Gramatica Esperanto

LEARN
ESPERANTO

Pronounciation
(
Note: This section looks complicated, because it takes a lot of space to explain
in writing what could be explained verbally in a few minutes. Read it carefully
once, proceed with Unit 1, then re- read it.)
1 English spelling and pronunciation are highly irregular; one letter may have
several different sounds, and one sound may be represented by several different
letters. There are also many silent letters, which are written but not pronounced
(e.g. the ugh in 'though'). The accentuation of words varies unpredictably, and
may fall on any syllable (e.g. photograph, photography, photogr
aphic).
There are none of these irregularities in Esperanto.
1. Spelling and pronunciation are phonetic — as a word is spelt, so it is

pronounced, and vice versa.
2. The sounds are all sharply differentiated, with none of such subtle
differences as English bed/bad/bard/bawd.
3. The accent always falls on the last syllable but one. Each vowel counts as
a syllable — i.e., there are as many syllables as there are vowels, so that
in familio the final i and
o are counted separately, and the pronunciation
is fa-mi-li-o. Words therefore often have an accentuation different from
that of similar words in English. For example, rivero, kosmopolita,
Ameriko are accented: ri-ve -ro, kos-mo-po-li
-ta, a-me-ri
-ko.
4. There are no silent letters; every letter is pronounced, exactly in the order
written. For example, pale, knabo, piede are sounded: pah-leh,
k-nah-bo, pee-eh-deh. Take care about this! There is an inevitable
tendency to pronounce a word in the English way, especially when it
looks exactly like an English word.
2 The Esperanto alphabet contains twenty-eight letters: five vowels and

twenty-three consonants. The consonants give little trouble; it is the five vowels
a, e, i, o and
which need to be practised. They are u, and correspond to the same
symbols in the International Phonetic Alphabet. Using examples from English,
their sounds are as follows:
a as in father': tablo (tah-bloh); kato (kah

-toh).
e as in 'there': afero (a-fehr-roh); per (pehrr); teo (teh-oh). i as in 'machine':
filmo (feel-moh); birdo (beerr-doh).
o as in 'November': mikrofono (mee-kroh-foh-noh). u as in 'moose':

pure
(poo-rreh); suno (soo-noh).
Note: The h in the imitated pronunciation

( ah, eh, oh is not pronounced; it is
merely intended to indicate the correct sound of the vowel.)
Important notes
1. Do not make the vowels too long! There is a tendency to say 'maaahno'
instead of just 'mah- no'. Some people in southern England even say
'Esperaaarnto'. These vowels are at most only 'half-long'.
2. The vowels are all 'pure', i.e. single, sounds. This applies especially to e
and o. In English, e has a -y- sound creeping after it, and o a
-w- sound.
Resist this in Esperanto; it is horrible to hear mono pronounced as
'mouw-nouw', or petas as 'payy-tas'.
3. Words must not be glided into one another. Ne estas should be spoken
with a slight, but definite, pause between the words. Similarly, la alia (la
a-lee-ah); at all costs do not slip an
r in here!
(lahralia).
Negative advice is not generally to be recommended, but a little here should be

helpful in forestalling unconscious error. Note, then, that:
1. a is never pronounced as in English 'pale' or 'false'. Both of these words

exist in Esperanto (meaning 'palely', 'falsely'), but they are pronounced
pah-leh, fahl-sseh.
2. e is never as in 'here', nor as the obscure sound in 'the':
pere = peh-rreh;
lernas = lehrr- nass; generalo = geh-neh-rrah-lo.
3. i is never as in 'mile': fine = fee-neh.
4. u is never as in southern English 'cut', nor as in 'mute':
pure = poo-rreh;
luksa = look-sah.
3 The consonants are as follows:
b, c, ĉ, d, f, g, ĝ, h, ĥ, j, ĵ, k, 1, m, n, p, r, s, ŝ, t, ŭ, v, z.
o to each of these, i.e.:

In reciting the alphabet, or in spelling out a word, we add
bo, tso, cho, do,
etc.
The consonants are pronounced as in English, except for the following:
c is as
ts: cent = tsent; gracia = gra-tsee-ah.
ĉ is as English ch, as in 'church':

ĉeko = cheh-ko. g is always as in 'got', never as
in 'gem'.
ĝ is always as in 'gem', never as in 'got'.

Ĝermana = jehrr-mahna; ĝardeno =
jarr-deh-no.
ĥ is the guttural heard in Scots 'loch'. It sounds like

ch in languages like Polish
or Dutch, like j in Spanish, x in Russian You need not worry about it, as there
are barely half a dozen common words which contain it. ( eĥo an echo).
j corresponds roughly to English

y: Julio = yoo-lee-o.
ĵ is the sound zh, as s in 'pleasure':

ĵaluza = zha-loo-za. Distinguish carefully
between this sound and ĝ.
18. should be well trilled. All Scots and Welsh people can do this; but the
English find it more difficult. The English tend to pronounce kato (cat)
and karto (card) alike, except that they lengthen the a in
karto. In fact,
there should be no difference between the karto the
'a's but in r should
be trilled: kahrr-to.
19. is always as in 'gas', never like z. So
optimismo = op-tee-mee-ssmoh;
pesilo = peh-ssee-loh.
ŝ is as English sh: ŝipo a ship.
ŭ corresponds roughly to English w. It occurs always with a vowel. Aŭ is

equivalent to ah+oo; said quickly, this becomes ow as in 'cow'. So
Aŭstralio =
ow-strah-lee-oh. Similarly, eŭ is equivalent to
eh + oo, a sound which occurs in
airway' (but do not sound the r). So
'f neŭtrala
= neh-oo-trah-la (the oo being as short as you can make it!) Aŭ is a common
eŭ is rare; and any other use of
sound, ŭ is so extremely rare as to be negligible.
Four diphthongs are formed with as

j: aj = y in 'cry'
ej =as
ei in 'vein'
oy in 'boy',
oj=as
uj = as
oo + y in 'too young'.
LESSON 1
Nouns
1 The words used to name things – living or inanimate – are called nouns. In
o.
Esperanto, all nouns in the singular en in -
patro a father tablo

a table
besto an animal meblo a piece of furniture
filo a son viro
a man
domo a house pomo an apple
hundo a dog pupo a doll
The singular noun can be shown in English by putting 'a' or 'an' before it,
although it is often omitted. As all nouns end in - o in Esperanto, there is no need
for a separate word for 'a' or 'an'. Therefore patro = a father o just
father;
tablo
=a tableo just table; and similarly with all other nouns.
2 Nouns in the plural add j to the o:
patroj fathers tabl

oj
tables
bestoj animals mebl oj
pieces of furniture
filoj sons vir
oj
men
domoj houses pom oj
apples
hundoj dogs pupoj
dolls
(Remember: oj is sounded oy as in 'boy'.)
3
La
La is used with nouns both in the singular and plural without change:
la patrothe father la patroj the fathers

la filo the son la filoj
the sons
Kaj (
4 and)
Kaj is pronounced like ky in 'sky'.
patro kaj filo father and son

viro kaj hundo a man and a dog
Verbs – the present tense

5 The words used to name an action o state are called verbs. When we wish to
show that the action is taking place at the present time, or the present state of
something (i. e. The present tense), the verb ends in -
as:
Hundoj estas bestoj. Dogs are animals.

La patro staras. The father stands (oris standing)
La filoj sidas. The sons sit (or
are sitting)
La viroj legas. The men read (or is reading)
Tablo estas meblo. A table is a piece of furniture.
PRONOMS
7Kiu (
who, which) and tiu (that, that one).
As who = which person, kiu is used to translate both
who and
which;
tiu is
likewise used of persons and things known by name:
Kiu estas la patro? Tiu estas la patro.

Who is the father? That one is the father.
Kiu legas? Tiu legas.
Who reads? That one reads.
Kiu domo estas tiu? Tiu estas la domo
Which house is that? That is the house.
Kiu besto estas la hundo? Tiu besto estas hundo.
Which animal is a dog? That animal is a dog.
j is added to it:
When either of these two words refers to plural nouns, -
Kiu estas la viro? Tiu estas la viro.

Who is the man? That is the man.
Kiuj estas la viroj? Tiuj estas la viroj.
Who are the men? Those are the men.
Kiuj domoj estas tiuj? Tiuj estas la domoj.
Which houses are those? Aquelles són les cases.
PRAKTIKO 1.1
Translate into your language:
La patro kaj la filo. Tablo estas meblo. La patro estas viro. La filo estas knabo.
La du filoj estas knaboj. La patro kaj la filo staras. Tiu viro estas la patro. Tiu
meblo estas tablo. Tiuj tri bestoj estas hundoj. Tiu viro staras. La filo sidas kaj
legas. Kiuj estas tiuj viroj? Kiu viro sidas kaj legas? Tiuj viroj sidas kaj legas.
PRAKTIKO 1.2
Translate into Esperanto:
The father and the son. The fathers and the sons. The father is a man. The man
stands. The father and the son are sitting and reading. Dogs are animals. Those
four animals are dogs.
Which man is the father? Which boys are the sons? Who is reading? The man
is reading. A table is a piece of furniture. Tables are pieces of furniture.
Prefixes and suffixes
8 In Esperanto, as in English and other languages, affixes are widely used to
build up many words from a single root. However, in Esperanto the prefixes and
suffixes are used much more regularly than those of other languages, and can be
added to any root with which they make sense. Thus a large vocabulary can be
obtained from comparatively few roots, and indeed, this is one of the distinctive
features of Esperanto.
-
ej-
The suffix -ej- is used to denote the place specially used for the action or object
indicated by the root:
lerni to learn lernejo school

kuiri to cook kuirejo kitchen
kafo coffee kafejo café
ludo game ludejo playground
manĝi to eat manĝ ejo dining room
lavi to wash lavejo
laundry
ricevi to receive ricev ejo reception
sceno a scene scen ejo stage
rifuĝi to take refuge rifuĝejo shelter
vendi to sell vend ejo shop
Treat the following, and all texts in the book, as an enjoyable exercise in
comprehension. Work out the meaning with the help of the vocabulary at the
end of the unit, but try to keep your mind running in Esperanto, rather than
translate into English. Don't be afraid to go over it several times.
Teksto
La domo
Jen la domo de la familio Banfi. En la domo estas ses ĉambroj: manĝejo, salono,
kuirejo, infanejo, banejo kaj dormejo. En la manĝejo la familio Banfi manĝas.
En la dormejo la gesinjoroj Banfi dormas. En la infanejo la infanoj ludas dum la
tago kaj dormas dum la nokto. En la salono sinjorino Banfi legas. En la kuirejo
sinjoro Banfi kuiras kun Luka. Ekster la domo estas la hundo kaj la veturilo de
la familio Banfi.
La patro estas sinjoro Banfi, kaj la patrino estas sinjorino Banfi. Luka kaj Lusi
estas infanoj. Luka kaj Lusi estas gefiloj de la gesinjoroj Banfi. Kiu estas sinjoro
Banfi? Kiu estas sinjorino Banfi? Kiu estas Luka? Kiu estas Lusi. En kiu
ĉambro la familio manĝas? En kiu ĉambro la gesinjoroj Banfi dormas? En kiu
ĉambro la infanoj ludas? En kiu ĉambro la infanoj dormas? En kiu ĉambro la
sinjorino Banfi legas?
Dialogo:
Sinjorino Banfi: Lusi, kie vi estas?

Lusi: Mi estas en la infanejo.
Sinjorino Banfi: Kion vi faras?
Lusi: Mi legas.
Sinjorino Banfi: Kie estas via frato?
Lusi: Li estas en la kuirejo.
Sinjorino Banfi: Kion li faras?
Lusi: Li kuiras kun la patro. Kie vi estas, patrino?
Sinjorino Banfi: Mi estas en la salono. Mi legas.
Vortolisto
aŭ or
ban/as bathes; b an/ej/o baths, bathroom
ĉambr/o room (cf. chamber)
de of, from
dom/o house (cf. domestic)
dorm/as sleeps (cf. dormitory)
dum during, while
ekster outside (cf. external)
en in
famili/o family
fil/o son (cf. filial)
frat/o brother (cf. fraternal)
fum/as smokes
infan/o child; infan/ej/o children's room, nursery
jen here is! behold!
kat/o cat
kie where
knab/o boy
leg/as reads (cf. Legible)
li he, him
lud/as plays
manĝ/as eats (cf. manger)
mi I, me
nokt/o night (cf. nocturnal)
nun now
pa/ĉj/o dad, daddy (pron. patch-yo) pa/nj/o mummy (pron.
pan-yo) patr/o father (cf. paternal)
person/o person (pron. pair-soh-no)
por for
salon/o lounge, sitting-room
ŝi she, her
tag/o day
Esprimoj (Expressions):
Kion vi faras? What are you doing?
Kion ŝi faras? What is she doing?
konsistas el consists of
LESSON 2
Adjectives
1. The words used to describe people and objects (nouns) are called adjectives.
In Esperanto, adjectives take the ending
-a:
bona hundo a good dog

juna viro a young man
bela domo a beautiful house
nova tablo a new table
2U nlike English, the adjective must agree with the noun it qualifies, in that if
the noun is plural, -j must also be added to the adjective:
bonaj hundoj good dogs

junaj viroj young men
belaj domoj beautiful houses
novaj tabloj new tables
3 The adjective may be placed after the noun with no change in meaning: bona
hundo and hundo bona both mean junaj viroj and
a good dog; viroj junaj
both mean young men. However, in the majority of cases the adjective comes
first, as in English.
bona hundo / hundo bona good dog

a
junaj viroj / viroj junaj young men

estas (
4 As in English, the adjective is placed after am, is, are) when we wish to
say something descriptive about the noun:
La hundo estas bona. T he dog is good.

La viroj estas junaj.
The men are young.
Personal pronouns
5 The words used in place of nouns are called
pronouns (pro = instead of),
and those pronouns used for persons are called personal pronouns:
mi I vi you li he
ni we ŝi she ili they
ĝi it
6 The verbs in Esperanto are perfectly regular, and the following may be
taken as models for all verbs:
mi estas I am
vi estas you are
li estas he is
ŝi estas she is
ĝi estas it is
ni estas we are
ili estas they are
mi legas I read
vi legas you read
li legas he reads
ŝi legas she reads
ĝi legas it reads
ni legas we read
ili legas they read
7 As with all question words, when kiu is used with a personal pronoun (
mi, vi,
li, etc.), unlike English, the pronoun is usually put in second place:
Kiu mi estas? Who am I?

Kiu li estas? Who is he?
Kiu vi estas? Who are you?
Kiuj ili estas? Who are they?
8
Ĉu
In English, a great many questions of the type that can be answered by a

simple 'yes' or 'no' are formed by putting 'do' or 'does' in front of the
statement, as follows:
Statement Question
I stand becomes Do I stand?
You sit " Do you sit?
The man reads " Does the man read?
This 'do' or 'does', which has no real meaning here, is similar to the Esperanto ĉu
(pronounced like chu in Chu Chin Chow):
Mi staras becomes Ĉu mi staras?

Vi sidas " Ĉu vi sidas?
La viro legas " Ĉu la viro legas?
However, in English when we use part of the verb 'to be' (am, is, are, etc. — in
Esperanto: estas), instead of using 'do' or 'does' we merely interchange the
position of 'am', 'is', 'are', etc., and the noun or pronoun, as follows:
I am beautiful becomes Am I beautiful?

He is standing " Is he standing?
She is sitting " Is she sitting?
The son is reading " Is the son reading?
ĉu is used even for this type of
No exception is made in Esperanto, and
question:
Mi estas bela becomes Ĉu mi estas bela?

Li staras Ĉu li staras?
Ŝi sidas Ĉu ŝi sidas?
La filo legas Ĉu la filo legas?
Negative sentences
9 Jes and ne
Jes (pron. yes) means yes;ne (pron.

ne as in 'net') means
no, not.
When ne is used in the sense of 'not', it is usually placed before the verb:
Mi ne estas la viro.
I am not the man.
Mi ne parolas.
I am not speaking.
Mi ne fumas.
I am not smoking; I do not smoke.
With most English verbs, the word 'do' or 'does' is added to a negative
sentence, but these are not translated in Esperanto:
Mi parolas. Mi ne parolas.
I speak. I do not speak.
Li legas. Li ne legas.
He reads. He does not read.
PRAKTIKO 2.1 Translate these questions into English:
Ĉu Lusi estas la filino de la gesinjoroj Banfi? Ĉu Luka estas la filino de la

gesinjoroj Banfi? Ĉu sinjorino Banfi estas la patro? Ĉu Luka estas knabo? Ĉu
Lusi estas hundo? Ĉu la familio manĝas en la kuirejo? Ĉu gesinjoroj Banfi
dormas en la dormoĉambro? Ĉu la hundo dormas en la dormoĉambro? Ĉu
sinjoro Banfi legas en la banĉambro? Ĉu la infanoj ludas en la infanejo?
PRAKTIKO 2.2. Translate into Esperanto:

Is Mr Banfi the father? Who is the mother? Is Luka a boy? Is he the son of Mr
and Mrs Banfi? Does the family eat in the dining-room? Mr Banfi is not the
mother. Lusi does not sleep in the kennel. The boy-and-girl (one word) do not
sleep in the bedroom, they sleep in the children's room. Is the dog in the
garage? No, it is not in the garage, it is in the kennel. The brother-and-sister
learn in school. They play in the children's room and outside the house.
PRAKTIKO 2.3
Answer, in Esperanto, the questions in exercise 2.1. Begin each answer with Jes
or
Ne, and write as full a sentence as you can for each, e.g. Ĉu la sinjoro Banfi
estas la filo de Luka? Ne, li ne estas la filo de Luka, li estas la patro de
Luka.
Correlatives
10 In English, there are a number of words which are mutually related, as

follows: Where — there — somewhere — nowhere — everywhere.
Who — that (one) — someone — no one — everyone.
What — that (thing) — something — nothing — everything.
When — then — some time — never — always.
and so on.
As you can see, there is also some relationship in the formation of these words,
but as there are so many exceptions and variations in English, they are not
usually set out in a table. In Esperanto, however, the pattern is perfectly regular.
For example, in English all the question words (where, who, which, when, etc.)
begin with 'wh-', with the exception of 'how'. In Esperanto all nine question
words start with k-.
kiu and
You have already met two of these correlatives ( tiu), and now you will
meet four more. The rest will follow as you work through this book. Some of
these correlatives are used more than others, and some very seldom. For this
reason, it is not recommended that the beginner should try to learn all these
words at once from the table, which is given only for reference. The most
important will be given a few at a time.
11
Kio (
what) and tio (that)
There are two words for 'that'. Tiu correlates with

kiu and is used for people and
things particularised by name. Tio (pron. kio (pron.
tee-o) correlates with kee-o),
and these are used as pronouns for things which are unknown until named:
Kio estas tio? Tio estas tablo.

What is that? That (thing) is a table.
Kio estas la patro? La patro estas viro.
What is the father? The father is a man
Kia (
12 what kind of) and tia (that kind of, such)
Kia (pron. kee-a) asks after the quality or nature of a thing or person.
Tia
correlates with it, and is often translated by such:.
Kia besto estas hundo? Hundo estas lojala besto.

What kind of animal is a dog? Dog is a loyal animal.
Kia ŝi estas? Ŝi estas afabla.
How is she like? She is friendly.
Kia is often used in exclamations, meaning
'What a ... !
Kia pejzaĝo!
What a landscape!
13
mal-
The prefix mal- is one of the most useful, and perhaps most greatly used, in
Esperanto. It gives the exact opposite of the word to which it is attached:
bela beautiful malbela ugly

bona good malbona bad
juna young maljuna old
nova new malnova old
14Possessive phrases
10 You may have noticed that a phrase containing the word
de can
sometimes be translated in two ways, for example:
la domo de la familio Banfi

the house of the Banfi family /Banfi family's house
la patro de Luka

the father of Luka /Luka's father
la ludiloj de Lusi

the toys of Lusi /Lusi's toys
Teksto
La ĉambro
Jen la ĉambro en la domo de la familio Banfi. Ĝi estas moderna kaj komforta,

kaj ekster la domo estas bela ĝardeno. La mebloj estas novaj, kaj sur la muro
pendas bela bildo.
En la ĉambro sidas sinjorino Banfi kaj ŝia filino Lusi. Ili ne laboras.
Sinjorino Banfi sidas en komforta seĝo antaŭ la fajro, kaj legas. Lusi sidas ĉe la
tablo. Sur la tablo, antaŭ ŝi, estas du ludiloj. La aŭto estas nova kaj pura, sed la
pupo estas malnova kaj malpura. La patrino diras al ŝi: “Ĉu vi estas kontenta pri
la nova aŭto, Lusi?”. Kaj ŝi respondas al la patrino: “Jes, patrino. Mi estas tre
kontenta”.
Malantaŭ kaj super Lusi estas du ŝrankoj. Unu ŝranko, kiu estas granda
kaj larĝa, staras sur la planko. Ĝi estas la libroŝranko de la patrino. La alia
ŝranko, kiu pendas sur la muro, estas malgranda kaj mallarĝa. Ĝi estas por la
ludiloj de Lusi.
PRAKTIKO 2.4
Jen la domo. Jen la ĉambro. La ĉambro estas moderna kaj komforta. Ĉu la

ĉambro estas moderna kaj komforta? Ĉu la mebloj estas novaj? Sinjorino Banfi
kaj Lusi sidas en la ĉambro. Ĉu ili laboras? Kiu sidas en komforta seĝo? Kiu
legas? Kiu sidas ĉe la tablo? Ĉu du ludiloj staras antaŭ ŝi? Ĉu la ludiloj estas
novaj aŭ malnovaj? Ĉu ili estas puraj aŭ malpuraj? Ĉu Lusi estas kontenta? Ĉu
vi estas kontenta? Ĉu la ŝrankoj staras antaŭ Lusi aŭ malantaŭ ŝi? Ĉu ili estas
grandaj aŭ malgrandaj? Kiu ŝranko estas granda? Kiu ŝranko estas malgranda?
Ĉu la ŝranko estas larĝa aŭ mallarĝa? Ĉu la ĝardeno estas bela aŭ malbela?
PRAKTIKO 2.5
Translate into Esperanto:
Which is the house? Which is the room? Is the room modern? Is it

comfortable? Is the furniture new or old? Is the chair comfortable? Who is
sitting in the chair? Who is working? Who is reading? Who is sitting at the
table? Is she pleased? Are you pleased? One toy is new, and one is old. One
toy is clean, and one is dirty. Which toy is clean? Is the garden beautiful? Is it
big or little? Is it wide or narrow? Behind Lusi are two cupboards. One
cupboard is big, and the other is small. One cupboard is wide, and the other is
narrow.
PRAKTIKO 2.6
Answer these questions in Esperanto. (Remember that the answer to a Ĉu
question must begin with Jes or Ne.).
Antaŭ kio sidas sinjoro Banfi? Kie sidas Lusi? Kio estas antaŭ ŝi sur la tablo?
Kio estas en la kameno? Ĉu sinjorino Banfi sidas sur la tablo? Ĉu la granda
ŝranko estas por libroj? Ĉu ĝi estas larĝa? Ĉu ĝi pendas sur la muro? Kia ŝranko
pendas sur la muro? Por kio ĝi estas? Ĉu la ĝardeno estas antaŭ la kameno? Ĉu
la ludiloj estas sur la planko? Ĉu ili estas novaj? Kia estas la brakseĝo? Ĉu la
libroŝranko estas granda? Kio pendas super Lusi?
Dialogo
Kafo kun amikino
A neighbour, Mrs Braŭn, calls in to chat and have coffee with Mr and Mrs
Banfi.
Sinjorino Banfi Jen la kafo. Ĉu vi soifas?

Sinjorino Braŭn Dankon. Jes, mi tre soifas.
Sinjorino Banfi Ĉu tiu seĝo estas komforta?
Sinjorino Braŭn Tre komforta. Dankon.
Sinjorino Banfi Ĉu la kafo estas bona?
Sinjorino Braŭn Jes, ĝi estas tre bona. La infanoj estas en la lernejo, ĉu ne?
Sinjoro Banfi Jes, Lusi estas tre kontenta nun, ĉar ŝi iras al nova lernejo.
Sinjorino Braŭn Kiom bela tago! Kiom bela ĝardeno! Vi bone laboras en ĝi, sinjoro
Banfi.
Sinjorino Banfi Jes, kaj mi laboras en ĝi.
Sinjoro Banfi Ni laboras en ĝi. Ni estas kontentaj pri ĝi.
Sinjorino Braŭn Ho, mi estas tre kontenta! Mi laboras en la ĝardeno, sed Luka ne
laboras en ĝi. Li sidas en la domo kaj legas dum mi estas en la
ĝardeno!
Demandoj:
(Remember to answer using complete sentences, for practice.)
1. Ĉu la seĝo de sinjorino Braŭn estas komforta?

2. Ĉu la kafo estas bona?
3. Ĉu la infanoj estas en la ĝardeno?
4. Kiu estas kontenta pri tio?
5. Kia estas la tago?
6. Kiuj laboras en la ĝardeno?
7. Ĉu ili estas kontentaj pri ĝi?
8. Ĉu sinjorino Braŭn estas kontenta?
9. Ĉu sinjoro Braŭn laboras en la ĝardeno?
10.Kion li faras?
Vortolisto
al to
ali/a other (cf. alias)
antaŭ before, in front of
bel/a beautiful, fine
bild/o picture
bon/a good; b on/e well
brak/seĝ/o armchair (brak/o arm)
ĉe at
ĉu whether (introduces a question)
dank/o/n! thank you!
dir/as says
fajr/o fire
fenestr/o window
grand/a big, large
ĝarden/o garden
ir/as goes
jes yes
komfort/a comfortable
kontent/a pleased, satisfied, content
labor/as works
larĝ/a wide
lern/as learns; lern/ej/o school
libr/o book (cf. library)
lud/il/o toy
modern/a modern
mur/o wall (cf. mural)
ne no, not
pend/as hangs (cf. pendant)
plank/o floor
pri about, concerning
pup/o doll (cf. puppet)
pur/a clean
respond/as answers, replies
sed but
seĝ/o chair
super above, over
supoz/as suppose
sur on
ŝrank/o cupboard
tre very; very much
Esprimo:
Ĉu vi soifas? (so-ee-fass) Are you thirsty?
LESSON 3
Adverbs
1 The words which show the how, why, when, and where of the verb, i.e., those
which describe the manner, etc. of the action (or state), are called
adverbs.The
majority of adverbs are derived from adjectives and in Esperanto end in -e:
rapida quick rapide quickly

forta strong fort
e strongly
saĝa wise saĝe wisely
Subject and object
2 In the sentences used up to now, we have shown what someone or something

does or is:
La patro sidas en la manĝejo.

The father sits in the dining-room.
La patro estas sinjoro Banfi.

The father is Mr Banfi.
This someone or something is called the

subject. In both the above
sentences, patro is the subject.
However, in many cases we are concerned not only with what the subject
does, but what it does to someone or something. For example, when we read
we must read something;when we love w e must love someone or something;
when we eat or drink w e must eat or drink something. This someone or
something, then, is called the object, and when it is named in Esperanto, we
-n to distinguish it from the subject:
add
Subject Verb Object

La viro amas la virinon.
The man loves the woman
We know who loves— la viro—because the noun ends in -o, and we know
who is la virinon—because of the added -n. Consequently, it doesn't
loved—
matter if we reverse the sentence ( la virinon amas la viro), the meaning is
still the same—la virinon is still the object (i.e., the one who is loved),
although it comes first in the sentence. This inversion is not unusual in
Esperanto, for the -n clearly shows which is the object. (You can think of la
virinon amas la viro as meaning the woman is loved by the man.) An
-n in agreement.
adjective used with the object also takes
The object can, of course, also be a pronoun, for example:

La viro amas ŝin.
The man loves her.
and it can be plural, for example:

Lusi ŝategas la pupojn.
Lusi loves the dolls.
Ŝi ŝategas ilin
.
She loves them.
More correlatives
1 Kie (where) and tie (there, in that place)
Kie (pron. kee-e) and tie (pron.
tee-e) are used as follows:
Kie vi loĝas? Mi loĝas tie.

Where do you live? I live there.
Kie li estas? Li estas tie.
Where is he? He is there.
4
Kiel(how) and tiel(in that way).
Kiel vi fartas? Ili ludas tiel.
How do you do (fare) ? They play like this.
Kiel li laboras? Li laboras tiel.
How does he work? He works like this.
In comparing two ideas, kiel is translated by

like:
Ĝi ne estas urbego kiel Moskvo.

It is not a big city like Moscow.
Li ne ludas kiel vi.
He does not play like you.
The combination tiel… kiel… is translated by

as… as…
Aŭto ne estas tiel granda kiel buso.

A car is not as big as a bus.
Buso ne veturas tiel rapide kiel trajno.

A bus does not travel as quickly as a train.
PRAKTIKO 3.1 Translate into your language
Kie estas la ludiloj de Lusi? Ili estas sur la tablo antaŭ ŝi. Kion faras la patrino?
Ŝi sidas kaj legas libron. Ŝi sidas komforte kaj legas rapide. Lusi estas tre
kontenta ĉar ŝi iras al la lernejo. Ŝi iras rapide. Sed Luka ne estas kontenta. Li
iras malrapide al la lernejo. Lusi ŝatas la lernejon, sed Luka malŝatas ĝin.
PRAKTIKO 3.2
Match the answers to these questions:
1. Ĉu la brakseĝo eststas komforta?

2. Kie estas la ludiloj de Lusi?
3. Ĉu Lusi estas kontenta?
4. Kio estas sur la tablo?
5. Kion legas sinjorino Banfi?
6. Kie estas la ŝranko de Lusi?
7. Ĉu la ŝranko de Lusi estas granda?
8. Kiel legas sinjorino Banfi?
9. Ĉu Moskvo estas urbego?
10. Kia estas urbego?
a) Ŝi legas rapide.
b) Ŝi legas libron.
c) Ĝi estas granda.
d) Ne, ĝi ne estas granda.
e) Jes, ĝi estas urbego.
f) Ili estas sur la tablo.
g) La ludiloj estas sur la tablo.
h) Ĝi estas sur la muro.
i) Jes, ĝi estas komforta.
j) Jes, ŝi estas kontenta.
PRAKTIKO 3.3 Answer the following questions:
Ĉu urbego estas malgranda urbo? Kion legas sinjorino Banfi? Kie sidas Lusi?
Kia estas la ŝranko de Lusi? Kie pendas la elektra lampo? Ĉu vi loĝas kun
gesinjoroj Banfi? Ĉu aŭto estas tiom granda kiel trajno? Ĉu Lusi estas maljuna?
Kia estas la bildo en la ĉambro? Ĉu la brakseĝo estas malkomforta? Ĉu fajro
estas malvarma? Kiu ludilo estas malpura? Kiu amas la patron? Kiun amas la
patro? Ĉu la familio Banfi konsistas el tri homoj?
Suffixes
5 -
et-
The suffix -etis used as a diminutive to denote a small size or degree:
domo house dom

eto cottage
varma warm varm eta lukewarm
dormas sleeps dorm etas dozes
ridas laughs rid
etas smiles
6 -
eg-
This suffix is the opposite of -et- and shows a great size or degree:
pluvas rains pluvegas rains cats and dogs

bone well bonege very well
dormas sleeps dorm egas sleeps heavily
ŝatas likes ŝat
egas loves
7 -
ul-
The suffix -ul- is used to denote a person characterised by the idea contained in
the 'root' of a word:
riĉa rich riĉ

ulo a rich person
malsana ill malsan ulo an ill person
klera illustrated kler
ulo an illustrated person
justo fair just
ulo a fair person
or the prefix mal- to indicate the opposite:

malriĉu
lo
a poor person
Teksto
La urbo
La bildo montras parton de urbo. Ĝi ne estas urbego, kiel Moskvo; nur
malgranda urbo. Ĝi staras alte, sur monteto. La granda strato iras rekte al la
centro de la urbo, la ĉefa placo. Ĉirkaŭ la placo, ni vidas la magistratejon,
kirkon kaj multajn arbojn. Kio staras en la mezo de la placo? Statuo.
Ĉe la dekstra flanko de la placo, vi trovas malsanulejon. Fronte al la

malsanulejo staras granda domo aŭ domego. Tiu domo estas nur artgalerio. Ĝi
staras en publika parko kaj florĝardeno, kie la gesinjoroj de la urbo promenas
kaj ripozas. Tie ankaŭ la infanoj ludas. Vojo kaj vojetoj kondukas tra la parko
al la domego.
Sur la ĉefstrato, aŭtoj rapide veturas. Kaj kio veturas sur la ponto? Tio estas
buso. Kiel veturas trajno? Ĝi veturas rapidege! Sub la ponto vi vidas parton de
trajno; ĉar la urbo havas ankaŭ fervojon. Vi vidas la tegmenton de la fervoja
stacidomo malantaŭ la ponto, ĉe la dekstra flanko de la bildo. Flanka strateto,
sur kiu vi vidas kelkajn dometojn, kondukas de la ĉefstrato al la stacidomo.
PRAKTIKO 3.4 Translate into your language:
La urbo estas malgranda. Ĝi ne estas urbego, kiel Moskvo. Ĉu la stratoj estas

larĝaj aŭ mallarĝaj? En la mezo de la placo staras statuo, kaj malantaŭ tio estas
la magistratejo. Sur la placo estas ankaŭ granda kirko. Kie estas la artgalerio? Ĝi
estas en la publika parto. Kaj ki estas la parko? Ĝi estas maldekstre de la
ĉefstrato. Ĉe la alia flanko de la strato estas la malsanulejo. Vojeto kondukas de
la ĉefstrato al la malsanulejo. Kie promenas la gesinjoroj de la urbo? Kie ludas
la infanoj? La gesinjoroj promenas en la publika parko, kaj la infanoj ludas tie.
Sur la ĉefstrato veturas aŭtoj kaj busoj. Kiel veturas la aŭto? Ĝi veturas rapide.
Trajnoj ne veturas sur la strato; ili veturas sur la fervojo.
PRAKTIKO 3.5 Translate into Esperanto:

Where do you live? I live in a large city. It is not as large as London. It has
two railway stations. Trains run (travel) on the railway, but cars travel on the
roads. Have you (got) a car? Yes, I have a small car, but it does not go
(travel) very fast. The main streets in the town are wide, but the other streets
are narrow. What is the town like? It is modern and clean.
PRAKTIKO 3.6 Here are some answers. Write down the question which has
been asked in each case.
1. Ĝi veturas sur la ponto.

