MocffisffiLH"* DOH 3trffiY:-roF

do8o:Bd ( soil sta bi lization ) or.&cSD6*nEo?6$E:

q6c $:oqc;5 {d qccpdo}&ElqoEqp'

Road/Airfield Design and Drawing Section (Structure) Ianaary,2A2t

 ocCco:
orqlcr5g:
crr $s1$: O

oo$:(c) S

c-e', eQsa8ca:fiEi$EssaSg:c,*5et4qfd l
c-.;rr eQsa8o::Spi$t:6leigL,5qlrr3 l
r-J-;r cu6rqgrsac$c,Ee$m8sa::$Eipt:qdgl$EloEsa{1n{;: G

c*..1 *o { <'n } r r aS *:: ooae,-,l t { rm uank m en t ) saa: sa E o: :

$ d G
E,

qdsdqtd E

c*; - c { o ) rrca 6: a ea:cr56 e $ t s u Ue ra d e ) g$ q -aae$ rl' cg: ( s u b b a se ) sa:r

aa8ms$Ei68s6ldeL$a1c,5 G

c*.1*c{o}rr sae$6qg:(Base)ra:rotw:SEiptrqeigoSqrrS e
c*7r stabilizing 4.76c$:q8<io8arEi,.rgglrqp: q
ea$:(.1) I
.pr
e$m8sa::$gifi&qg):og:m{ft{f' g

;-or Stabilization
Mechanica[
e
;;rr Additive Stabilization ccl

J-J-31r cBcuEeQ$$ cu6rq:ca8m:rSgi$E: oo

J-J-Jr "ir$€ o:6:qrsaSaar:Sgi$E: oc

J-J-?1r Fly ash S$ o$:cg:rate::$d$Er 3?

J-J*gr *t?.Fge *:6:q:oEm::$Ei$E: 3?

ea$;(q) 03

?r soil Stabitizatian og8c$reo:tgoEgeao{m$ oI

q-:rr og8:aoE:eo;rc:fiErg$ qgqremcciq$Er cG

q-..;rr e$e::terlqlEqcfi*g$qp:ca*: e6:e>E$Es cq

?-?r sc6l?8$8;$1c?6$t: 3?

?-?-3{m}u s}crpclggiregqc$$& oq

?-?*J(alu aaeq:,;ggird1o8;$rmigi$8; oB

?*?-J* +tqsqEqp:$;cgEo6:e*$E: Jo
 oo$:(9)

9
r r e
$ ea8 ear: $ g[ q:m g! eeo: oES E r oq 6 c
$
: o
t ca o o I ol
:

9-crr oa gleaorc,5$ t:o,76 c

$
:of*"ql}"qla
g-3-orr o96 c $:g t @1mt o6: a:6oo3!eao:cfi $ t :

iSite Trial or Test Section)

9-;l Subgraae g0 subbase ocg:caEleo:cr5$E:og6c$:oisaear:8oE

t-J cr oq6c$:gt $Eot$t:

g-J*Jr qEc$:g8ql eepo,i$8; (Mix - in * place)

?*J*J-cu Stabitizingagent$$.aEsSEr

g-J-J-JI eepoE$E:(Mixing)

t-J-?u eql5ocrlq8 eepoE$Ec (Ptant Mixing)

g-J-?-cn cc<-,SqQ.emrt$Erg€ $$.at:$t:
?*J*grr o3t5a>girgeor$En {Compaction }

g*J-3r ear:*gE$E:

9-ql Cement Stabitized Base caqgrmgleaoroEQ8;

g-?-ou e8o:5*$m:fi Eime$*rqg: { crB) 3 $ E : qo8$ t :

g-?-Jrr r3o6e$or:$giaaa$:iqg: { crB ) cu6 : qg: 3 I t : cg o6$ t :
g*?*?rr meepQ6ogc6$tr

t-f?-il Balanced Design

g*?*gl Mixed - ln Place Method

t-?-Sl Central Plant Method

g-q-Grr Compaction , Finishing and Curing

g-?*qr Surfacing
ma$;{g}

3rr e
$ saE ea:r $ g$ co'S : qge m gle oe cr5e1: q E o 3i -o E : e
t : o : : e, o
3) sa q c,E q;e r

g-crr Construction Joint cor:flS8n

$-Jn Gaq3lqJ:*B$mgieso:cfiStr {Multi - Layer Construction)

3-qrr Carbonation
c
(})3a$?3(1)??
5*g,r
 e
3-3rr 6'l?3raq 9G

3-
G r r { t o3 t-$ sa eg : S1q:% E 3r 08 p r er er
3} sa q1 oE qp : Y'l
oa$;{G) 96)

