 roku plebiscyty Złota Piłka „France Football” i Piłkarz Roku FIFA zostały połączone, zaś 10 stycznia 2011 roku w Zurychu nagroda została po raz pierwszy przyznana pod nazwą Złota Piłka FIFA[8]. Po sześciu latach zrezygnowano jednak z tej formuły i we wrześniu 2016 roku FIFA poinformowała o powrocie do własnego plebiscytu[9]. W tej sytuacji także France Football reaktywowało formułę sprzed 2010 roku, delikatnie tylko modyfikując zasady[10].

Tylko Lionel Messi zdobył to trofeum osiem razy. Ponadto, jako jedyny dokonał tego cztery razy z rzędu. Cristiano Ronaldo zdobył ją pięć razy. Trzem zawodnikom udało się zdobyć ją trzy razy. Są to: Johan Cruijff, Michel Platini i Marco van Basten. Ronaldo jest pierwszym brazylijskim zawodnikiem uhonorowanym tą nagrodą[6]. Najczęściej w plebiscycie „France Football” zwyciężali piłkarze z Holandii i Niemiec. Najwięcej Złotych Piłek zgromadzili gracze Barcelony, którzy zdobyli 12 statuetek[11]. Ostatnim zdobywcą tego trofeum jest Rodri, który otrzymał Złotą Piłkę w 2024 roku.

W 2020 po raz pierwszy w historii plebiscytu Złota Piłka nie została przyznana, powodem tego była pandemia COVID-19[12]. Najwyżej sklasyfikowanym polskim zawodnikiem w historii plebiscytu jest Robert Lewandowski, który zajął drugie miejsce w 2021 roku. Wcześniej na podium uplasowali się także Kazimierz Deyna (1974) i Zbigniew Boniek (1982), którzy zostali sklasyfikowani na trzecim miejscu[13].

Zwycięzcy

edytuj

Źródło: RSSSF[14]