2. Domego staras en la parko.
3. Jes, ĝi iras rekte al la ĉeflpaco.
4. La gesinjoroj promenas kaj ripozas tie.
5. Ne, trajno ne veturas sur la strato.
6. Ĝi staras sur monteto.
7. Ĝi veturas rapidege!
8. Statuo staras tie.
9. Mi vidas parton de trajno.
10.Mi vidas ilin sur flanka strateto.
Dialogo
Promeno en la parko
It is a nice day, and Mrs Banfi and her friend Mrs Braŭn are taking a walk in
the town.
Sinjorino Braŭn Ha! Jen ni en la placo. Ĝi tre plaĉas al mi, kun la granda kirko
kaj la bela urbodomo.
Sinjorino Banfi Jes, ĝi estas tre bela. Ĉu ni promenu en la parko?
Sinjorino Braŭn Kia bona ideo! La vetero estas tiom bela kaj varma, kaj la ĉielo
tiom blua. La publika parko plaĉas al mi.
(They go into the park and sit on a bench.)
Sinjorino Banfi Kiom belaj estas ĉi tiuj floroj!
Sinjorino Braŭn Jes, plaĉas al mi la florĝardeno. Nu! Kiel fartas la familio?
Sinjorino Banfi Ho, tre bone, dankon. Kiel fartas via edzo?
Sinjorino Braŭn Li fartas bone. Li eĉ laboras en la ĝardeno ĉar la vetero estas
tiom bona!
Sinjorino Banfi Kia surprizo por vi!
Sinjorino Braŭn Jes, granda surprizo!
Sinjorino Banfi Ĉu vi vidas tiujn hundojn?
Sinjorino Braŭn Kie?
Sinjorino Banfi Tie, antaŭ la artgalerio.
Sinjorino Braŭn Ha, jes, mi vidas ilin nun. Ili ludas sur la vojeto kaj sub la arboj.
La parko estas bona ludejo por ili.
Sinjorino Banfi Ankaŭ por ni!
Sinjorino Braŭn Jes, sed ni ne ludas en ĝi; ni sidas kaj ripozas.
both Kaj tio plaĉas al ni!
Demandoj:
1. Kia estas la vetero?

2. Kie sidas la du sinjorinoj?
3. Kiaj estas la floroj?
4. Kiel fartas la familio Banfi?
5. Kion faras sinoro Braŭn dum la du sinjorinoj sidas en la parko?
6. Al kiu tio estas surprizo?
7. Kiujn bestojn vidas la sinjorinoj?
8. Kie la hundoj ludas?
9. Ĉu la sinjorinoj ludas?
10. Ĉu tio plaĉas al ili?
Vortolisto
alt/a high (cf. altitude)

ankaŭ also
arb/o tree
art/o art
blu/a blue
centr/o center
ĉar because
ĉef/a chief, main;ĉef/strat/o main street
ĉiel/o sky, heaven
ĉirkaŭ around (about)
dekstr/a right (hand) (cf. dexterity); mal/dekstr/a left
eĉ even
fer/o iron (cf. ferric); fer/voj/o railway
flank/o side
flor/o flower
galeri/o gallery
ha! ah!
hav/as has, have
ho! oh!
ide/o idea
kelk/aj a few, several
kirk/o church
konduk/as leads, guides
kontraŭ opposite
magistrat/ej/o town hall
mal/san/ul/ej/o hospital
mez/o middle
mont/o mountain;mont/et/o hill
montr/as shows
mult/aj many, a lot of
nu! well (then)
nur only, merely
park/o park
part/o part
plac/o square (in a town)
plank/o floor
pont/o bridge
promen/as goes for a walk, drive, ride, etc.
publik/a public
rapid/a quick; rapid/e quickly
rekt/a direct, straight
ripoz/as rests
staci/o station (radio, etc.); stacidomo railway station (
building)
statu/o statue
strat/o street
sub under, below (cf. subway)
surpriz/o surprise
ŝatgegas to like something very much
tegment/o roof
trajn/o train
trov/as finds (cf. treasure trove)
urb/o town; urb/eg/o (large) city
veter/o weather
vetur/as travels, goes, runs (in or of a vehicle)
vid/as sees
voj/o way, road; voj/et/o path
Esprimoj Expressions
Ĝi tre plaĉas al mi I like it very much (lit.
It is very pleasing to me)
Ĉu ni promenu? Shall we go for a walk?
Kiel fartas la familio? How is (fares) the family?
Kiel vi fartas? How are you?
LESSON 4
Prepositions
1 Prepositions are the little words used to join a word or words to the rest of the
sentence, and to show the relationship existing between the two parts. Take the
following sentence:
La kato sidas la tablo

The cat sits the table
To join the two parts, and to show where the cat is sitting in relation to the table,
we use a
preposition. We can say:
La kato sidas sur (

on) la tablo.
La kato sidas sub (under) la tablo.
La kato sidas apud (next to) la tablo.
La kato sidas antaŭ (in front of) la tablo.
The prepositions sur, sub, apud and antaŭ, then, denote where the cat is
sitting in relation to the table, and they are therefore called
prepositions of
place.
3 There are prepositions to show relationships other than place, of course, such
al (
as to), de (of, from), kun (w
ith), etc., and one of the most useful is
je. Its
meaning is indefinite, and it is used where the relationship is obscure or cannot
be clearly defined by any other preposition:
Li vetas je ĉevaloj.
He bets on horses.
It is particularly used in a time sense:

Mi ne laboris je tiu tago.
I did not work on that day.
Li venos je la tria horo.
He will come at three o'clock.(lit. at the third hour)
The indirect object
3 The object shown by -n is known in full as the direct object. But with verbs
like
give, send, and similar verbs denoting transfer of something, we not only
give, send, etc., something, we also give, send, etc., it to
someone. This someone
is called the indirect object:
subject verb direct object indirect object

La patro donas pupo n al ŝi
The father gives a doll toher
La amiko sendas leteron al li
The friend sends a letter tohim
4 The indirect object may be placed before the direct object. In such cases, 'to' is
usually omitted in English, but al is always included in Esperanto:
subject verb indirect object direct object

La patro donas al ŝi pupo n
The father gives her a doll
La amiko sendas al li leteron
The friend sends him a letter
The past tense
5 When we wish to show that the action or state has already happened or
existed, the verb ends in -is:
Mi skribis al vi hieraŭ.
I wrote to you yesterday.
Li parolis al ŝi hieraŭ.
He spoke to her yesterday.
La urbo estis plena.
The town was full.
6 We often use compound past tenses formed with 'has', 'have', or with 'was',
'were', but although Esperanto has such compound tenses (which you will learn
later) the simple ending -is is very often used even for these.
Ĉu vi vidis tiun libron?

Have you seen that book?
Mi legis la libron.
I have read the book.
Sinjorino Banfi sidis kaj legis.
Mrs Banfi was sitting and reading.
The word jam (already) may be used to indicate the 'has/have' form, for
'already' is frequently used with this:
Mi jam skribis al vi.

I have alreadywritten to you.
Li jam legis la libron.
He has alreadyread the book.
7 With most English verbs, the word 'did' is added to a negative or interrogative
(question) sentence in the past tense, but this is not translated in Esperanto:
Mi parolis al vi. Mi ne parolis al vi.

I spoke to you. I did notspeak to you.
Li legis la libron. Ĉu li legis la libron?
He read the book. Did he read the book?
La patrino donis du belajn ludilojn al Lusi. Amiko sendis al mi leteron. La arbo

estis antaŭ la domo. La kato sidis sub la tablo. Ĉu vi vidis ĝin? Ne, mi ne vidis
ĝin. Ĉu vi legis tiun libron? Jes, mi jam legis ĝin. Kiu sendis al ŝi leteron? La
domo estis plena hieraŭ.
PRAKTIKO 4.2 Translate into Esperanto:
In the house were six large rooms. I saw Luka in the garden. Did you see him?
I have-seen Lusi in the children's room. I have already seen her. She
was-playing. I did not see Mr Banfi yesterday. He was not in the house. Have
you seen Mrs Banfi? Yes, I saw her yesterday. Where was she? She
was-sitting in the park. Did you see that car? It was-travelling very fast. I sent
a letter to Mrs Braŭn. I sent her a letter yesterday. She read it at three o'clock.
The small cats were-sitting on the new tables. The dog was-sitting near the
window.
PRAKTIKO 4.3 Match the answers to these questions:
1 Ĉu vi vidis Luka-on en la infanejo? a) Ne, mi legas malrapide.

2 Ĉu vi jam legis tiun libron? b) Mi legis tiun libron.
3 Ĉu sinjoro Braŭn laboris en la ĝardeno? c) Jes, li donis al ŝi ludilon.
4 Ĉu la patro donis ludilon al Lusi? d) Ne, li sidis en la salono.
5 Ĉu sinjoro Banfi sidis en la salono? e) Mi legis bonan libron.
6 Kie sidis sinjoro Banfi? f) Li sendis leteron al mi.
7 Kiun libron vi legis? g) Jes, li sidis en la salono.
8 Kian libron vi legis? h) Li sidis en la salono.
9 Ĉu vi legas rapide? i) Ne, sed mi legas ĝin nun.
10 Kion sendis la amiko? j) Ne, mi vidis lin en la ĝardeno.
Possessive adjectives
8 The personal pronouns can be made into adjectives by the addition of
-a, to
translate 'my', 'your', 'his', etc.:
mia my, mine nia

our, ours lia his
via your, yours ŝia
her, hers ilia
their, theirs
ĝia
its
Mia patrino parolis al via patrino.

My mother spoke to your mother.
Lia libro estas dika, kaj ŝia (libro) estas maldika.
His book is thick and hers (her book) is thin.
Nia hundo estas bela, kaj ilia (hundo) estas malbela.
Our dog is beautiful and theirs (their dog) is ugly.
9 In order to differentiate 'my' from 'mine'; 'your' from 'yours', etc., the word la
may be used with the latter:
Jen via libro. Jen la via.

Here is your book. Here is yours.
The future tense

10 When we wish to show that the action or state is yet to take place or exist,
the verb ends in -os:
Mi skribos al vi morgaŭ.
I will write to you tomorrow.
Li parolos al ŝi baldaŭ.
He will speak to her soon.
La urbo estos plena.
The city will be full.
The direct object
11
Kiun, kion, kian
When kiu, kio, or kia is the object of the sentence,
-n is added. In English,
'who' sometimes becomes 'whom', but 'which' and 'what' do not change.
Note also that 'do', 'does' and 'did' are used in English, but are not
translated.
n vi amas?
Kiu Mi amas vi n.
Whom do you love? I love you .
n li vidis?
Kiu Li vidis la kuracisto n.
Whom did he see? He saw the doctor .
n partojn ĝi montras?
Kiuj Ĝi montras la gravaj n partojn.
Which parts does it show? It shows the imporant parts .
n libron li legas?
Kiu Li legas ĉi tiu n libro n.
Which book is he reading? He is reading this book .
n li trovis?
Kio Juvelo n li trovis.
What did he find? He found a jewel .
n vi skribas?
Kio Mi skribas letero n.
What are you writing? I am writing a letter .
n leteron li sendis?
Kia Li sendis am-letero n.
What kind of letter did he send? He sent a love letter.
n interesojn li havas?
Kiaj Li havas strangaj n interesoj
n.
What kind of interests has he (got)? He has strange interests .
More grammar points

12
Kial (why, for what reason) and tial (
therefore, for that reason)
Kial (pron. kee-al) and tial (pron.
tee-al) are used as follows:
Kial li skribis la leteron? Tial mi skribis al li.

Why did he write a letter? For that reason I wrote to him.
Kial vi ne iris al la festo? Tial mi ne iris al la festo.
Why didn't you go to the party? For that reason I didn't go to the party.
Warning: Do not confuse tial (for that reason) and

ĉar (because).
For that
reason = therefore(Sometimes
so):
Mi ne vidis lin, tial mi skribis al li.

I did not see him, so (i.e. therefore) I wrote to him.
13
re-
The prefix re- is used to denote the repetition of an act, and also the return
of a person or thing to its former place or condition (like English 're-'):
legas reads relegas re-reads

donas gives redonas gives back

iras goes reiras returns (goes back)
venas comes revenas returns (comes back)

14
ĉi
Ĉi indicates nearness. Its most usual use is with the

ti- correlatives, thus:
tie there ĉi tie

here
tiu that ĉi tiu
this
tio that (thing) ĉi tio
this (thing)
Ĉi may be placed either before or after the

ti- word:
ĉi tie / tie ĉi
15
Scias,
konas
Both these verbs mean 'to know', but scias means to know a fact,
konas means to be acquainted with (usually a person or place):
while
Mi konas lin sed mi ne scias, kie li loĝas.

I know him, but I don't know where he lives.
Teksto
Letero
Kara amiko!
Mi vidis vian anoncon en la revuo
Spegulo. Kun plezuro mi
korespondos kun vi.
Mi estas edzo, kun du filoj, kaj mi aĝas 31 jarojn. Mi loĝas kun mia
familio en bela, moderna apartamento. Baldaŭ ni loĝos en nova domo.
Mi estas paŝtisto. Mi scipovas nur la norvegan lingvon kaj esperanton,
sed mia edzino scipovas du aliajn lingvojn. Dum la libera tempo miaj
ĉefaj interesoj estas muziko, sporto kaj fotado.
Sinjoro kaj sinjorino Banfi jam lernis la bazojn de esperanto, kaj sinjoro Banfi
serĉis amikojn en eksterlando. Kial li serĉis? Ĉar tiel li uzos la lingvon. Li ĵus
ricevis leteron el Norvegio. Sur la bildo vi vidas paĝon de la letero. Tie la
norvega amiko skribas pri la familio. Sur la alia flanko de la papero li skribas
pri la urbo Voss:
Nia urbeto Voss staras sur la belega fervojo de Bergen al Oslo. Apud la
urbo kuŝas la lago Vangsvatn, en la mezo de altaj montoj. Ĝi estas bela
centro por turistoj kaj sportistoj. Precipe la junuloj vizitas nin. En
Norvegio ekzistas multaj junul-gastejoj. Sed ankaŭ la maljunuloj trovas
interesojn ĉi tie. Ili kaptas fiŝojn en la lago, kaj rigardas la multajn
historiajn domojn.
Feliĉe, la urbo ne forgesis pri eduko. Ni havas kelkajn bonajn lernejojn,

kaj ankaŭ kolegiojn.
Nu, mi sendas koran saluton kaj bondeziron al vi kaj via familio.
Sincere via,
Edvard
Sinjoro Banfi estas tre kontenta pri la letero kaj la bela poŝtkarto. Li ofte
relegas la leteron. Baldaŭ li skribos respondon. Li dankos la norvegan amikon
pro lia letero, kaj reciproke sendos al li informon pri Novurbo. Kaj pri la
familio Banfi!
Mi jam lernis la bazojn de esperanto. Nun mi korespondas kun amiko en

eksterlando. Mi ĵus ricevis leteron kaj mi baldaŭ skribos respondon. Tiel mi
uzos esperanton. Norvega amiko, Edvard, skribis leteron al sinjoro Banfi. Li
skribis pri la urbeto Voss, en kiu li loĝas. Ĉi tiu urbeto staras sur la fervojo de
Bergen al Oslo. Sinjoro Banfi estas la edzo de Klara. La gesinjoroj Banfi estas
geedzoj. Mi ricevis multajn leterojn kaj poŝtkartojn el eksterlando. Mi havas
amikojn en multaj landoj. Mia amiko estas junulo, sed li ne estas sportisto. Ĉu
ekzistas multaj junul-gastejoj en Norvegio? Mi ne scias. Kion faras la
maljunuloj? Ili kaptas fiŝojn en la lago. Ili ankaŭ rigardas la multajn historiajn
domojn. Ĉi tie en mia urbo mi ne kaptas fiŝojn. Ĉu vi scias, kial? Ĉar ĉi tiu urbo
ne staras apud la lago.
PRAKTIKO 4.5 Traduku al esperanto:
Do you correspond with a friend abroad? Have you received a letter? What did
she write? Where does she live? Does she live in Norway? Where did the friend
of Mr Lang see the announcement? What did he write? Did he write in
Esperanto? Will Mr Banfi reply soon? What will he write about? What will he
send? What are your chief interests? Are you a sportsman? What are you? Do
you often re-read letters? Does Mr Banfi often re-read the letter? Do you know
Mr Banfi? Do you know where he lives? Do you know whether he has received
a letter?
PRAKTIKO 4.6Vera aŭ malvera?(

True or false?)
Say whether the following sentences are true or false (according to the text):
1. Sinjoro Banfi ricevis nur unu leteron el Norvegio.
2. Li jam skribis respondon.
3. Edvard loĝas en granda urbo.
4. Li aĝas tridek jarojn.
5. Li loĝas en nova domo.
6. La lago Vangsvatn kuŝas en la mezo de altaj montoj.
7. La urbo Voss havas kelkajn kolegiojn.
8. Precipe la junuloj vizitas la urbeton Voss.
9. Sinjoro Banfi ofte relegas la leteron.
10.Sinjoro banfi loĝas en Novurbo.
Dialogo
Amiko el Norvegio
Mr Banfi has invited his pen friend Edvard Olsen to spend a holiday in
Novurbo, and meets him at the station.
S-ro Banfi Saluton! Ĉu vi estas Edvard?

Edvard Mia kara Rikardo! Finfine mi renkontas vin! Tio estas granda plezuro
por mi!
Rikardo Ankaŭ por mi! Venu; mia aŭto staras ekster la stacidomo.
Edvard Dankon, Rikardo.
Rikardo Ĉu vi komforte veturis?
Edvard Tre komforte, dankon.
* * *
Rikardo Nu, jen ni ekster mia domo. Envenu, mi petas! Ha, Klara, jen mia
norvega amiko Edvard Olsen.
Klara Vi estas tre bonvena, sinjoro Olsen.
Edvard Ne “sinjoro”, mi petas. Mi estas Edvard.
Klara En ordo, Edvard. Nun, Rikardo montros al vi vian ĉambron, dum mi
finos la vespermanĝon. Ĝi baldaŭ estos preta.
Edvard Dankon, Klara. Mi vere estas malsata.
Rikardo Venu, Edvard!... Jen via dormoĉambro. Mi esperas, ke vi trovos ĝin
komforta. Ĉi tiu ŝranko estas je via dispono, kaj ankaŭ tiuj du
tirkestoj. Kaj la banĉambro estas ĉi tie!
Edvard Mi scias, ke mi bone dormos ĉi tie.
Rikardo Nu, venu al la salono kiam vi estos preta, kaj se la vespermanĝo ne
estos preta, vi sidos komforte dum vi atendos. Mi helpos mian
edzinon en la kuirejo.
Edvard Dankon, amiko. Mi baldaŭ estos preta.
Rikardo Ĝis poste, do!
Edvard Ĝis poste!
Demandoj
1 Kie sinjoro Banfi renkontas la norvegan amikon?
2 Kie staras la aŭto de sinjoro Banfi?
3 Kiu estas bonvena?
4 Ĉu Edvard komforte veturis?
5 Kion faros sinjorino Banfi dum Edvard iros al la dormoĉambro?
6 Kiam la vespermanĝo estos preta?
7 Kion sinjoro Banfi esperas?
8 Ĉu tri tirkestoj estas je la dispono de Edvard?
9 Kion faros Edvard kiam li estos preta?
10 Kion la du amikoj faros se la vespermanĝo ne estos preta?
Vortolisto
amik/o friend (cf. amicable)
anonc/o announcement
apartament/o a flat
apud beside, near to
atend/as waits for
bon/dezir/o good wish(es)
bon/ven/a, bon/ven/o/n! Welcome
eduk/o education
edz/o husband; edz/in/o wife
ekster/land/o 'outside-land', i.e. abroad
ekzist/as exists
el out of
esper/as hopes
feliĉ/a happy, fortunate
fin/as finishes;fin/fin/e finally, at last
fiŝ/o fish
forges/as forgets
fot/ad/o photography
fundament/o foundation, element (of a subject)
gast/o guest; gast/ej/o guesthouse, hostel
help/as helps
histori/o history
inform/o information
jar/o year
je (see note 2)
ĵus just (of something immediately past):
mi ĵus skribis I have just written
kapt/as catch
kar/a dear
kat/o cat
ke that (conjunction)
kolegi/o college
kon/as knows (is acquainted with)
korespond/as corresponds
kor/o heart; kor/a cordial
kovert/o envelope
kun with
kuŝ/as lies
lag/o lake
land/o land, country
leter/port/ist/o postman (see poŝt/ist/o)
liber/a free (cf. liberate)
lingv/o language (cf. linguist)
mal/sat/a hungry (see sat/a)
muzik/o music
nom/o name
norveg/o a Norwegian;Norveg/i/o Norway
oft/a frequent;
oft/e often
paĝ/o page
paper/o (piece of) paper
pet/as asks for, beg
plezur/o pleasure
port/as carries
post after; post/e afterwards
poŝt/o post, mail (note spelling, to distinguish it from
post after)
poŝt/ist/o (any) postal worker p oŝt/kart/o postcard
poŝt/mark/o postage stamp
precip/e mainly, principally
pret/a ready
pro for, because of
reciprok/e reciprocally, in exchange
renkont/as meets
revu/o magazine
ricev/as receives (note spelling, and pronunciation
reet-sev-as)
rigard/as looks at, watches
salut/o greeting;salut/o/n! hello!
sat/a satisfied (of hunger); m al/sat/a hungry
sci/as knows (a fact)
send/as sends
serĉ/as looks for, seeks
sincer/a sincere
temp/o time
tir/kest/o drawer
turist/o tourist;
turism/o tourism
uz/as uses
ven/as comes
ver/a true, real; ver/e truly, really
vesper/o evening vesper/manĝ/o evening meal
vizit/as visits
Esprimoj:
en ordo okay
je via dispono at your disposal
mi tre ĝojas I'm very glad
envenu, mi petas! come in, please!
ĝis poste till later
LESSON 5
Movement: to
1 In order to show movement towards the place or position indicated by the
preposition, -n is added to the noun (in English, 'to' is sometimes added to 'in'
and 'on'):
La kato saltas sur la tablon.

The cat jumps onto the table.
La muso kuras sub la liton.
The mouse runs under the bed.
La viro iras en la domon.
The man goes into the house.
In each of the above examples, the subject starts the action in one place and
finishes it in another. Note the difference in meaning between these sentences:
La kato ludis en la salono. The cat was playing in the lounge.
n.
La kato iris en la salono The cat went into the lounge.
-n from the three sentences

Now notice the difference in meaning if we omit the
above:
a) La kato saltas sur la tablo a) means that the cat is on the table, and, while there, is
jumping.
b) La muso kuras sub la lito b) means that the mouse is under the bed, and is running
about.
c) La viro iras en la domo c) means that the man is in the house, and is going from
one part to another.
Note: -n is never used after al (to) and

ĝis (
up to), because they do not
indicate a position, but themselves show movement to some place.
-n on the
2 If an adverb shows place, movement to that place is shown by
adverb:
Mi restis hejme. n.

Li iris hejme
I stayed at home. He went home.
antaŭen forwards
malantaŭen backwards
supren upwards
malsupren downwards
dekstren to the right
liven to the left
norden northwards
suden southwards
orienten eastwards
okcidenten westwards
3 Note particularly the use of -n with
kie and
tie:
Kien vi iras?
Where are you going (to)?
Kien li veturis?
Where did he travel to?
Mi iras tien.
I am going there (to that place).
Li veturis tien.
He travelled to that place.
Movement: from
4 In order to show movement from a place, de is put in front of the preposition
showing place (-n is not used). This is similar to the English form, for we often
use 'from':
La kato saltis de sur la tablo.

The cat jumped off (= from on) the table.
Li prenis la jakon de sur la hoko.
He took the jacket off the hook.
La muso kuris de sub la lito.
The mouse ran from under the bed.
However, instead of de en (from in = out of), we have a separate preposition

with this meaning—el:
La viro iris el la domo.

The man went out of (= from in) the house.
Li trinkis el glaso.
He drank from (= out of) a glass.
Changing endings
5 You will have noticed that in Lesson 3 we changed adjectives into adverbs by
simply changing the ending -a to 2 of this lesson we changed a
-e, and in note
hejmo a home) to an adverb (
noun ( hejme at home; hejmen to one's home,
homewards).
-o to -a:
Similarly, we can make adjectives from nouns by changing
mur o (
wall) mur a bildo (a wall picture)
urbo (
city) urba parko ( a
city park)
interes o (interest) interes a libro (
an
interesting book)
In the same way, from nordo (the) north, we can make norda
northern,
norde in the north and norden
to the north, northwards, and from supro
(the) top we can make supra top (adj.),
supre
at the top and
supren
towards the top, upwards.
6
The ending –u
For giving direct commands from the speaker, the verb ends in
-u:
Iru al la pordo! u en la ĝardenon!

Ne ir
Go to the door! Don't go into the garden!
As in English, the person addressed is not usually named:
Venu rapide!
Come quickly
Estu bona!
Be good!
It is not possible to give commands to ourselves or directly to a third party, but it

is possible to express our will (wish, desire), and in English we use the verb 'let'
for this: 'Let me do it', 'Let him wait', etc.:
Ni iru al la kinejo

Let's go to the cinema.
Li atendu.
Let him wait.
Ĝi staru en la angulo.
Let it stand in the corner.
Ili venu al ni.

Let them come to us.
Occasionally, the meaning expressed is a

wish or
exhortation (in English we
sometimes use 'may'):
La nova jaro estu feliĉa por vi!

May the New Year be happy for you!
Dio vin benu!

(May) God bless you!
Although we cannot give commands to ourselves or to a third party, we can ask

for orders for ourselves and others.
Ĉu mi faru ĝin?
Should I do it?
Ĉu mi sendu ĝin?
Should I send it?
Ĉu ni iru al la kinejo?
Should we go to the cinema?
Ĉu li atendu?
Should he wait?
Ĉu ili komencu?
Should they begin?
Ĉu ni dancu?
Should we dance?
PRAKTIKO 5.1 Traduku en vian lingvon: (
Translate into your language)
Kien vi iras? Kien iras Luka? Lusi kuras en la manĝoĉambron. Luka ne ludas en
la infanejo. Iru antaŭen, mi petas, ĝis la ponto super la fervojo. Ni iru al la
parko. Ni rigardu ĉi tiujn bildojn. Mi nun estas je via dispono; kien ni iru? Ĉu ni
iru al la stacidomo? Kiel ni iru? Ni iru buse! Tiu kato tre plaĉas al mi. Rigardu
ĝin; ĝi ludas antaŭ la domo. Kiu estas la fratino de Luka? Ĉu vi ne scias, ke Lusi
estas lia fratino, kaj li estas ŝia frato? Parolu al lia patro pri li, mi petas. Mi ne
iras al li; li venu al mi! Kion ni faru? Ne faru tion, mi petas! Mi iras hejmen
nun; Ĝis revido!
PRAKTIKO 5.2 Traduku esperanten (

Translate into Esperanto):
Go to the door, please! Go into the lounge, please! Shall we go to a cinema?

Let's read this book! Don't go into the garage! Where is the cat? Where did it go
(to)? It went out of the house, into the garden. Go up to the bedroom, please. My
sisters went to the cinema, but I stayed at home. The cat came into (entered) the
room, and the mouse ran under the bed. This room is at your disposal. Take the
doll off the table, please. What shall we do now? Come here! Are you going
home now?
Goodbye!
PRAKTIKO 5.3 Construct as many meaningful sentences as you can from the
following table, first using only columns 3, 4 and 5, and then all six columns.
1 2 3 4 5 6
mi la domo
iru al la salono
Ĉu li restu en la tablo ?
kuru el la domon
ili dancu sur la salonon
la tablon
Names of countries
7 In naming countries, the world is divided into two parts—the Old World
(Europe and Asia) and the New World (America, Africa and Oceania).
In the Old World, the races are more or less stabilised and give their
names to the country, thus anglo an Englishman, belgo a Belgian and
franco* a Frenchman. By adding the suffix -i-, we get Germanio
Germany,Belgio Belgium and
Francio France.
i-. So they say Francujo, Germanujo,

Some people use the suffix -uj- instead of -
Turkujo, Svedujo instead of Francio, Germanio, Turkio, Svedio.
If you want to control the name of countries you can use Wikipedia.
The ending -lando may also be used instead of

-io, but in this case, the root is
still the name of the inhabitant:
dano (a Dane) Danlando (Denmark)

polo (aPole) Pollando (
Poland)
sviso (a Swiss) Svislando (
Switzerland)
8 Here is a useful list:

Inhabitant Adjective Country
brito a Briton brita Britio

germano a German germana Germanio
greko a Greek greka Grekio
italo an Italian itala Italio
kimro a Welshman kimra Kimrio
norvego a Norwegian norvega Norvegio
svedo a Swede sveda Svedio
dano a Dane dana Danlando
polo a Pole pola Pollando
skoto a Scot skota Skotlando
sviso a Swiss svisa Svislando
irlandano an Irishman irlanda Irlando
islandano an Icelander islanda Islando
nederlandano a Dutchman nederlanda Nederlando
Names of cities
10 Some of the more important, larger cities have names in Esperanto form:
Parizo, Vieno, Prago, Berlino, Kopenhago, Moskvo, etc.
Names of smaller towns—especially if they are difficult to Esperantise—usually

remain unchanged:
Cannes, Versailles, Bournemouth, Weston-super-Mare, etc.
Suffixes
11 The suffix -uj- is used to denote a
container for a number or quantity of
the articles named by the 'root':
mono ( money) mon ujo (

purse)
inko (ink) inkujo (
inkpot)
teo (
tee) te
ujo (
tea-caddy)
12 The suffix -an- is used to denote a member, inhabitant, or partisan:
grupo group grupano group member

vilaĝo village vilaĝ
ano villager
Parizo Paris pariz
ano Parisian
Kristo Christ krist
ano Christian
Berlino Berlin berlinano
Berliner
Teksto
PRI VIA FERIO EN SVISLANDO
Ĉu vi decidis pri via ferio? Se ne, pensu pri Svislando! Ĝi estas ideala feria
lando. Ni scias ke ĝi prezentas tre diversajn allogojn. La Alpoj formas belegan
naturspektaklon. La aero estas eksterordinare pura -tiom pura, ke malsanuloj
venas el tuta Eŭropo al Svislando-. La granda komforto kaj bonega kuirarto de
la svisaj gastejoj estas mondfamaj. Konstante okazas interesaj popolfestoj, kun
belegaj kostumoj; ankaŭ ekspozicioj, muzikfestoj, sportfestoj, lagofestoj,
florfestoj k.s. Vera turismo estas la ĉefa industrio de Svislando! Ni menciu
ankaŭ la luksajn butikojn, koncertejojn kaj teatrojn, kaj la gravajn
universitatojn, muzeojn kaj bibliotekojn.
Kiel mi iru al Svislando?
Veturu per aŭtomobilo, biciklo, buso aŭ fervojo. Nur ne per ŝipo! La maro
mankas al Svislando; sed anstataŭ maro, ĝi havas belajn lagojn. Se via ferio ne
estas longa, uzu aviadilon! Fluglinioj kondukas rekte de Londono, Parizo,
Stokholmo kaj aliaj urboj al Berno aŭ Ĝenevo. Vi veturas trans Svislando,
ankaŭ al aliaj landoj – orienten en Aŭstrion, suden en Italion kaj Slovenion,
norden en Germanion, kaj okcidenten en Francion.
Kio estas la nacia lingvo de Svislando?
Ĉu vi scias ke en Svislando vi trovos kvar oficialajn lingvojn? La bernanoj

parolas la germanan lingvon; kiam ni iras en okcidentan svislandon, ni aŭdas
nur la francan; kaj la sudaj svisoj parolas itallingve. Sed en la montaj regionoj
de orienta Svislando ekzistas ankaŭ la romanĉa lingvo. Kvankam nur 40 000
homoj parolas ĝin, ĝi tamen estas oficiala ŝtata lingvo, egala al la tri aliaj. En tiu
lingvo ekzistas libroj, gazetoj kaj kalendaroj; kaj la infanoj en la lernejo ricevas
instruon per la romanĉa lingvo.
PRAKTIKO 5.4 Traduku en vian lingvon:
Ĉu vi parolas esperanton? De kie vi venas? Ĉu vi estas portugalo? Ne,

mi estas rumano. Mi loĝas en Braŝovo. Kaj kie vi loĝas? Mi estas
franco, kaj loĝas en Parizo. Mi estas parizano. La oficiala lingvo de
Francio estas la franca, sed oni parolas ankaŭ aliajn lingvojn ne
oficialajn. Kelkaj homoj ankoraŭ parolas la bretonan, la eŭskan, la
okcitanan kaj la katalunan. Ĉu esperanto similas al la itala lingvo? Ĉu vi
iras norden de Germanio al Italio? Ne, mi iras suden, ĉar Italio kuŝas
sude de Germanio. Kien ni iru por nia ferio? Mi pensas pri Svislando.
Kia lando ĝi estas? Ĝi estas bela lando kun multaj montoj, kaj la aero
estas tre pura. Pro tio multaj malsanuloj iras tien. Kiel ni iru tien? Ni
veturu per fervojo ĝis la maro, poste per ŝipo ĝis Francio, kaj de tie per
fervojo en Svislandon. Kion ni faros dum ni estos tie? Ni vizitos
diversajn interesajn urbojn, kaj vidos la Alpojn.
PRAKTIKO 5.5 Traduku esperanten:
Ĉu vi pensis pri via ferio? Ĉu vi pensis pri Svislando? Ĉu vi scias, ke en

Svislando vi trovos kvar oficialajn lingvojn? Ĉu vi parolas la germanan?
La francan? La italan? La romanĉan? La nederlandan? La rusan? Ĉu vi
estas el Londono? Kiel ni iros al Svislando? Ĉu ni vojaĝu per aŭto, per
biciklo, per buso aŭ fervojo? Ĉu ni vojaĝu tra Svislando al aliaj landoj?
PRAKTIKO 5.6 Vere aŭ malvere?
1 Svislando ne havas montojn.