Gr saq3]saeg:d$:q6pt: ?o
G-cu c'3o:Ee$ tr3,oqoE ) q;saepi3>cq: 7"',

G-3ri c3cu,ie$ tdau?o81 q:o1otg (Cement or Lime content) 98

G-qrr sa$dloiolotg {Moisture Content) 9g
G:9rr aragmg{Unitormity af Mixing) CG

G-grr c35arE];g{Comnaction }
flo
U

G-Grr gaa::: g6fi t: { cu ri ng} fto

G-.7:: stora ge) cI3

{eog:t$tr {

ea$:{q} qc

qrr q:::6saEGfEl"8**$*t 6.\1

JY
eo$:{e} st
orr fl6\
{:cn::q1cfiqp: JJ
ma$;{g} qo
CT\
0il cq?f/lsffitra
6^lo

eq:o$mc,6.g t* : Specif ications 6'to

eqeoEaorrSca I o t soi I Sta bi lizatio n g$ cC a:rr5$ cuSrf :EsS"+ ? Go

ogo8eal$:6a), o:qEqp:
e g: c,E mc,5 q t n t * q3i me q: C $ : o6 S$ t s c,g E c
$
* q t ca e7 e
S1a: 3i rs3

Checklist qp:
 1

၁။ နိဒါန်း

လမ်းလ%ာ (Pavement) များ၏စွမ်းေဆာင်ရည်သည် အေြခခံလ%ာ၊ ဒု-အေြခခံလ%ာများြဖင့်

ဖွဲFစည်းတည်ေဆာက်ထားသည့် အုတ်ြမစ်(Foundation) ၏ စွမ်းေဆာင်ရည်အေပPတွင်များစွာ

မူတည်ပါသည်။ လမ်းတစ်လမ်း တည်ေဆာက်ရန်အတွက် ဒီဇိုင်းြပXလုပ်ရာတွင် သတ်မှတ်ထား

သည့် ခံZိုင်ရည်အင်အား (Bearing Strength) ရရှေ

ိ စရန်အတွက် လမ်းလ%ာအသီးသီး၏

အင်အား၊ ၎င်းလမ်းလ%ာများတွင် အသံုးြပXမည့် လမ်းခင်းပစaည်း အမျိXးအစားZှင့် အရည်အေသွး

တိုbကို ေရcးချယ်သတ်မှတ်ြခင်းသည် အေရးပါသည့် လုပ်ငန်းစဉ်တစ်ခု ြဖစ်သည်။ လမ်းလ%ာ

အားလံုးသည် ၎င်း၏ အလ%ာအတွင်းZှင့် ထပ်ပိုးလ%ာများအfကား အက်ကွဲေfကာင်း (Fatigue

Crack) ြဖစ်ေပPြခင်းမှ ေရှာင်ရှားZိုင်ရန် အတွက် ေလျာြပတ်ြခင်း (Shearing) ကို ခံZိုင်ရန်Zှင့်

ေကွးj%တ်ြခင်း (Deflection) အလွန်အကnံ မြဖစ်ေပPေစရန်တိုbအြပင် လမ်းအေဆာက်အအံု

ပံုပျက်ြခင်းတိုbမှ ကင်းေဝးေစရန် တိုbအတွက် အလ%ာတိုင်း၌ ရှိသင့်သည့် သိပ်သည်းမq

(Densification) ရှရ
ိ န် လိုအပ်ပါသည် (Oversea Center, TRL 1993)။

လမ်းဒီဇိုင်းြပXလုပ်ရာ၌ ေအာက်ခံေြမသား အင်အားနည်းပါးပါက လုပ်ငန်းခွင်အေြခအေန

Zှင့်ကိုက်ညီသည့်ဒီဇိုင်းအား ေြပာင်းလဲေရးဆွဲရြခင်း၊ ေအာက်ခံေြမသားအား ဖယ်ရှား၍

ေကာင်းမွန်သည့် ေြမအမျိXးအစားြဖင့် အစားထိုး အသံုးြပXရြခင်းများ ေဆာင်ရcက်ရေလ့ရှိသည်။

အကယ်၍ ေအာက်ခံေြမသား၏ အရည်အေသွးေကာင်းမွန်ပါက (သိုbမဟုတ်) အရည်အေသွး

ေကာင်းမွန်ေအာင် ြပXြပင်ထားပါက အေပPလ%ာအသီးသီးမှ အဆင့်ဆင့်ကျေရာက်လာသည့်

သက်ေရာက်ဝန်အားများအား ပိုမိုကျယ်ြပနb်သည့်ဧရိယာသိုb ြဖနb်ကျက်ခွဲေဝေပးZိုင်မည်ြဖစ်

သည်။

ပံု ၁-၁ - Load Distribution (Yoder and Witczak, 1974)