 
Kevin Keegan, zdobywca Złotej Piłki w 1978 i 1979 roku
 
Franz Beckenbauer, dwukrotny zdobywca Złotej Piłki
 
Johan Cruijff, trzykrotny zdobywca Złotej Piłki
 
Ronaldo, dwukrotnie uhonorowany Złotą Piłką
 
Kaká, zdobywca Złotej Piłki w 2007 roku
 
Lionel Messi, ośmiokrotny zdobywca Złotej Piłki
 
Cristiano Ronaldo, pięciokrotny zdobywca Złotej Piłki
Rok Miejsce Zawodnik Kraj Klub Punkty Uwagi
1956 1. Stanley Matthews   Anglia   Blackpool 47
2. Alfredo Di Stéfano   Hiszpania   Real Madryt 44 [a]
3. Raymond Kopa   Francja   Real Madryt 33
4. Ferenc Puskás   Węgry   Budapest Honvéd 32
5. Lew Jaszyn   ZSRR   Dinamo Moskwa 19
1957 1. Alfredo Di Stéfano   Hiszpania   Real Madryt 72 [a]
2. Billy Wright   Anglia   Wolverhampton Wanderers 19
3.= Duncan Edwards   Anglia   Manchester United 16
3.= Raymond Kopa   Francja   Real Madryt 16
5. Ladislao Kubala   Hiszpania   FC Barcelona 15
1958 1. Raymond Kopa   Francja   Real Madryt 71
2. Helmut Rahn   RFN   Rot-Weiss Essen 40
3. Just Fontaine   Francja   Stade Reims 23
4.= Kurt Hamrin   Szwecja   ACF Fiorentina 15
4.= John Charles   Walia   Juventus F.C. 15
1959 1. Alfredo Di Stéfano   Hiszpania   Real Madryt 80 [a]
2. Raymond Kopa   Francja   Real Madryt 42
3. John Charles   Walia   Juventus F.C. 24
4. Luis Suárez   Hiszpania   FC Barcelona 22
5. Agne Simonsson   Szwecja   Örgryte IS 20
1960 1. Luis Suárez   Hiszpania   FC Barcelona 54
2. Ferenc Puskás   Węgry   Real Madryt 37
3. Uwe Seeler   RFN   Hamburger SV 33
4. Alfredo Di Stéfano   Hiszpania   Real Madryt 32
5. Lew Jaszyn   ZSRR   Dinamo Moskwa 28
1961 1. Omar Sívori   Włochy   Juventus F.C. 46 [b]
2. Luis Suárez   Hiszpania   Inter Mediolan 40
3. Johnny Haynes   Anglia   Fulham 22
4. Lew Jaszyn   ZSRR   Dinamo Moskwa 21
5. Ferenc Puskás   Węgry   Real Madryt 16
1962 1. Josef Masopust   Czechosłowacja   Dukla Praga 65
2. Eusébio   Portugalia   SL Benfica 53
3. Karl-Heinz Schnellinger   RFN   1. FC Köln 33
4. Dragoslav Šekularac   Jugosławia   Crvena zvezda 26
5. Joseph Jurion   Belgia   RSC Anderlecht 15
1963 1. Lew Jaszyn   ZSRR   Dinamo Moskwa 73
2. Gianni Rivera   Włochy   A.C. Milan 55
3. Jimmy Greaves   Anglia   Tottenham Hotspur 50
4. Denis Law   Szkocja   Manchester United 45
5. Eusébio   Portugalia   SL Benfica 19
1964 1. Denis Law   Szkocja   Manchester United 61
2. Luis Suárez   Hiszpania   Inter Mediolan 43
3. Amancio   Hiszpania   Real Madryt 38
4. Eusébio   Portugalia   SL Benfica 31
5. Paul Van Himst   Belgia   RSC Anderlecht 28
1965 1. Eusébio   Portugalia   SL Benfica 67
2. Giacinto Facchetti   Włochy   Inter Mediolan 59
3. Luis Suárez   Hiszpania   Inter Mediolan 45
4. Paul Van Himst   Belgia   RSC Anderlecht 25
5. Bobby Charlton   Anglia   Manchester United 19
1966 1. Bobby Charlton   Anglia   Manchester United 81
2. Eusébio   Portugalia   SL Benfica 80
3. Franz Beckenbauer   RFN   Bayern Monachium 59
4. Bobby Moore   Anglia   West Ham United 31
5. Flórián Albert   Węgry   Ferencvárosi TC 23
1967 1. Flórián Albert   Węgry   Ferencvárosi TC 68
2. Bobby Charlton   Anglia   Manchester United 40
3. Jimmy Johnstone   Szkocja   Celtic F.C. 39
4. Franz Beckenbauer   RFN   Bayern Monachium 37
5. Eusébio   Portugalia   SL Benfica 26
1968 1 George Best   Irlandia Północna   Manchester United 61
2. Bobby Charlton   Anglia   Manchester United 53
3. Dragan Džajić   Jugosławia   Crvena zvezda 46
4. Franz Beckenbauer   RFN   Bayern Monachium 36
5. Giacinto Facchetti   Włochy   Inter Mediolan 30
1969 1. Gianni Rivera   Włochy   A.C. Milan 83
2. Luigi Riva   Włochy   Cagliari Calcio 79
3. Gerd Müller   RFN   Bayern Monachium 38
4.= Johan Cruijff   Holandia   AFC Ajax 30
4.= Ove Kindvall   Szwecja   Feyenoord 30
1970 1. Gerd Müller   RFN   Bayern Monachium 77
2. Bobby Moore   Anglia   West Ham United 70
3. Luigi Riva   Włochy   Cagliari Calcio 65
4. Franz Beckenbauer   RFN   Bayern Monachium 32
5. Wolfgang Overath   RFN   1. FC Köln 29
1971 1. Johan Cruijff   Holandia   AFC Ajax 116
2. Sandro Mazzola   Włochy   Inter Mediolan 57
3. George Best   Irlandia Północna   Manchester United 56
4. Günter Netzer   RFN   Borussia Mönchengladbach 30
5. Franz Beckenbauer   RFN   Bayern Monachium 27
1972 1. Franz Beckenbauer   RFN   Bayern Monachium 81
2.= Gerd Müller   RFN   Bayern Monachium 79
2.= Günter Netzer   RFN   Borussia Mönchengladbach 79
4. Johan Cruijff   Holandia   AFC Ajax 73
5. Piet Keizer   Holandia   AFC Ajax 13
1973 1. Johan Cruijff   Holandia   FC Barcelona 96 [c]
2. Dino Zoff   Włochy   Juventus F.C. 47
3. Gerd Müller   RFN   Bayern Monachium 44
4. Franz Beckenbauer   RFN   Bayern Monachium 30
5. Billy Bremner   Szkocja   Leeds United 22
1974 1. Johan Cruijff   Holandia   FC Barcelona 116
2. Franz Beckenbauer   RFN   Bayern Monachium 105
3. Kazimierz Deyna   Polska   Legia Warszawa 35
4. Paul Breitner   RFN   Real Madryt 32
5. Johan Neeskens   Holandia   FC Barcelona 21
1975 1. Ołeh Błochin   ZSRR   Dynamo Kijów 122
2. Franz Beckenbauer   RFN   Bayern Monachium 42
3. Johan Cruijff   Holandia   FC Barcelona 27
4. Berti Vogts   RFN   Borussia Mönchengladbach 25
5. Sepp Maier   RFN   Bayern Monachium 20
1976 1. Franz Beckenbauer   RFN   Bayern Monachium 91
2. Rob Rensenbrink   Holandia   RSC Anderlecht 75
3. Ivo Viktor   Czechosłowacja   Dukla Praga 52
4. Kevin Keegan   Anglia   Liverpool 32
5. Michel Platini   Francja   AS Nancy 19
1977 1. Allan Simonsen   Dania   Borussia Mönchengladbach 74
2. Kevin Keegan   Anglia   Hamburger SV 71
3. Michel Platini   Francja   AS Nancy 70
4. Roberto Bettega   Włochy   Juventus F.C. 39
5. Johan Cruijff   Holandia   FC Barcelona 23