2 Svislando ne havas maron.
3 La bernanoj parolas la francan lingvon.
4 Oni iras suden de Germanio al Svedio.
5 Popolfestoj ne okazas en Svislando.
6 En Svislando estas kvar oficialaj lingvoj.
7 La romanĉa estas la lingvo de Rumanio.
8 Nur kvardek mil homoj parolas la romanĉan lingvon.
9 La kuirarto de la svisaj hoteloj estas mondfama.
10 Homo kiu loĝas en Romo estas urbano.
Dialogo
La esperanto-grupo
Mr Banfi is visiting the local Esperanto group for the first time, and meets the
chairman.
Prezidanto Bonan vesperon, kaj bonvenon al la grupo. Ĉu vi loĝas en ĉi tiu

urbo,aŭ ĉu vi nur vizitis ĝin?
S-ro Banfi Mi loĝas ĉi tie. Mia edzino kaj mi lernas esperanton hejme, sed ĝis
nun ni ne estis liberaj por la vesperoj de viaj kunvenoj. Ni ne venas
kune, ĉar unu restas kun la infanoj.
Prezidanto Mi tre ĝojas, ke vi venis, kaj mi esperas, ke vi estos membro de la
grupo. Kio estas via nomo, mi petas? Mi estas John Danby, kaj mi
estas la prezidanto de la grupo.
S-ro Banfi Mi estas Rikardo Banfi .
Prezidanto Bone, sinjoro Banfi. ( turnas sin al al alia membro) Fraŭlino Jones,
jen sinjoro Banfi
Fraŭlino Jones Bonan vesperon, sinjoro Banfi! Kiel vi fartas?
S-ro Banfi Tre bone, dankon. Kaj vi?
Fraŭlino Jones Bonege, dankon. Cu ĉi tiu estas via unua vizito al la grupo?
S-ro Banfi Jes.
Fraŭlino Jones Vi parolas esperanton tre bone. Kie vi lernis?
S-ro Banfi Dankon. Mi lernas ĝin hejme. Kion vi faras en la kunvenoj?
Fraŭlino Jones Ho, diversajn aferojn. Ni komencas per mallongaj lecionoj, en la
klasoj, kaj poste ni havas ludojn en esperanto, aŭ membro parolas al
ni, kelkfoje pri vizito al alia lando. Je aliaj vesperoj ni havas
diskutojn, aŭ kune tradukas interesan tekston.
S-ro Banfi Kaj kio okazos hodiaŭ?
Fraŭlino Jones Hodiaŭ sinjoro Franks parolos pri la landoj Norvegio kaj Svedio,
kiujn li vizitis.
S-ro Banfi Ho, tio estos tre interesa al mi, ĉar mi korespondas kun norvego, kaj
li vizitis nin en nia hejmo!
Fraŭlino Jones Do, la kunveno vere estos interesa al vi!
Demandoj
1 Kiun s-ro Banfi renkontas unue en la grupo?

2 Ĉu li nur vizitas la urbon Novurbo?
3 Kie li lernas esperanton?
4 Kial li ne vizitis la grupon ĝis nun?
5 Kio estos la nomo de la prezidanto?
6 Kun kiu s-ro Banfi poste parolas?
7 Per kio la grupo komencas la kunvenojn?
8 Kio okazos hodiaŭ?
9 Al kiu tio estos interesa?
10 Kial ĝi estos interesa al li?
Vortoj
aer/o air
afer/o matter, affair, thing
al/log/as attracts; al/log/o attraction
anstataŭ instead of
avi/ad/o aviation; avi/ad/il/o aircraft
bibliotek/o library
bicikl/o bicycle
butik/o shop
decid/as decides
dialekt/o dialect
di/o a god
Di/o God
diskut/o discussion
divers/a different, diverse
egal/a equal (cf. egalitarian)
ekspozici/o exhibition
fam/a famous
far/as makes, does
feri/o holiday
fest/o festival, party; popol/fest/o folk festival
flug/as flies
form/as forms
gazet/o periodical, magazine
glas/o (drinking) glass
grav/a important, serious
hodiaŭ today
hok/o hook
hom/o human being (man, woman or child); hom/o/j people
ideal/a ideal
industri/o industry
instru/o instruction;instru/as teaches
inteligent/a intelligent
jak/o jacket
kalendar/o calendar
kelk/foj/e sometimes
kiam when
komenc/as begins
kompren/as understands
koncert/o concert
konsent/as agree
konstant/e constantly, continually
kostum/o costume
kuir/art/o cuisine, art of cookery
kun/e together
kun/ven/o meeting; coming together
kur/as runs
kvankam although
lecion/o lesson
lini/o line
long/a long
lud/o game
luks/a luxurious
mank/as is lacking;
la maro mankas the sea is lacking (i.e. there is no sea)
mar/o sea (cf. marine, maritime)
membr/o member
menci/as mentions
mond/o world (cf. mundane)
mus/o mouse
muze/o museum
naci/o nation
natur/o nature
oficial/a official
okaz/as occurs, takes place
ordinar/a ordinary
pens/as thinks (cf. pensive)
per by means of
poem/o poem
popol/o people in sense of nation; la svisa popolo the Swiss (people).
But kelkaj homoj some people
post/e afterwards
pren/as takes, picks up
prezid/ant/o chairman
problem/o problem
rest/as remains, stays
romanĉ/a Romanche (a language of Switzerland)
salt/as jumps (cf. somersault)
se if
sen without
simil/a similar; simil/as resembles
solv/as solves; solv/o solution
LESSON 6
Impersonal verbs
1 If we want to describe something we can say, for example, 'It is large; it is
beautiful,' etc., and clearly 'it' stands for the object referred to. But there are
times when 'it' does not stand for a particular noun, for example, 'It is raining; it
is sunny'. In such cases, 'it' is used as a kind of artificial subject, and Esperanto
omits it, thus: Pluvas It is raining. Such verbs used without a subject are called
impersonal verbs.
Pluvas. It is raining. Neĝas. It is snowing.

Pluvis. It was raining. Neĝis. It was snowing.
Pluvos. It will rain. Neĝos. It will snow.
Frostas. It is freezing. Hajlas. It is hailing.

Frostis.
It was freezing. Hajlis. It was hailing.
Frostos. It is going to freeze. Hajlos. It is going to hail.
ne or
Note also that to make these negative or interrogative, we simply put ĉu in
front of them:
Ne neĝis. It wasn't snowing

Ĉu pluvos? Is it going to rain?
2 In the same way we say:

Estas varme. It is warm.
Estas sune. It is sunny.
Estas malvarme. It is cold.
Estas bele. It is fine.
estas is
But note that as there is no subject expressed in Esperanto,
followed by an adverb (varme, malvarme, sune, bele), and not an
adjective.
It is usual to say in Esperanto:
Estas varme al mi for I am warm,
instead of
Mi estas varma, although it is not wrong (perhaps preferable) to use the

latter form.
3
Oni
When we do not refer to anyone in particular, we use the indefinite pronoun
oni, which is similar to the English 'one':
Oni ripetas, kion oni legas.

One repeats what one reads.
In modern English, it is perhaps more usual to use 'they':
Oni diras, ke vi estas malfeliĉa.
They say that you are unhappy.
In the same way we also use 'it' in English:

Oni diras, ke vi estas riĉa.
It is said that you are rich.
In very many instances, however, we use 'you':

Kiam oni estas riĉa, oni baldaŭ trovas amikojn.
When you are rich, you soon find friends.
Li estas tiom malgranda, ke oni ne rimarkas lin.
He is so small that you do not notice him.
Se oni havas bonan edzinon, oni estas kontenta.
If you have a good wife, you are contented.
Oni, then, is used a great deal in Esperanto, for it translates a variety of English
expressions.
Correlatives
4
with ĉi-
You have learned a number of correlative words beginning with ki- and
ti-,
ki- words can generally be expressed as
and have probably noticed that the
'what + something', for example:
kiu who (what person)
kie where (in what place)
kiel how (in what manner)
and similarly, the ti- words can be expressed by 'that':

tiu that one; that person
tiel thus (like that; in that way)
tial therefore (for that reason)
In the same way, all the ĉi words express 'all' or 'every', and the ending tells us
whether it refers to a person, thing, place, reason, etc.
ĉiu every person (everybody, everyone)
ĉio everything
ĉiel in every way
ĉial for every reason
5 with neni-
ĉi- expresses 'all' or 'every',

Just as neni- expresses 'no' plus the appropriate
ending:
nenio nothing
neniu nobody; no one
neniel in no way
Ĉu neĝas hodiaŭ? Ĉu pluvis hieraŭ? Ne, hieraŭ ne pluvis, sed eble pluvos
hodiaŭ. Kia estas la vetero nun? Estas sune, kaj la ĉielo estas blua, sed ne estas
varme. Se oni havas feriojn, oni deziras havi belan veteron. Ĉiu scias, ke
Svislando estas montabunda lando. Ĉu vi ricevis leteron hodiaŭ? Ne, neniu en la
familio ricevis leteron hodiaŭ, sed mi ricevis unu hieraŭ de mia frato. Kio estas
en ĉi tiu tirkesto? Estas nenio en ĝi; ĝi estas malplena. Mi ĵus rigardis en ĝin,
sed mi vidis nenion. Kio estas en la karbujo? Tio ne estas malplena; estas karbo
en ĝi.

This cupboard is full of all-kinds-of books. Where did you go (to) yesterday?
I went (to) nowhere; I stayed at home. I have just received a letter from my
sister. She says (that) it is very cold there. It is cold everywhere today.
It-is-freezing. They say (that) it-is-going-to-snow. Where was it raining
yesterday? Everywhere! If it is sunny, everybody is pleased. Have you a
purse? What is in it? There is nothing in it; it is empty. Every room in the
house is at your disposal. Thank you! You are a good friend.
PRAKTIKO 6.3 Using one correlative word for each of the following phrases,
translate into Esperanto:
What? Where? In what manner? That person. There. Therefore. Everyone.
Every kind of. Nobody. For no reason. What kind of? In that place.
Everywhere. (In) no way! Who? Why? That kind of.
Thus. For that reason. Nowhere. Like that. Such a … Which one? How? What
a … ! That one. Every. Nothing. For what reason? In that way. Everybody. In
every way. No one. Everything. For every reason.
More about adverbs

6 Esperanto is particularly rich in adverbs, as any root, if the sense permits, may
be made into an adverb by the ending -e. Adverbs are therefore more widely
used in Esperanto than in English, and we may express in one word what may
take two or three words in English.
Generally speaking, we may use an adverb in Esperanto where we might use a
preposition plus noun in English:
Li parolas saĝe. He speaks wisely (with wisdom).

Mi dormas nokte. I sleep at (during the) night.
Li laboras tage. He works by (during the) day.
matene in the morning
vespere in the evening
fakte in fact
buse by bus
ekzemple for example
Days, months, etc.

7 La tagoj de la semajno (days of the week)
lundo Monday
mardo Tuesday
merkredo Wednesday
ĵaŭdo Thursday
vendredo Friday
sabato Saturday
dimanĉo Sunday
8 La monatoj de la jaro (
the months of the year)
januaro January
februaro February
marto March
aprilo April
majo May
junio June
julio July
aŭgusto August
septembro September
oktobro October
novembro November
decembro December
Note: Although the names of the months are similar to the English forms, do
not forget that the pronunciation is usually quite different, according to
Esperanto rules: e.g. aprilo (ah pree-lo), julio (yoo-lee-o), januaro
(ya-noo-ah-ro).
9 More about -n.
We saw that in expressing movement -n is added to the

to (Lesson 5),
noun. This -n can be said to take the place of the preposition
al:
Mi venos lundon. = Mi venos

je lundo.
I will come Monday.
Mi atendos semajnon. = Mi atendos

dum semajno.
I will wait for a week.
Note that lundon means on M onday, but if we wish to indicate repetition
rather than a single day, we use the adverb form:
lunde
on Mondays.
e.
Mi iris lundon, kvankam kutime mi iras mard
I went on Monday, although I usually go on Tuesdays.
In accordance with this use of

-n, when writing the date (at the top of a letter
for instance), we write:
Mi venos lundon la 3an de marto.
I will come on Monday, the third of March.
Weights and measures

10 Here again, it is better to use -n:
n alta.
La monto estas mil metroj je mil metroj.)
(La monto estas alta
The mountain is a thousand metres high.
La pakaĵo pezas du kilogramojn. (…

je/ĝis du kilogramoj )
The package weighs two kilos.
However, if -n is already used to show the object, it might be ambiguous to

have two -n together. In such cases, the expression of time or measure may be
put first, or a preposition may be used: instead of
Mi atendis lin du semajnojn,
it would be better to say Du semajnojn mi atendis lin, or Mi atendis lin dum
du semajnoj.
11 Suffix -er-
The suffix -er- is used to denote a unit of the whole which is indicated in
the root, or one of the objects of the same kind:
neĝo (snow) neĝero (

a snowflake)
ĉeno (chain) ĉenero (
a link)
fajro (fire) fajr
ero (
a spark)
mono (money) mon ero (
a coin)
hajlo (hail) hajl
ero (
hailstone)
Teksto
LA VETER-PROGNOZO
por morgaŭ la 2a de marto
La orienta aŭ nordorienta vento daŭre blovos super la Britaj Insuloj. En

Skotlando kaj orienta Anglio neĝos ofte kaj, en kelkaj lokoj, forte. En
okcidento estos sune, sed pluvetos de tempo al tempo.
Prognozo por la periodo ĝis noktomezo
Londono, Oriente kaj Mezlanda Anglio: Orienta vento; neĝos, kun sunaj
periodoj, estos tre malvarme; frostos aŭ frostegos frumatene kaj nokte.
Cornwall kaj Devon: Nebulos aŭ nebuletos matene; poste, estos sune, kun
pluveto aŭ neĝero. Malvarme, sed verŝajne sen frosto.
Cetera Anglio, Kimrio: Estos sune kun sporada neĝo. Frostos vespere.
Skotlando: Intense malvarme; forte neĝos kaj frostos.
NOVA NEĜODANĜERO EN SKOTLANDO
Helikopteroj helpas
En norda Skotlando la neĝo denove izolis plurajn vilaĝojn. Helikopteroj denove

helpis izolulojn, kaj portis malsanulojn al malsanulejo. Hodiaŭ ili portos
nutraĵojn por homoj kaj bestoj. Oni diras, ke la situacio estas tiom malbona kiel
dum la lasta semajno. Sur la insulo Mull falis hajlo kun grandegaj hejleroj.
VETERO TRA EŬROPO
Aŭstrio kaj Svisio: Neĝis konstante dum la lastaj tagoj. La sporturboj raportas
–kiel dum la tuta vintro– bonegajn kondiĉojn por la ski-sporto.
Francio: En Parizo, malvarme, sed sen neĝo. El Cannes, oni raportas varman
kaj dolĉan printempan veteron.
Italio: Pluvis en multaj lokoj, Vetero, kiun oni ordinare ricevas dum la aŭtuno.
Hispanio: Granda kontrasto! Ĉi tie, la vetero estis varma kaj suna kiel en
somero. Dum pluraj semajnoj, neniu pluvero aŭ neĝero falis en suda Hispanio.
Kia estas la vetero en via urbo? Ĉu ofte pluvas? En Hispanio ne ofte pluvas, Kia
estas la somero en Italio? Kutime dum la somero estas varme tie. En Skotlando
ofte estas neĝo dum la vintro, kaj de tempo al tempo ĝi izolas plurajn vilaĝojn.
Mi vizitos vin merkredon. Mi atendis tri semajnojn, sed ne ricevis respondon.
Tiu muro estas du metrojn alta. Lundon mi iros en la urbon. La stacidomo estas
unu kilometron malproksima de mia domo. Kia estas la vetero hodiaŭ? Estas
sune, kun dolĉa vento. Ĉu vi laboras sabate? Ne, mi laboras de lundo ĝis
vendredo ĉiusemajne.
In Italy during the summer it is usually hot. What is the weather like in Paris
during the summer? Is it warm, or is it cold? It does not often snow in my
town. Do you read the weather forecast? It is usually warm here during the
day, and cold during the night. They say it is sunny in Italy during March.
Do you often see snow in Spain? February comes after January. Which
month comes before June? Do people (does one) usually work on Sundays?
No, people usually work during five days of the week, but not on Saturdays
or Sundays.
PRAKTIKO 6.6
Complete these sentences by filling in the endings (one ending may consist
of one, two or three letters):
1 La ludiloj de Lusi estas nov__ kaj bel__.

2 Ili kuŝ__ sur la grand__ tabl__.
3 Hieraŭ mi vid__ mi__ amik__.
4 S-ro Banfi ricev__ leter__ el Norveg__ hieraŭ.
5 La kato salt__ de la plank__ sur la tabl__.
6 Morgaŭ mi ir__ en la urb__ kaj sid__ en la park__.
7 Trajno oft__ ir__ tre rapid__.
8 Mi ĵus leg__ ti__ libr__. Fakte, mi leg__ ĉi__ el ili.
HUNDO, KIU MORDAS...
En malgranda vilaĝo, tri kamparanoj sidis antaŭ manĝoprovizejo dum varma

somera vespero kaj priparolis la mondon. Apud un el la viroj kuŝis granda bruna
hundo, ĉashundo evidente.
En la harmonian krepuskon veturis urbano en brile ruĝa sportaŭto. Li haltigis la

veturilon antaŭ la manĝoprovizejo, eliris, kaj venis stari fronte al la tri
kamparanoj.
– Vere estas varme ĉi vespere –la urbano komencis, iom stulte.
La tri kamparanoj nur rigardis la urbanon. Finfine, unu el ili diris:
– Ja, vere.
– Kia impona hundo! –La urbano daŭrigis. Nun, alparolante la viron, kiu
respondis, li demandas:
– Ĉu via hundo mordas?
– Mia hundo? Certe ne!
La urbano sin klinis kaj antaŭen movis la manon, por karesi la hundon. Subite,
la hundo bojis kaj mordis la manon.
– Aj! Ĝi mordis min! –kriis la urbano.– Vi diris al mi, ke via hundo ne mordas!
Efektive. Tamen, ĉi tiu ne estas mia hundo.
mord/i to bite

kamp/ar/an/o peasant
proviz/i to provide
manĝ/o/proviz/ej/o a general store
pri/parol/i to discuss, to talk about
kuŝ/i to be lying down

ĉas/humd/o a hunting dog
krepusk/o twilight, dawn
halt/ig/i to cause to stop
front/e al in front of
iom in some quantity, in some degree
stult/e stupidly
impon/a impressive
al/parol/ant/e speaking to, addressing
klin/iĝ/i to bend over
antaŭ/e/n/mov/i to move forward
kares/i to caress, to pet
boj/i to bark
Demandoj:
1. Kie la kamparano sidis?
2. Kia estis la vetero?
3. Pri kio la kamparanoj parolis?
4. Kia hundo estis kun ili?
5. Kiel la urbano alvenis la vilaĝon?
6. Kiel li trovis la hundon?
7. Kion la sportaŭtisto demandis al unu kamparano?
8. Kion la urbano ne komprenis?
abund/a abundant
afabl/a kind
alt/grad/a advanced (lit. high-grade)
aparten/as belongs
aŭtun/o autumn
blov/as blows
bril/o shine, brilliance
ceter/a remaining
daŭr/as lasts,endures; daŭr/e continually
de/nov/e again
divid/as divides
dolĉ/a sweet, gentle
ebl/e possibly, perhaps
ekzempl/o example
fakt/o fact
fal/as falls
for away
fru/a early;
fru/maten/e early in the morning
grad/o degree, grade
ĝu/as enjoys
helikopter/o helicopter
hor/tabel/o time-table
insul/o island (cf. insular)
intens/e intensely
izol/as isolates
kastel/o castle, château
klar/ig/as explain;klar/ig/o explanation;
klar/ig/a
explanatory
kondiĉ/o condition
kontrast/o contrast
last/a last (just gone)
lok/o place, spot (cf. local)
maten/o morning (cf. mattins)
metr/o metre
monat/o month
mont/o mountaintmont/abund/a hilly, abundant in mountains
nebul/o fog (cf. nebulous)
nokt/o/mez/o midnight
nutr/aĵ/o food,nourishment
LESSON 7
Parts of the day
1 To say 'on Monday morning', etc., we use the -n form to express ,on Monday',
with the adverb form of the part of the day:
lundon matene (lit.
on Monday in
the morning). For 'this morning' we say 'today in the morning': hodiaŭ matene.
(Note that hodiaŭ does not take
-n.)
mardon matene on Tuesday morning

hodiaŭ posttagmeze this afternoon
hieraŭ vespere yesterday (last) evening
morgaŭ nokte tomorrow night
post/tag/mez/o after midday (lit.

after the day's middle)
Numerals
0 nul 4 kvar
1 unu 5 kvin
2 du 6 ses
3 tri 7 sep
8 ok 33 tridek tri
9 naŭ 34 tridek kvar
10 dek 45 kvardek kvin
11 dek unu 56 kvindek ses
12 dek du 67 sesdek sep
13 dek tri 78 sepdek ok
14 dek kvar 89 okdek naŭ
15 dek kvin 100 cent
16 dek ses 200 ducent
17 dek sep 300 tricent
18 dek ok 400 kvarcent
19 dek naŭ 500 kvincent
20 dudek 600 sescent
30 tridek 700 sepcent
40 kvardek 800 okcent
50 kvindek 900 naŭcent
60 sesdek 105 cent kvin
70 sepdek 150 cent kvindek
80 okdek 210 ducent dek
90 naŭdek 328 tricent dudek ok
21 dudek unu 466 kvarcent sesdek ses
22 dudek du 599 kvincent naŭdek naŭ

601 sescent unu 10 000 dekmil
712 sepcent dek du 11 dek unu mil
820 okcent dudek 1 000 000 unu miliono
1 000 mil 2 000 000 du milionoj
2 000 dumil 10 000 000 dek milionoj
3 000 trimil 1 500 000 unu miliono kvincent mil
4 000 kvarmil 4 000 350 kvar milionoj tricent

kvindek
5 000 kvinmil
1 000 000 000 unu miliardo
6 000 sesmil
1 001 001 100 unu miliardo unu
7 000 sepmil
miliono mil cent
8 000 okmil
9 000 naŭmil
-a on to the numbers

2 To obtain the numbers 'first', 'second', 'third', etc., we put
given in the Introduction:
unua first sesa sixth

dua second sepa sventh
tria
third oka eighth
kvara fo urth naŭa ninth
kvina fifth deka tenth
dudeka twentieth trideka thirtieth
With the intermediate numbers which, you will remember, are

written as two separate words (dek unu, dudek unu, etc.) the
-a is
added to the last word, but the numbers are joined by a hyphen to
show that it relates to the whole figure:
dek-unua eleventh
cent-tridek-naŭa hundred and thirty-ninth
dudek-kvina twenty-fifth
These numbers are now adjectives, and must therefore 'agree' with their nouns:
la unuaj tagoj de la jaro

the first days of the year
lundon, la dek-unuan de februaro

on Monday, the eleventh of February
The numbers can be made into nouns by the addition of

-o:
unuo duo tri

o dek-du
o dudeko
a unit a couple a trio a dozen a score
…and also into adverbs by the ending

-e:
unue due tri

e kvare
firstly secondly thirdly fourthly
kvine sese sep e oke
fifthly sixthly seventhly eighthly
naŭe dek e
ninthly tenthly
foje to
4 To express how many times a thing has happened, we add the word -
the numbers:
unufoje dufoje kvinfoje dekfoje centfoje
once twice five times ten times hundred times
With an adjective, the noun fojo is used:
la unua fojo la dua fojo la lasta fojo

the first time the second time the last time
Do not confuse this with tempo (Lesson 4), which refers to time as a
Fojo refers to an occasion when something happens.
whole.
5 The following three suffixes are all used with numerals:
(i) -obl- is used to denote multiples of the number:
du two du
obla double (two times)
tri three tri
obla triple (three times)
kvar four kvar obla quadruple (four times)
dek ten dek obla tenfold (ten times)
(ii)-on- is used to denote fractions:
du two duono a half

tri three tri
ono a third
kvar four kvarono quarter
tri kvaronoj three quarters
(iii) -op- is used to denote a numeral collective ( so many together):

du two du
ope in two at a time
ses six ses
ope in sixes
dudek twenty dudekope in twenties
Telling the time
6 To ask and tell the time in Esperanto is very simple, and should present no
difficulty:
Kioma horo estas? What time is it?
In English, the reply can be given in more than one way. For example, for
1.15 we can say 'quarter past one' or 'fifteen minutes past one' or 'one
fifteen'; likewise in Esperanto. However, we advise you to learn just one
method thoroughly, as you will have no difficulty in understanding the
other forms when you meet them.
Estas la unua (horo). It is one o'clock.
1.10 La unua (kaj) dek (minutoj)
2.15 La dua (kaj) dek kvin ( or …
kaj kvarono)
4.30 La kvara (kaj) tridek ( or … kaj duono)
6.45 La sesa (kaj) kvardek kvin
11.50 La dek-unua (kaj) kvindek
Note: The 'hour' figure always ends in -a; i.e. for 'one o'clock' we say 'the
first hour'. The words horo and minutoj may be used, but are normally
omitted. Similarly, kaj may be omitted, except before kvarono and duono.
If using the twenty-four hour clock, the same method can be used: 21.35 la
dudek-unua (kaj) tridek kvin.
When we want to say at a certain time, we use je:
Mi renkontos vin je la sepa kaj kvarono.
I'll meet you at quarter past seven.
Note that atm. (antaŭtagmeze) = a.m.,
ptm. (posttagmeze) = p.m.
Antaŭ before an expression of time is often translated

7 ago:
Mi vidis lin antaŭ du jaroj.
I saw him two years ago .
Antaŭ tri horoj mi estas en la butiko.
Three hours ago I was in the shop.
Similarly, post is often translated by

in:
Li estas libera post d u jaroj.

He will be free in two years.
Post du horoj mi estas en Romo.
In two hours I shall be in Rome.
Kioma horo estas? Ĉu estas la sepa? Ankoraŭ ne; estas nur la sesa (kaj) kvardek
kvin. Kion vi faros hodiaŭ? Hodiaŭ matene mi iros en la urbon. Unue mi iros al
la stacidomo por informoj pri trajnoj al la ĉefurbo. Ĉu vi ne iris tien hieraŭ
posttagmeze? Hieraŭ matene mi renkontis malnovan amikon. Mi unue
renkontis lin antaŭ tri jaroj en Francio. Post tridek minutoj estos la deka horo.
Do, nun estas la naŭa kaj duono.
I am going to the station this morning. When will you come back? I shall not
come back until twelve o'clock. I met Mr and Mrs Lang yesterday evening.
Yesterday was the twenty-first of January. What will the date be tomorrow?
I have been there three times. I was there four years ago. I shall be there
again in three months. Where is the meeting-place of the Esperanto group? It
is near the town hall. The group meets on Monday evening at half past
seven. How long do the meetings last? Usually they last two hours.
Quantity
Da, de and el
8
When we wish to indicate the quantity or number of something, the ,'of' is

translated by da:
tuno da karbo glaso

da akvo
a tonne of coal a glass of water
dudeko da pilkoj kilogramo da teo
a score of balls a kilogram of tea
In other words, da is used if the previous word answers the question 'How
much?' or 'How many?'
Notice the difference between
taso de teo a cup of tea (not coffee, etc.) and

taso da teo a cup(ful) of tea (not a pot)
However, da is used only when we are talking about a quantity or number of
something in general. If we are speaking of some particular substance, i.e.,
if it is defined by la, tiu, 'of' is translated by d
e:
kilogramo de tiu teo de tiuj pomoj
sako
a kilogram of that tea a bag of those
apples
Sometimes we use da when 'of' is not used in English:
pli multe da pano
more bread
When we are talking about a few el may be used in

out of a known number,
place of de:
duo el la kukoj el tiuj libroj
tri
a couple of the cakes three of those books
9
Kiom, tiom, etc.
Kiom (kee-om)? = how much? how many? tiom = so much, so many;

ĉiom
neniom ( ne-
(hardly used) = all the lot, all of; nee-om) =
none, none at all.
Kiom multe mi ŝuldas? Tiom multe mi ŝuldas.
How much do I owe? I owe so much.
Kiom multe el la papero vi deziras?
How much of the paper do you want?
Mi deziras ĉiom. or Mi deziras neniom.
I want all of it. I want none of it.
When tiom, kiom are used together, they are translated by
as much as/as
many as:
Helpu lin tiom multe, kiom vi povas.
Help him as much as you can.
Mi havas tiom multe, kiom vi.
I have as many as you.
When we ask 'How much?/How many?' or express 'So much/So many' of a
named article, the of is always included—even though it is omitted in
English—and is translated by da:
Kiom da akvo vi havas?

How much water have you?
Ni vidis tiom da neĝo.
We saw so much snow.
Kiom aĝa vi estas?
How old are you?
Ŝi havas tiom da infanoj.
She had so many children.
Expressions of time
1 Kiam, tiam, etc.
Kiam (
kee-am) = when; tiam = then (at that time); ĉiam =
always (all the
time);
neniam (ne-nee-am) = never (at no time).
Kiam vi venos? Tiam li loĝis en Zagrebo.
When will you come? Then (at that time) he lived in Zagreb.
Li ĉiam estas preta. Ŝi neniam parolas al mi.
He is always ready. She never speaks to me.
Suffix
11 -
aĵ-
The suffix -aĵ- is used to denote some concrete thing made from, or
possessing the quality of the root:
paki to pack pakaĵo a packet

vesti to wear vestaĵo a piece of clothes
manĝi to eat manĝ aĵo food
lano wool lanaĵo woollens
konstrui to build konstru aĵo a building
trinki to drink trinkaĵo a drink
In particular, it indicates the flesh of an animal used for food:

porko a pig pork aĵo pork
ŝafo a sheep ŝafidaĵo mutton
bovido a calf bovid aĵo veal
fiŝo a fish fiŝ
aĵo fish (as a food)
It often also gives the idea of 'a piece of':
muziko music muzik

aĵo piece of music
nova new novaĵo a piece of news
teatro theatre teatr
aĵo a play, piece
majstro maestro majstraĵo masterpiece
LA VULPO KAJ LA MALMATURAJ VINBEROJ
Iun tagon vulpo promenis tra densa arbaro, serĉante ion por manĝi. Horon post
horo ĝi pli kaj pli malsatiĝis. Fine, la vulpo vidis vinberujon, kiuj pendis de alta
arbo. Kaj sur la vinberujo estis multaj vinberoj. La vulpo ŝmacis la lipojn
pensante pri ĉi tiuj bongustaj vinberoj.
Bedaŭrinde, la vinberoj ne estis sufiĉe malaltaj, kaj la vulpo devis salti por preni
ilin. Do, la vulpo saltis... sensukcese. La vinberoj estis tro altaj. La vulpo
denove saltis, kaj eĉ kvaran fojon saltis, sed ĝi ne atingis la vinberojn. Je la
kvina fojo, la vulpo saltis tiom alte, kiom ĝi povis, kaj... refalis sur la grundon
sen mankapti la vinberojn!
“Ba!”, ekkriis la vulpo. “Ne plaĉas al mi tiuj vinberoj! Ili estas certe
malmaturaj!” kaj la vulpo foriris, ankoraŭ serĉante ion por manĝi.
vulp/o fox
matur/a m
ature, ripe
vin/ber/o grape
mal/sat/iĝ/i to become hungry
vin/ber/uj/o grape vine
pend/i
to hang
alt/a high, tall
ŝmac/i to smack
bon/gust/a tasty
kvaran fojon for a fourth time
ating/i to reach
bedaŭr/ind/e unfortunately
re/fal/i to fall back down
tra through
grund/o ground
man/kapt/i to catch in the hand
LA VULPO, LA KORVO KAJ LA FROMAĜO
Iun belan posttagmezon, brile nigra korvo sidis sur branĉo tenante pecon da
fromaĝo en sia oranĝkolora beko. Ĝi forŝtelis la fromaĝon de farmbieno, kaj
nun intencis manĝi ĝin.
Malsupre, vulpo alvenis, flarante la fromaĝon kaj vidis la korvon. Tre vulpe, la
besto pensis pri ruzaĵo por havigi al si la manĝaĵon.
“Bonan tagon, kuzo!” diris malsincere la vulpo al la korvo. “Vere plaĉas al mi

vidi vin!”
La korvo ne komprenis la intencon de la vulpo. Ĝi nur grakis.
“Jam delonge mi deziras aŭdi denove vian belan voĉon.” Diris nur la vulpo. “Ĉu
vi ne kantos por mi? Laŭdire, vi havas la plej ĉarman voĉon en ĉi tiu arbaro.”
Flatate de la sukeraj vortoj de la vulpo, la korvo malfermis la bekon por kanti.