 2

မူလလမ်းေဟာင်းများ၏ အင်အားမှာ လက်ရှိ ယာဉ်သွားလာမqအင်အား (Traffic

volume) ၊ ယာဉ်အေလးဝန် (Traffic loading) လိုအပ်ချက်များေfကာင့် လမ်းေဟာင်းများအား

အဆင့်ြမ…င့်တင်ြခင်း (Rehabilitation) ၊ ြပXြပင်ြခင်း (Maintenance) များကိုေဆာင်ရcက်

ရပါသည်။ ထိုသိုbြပXြပင်ရာ၌ မူလလမ်းေဟာင်းအား တူးထုတ်ဖယ်ရှား၍ လမ်းခင်းပစaည်းများ

ြဖစ်သည့် ေြမသား၊ ေကျာက် စသညတိုbြဖင့် ြပန်လည်ခင်း‡ကိတ် တည်ေဆာက်ရပါသည်။ ထိုသိုb

ေဆာင်ရcက်ရာတွင်လည်း မူလလမ်းခင်းပစaည်းများအား သင့်ေတာ်သည့် အေရာပစaည်းများZှင့်

အင်အားြဖည့တ
် ည်ေဆာက်ြခင်းြဖင့် ကုန်ကျစရိတ် သက်သာေစသည့်အြပင် လမ်းခင်းပစaည်း

များသယ်ယူပိုbေဆာင်ရြခင်း အတွက် အချိန်ကုန်သက်သာေစြခင်းZှင့် လမ်းခင်းပစaည်းများ

ရှားပါးြပတ်လပ်ြခင်းမှလည်း ေရှာင်ရှားZိုင် မည်ြဖစ်ပါသည်။

လက်ရှိလမ်းေအာက်ခံေြမသားသည် အင်အားနည်းေနြခင်း (သိုbမဟုတ်) စီမံကိန်း၏

သတ်မှတ်လိုအပ်ချက်များ (Project-specific requirements) Zှင့် မြပည့်မီပါက ၎င်းေအာက်ခံ

ေြမသားအားြပXြပင်အားြဖည့်၍ တည်ေဆာက်သည့်နည်းပညာကို အသံုးြပXြခင်းြဖင့်

လမ်းလ%ာအင်အား တိုးတက်လာသည်Zှင့်အမ‹ လမ်းလ%ာအထူကို ေလ‹ာ့ချZိုင်ြခင်း၊ ေဒသထွက်

လမ်းခင်းပစaည်းများကို အသံုးြပXZိုင်ြခင်းေfကာင့် ကုန်ကျစရိတ်သက်သာြခင်းZှင့် သဘာဝ

သယံဇာတများ ထုတ်ယူသံုးစွဲြခင်းအား အထိုက် အေလျာက် ေလ‹ာ့ချZိုင်ြခင်း စသည့်

အကျိXးေကျးဇူးများ ရရှိZိုင်ပါသည်။

ေြမအင်အားြဖည့်ြခင်းလုပ်ငန်းတွင် Soil Modification နည်းလမ်း Zှင့် Soil

Stabilization နည်းလမ်းဟူ၍ (၂)မျိXးရှိŽပီး၎င်းတိုb၏ ရည်ရcယ်ချက်များမှာ ကွဲြပားေfကာင်း

သိရှိထားရန် လိုအပ်သည်။

Soil Modification

Soil Modification ဆိုသည်မှာ ေြမသားအင်အားကို အေရာပစaည်းZှင့် ေရာစပ်စဉ်

(သိုbမဟုတ်) ေရာစပ်Žပီး မfကာမီ အင်အားအလျင်အြမန် တိုးတက်ေစရန် ေဆာင်ရcက်သည့်

လုပ်ငန်း ြဖစ်ပါသည် (Little and Nair 2009) ။ ဤလုပ်ငန်းအား လုပ်ငန်းလိုအပ်ချက်အရ

မတူညီသည့် ရည်ရcယ်ချက် Zှစ်မျိXးြဖင့် ေဆာင်ရcက်ပါသည်။

 3

ပထမ တစ်မျိXးမှာ လုပ်ငန်းေဆာင်ရcက်ရန် (သိုbမဟုတ်) ြဖတ်သန်းသွားလာရန် လွန်စွာ

စိုစွတ်ေနေသာ ေြမသားအား ေြခာက်ေသွFေစရန် အေရာပစaည်းေရာစပ်၍ ယာယီ ေြခာက်ေသွF

ေစြခင်း ြဖစ်သည်။ ဤလုပ်ငန်းတွင် အများအားြဖင့် ထံုး (Lime) ကို အသံုးြပX၍

ေရာစပ်ေလ့ရှိfကŽပီး ေယဘုယျအားြဖင့် (၁) ရာခိုင်Zqန်းမှ (၄) ရာခိုင်Zqန်း အထိ ထည့်သွင်း