1978 1. Kevin Keegan   Anglia   Hamburger SV 87
2. Hans Krankl   Austria   FC Barcelona 81
3. Rob Rensenbrink   Holandia   RSC Anderlecht 50
4. Roberto Bettega   Włochy   Juventus F.C. 28
5. Paolo Rossi   Włochy   Vicenza Calcio 23
1979 1. Kevin Keegan   Anglia   Hamburger SV 118
2. Karl-Heinz Rummenigge   RFN   Bayern Monachium 52
3. Ruud Krol   Holandia   AFC Ajax 41
4. Manfred Kaltz   RFN   Hamburger SV 27
5. Michel Platini   Francja   AS Saint-Étienne 23
1980 1. Karl-Heinz Rummenigge   RFN   Bayern Monachium 122
2. Bernd Schuster   RFN   FC Barcelona 34
3. Michel Platini   Francja   AS Saint-Étienne 33
4. Wilfried Van Moer   Belgia   KSK Beveren 27
5. Jan Ceulemans   Belgia   Club Brugge 20
1981 1. Karl-Heinz Rummenigge   RFN   Bayern Monachium 106
2. Paul Breitner   RFN   Bayern Monachium 64
3. Bernd Schuster   RFN   FC Barcelona 39
4. Michel Platini   Francja   AS Saint-Étienne 36
5. Ołeh Błochin   ZSRR   Dynamo Kijów 14
1982 1. Paolo Rossi   Włochy   Juventus F.C. 115
2. Alain Giresse   Francja   Girondins Bordeaux 64
3. Zbigniew Boniek   Polska   Juventus F.C. 53
4. Karl-Heinz Rummenigge   RFN   Bayern Monachium 51
5. Bruno Conti   Włochy   AS Roma 48
1983 1. Michel Platini   Francja   Juventus F.C. 110
2. Kenny Dalglish   Szkocja   Liverpool 26
3. Allan Simonsen   Dania   Vejle BK 25
4. Gordon Strachan   Szkocja   Aberdeen 24
5. Felix Magath   RFN   Hamburger SV 20
1984 1. Michel Platini   Francja   Juventus F.C. 128
2. Jean Tigana   Francja   Girondins Bordeaux 57
3. Preben Elkjær   Dania   Hellas Verona 48
4. Ian Rush   Walia   Liverpool 44
5. Fernando Chalana   Portugalia   Girondins Bordeaux 18
1985 1. Michel Platini   Francja   Juventus F.C. 127
2. Preben Elkjær   Dania   Hellas Verona 71
3. Bernd Schuster   RFN   FC Barcelona 46
4. Michael Laudrup   Dania   Juventus F.C. 14
5. Karl-Heinz Rummenigge   RFN   Bayern Monachium 13
1986 1. Ihor Biełanow   ZSRR   Dynamo Kijów 84
2. Gary Lineker   Anglia   FC Barcelona 62 [d]
3. Emilio Butragueño   Hiszpania   Real Madryt 59
4.= Manuel Amoros   Francja   AS Monaco 22
4.= Preben Elkjær   Dania   Hellas Verona 22
1987 1. Ruud Gullit   Holandia   A.C. Milan 106 [e]
2. Paulo Futre   Portugalia   Atlético Madryt 91
3. Emilio Butragueño   Hiszpania   Real Madryt 61
4. Míchel   Hiszpania   Real Madryt 29
5. Gary Lineker   Anglia   FC Barcelona 13
1988 1. Marco van Basten   Holandia   A.C. Milan 129
2. Ruud Gullit   Holandia   A.C. Milan 88
3. Frank Rijkaard   Holandia   A.C. Milan 45
4. Ołeksij Mychajłyczenko   ZSRR   Dynamo Kijów 41
5. Ronald Koeman   Holandia   PSV Eindhoven 39
1989 1. Marco van Basten   Holandia   A.C. Milan 119
2. Franco Baresi   Włochy   A.C. Milan 80
3. Frank Rijkaard   Holandia   A.C. Milan 43
4. Lothar Matthäus   RFN   Inter Mediolan 24
5. Peter Shilton   Anglia   Derby County 22
1990 1. Lothar Matthäus   Niemcy   Inter Mediolan 137
2. Salvatore Schillaci   Włochy   Juventus F.C. 84
3. Andreas Brehme   Niemcy   Inter Mediolan 68
4. Paul Gascoigne   Anglia   Tottenham Hotspur 43
5. Franco Baresi   Włochy   A.C. Milan 37
1991 1. Jean-Pierre Papin   Francja   Olympique Marsylia 141
2.= Dejan Savićević   Jugosławia   Crvena zvezda 42
2.= Darko Panczew   Jugosławia   Crvena zvezda 42
2.= Lothar Matthäus   Niemcy   Inter Mediolan 42
5. Robert Prosinečki   Jugosławia   Real Madryt 34
1992 1. Marco van Basten   Holandia   A.C. Milan 98
2. Christo Stoiczkow   Bułgaria   FC Barcelona 80
3. Dennis Bergkamp   Holandia   AFC Ajax 53
4. Thomas Häßler   Niemcy   AS Roma 42
5. Peter Schmeichel   Dania   Manchester United 41
1993 1. Roberto Baggio   Włochy   Juventus F.C. 142
2. Dennis Bergkamp   Holandia   Inter Mediolan 83
3. Éric Cantona   Francja   Manchester United 34
4. Alen Bokšić   Chorwacja   S.S. Lazio 29
5. Michael Laudrup   Dania   FC Barcelona 27
1994 1. Christo Stoiczkow   Bułgaria   FC Barcelona 210
2. Roberto Baggio   Włochy   Juventus F.C. 136
3. Paolo Maldini   Włochy   A.C. Milan 109
4.= Tomas Brolin   Szwecja   Parma Calcio 1913 68
4.= Gheorghe Hagi   Rumunia   FC Barcelona 68
1995 1. George Weah   Liberia   A.C. Milan 144 [f]
2. Jürgen Klinsmann   Niemcy   Bayern Monachium 108
3. Jari Litmanen   Finlandia   AFC Ajax 67
4. Alessandro Del Piero   Włochy   Juventus F.C. 57
5. Patrick Kluivert   Holandia   AFC Ajax 47
1996 1. Matthias Sammer   Niemcy   Borussia Dortmund 144
2. Ronaldo   Brazylia   FC Barcelona 143
3. Alan Shearer   Anglia   Newcastle United 107
4. Alessandro Del Piero   Włochy   Juventus F.C. 69
5. Jürgen Klinsmann   Niemcy   Bayern Monachium 60
1997 1. Ronaldo   Brazylia   Inter Mediolan 222 [g]
2. Predrag Mijatović   Jugosławia   Real Madryt 68
3. Zinédine Zidane   Francja   Juventus F.C. 63
4. Dennis Bergkamp   Holandia   Arsenal 57
5. Roberto Carlos   Brazylia   Real Madryt 47
1998 1. Zinédine Zidane   Francja   Juventus F.C. 244
2. Davor Šuker   Chorwacja   Real Madryt 68
3. Ronaldo   Brazylia   Inter Mediolan 66
4. Michael Owen   Anglia   Liverpool 51
5. Rivaldo   Brazylia   FC Barcelona 45
1999 1. Rivaldo   Brazylia   FC Barcelona 219
2. David Beckham   Anglia   Manchester United 154
3. Andrij Szewczenko   Ukraina   A.C. Milan 64
4. Gabriel Batistuta   Argentyna   ACF Fiorentina 48
5. Luís Figo   Portugalia   FC Barcelona 38
2000 1. Luís Figo   Portugalia   Real Madryt 197 [h]
2. Zinédine Zidane   Francja   Juventus F.C. 181
3. Andrij Szewczenko   Ukraina   A.C. Milan 85
4. Thierry Henry   Francja   Arsenal 57
5.= Alessandro Nesta   Włochy   S.S. Lazio 39
5.= Rivaldo   Brazylia   FC Barcelona 39
2001 1. Michael Owen   Anglia   Liverpool 176
2. Raúl   Hiszpania   Real Madryt 140