Sed, je la unua grako de la korvo, la fromaĝo falis el ĝia beko en la buŝon de la
atendanta vulpo.
Forkurante, la vulpo diris al la korvo: “Sciu, kara kuzo, ke ĉiu flatanto vivas el
la malprofito de la flatato!”
Kaj la korvo ĵuris, tamen malfrue, ke ĝi ne plu trompiĝos tiumanere.
korv/o crow, raven
fromaĝ/o cheese
branĉ/o branch
ten/ant/e holding
bek/o
beak
for/ŝtel/i to steal away (from)
ruz/aĵ/o
ruse, trick
hav/ig/i to cause to have
grak/i
to squawk
laŭ/dir/e according to what is said
flat/at/e being flattered
flat/ant/o flatterer
mal/profit/o the loss
flat/at/o the one being flattered

ĵur/i
to swear
tromp/iĝ/i to be fooled
vulpe it the fox way
PRAKTIKO 7.4 Traduku en vian lingvon
Kioma horo estas? Estas la sepa kaj duono. Post unu horo kaj duono estos la
naŭa horo. Antaŭ du horoj li estis en la lernejo. Post du monatoj mi estos en
Svedio. Ĉu plaĉas al vi teo? Jes, ĝi plaĉegas al mi. Kiom multe da kafo vi
deziras? Unu kilogramon, mi petas. Hieraŭ estis la unua de majo. Kiam mi
vizitu vin? Venu lundon aŭ mardon; mi estos libera je la sepa. Hieraŭ mi ricevis
novaĵon de mia amiko en Francio. Ĉu vi preferas porkaĵon aŭ bovidaĵon? Ĉu vi
aŭdis la novaĵojn hodiaŭ matene? Je kioma horo ni spektos la filmon La Verda
Fajro? Ni spektos ĝin je la naŭa kaj duono, post la novaĵoj. La programo
“Studlokoj” plaĉas al mi. Kutime ĝi traktas pri universistatoj kaj kolegioj, sed
hodiaŭ ĝi estos pri kastelo en Francio.
At what time do you hear the weather forecast? When did you hear the
news? Will you come on Monday or Friday? We heard an orchestra at
three o'clock. We will come at half past four or quarter to five. What is
half of six? What is a quarter of a dozen? Three days ago I saw a play. In
seven weeks I shall receive permission. How many clocks have you got?
We heard an hour of music on records.
LA RANO KIU DEZIRIS IĜI TAŬRO
Foje en iu lageto vivis verda rano. Ĉirkaŭ la lageto estis herbejo, kien venis ĉiun
tagon femalaj bovoj kun grandega maskla bovo. Ho, kiom impona besto estis ĉi
tiu taŭro! Ĝi estis alta, dikmuskola, brile nigra. En ĝia nazo brilis ora ringo.
Ĉiam, kiam la rano vidis ĉi tiun belegan taŭron, ĝi poste rigardis sin en la akvo.
Ho, kiom malimpona besto! Ĝi estas malgranda, maldikmuskola (krom la
femuroj!), kaj ŝlime verda. Post ĉi tiu malĝoja konstato, tiam la rano sonĝis pri
ia magia taŭriĝo, ĝi vidis sin tiom granda kaj bela kiel la taŭro. Sed ĝi sciis, ke
ĉi tio estas nur sonĝo.
Iun tagon, venis en la kapon de la rano la ideo, ke ĝi kapablas pufigi sin per
submentona haŭtsaketo. Principe ĉi tiun saketon ĝi uzis por allogi femalajn
ranojn, sed kial ne uzi ĝin alimaniere?
Do, la rano saltis sur la randon de la lageto kaj kalkane sidante kriis al la taŭro,
"Mi povas esti tiom granda kiom vi!"
La taŭro ne aŭdis la pepantan voĉeton de la rano. Li nur daŭrigis sian

manĝadon.
"Malantaŭen!", kriis denove la malgranda rano. "Mi pufigos min ĝis via
grandeco!"
Kaj, enspirante amason da aero, la rano komencis pufigi la saketon sub sia verda
mentono. Ĝi pufigis kaj pufigis la saketon, iom post iom pligrandigante ĝin.
"Ha! Rigardu min nun!" kriis la verda besteto. "Ĉu mi ne atingis vian
grandecon?"
Sed la taŭro ankoraŭ ne rimarkis la pepanton. Lin interesis nur la freŝa bongusta
herbo.
La rano daŭrigis sian pufigadon, ĝis ĝi estis dekoble pli granda ol antaŭe. Nur
dudekoble. Eĉ tridekoble. Kaj fine... ĝi eksplodis en verdajn pecetojn!
La taŭro, siavice, nur paŝis al alia loko, serĉante plibongustajn herbaĵojn.
ran/o
frog
iĝ/i to become
taŭr/o
maskla bovo
foj/e once upon a time
iu
some, someone
herb/ej/o meadow
femal/a
female
maskl/a
male
dik/muskol/a thick muscled
bril/e
shinily
or/a
golden
ring/o a ring
post/e
afterwards
femur/o
thigh
ŝlim/o slime
konstat/o realization
ia
some kind of
magi/a
magic
tiom
so
ide/o idea
kapabl/i to be capable of
puf/ig/i to puff up
sub/menton/a under the chin
haŭt/sak/et/o skin sack
al/log/i
to attract
kalkan/e sid/ant/e sitting on its heels, squating
pep/i
to squeak, to peep
voĉ/et/o
little voice
grand/ec/o size
iom post iom little by little
pli/grand/ig/i to enlarge, to make bigger
ating/i to reach
rimark/i to notice
pep/ant/o squeaker, the one who squeaks
freŝ/a
fresh
pec/et/o little piece
sia/vic/e in its turnm for its part
aktual/a topical, up-to-date

akv/o water (cf. aquatic)
ankoraŭ still (continuing); ankoraŭ ne not yet (still not)
apart/a separate
aŭd/as hears
bid/o/j beads
cert/e certainly
ĉe/est/as (ĉe-estas) is present (at)
dat/o date
desegn/as draws; desegn/aĵ/o a drawing
do so, therefore, then
ebl/e possibly, perhaps
ek/ir/as sets off, sets out
ek/kon/as gets to know, makes the acquaintance of
emajl/it/a enameled
faden/o thread
far/ad/o doing, making
ferm/as closes;ferm/o close
fot/o/rivel/ad/o photo-developing
ĝangal/o jungle
hektar/o hectare (nearly 2½ acres)
hor/o hour
horloĝ/o clock, watch
inter between, among; inter/naci/a international
kamp/o field,kamp/ar/o country(side)
kant/as sings; kant/o song
kart/o card,kart/lud/o card-game
kaz/o case (medical, law, etc.)
kol/o neck; kol/ĉen/o necklace
komenc/ant/o (pron. ko-ment-san-to) beginner
korb/o basket
kresk/as grows
kultur/dom/o cultural center
kupr/o copper
kurs/o course (of lessons)
laŭ along, according to
makram/o macramé
maten/manĝ/o breakfast
mejl/o mile
memor/as remembers;
memor/o memory
mir/as is amazed, wonders
najl/o nail
neces/as is necessary
nokt/o/mez/o midnight
nom/iĝ/as is called
opini/as thinks (has an opinion)
pan/o bread
pejzaĝ/o landscape, scenery
pitoresk/a picturesque
plej most
plen/kresk/ul/o grown-up
pli more
prefer/as prefers;prefer/at/a favourite
prezent/as presents, introduces
respond/ec/a responsible
ret/pilk/o netball
sak/o bag
stel/o star
streĉ/it/a stretched, taut
stud/as studies
supr/o top; supr/a top(most), highest
ŝak/o chess
ŝtup/o a step; ŝtup/ar/o flight of stairs
team/o team
trajn/o train
tra/nokt/as spends the night
tro too, too (much)
vagon/o (railway) coach, carriage;
vagon/ar/o (= trajno) train
val/o valley
variete/o variety show
verd/a green
vet/kur/o race; vet/kur/ej/o racetrack
viv/o life;viv/as lives
Esprimoj:
dependas de depends on
jaro post jaro year after year
rekta metodo direct method (of language teaching)
LESSON 8
Comparison
1 All adjectives of quality each have three forms which are sometimes called
degrees. As the different degrees are compared, this is called the 'comparison of
adjectives.' The three degrees are: the positive degree, the comparative degree,
and the superlative degree.
Adding the suffixes '-er' and '-est' is the usual way in English to compare
adjectives:
Positive Comparative Superlative

tall taller tallest
However, for long words we use 'more' and 'most':

beautiful more beautiful most beautiful
A few adjectives have quite irregular forms:

good better best
In Esperanto, there is one form to cover all three:
alta pli alta plej alta

bela pli bela plej bela
bona pli bona plej bona
Mi havas pli bonan hundon.

I have a better dog.
Everest estas la plej alta monto en la mondo.
Everest is the highest mountain in the world.
Ŝi estas mia plej bela amikino.
She is my most beautiful friend.
Li estas mia plej bona amiko.
He is my best friend.
Ol is used with pli to translate 'than':
2
Li estas pli alta ol vi

He is taller than you.
Ŝi estas pli bela ol ŝia patrino.
She is more beautiful than her mother.
Mia hundo estas pli bona ol la via.
My dog is better than yours.
El is used with plej to translate 'of' when it means 'out of':
3
Li estas la plej alta el la fratoj.

He is the tallest of the brothers.
Mi havas tri el la p lej belaj.
I have three of the most beautiful.
Jen la plej bona el miaj libroj.
Here is the best (one) of my books.
3 Adverbs are compared in the same way:
alte pli alte plej alte

highly more highly most highly
bone pli bone plej bone

well better best
Ŝi kantas plej bele.

She sings most beautifully.
Li faris ĝin pli bone ol vi.

He did it better than you.
Word order
4 The normal order of the words in Esperanto is similar to that in English:
subject—verb—object. However, in order to throw special emphasis on the
object or some other part of the sentence, the word order is often changed:
La edzon mi ne konas, sed mi ofte vidas lian edzinon.
The husband I do not know, but I often see his wife (= I do not know the husband).
Al infanoj mi ne donas monon.
To children I do not give money (= I do not give money to children).
Al ni en Portugalio mankas leonoj.
To us in Portugal are lacking lions (= We do not have lions in Portugal).
1 Note also that a sentence never ends with a preposition, as it

often does in English:
Kun kiu vi korespondas?
With whom do you correspond? (Who do you correspond with?)
Pri kio vi parolas?
About what are you speaking? (What are you speaking about?)
Li estas pli afabla ol ŝi. Mi havas pli bonan hundon ol vi. Mia frato estas pli alta
ol mi. Li estas la plej alta el la familio. Luka iras al la lito pli frue ol Lusi. Tigro
estas pli danĝera ol kato. Tiu libro estas plej interesa. Stefano estas la plej
inteligenta el tiuj tri knaboj. Trajno veturas pli rapide ol buso. Mi esperas, ke vi
estas pli sana nun. Kiu estas la plej rekta vojo al la urbocentro? Ŝi kantas la plej
bele el ĉiuj la knabinoj. Kun kiu vi vizitis Lisbonon? En kiu ĉambro vi manĝas?
Mi ne scias, pri kio vi parolas.
PRAKTIO 8.2 Match the answers to these questions:
1 Kiu estas la plej granda urbo en a) Ne, ŝi ne estas pli bela.

Svedio?
2 Kun kiu ŝi venis al via domo? b) Ne, mi dormas en mia dormĉambro.
3 Kiu estas la plej granda knabo el via c) Jes, ŝi estas pli juna ol mi.
familio?
4 En kiu ĉambro vi dormas? d) Stokholmo estas la plej granda urbo en
Svedio
5 Ĉu via frato estas pli alta ol vi? e) Mi dormas dormas en mia
dormĉambro.
6 Ĉu vi dormas en la kuirejo? f) Ŝi venis kun sinjoro Nagy .
7 Sur kio vi sidis dum vi parolis? g) Mia fratino estas pli juna ol mi.
8 Ĉu via fratino estas pli bela ol vi? h) Mi sidis sur seĝo.
9 Ĉu via fratino estas pli juna ol vi? i) Mia frato estas la plej granda knabo.
10 Kiu estas pli juna ol vi? j) Ne, mi estas pli alta ol li.
Our house is smaller than yours. That girl is the most beautiful in the class,
but she is not the happiest. I am stronger than my brother because he is
younger than I. That street is wider than this one. It is the widest street in
the town. Which is the most direct (straightest) way to the town hall?
Andrew was ill yesterday, but he is better now. Who was the most famous
Bulgarian poet? What are you talking about? Which town are you going
to? Who did you come with? I came with my younger brother.
6 In negative sentences, ne usually stands before the verb, but it may be placed
before another word for emphasis:
Mi ne skribis la leteron.
I did not write a letter.
Ne mi skribis la leteron.
It was not I who wrote a letter (but someone else).
Mi skribis ne leteron sed poŝtkarton.
It wasn't a letter I wrote, but a postcard.
Suffixes
7 -
ad-
The suffix -ad- is used to denote the continuation or constant repetition of
an action. In the noun form it equals the English '-ing':
pafas shoots pafado

a firing (fusillade)
legas reads legado
reading (the process)
iras goes ir
adas
keeps on going
kantas sings kantado
singing (the act)
uzas uses uzado
usage
dancas dances dancado dancing
It is also used with the names of some instruments to name the action of that
tool:
martelo a hammer martel

ado
hammering
broso a brush bros
ado
brushing
krono a crown kron
ado
crowning
8 -
ar-
The suffix -ar- is used to denote a collection or assemblage of the persons
or objects indicated by the root:
kampo field kamp aro countryside

monto mountain mont aro range of mountains
arbo tree arb
aro
forest
homo person hom aro humanity
vorto word vort
aro dictionary
besto animal best
aro the animal kingdom
birdo bird bird
aro flock of birds
9 -
ebl-
The suffix -ebl- is used to denote possibility (like '-able', '-ible'):
kompreni understand kompren ebla understandable
legi read leg
ebla
legible
vidi see vid
ebla visible
kredi believe kredebla
believable
manĝi eat manĝ ebla edible
10 -
ind-
The suffix -ind- is used to denote worthiness, merit, deserving of something:
laŭdi praise laŭdinda praiseworthy

viziti visit vizit
inda worth visiting
rimarki notice rimarkinda worth noticing
ami love aminda lovable
miri marvel mirinda marvelous
11 -
id-
The suffix -id- is used to denote the young or offspring of.
ŝafo sheep ŝaf

ido
lamb
koko cock kokido chicken
kato cat kat
ido
kitten
hundo dog hund ido
puppy
Teksto
NOTOJ PRI LA NATURO

Pri la birdmigrado
La unuaj krokusoj jam estas videblaj; sur la kampoj, ŝafidoj kaj bovidoj saltas.
Printempo estas sentebla en la aero. Baldaŭ ni atendas la revenon de la migraj
birdoj.
La migrado estas plej mirinda fenomeno, kiun ni ankoraŭ ne perfekte

komprenas. Ni pensu pri la hirundo. Kredebla vi scias, ke la hirundaro flugas en
aŭtuno al Afriko; sed ĉu vi scias, al kiu parto de Afriko? Ne al la nordo, sed al
Suda Afriko, al la ĉirkaŭaĵo de Johannesburg!
Tiu birdeto, do, flugas 6 500 mejlojn en la aŭtuno, kaj denove 6 500 mejlojn en
la frua printempo! Sed eĉ pli kurioza estas la reveno al Eŭropo. Ili revenas ne
nur al la sama lando, ne nur al la sama parto de la lando, sed al la sama
farmdomo en la sama vilaĝo, kie ili vivis dum la antaŭa somero! Kaj ili venas
tre akurate. La mapo montras, kiel ili tagon post tago flugas trans Eŭropon al
Britio kaj Skandinavio.
Alia rimarkinda fakto estas, ke la pli junaj birdoj ofte flugas antaŭ la pli aĝaj –
sur vojo, do, kiun ili tute ne konas, kaj al celo 6 500 mejlojn malproksima.
Eble pli mirinda estas marbirdo nomata Arktra Marhirundo, kvankam ĝi vere ne
estas hirundo, kiu vivas dum nia somero en la Arkta regiono, kaj dum nia vintro
en la Antarkto! Tiu birdo, do, preskaŭ neniam konas la nokton; por ĝi, preskaŭ
ĉiam estas tage.
Pri Ŝtataj Parkoj

La ideo pri ŝtatparkoj venas al ni el Usono. La plej rimarkinda el la pioniraj
ŝtatparkoj estas tiu de Yellowstone en Wyoming, kiu estas publika parkego jam
de 1872, kaj enhavas pli ol 3 800 kvadratmetrojn. (Tio signifas, ke ĝi estas
duone tiom granda kiom la tuta lando Kimrio.) Ĝi estas fama pro belegaj
pejzaĝoj kaj pro varmegaj akvofontoj. En multaj landoj nun ekzistas similaj
naturparkoj, en kiuj la bestaro kaj birdaro ricevas protektadon. Ekzemple, en
Suda Afriko la grandega ŝtatparko Kruger, tra kiu homoj veturas laŭ vojoj, apud
kiuj ludas leonoj, ĝirafoj kaj elefantoj.
Al ni en Britio mankas leonoj, escepte de en zoologiaj ĝardenoj, sed ankaŭ ni
havas jam niajn ŝtatparkojn – danke al longa laborado kaj klopodado de multaj
entuziasmuloj. Du el la plej grandaj estas tiuj de Norda Kimrio kaj de la Laga
Regiono. Tiuj parkoj donas, kaj ĉiam donos, nekalkuleblan plezuron al la brita
popolo kaj al la eksterlandanoj kiuj vizitas nin. Ili konsevos por ĉiam la plej
belajn regionojn de nia lando; en ili ni ĉiam libere studos la naturon, kaj ĝuos
ripozon en belegaj ĉirkaŭaĵoj.
Ĉu bovido estas pli granda ol ŝafido? Oni vidas pli da ŝafidoj kaj bovidoj dum la
printempo ol dum la aŭtuno. Oni ofte vidas florojn en la kamparo dum somero.
En niaj ŝtatparkoj oni ne vidas leonojn, ĝirafojn kaj elefantojn. Juna leono estas
leonido. Kiuj floroj estas videblaj frue en printempo? Kio estas rimarkinda pri la
migrado de la hirundoj? En aŭtuno la hirundoj flugas de Britio ĝis suda Afriko.
Ĉu plaĉas al vi promeni tra la arbaro? Jes, arbaroj ofte estas vizitindaj. Ili donas
nekalkuleblan plezuron al ĉiuj, kiuj vizitas ilin. Niaj ŝtatparkoj donas plezuron
ne nur al la brita popolo, sed ankaŭ al tiuj eksterlandanoj, kiuj vizitas Brition. La
uzado de esperanto estas pli facila ol la uzado de aliaj lingvoj.

1
What do you know about bird migration? Which is taller, a puppy or a kitten?
You don't see herds of elephants in this country. Flocks of swallows migrate in
autumn. The national park is a praiseworthy idea. What is noteworthy about the
2
national park in Wyoming? Is the Kruger national park the biggest in the
world? I don't know, but I know that two of the biggest in Britain are those of
North Wales and the Lake District. The arctic tern migrates from the Arctic to
the Antarctic.
la birdmigrado bird migration; la kantado singing; la dancado

1
dancing. The word la is often used (but not translated) when a noun is used
in a general sense: Mi amas la hundojn I like dogs.
La ŝtatparko Kruger. 'Kruger' is the name of the park.
2
1 Oni jam plene komprenas la fenomenon de la birdmigrado.

2 La hirundo migras printempe de Suda Afriko.
3 La pli junaj birdoj ofte flugas antaŭ la pli aĝaj.
4 La ŝtatparko de Yellowstone estas publika parkego jam de la jaro mil okcent sesdek
du.
5 Ĝi estas tiom granda kiom la tuta lando Kimrio.
6 Ĝi estas fama pro varmegaj akvofontoj.
7 En malmultaj landoj ekzistas similaj naturparkoj.
8 La Nord-Kimria ŝtatparko estas unu el la plej grandaj en Britio.
9 Ĝi estas tiom granda kiom la ŝtatparko de Yellowstone.
10 La ŝtatparkoj konservas por ĉiam la plej belajn regionojn de nia lando.
LA SCIURO KAJ LA VULPO
Foje sciuro loĝis en la sama loko kun tre fama vulpo. Tagon post tago, la sciuro
vidis la aliajn vulpojn, kiuj iris vespermanĝi kun la fama vulpo. Kaj tagon post
tago, la sciuro volis invitiĝi.
Fine, dum sezono, kiam la ĉasaĵo mankis, la fama vulpo lernis pri la deziro de la
sciuro. Sekve, la vulpo eksciis, kiel proviziĝos la manĝaĵo de tiu vespero.
Tre ĝoje la sciuro ricevis la invitkarton de la vulpo. Tamen, ĝi baldaŭ

komprenis, ke oni invitis la sciuron ne ĉe la tablo, sed sur la tablo.
Ofte tiu, kiu nove alvenas, ne komprenas ĉiujn regulojn kaj kutimojn, per kiu
oni ordigas la ludon.
sciur/o
aquirrel
vulp/o
fox
invit/iĝ/i
to become invited
ĉas/aĵ/o game (animals)
tagon post tago day after day
mank/i
to be lacking
sekv/e
consequently
ek/sci/i
to suddenly know
proviz/i
to provide
nov/e
newly
regul/o
a rule
kutim/o
custom
ord/ig/i
to put in order, organize
lud/o
game
demandoj:
1. Kia vulpo loĝis samloke kun la sciuro?

2. Kial aliaj vulpoj iradis ĉe la fama vulpo?
3. Kion volis la sciuro?
4. Kial fine la vulpo malfacile provizis manĝaĵon al siaj invititioj?
5. En kiu sezono la ĉasado estus malfacila?
6. Kian karton la sciuro ricevis de la vulpo?
7. Kial la sciuro invitiĝis?
SAĜULO KAJ SERPENTO
Dum vojaĝo per trajno, saĝa sinjoro sidis apud vilaĝano. Rigardante la vestaĵojn
de lia apudulo, la vilaĝano ekkomprenis, ke tiu ulo estas saĝulo.
– Pardonu min, estimata sinjoro –komencis la vilaĝano–, ĉu vi estas svamo?
La vilaĝano uzis kutiman vorton por indiki saĝulon, kiu donas instruon pri
saĝeco.
– Jes, mia filo, mi estas efektive svamo.
– Do, vi komplete regas viajn sentojn kaj emociojn?
– Jes, komplete –respondis la saĝulo, kaj rekomencis rigardi la pejzaĝon el la

fenestro.
Post kelkaj minutoj, la vilaĝano denove interrompis la saĝulon:
– Vi intencas diri, ke vi regas ĉiun emocion vian? Ke viajn sentojn vi regas

ankaŭ?
– Jes, filo, tion mi volas diri.
– Kaj se vi sentus vin maltrankvila, vi povus regis ankaŭ ĉi tiun senton?
– Jes, kiel mi jam diris al vi–. Evidente al la saĝulo ne plaĉis la tedaj demandoj
de la vilaĝano.
– Kaj, estimata svamo, se vi enirus vian domon, kaj se vi vidus, ke iu ŝtelisto

jam forportis vian tutan posedaĵaron, ĉu vi intencas diris, ke eĉ tiam vi povus
regi vian reagon?
– Ho, sufiĉas jam tiu babilado! –ekkriis la saĝulo–. Ĉu vi ne povas silenti?
– Ha! Vidu, svamo! Vi malbone regas viajn emociojn! Ha! Vi ne estas...!
– Silentu! Silentu, kaj aŭskultu min! –diris la saĝulo, kaj li komencis rakonti.
– Estis foje vilaĝo apud malnovega templo. Ĉiun tagon la vilaĝanoj emis iri al la
templo por servi la diojn, kaj por paroli kun la saĝulo, kiu loĝis tie.
"Iun tagon, serpento venis loĝi en la ĝangalo inter la vilaĝo kaj la templo. Tiu
estis granda serpento, kies mordo mortigus plenkreskulon. Kaj multe plaĉis al
tiu serpento mordi.
"Kompreneble, la vilaĝanoj rapide lernis pri la serpento, kaj ĉesis iri al la

templo. Nu, la saĝulo scivolis pri la foresto de la vilaĝanoj, kaj -malofta okazo-
iris al la vilaĝo. Tie, ankaŭ li lernis pri la timiga serpento, kiu malhelpis la
vilaĝanojn en ilia diservo.
"La saĝulo foriris el la vilaĝo kaj serĉis la serpenton en la ĝangalo. Li trovis ĝin
volviĝinta ĉirkaŭ trunko de arbo kaj sen timo vokis ĝin al si. La serpento
malrapide malvolviĝis, kaj venis antaŭ la saĝulon.
"– Kial vi mordas la vilaĝanojn? –demandis la saĝulo.
"– Ĉar tio plaĉas al mi –respondis sible la serpento.
"– Do, ne mordu plu iun ajn vilaĝanon –ekkriis la saĝulo, rigardante la
serpenton rekte en la okulojn–. Obeu min, serpento!
"Kaj la serpento, laŭ la volo de la saĝulo, obeis. De tiu tago, ĝi ne plu mordis
iun ajn vilaĝanon. Kaj la vilaĝanoj denove venis al la templo.
"Post tri semajnoj, la saĝulo denove iris al la vilaĝo, ĉifoje por viziti iun
malsanulon. Alveninte la ĉefan vojon de la vilaĝo, li tre surpriziĝis, kiam li vidis
plurajn knabojn, kiuj ludis per la serpento. La knaboj svingis la beston per ĝia
vosto, ĝin ĵetis unu al la alia, ĝin frapis per bastonoj, kaj ĝin batadis per ŝtonoj.
Kaj dume, la serpento nenion faris, nur pacience suferis.
"– Ho, knaboj! –kriis la saĝulo–. Forlasu tiun kompatindan beston!
"La knaboj, ridante, forkuris. La saĝulo alproksimiĝis al la serpento kuŝanta en

la vojo.
"– Ho, serpento, kial vi permesas, ke oni traktu vin tiel?
"– La kulpo estas via! –la serpento respondis malforte–. Vi ja ordonis al mi, ke
mi ne plu mordu iun.
"La saĝulo kompate karesis la serpenton kaj diris–: Vi pravas, tamen mi ne

malpermesis al vi, ke vi siblu."
– Do vi komprenas? –demandis la saĝulo al la vilaĝano en la trajno.
La vilaĝano silentis tie, apud la saĝulo, kaj la trajno daŭrigis sian vojaĝon al la
malproksima urbo.
apud/ul/o person nearby
saĝ/ul/o wise person
svam/o
swami, guru
kutim/a
common, usual, customary
indik/i
to indicate
reg/i to rule
emoci/o
emotion
pejzaĝ/o landscape
intenc/o to mean
sent/o
feeling
koler/a
angry
ted/a
tedious
en/ir/us would go into
vid/us
would see
ŝtel/ist/o robber
for/port/i to carry away
posed/aĵ/ar/o belongings
re/ag/o
reaction
babil/ad/o babbling, chattering
estis foje
the was once upon a time
em/i
to have a tendency to
di/o a god
mord/o a bite
mort/ig/us would kill
plen/kresk/ul/o an adult
ĉes/i to cease
for/est/o absence
tim/ig/a fearful (fear-causing)
mal/help/i to hinder
di/serv/o
religious observance
volv/iĝ/int/a having curled up
arb/o tree
trunk/o trunk
tim/o fear
vok/i
to call
mal/volv/iĝ/i to uncurl
sibl/e
with a hiss
n)ajn any one at all

iu(
rekt/e
directly
ĉi foje at this time

al/ven/int/e having arrived
surpriz/iĝ/i to become surprised
plur/aj
several
sving/i
to swing
vost/o
tail
ĵet/i
to throw
bat/ad/i to beat
ŝton/o a stone
dum/e during this, meanwhile
nenio
nothing
pacienc/e patiently
for/las/i
to leave behind
kompat/ind/a pityful
trakt/i
to deal with, to treat
kulp/o
guild
sibl/i
to hiss
Vortolisto
apotek/o pharmacy
kvadrat/mejl/o square mile
kvazaŭ as if
makram/o macrame (knotted thread-work)
migr/as migrates
ol than
permes/as permits, allows
prav/as is right (in an opinion)
prov/as tries out, tries on
sekur/a safe, secure
signif/as means (Kion signifas…? What does … mean?)
ŝtat/park/o state/national park
tra through
vend/as sells
viv/as lives, is alive
volont/e willingly, would like to
Esprimoj:
ĉu ne? haven't they? isn't it? don't we? etc.
ĉu vere? really?
devas vidi must see
mi esperas, ke jes I hope so
pli aĝa older
se jes if so; se ne if not
tagon post tago day after day
tiel-nomata (t.n.) so-called
tute quite; ne tute not quite; tute ne not at all
LESSON 9
The infinitive
1 When we merely wish to name an action or state—that is, without reference to
person or time—we use a form of the verb called the infinitive. In English, we
usually—but not always—use 'to' to indicate the infinitive, but in Esperanto, as
in French and other languages, it is shown by a distinctive ending. In French,
there are four such endings, but in Esperanto
all infinitives end in
-i:
esti to be paroli to speak

manĝi to eat sidi
to sit
meti to put dormi to sleep
Note: Do not confuse this 'to' with

al, which expresses
direction only. Do
al manĝi for 'to eat'.
not say
2 In Esperanto, as in English, there are a few verbs which need another verb in
the infinitive to complete their meaning. For example, we do not say: 'I must
something', 'I can something', or 'I am able something', but: 'I must do
something', 'I can do something', 'I am able to do something'.
This 'do'—with or without 'to'—is the infinitive, and is translated by
fari:
Mi devas fari ion.

I must (am obliged to) do something.
Mi povas fari ion.
I can (am able to) do something.
It is worth remembering that if two verbs (other than participles, dealt

with in Lesson 11) come together, the second one must be infinitive (i.e.
must end in -i).
Prepositions with an infinitive
3 The ending '-ing' in English is very often equal to an infinitive; so a

preposition before an infinitive in Esperanto is usually translated by the
corresponding preposition in English plus a word ending in '-ing':
anstataŭ Anstataŭ
ripozi, li laboris.
instead of Instead of resting, he worked.
Anstataŭ
iri hejmen, mi iris en kafejon.
Instead of going home, I went into a café.
krom Li vizitis min krom viziti vin.

besides He visited me besides visiting you.
Krom kanti li volis fajfi.
Besides singing he wanted to whistle.
por Mi ne havas la tempon por ludi.

for I haven't the time to play (for playing).
Oni bezonas horojn por prepari manĝaĵon.
You need (one needs) hours to prepare a meal.
Mi iras al butikoj por
aĉeti viandon kaj terpomojn.
I'm going to the shops to buy meat and potatoes.
Note: Por with an infinitive means

in order to, and is not usually translated.
sen Li foriris sen

diri ion.
without He went away without saying anything.
Mi ne povas movi la tablon sen fari bruon.
I cannot move the table without making a noise.
The ending -us

4 The endings -as, -is, -os are used to express a fact:
Mi estas viro I am a man.

Mi donis la monon al li. I gave the money to him.
Ni atendos vin. We will wait for you.
There are three endings, because when we speak of facts we are interested in
the time of the action or state.
When, however, we express a supposition—a mere thought or a flight of
fancy—we use the one ending -us because, as the action or state is
imaginary anyway, time does not usually enter into it:
Ho, se mi nur estus riĉa!

Oh, if only I were rich! (I am not, so it is just fancy)
Ho, se mi nur havus la propran domon!
Oh, if only I had my own house! (but I haven't)
5-us is used particularly in conditional sentences, i.e. where the fulfilment of an
action or state is dependent on another supposed, imagined condition:
Se mi estus riĉa, mi loĝus en Kanado.
If I were rich, I should live in Canada.
Se vi lavus ĝin, ĝi estus pura.
If you washed it, it would be clean.
6 As in English, it is also used as a polite form to express a wish or request, as if

it were just a passing thought:
Mi volus aĉeti ĉi tiun jupon.

I should like to buy that skirt!
Ĉu mi povus havi tason da teo?
Could I have a cup of tea?
Ĉu vi povus prunti al mi du eŭrojn?
Could you lend me two euros?
ur and ankaŭ
Word order with n
7 It should be noticed that the position of these two words makes a difference to
the meaning of a sentence. Consider the basic statement:
Mi manĝis ovojn dimanĉon matene.

I eat eggs on Sunday morning.
If we now put nur before each word in turn, we get five different meanings, as
follows:
(i) Nur mi manĝas ovojn dimanĉon matene.

Only I (and nobody else) eat eggs on Sunday morning.
(ii) Mi nur manĝas ovojn dimanĉon matene.
I only eat eggs (but don't cook them etc.) on Sunday morning.
(iii) Mi manĝas nur ovojn dimanĉon matene.
I eat only eggs (and nothing else) on Sunday morning.
(iv) Mi manĝas ovojn nur dimanĉon matene.
I eat them only on Sunday (and on no other day) morning.
(v) Mi manĝas ovojn dimanĉon nur matene.
position of ankaŭ similarly affects the meaning:

The
Lusi vidos sian patron morgaŭ matene.

Lusi will see her father tomorrow morning.
(i) Ankaŭ Lusi vidos sian patron morgaŭ matene.

Lusi, too, (as well as her mother) will see his father tomorrow morning.
(ii) Lusi ankaŭ vidos sian patron morgaŭ matene.
Lusi will see her father (as well as hearing him) tomorrow morning.
(iii) Lusi vidos ankaŭ sian patron morgaŭ matene.
Lusi will see her father (as well as seeing others) tomorrow morning.
(iv) Lusi vidos sian patron ankaŭ morgaŭ matene.
Lusi will see her father tomorrow, too, (as well as today).
(v) Lusi vidos sian patron morgaŭ ankaŭ matene.
Lusi will see her father tomorrow, in the morning (as well as in the
afternoon).
Mi devas iri al la urbo hodiaŭ matene. Ĉu vi deziras aĉeti kolĉenon? Fermu la

pordon, mi petas. Se mi havus aŭton, mi povus veturi pli rapide ol per biciklo.
Dankon pro via letero. Mi ne havas tempon nun por respondi plene, sed mi
baldaŭ povos tion fari. Anstataŭ labori en la ĝardeno, li sidas kaj legas. Tiu jupo
estas tre bela, ĉu ne? Mi volus aĉeti ĝin, se mi havus monon. Ankaŭ al mi ĝi
plaĉas. Se mi estus riĉa, mi aĉetus tiom da aferoj! Jes, se oni estus riĉa, oni
povus aĉeti multajn aferojn sen pensi pri la kosto, ĉu ne?
Instead of beginning yesterday, he waited until today. I'll see you this
afternoon (in order) to help you. If I were you, I would go without waiting
for him. Besides learning Esperanto she is also learning French ( Careful!
Where does ankaŭ go?). Could you help me (to) carry this, please? If I had
time I could walk (piediri) to your house. I only go to (the) church on
Sundays (i.e. not on other days). I went to the cinema on Saturday, and
Andrew came too. I like to go to a cinema when I am free.
PRAKTIKO 9.3
Add nur, and then ankaŭ, in five different positions in the following
7:
sentence, and indicate the meaning of each, as shown in note
Mi rigardos la gazeton hodiaŭ vespere.
Correlatives with i-
2 Correlatives starting with ki-, ti-, ĉi- and neni- can usually be expressed
respectively as 'what something', 'that something', 'every something' and 'no
something', e.g. kie what place (where), tie that place (there),
tie every place
(everywhere) and nenie no place (nowhere). Correlatives starting with i- are
indefinite, and mean 'some …' or 'any …', e.g. ie somewhere, anywhere, ial
for some reason, iom some quantity.
io something
ie somewhere
iel somehow
ial for some reason
iom in some quantity, in some degree
ia of some kind
Ielmi perdis mian mansakon.