ေရာစပ်ေလ့ရှိပါသည် (National Lime Association 2004) ။ ထံုးသည် ေရZှင့် ထိေတွFဓါတ်ြပX

သည့်အခါ အပူထွက်ေပPလာြခင်း (Hydration Process) ေfကာင့် ေြမသားအား လျင်ြမန်စွာ

ေြခာက်ေသွFေစပါသည်။

ဒုတိယတစ်မျိXးမှာ ေြမသားအား ယာယီအင်အားြမ…င့်တင်ြခင်း ြဖစ်သည်။ ၎င်းနည်းလမ်း

သည် ေြမသားအား လုပ်ကိုင်ေဆာင်ရcက်မq (Workability) လွယ်ကူေစရန် (သိုbမဟုတ်)

ယာယီအင်အား တိုးတက်ေစရန် (Short term Strength) လိုအပ်သည့်အခါတွင်

အသံုးြပXfကသည့် အလွယ်ကူဆံုးေသာ နည်းလမ်းြဖစ်ပါသည်။ အထူးသြဖင့် လုပ်ငန်းခွင်သံုး

ယာဉ်များ လွယ်ကူစွာ ြဖတ်သန်းZိုင်ရန် ယာယီ လမ်းတည်ေဆာက်ြခင်း Zှင့် လုပ်ငန်းခွင်

Working platform ြပXလုပ်ြခင်းများတွင် အသံုးြပXေလ့ ရှိသည်။ ယင်းနည်းလမ်းတွင်လည်း

ထံုးပါဝင်မq (၁) ရာခိုင်Zqန်းမှ (၄) ရာခိုင်Zqန်း အထိ (အေလးချိန်အားြဖင့်) ထည့်သွင်း

ေရာစပ်ေလ့ရှိŽပီး ေယဘုယျအားြဖင့် Soil Stabilization လုပ်ငန်းတွင် အသံုးြပXသည့်

အေရာပစaည်း ပါဝင်မqထက် ေလျာ့နည်း၍ အသံုးြပXေလ့ ရှိပါသည် (National Lime Association

2004)။ (Soil Modification လုပ်ငန်းသည် ကွင်းအေြခအေန လိုအပ်ချက်အရ

ေဆာင်ရFက်ရသည် ြဖစ်၍ လမ်းလKာဒီဇိုင်းတွင် Soil Modification အလKာအား ထည့်သွင်း

ေဖာ်ြပေလ့မရှိပါ။)

Soil Stabilization

Soil Stabilization လုပ်ငန်းသည် ေရရှည် အင်အားြဖည့်ရန် လိုအပ်သည့်

လုပ်ငန်းများတွင် စမ်းသပ်မqများြပXလုပ်ကာ ဒီဇိုင်းပံုထုတ်ရŽပီး သင့်ေတာ်သည့် တည်ေဆာက်ေရး

နည်းပညာများြဖင့် ေဆာင်ရcက်ရပါသည်။ ယင်းသည် ေြမသား၏ ဂုဏ်သတšိအား သိသာစွာ

 4

ေြပာင်းလဲေစŽပီး လမ်းသား၏ လိုအပ်သည့် ေရရှည် အင်အားZှင့် တည်Žငိမ်မqတိုbကို

ရရှိေစပါသည်။
 5

အခန်း(၁)