3. Oliver Kahn   Niemcy   Bayern Monachium 114
4. David Beckham   Anglia   Manchester United 102
5. Francesco Totti   Włochy   AS Roma 57
2002 1. Ronaldo   Brazylia   Real Madryt 169 [i]
2. Roberto Carlos   Brazylia   Real Madryt 145
3. Oliver Kahn   Niemcy   Bayern Monachium 110
4. Zinédine Zidane   Francja   Real Madryt 78
5. Michael Ballack   Niemcy   Bayern Monachium 71
2003 1. Pavel Nedvěd   Czechy   Juventus F.C. 190
2. Thierry Henry   Francja   Arsenal 128
3. Paolo Maldini   Włochy   A.C. Milan 123
4. Andrij Szewczenko   Ukraina   A.C. Milan 67
5. Zinédine Zidane   Francja   Real Madryt 64
2004 1. Andrij Szewczenko   Ukraina   A.C. Milan 175
2. Deco   Portugalia   FC Barcelona 139 [j]
3. Ronaldinho   Brazylia   FC Barcelona 133
4. Thierry Henry   Francja   Arsenal 80
5. Theodoros Zagorakis   Grecja   Bologna FC 44
2005 1. Ronaldinho   Brazylia   FC Barcelona 225
2. Frank Lampard   Anglia   Chelsea 148
3. Steven Gerrard   Anglia   Liverpool 142
4. Thierry Henry   Francja   Arsenal 41
5. Andrij Szewczenko   Ukraina   A.C. Milan 33
2006 1. Fabio Cannavaro   Włochy   Real Madryt 173 [k]
2. Gianluigi Buffon   Włochy   Juventus F.C. 124
3. Thierry Henry   Francja   Arsenal 121
4. Ronaldinho   Brazylia   FC Barcelona 73
5. Zinédine Zidane   Francja   koniec kariery 71 [l]
2007 1. Kaká   Brazylia   A.C. Milan 444
2. Cristiano Ronaldo   Portugalia   Manchester United 277
3. Lionel Messi   Argentyna   FC Barcelona 255
4. Didier Drogba   Wybrzeże Kości Słoniowej   Chelsea 108
5. Andrea Pirlo   Włochy   A.C. Milan 41
2008 1. Cristiano Ronaldo   Portugalia   Manchester United 446
2. Lionel Messi   Argentyna   FC Barcelona 281
3. Fernando Torres   Hiszpania   Liverpool 179
4. Iker Casillas   Hiszpania   Real Madryt 133
5. Xavi   Hiszpania   FC Barcelona 97
2009 1. Lionel Messi   Argentyna   FC Barcelona 473
2. Cristiano Ronaldo   Portugalia   Real Madryt 233 [m]
3. Xavi   Hiszpania   FC Barcelona 170
4. Andrés Iniesta   Hiszpania   FC Barcelona 149
5. Samuel Eto’o   Kamerun   Inter Mediolan 75 [n]
2010 1. Lionel Messi   Argentyna   FC Barcelona 22,65%
2. Andrés Iniesta   Hiszpania   FC Barcelona 17,36%
3. Xavi   Hiszpania   FC Barcelona 16,48%
4. Wesley Sneijder   Holandia   Inter Mediolan 14,48%
5. Diego Forlán   Urugwaj   Atlético Madryt 7,61%
2011 1. Lionel Messi   Argentyna   FC Barcelona 47,88%
2. Cristiano Ronaldo   Portugalia   Real Madryt 21,6%
3. Xavi   Hiszpania   FC Barcelona 9,23%
4. Andrés Iniesta   Hiszpania   FC Barcelona 6,01%
5. Wayne Rooney   Anglia   Manchester United 2,31%
2012 1. Lionel Messi   Argentyna   FC Barcelona 41,60%
2. Cristiano Ronaldo   Portugalia   Real Madryt 23,68%
3. Andrés Iniesta   Hiszpania   FC Barcelona 10,91%
4. Xavi   Hiszpania   FC Barcelona 4,08%
5. Radamel Falcao   Kolumbia   Atlético Madryt 3,67%
2013 1. Cristiano Ronaldo   Portugalia   Real Madryt 27,99%
2. Lionel Messi   Argentyna   FC Barcelona 24,72%
3. Franck Ribéry   Francja   Bayern Monachium 23,36%
4. Zlatan Ibrahimović   Szwecja   Paris Saint-Germain 5,29%
5. Neymar   Brazylia   FC Barcelona 3,17% [o]
2014 1. Cristiano Ronaldo   Portugalia   Real Madryt 37.66%
2. Lionel Messi   Argentyna   FC Barcelona 15.76%
3. Manuel Neuer   Niemcy   Bayern Monachium 15.72%
4. Arjen Robben   Holandia   Bayern Monachium 7.17%
5. Thomas Müller   Niemcy   Bayern Monachium 5.42%
2015 1. Lionel Messi   Argentyna   FC Barcelona 41.33%
2. Cristiano Ronaldo   Portugalia   Real Madryt 27.76%
3. Neymar   Brazylia   FC Barcelona 7.86%
4. Robert Lewandowski   Polska   Bayern Monachium 4.17%
5. Luis Suárez   Urugwaj   FC Barcelona 3.38%
2016 1. Cristiano Ronaldo   Portugalia   Real Madryt 745
2. Lionel Messi   Argentyna   FC Barcelona 319
3. Antoine Griezmann   Francja   Atlético Madryt 198
4. Luis Suárez   Urugwaj   FC Barcelona 91
5. Neymar   Brazylia   FC Barcelona 68
2017 1. Cristiano Ronaldo   Portugalia   Real Madryt 946
2. Lionel Messi   Argentyna   FC Barcelona 670
3. Neymar   Brazylia   Paris Saint-Germain 361 [p]
4. Gianluigi Buffon   Włochy   Juventus 221
5. Luka Modrić   Chorwacja   Real Madryt 84
2018 1. Luka Modrić   Chorwacja   Real Madryt 753
2. Cristiano Ronaldo   Portugalia   Juventus 476
3. Antoine Griezmann   Francja   Atlético Madryt 414
4. Kylian Mbappé   Francja   Paris Saint-Germain 347
5. Lionel Messi   Argentyna   FC Barcelona 280
2019 1. Lionel Messi   Argentyna   FC Barcelona 686
2. Virgil van Dijk   Holandia   Liverpool 679
3. Cristiano Ronaldo   Portugalia   Juventus 476
4. Sadio Mané   Senegal   Liverpool 347
5. Mohamed Salah   Egipt   Liverpool 178
2020 Plebiscyt został odwołany[12].
2021 1. Lionel Messi   Argentyna   Paris Saint-Germain 613 [q]
2. Robert Lewandowski   Polska   Bayern Monachium 580
3. Jorginho   Włochy   Chelsea 460
4. Karim Benzema   Francja   Real Madryt 239
5. N’Golo Kanté   Francja   Chelsea 186
2022 1. Karim Benzema   Francja   Real Madryt 549
2. Sadio Mané   Senegal   Bayern Monachium 193 [r]
3. Kevin De Bruyne   Belgia   Manchester City 175
4. Robert Lewandowski   Polska   FC Barcelona 170 [s]
5. Mohamed Salah   Egipt   Liverpool 116
2023 1. Lionel Messi   Argentyna   Inter Miami 462 [t]
2. Erling Haaland   Norwegia   Manchester City 357
3. Kylian Mbappé   Francja   Paris Saint-Germain 270
4. Kevin De Bruyne   Belgia   Manchester City 100
5. Rodri   Hiszpania   Manchester City 57
2024 1. Rodri   Hiszpania   Manchester City 1170
2. Vinícius Júnior   Brazylia   Real Madryt 1129
3. Jude Bellingham   Anglia   Real Madryt 917
4. Dani Carvajal   Hiszpania   Real Madryt 550
5. Erling Haaland   Norwegia   Manchester City 432