Somehow(in some way) I've lost my handbag.
Ĝi devas esti ie!

It must be somewhere!
Mi iamfaros tion.
I'll do it some time.
Iamestis reĝo...
Once(upon a time) there was a king ...
Affixes as independent words
9 Many of the prefixes and suffixes whose sense permits may be used as
independent roots, taking the appropriate ending. Here are the most important of
those we have learned so far:
Li faris la malon. He did the opposite.

Male, mi venos kun vi. On the contrary,I shall come with you
La inaintuicio. Feminineintuition.
Mi vidis etanmuson. I saw a tinymouse.
Mi egemiris. He was greatlysurprised.
Mi estas ano. I am a m ember.
Kie estas la ejo? Where is the place?
Tie estas la ujo. There is the container.
Aroda infanoj A partyof children.
Aroda birdoj. A flockof birds.
Aroda bovoj. A herdof cattle.
La proksima eroestas... The next item will be …
Li iris tien kaj reen. He went thereand back.
Indaje pli bona sorto. Worthyof a better fate.
Mi ne indastian honoron. I am not worthyof such an honour.
Tio ne estas ebla. That is not possible.
Ebleni farus same. Possiblywe should do the same.
10 Similarly, the use of the particles (i.e. words normally used without an
ending—correlatives, prepositions, etc.) may also be enlarged by the use of an
appropriate ending. In fact, a very great number of words can be derived in this
way; here is just a small selection to give you some idea of the wealth of words
latent in quite a small vocabulary:
ĉiam always ĉiama permanent, constant

tiam then tiama of that time
kial why o reason
kial
antaŭ before antaŭ a previous
antaŭ e previously
antaŭ ulo predecessor
ĉirkaŭ around ĉirkaŭ i
to sorround
ĉirkaŭ aĵo surroundings
ekster out of ekster a outer, external
ekster aĵo outer part
super over super a superior
super ulo a superior
nesuper ebla
insuperable
nun now nun a
present
nun tempe nowadays
ne no nei
to deny, say no to
neebla impossible
jes yes jesi
to reply in the affirmative
sub under sub ulo
subordinate
Correlatives with -es

11 These words show possession, as follows:
kies whose, what person's

ties that one's (of that person)
ies someone's
ĉies everyone's
nenies no one's
Kies libro estas tiu?

Whose book is that?
Eble ĝi estas ties.
Perhaps it is that person's.
Jen ies biciklo.

There's someone's bicycle.
Li estas nenies malamiko.

He is nobody's enemy.
Note: K ies is not only used as a question word: la lando, kies gastoj ni
estas the country whose guests we are.
Ties is sometimes found with the meaning of 'the latter's': Johano
renkontis Arturon kaj ties amikon Johano met Arturo and the latter's
friend.
The past passive participle

12 -
ita
This is the ending of the (passive) past participle. It is an adjective (note
-a ending!) formed from a verb, with the meaning '(having been) -ed'.
the
fermi toclose fermita

closed
fari
todo, to make far
ita
done, made
miksi tomix miksita
mixed
Kiam mi alvenis, la pordo estis fermita.

When I arrived, the door was closed.
Mi aĉetis skatolon de miksitaj legomoj.
I bought a tin (can) of mixed vegetables.
Teksto
HEJMA PAĜO
En via kuirejo
Jen recepto por vi el Germanio!
Por ĉi tiu salato ne ekzistas sezono! Preparita el freŝaj legomoj, ĝi estas aparte
delikata kaj valora, sed ankaŭ dum-vintre, farita el konservitaj legomoj, ĝi
bongustas. Sola ĝi estas bela antaŭmanĝo; kun blanka pano aŭ rizo ĝi fariĝas
leĝera tag- aŭ vesper-manĝo.
Oni bezonas 200 gramojn da kokidaĵo, 100 gramojn de kuirita ŝinko, 100
gramojn (aŭ malgrandan skatolon) da agarikoj, 750 gramojn de miksitaj freŝaj
legomoj (aŭ en skatolo), 100 gramojn da majonezo, 1 sup-kulerplenon da acida
aŭ dolĉa kremo, citronsukon, salon, pipron, petroselon, skatolon da artiŝokaj
koroj.
Procedu jene:
La freŝajn legomojn (karotojn, pizojn, verdajn fazeolojn, florbrasikon, brokolon
kaj tiel plu) purigu, lavu, dispecetigu se necese kaj kuiru en salita akvo, ĝis ili
estas preskaŭ molaj. Forverŝu la akvon kaj tenu por momento sub fluanta,
malvarma akvo. Lasu tion malvarmiĝi.
La viandon, la ŝinkon kaj la fungojn tranĉu laŭplaĉe en kubetojn aŭ striojn.

Maldensigu la majonezon per citronsuko kaj kremo. Spicu per salo kaj pipro kaj
verŝu sur la preparitajn legomojn kaj viandon. Zorge miksu kaj metu en fridujon
por unu horo.
Ornamu la pladon per malmolige kuiritaj tranĉaĵoj de ovoj, koroj de artiŝokoj

kaj tranĉaĵoj de tomato.
Se vi uzas konservitajn legomojn en skatolo, forverŝu la likvaĵon kaj metu la

legomojn por kelkaj minutoj en freŝan akvon.
Special vocabulary of food items mentioned in this recipe:

agarik/o mushroom artiŝok/o artichoke brasik/o cabbage brokol/o broccoli
citron/o lemon citron/suk/o lemon juice fazeol/o/j beans flor/brasik/o
cauliflower m ajonezo mayonnaiseovo egg petroselo parsley pipro pepper
piz/o/j peasriz/o rice sal/o salt sup/o soup ŝink/o ham
En ĉina kuirejo
Tradicia kuirarto el Ĉinio

Ĉinaj kuiristoj, kies arto estas tre subtila, ankoraŭ obeas regulojn, kiujn
Konfuceo proponis jam antaŭ 2 500 jaroj! Tio ŝajnas stranga; sed se ni loĝus en
Ĉinio, eble ni farus same kiel la ĉinoj.
Oni manĝas ĉefe legomojn. Viando (porkaĵo, bovidaĵo, tre malofte ŝafaĵo) estas
tre kosta, oni do malmulte manĝas ĝin.
La ĉinoj neniam boligas manĝaĵojn –ili rostas, stufas en tre malmulte da akvo,
kaj fritas (rapide, je alta temperaturo, kaj en iomete da graso). Oni ŝanĝas la
kuirmetodon laŭ la manĝaĵo –ekzemple grasan porkaĵon oni stufas, sed
malgrasan porkaĵon oni fritas.
Laŭ Konfuceo, oni devas ĉiam spici la manĝaĵojn. La celo de la spicado estas
forpreni malagrablajn odorojn (ekzemple fiŝan odoron) kaj emfazi la naturan
guston de la manĝaĵo. Oni ofte bezonas horojn por prepari manĝaĵon, sed nur
kelkajn minutojn por manĝi ĝin.
KONSILETOJ EN LA HEJMO
Por forigi bulkrajonan inkon de vestaĵoj, verŝu iom da lakto sur la makulon kaj
leĝere, cirkle frotu per pura tolo. Poste lavu la vestaĵon.
Por forigi sango el naztuko, tuj metu la tukon en malvarman akvon. Se vi volas
tuj lavi ĝin, skuu ĝin en la malvarma akvo ĝis la makuloj preskaŭ malaperis.
Kion vi farus, se vi ricevus 50 000 eŭrojn?
Ĉu vi aĉetus idealan domon? Ĉu vi vojaĝus ĉirkaŭ la mondo? Ĉu vi dediĉus

monon al la studado de viaj infanoj? Ĉu vi donus monon al homo, kies bezono
estas pli granda ol via? Ĉu vi aĉetus belan pianon, aŭ luksan aŭton? Ĉu vi
helpus iun helpindan societon?
Sendu al ni viajn ideojn. Post du semajnoj ni presos la plej interesajn el ili.

Se mi ricevus kvindekmil eŭrojn, mi aĉetus novan domon. Se Rikardo ricevus
tiom da mono, li vojaĝus ĉirkaŭ la mondo. Kion vi farus? Ĉu vi dediĉus monon
al la studado de viaj filoj, aŭ helpus iun helpindan societon? Klara deziras esti
kaj resti sana. Ŝi faras korpajn ekzercojn ĉiutage. Mi perdis mian bulkrajonon;
ĝi devas esti ie, sed mi ne scias, kie ĝi estas. Eble iu trovos ĝin kaj redonos ĝin
al mi. Io nekutima okazis al mi hieraŭ. Ial li forkuris. Kial la pordo estas
fermita? La tasko estis jam farita. Anstataŭ fermi la pordon, li faris la malon.
Tiu sinjoro estas ano de nia grupo. La arto de la ĉinaj kuiristoj estas tre subtila.
Antaŭ dumil kvincent jaroj Konfuceo proponis regulojn, kiujn oni ankoraŭ
obeas. En Ĉinio oni manĝas ĉefe legomojn, ĉar la viando estas malĉipa. Ĉu vi
preferas rostitan bovaĵon aŭ rostitan porkaĵon? Ĉu plaĉas al vi salato? Oni
bezonas multe pli longan tempon por prepari manĝon ol por manĝi ĝin.
What would you do if you were rich? I hope (that) I should use my money
wisely. Every day I do physical exercises in front of an open window. This
salad is prepared from (out of) fresh vegetables. The vegetables must be
carefully washed (one must … ). Would you like ( use plaĉi) a cup of tea?
Can I go there and back in one day? That could be the reason. Can I do
anything to help (por helpi)? That river flows very quickly. I hope (that) the
children will behave well.
PRAKTIKO 9.6 Respondu esperante:
Kio estas la celo de la korpaj ekzercoj sur la Hejma Paĝo? Por kiu sezono estas
la salato en la recepto? Kion oni devas fari unue pri la freŝaj legomoj? En kia
akvo oni devas kuiri ilin? Ĝis kiam oni kuiras ilin? Kion oni devas fari pri la
likvaĵo, se oni uzas konservitajn legomojn el skatolo? En Ĉinio kiu proponis la
regulojn laŭ kiuj la kuiristoj ankoraŭ kuiras? Kiam li proponis ilin? Kial oni
manĝas ĉefe legomojn? Kial oni spicas la manĝaĵojn? Kiel la ĉinaj kuiristoj
kuiras grasan porkaĵon? Kiel ili kuiras malgrasan porkaĵon?
vortolisto
agit/i to agitate, shake

agrabl/a pleasant
ambaŭ both
aper/i to appear; mal/aper/i to disappear
aŭskult/i to listen (to)
babil/i to chat, chatter
best/ĝarden/o zoo
blank/a white
bol/ig/i to boil (something)
brust/o chest
ĉip/a cheap;mal/ĉip/a expensive
dediĉ/i dedicate, set aside
dens/a dense, concentrated;mal/dens/ig/i to dilute
dors/o back (cf. dorsal fin)
ekzerc/o exercise
ek/vetur/i to set off
far/iĝ/i to become
flu/i to flow;flu/ant/a flowing
frid/uj/o refrigerator, fridge
frit/i to fry
frot/i to rub
glob/krajon/o ball point pen (lit. globe pencil)
grandioz/a grand, magnificent
gras/o fat
gust/o taste; bon/gust/a tasty
ja indeed
jen/e as follows, thus
kondut/i to behave
konsil/o advice; konsil/et/o a hint
kontraŭ/i to oppose
korp/o body
krur/o leg
kuir/ist/o a cook
kuler/o spoon
lakt/o milk
laŭ/plaĉ/e to your liking
lav/i to wash
legom/o vegetable
leĝer/a light (not heavy), slight
likv/aĵ/o liquid
lum/o light (not dark)
makul/o a stain (cf. immaculate)
mal/varm/ig/i to cool
man/o hand
met/i to put
miks/i to mix
mol/a soft
naz/o nose; naz/tuk/o handkerchief
ornam/i adorn, decorate
par/o pair, couple
pec/et/ig/i (pec-et-igi) to break, cut into small pieces
pentr/i to paint (picture);pentr/aĵ/o a painting
pied/o foot
plad/o dish
propr/a (one's) own
pund/o pound, £
recept/o recipe
regul/o rule, regulation
rok/o rock
salat/o salad
sezon/o season
sol/a alone
spac/o space, room
spic/i to spice, season
stri/o strip, stripe
stuf/i to stew
subtil/a subtle
ŝanĝ/i to change (something)
ŝultr/o shoulder
tapet/o tapestry
ten/i to hold, keep
tie/ul/o a person of that place
tol/o cloth, linen
tranĉ/i to cut (with knife);
tranĉ/aĵ/o slice
tuj immediately
unik/a unique
valor/a valuable
ventr/o belly, abdomen
verŝ/i to pour
vest/o garment
zorg/a careful, zorg/i to take care
LA MULAO NASRADENO HOĜA KAJ LA LETERO
Mulao estas via viro, kiu dediĉas sin al la studado de Islamo. La pieco de la
mulao Nasradeno Hoĝa ofte surprizas nin. Vivinte dum la trideka jarcento en
Turkio, li estas unu el la plej famaj roluloj en islamaj popol-rakontoj. Ofte, ju pli
stulta li ŝajnas, des pli saĝa li estas! Jen rakonto pri ĉi tiu rolulo:
Iun tagon afabla virino venis al Hoĝa, alportante leteron. La virino deziris, ke
Hoĝa legu por ŝi la mesaĝon. Nu, Hoĝa estis tiam tute analfabeta, sed li volis
kontentigi ŝin. Sekve li prenis la leteron, ĝin tenante antaŭ la vizaĝo, kaj laŭte
legis: "Estimata kaj amata belulino! Mi pensas nur pri viaj..."
– Ne povas esti tiel! –diris la virino–. Mi scias, ke ĉi tiu letero venas de viro, al
kiu mia edzo ŝuldas grandan sumon."
Fikse rigardante la plendantan virinon, Hoĝa demandis:
– Kial vi ne diris tion unue, por ke mi povu ĝuste legi ĉi tiun leteron?
mula/o
mullah
pi/a pious
dediĉ/i
to dedicate
pi/ec/o
piety
jar/cent/o century
rol/ul/o
character
popol/o
a people
popol/rakont/o folk tale
ju pli... des pli... the more... the more...
al/port/i
to bring
analafabet/a illiterate
laŭt/e
loudly
ŝuld/i to owe
fikse rigardante staring at
plend/ant/a complaining
ĝust/e
correctly
Demandoj:
1. Kio estas mulao?
2. Kiam Nasradeno Hoĝa vivis?
3. Kion la virino deziris, veninte ĉe Hoĝa?
4. Kian malfacilaĵon la mulao spertis?
5. Kial la mulao ne konfesis sian analfabetecon?
6. Evidente, kian ideon la mulao havis pri la letero?
7. Kiel la virino ĝustigis la mulao?
8. Kiel la mulao montris, ke kulpis la virino?
NASREDENO HOĜA KAJ LA VIANDROSTISTO
Iun posttagmezon, la benita mulao Nasredeno Hoĝa promenis tra mallarĝaj

stratetoj de la centra bazarplaco, parolante kun siaj multaj konatoj kaj ĝuante la
belan veteron. Subite, li aŭdis kriojn de la proksima stratangulo, kaj alkuris por
scii, kio okazas.
Tie, malriĉulon manfrapis viandrostisto antaŭ sia vendejo, laŭte kriante “Fiviro!
Malbona ŝtelisto!”
La kompatinda malriĉulo defendis sin kiel li povis kontraŭ la batregalado, sed la

rostisto daŭrigis sian atakadon.
Alveninte la lokon, Hoĝa kaptis la manon de la frapanto. “Kial vi batas ĉi tiun

fraton?”, Hoĝa demandis.
La viandrostisto, retirante sian manon, respondis “Ĉi tiu fiviro estas ŝtelisto! Li
meritas punon!”.
“Ŝtelisto?” demandis Hoĝa. “Kion li ŝtelis?”
“Aŭskultu, mulao”, diris la viandrostisto, “ĉiun tagon, ĉi tiu viro venas kaj
staras antaŭ mia vendejo. Kaj starante ĉi tie, sur la strato, li daŭre flaras la
aromon de la rostataj viandaĵoj”.
“Mi... mi nur flaras ĉar mi ne havas monon por aĉeti viandaĵon”, klarigis la
surtera malriĉulo.
“Ha! Nun vi ŝuldas al mi la koston de via flarado!” kriis la viandrostisto.
Nun Nasradeno Hoĝa pripensis la aferon rigardante jen la viandrostiston, jen la

malriĉulon. Post kelkaj minutoj, li diris “Mi havas nur unu demandon,
viandrostisto: ĉu la malriĉulo rajtas gustumi la viandon, kiun li flaris?”
“Certe ne!”, diris la viandrostisto.
“Do, jen mia decido: vi ja pravas, viandrostisto, ke ĉi tiu malriĉulo ŝuldas al vi

pro sia flarado”.
“Ha, mi sciis, ke mi pravas! Dankon, mulao! Vi estas honorinda kaj saĝa!
“Sed mi ne havas monon!”, diris la malriĉulo.
"Jen por vi", diris Hoĝa, donante etan monujon al la viro. "Ĝi enhavas monerojn
sufiĉajn por pagi vian ŝuldon."
Hoĝa frapis la monujon per la mano kaj la moneroj tintis alloge.
Avare, la viandrostisto etendis la manonn por preni la monerojn. Tiam,

Nasredeno Hoĝa frapis lian manon. "Atendu, mi petas!" diris la mulao al la
viandrostisto. "Kiel vi mem diris, ĉi tiu viro ne rajtis gustumi la viandon, kiun li
flaris. Do ankaŭ vi ne rajtas tuŝi la monerojn. Vi rajtas nur aŭskulti ties
tintadon!"
La spektantoj ĉiuj ridis, kaj la viandrostisto malaperis en la vendejon.

Nasredeno Hoĝa donis la duonon de la moneroj al la malriĉulo kaj foriris,
laŭdante Dion.
ben/it/a
blessed
mal/larĝ/a narrow
ĝu/ant/e
enjoying
aŭd/i
to hear
al/kur/i to run toward
mal/riĉ/ul/o a poor person
man/frap/i to strike with the hand
viand/rost/ist/o a meat roaster
fi/vir/o
a reprehensible man
bat/regal/ad/o a beating
re/tir/ant/e pulling back
vir/aĉ/o
a scoundrel, a beastly man
pun/o
punishment
flar/i to smell something
arom/o
odor, aroma
jen... jen... now (one)... now (the other)
gust/um/i to taste
tint/i
to jingle
al/log/e
attractively
avar/e
greedily
etend/i to stretch out
laŭd/ant/e praising
Demandoj:
1. Kiaj estis la stratoj de la urbo, en kiu loĝis Hoĝa?

2. Kion faris la mulao?
3. Kion li aŭdis?
4. Kiam la mulao alvenis antaŭ la vendejo, kion li vidis?
5. Kion la malriĉulo estis farinta?
6. Kion la rostisto deziris?
7. Ĉu la malriĉulo rajtis gustumi la flaritan viandon?
8. Do, kion rajtis la rostisto?
LESSON 10
The reflexive pronoun
1 The majority of verbs show that someone or something (the subject) does
something to someone or something (the object):
subject verb object
la knabo trinkas la lakto

n
The boy drinks the milk
However, with some verbs it is possible to do the action not only to someone or
something else, but also to oneself: in such cases, 'myself', 'yourself',
'yourselves', 'ourselves' are translated as 'me', 'you', 'us':
Mi lavas min.
I wash myself.
Vi flatas vin.
You flatter yourself.
Ni amuzis nin.
We amused ourselves.
2 In the above cases, there is no doubt about who the object is. But with li, ŝi,
ĝi and
ili, there is a doubt: li lavas lin means
he washes him, and we don't
know who 'him' refers to.
This problem is solved by the special reflexive pronoun si, (or
sin, when it is
the object.) 'Himself', 'herself', 'itself' and 'themselves' are all translated by
si(n):
Li vidis sin.
He saw himself.
Ŝi admiris sin.
She admired herself.
Ĝi lekis sin.
It licked itself.
Ili amuzis sin.

They amused themselves.
La viro diris al si.

The man said to himself.
La virino parolis al si.

The woman spoke to herself.
La hundo rigardis al si.

The dog looked at itself.
La infanoj legis al si.

The children read to themselves.
Note: When a verb is followed by 'myself', 'yourself', 'himself', etc., it is said

to be used reflexively, because the action done reflects back on the doer.
Sia
3 We saw that -a is added to the personal pronouns to translate 'my', 'your',
'our', etc.
-A may be added to the reflexive pronoun si to show that the object belongs to
the subject, and sia is translated by 'his', 'her', 'its', or 'their' depending on the
subject:
Li trinkis sian bieron kaj ŝi trinkis sian teon.

He drank his beer and she drank her
tea.
The first sian = his, because it refers to sian =

li; and the second her,because
it refers to ŝi.
It follows that if we say Li trinkis lian bieron, this would mean he drank
somebody else's beer, not his own.
Johano ne estis kontenta ĉar Georgo trinkis lian bieron.
Johano was not pleased because Georgo drank his (Johano's) beer.
(Georgo did the drinking, but it was
not his own beer)
Li diras ke lia hundo lavas sian vizagon.

He says that his dog is washing its
face.
sian = its,because it refers to

Here hundo.
Ili legis siajn librojn.
They were reading their books.
Note: The main thing to remember is that sia must not be used to directly
qualify a subject; it may only refer to it. For example, in the second example
it would be wrong to say Li diris, ke sia hundo …, because hundo is a
subject.
Suffixes
4 -
ig-
The suffix -igis used to form words which express the causing or bringing
about of the action or state indicated in the root or formation to which it is
attached. As an independent word, igi =
to cause.
kompleta complete komplet igi to (cause to be) complete
seka dry sek
igi to (cause to be) dry
pura clean pur
igi to clean, cleanse, purify
klara clear klarigi to explain, clarify, elucidate
nigra black nigrigi to blacken
ruĝa red ruĝ
igi to redden (make red)
blanka white blank igi to whiten
facila easy faciligi to make easy, facilitate
sana healthy san
igi to make well, heal
kun with kunigi to connect, unite, join together
sub under subigi to subdue, overwhelm
nul zero nul
igi to nullify, annul, cancel
Verbs which express an act that is

caused to something or someone are called
causative verbs. The suffix -igis used to form causative verbs from
non-causative verbs:
fali to fall fal
igi to fell (a tree, etc.), to drop
kuŝi to lie kuŝ igi to lay (cause to lie)
timi to fear timigi to frighten (cause to fear)
daŭri to go on daŭr igi to continue (cause to go on)
iri to go ir
igi
to propel (cause to go)
miri to marvel, be amazed mir igi to astonish (make one marvel)
veni to come ven igi to summon (cause to come)
In some cases, English uses the same verb for the non-causative and
-ig- for the latter:
causative senses, but note that in Esperanto we use
boli to boil bol
igi
to boil (cause to boil)
droni to drown (perish) dronigi to drown (kill by drowning)
bruli to burn (be on fire) brul
igi to burn (set on fire)
flosi to float flos
igi to float (cause to float)
Tiu viro parolas al si. Mi lavas min antaŭ mia matenmanĝo. Mi vidis lin hieraŭ.
Mi vidis min en la spegulo. Li ne flatis min, sed li flatis sin. La infanoj legis al
si kiam mi vidis ilin. Laslo ne estas kontenta ĉar lia patro trinkis lian lakton. La
patrino ne sciis, ĉu Mari trinkas ŝian lakton, aŭ la sian. Sed Mari diris al ŝi, ke ŝi
trinkas sian lakton. Tio kontentigis ŝian patrinon. Mi klarigis al mia frato, kiel
mi faris la laboron. Mi faris ĝin tiel por faciligi ĝin. La knabo kuŝigis sin sur la
lito. La knabinoj ludis per siaj ludiloj.
The teacher spoke to the class, but he did not amuse them. They amused
themselves. Johano says that his friend is drinking his beer (i.e. his own beer).
John says that his friend is drinking his beer (i.e. Johano's beer). I saw that the
children (had) finished their work. The child was playing with ( per) red ink,
and reddened his hands. He also reddened his clothes. Can you explain this to
me? Have you cleaned the floor? Dry your clothes and then ( poste) dress
yourself.
5 -
iĝ-
The suffix -iĝ- is used to form words indicating that the state expressed in
the root has come into being. As an independent word, iĝi =
to become.
From adjectives:
evidenta evident evident iĝi to become evident
malseka wet malsek iĝi
to become (get) wet
malpura dirty malpur iĝi
to become (get) dirty
pala pale pal
iĝi
to grow (turn) pale
plena full plen
iĝi to become full
From nouns, prepositions, affixes and adverbs:
amiko friend amik iĝi
to become friends
lumo light lumiĝi to become (grow) light
edzo husband edz
iĝi to marry (become a husband)
edzino wife edzin iĝi
to marry (become a wife)
kun with kuniĝi to unite, become joined
ano a member an
iĝi
to join (a society etc.)
From verbs:
sidi to sit sid
iĝi
to become seated, sit down
stari to stand star
iĝi
to get on one's feet, stand up
The suffix -iĝ- is used in particular with verbs that show that the action is
done
to something or someone,in order to show that the action is taking place
without affecting anyone or anything other than the subject:
naski to bear, give birth to naskiĝi to be born
eduki to educate (someone) edukiĝi to be educated
montri to show (something) montriĝi to appear, be shown
detrui to destroy (something) detruiĝi to be destroyed
komenci to begin (something) komenciĝi to be started
fini to finish (something) fin iĝi
to come to an end
renkonti to meet (someone) renkont iĝi
to come together
trovi to find (something) troviĝi to be found
6 -
ec-
The suffix -ec- is used to form abstract nouns expressing the quality
or characteristic of that indicated in the root, like the English '-ness',
'-hood', '-ship':
bona good bon eco
goodness
patrino mother patrineco
motherhood
amiko friend amik eco friendship
juna young juneco
youth, youthfulness
relativa relative relativeco relativity
granda great, large grand eco
greatness, magnitude, size
vera true vereco
truth
ebla possible ebl
eco possibility
bonkora kind bonkor eco
kindness
7 -
ist-
The suffix -ist- is used to denote one who is occupied, either professionally
or as a hobby, with the thing or matter named in the root:
tajpi to type tajp
isto typist
dento tooth dentisto dentist
arto art art
isto artist
instrui to teach instru isto
teacher
science science scienc isto
scientist
muziko music muzik isto
musician
labori to work labor isto worker; workman/woman
ĵurnalo newspaper ĵurnal isto journalist
8 -
ism-
The suffix -ism- denotes a doctrine, practice, or school of thought (like English
'-ism'):
katoliko a Catholic katolik
ismo Catholicism
kanibalo cannibal kanibalismo
cannibalism
sendependa independent sendepend ismo movement for independence
internacia international internaciismo
internationalism
Please
9 You already know how to use mi petas for
please, but this is often not
convenient at the beginning of a sentence. In this case, we use Bonvolu
followed by an infinitive:
Bonvolu veni ĉi tien. Please come here.
Bonvolu helpi min. please help me.
We also often use Bonvolu by itself when offering something to somebody,
inviting somebody to sit down, etc., i.e. where it is obvious what you want the
person to do.
Teksto
LA VIVO DE EINSTEIN
REVOLUCIISTO DE LA SCIENCO
La 14a de marto estas la datreveno de granda homo. Je ĉi tiu tago, en la jaro

1879, naskiĝis Albert Einstein. Li edukiĝis en München kaj en Aarau. En frua
juneco evidentiĝis lia genieco pri matematiko. Lia onklo tre simple klarigis al li
pri algebro: kaj la eta knabo, sen ia helpo, solvis tutan libron de algebraj
problemoj. Li eniris la universitaton de Zürich, kaj deziris fariĝi instruisto. Sed
fakte, en 1902, li fariĝis teknika fakulo en la svisa patentejo.
En 1903 li edziĝis kun slava fraŭlino: sed poste oni nuligis ĉi tiun geedziĝon,
kaj en 1916 li reedziĝis, kun sia kuzino Else. Unu filino naskiĝis al ili.
La junulo kiu revoluciigis la sciencan mondon

Dum sia libera tempo li konstante studis la misteron de la universo, kaj
doktoriĝis ĉe la universitato de Zürich. Fine, en la memorinda jaro 1905, li
verkis plurajn gravegajn artikolojn. La ĉefa el ili estis tiom originala, ke eĉ
grandaj sciencistoj ne povis kompreni ĝin. Nur en 1915 li kompletigis sian
Ĝeneralan Teorion pri Relativeco.
La grandeco de tiu teorio konsistis en tio ke ĝi radikale ŝanĝis niajn konceptojn

pri la leĝoj de la universo. Ni trovas ke la principoj de Newton kaj Eŭklido estas
nur oportunaĵoj, kaj ne reprezentas la realan veron! Ni devas, do, rekomenci de
la komenco; kaj longa laborado estas ankoraŭ necesa por plene esplori ĉiujn
eblecojn de tiu grandioza teorio.
Germanio forpelis sian grandan filon
De 1914 ĝis 1933 Einstein laboris en sia patrio Germanio. La registaro de Hitler
atakis lin ĉar li estis judo; do en 1933 li lasis Germanion kaj elmigris, unue al
Svislando, poste al Usono. Li loĝis en Princeton, kie li mortis je la 18a de aprilo
1955.
Einstein: humila, simpla homo
Krom sciencisto, Einstein estis ankaŭ bona muzikisto, per piano kaj violono. Li
havis, cetere, profundan religian senton. Persone, li estis homo simpla kaj
humila, de granda bonkoreco. Ĉiuj homoj ne nur respektis, sed amis lin. Li diris,
ke se li povus revivi sian vivon, li preferus esti simpla laboristo, ekzemple
tubisto. Politike, li estis socialisto kaj pacisto, kiu abomenis militon. Dum la
lastaj jaroj li malgajiĝis, ĉar li timis, ke liaj propraj eltrovoj kondukis al situacio,
en kiu la homoj povas detrui sin per atombomboj. Ĵurnalisto iam demandis al
Einstein: “Ĉu vi povas antaŭdiri, kiajn armilojn oni uzos en la tria
mondmilito?”. Li respondis: “Ne; sed mi ja povas antaŭdiri, kiajn armilojn oni
uzos en la kvara mondmilito: rokojn kaj bastonojn!”.
Kion vi diris al vi? Ili lavas sin ĉiumatene, ĉu ne? Einstein estis la plaj fama
matematikisto. Lia genieco pri matematiko evidentiĝis en frua juneco. Li estis
ankaŭ bona pianisto kaj violonisto, ĉu ne? Eble ie, iam, estos eĉ pli mirinda
matematikisto, kies nomon ni ankoraŭ ne scias. Ĉu vi opinias, ke la homaro
detruos sin per atombomboj? Einstein timis, ke tio povus okazi. Neniu povas
scii ĉion, sed ĉiu povas lerni, kaj tiel scii pli multe ol antaŭe. Bonvolu daŭrigi
vian laboron. La kato iris en la ĝardenon kaj timigis la birdojn. Hieraŭ mi forigis
grandan amason da paperoj de mia skribtablo, kaj bruligis ilin ĉiujn.
Moniko is reading her book. The children love their lessons, don't they?
The sun soon dried the clothes. You must always clean your teeth. He
completed his task yesterday morning, didn't he? Have you boiled the
water? Then please make the tea. I went out in(to) the rain, and got wet. My
brother was married in March, and my sister will be married in September.
Rikardo and Veroniko were married in June. I am a member of the society,
and my friend will join tomorrow. When was he born?
1 Einstein naskiĝis en majo 1879.