Klasyfikacja piłkarzy

edytuj

Źródło: RSSSF[14]

Zawodnik Liczba trofeów Lata
  Messi, LionelLionel Messi 8 2009, 2010, 2011, 2012, 2015, 2019, 2021, 2023
  Ronaldo, CristianoCristiano Ronaldo 5 2008, 2013, 2014, 2016, 2017
  Cruijff, JohanJohan Cruijff 3 1971, 1973, 1974
  Platini, MichelMichel Platini 3 1983, 1984, 1985
  van Basten, MarcoMarco van Basten 3 1988, 1989, 1992
  Di Stéfano, AlfredoAlfredo Di Stéfano 2 1957, 1959
  Beckenbauer, FranzFranz Beckenbauer 2 1972, 1976
  Keegan, KevinKevin Keegan 2 1978, 1979
  Rummenigge, Karl-HeinzKarl-Heinz Rummenigge 2 1980, 1981
  , RonaldoRonaldo 2 1997, 2002

Klasyfikacja krajów

edytuj

Źródło: RSSSF[14]

Kraj Liczba zawodników Liczba trofeów
  Argentyna 1 8
  Niemcy 5 7
  Francja 5 7
  Holandia 3 7
  Portugalia 3 7
  Anglia 4 6
  Włochy 5 5
  Brazylia 4 5
  Hiszpania 3 4
  ZSRR 3 3
  Bułgaria 1 1
  Czechy 1 1
  Czechosłowacja 1 1
  Dania 1 1
  Węgry 1 1
  Liberia 1 1
  Irlandia Północna 1 1
  Szkocja 1 1
  Ukraina 1 1
  Chorwacja 1 1

Klasyfikacja klubów

edytuj

Źródło: RSSSF[14]

Klub Liczba zawodników Liczba trofeów
  FC Barcelona 6 13
  Real Madryt 8 12
  Juventus 6 8
  A.C. Milan 6 8
  Bayern Monachium 3 5
  Manchester United 4 4
  Dynamo Kijów 2 2
  Inter Mediolan 2 2
  Hamburger SV 1 2
  Blackpool 1 1
  Dukla Praga 1 1
  Dinamo Moskwa 1 1
  SL Benfica 1 1
  Ferencvárosi TC 1 1
  AFC Ajax 1 1
  Borussia Mönchengladbach 1 1
  Olympique Marsylia 1 1
  Borussia Dortmund 1 1
  Liverpool 1 1
  Paris Saint-Germain 1 1
  Inter Miami 1 1
  Manchester City 1 1

Napastnik roku

edytuj
Rok Zawodnik Kraj Klub
2021 Robert Lewandowski   Polska   FC Bayern Monachium

Nagroda Sócratesa

edytuj
Rok Zawodnik Kraj Klub
2022 Sadio Mané   Senegal   Bayern Monachium[u]
2023 Vinícius Júnior   Brazylia   Real Madryt
2024 Jennifer Hermoso   Hiszpania   Tigres UANL

Nagroda Gerda Müllera

edytuj
Rok Zawodnik Kraj Klub
2022 Robert Lewandowski   Polska   FC Barcelona[v]
2023 Erling Haaland   Norwegia   Manchester City
2024 Harry Kane
Kylian Mbappé 		  Anglia
  Francja 		  Bayern Monachium
  Paris Saint-Germain

Trener roku

edytuj
Rok Trener Kraj Klub
2024 Carlo Ancelotti   Włochy   Real Madryt

Drużyna roku

edytuj
Rok Klub
2021   Chelsea
2022   Manchester City
2023   Manchester City
2024   Real Madryt

Drużyna wszech czasów France Football

edytuj
Osobny artykuł: Drużyna wszech czasów.

Kopa Trophy

edytuj
Osobny artykuł: Kopa Trophy.

Yashin Trophy

edytuj
Osobny artykuł: Yashin Trophy.

Złota Piłka Kobiet

edytuj
Rok Miejsce Zawodnik Kraj Klub Punkty Uwagi
2018 1. Ada Hegerberg   Norwegia   Olympique Lyon 136
2. Pernille Harder   Dania   Wolfsburg 130
3. Dzsenifer Marozsán   Niemcy   Olympique Lyon 86
4. Marta   Brazylia   Orlando Pride 77
5. Samantha Kerr   Australia   Perth Glory 61
2019 1. Megan Rapinoe   Stany Zjednoczone   Reign FC 230
2. Lucy Bronze   Anglia   Olympique Lyon 94
3. Alex Morgan   Stany Zjednoczone   Orlando Pride 68
4. Ada Hegerberg   Norwegia   Olympique Lyon 67
5. Vivianne Miedema   Holandia   Arsenal 38
2020 Plebiscyt został odwołany[12].
2021 1. Alexia Putellas   Hiszpania   FC Barcelona 186
2. Jennifer Hermoso   Hiszpania   FC Barcelona 84
3. Samantha Kerr   Australia   Chelsea 46
4. Vivianne Miedema   Holandia   Arsenal 46
5. Lieke Martens   Holandia   FC Barcelona 40
2022 1. Alexia Putellas   Hiszpania   FC Barcelona 178
2. Beth Mead   Anglia   Arsenal 152
3. Samantha Kerr   Australia   Chelsea 74
4. Lena Oberdorf   Niemcy   Wolfsburg 44
5. Aitana Bonmatí   Hiszpania   FC Barcelona 43
2023 1. Aitana Bonmatí   Hiszpania   FC Barcelona 266
2. Samantha Kerr   Australia   Chelsea 87
3. Salma Paralluelo   Hiszpania   FC Barcelona 49
4. Fridolina Rolfö   Szwecja   FC Barcelona 49
5. Mary Earps   Anglia   Manchester United 42
2024 1. Aitana Bonmatí   Hiszpania   FC Barcelona
2. Caroline Graham Hansen   Norwegia   FC Barcelona
3. Salma Paralluelo   Hiszpania   FC Barcelona
4. Sophia Smith   Stany Zjednoczone   Portland Thorns FC
5. Lindsey Horan   Stany Zjednoczone   Olympique Lyon