2 Kiel eta knabo li senhelpe solvis tutan libron de algebraj problemoj.
3 Li eniris la universistaton de Zürich pro fariĝi instruisto.
4 Li edziĝis dufoje, sed havis nur unu infanon.
5 Li verkis plurajn gravegajn artikolojn tri jarojn post sia unua edziĝo.
6 La Ĝenerala Teorio pri Relativeco ŝanĝis niajn konceptojn pri la leĝoj de la
universo.
7 Einstein laboris en Germanio ĝis 1939.
8 Li estis tre religia homo.
9 Li ludis neniun muzikan instrumenton.
10 Li mortis en Svislando en 1955.
Vortolisto
abomen/i to abhor, loathe

akcel/i to accelerate; mal/akcel/i to slow down
almenaŭ at least
al/parol/i to address, speak to
apart/e especially
apenaŭ hardly, scarcely
arm/il/o/j arms, weapons
atom/bomb/o atomic bomb
baston/o stick
ceter/e besides, moreover
ĉu? are you? is it? etc. (cf. ĉu ne?)
detru/i to destroy
diven/i to guess
en/lit/iĝ/i to go to/get into bed
esplor/i to investigate, explore
fak/o compartment, department, specialisation; fakulo specialist
far/iĝ/i to become
flat/ad/o flattery
fraŭl/in/o unmarried girl or woman, Miss
ĝust/e exactly, precisely
humil/a humble
imag/i to imagine
instig/i to prompt, spur, urge
jud/o Jew
kaĵol/e coaxingly
krom besides, apart from
kun/est/o 'being-with': company
kutim/ig/i to accustom
kuz/o cousin
leĝ/o law
memor/ig/il/o memento, souvenir
milit/o war
mister/o mystery
mort/i to die
najbar/o neighbour
nask/i to give birth to;nask/iĝ/i to be born
onkl/o uncle;onkl/in/o aunt
oportun/a convenient;oportun/aĵ/o/j things of convenience
pel/i to drive (cf. impel, exel etc.)
perfekt/a perfect
politik/o politics;politik/a political
profund/a deep, profound
reg/i to rule, govern, control; reg/ist/ar/o government
religi/o religion;religi/a religious
rest/ad/o stay
re/viv/i to relive
revoluci/o revolution (political)
supoz/ebl/e presumably
tim/i to fear, be afraid
trankvil/a calm, tranquil
tro/ig/i to exaggerate
tub/ist/o plumber
turism/o tourism
verk/i to compose, write (original work)
violon/o violin (note spelling)
voj/erar/i to lose ones way
Esprimoj:
angle-parolanta English-speaking
antaŭ ol before (when followed by an action)
ĉi-jare this year
devis jam must have already
ion tagon one day
pensu nur! just think!
por ke in order that
unu la alian one another, each other
HELPEMA SUGESTO
Iun vesperon de aŭtuno, Onklo Mateo promenis laŭ vojeto apud sia farmbieno.
Alproksimiĝante lokan fervojon, li surpriziĝis, ke du viroj staris inter la
rustiĝintaj reloj. Ili portis sufiĉe grandan sakon, kiu estis evidente peza. Onklo
Mateo haltis kaj, kaŝante sin iomete malantaŭ arbustoj, observis la nekonatojn.
El la sako ili tiris alian viron. Liaj brakoj kaj gamboj estis streĉe ligitaj per
ŝnuro, kaj lia buŝo estis ŝtopita per poŝtuko. Alia poŝtuko kovris liajn okulojn.
Sen iu ajn vorto, la du viroj kuŝigis la alian sur la relojn, kaj komencis ligi lin
tien. Vane la tria viro tordis sin meze de siaj ligiloj.
“Kiom stranga afero!”, pensis Onklo Mateo, dum li rigardis la agojn de la du

viroj. Fine, li ne povis atendi pli longe. Li stariĝis kaj, alproksimiĝante la
nivelpaseon, ekkriis al la paro jene: “Ho, tie! Mi ne scias, kion vi intencas fari,
tamen mi devas informi vin, ke, kiel ĉiu en la ĉirkaŭaĵo bone komprenas, oni
jam delonge forlasis ĉi tiun fervojon!”
promen/i to take a walk
al/proksim/iĝ/int/e having come near to
fer/voj/o
railroad
supriz/iĝ/i to become surprised
rust/iĝ/ant/a becoming rusty
rel/o
rail
pez/a
heavy
kaŝ/ant/e hiding
iom/et/e somewhat
arbust/o
bush
ne/kon/at/o an unknown person
tir/i
to pull
streĉ/e
tightly
lig/it/a
having been tied up
ŝnur/o
a rope
ŝtop/it/a
having been plugged up
poŝ/tuk/o a handkerchief
iu ajn
any whatsoever
kuŝ/ig/i
to make (someone) lie down
lig/i
to tie up
van/e in vain
tord/i
to twist
mez/e de in the middle of
lig/il/o
instrument for tying; bonds
ag/o
action
star/iĝ/i to stand up
nivel/pase/o grade crossing
par/o a pair
jen/e as follows
ĉirkaŭ/aĵ/o neighbourhood
for/las/i to leave behind, to abandon
MISKOMPRENO EN LA METROVAGONO
Iun tagon dum la pasinta vintro mia kara onklo Mateo devis veturi al Parizo pro
siaj aferoj. Kompreneble, li ne vojaĝis per aŭto, sed per trajno.
Alveninte la urbon, Onklo Mateo prenis la faman parizan metroon, ĉar la stratoj
de la franca ĉefurbo estas ĉiam plenaj per veturiloj. Ne plaĉis al mia onklo la
vagonaroj de ĉi tiu subgrunda fervojo, sed ili ja estis rapidaj.
Dum la veturado, Onklo Mateo, ĉirkaŭrigardante, rimarkis la urbanojn kun

interesiĝo. Fronte al li staris bone vestita viro, evidente ne malriĉa. Ĉi tiu viro
kaŝis sin malantaŭ ĵurnalo, rigardante neniun.
Post kelkaj minutoj, la trajno haltis ĉe stacio kaj la bone vestita viro eliris.
Precize antaŭ la pordoj fermiĝus, Onklo Mateo rimarkis ganton sur la planko de
la vagono. Ĝi estis bela ganto el mola ledo.
“Ho tie!” ekkriis Onklo Mateo al la elirinta sinjoro. “Vian ganton vi forgesis!”
Sed la eminentulo ne aŭdis mian onklon, atinginte la rulŝtuparon. Ne sciante,

kion fari alie, Onklo Mateo forte ĵetis la luksan ganton el la vagono sur la kajon.
Tuj poste, la pordo sible fermiĝis kaj la trajno ekiris.
Onklo Mateo ridetis, supozante, ke li bone faris. Tiam li rimarkis, ke viro ĉe la

alia flanko de la pordoj lin rigardis. Ĉi tiu viro ŝajnis malkontenta.
“Kion do vi rigardas?” demandis Onklo Mateo al la nekonato. “Kion vi volas”
“Mi nur volus scii”, respondis la viro, “kial vi ĵetis mian ganton for de la
trajno?”
metro/o metro
afer/oj
business
ĉef/urb/o capital city
vagon/ar/o train
kaŝ/i to hide
ferm/iĝ/us would become closes
staci/o
station
gant/o glove
plank/o
floor
mol/a
soft
led/o
leather
eminent/ul/o distinguished man
aŭd/i
to hear
ating/int/e having reached
rul/ŝtup/ar/o escalator
sci/ant/e knowing
ali/e
otherwise
luks/a
luxurious
kaj/o station platform
rid/et/i
to smile
ne/kon/at/o unknown person
for away
LESSON 11
Active participles
1 You have seen that a noun can be made into an adjective by simply changing
the ending -o to -a:
floro flower flor

a floral
However, if we wish to give some idea of action to the simple describing

word, we use the fuller ending
-anta:
floranta flowering, flourishing
Floranta is the active present participle of the verb

flori to flower, flourish. It is
active and present because it describes what something is doing at the present
time.
Note that it still remains an adjective describing a noun, although it differs from
an ordinary adjective in that it also suggests action.
The active past participle has the ending -inta, which means 'having done (in
the past)' whatever action is indicated in the root:
fermanta closing
ferminta having closed
fermonta going to close
fali
to fall.
falanta falling
falinta fallen
falonta going to fall
The perfect tenses

1 In order to emphasise that an action is finished and complete, we use
in English the past participle with 'have'/'has'/'had' to show the time. In
Esperanto, we also use the past participle, but we use estas/estis/estos to
show the time. These 'compound' tenses (formed with the verb esti and a
participle ending in -inta) are called
perfect tenses, as follows:
(i) The present perfect tense:
mi estas falinta I have fallen
vi estas falinta you have fallen
li estas falinta he has fallen
ŝi estas falinta she has fallen
ĝi estas falinta it has fallen
ni estas falintaj we have fallen
vi estas falintaj you (plural) have fallen
ili estas falintaj they have fallen
This tense is, in fact, little used, except for emphasis, as we prefer to use the
simple past tense in -is.
(ii) The past perfect (pluperfect) tense:
mi estis falinta I had fallen
vi estis falinta you had fallen
li estis falinta he had fallen
ŝi estis falinta she had fallen
ĝi estis falinta it had fallen
ni estis falintaj we had fallen
vi estis falintaj you (plural) had fallen
ili estis falintaj they had fallen
(iii) The future perfect tense:

mi estos falinta I will have fallen
vi estos falinta you will have fallen
li estos falinta he will have fallen
ŝi estos falinta she will have fallen
ĝi estos falinta it will have fallen
ni estos falintaj we will have fallen
vi estos falintaj you (plural) will have fallen
ili estos falintaj they will have fallen
Note 1 In such sentences, 'have' is never translated by

havi, which means 'to
have' in the sense of 'to possess'.
Mi estas falinta = lit. I am having-fallen: I have fallen.
2 -j if the subject is plural
The participle, like an adjective, takes (ni estas
falintaj).
3 -onta
There is also a third participle in Esperanto, not found in English. This is used
to describe an action which has not yet started but is on the point of starting,
and it gives the idea of 'about to' or 'going to':
La viro ironta en la domon estas mia edzo.
The man about to go into the house is my husband.
La arbo estis falonta.
The tree was about to fall.
La fantomo estas aperonta.
The ghost is about to appear.
Mi venos en la venonta vintro.
I shall come in the coming winter (about-to-come winter).
Estonta tempo.
Future time (about-to-be time).
Mi vidis la kurantan knabon. La maljuna viro sidis kaj rigardis la pasantajn

homojn. La knabino rigardis la falintan arbon. La politikisto alparolis la
ĉeestantajn homojn. La enlitiĝantaj infanoj diris “Bonan nokton” al siaj
gepatroj. La viroj foriris de la falonta arbo. Mi esperas, ke la vetero estas
varmiĝonta. Mi estis aŭdinta la informon. Je la dua horo Andreas estos fininta
sian tagmanĝon. Mi estas lerninta multon el ĉi tiu libro. Ili estis ĝuintaj la
feriojn. Marie estas kreskinta multe dum la jaro. Kiam vi venos, mi estos
preparinta la tagmanĝon. Miaj gepatroj estis vizitintaj min dum la antaŭa tago.
(
Note: Use compound verbs where possible.)
I have bought a new jacket. At three o'clock he will have finished the task. At
half past seven I was about to pack my clothes. I had long ( longe) admired
that writer (verk-). I was going to inform him about that, but I forgot. She will
have decided that before tomorrow. I had announced it when he came in. The
show is going to last two hours.
Participle-nouns
4 -o in place of
The participles can take the ending -a, and such
nouns indicate a person performing the action (English '-er', '-or'):
ami to love amanto lover
detrui to destroy anto destroyer
detru
helpi to help anto helper
help
komenci to begin komenc anto beginner
krei to create anto creator
kre
legi to read anto reader
leg
loĝi to live, dwell anto dweller, inhabitant
loĝ
protekti to protect anto protector
protekt
okupi to occupy okupanto occupier, occupant
venki to conquer venkanto conqueror, victor
vendi to sell vendanto seller, vendor
Note also that the past and future participles can take the ending
-o:
posedi to possess into one who has possessed,
posed
ex-owner
korespondi to correspond korespond
into one who has
corresponded,
ex-correspondent
konduki to conduct konduk ne who is going to
onto o
conduct, conductor
vojaĝi to travel onto one who is going to travel
vojaĝ
Comparison
5 Ju…des…
The expression 'the (more/less) ... the (more/less)', used in the
comparison between two acts or states, is translated by
ju (pli/ malpli)
… des (pli/malpli):
Ju pli vi rigardos ĝin, des pli vi ŝatos ĝin.
The more you look at it, the more you will like it.
Ju pli rapide, des pli bone.
The quicker, the better.
Ju pli mi legas ĝin, des malpli mi komprenas ĝin.
The more I read it, the less I understand it.
Ju malpli mi laboras, des malpli mi volas labori.
The less I work, the less I want to work.
Occasionally des pli is used in the sense 'all the more',
'so much the more':
Mi kuris des pli rapide.
I ran all the quicker.
Des pli bone.
So much the better.
Any, -ever
6 Ajn
The word ajn is used to give a generalising sense to the expression.
Placed after a correlative beginning with k-, it corresponds to the
English '-ever:'
kiu ajn whoever, whichever kie ajn

wherever
kio ajn whatever kiam ajn whenever
kia ajn whatever kind of kiom ajn
however much
Li atendu, kiu ajn li estos.

Let him wait, whoever he is.
Kion ajn vi trovas, vi rajtas reteni.
Whatever you find, you may keep.
Mi iros, kia ajn estos la vetero.
I shall go whatever the weather is like.
Li sidas, kie ajn li volas.
He sits wherever he wants.
Kiam ajn li venos, li estos bonvena.
Whenever he comes, he will be welcome.
When ajn is used with a correlative beginning with
i-, it is usually
translated by any (at all, whatever):
iu ajn any(one) ie ajn
anywhere
io ajn anything iam ajn anytime
ia ajn any kind of iom ajn any amount
Mi ne konis iun ajn en la ĉambro.

I did not know anyone (at all) in the room.
Donu al mi ion ajn por trinki.
Give me anything (at all) to drink.
Mi estos preta iri en is ajn vetero.
I am ready to go in any kind of weather.
Ŝi povas dormi ie ajn.
She can sleep anywhere.
Suffix/prefix
7 -il-
The suffix -il- is used to denote the instrument by which the action
expressed by the 'root' is carried out:
tranĉi to cut tranĉilo knife
ŝlosi to lock ŝlos
ilo key
kombi to comb komb ilo
a comb
boligas boils boligilo boiler, kettle
kuiri to cook kuir
ilo
cooking utensil
flugi to fly flug
ilo
wing
aviado aviation aviadilo
aircraft, plane
8 ek-
ek- is used to denote the beginning of an action, or to show that it is just
The prefix
momentary:
vidi to see ekvidi to catch sight of
iri
to go ekiri
to set off, start
dormi to sleep ekdormi to fall asleep
bruli to burn, be on fire ekbruli to catch fire
posedi to possess ekposedi to take possession of
flugi to fly ekflugi to take flight
brili to shine ekbrili
to flash
rigardi to look (at) ekrigardi to glance (at)
scii to know ekscii
to get to know, find out
Per niaj flugantaj aŭtobusoj vi atingos kiun ajn parton de la mondo. Ni aranĝos viajn
eksterlandajn feriojn en la venonta somero. Ĉu vi estas aĉetonta meblaron? Ju pli
longe vi rigardos iun ajn meblon el nia fabriko, des pli multe vi ŝatos ĝin. Ĉu vi havas
elektran gladilon? Ĉu vi havas elektran lavmaŝinon? En kiu ĉambro estas via
kuirforno? Ĉu via kuirforno estas elektra? Nia komerco estas kreskinta el unu simpla
butiko. Ni staros ĉiam je via servo en venontaj jaroj, kie en la pasintaj. Ju pli multe vi
uzos niajn servojn, des pli multe da mono vi ŝparos. Ju pli rapide vi veturos, des pli
bone. Baldaŭ ni ekposedos novan domon. Ni ekiris frue por atingi la butikon.
The plane has flown northwards. Our business is growing very quickly. It has
grown from a small shop. We are at your service as in past years. I have seen your
store. We had already bought our furniture. He was about to travel to Germany.
She set off early. What will you do in the coming winter? The more I look at it,
the less I like it. Where is the key? Do you have (possess) a knife? I haven't got a
comb. He passed in front of the woman without a glance.
PRAKTIKO 11.6 Complete the following sentences by filling in the missing endings.
Endings can be one, two or three letters, but there is only one correct ending in each
case:
Hieraŭ ni ekvetur__ al Italio por ni__ ferioj.

Mi vizitis butik__ por aĉet__ jup__, sed vid__bel__ rob__ kiu tre plaĉ__ al mi.
Help__ mi__, mi petas. Bonvol__ ne forir__!
Kiam mi iris en la kuirej__ mi vid__ mi__ du fratin__.
Rigardu ti__ falint__ arb__!
ANEKDOTOJ PRI FAMAJ HOMOJ
En la nuna kaj sekvaj lecionoj ni proponas legadon de anekdotoj pri famaj homoj.
Kiam oni komencas legi tekstojn en lernata lingvo povas okazi ke foje la lernanto ne
tute komprenas iun esprimon, iun frazon, ktp. Ni rekomendas ke vi penu kompreni la
tekston, poste daŭrigu la studadon pri la sekva lecionoj kaj poste vi revenu al la
teksto kaj tiam vi verŝajne komprenos ĝin pli bone.
ALEKSANDRO LA GRANDA
reĝo (356-323 aK)
Aleksandro la Granda iam mallaŭdis piraton pro ties malhonesta metio. Sed la
pirato nur ekridetis pri lia admono kaj diris:
– Jes, estas vero, mi estas pirato, sed nur ĉar mi havas unu solan ŝipon. Se mi
havus tutan floton, mi certe estus konkeranto.
mal/laŭd/is blame;
mal/honest/a dishonest
meti/o job
ek/rid/et/i begin to smile
admon/o admonition
ĉar because
sol/a only, alone
ŝip/o ship
tut/a whole
flot/o fleet
konker/ant/o conqueror
ALBERT EINSTEIN aŭ EJNŜTEJNO

fizikisto (1879-1955)
La fama Ejnŝtejno iam diris:

– La homoj estas ridindaj kreaĵoj. Se vi diras al ili, ke en la universo estas sume
987 654 321 steloj, ili kredas tion sen la plej granda dubo. Sed se vi sur ĵus farbitan
benkon metas tabuleton kun la vortoj “Atentu! Ĵus farbite!”, multaj unue devas sidiĝi
sur ĝin antaŭ ol ili ekkredas.
rid/ind/a ridiculous
kre/aĵ/o creature
sum/e all in all
stel/oj stars
dub/o doubt
farb/it/a painted
benk/o bench
tabul/et/o a little board
atent/u be carefull
ek/kredi begin to believe
Dum la jaroj 1911-1912, kiam Ejnŝtejno instruis en la Instituto por fiziko ĉe la praga
germana universitato, li havis en la laboratorio serviston Blaustein.
Ĉi tiu servisto estis drinkema kaj Ejnŝtejno, por protekti kontraŭ Blaustein la
solan botelon da likvoro, kiun li havis kaŝitan en la angulo de la laboratoria ŝranko
por eventuala neatendita vizitanto, surgluis sur ĝin avertan slipeton kun la vortoj
“Atentu! Danĝera por la okuloj! Einstein.”
Tamen iun tagon sinjoro Ejnŝtejno trovis la botelon nur duonplena kaj sur la
slipeto estis alskribite: “Prenu tion la diablo, unu okulon mi riskas. Blaustein.”
serv/ist/o servant
drink/em/a someone who drinks too much alcohol
kaŝ/it/a hidden
angul/o corner
ŝrank/o cupboard
ne/atend/it/a unexpected
vizit/ant/o visitor
sur/glu/is to glue something on something else
avert/a warning
slip/et/o a little slip
du/on/plen/a half full
al/skrib/it/e written
pren/u take
diabl/o devil
risk/i risk
En unu rakonto oni diras pri la maniero de Ejnŝtejno ripozi. Ĝi estas fakto kaj rilatas
vere al profesoro Albert Einstein, kaj ne al lia kuzo Alfred, kiu estis muzikologo
tutmonde fama.
En la 1930aj jaroj Ejnŝtejno kun sia edzino loĝis en iu hotelo de Palm Springs.
Iun tagon vizitis lin tie iu grava homo. La vizitanto trinketis kun la sciencisto teon kaj
ili estis en vigla debato, kiam enpaŝis la edzino de Einstein kaj atentigis sian edzon,
ke li nur havas gravan laboron. La gasto foriris, kaj ĉar la hotelo estis sur frekventata
loko, li sidiĝis en la halo de la hotelo kaj observis la ĉirkaŭaĵon.
Oni certe povas imagi al si lian ekmiron, kiam post nelonge Einstein enpaŝis la
halon, kie ĝuste tiam estis koncertanta la hotela triopo, alsidiĝis kaj poste dum plena
horo koncertis kvaropo.
Kiel konate, tio estis maniero ripozi kiun la profesoro ŝatis.
rakont/o story
manier/o manner, way
tut/mond/e in the whole world
atent/ig/i make someone be carefull
for/ir/i to go away
trink/et/i to drink little
vigl/a lively
en/paŝ/i pass in, enter
ĉirkaŭ/aĵ/o surrounding
ek/mir/o admiration
ne/long/e not for a long time
NIKOLAJ VASILJEVIĈ GOGOL

verkisto (1809-1852)
La fama rusa romanverkisto Gogol estis foje grave malsana. Kiam lia stato jem
pliboniĝis ĝis tioma grado ke estis permesate al li ricevi vizitojn, unu el liaj amikoj
demandis:
– Nun vi jam estas, mi esperas, ekster danĝero, ĉu ne vere?
La majstro sur la lito nur ĝemis:
– Ne.
– Laŭ kio vi supozas tion? –demandis lia amiko.
– Sed nur tiel, kara mia… Estas malbone. La danĝero daŭre minacas. La
kuracisto volas ankoraŭfoje veni al mi.
roman/verk/ist/o novelist
mal/san/a ill
pli/bon/iĝ/i to become better
ricev/i receive
supoz/i supose, allege
minac/i threaten
daŭr/e continued
ankoraŭ/foj/e again
FREDERYK CHOPIN
pianisto kaj komponisto (1810-1849)
En muzikhalo sonas koncerto por piano kaj orkestro. Subite damo en la

publiko, kiu ne aĉetis programbultenon, demandas al sia najbarino:
– Tio estas Chopin, ĉu vere?
– Ne parolu tiajn aferojn, tiu ja mortis antaŭ longe.
dam/o lady
muzik/hal/o music hall
subit/e suddenly
program/bulten/o program bulletin
Je la insistado de siaj admirantoj F. Chopin veturis en Anglion kaj koncertis tie.

En iu koncerto li estis reprezentanta unu el siaj plej belaj sonatoj. La ĉeestanta
reĝino-patrino Victoria, kiu ne aŭdis bone iujn mallaŭte ludatajn partojn, leviĝis en
sia brakseĝo kaj tute silente alŝovis ĝin pli proksimen al la artisto. Kiam ŝi denove
sidiĝis, je la indiko de la ceremoniestro alkuris kvar lakeoj kaj je la miro de la
surprizita virtuozo forŝovis meze de la ludado la pianon iom pli malproksimen, ĉar
laŭ la kortega regularo simpla mortonto devas foresti de iu ajn ano de la reĝa familio
minimume kvin paŝojn.
Al la artisto restis nenio alia ol rekomenci la jam ekluditan sonaton kaj la
maljuna damo perdis la deziratan ĝuon, sed la kortega etiketo restis respektita!
insist/ad/o long insistence
koncert/i to give a concert

vetur/i go
mal/laŭt/e quiet
for/ŝov/i to put away
kort/eg/a courtly
regul/ar/o rules
mort/ont/o someone who will die, a mortal
for/est/i to be away
ek/lud/it/a from ek/lud/i begin to play
etiket/o label
ABRAHAM LINCOLN
prezidento (1809-1965)
Oni foje demandis al la usona prezidento Abraham Lincoln, kiun li konsideras

amiko. Lincoln enpensiĝis kaj poste diris:
– Mia amiko estas homo, kiu havas la samajn malamikojn kiel mi.
en/pens/iĝ/i to begin to think

post/e afterwards
mal/amik/o enemy
Abraham Lincoln foje aŭdis, kiel iu eksterlanda diplomato laŭdegas sian

landon.
– Estas bele, se politikisto estas fiera pri sia patrio –diris Lincoln–, sed eĉ pli
bele estas, se la patrio povas esti fiera pri siaj politikistoj.
ekster/land/a foreigner
laŭd/eg/i to praise effusively
fier/a proud
politik/ist/o politician
ALMANZORO
kalifo (938-1002)
La araba kalifo Almanzoro, kiu regis la kaliflandon Kordovon, foje parolis al la

popolo de sur la balkono de sia palaco, kaj fanfaronis pri tio, kiom bone li regas:
– Ekde kiam mi estas sur la trono, ankaŭ pesto malaperis el nia lando.
Je tio ekaŭdiĝis voĉo el la popolamaso:
– La ĉiopova Dio ne estas tiom senkompata, ke li sendu sur nin samtempe
peston kaj vin!
fanfaron/i boast
ek/aŭd/iĝ/i to begin to be heard
hom/amas/o mass of people
ĉio/pov/a allmighty
sen/kompat/a without compassion
sam/temp/e at the same time
JEAN BAPTISTE POQUELIN - MOLIÈRE

dramverkisto (1622-1673)
En sia komedio Tartuffe Moliero kreis senmortan tipon de hipokritulo kaj

trompisto. La teatraĵo jam estis preparita por prezentado, sed en la lasta momento
antaŭ la levo de la kurteno Moliero ricevis dekreton, per kiu la pariza policestro
Lemoignon malpermesas la teatraĵon. Li faris tion, ĉar li sentis, ke Tartuffe estas la
satira bildo de lia persono. Kiam oni enmanigis al Moliero la malpermeson, li
furioziĝis, sed provizore li povis fari nenion alian ol obei. Post mallonga tempo li
trankviliĝis, elpaŝis antaŭ la kurtenon kaj kun rideto anoncis al la publiko:
– La teatraĵon Tartuffe oni ĵus malpermesis. La sinjoro policestro Lemoignon
ne deziras ke ĝi estu prezentata.
La publiko komprenis la aferon kaj Lemoignon ridindigis sin des pli multe.
sen/mort/a immortal
tromp/ist/o cheater
prepar/it/a ready
lev/o from levi to put up
kurten/o courtain
polic/estr/o chief of police
mal/permes/i forbid
furioz/iĝ/i to become furious
provizor/e temporarily
trankvil/iĝ/i get calm
rid/ind/ig/i to make someone or something ridiculous
Al Moliero unu el liaj amikoj rekomendis kuraciston. Kiam la amiko demandis,

kiom kontenta li estas pri la kuracisto, Moliero respondis:
– Li estas eminenta homo, ni bonege komprenas unu la alian. Kiam mi estas
malsana, li preskribas al mi kuracilojn, mi saniĝas sen preni ilin kaj tiel regas inter ni
enviinda harmonio.
rekomend/i recommend
kurac/ist/o doctor
kontent/a satisfied
bon/eg/e very well
mal/san/a ill
preskrib/i prescribe
kurac/il/o medicine
san/iĝ/i to become healthy
LESSON 12
Verbs preceding their subjects
1 When the verb precedes its subject in English, we use the word
'there' or 'it' to introduce or draw attention to the subject. Neither of
these words is translated in Esperanto.
Estas bildo sur la muro.
There is a picture on the wall.
Estis multaj hundoj en la parko.
There were many dogs in the park.
Estos pli multaj viroj ol virinoj tie.
There will be more men than women there.
his use of 'there' should not be confused with tie, which means there in
Note: T
the sense of in that place.
Estas mi.
It is I.
Estis Lusi, ne Luka, en la ĝardeno.
It was Lusi, not Luka, in the garden.
Estos lundo morgaŭ.
It will be Monday tomorrow.
Note: T
his use of 'it' should not be confused with ĝi, which stands in place
of a noun.
The introductory 'It'
2 As shown above, the word 'it' is translated only when it represents
some definite noun. In the following sentences, 'it' introduces and is equal to
the part beginning with 'that' or with an infinitive:
Estas vere, ke vi estas frua. = Ke vi estas frua estas vere.
It is true that you are early. That you are early is true.
(It = That you are early)
Plaĉis al ŝi, ke vi povis resti. = Ke vi povis resti plaĉis al ŝi.

It pleased her that you were That you
were able able to stay. pleased
her.
(It = That you were able to stay)
Note that because the 'it' is not translated, what is an adjective in English (It is
true; It is not possible) becomes an adverb in Esperanto
(Estas vere; Ne estas
eble).
Myself, himself, etc.
3 Mem
The word mem is used to throw emphasis on the noun or pronoun it follows:
Mi mem ne estas surda.
I myself am not deaf.
Li mem ne povas iri.
He himself cannot go.
Mi renkontis la reĝinon mem.
I met the queen herself.
La kato mem rifuzis trinki ĝin.
The cat itself refused to drink it.
Ni mem neniam aŭskultas la radion.
We ourselves never listen to the radio.
Ŝi parolis al la viroj mem.
She spoke to the men themselves.
Note that although mem is translated by myself, himself, ourselves,
themselves, etc., it is in no way reflexive and should not be confused with
si. In fact, it is often used with the reflexive pronoun to give added
emphasis, though this is not translated in English:
Li razas sin mem.
He shaves himself (no one else does it).
Mem is also used as a prefix to show that a condition is independent by
itself without outside help:
memevidenta self-evident (without further explanation).
meminstruita self-taught (without the aid of a teacher).
memstara independent (by itself without support).
Word-building
4 You have seen how words may be changed or built up in various ways:
(a) by changing the grammatical ending:
loko place, locality a local
lok
(b) by putting a prefix before the root
*
bona good malbona
bad
(c) by adding a suffix between the root and the grammatical ending:
manĝi to eat manĝ
aĵo
food
(d) by using a preposition as a prefix:
iri to go transiri
to go across (to cross)
root is that part of a word which does not change, and to which prefixes,
*The
suffixes and grammatical endings are attached.
You may also have noticed for yourself how we can put two roots together
to make a compound word. In this case the main word stands at the end:
libroŝranko (ŝranko por libroj) bookcase
dormoĉambro (ĉambro por dormi) bedroom
The ending -o is usually omitted from the first root, provided the resulting
group of consonants is easy to pronounce:
horsignalo (signalo de la horo) time signal
semajnfino (fino de la semajno) weekend
A number of useful words can be made from sama (

same) by
sam- as a prefix:
using
samtempe at the same time
sammaniere in the same way
samlandano fellow countryman
samklasano classmate
Estas vere, ke nia komerco rapide kreskas. Necesas, ke ni tuj iru tien. Estas eble,
ke li estas surda. Nur li mem scias tion. Estas vere, ke esperanto estas pli simpla
ol aliaj lingvoj. Sed eĉ esperanto ne lernos sin mem; oni devas labori por lerni
ĝin! Ŝajnas al mi, ke tio estas memevidenta. Estas danĝere transiri la straton ne
rigardinte ambaŭflanken. Estas pli facile konsili ol akcepti konsilon. Ne
oportunas al mi fari tiun taskon nun; vi mem devas fari ĝin.
There are a lot of trees in the park. It was I who said that. I myself met the
queen. I met the queen herself. It is quite possible that he will not be able to
come. It was late: I got out of bed quickly and got dressed (dressed myself).
The quicker (more quickly) he ran, the sooner he arrived. It is obvious that he
himself cannot go. There are two pictures on the wall of my room. The more
I see them, the less I like them.
PRAKTIKO 12.3
From the roots ban-, ĉambr-, ĉarm-, ĉeval-, erar-, land-, manĝ-, nov-,
patr-, trov-, ven-, make one word each for the following:
1 to arrive 11 old
2 bathroom 12 to return
3 charm 13 something found
4 dining-room 14 stable
5 error 15 suite of rooms
6 fatherland 16 worth finding
7 foal 17 charmingly
8 to make a mistake 18 bathing place
9 food 19 mare
10 news 20 novice
5 Kaj…kaj…,aŭ…aŭ…,nek…nek…
The words kaj, aŭ and nek are used in pairs as follows:
kaj…kaj…=
both…and…
Ŝi estas kaj bela kaj bona.
She is both beautiful and good.
aŭ…aŭ…= either…or…
Aŭ pluvos aŭ neĝos.
It will either rain or snow.
nek…nek…= neither…nor…
Li estos nek riĉa nek malriĉa.
He is neither rich nor poor.
Jen…jen…
The word jen is also repeated to give the meaning
now…now…
(sometimes…sometimes…)
Mi vizitas jen teatron jen kinejon.
I visit sometimes a theatre, sometimes
a cinema.
Ĉu…ĉu…
By analogy, the word ĉu is repeated to give the meaning
whether…or…
Ĉu knabo, ĉu knabino, la infano estos bonvena.
Whether a boy or girl, the child will be welcome.
Ĉu…aŭ (the second
But perhaps it is more usual to find ĉu being understood).
Mi ne scias, ĉu iri aŭ (ĉu) resti.
I do not know w hether to go or (whether) to stay.
Suffixes and prefixes
6 -estr-
The suffix -estr- is used to denote the
person in charge. It is much used as
an independent word to translate boss.
lernejo school lernej
estro
headmaster
urbo town urbestro
mayor
ŝtato state ŝtat
estro
head of state
imperio empire imperiestro emperor
7 -em-
The suffix -emis used to denote a disposition, inclination or proneness to
do the thing which is expressed in the root. Emi is much used as an
independent word to translate to be inclined to.
paroli to speak, talk parol
ema talkative
ludi to play lud
ema playful
labori to work labor
ema diligent
batali to fight batal
ema pugnacious
kvereli to quarrel kverelema quarrelsome
plendi to complain plendema querulous, complaining
ŝpari to save (up) ŝpar
ema thrifty
suspekti to suspect suspektema suspicious (by nature)
timi to fear, be afraid tim
ema timid
8 fuŝ-
Fuŝi =
to spoil, botch, make a mess of, bungle, (either intentionally or
through lack of attention or stupidity)
Vi certe fuŝos plurajn el ili.
You will certainly spoil (make a mess of) several of them.
Li fuŝis ĉion.
He bungled everything.
fuŝulo
a bungler.
Fuŝ- is used as a prefix with this meaning: fuŝ
Note: fotografisto a bungling
photographer.
9 dis-
The prefix dis- expresses dispersal or separation:
sendi to send dissendi to distribute, circulate
ŝiri to tear disŝiri to tear to shreds
fail to fall disfali to fall to pieces
bati to beat disbati to dash to pieces
10 bo-
The prefix bo- is used to denote relationship by marriage, i.e. 'in-law'
patro father bopatro father-in-law
patrino mother bopatrino mother-in-law
frato brother bofrato brother-in-law
fratino sister bofratino sister-in-law
filo son bofilo
son-in-law
filino daughter bofilino
daughter-in-law
parenco relative boparencoj 'in-laws'

(relatives by marriage)
Note also: bogepatroj parents-in-law.
ANEKDTOJ PRI FAMAJ HOMOJ
ANDRÉ AMPÈRE
fizikisto kaj matematikisto (1775-1836)
Iu volis kolerigi la gloran matematikiston Ampère kaj serioze demandis al

li, kiom estas trioble kvar. La sciencisto trankvile respondis:
– Se ni al la rezulto aldonas ankaŭ vian personon, ĝi estas 120.
koler/ig/i to make someone angry

al/don/i to add
HONORÉ DE BALZAC aŭ BALZAKO

verkisto /1799-1850)
Balzako ŝategis kafon. El tri diversaj vendejoj li alportadis por si

deversajn specojn de ĝi. Ĉi tiu trinkaĵo, kiun li mem tre zorgeme preparis,
onidire havis tute fabelan guston.
Elektitaj amikoj de tempo al tempo akompanis la verkiston ĉe
kaf-aĉetado. Kiam foje iu elinter ili ekveis pri la longeco de la paŝado, Balzako
diris al li:
– Mia kafo valoras unu paron de laciĝintaj piedoj!
Kaj la kunulo verŝajne konsentis kun li, ĉar li diris neniun vorton plu.
kaf/o coffee
vend/ej/o shop
spec/o kind
trink/aĵ/o a drink
zorg/em/e carefully
prepar/i to prepare
oni/dir/e according to what people say
fabel/a fabulous
kaf/aĉet/ad/o the action of buying coffee
foj/e sometimes
el/inter from among
ek/ve/i to complain
paŝ/ad/o the walking
lac/iĝ/int/a tired
kun/ul/o companion
ver/ŝajn/e likely
konsent/i to agree
En alia okazo Balzako kun amiko intencis verki teatraĵon. El la teatraĵo

estis ankoraŭ verkita eĉ ne unu sola linio, sed Balzako jam elkalkulados la
tantiemojn, kiujn li de la teatraĵo atendis.
– Ni certe povas kalkuli pri cent kvindek prezentaĵoj kun po meznombre
kvin mil frankoj por la enirbiletoj. El tio ni ricevos dek procentojn, alivorte,
okdek mil. Sed tio ne estas ĉio. Nur niaj libroj alportos pluajn kvin milojn. Kaj
krom tio la honorario por la libro, de kiu vendiĝos minimume tridek mil
ekzempleroj por tri frankoj.
Lia amiko aŭskultis tion atente kaj senvorte, sed nun li ekkuraĝis aŭdiĝi:
– Ĉi tio estas grandioza! Ĉi tio estas bonegaj antaŭvidoj! Sed ĉu vi ne
donus al mi intertempe tri frankojn da antaŭpago…?
el/kalkul/i to guess
tantiem/o participation
mez/nombr/e in the average number
frank/oj francs, an ancient unit of money in France and other
countries
en/ir/bilet/o a ticket
ali/vort/e in other words
al/port/i to give to someone
plu/a additional
honorari/o a honorary
vend/iĝ/i to be sold
minimum/e at least
atent/e with attention
sen/vort/e without words
ek/kuraĝ/i bo begin to have courage
aŭd/iĝ/i to be heart
grandioz/a gretat
antaŭ/vid/o foresight
inter/temp/e meanwhile
antaŭ/pag/o prepayment
Iam en malforta momento, Balzako decidis, ke li ĝojigos sian plej ŝatatan

amikinon. Li pensis, ke sufiĉos sprita komplimento, do li gvidis ŝin antaŭ sian
domon kaj teatrece diris:
– Mia plej kara, sur ĉi tiun domon mi per grandaj literoj skribigos vian
nomon!
Sed al la damo ĉi tiu komplimento ne sufiĉis. Ŝi atendis pli multe, do ŝi
respondis kun eta sopirĝemo:
– Por ke mi estu sincera, majstro, se vi fakte volas ĝojigi min, ne skribigu
per grandaj literoj mian nomon sur vian domon, sed prefere transskribigu per
tute malgrandaj literoj vian domon al mia nomo…
mal/fort/a weak
ĝoj/ig/i to make someone happy
ŝat/at/a appreciated, favourite
sufiĉ/i to be enough
sprit/a witty
skrib/ig/i to let someone write down
sopir/ĝem/o a sigh of yearning
ALEXANDRE DUMAS
Al la konata, franca romanverkisto Alexandre Dumas la pli aĝa, fama

precipe pro liaj Tri musketistoj, demandis iam unu el liaj admirantoj:
– Kion vi faras, majstro, ke vi maljuniĝas tiom admirinde bele?
– Mi vivas tiel, via sinjora moŝto, ke mi dediĉas al tio mian tutan tempon
–respondis Dumas.
la pli aĝa the older

precip/e mainly
moŝt/o majesty
Alexandre Dumas onidire estis unu el la plej forgesemaj verkistoj.

Apenaŭ finverkinte iun romanon li tuj forgesis pri ĝi. Iam lia filo trovis lin
enprofundiĝinta en legadon, el kiu nenio povis apartigi lin. Je la vortoj de sia
filo li respondis nur:
– Mi petas, ne ĝenu min. Mi devas finlegi la libron, ĝi estas tiom streĉa.
– Kaj kiu estas ties aŭtoro? –demandis la filo.
– Mi mem verkis ĝin iam –respondis al li Alexandre Dumas–, sed mi jam
eĉ ideon ne havas, kiel ĉio en ĝi finiĝis.
apart/ig/i to put someone or something apart

forges/em/a forgetful
fin/verk/i to finish the writing
en/profund/iĝ/int/a deepened
leg/ad/o reading
ŝir/i to tear
fin/leg/i to finish the reading
En iu societo oni petis al Alexandre Dumas, ke li prezentu iun specimenon el

siaj romanoj. Dumas fingromontris al unu el la ĉeestantoj kaj respondis:
– Se la jena artileriista kapitano sinjoro Dubois elpafos ĉi tiun per unu el
siaj kanonoj, ankaŭ mi prezentos montraĵon el mia okupo.
specimen/o a specimen
fingr/o/montr/i to show with the finger
ĉe/est/ant/o someone who is in a place
JOHANN WOLFGANG GOETHE

poeto (1794-1832)
Iu demandis al Goethe, kiel li klarigos ke la dua parto de lia

Faŭsto estas
malpli “forta” ol la unua, kvankam Goethe ĝin verkis en tempo, kiam li estis
jam pli riĉa je spertoj. La aĝa poeto ekridetis kaj diris:
– Ne miru pri tio, Kiam mi estis verkanta la unuan parton, mia Pegaso
estis fajra, vivplena mustango. Sed ĝis la momento kiam mi venis al la dua
parto, ĝi fariĝis maljuna, morte laca femala ĉevalo. Kaj sur tia maljuna besto oni
malbone rajdas…
kvankam thoug
spert/o experience
ek/rid/et/i to make a smile
viv/plen/a plenty of life
mustang/o a mustang, a kind of horse
femal/a female
rajd/i to ride
La juna kuiristo de Goethe foje ŝtelis el la kuirejo grandan fiŝon. Li ŝovis

ĝin sub la jakon kaj rapidis tra la parko for. Goethe hazarde staris ĉe la fenestro
kaj vidis la fiŝon montriĝanta el sub la jako de la kuiristo.
– Ho, kuiristo! –li ekkriis severe.
La junulo ektimis kaj komencis balbuti:
– Kion vi… bonvolas ordoni… via moŝto?
– Mi ordonas al vi ke, en la sekvonta fojo, kiam vi ŝtelos grandan fiŝon, vi
surportu ankaŭ sufiĉe grandan jakon!
kuir/ist/o a cook
ŝov/i to put
hazard/e by accident
sur/port/i to wear
JOZEFO LA DUA
imperiestro (1741-1790)
La imperiestro Jozefo la 2a, filo de Maria Terezia, havis ŝtatan sekretarion

Kaunitz. Ĉi tiu foje antaŭmetis al li por aprobo leĝon, kiu tre malplaĉis al la
imperiestro. En la unua atako de kolero li sur la rando de la dokumento skribis:
"Kaunitz estas azeno. Jozefo la 2a."
Kiam poste estis aŭdienco por la ministroj, Jozefo la 2a enmanigis la

koncernan dokumenton al Kaunitz kaj diris al li, ke li tralegu ĝin laŭte.
Kaunitz alrigardis la dokumenton, estis surprizita kaj respondis:
– Tion mi ne povas fari, Via Moŝto, ĉar per tio mi ofendus vian majeston.
– Nur ne elturniĝu, mi ordonas tion al vi! –diris la imperiestro, kaj do

Kaunitz, konvene akcentante la unuopajn vortojn, legis:
– Kaunitz estas azeno, Jozefo la dua.
imperi/estr/o emperor
antaŭ/met/i to put something in front of someone
aprob/o approval
mal/plaĉ/i to dislike
rand/o edge
en/man/ig/i to put something on someone’s hands
tra/leg/i to read something carefully
laŭt/e loudly
al/rigard/i to look at
el/turn/iĝ/i to turn around
ordon/i to order
FRANZ LISZT
komponisto (1811-1886)
La fama hungara komponisto, pianvirtuozo kaj dirigento de orkestro foje

aranĝis por siaj amikoj vespermanĝon. Ĉe la tablo oni parolis pri diversaĵoj,
antaŭ ĉio tamen pri la senmorta arto de la majstro.
Tiam unu el la ĉeestantoj demandis al Liszt, kial li, komponinto de tiaj
grandegaj kaj kuraĝaj komponaĵoj kiel Simfonio de Dante kaj
Simfonio de Faust
malhonorigas sin tiome, ke li faras kvodlibetojn kaj verkas fantaziojn je italaj
operoj.
– Kara amiko –diris al li Liszt kun sopiro–, se mi estus komponinta nur
Dante kaj Faust, mi hodiaŭ tutcerte ne povus regali vin per truto kun
malvarmigita ĉampano!
pian/virtuoz/o a virtuoso on the piano

vesper/manĝ/o dinner
divers/aĵ/oj different items
mal/honor/ig/i to dishonour someone
kvodlibet/o quodlibet
tut/cert/e with absolute certainty
mal/varm/ig/it/a from malvarmigi to make something cold
Iu viena kritikisto turnis sin iam en 1878 al Franz Liszt kun la demando,
ĉu li ne intencas skribi libron pri sia vivo.
La majstro, kiu tiam estis proksime al sia 70a vivjaro, respondis al li kun
rideto:
– Kara sinjoro, bedaŭrinde, mia vivo ankoraŭ ĉiam postulas de mi tiom
multe el mia tempo, ke mi malfacile trovus eĉ nur momenton por skribi pri ĝi.
kritik/ist/o a critic
proksim/e near
bedaŭr/ind/e unfortunately
postul/i to demand
mal/facil/e with difficulty
LESSON 13
Indirect or reported speech

1 When we quote what someone has said, using the exact words, this is
called
direct speech, and we use quotation marks: I said, 'I am going!'
If, however, we report what someone has said, without using the exact words,
this is called indirect or reported speech. You will notice that if the verb of
saying etc. is in the past tense, the tense of the 'reported' verb goes into the
past in English: I said (that) I was going.
In Esperanto, however, indirect speech has the same
tense as direct speech: Mi diris, 'Mi ir
as!'
Mi diris, ke mi iras.
Study the following examples:
Direct Indirect
Li diris, 'Ŝi manĝas!' ke ŝi manĝ
Li diris, as.
He said, 'She is eating!' He said (that) she was eating.
Li diris, 'Si manĝis!' ke ŝi manĝ
Li diris, is.
He said, 'She has eaten!' He said (that) she had eaten.
Li diris, 'Ŝi mangos!' ke ŝi mang
Li diris, os.
He said, 'She will eat.' He said (that) she would eat.
2 The same thing happens if we report a question. Note that while in
English we sometimes use 'if' instead of 'whether', in Esperanto we always
use
ĉu, never se.
He asked, 'Do you love me?'
Li demandis, 'Ĉu vi amas min?'
He asked whether (if) she loved him.
Li demandis, ĉu ŝi amas lin.
3 Indirect speech, despite its name, does not always refer to
actual speech, but is used for thinking, believing, knowing,
wondering, imagining, etc.:
I thought (that) he was very tall. (I thought, 'He is
very tall.')
Mi opiniis, ke li estas tre alta.
I wondered whether (if) she would answer. (I wondered, 'Will she

answer?')
Mi scivolis, ĉu ŝi respondos.
I knew (that) you would understand. (I knew, 'You will

understand.')
Mi sciis, ke vi komprenos.
Passive participles
4 Corresponding to the three participles ending in -anta, -inta and
-onta (Unit 11), there are three
passive participles ending in
-ata, -ita
and
-ota.
5 Of these, you have already met -ita (Unit 9, note 12), which
shows that the action has finished, or been completed:
presita paperfolio = a printed sheet of paper (one which has been
printed)
fermita pordo = a closed door (one which has been
closed)
io perdita = something lost (which has been
lost)
-ata shows that the action is still in progress, or that the
state is still applicable: am ata homo = a man,
person, who is (now, still) loved
konata lando = a known country, a country which everyone knows
estimata sinjoro = dear Sir (one who is esteemed)
-ota shows that the action has not yet been started:
konstruota domo = a house which has yet (is going) to be built
farota laboro = work which has yet to be done
io elpensota = something which has yet to be thought out

Li diris, ke li iros tiun posttagmezon. Ŝi opiniis, ke ŝia frato estas
inteligenta. Mi scivolis, ĉu li diris ion al ŝi. Mi imagis, ke mia frato iros
tien. Mia kuzo demandis, ĉu mi skribis la leteron. Mi respondis, ke mi
skribos ĝin poste. Ili sendis al mi presitan leteron. Mia nova domo estas
konstruota venontjare. Ĉu tiu tasko estas jam farita? Ne, ĝi estas nun farata.
Ĉu vi jam sendis la leteron? Ne, ĝi estas ankoraŭ skribota.
I asked her where (kien) she was going, and she replied that she was going to
the shops. My brother said he had forgotten his book. He hoped (that) he
would remember it today. I hoped she had finished it. Andrew said he was
learning Esperanto. I asked Mary whether she would bring her new record,
but she said she had lost it. Andrew thought it was in the cupboard, and said
he would look for it.
PRAKTIKO 13.3 Translate the following signs:
NUR POR FUMANTOJ
VOJO FERMITA
VOJO RIPARATA
DOMO AĈETEBLA
LOKO POR KONSTRUOTA KIRKO
UNUDIREKTA STRATO: ENIRO MALPERMESATA
TABLO REZERVITA
DANĜERO! LABORISTOJ SUR LA VOJO
GARDU VIN KONTRAŬ LA HUNDO
LABORANTO BEZONATA EN ĈI TIU VENDEJO
ĈIAM MALDEKSTREN
BONVOLU TURNI LA PAĜON!
RESPONDO PETATA
Compound tenses
6 Just as with the active participles, the passive participles can be combined
with estas, estis and
estos, for example:
Li estas edukita. He is educated.
Li estas edukata. He is being educated.
Li estas edukota. He is going to be educated.
Li estis edukita. He was educated.
Li estis edukata. He was being educated.
Li estis edukota. He was going to be educated.
Li estos edukita. He will be educated.
Li estos edukata. He will be being educated.*
Li estos edukota. He will be going to be educated.*
*Virtually never used.
7 Notice that when we say something is done by
somebody, by is translated by
de: Mi estimas lin. Li estas
estimata de mi.
I esteem him. He is esteemed by me.
Li helpos vin. ota de li.
Vi estas help
He will help you. You are going to be helped by
him.
To show the 'instrument' with which an action is done, we usually use
'with' in English, but note that this is un, but per (by means of):
not k
La hundo estis batata de la knabo
per bastono. The dog was being
beaten by the boy with a stick. La
bildo estis desegnita de ŝi per
krajono.
The picture was drawn by her w
ith a pencil.
Note the following distinction:
La knabino ludis kun
sia fratino. The girl
was playing with her
sister. L
a kato ludis
per la muso.
The cat was playing with the mouse.
In the former case the sister was also playing, but in the latter case the mouse
certainly was not!
Kun always contains the idea of 'together with'; in fact
kune means
together.
Passive participles as nouns
8 The passive participles are also used
as nouns, as follows: ami
to love
amato loved one
instrui to teach instruato trainee
pagi to pay pagato payee
koni to know konato acquaintance
mortigi to kill mortig ito someone who has been killed
venki to conquer venkito someone who has been
conquered
elekti to choose oto someone who is going to be
elekt
chosen
viziti to visit oto someone who is to be visited
vizit
The relative pronoun

9 This term refers, in the main, to the pronoun
kiu, with alternative
kiun, kiuj and kiujn, (
forms who, whom, which, that). Here are some
examples of their uses as relative pronouns:
(a) the man who saw me the man that saw me
(b) the letter that was on the table the letter which was on the table
(c) the man (whom) I saw the man ( that) I saw
(d) the letter (that) I wrote the letter (which) I wrote
Note that in (c) and (d) the pronouns in brackets may be omitted in English
without altering the sense. Note also that in each of these cases the action is
done, not by the man or the letter, as in ( a) and (b), but by
me. Since the
pronoun in brackets (the relative pronoun) always refers to the word which
precedes it, it refers in (c) and (
d) to the object of the verb.
In Esperanto, these words must always be put in:
(a) la viro kiu vidis min
(b) la letero kiu estis sur la tablo
(c) la viro kiun mi vidis
(d) la letero kiun mi skribis
Remember that kiu(n) refers in each case to the word which precedes it. In
(
a) and (b) as we have seen, the word it refers to is the subject of the verb:
la viro (subject) vidis min; la letero (subject)
estis sur la tablo. In (
c) and
(
d) the word referred to is the mi (subject)
object: vidis la viron (object);
mi (subject) skribis la leteron (object). This is why in the first two sets of
examples, kiu does not take -n, while in the second two it does. In other
words, if kiu refers to the object, it becomes kiun.
If the word preceding the relative pronoun is
plural,the relative pronoun will
have the forms kiuj, kiujn.
e can never be used as a relative pronoun.
Note: K
For the student, the main difficulty lies in recognising where to put in a
relative pronoun when it is not used in English:
The book I read yesterday was good.
La libro, kiun mi legis hieraŭ, estis bona.
One possible consolation is that when we can miss it out in English, it
will always end in -n in Esperanto!
10 Kies (whose) may also serve as a relative pronoun.
Kies never
changes; only the noun which follows it may change:
The woman whose bag was on the table.
La virino kies saketo estis sur la tablo.
The woman whose bag he stole.
La virino kies saketon li ŝtelis.
Suffix/prefix
11 -aĉ-
The suffix -aĉ- is used to denote poorness of quality or condition, and
forms words with a disparaging sense of that which is indicated by the
root. As an independent word, aĉa =
rotten, poor in quality.
domo house dom aĉo hovel
infano child infanaĉo
brat
ĵurnalo newspaper ĵurnalaĉo 'rag'
paroli to speak parolaĉi
to speak badly, murder (the
language)
skribi to write skrib
aĉi to scribble
virino woman virin
aĉo hag, crone
12 fi-
The prefix fi- denotes looseness of morals, lack of principles, depravity:
homo person fihomo scoundrel
virino woman fivirino slut, bad woman
menso mind fimensa foul-minded
vorto word fivorto bad, dirty word
rakonto story firakonto dirty, smutty story
Fi! as an interjection means Fie! Shame!: Fi al vi! Shame on you!
HANS CHRISTIAN ANDERSEN

Hans Christian Andersen longe loĝis en Italio. Kiam li poste faris ĉion
eblan por definitive forveturi, iu alia itala amiko demandis al li:
– Kial vi ne restas pli longe? Mi komprenas, ke vi estas preta forlasi tiun
ĉi belegan, sunbanatan landon kaj reveni en la malvarman Danlandon…
Je tio Andersen respondis:
– Ĉu oni ne amu sian patrinon nur pro tio, ke ŝi estas malpli bela ol aliaj
virinoj?
long/e for a long time
loĝ/i to live in a place
ebl/a possible
for/vetur/i to travel away
rest/i to stay
sub/ban/at/a sunbathed
mal/varm/e cold
Hans Christian Andersen estis konata pro tio, ke li ne tre multe zorgis pri
la vestado. Iam, iu el liaj konatoj haltigis lin kaj diris al li:
– Ĉu tio, kion vi havas sur la kapo, estas ĉapelo?
Je tio Andersen kun bonkora rideto respondis:
– Kaj ĉu tio, kion vi havas sub la ĉapelo, estas kapo?
vest/ad/o the way of dressing

kon/at/o acquaintance
halt/ig/i to halt
kap/o head
ĉapel/o hat
bon/kor/a kind
Andersen ŝatis voĉlegi rakontojn al siaj amikoj. Ankaŭ ili ŝatis tion, nur la
skutisto Thorvaldsen kutime ne estis preta aŭskulti. Iun vesperon tamen ankaŭ li
konsentis ĉeesti la legadon. Finleginte, Andersen demandis al li:
– Nu, ĉu ĝi plaĉis al vi?
– Ĝi estis tro mallonga –respondis Thorvaldsen.
Andersen, ĝoje pro tio ke lia amiko fine montris ian interesiĝon,
demandis:
– Ĉu mallonga? Kiom longa ĝi devus esti?
– Tion mi ne scias diri... Sed mi scias, ke ĝi estas tro mallonga. Mi tiom
bone dormis, kaj vi vekis min en la plej bona momento....
skut/ist/o scooter
kutim/e usually
aŭskult/i to listen
vesper/o evening
tamen however, nevertheless
fin/leg/int/e having read till the end
vek/i to wake up
voĉ/leg/i read aloud
LUDWIG van BEETHOVEN
komponisto 1770-1827
Iun tagon matene, Beethoven estis vizitata de la kortega kapelestro Barth.

Beethoven estis ĝuste sidanta super la manuskripto de nova komponaĵo kaj ne
estis en plej bona humoro.
– Ĉu io nova? –demandis Barth.
– Nu, mi ion kunmuntis, sed ĝi tuj flugos en la fajron, ĝi valoras neniom
multe!
Barth sidiĝis ĉe la piano kaj komencis ludi kaj kanti. Post kelkaj
momentoj Beethoven ekatentis kaj komencis aŭskulti; kaj tiam Barth finis,
Beethoven prenis la manuskripton kaj kaŝis ĝin.
Tiel saviĝis la konata kaj fama kanto “Adelaide” de Beethoven.
kompon/ist/o composer
kapel/estr/o chaplain
kun/munt/i to assemble
flug/i to fly
valor/i to have a definite value
ek/atent/i to put attention on
Ludwig van Beethoven, kiel sciate, ne elstaris per beleco kaj jam en sia
junaĝo malbone aŭdis. Sed ĉiam gravis por li, kian opinion havas pri li “la pli
bela sekso” kaj kiel li impresas la virinojn.
Foje dum koncerto li ekvidis junan fraŭlinon, kiel ŝi estis viŝanta larmojn
el siaj okuloj. Li supozis, ke la beleco de lia komponaĵo tuŝis la belulinon
ĝislarme. Kunsente li klinis sin al al knabino kaj demandis, kial ŝi ploras. La
juna virino alrigardis lin suprizite kaj ekscitite diris:
– Mi ploras nur pro du guldenoj, kiujn mi forĵetis por ĉi tiu senvaloraĵo.
sci/at/e known
el/star/i to stand out
jun/aĝ/o young age
viŝ/i to to wipe
kompon/aĵ/o a composition
ĝis/larm/e till the tears
kun/sent/e with empathy
gulden/o a gulden
FRANCISKO JOZEFO LA UNUA

imperiestro (1830-1916)
La aŭstria imperiestro Francisko Jozefo la 1a havis foje gravan viziton: la

ŝaho de Persio.
Post la bankedo je lia honoro estis al la gastoj prezentita varma akvo en
oraj pelvetoj, por ke ili povu lavi siajn manojn kaj buŝojn. La ŝaho ne sciis, por
kio estas la akvo, do li simple… eltrinkis ĝin. La kortegaj damoj komencis
subridi, sed la imperiestro tuj solvis la situacion: por savi la ŝahon el embaraso
ankaŭ li almetis la pelveton al sia buŝo kaj eltrinkis la akvon. La ceteraj
partoprenantoj de la bankedo tiam povis fari nenion alian ol sekvi la ekzemplon
de sia imperiestro.
ŝah/o the Shah

banked/o a banquet
gast/o guest
or/a golden
pelv/et/o a kind of glass
el/trink/i to empty something by drinking its content
kort/eg/a from the court
sub/rid/i to laugh secretly
tuj immetiately
embaras/o embarrassment
MAKSIM GORKIJ
Dum sia vagado tra la cara Rusio, Maksim Gorkij estis en iu gubernio
arestita kaj enkarcerigita. La polica komisaro tute ne volis kredi, ke li parolas
kun la granda verkisto. Fine li diris:
– Finfine, ja ni povas konvinkiĝi. Se vi fakte estas Maksim Gorkij, vi
certe kapablos ĝis la sekva mateno verki iun rakonton aŭ epizodon. Se vi tion
faros, mi liberigos vin.
La sekvan matenon Gorkij transdonis al la komisaro la rakonton kaj estis
liberigita. Post kelkaj tagoj li trovis sian rakonton publikigita en la loka gazeto.
Kiel aŭtoro estis subskribite: la komisaro.
vag/ad/o wandering
guberni/o prefecture
en/karcer/ig/it/a imprisoned
liber/ig/i to free
sekv/a nect
publik/ig/it/a published
sub/skrib/i to sign
KAZIMIRO LA DUA
reĝo (1138-1194)
La pola reĝo Kazimiro la Dua pasie ŝatis kartludi. Dum la ludoj li atestis
malagrablajn kverelojn kaj malpacojn inter nobeloj. Foje iu nobelo malgajnis
sian tutan monon. En la kverelon miksis sin ankaŭ la reĝo kaj la ekscitita nobelo
frapis lin sur la vangon.
La nobelo venis antaŭ la tribunalon kaj estis kondamnita pro terura
ofendo de la reĝa moŝto. Kiam la reĝo estis subskribonta la verdikton, li nuligis
la decidon de la tribunalo kaj sur la dokumenton skribis:
– Mi ne miras pri la konduto de la kulpinto, kiu, ne povante puni la
blindan ŝancon, venĝis sin almenaŭ kontraŭ tiuj, kiun ĝi favoris. Kulpa estas mi
mem, ĉar mi estis malbona ekzemplo por la nobeloj. La kondamnito estu
liberigita.
Ekde tiam Kazimiro la Dua ne toleris kartludon.
pasi/e passionately
kart/lud/i play card
dum during
atest/i to testify
mal/agrabl/e unpleasantly
kverel/o quarrel
mal/pac/o strife, quarrel, war
vang/o cheek
frap/i to hit
tribunal/o a courtkondut/o behaviour
kulp/int/o a person who has commited a guilt
ekde since
PIZISTRATO
reganto de Ateno (600 aK-527 aK)
Pizistrato, la reganto de Ateno, havis tiom belan filinon, ke iu atena

civitano ne povis regi sin kaj kisis ŝin surstrate. La fratoj de la knabino postulis,
ke la kulpulo estu severe punita. Sed Pizistrato diris:
– Kion ni devus fari al tiuj, kiuj malamas nin, se ni volas puni tiujn, kiuj
nin amas?
reg/ant/o ruler
civit/an/o citizen
reg/i si/n to control themselves
sur/strat/e on the street
FJODOR ŜALJAPIN
rusa kantisto (1873-1938)
Ŝaljapin kiel laboristo-masonisto, dum li laboris en la koridoro de la

Granda Operejo en Moskvo, kantis la saman operarion, kiun la ĉefkantisto de la
operejo ĝuste estis kantanta sur la scenejo. Hazarde pasis tie la operejdirektoro
kaj krie sin turnis al Ŝaljapin:
– Kion vi faras ĉi tie kaj kion vi kantas?
Ŝaljapin, kiu antaŭe pene laboregadis sur la bordo de Volga kaj konsideris
sian nunan laborlokon bona, ektimis, ke li eventuale povus perdi ĝin, respondis:
– Mi purigas la koridoron, la majstro ordonis tion…
Sed la direktoro kriis eĉ pli akre:
– Tio ne interesas min, homo! Mi volas scii, kion vi kantas kaj kie vi tion
ellernis. Kiu vi fakte estas kaj kiel vi venis ĉi tien?
– Ĉi tiu interparolo estas la komenco de la monda gloro de Ŝaljapin.
mason/ist/o bricklayer
oper/ej/o opera house
oper/ari/o an aria
ĉef/kant/ist/o lead singer
scen/ej/o stage
kri/e shouting
turn/i si/n to turn to someone
pen/e with effort
labor/lok/o workplace
ek/tim/i to be frightened
pur/ig/i to clean up
inter/parol/o conversation
Pri la fama Fjodor Ŝaljapin oni rakontas, ke en la tempo, kiam li estis

preparanta sin por sia rolo en la opero Boris Godunov de Musorgskij, li kutimis
vagadi kiel perdito en la noktaj parizaj stratoj. Li paroladis kun si mem, de
tempo al tempo li haltis por provis iun geston aŭ pozon kaj kreis tiel la grandan
portreton de la freneza caro.
Iun nokton alpaŝis al li junulino. Ŝi estis en forgesita strato malantaŭ
Montparnaso.
– Ĉu vi ne sentas vin tro sola, karulo? --demandis al li la knabino.
– Ne, tute ne, fraŭlino –respondis Ŝaljapin.
– Ĉu vi ne deziras agrablan akompanon, karulo?
– Ne, dankon, mi ne deziras.
– Do vi ne deziras? –Miris la knabino. –Kaj kion vi faras ĉi tie tiom
malfrue nokte?
– Nu, mi vagas tra la stratoj, knabino… kaj laboras.
– Tiel do! –ridetis la knabino.– Kial vi ne diris tion tuj? Do bonan nokton
kaj bonŝancon, kolego!
pariz/a Parisian
strat/o street
frenez/a mad
car/o tzar
al/paŝ/i to go to someone
fraŭl/in/o a maid
agrabl/a pleasant
dezir/i to wish
akompan/o company
kar/ul/o dear
mal/fru/e late
LESSON 14
Past extending into present

1 An action or state having its origin in the past but extending into the
present is expressed by the present tense (instead of by the perfect as in
English):
Mi estas malsana jam de tri tagoj.
I have been ill for three days (and still am).
Li atendas jam de du horoj.
He has been waiting for two hours (and is still waiting).
Ŝi estas ĉi tie jam de kvar semajnoj.
She has (already) been here for four weeks (and is still here).
Ni scias pri ĝi jam de longa tempo.
We have known about it for a long time.
Ili loĝas en Vieno jam de kvin jaroj.
They have been living in Vienna for five years (and are still living
there).
Note: jam is generally added to emphasise the connection with the past.
2 Antaŭ ol
(a) When in English 'before' precedes a verb form (e.g. before eating; before
I saw him) we use antaŭ ol in Esperanto, instead of
antaŭ alone:
Li foriros antaŭ ol vi
revenos.
He will leave (go away) before you come back.
Antaŭ ol li parolis, li tusis.
Before he spoke, he coughed.
(b) antaŭ ol with an infinitive:
To translate the idiom 'before -ing,' we use
(c) Mi laboros antaŭ ol ripozi.
I shall work before resting.
Antaŭ ol manĝi, li lavis siajn manojn.
Before eating, he washed his hands.
3 Post kiam
Similarly, when 'after' comes before a verb form, we use
post kiam, instead of
post alone:
Li foriros post kiam vi revenos.
He will leave after you come back.
Post kiam mi finis la laboron, li eliris.
After I finished the work, he went out.
Note, however, that post kiam, unlike antaŭ ol, is not used before an
infinitive, when we prefer to use the adverbial participle, e.g. fin
inte:
After working for two hours, he rested.
Laborinte dum du horoj, li ripozis.
Elliptical usage
4 This term refers to those cases in which, in ordinary speech, we do not
use a complete sentence, the omitted words being understood. A common
example is 'Good evening!', which actually means 'I wish you a good evening!'
Here are some more examples, with the missing (understood) words
supplied in the right hand column:
Good day! (I wish you a) good day!
One moment, please… (Wait) one moment please.
Just a word of advice… (I offer you) just a word of advice.
Who did that? Andreo. Andreo (did that).
Whom did you see? Andreo. (I saw) Andreo.
This, of course, happens in Esperanto too. However, the missing words often
have an effect on the ending of the noun, which may, in fact, be the object of
the omitted verb. Here are the Esperanto forms of the above examples:
Bonan tagon. (Mi deziras al vi) bonan tagon.
Unu momenton, mi petas… (Atendu) unu momenton, mi petas.
Nur unu vorton da konsilo… (Mi proponas al vi) nur unu vorton da
konsilo. Kiu faris tion? Li. Li (faris tion).
Kiun vi vidis? Lin. (Mi vidis) Lin.
5 There are some cases in which the whole meaning of the
sentence can be altered by the omission of the
-n:
I love you more than he =
either (a) I love you more than he does. or
(b) I love you more than I love him.
I welcomed him as chairman =

either (a) I, as chairman, welcomed him.
or
(b) I welcomed him (he was the chairman).
In Esperanto these become:
(a) Mi amas vin pli ol li.
(b) Mi amas vin pli ol lin.
(a) Mi bonvenigis lin kiel prezidanto.
n.
(b) Mi bonvenigis lin kiel prezidanto
6 Another case of elliptical usage, but this time not involving the
ending -n, occurs sometimes when answering the question 'Whose?'
Whose is that record? (It is) Lusi's (record).
Kies estas tiu disko? (Ĝi estas la disko) de Lusi.
7 -um-
The suffix -um- has no defined meaning, but is used to show some act or
object related to the root. It is sometimes used to coin words for the
occasion where the meaning is clear, but it is mainly used with a few
well-known roots. Here are the most common:
aero air aer
umi to air, aerate
akvo water akvumi
to water (a garden)
cerbo brain cerbumi to rack one's brains
folio leaf, page (of book) foli
umi
to thumb one's way through (a
book)
kalkano heel (of foot) kalkan
umo heel (of a boot or shoe)
kolo neck kol
umo
collar
malvarma cold malvarm umo a cold, chill
okulo eye okul
umi
to make eyes at
plena full plen
umi
to fulfil
vento wind vent
umi
to fan
Suffixes and prefixes