Klasyfikacja piłkarek

edytuj
Zawodnik Liczba trofeów Lata
  Alexia Putellas 2 2021, 2022
  Aitana Bonmatí 2 2023, 2024
  Ada Hegerberg 1 2018
  Megan Rapinoe 1 2019

Klasyfikacja krajów

edytuj
Kraj Liczba zawodników Liczba trofeów
  Hiszpania 2 4
  Norwegia 1 1
  Stany Zjednoczone 1 1

Klasyfikacja klubów

edytuj
Klub Liczba zawodników Liczba trofeów
  FC Barcelona 2 4
  Olympique Lyon 1 1
  Reign FC 1 1

Trener roku kobiet

edytuj
Rok Trener Kraj Klub
2024 Emma Hayes   Anglia   Reprezentacja Stanów Zjednoczonych

Drużyna roku kobiet

edytuj
Rok Klub
2023   FC Barcelona
2024   FC Barcelona

Krytyka i kontrowersje

edytuj

Johan Cruyff

edytuj
 
Wybitny holenderski piłkarz w 2014 publicznie wypowiedział się na temat Złotej Piłki: „It’s a media circus. Everybody votes for their own man. Things should make sense in making one decision or another. It isn’t like that now. Therefore, we have to accept it for what it is, and then just do whatever we want”[24]

Johan Cruyff, który został przez France Football oraz byłych zwycięzców złotej piłki wybrany najlepszym Europejskim piłkarzem stulecia[25] oraz był pierwszym piłkarzem w historii, który otrzymał złotą piłkę trzy razy; a także pierwszym wpływowym trenerem FC Barcelony, wielokrotnie powtarzał, że złota piłka się stała stronnicza w czasach komercjalizmu. Cruyff skrytykował wręczenie Złotej Piłki Messiemu za rok 2010, stwierdził, że Lionel Messi jest obecnie najlepszym piłkarzem na świecie, ale zgodnie z tradycyjnym i kultywacyjnym procesem nagrodę powinien otrzymać absolutnie Xavi, który miał więcej osiągnięć w danym roku[26]. Był o tym tak mocno przekonany, wskazał Xaviego ponownie jako faworyta złotej piłki za rok 2011, kiedy ponownie zwyciężył Messi[27]. W 2012 kiedy Cruyff wypowiedział się publicznie ciepło na temat Messiego skorzystał z okazji aby ogłosić, że media wybiorą go prawdopodobnie sześć lub siedem razy najlepszym piłkarzem świata[28], ale ostateczie nigdy nie zmienił swojego stanowiska, że zgodnie z tradycyjnym procesem złotą piłkę powinien wygrywać piłkarz, który ma najwięcej osiągnięć w roku. W styczniu 2015 roku Cruyff mocno skrytykował wyniki plebiscytu za rok 2014, kiedy złotą piłkę otrzymał Cristiano Ronaldo, Cruyff oznajmił, że Cristiano przez zły występ na mistrzostwach świata powinien zostać wykluczony z czołowej rywalizacji o pierwsze miejsce a nagrodę powinien zgarnąć Toni Kroos[29]. Cruyff nazwał wręczenie dla Cristiano Złotej Piki w 2014 roku „absurdem” i nawet powiedział, że Ronaldo nie zasługiwał na Złotą Piłkę również w 2013 roku[30]. kilka miesięcy wcześniej również zadeklarował, że nigdy więcej nie potraktuje tego plebiscytu poważnie; powiedział, że proces który w kolejnych latach wprowadziła organizacja France Football stał się bardzo stronniczy i wobec tego nie będzie nigdy zainteresowany więcej debatą wokół złotej piłki ani jej wynikami[24].

Bayern Monachium

edytuj

W 2013 roku pierwszy raz w historii futbolu deadline plebiscytu został przesunięty o dwa tygodnie z 15 listopada na 29, wkrótce po strzeleniu hat-tricka przez Cristiano Ronaldo, kiedy najczęściej wymienianym faworytem do wygrania złotej piki był Franck Ribéry[31], były piłkarz Bayernu Monachium, który wygrał w 2013 roku z klubem Ligę Mistrzów. Wzbudziło to duże kontrowersje wokół społeczności byłych piłkarzy, trenerów, a także kibiców Bayernu Monachium. Złota Piłka straciła reputację i wartość w oczach osobowości piłkarskich i kibiców Bundesligi wielokrotnie. Byli piłkarze Bayernu Monachium (m.in. Franz Beckenbauer) korzystali z okazji aby skrytykować France Football, kiedy nagrody nie otrzymał żaden piłkarz z reprezentacji Niemiec, która zwyciężyła mundial 2014 (najczęściej wymienianymi niemieckimi piłkarzami, którzy kandydowali na Złotą Pikę 2014 byli: Müller, Neuer, Kroos i Lahm, zyskali oni także reputację za granicą)[32][33][34]. Złota Piłka wśród społeczności Bayernu Monachium straciła na wartości ponownie 2020 roku kiedy plebiscyt został pierwszy raz w historii odwołany ze względu na pandemię Covid-19[12], nagrody wówczas nie otrzymał Robert Lewandowski, który wygrał z Bayernem Ligę Mistrzów w sezonie 2019/2020 i stał się najczęściej wymienianym faworytem do wygrania tej nagrody. Lionel Messi kiedy otrzymał Złotą Piłkę 2021 na gali France Football powiedział publicznie do Lewandowskiego, że według niego on zasłużył na tę nagrodę w 2020 roku[35]. Odwołanie plebiscytu w 2020 roku spowodowało także dużą debatę w świecie piłkarskim, czy Lewandowski powinien zasłużyć na Złotą Piłkę też w 2021 roku[35]. Wśród byłych piłkarzy Bayernu Monachium najbardziej ofensywnie o całokształcie plebiscytu w XXI wieku wypowiedział się Lukas Podolski, który zarzucił, że Złota Piłka to tylko korupcja, która nigdy nie będzie sprawiedliwa[36]. Wybitny niemiecki piłkarz i trener Jürgen Klinsmann w jednym z wywiadów oznajmił, że w tym francuskim plebiscycie piłkarze z Bundesligi nigdy nie będą mieć jednakowych szans na zwycięstwo ze m.in. ze względu na to, że liga hiszpańska i angielska są najpopularniejsze i ich rozpoznawalność rośnie w mediach społecznościowych[37].

Krytyka za niespójność z innymi równoległymi plebiscytami

edytuj

Niespójność z BBC Sports Personality of the Year Award(inne języki) i BBC Sports Personality World Sport Star of the Year(inne języki) w 1966

edytuj

Nagroda za złotą piłkę w 1966 stała się jedną z najbardziej kontrowersyjnych w historii. Bobby Charlton otrzymał Złotą Piłkę w 1966, pomimo że został prześcignięty przez swojego rodaka w plebistycie BBC Sports Personality of the Year Award(inne języki), z kolei zarówno Bobby Moore, jak i Bobby Charlton zostali prześcignięci przez Eusebio, który jako pierwszy piłkarz w całej historii futbolu wywalczył nagrodę BBC Sports Personality World Sport Star of the Year(inne języki). Eusebio w plebiscycie na najlepszego piłkarza globu według France Football przegrał z Bobby Charltonem zaledwie o 1.25% (81-80 biorąc pod uwagę proes ordynacji preferencyjnej), był to pierwszy przypadek w historii kiedy piłkarz zwyciężył z tak drastycznie minimalną różnicą[38]

Niespójność z Piłkarzem roku w ZSRR 1986

edytuj

Złota Piłka 1986 również stała się jedną z najbardziej kontrowersyjnych w historii. Bowiem w tym roku złotą piłkę otrzymał piłkarz, który nie został Piłkarzem roku w ZSRR 1986. Mimo słabego występu Związku Radzieckiego na mistrzostwach świata w 1986, Biełanow i Zawarow stali się jednymi z faworytów do zgarnięcia nagrody, ponieważ piłkarze spoza Europy (m.in. Diego Maradona) według ówczesnych kryteriów nie mogli zostać nominowani do nagrody. Biełanow w 1986 stał się znany jako zwycięzca złotej piłki a Zawarow jako zwycięzca nagrody Piłkarz roku ZSRR[39].

Niespójność z Piłkarzem Roku FIFA

edytuj

Złota Piłka i Piłkarz Roku FIFA to dwie różne nagrody, które mają inne kryteria i zostały wprowadzone przez inne organizacje, niezależnie w innym czasie. Pomimo to oba plebiscyty czasami są krytykowane za to, że są wzajemnie niespójne, np. kiedy plebiscyt Złotej Piłki został odwołany w 2020 roku przez pandemię COVID-19, polskie media skrytykowały to jako niespójność z plebiscytem Piłkarz Roku FIFA, gdzie nagrodę zwyciężył Robert Lewandowski i zachęcały do tego aby uznać ten drugi plebiscyt za bardziej wiarygodny[40].

Zobacz też

edytuj

Uwagi

edytuj
  1. ↑ a b c Mimo iż urodził się w Argentynie, Alfredo Di Stéfano w 1956 roku nabył hiszpańskie obywatelstwo i zdecydował się występować w reprezentacji tego kraju[15]
  2. ↑ Mimo iż urodził się w Argentynie, Omar Sívori w 1961 roku nabył włoskie obywatelstwo i zdecydował się występować w reprezentacji tego kraju[16].
  3. ↑ Johan Cruijff przeniósł się do Barcelony w połowie 1973 roku z Ajaxu Amsterdam[17].
  4. ↑ Gary Lineker przeniósł się do Barcelony w połowie 1986 roku z Evertonu.
  5. ↑ Ruud Gullit przeniósł się do Milanu w połowie 1987 roku z PSV Eindhoven[18].
  6. ↑ George Weah przeniósł się do Milanu w połowie 1995 roku z Paris Saint-Germain[19].
  7. ↑ Ronaldo przeniósł się do Interu w połowie 1997 roku z Barcelony[20].
  8. ↑ Luís Figo przeniósł się do Realu Madryt w połowie 2000 roku z Barcelony[21].
  9. ↑ Ronaldo przeniósł się do Realu Madryt w połowie 2002 roku z Interu[22].
  10. ↑ Deco przeniósł się do Barcelony w połowie 2004 roku z FC Porto.
  11. ↑ Fabio Cannavaro przeniósł się do Realu Madryt w połowie 2006 roku z Juventusu[23].
  12. ↑ Zinédine Zidane zakończył karierę po sezonie 2005/06. Wcześniej był zawodnikiem Realu Madryt.
  13. ↑ Cristiano Ronaldo przeniósł się do Realu Madryt w połowie 2009 roku z Manchesteru United.
  14. ↑ Samuel Eto’o przeniósł się do Interu Mediolan w połowie 2009 roku z Barcelony.
  15. ↑ Neymar przeniósł się do Barcelony w połowie 2013 roku z Santosu FC.
  16. ↑ Neymar przeniósł się do Paris Saint-Germain w połowie 2017 roku z Barcelony.
  17. ↑ Lionel Messi przeniósł się do Paris Saint-Germain w połowie 2021 roku z Barcelony.
  18. ↑ Sadio Mané przeniósł się do Bayernu Monachium w połowie 2022 roku z Liverpoolu.
  19. ↑ Robert Lewandowski przeniósł się do FC Barcelony w połowie 2022 roku z Bayernu Monachium.
  20. ↑ Lionel Messi w letnim okienku transferowym przeniósł się do amerykańskiego klubu Inter Miami z francuskiego Paris Saint–Germain.
  21. ↑ Sadio Mané przeniósł się do Bayernu Monachium w połowie 2022 roku z Liverpoolu.
  22. ↑ Robert Lewandowski przeniósł się do FC Barcelony w połowie 2022 roku z Bayernu Monachium.