8 -end-
The suffix -end- denotes that which is to be done or has to be done:
pagi to pay pagenda
payable, due, has to be paid
lerni to learn lern
enda has to be learned
solvi to solve solvenda to be solved
trovi to find trov
enda has to be found
9 eks-
The prefix eks- is used like the English 'ex' to denote
late, formerly:
oficiro officer eks-oficiro
ex-officer
studento student eks-studento former student
edzo husband eks-edzo ex-husband
edzino wife eks-edzino ex-wife
Note: A
lthough it is not absolutely necessary to use a hyphen with eks, it is
perhaps clearer to do so with the longer words.
10 pra-
The prefix pra- has two uses: (i) to denote remoteness in time:
biciklo bicycle prabiciklo
primitive bicycle
arbaro forest praarbaro primeval forest
homo man prahomo primitive man
and (
ii) distant (in time) relationship:
avo grandfather praavo
great-grandfather
nepo grandson pranepo
great-grandson
11 mis-
The prefix mis- is used like the English 'mis-' to denote an error:
informi to inform misinformi
to misinform
kompreni to understand miskompreni
to misunderstand
loko place misloki
to misplace, mislay
paŝo step mispaŝo false step
prononci to pronounce misprononci to mispronounce
uzi to use misuzi
to misuse
12 -ing-
The suffix -ing- is used to denote a holder for one of the objects named in the
root. Often the object is held firmly by one end only.
kandelo candle kandel ingo
candlestick
plumo pen plum ingo
penholder
torĉo torch torĉ
ingo
torch-holder
fingro finger fingr
ingo thimble
glavo sword glav
ingo scabbard
ingo is useful as
It is not greatly used other than in the above words, but
an independent word meaning holder, socket or sheath. Do not confuse
it with -uj-, which denotes a container for a quantity of the objects
named:
cigaredingo cigarette-holder
cigaredujo cigarette box
13 -nj-
-nj- is used after the first few letters of a feminine name to form a
The suffix
short affectionate name:
patrino mother pa
njo
mummy
onklino aunt o
njo aunty
avino grandmother avi
njo granny
14 -ĉj-
-ĉj- is used in the same way with masculine names:
The suffix
patro father pa
ĉjo
daddy
onklo oncle o
ĉjo
oncle
LODOVICO ARIOSTO
poeto (1474-1533)
La itala poeto Lodovico Ariosto loĝis en tre malgranda domo. Kiam liaj amikoj
demandis al li, kial en sia Orlando Furioso li priskribis belegan palacon, dum li mem
loĝas en tia dometo, tiam la poeto respondis:
– Ĉar estas pli facile trovi vortojn ol monon por ŝtonoj kaj brikoj.
pri/skrib/i describe
bel/eg/a very beautiful
MARLENE DIETRICH
filmaktoro (1901-1992)
En la ĉeesto de Marlene Dietrich oni diskutis, ĉu pli inteligentaj estas viroj aŭ

virinoj. Pro demando pri ŝia opinio, Marlene Dietrich nur ekridetis kaj diris:
– Mi ankoraŭ neniam vidis virinon, kiu postkuras iun stultan viron nur tial ke li
havas belajn gambojn…
ĉe/est/o presence
post/kur/i to run after someone
gamb/o leg
La diskuto en iu klubo de filmistoj sin turnis ĉirkaŭ la deveno de la homo. Iu

juna, tre ambicia aktoro spontane deklaris:
– Mi opinias, ke al mi povas esti tute egale, ĉu mia avo estis simio aŭ homo!
– Tio estas vero –rimarkigis seke la ĉeestanta Marlene Dietrich–, tamen mi tre
dubas, ke ankaŭ via avino opiniis la samon.
de/ven/o origin
ambici/a ambitious
spontan/e spontaneously
egal/e indiferent
rimark/ig/i to make a remark
Al la nepo de la fama aktoro Marlene Dietrich oni demandis en la lernejo, kiom

da gefratoj li havas. Li respondis, ke li ne scias, kaj argumentis jene:
– Ja mi havis tri patrojn. Ĉiuj estis sinsekve edzoj de mia patrino. Kaj mia nuna
patro estas havinta kvar edzinojn. Kiel do mi orientiĝu en la afero, se ĉiu el ĉi tiuj
homoj havas krom mi ankoraŭ kelkajn gefilojn.
lern/ej/o school
argumen/i to argue
sin/sekv/e consecutively
GEORGE GERSHWIN
komponisto (1893-1937)
En 1928 Gershwin alveturis Parizon. Ĉi tie li volis prezentigi sian jam
sukcesan Bluan Rapsodion,sed krome li volis konatiĝi kun famaj muzikistoj kaj peti
al la fama komponisto Maurice Ravel, ke li donu al li lecionojn en komponado. Liaj
unuaj du deziroj plenumiĝis, sed kiam li venis al Ravel kaj eldiris sian deziron, la
franco diris:
– Kial vi volas fariĝi duaranga Ravel, se vi jam estas unuaranga Gershwin?
al/vetur/i to go to somewhere
prezent/ig/i to let someone present
lecion/o lesson
plen/um/iĝ/i to be fulfilled
el/dir/i pronounce
du/a/rang/a of second rang
unu/a/rang/a of first rang
HEINRICH HEINE
poeto (1797-1856)
Heine iam havis duelon per pistoloj. Li elpafis la unua, sed ne trafis. Poste
pafis la kontraŭulo. La kuglo estis direktita rekte en la koron de Heine, sed ĝi estis
haltigita de lia surbrusta monbiletujo kaj li foriris nevundita. Li trankvile eltiris la
monbiletujon, kiu haltigis la kuglon, kaj diris:
– Tion oni povas nomi bone deponita mono!
el/pafi/i to shoot

traf/i to hit, to catch
kontraŭ/ul/o opponent
kugl/o a bullet
kor/o heart
sur/brust/a on the breast
mon/bilet/uj/o wallet
for/ir/i to go away
ne/vund/it/a unharmed
depon/it/a depositted
ROBERT KOCH
medicinisto kaj bakteriologo (1843-1910)
Robert Koch ne ŝatis arogantajn homojn. Foje venis al li ekstreme orgojla

femala paciento. Koch demandis al ŝi:
– Kio suferigas vin, kara sinjorino?
– Sinjoro doktoro! Mi estas alkutimiĝinta ke oni min alparolas “sinjora moŝto”,
kaj ne “kara sinjorino”!– deklaris la paciento.
– Ĉi tiun malsanon, bedaŭrinde, mi ne kapablas kuraci –diris Koch, kaj alvokis
la sekvan pacienton.
arogant/a arrogant
sufer/ig/i to cause suffering
al/kutim/iĝ/int/a used to
al/vok/i to call
Robert Koch foje promenis kun amiko. Ili renkontis virinon, kiu je la saluto de
d-ro Koch respondis tre malvarme:
– Kiu ŝi estis? –demandis la amiko.
– La edzino de riĉega direktoro, kiun mi antaŭ kelkaj monatoj pritraktis.
– Mi komprenas –diris la amiko–, la direktoro mortis…
– Tute male –ekridetis Koch–, sed mi resanigis lin!
riĉ/eg/a very rich

re/san/ig/i to make someone healthy again
ANDRÉ MAUROIS
La franca verkisto André Maurois foje prelegis en iu pariza klubo pri amo kaj
feliĉo. Post la prelego unu virino el la aŭskultantoj sin turnis al li:
– Mi petas konsilon al vi. Mi edziniĝis kun vidvo kaj en nia aliflanke modela
kunvivado ĝenas min, ke mia edzo ĉe ĉiu konvena okazo laŭdas la virtojn de sia unua
edzino. Kion mi faru?
Post ioma pripensado Maurois respondis:
– Tio estas simpla. Laŭdu anticipe la virtojn de viro, kun kiu vi edziniĝos, kiam
vi estos vidvino.
preleg/i to give a lecture
edzin/iĝ/i to become a wife
vidv/o widow
ali/flank/e on the other side
kun/viv/ad/o the fact of living together
ĝen/i to bother
konven/a convinient
pri/pens/ad/o the activity of thinking about one matter
FERENC MOLNÁR
La konata hungara aŭtoro de teatraĵoj, Ferenc Molnár, estis plurfoje edziĝinta.

Dum unu el tiuj edziĝfestoj lia estonta bopatro ekmiris, ke Molnár ne surhavas
frakon.
– Frakon? –demandis Molnár surprizite–. Frakon? Kial? Ja ne temas pri
premiero?
plur/foj/e several times

edz/iĝ/fest/oj wedding parties
bo/patr/o the father in law
premier/o premiere
ARTURO TOSCANINI
orkestra dirigento (1867-1957)
En granda muzikfestivalo dirigentis Toscanini kaj ankaŭ unu fama komponisto,

kiu akceptis la inviton nur sub la kondiĉo, ke li ricevos pli altan honorarion ol
Toscanini.
– Sufiĉas, se mi ricevos unu liron pli multe ol Toscanini, ĉefe, ke ĝi estu pli
multe –li akcentis.
Post la koncerto li ricevis estiel honorarion - unu liron! Ĉar Toscanini estis
tiom grandanima, ke li dirigentis la koncerton senpage.
Toscanini foje ekzercis iun komponaĵon kun la Viena Filharmonio. Subite li
kolerete interrompis la provekzercon:
– Ĉu vi ne kapablas legi? Ja staras tie “con amore” (‘kun amo’), kaj vi ludas
tion kiel jam malnovaj geedzoj!
lir/o ancient unit of money

grand/anim/a generous
sen/pag/e free of charge
prov/ekzerc/o exercise
PETER PAUL RUBENS

pentristo (1577-1640)
Riĉa sed avarega komercisto ne volis transpreni de Rubens sian portreton, kiun
li estis mendinta ĉe la pentristo. Li argumentis, ke la vizaĝo sur la portreto ne similas
al li, ne reprezentas lin. Rubens konsentis pri la nuligo de la mendo, kondiĉe, ke la
komercisto skribe konfirmos sian opinion pri la bildo. La avara komercisto volonte
skribis al Rubens la postulitan deklaron kaj Rubens prenis la bildon hejmen.
En la sekva elmontrado de la bildoj de Rubens, ĉi tiu portreto estis elmetita kun
la teksto: “Portreto pri maljuna uzuristo”.
La sekvan tagon nekonata viro aĉetis la bildon por la trioblo de la originala
prezo.
trans/pren/i takeover
mend/i to order
nul/ig/i to cancel
bild/o picture
LESSON 15
Adverbial participles
A common form in English is the sentence with a participial phrase tacked
on (here in italics):
Wishing to speak to him, I visited his house.
Seeing him in the garden,I called to him.
Whistling tunefully, he went upstairs.
Having a good brain, he mastered everything.
Intending to stay, we stood in the corridor.
The Esperanto form is similar, but the participle ends in
-e:
Dezirante paroli al li, mi vizitis lian domon.
Vidante lin en la ĝardeno, mi vokis al li.
Fajfante melodie, li iris supren.
Havante bonan cerbon, li venkis ĉion.
Intencante resti, ni staris en la koridoro.
This participial phrase can be expanded into a complete sentence, whose
subject is identical with that of the main clause (sentence):
Mi deziris paroli al li. Mi vizitis lian domon.
I wished to speak to him. I visited his house.
Mi vidis lin en la ĝardeno. Mi vokis al li.
I saw him in the garden. I called to him.
Li fajfis melodie. Li iris supren.
He was whistling melodiously. He went upstairs.
Li havis bonan cerbon. Li venkis ĉion.
He had a good brain. He mastered everything.
Ni intencis resti. Ni staris en la koridoro.
We intended to stay. We stood in the corridor.
The rule in Esperanto, then, is as in good English; i.e., the participial phrase
must always relate to the subject of the main clause.
The past participle is likewise used as in English:
Mi estis skribonta la leteron. Mi eliris.
I had written the letter. I went out.
= Skribinte la leteron, mi eliris.
Having written (After writing*) the letter, I went out.
Li estis fininta la laboron. Li hejmeniris.

He had finished the work. He went home.
= Fininte la laboron, li hejmeniris.
Having finished (When he had finished*) the work, he went home.
The participle ending in -onta is similarly used:

Mi estis skribonta leteron. Mi serĉis plumon.
I was about to write a letter. I looked for a pen.
= Skribonte leteron, mi serĉis plumon.
(Being) About to write a letter, I looked for a pen.
Li estis enironta la ĉambron. Li tusis.

He was about to enter the room. He coughed.
= Enironte la ĉambron, li tusis.
About to enter the room, he coughed.
Instead of simply saying 'writing', 'having finished', '(Being) About to
enter', etc., we often use phrases such as 'While (he was) writing', 'After he
had written', 'Just before entering', and so on. When such a phrase can be
translated by an adverbial participle, it is generally best to use it.
The passive participles may also be used to form participle phrases, though
this is rare with present and future participles:
Li ne estis rimarkita. Li forlasis la domon.
He was not noticed. He left the house.
= Ne-rimarkite, li forlasis la domon.
Unnoticed, he left the house.
The object predicate
The word 'predicate' comes from the Latin predico, meaning 'preach',
and is used in the sense of something said about the subject or object.
The object predicate, then, is something said about the object. It usually
takes the form of a noun, adjective, or participle. The main point to
remember is that -n is not added to the predicate, because esti (to be)
can be understood.
A noun
La societo elektis min (esti) prezidanto.
The society elected me (to be) president.
Ni juĝis la viron (esti) fripono.
We judged the man (to be) a rascal.
Li nomis sian filon Petro.
He called his son Petro (gave him the name of Petro).
An adjective
Ili trovis lin (esti) sana kaj vigla.
They found him (to be) well and lively.
Li farbis la pordon bruna. *
He painted the door brown.
Ŝi montris sin (esti) preta kaj volonta.
She showed herself (to be) ready and willing.
* Notice the difference between:

Li farbis la pordon bruna.
He painted the door brown (for it to become brown).
and Li farbis la pordon brunan.
He painted the brown door.
A participle
Mi aŭdis la birdon (esti) kantanta.
I heard the bird (to be) singing.
Ŝi vidis lin (esti) kuranta.
She saw him (to be) running.
Li pentris ŝin sidanta.
He painted her sitting (while she was sitting).
Indirect commands
The ending -u is used in indirect speech after verbs like
want, wish, or allied
verbs like order, tell, warn, advise, ask, etc. where in English we use the
infinitive after the object:
u tien!
Ir
Go there!
Mi volas ke vi iru tien.

I want you to go there.
Li kantu!
Let him sing!
Mi deziras ke li kant

u.
I wish him to sing.
u!
Rest
Stay!
Mi diris ke li restu.

I told him to stay.
Mi petis ke li restu.

I asked him to stay.
Mi ordonis ke li restu.
I ordered him to stay.
Mi avertis ke li restu.

I warned him to stay.
Mi konsilis ke li restu.

I advised him to stay.
Various meanings of de

As you will see from the end vocabulary, the preposition de has at least five
meanings: of, from, off, by and since, and as you will see in section (
e) below, it can
sometimes be translated as for. More often than not, when you are reading Esperanto
the meanings will be obvious, though when writing or speaking you may find it
necessary, for the sake of clarity, to use another word. Let us look at some examples
of the various meanings.
(a) of
la centro de la urbo the centre of the town
sumo de dek pundoj a sum of ten pounds
la tradukinto de la Biblio the translator of the Bible

la problemo de senarmiĝo the problem of disarmament
and we may include the possessive use here:
la libro de Laslo Laslo's book
(b) from
veturi de Londono ĝis Parizo to travel from London to Paris
alveni de Germanio to arrive from Germany
kuri de la loko to run from the place
suferi de febro to suffer from a fever
distingi unu de alia to distinguish one from another
(c) off (often has the sense of from)
fali de la tablo to fall off (from) the table
plonĝi de la alta tabulo to dive off (from) the high board
preni kukon de plado to take a cake off a dish
(d) since
Ŝi laboras tie (jam) de januaro. She's been working there since January.
(e) for
Mi estas tie (jam) de du monatoj. I've been there for two months.
(f) by
libro (verkita) de Zamenhof a book (written) by Zamenhof
ĉirkaŭita de la tuta familio surrounded by the whole family
ĉielo kovrita de nuboj a sky covered by (with) clouds
but
ŝi kovris la tablon per tuko she covered the table with a cloth
Confusion may be caused in such cases as:

(a) la amo de Dio the love of God
which may mean either
la amo de Dio al la homoj the love of God towards people or
la amo al Dio de la homoj the love towards God by people
In this case the appropriate use of al will make the meaning clear.
(b) la mono ŝtelita de li
which may mean 'the money stolen from or by him.'
Since Esperanto follows international usage and makes all such verbs either
transitive or intransitive, we must use a suffix if we want to change a verb from one
to the other.
-iĝ- (
To make a transitive verb intransitive, we use the suffix to become, be -ed):
Ŝi vekis la infanon. La infano vek
iĝis.
She woke the child. The child woke (became awake).
La instruisto komencis la lecionon. La leciono komenc iĝis.
The teacher began the lesson. The lesson began (was begun).

Here is a list of common verbs which in English can be either transitive or
-iĝ- to make them
intransitive, but which in Esperanto are all transitive, requiring
intransitive:
etendi to extend, stretch renkonti to meet
fendi to split rompito break
fermi to close, shut ŝanĝi to change
fini to finish turni
to turn
kolekti to collect, gather veki
to wake
komenci to begin vendi to sell
movi to move
Example: Mi vendis mian aŭton. Tiu ero bone vend iĝas.

I sold my car. That item sells well.
To make an intransitive verb transitive, on the other hand, we add the
-ig- (to make, cause):
suffix
La akvo jam bolas. Mi boligos la akvon.
The water is already boiling. I'll boil the water (cause it to boil).
La balono krevis. La knabo krev igis la balonon.
The balloon burst. The boy burst the balloon (caused it to burst).
La patrino sidis sur la sego. Ŝi sid
igis la infanon apud si.
The mother was sitting on the chair. She sat the child by her (caused it to sit).
Here is a list of common verbs which in English can be either transitive or
-ig- to make them
intransitive, but which in Esperanto are all intransitive, requiring
transitive
(por transitivigi ilin!):
boli to boil krevi to burst
bruli to burn pasi to pass (by)
ĉesi to stop, cease pendi to hang
daŭri to continue sidi
to sit, be sitting
droni to drown soni to sound
halti to stop, halt sonori to ring
kreski to grow stari
to stand
Example:
La bildo pendis sur la muro. Mi pendigis la bildon en la salono.
The picture hung on the wall. I hung the picture in the lounge.
We can overcome this problem by saying either
(i) la mono ŝtelita for de li
ii) la mono kiun li ŝtelis
or (
(c) la venko de Anglio de la normandoj the conquest of England by the Normans
This one can be clarified by saying:
la venko de Anglio fare de (far)* la normandoj
*The word far, while not official, is sometimes used for
by when it means
done by.
Other doubtful meanings can be made clear by using an alternative preposition.
Instead of: We could say:
la problemo de la senarmiĝo la problemo pri la senarmiĝo
li venas de Germanio li venas el Germanio
li kuris de la loko for de la loko
li kuris or
forkuris de la loko
li
la vazo falis de la tablo la vazo falis de sur la tablo
li laboras tie de januaro ekde januaro
li laboras tie
li suferis de febro pro febro
li suferis
ni ne povas distingi liajn ni ne povas distingi liajn
ŝafojn de la niaj ŝafojn disde la niaj
In general, then, when using de, be especially careful to see that the meaning is
clear. If in doubt, find some other way of expressing what you want to say.
I must demand the return of the money stolen from me by that man. He disappeared
from the house yesterday morning, and has not been seen since (then). He took a
knife from the drawer to cut the bread. The ground was entirely covered with snow.
John can hardly walk, because he fell off a wall. The dying woman was surrounded
by all her (= her whole) family. He wrote to tell (= say to) me that he was suffering
from a cold. Those gloves were stolen from my brother. She has been
working in that shop since January. Without saying a word she ran away from me.
Transitive and intransitive verbs

Atransitive verb is one which expresses an action done to someone or something
(the
object):
La viro batis la hundon. The man beat the dog.
Mi vidis la domon. I saw the house.
An intransitive verb is one whose action is confined to the doer
(the
subject):
La knabo dormis. The boy slept (was asleep).
La akvo frostis. The water froze.
However, in English a number of verbs can be either transitive or intransitive, e.g.:
Transitive Intransitive
to boil I boiled the milk. The milk boiled.
to close He closed the door. The door closed.
to wake She woke the child. The child woke.
ARISTOTELO
filozofo (384 aK - 322 aK)
La filozofo Aristotelo havis filinon. Iun tagon venis svati ŝin du junuloj:
unu riĉa kaj alia malriĉa.
Al la riĉa li diris:
– Mi ne donos al vi mian filinon.
Kaj li donis ŝin al la malriĉa.
Kiam oni demandis, kial li faris tiel, tiam li respondis:
– Tiu riĉulo estas stulta, do mi timis, ke li malriĉiĝos, kaj la malriĉa
knabo estas saĝa, do mi povas esperi, ke li fariĝos riĉa.
svat/i to be a suitor
riĉ/a rich
stult/a stupid
mal/riĉ/iĝ/i to become poor
saĝ/a wise
far/iĝ/i to become
FJODOR MIĤAJLOVIĈ DOSTOJEVSKIJ
La granda verkisto F. M. Dostojevskij estis siatempe redaktoro de konata

moskva gazeto. Foje venis al li amiko kaj rekomendis al li iun homon kiel eminentan
redaktoron.
– Mi scias --diris Dostojevskij–, mi akceptos lin kaj liaj unuaj vortoj estos, ke
mi donu al li antaŭmonon.
– Certege ne –asertis la amiko–, en ĉi tiu rilato mi povas garantii pri li. Li
neniam kutimis pruntepreni monon.
– Des pli malbone –ekkriis Dostojevskij–. Lasu lin al vi, min li ne interesas.
Tiu, kiu neniam volas antaŭmonon, ĝis sia morto ne fariĝos bona kaj fidinda
ĵurnalisto!
si/a/temp/e at their time

gazet/o a periodical
kiel as
antaŭ/mon/o a money advance
cert/eg/e very certainly
asert/i to assert
prunt/e/pren/i to borrow
fid/ind/a reliable
BENJAMINO GIGLI
kantisto (1890-1957)
Benjamino Gigli estis invitita en la domon de novjorka milionulo kanti kelkajn

kantojn en vespera solenaĵo. La honorario estis reĝa: mil dolaroj. Sed la milionulo
havis unu kondiĉon. Li diris al Gigli:
– Mi estos tre dankema al vi, se vi post via prezentado forlasos mian domon.
–kaj li snobece aldonis:– Nome: ĉe mi kunvenadas societo, kiu ne kutimas rilati kun
homoj el teatro.
Gigli ruĝiĝis sed poste prenis iom da aero kaj respondis kun rideto:
– Ĉi tiun vi estus devinta diri tuj. Se mi ne devos resti en la societo de viaj
gastoj, mi kontentiĝos kun kvincentdolara honorario…
nov/jork/a from New York

solen/aĵ/o cellebration
dank/em/a thankfull
nom/e namely
kontent/iĝ/i to be satisfied
ruĝ/iĝ/i to blush
La fama tenoro Gigli sidis enpense en la loka restoracio de la urbeto Macerata.

Liajn pensojn interrompis la kanto de vaganta kantisto. Kiam la kantisto fine rondiris
por kolekti mondonacojn de la restoraciaj gastoj, Gigli metis sur lian teleron 10 lirojn.
– Kiom mi povas lasi por mi, sinjoro? –demandis la kantisto.
– Ĉion, se vi kantos tiun baladon ankoraŭfoje –respondis Gigli.
Por la ripeto de la kanto Gigli donis al la kantisto 50 lirojn. La kantisto estis
surprizita kaj embarasiĝis ne sciante, ĉu ĝi ne estas nur ŝerco. Sed la ĉeestantoj
kuraĝigis lin per la vortoj:
– Nur prenu ĝin, ja ĝi estas de Gigli!
La kantisto ekĝojegis kaj diris:
– Majstro Gigli ofertis 60 lirojn por aŭdi min kanti, sed mi neniam havos sufiĉe
da mono por povi aŭdi lin!
Aŭdinte tion Gigli donacis al li bileton por sia plej proksima koncerto. Poste en
sia vivo li ŝatis rememori pro ĉi tiu okazintaĵo.
mon/donac/o a money gift

embaras/iĝ/i to become embarrassed
ŝerc/o a joke
kuraĝ/ig/i to encourage
ek/ĝoj/eg/i to become suddendly very glad
okaz/int/aĵ/o something that happened
HELENIO HERRERA
futbaltrejnisto (1910-1997)
Iu zeloto de la futbala teamo de AC Milano donis al sia ĵusnaskita azenido la

nomon Herrera, laŭ la glora trejnisto de la loka rivala klubo Internazionale. Sed
Herrera konsideris ĉi tiun aferon bona ŝerco kaj al iu ĵurnalisto li diris:
– Jam knabaĝe mi admiris azenojn. Ili estas eltenkapablaj, saĝaj, obstinaj,
celkonsciaj kaj havas humursencon. Tio estas la kvalitoj, kiujn devus havi ĉiu
trejnisto. Dankon por la distingo!
zelot/o a fan
ĵus/nask/it/a newborn
azen/id/o a colt
trejn/ist/o coach
knab/aĝ/e at the age of a boy
el/ten/kapabl/a resilient
saĝ/a wise
obstin/a obstinate
cel/konsci/a purposeful
humur/senc/o sence of humor
LEONARDO DA VINCI
pentristo, skulptisto, arĥitekto kaj sciencisto (1452-1519)
Iam okazis ke la pentristo Leonardo da Vinci estis en la ombro de la inventisto

Leonardo da Vinci.
Iam, kiam li estis okupita per sia pentraĵo pri la Lasta Vespermanĝo, iu el liaj
helpantoj rimarkigis ŝerce, ke estus bonege se la viando por kolbasoj ne devus estis
tranĉata permane.
La majstro Leonardo enpensiĝis pri tio. Poste li ekstaris kaj foriris. Kaj do tial
la pako de la apostolo sur la bildo restis dum kelkaj tagoj nefinita, por ke povu esti
inventita la maŝineto por la muelado de la viando por la famaj milanaj kolbasoj.
pentr/aĵ/o a painting
ŝerc/e joking
viand/o meat
kolbas/o sausage
per/man/e by hand
ek/star/is to stand up
ne/fin/it/a not finished
maŝin/et/o little machine
muel/ad/o the activity of grinding
THOMAS MANN
La germana romanverkisto Thomas Mann foje sidis en la societo de operaj
kantistoj. Iu sopranistino, kiu en liberaj momentoj provadis ankaŭ literature verki,
donacis al Thomas Mann sian fotaĵon, sur kiun ŝi skribis:
– A. N., verkistino.
La sekvan tagon Thomas Mann sendis al ŝi sian fotaĵon, sur kiun li propramane
estis skribinta:
– Thomas Mann, soprano.
fot/aĵ/o a photo
propr/a/man/e by his own hand
Thomas Mann estis bonega diskutante kaj ŝatis akrajn opiniinterŝanĝojn. Li

ŝatis defendi opiniojn, kiuj estis la malo de tiuj de la ceteraj diskutantoj. Iam iu el liaj
amikoj riproĉis tion al li:
– Kun vi estas malfacile paroli. Vi neniam konsentas kun la opinio de la aliaj.
– Nu, vidu, eĉ pri tio mi ne povas konsenti kun vi –respondis la verkisto.
akr/a sharp
opini/inter/ŝanĝ/o an exchange of opinions
mal/o the opposite
riproĉ/i to reproach
konsent/i to agree
DMITRIJ IVANOVIĈ MENDELEJEV

kemiisto (1834-1907)
Mendelejev kutimis ekzameni siajn studentojn laŭ la alfabeta vicordo. Iun

tagon venis al li studento kaj prezentis sin:
– Duko A…
Mendelejev, kiu ne povis toleri la aristokratajn titolojn, reagis seke:
– La litero D estos ekzamenata morgaŭ!
ekzamen/i examine
vic/ord/o shift order
re/ag/i to react, to reply
sek/e shortly
NIKOLAJ ALEKSEJEVIĈ NEKRASOV
poeto (1821-1877)
La cara tribunalo kondamnis la rusan poeton Nikolaj A. Nekrasov en ekzilon,

ĉar li verkis kontraŭŝtatajn versojn. Dum la proceso la juĝisto mem tralegis la
versojn. Kiam post la eldiro de la verdikto la juĝisto demandis al Nekrasov, ĉu li
akceptas la punon, ĉi tiu respondis:
– Via juĝista moŝto, tiu puno estas nenio kompare kun tio, kion mi trasuferis,
kiam mi devis aŭskulti miajn versojn en via prezento.
ekzil/o exile
kontraŭ/ŝtat/a against the state
proces/o trial
juĝ/ist/o judge
el/dir/o pronounciation
PETRO LA UNUA
caro (1672-1725)
La granda rusa reformanto, caro Petro la Unua, ne povis toleri drinkemulojn,

tial li originale batalis kontraŭ tiuj, kiuj fordonadis sin al ĉi tiu malvirto. La
regionistoj el la urbo Petrozavodsk trovis dokumenton de la caro, laŭ kiu al la
nerebonigeblaj ebriemuloj oni pendigos sur la kolon feran medalon kiu pezos pli ol
ses kilogramojn. Ĝi estis okpinta stelo kun kvadrato en la mezo, en kiu estis skribite:
“Pro ebrieco”.
Ĉi tiun ordenon oni al neplibonigeblaj ebriemuloj alfiksadis sur la kolon per
fera ĉeno, por ke ili nek tage nek nokte povu liberiĝi je ĉi tiu distingo.
re/form/ant/o reformist
drink/em/ul/o a drinker
for/don/ad/i si/n to give themselves away repeatedly
mal/virt/o vice
ne/re/bon/ig/ebl/a to take back to their correct behaviour
ebri/em/ul/o person who often gets drunk
pend/ig/i hang up
ok/pint/a stel/o eight-pointed star
ebri/ec/o drunkenness
al/fiks/ad/i attach
ĉen/o chain

Gramatica Esperanto

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Gramatica Esperanto

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Gramatica Esperanto

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

LEARN

There are none of these irregularities in Esperanto.

1. Spelling and pronunciation are phonetic — as a word is spelt, so it is

2 ​The Esperanto alphabet contains twenty-eight letters: five vowels and

a ​as in father': ​tablo (t​ah​-bloh); kato (k​ah​

o ​as in 'November': ​mikrofono (mee-kr​oh​-f​oh​-n​oh​). u ​as in 'moose': ​

Note:​ The ​h ​in the imitated pronunciation ​

Negative advice is not generally to be recommended, but a little here should be

1. a ​is never pronounced as in English 'pale' or 'false'. Both of these words

o ​to each of these, i.e.:

The consonants are pronounced as in English, except for the following:

ĉ ​is as English ​ch, ​as in 'church':​

ĝ ​is always as in 'gem', never as in 'got'. ​

ĥ ​is the guttural heard in Scots 'loch'. It sounds like ​

j ​corresponds roughly to English ​

ĵ ​is the sound ​zh, ​as ​s in 'plea​s​ure': ​

ŝ ​is as English ​sh: ŝipo ​a ship.

ŭ ​corresponds roughly to English ​ w. ​It occurs always with a vowel. ​ Aŭ ​is

Four diphthongs are formed with ​ ​ as ​

patro ​a father tablo ​

2 Nouns in the plural add ​j ​to the o​​:

patr​oj​ ​fathers tabl​

(Remember: ​oj​ is sounded ​oy​ as in 'boy'.)

la patro​the father la patroj ​the fathers

patro kaj filo ​father and son

Verbs – the present tense

Hundoj estas bestoj. Dogs are animals.

Kiu estas la patro? Tiu estas la patro.

Kiu estas la viro? Tiu estas la viro.

lerni ​to learn lern​ej​o ​school

Translate into your language:

Sinjorino Banfi: Lusi, kie vi estas?

bona hundo ​a good dog

bonaj hundoj ​ good dogs

bona hundo / hundo bona ​ good dog

La hundo estas bona. T​ he dog is good.

Kiu mi estas? ​Who am I?

In English, a great many questions of the type that can be answered by a

Mi staras becomes Ĉu ​mi staras?

I am ​beautiful becomes Am I ​beautiful?

Mi estas bela becomes Ĉu ​mi estas bela?

Jes ​(pron. ​yes)​ means ​yes;​​ne ​(pron. ​

Ĉu Lusi estas la filino de la gesinjoroj Banfi? Ĉu Luka estas la filino de la

PRAKTIKO 2.2. Translate into Esperanto:

10 In English, there are a number of words which are mutually related, as

There are two words for 'that'. ​Tiu ​correlates with ​

Kio estas tio? Tio estas tablo.

Kia besto estas hundo? Hundo estas lojala besto.

bela beautiful mal​bela ugly

la domo ​de​ la familio Banfi

la patro ​de​ Luka

la ludiloj ​de​ Lusi

Jen la ĉambro en la domo de la familio Banfi. Ĝi estas moderna kaj komforta,

Translate into your language:

Jen la domo. Jen la ĉambro. La ĉambro estas moderna kaj komforta. Ĉu la

Translate into Esperanto:

Which is the house? Which is the room? Is the room modern? Is it

Sinjorino Banfi Jen la kafo. Ĉu vi soifas?

1. Ĉu la seĝo de sinjorino Braŭn estas komforta?

rapida quick rapid​e quickly

2 The Esperanto alphabet contains twenty-eight letters: five vowels and

a as in father': tablo (tah-bloh); kato (kah

o as in 'November': mikrofono (mee-kroh-foh-noh). u as in 'moose':

Note: The h in the imitated pronunciation

1. a is never pronounced as in English 'pale' or 'false'. Both of these words

o to each of these, i.e.:

ĉ is as English ch, as in 'church':

ĝ is always as in 'gem', never as in 'got'.

ĥ is the guttural heard in Scots 'loch'. It sounds like

j corresponds roughly to English

ĵ is the sound zh, as s in 'pleasure':

ŝ is as English sh: ŝipo a ship.

ŭ corresponds roughly to English w. It occurs always with a vowel. Aŭ is

Four diphthongs are formed with as

patro a father tablo

2 Nouns in the plural add j to the o:

patroj fathers tabl

(Remember: oj is sounded oy as in 'boy'.)

la patrothe father la patroj the fathers

patro kaj filo father and son

lerni to learn lernejo school

bona hundo a good dog

bonaj hundoj good dogs

bona hundo / hundo bona good dog

La hundo estas bona. T he dog is good.

Kiu mi estas? Who am I?

Mi staras becomes Ĉu mi staras?

I am beautiful becomes Am I beautiful?

Mi estas bela becomes Ĉu mi estas bela?

Jes (pron. yes) means yes;ne (pron.

There are two words for 'that'. Tiu correlates with

bela beautiful malbela ugly

la domo de la familio Banfi

la patro de Luka

la ludiloj de Lusi

rapida quick rapide quickly

This someone or something is called the

In comparing two ideas, kiel is translated by

The combination tiel… kiel… is translated by

domo house dom

pluvas rains pluvegas rains cats and dogs

riĉa rich riĉ

or the prefix mal- to indicate the opposite:

alt/a high (cf. altitude)

La kato sidas sur (

It is particularly used in a time sense:

Mi jam skribis al vi.

Mi parolis al vi. Mi ne parolis al vi.

mia my, mine nia

Warning: Do not confuse tial (for that reason) and

legas reads relegas re-reads

Ĉi indicates nearness. Its most usual use is with the

tie there ĉi tie

Ĉi may be placed either before or after the

PRAKTIKO 4.6Vera aŭ malvera?(

La kato saltas sur la tablon.

-n from the three sentences

Note: -n is never used after al (to) and

Mi restis hejme. n.

La kato saltis de sur la tablo.

However, instead of de en (from in = out of), we have a separate preposition

La viro iris el la domo.