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Ronaldo joins legendary list. BBC, 2008-12-01. [dostęp 2009-11-30]. (ang.).
  2. ↑ Matthews wins first Golden Ball. BBC, 2008-12-01. [dostęp 2009-11-30]. (ang.).
  3. ↑ Alberto Llopis, What is the Super Golden Ball and why not give again? [online], Hanging by Futbol, 3 grudnia 2019 [dostęp 2020-12-31] (ang.).
  4. ↑ Pelé devait être le recordman [online], France Football [dostęp 2020-12-31].
  5. ↑ Pele Has Won More Ballon d’Or Awards Than Lionel Messi Or Cristiano Ronaldo [online], sportbible.com [dostęp 2020-12-31] (ang.).
  6. ↑ a b The 1990s Ballon d’Or winners. BBC, 2008-12-01. [dostęp 2009-11-30]. (ang.).
  7. ↑ Kaka wins 2007 award. BBC, 2008-12-01. [dostęp 2009-11-30]. (ang.).
  8. ↑ The FIFA Ballon d’Or is born. FIFA, 2010-07-05. [dostęp 2010-07-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-01-18)]. (ang.).
  9. ↑ Ballon d’Or: Fifa ends association with world player of the year award. BBCA, 2016-09-16. [dostęp 2016-09-18]. (ang.).
  10. ↑ France Football announces changes to Ballon d’Or award after FIFA split. ESPN, 2016-09-20. [dostęp 2016-09-25]. (ang.).
  11. ↑ Rankings by Wins. Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation, 2008-10-09. [dostęp 2009-11-30]. (ang.).
  12. ↑ a b c d Złota Piłka nie zostanie przyznana za rok 2020! Fatalna informacja dla Roberta Lewandowskiego. [dostęp 2020-07-20].
  13. ↑ Złota Piłka: Robert Lewandowski na drugim miejscu [online], 90minut.pl [dostęp 2021-11-30].
  14. ↑ a b c d European Footballer of the Year („Ballon d’Or”). Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation. (ang.).
  15. ↑ Europe dazzled by Di Stéfano. UEFA, 2004-11-22. [dostęp 2009-11-30]. (ang.).
  16. ↑ Juve legend Sívori dies. UEFA, 2005-02-18. [dostęp 2009-11-30]. (ang.).
  17. ↑ Johan Cruyff. Laureus World Sports Awards. [dostęp 2009-11-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-12-13)]. (ang.).
  18. ↑ Sexy football to sexy golf, Gullit shows his class. The Scotsman, 2008-10-04. [dostęp 2009-11-30]. (ang.).
  19. ↑ Nick Harris: George Weah: favourite to win biggest battle – leading his country off the field. The Independent, 2004-12-07. [dostęp 2009-11-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-09-11)]. (ang.).
  20. ↑ Fast facts on Ronaldo. Sports Illustrated, 2002-08-31. [dostęp 2009-11-30]. (ang.).
  21. ↑ Elizabeth Nash: Figo defects to Real Madrid for record £37.2m. The Independent, 2000-07-25. [dostęp 2009-11-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-09-11)]. (ang.).
  22. ↑ Real ropes Ronaldo. Sports Illustrated, 2002-08-31. [dostęp 2009-11-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-12-05)]. (ang.).
  23. ↑ Real sign Cannavaro and Emerson. BBC, 2006-07-19. [dostęp 2009-11-30]. (ang.).
  24. ↑ a b Marca.com: Cruyff o Złotej Piłce. [dostęp 2022-04-09].
  25. ↑ RSSSF: Klasyfikacja zwycięzców jeden. [dostęp 2022-04-09].
  26. ↑ Goal.com: Cruyff wypowiada się, że Xavi zasługuje na Złotą Piłkę. [dostęp 2022-04-09].
  27. ↑ Insidefutbol: Xavi, wyżej niż Cristiano i Messi według Cruyffa. [dostęp 2022-04-09].
  28. ↑ Barcauniversal: Cruyff przewidział, że Messi otrzyma siedem złotych piłek. [dostęp 2022-04-09].
  29. ↑ Vavel.com: Jak postrzegane są wyniki plebiscytu Złotej Piłki 2014 w Niemczech. [dostęp 2022-04-09].
  30. ↑ standard.co.uk: Cruyff: Cristiano Ronaldo nie zasługuje na Złotą Piłkę po raz drugi. [dostęp 2022-04-11].
  31. ↑ ESPN: FIFA przedłuża termin Deadlineu. [dostęp 2022-04-09].
  32. ↑ Reuteres: Neuer jako faworyt na Złotą Piłkę?. [dostęp 2022-04-09].
  33. ↑ The42.ie: Joahim Lew o Philippie Lahmie i innych niemieckich piłkarzach. [dostęp 2022-04-09].
  34. ↑ Goal.com: Muller zasługuje na Złotą Piłkę według Henry’ego. [dostęp 2022-04-09].
  35. ↑ a b Talksport: Złota Piłka 2021. [dostęp 2022-04-09].
  36. ↑ TVPsport: Łukasz Podolski: Złota Piłka? G***o mnie to obchodzi. [dostęp 2022-04-09].
  37. ↑ Sport.pl: Klinsmann wie czego brakuje Lewandowskiemu do Messiego i Ronaldo. [dostęp 2022-04-09].
  38. ↑ Sportskeeda.com: Najbardziej marginalne różnice w historii Złotej Piłki. [dostęp 2022-04-09].
  39. ↑ Sport.onet.pl: Co to Złota Piłka. [dostęp 2022-04-09].
  40. ↑ Sport.interia.pl: Jerzy Dudek: Złota Piłka traci na wiarygodności. [dostęp 2022-04-09].

Bibliografia

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Złota_Piłka&oldid=75220054”
pFad - Phonifier reborn

Pfad - The Proxy pFad of © 2024 Garber Painting. All rights reserved.

Note: This service is not intended for secure transactions such as banking, social media, email, or purchasing. Use at your own risk. We assume no liability whatsoever for broken pages.


Alternative Proxies:

Alternative Proxy

pFad Proxy

pFad v3 Proxy

pFad v4 Proxy