၁-၁။ ေြမအင်အားြဖည့်ြခင်း အဓိပWာယ်ဖွင့်ဆိုချက်

ေြမအင်အားြဖည့်ြခင်း (Soil Stabilization) ဆိုသည်မှာ ေြမသားအား ‡ကိတ်ေချ၍

သင့်ေတာ်သည့် အင်အားြဖည့် အေရာပစaည်းတစ်မျိXး (သိုbမဟုတ်) အေရာပစaည်းZှစ်မျိXးြဖင့်

ေရာစပ်‡ကိတ်ခင်း၍ ေြမသား၏ ဂုဏ်သတšိအား တိုးတက်ေစရန် ေဆာင်ရcက်သည့် လုပ်ငန်းစဉ်

ြဖစ်သည်။ ယင်း လုပ်ငန်းစဉ်တွင် ေြမသားအား လိုအပ်သည့် ရcယ်ေစ့ြပနb်Zqန်း (Grain Size

Distribution) ရရှိေစရန် ‡ကိတ်ေချြခင်း (သိုbမဟုတ်) အေရာပစaည်းများြဖင့် ေရာစပ်၍

လိုအပ်သည့် ရcယ်ေစ့ြပနb်Zqန်း၊ အသွင်အြပင် (Texture) ရရှိေအာင်ေဆာင်ရcက်ြခင်း (သိုbမဟုတ်)

ေြမသားအား လိုအပ်သည့် ပလတ်စတစ် (Plastic) အေနအထား ရရှိေအာင် ြပXလုပ်ြခင်း

(သိုbမဟုတ်) ေြမသားအတွင်း တွဲဆက်မq ေကာင်းေစရန်အတွက် Binder အြဖစ် အသံုးြပXြခင်းတိုb

ပါဝင်သည်။

၁-၂။ ေြမအင်အားြဖည့်ြခင်း ရည်ရFယ်ချက်

လမ်းလ%ာ၏ အစိုဓါတ်Zှင့် အပူချိန်ေြပာင်းလဲြခင်းသည် လမ်းလ%ာသက်တမ်းကို ေလျာ့ကျ

ေစZိုင်သည့် အဓိက အချက်ြဖစ်သည်။ ထိုbေfကာင့် ေြမအင်အားြဖည့်ြခင်း ြပXလုပ်ရသည့် အဓိက

ရည်ရcယ်ချက်မှာ လမ်းလ%ာ၏ Bearing strength အား တိုးြမ…င့်ြခင်းြဖင့် အစိုဓါတ်၏ အကျိXး

သက်ေရာက်မqဒဏ်ကို ပိုမိုခံZိုင်ရည်ရှိေစရန် ြပXလုပ်ြခင်းြဖစ်သည်။ ေြမအင်အားြဖည့်ြခင်းအား

တည်ေဆာက်ေရး လုပ်ငန်းများ၏ မတူညီသည့် အေြခအေနများအေပP မူတည်၍ ရည်ရcယ်ချက်

အမျိXးမျိXးြဖင့် ေဆာင်ရcက်fကသည်ကို ေတွFရပါသည်။ ေယဘုယျအားြဖင့်

(က) Expansive Soils များ (သိုbမဟုတ်) မူလေြမသား၏ ကျံXFြခင်း (Shrink) Zှင့် ပွြခင်း

(Swell) ဂုဏ်သတšိများအား ေလျာ့ချရန်

(ခ) လမ်းသား၏ အင်အားကို တိုးတက်ေစြခင်းြဖင့် လမ်းအေဆာက်အအံုအား ေရရှည်

ေထာက်ပံ့ေပးရန်

(ဂ) လမ်းသားအထူ ေလျာ့ချရန်

(ဃ) ပတ်ဝန်းကျင်မှ အစိုဓါတ် လွယ်ကူစွာ ကူးစက်ြခင်းအား ေလ‹ာ့ချရန်

 6

(င) ေဒသထွက် လမ်းခင်းပစaည်းများ အသံုးြပXZိုင်ရန်

(စ)လမ်းအဆင့်ြမ…င့်တင်ြခင်းလုပ်ငန်းများတွင်မူလလမ်းခင်းပစaည်းများZှင့်တွဲကပ်ေစရန်

Zှင့်

(ဆ)ေန က်ဆက်တွဲ အလ%ာများ မတည်ေဆာက်မီ စိုစွတ်ေသာ ဧရိယာများအား

ေြခာက်ေသွFေစြခင်း (သိုbမဟုတ်) ယာယီြဖတ်သန်းသွားလာZိုင်သည့် Working platform အြဖစ်

အသံုးြပXZိုင်ရန်များ အတွက် ေဆာင်ရcက်ေလ့ရှိသည်ကို ေတွFရပါသည် (Texas Department of

Transportation 2005)။

၁-၂-၁။ လမ်းလKာအလိုက် ေြမအင်အားြဖည့်ြခင်း ရည်ရFယ်ချက် အမျိZးမျိZး

ေြမအင်အားြဖည့်ြခင်းလုပ်ငန်းအား လမ်းလ%ာအသီးသီးတွင် မတူညေ

ီ သာ လိုအပ်ချက်

များအရ ေယဘုယျအားြဖင့် ေအာက်ပါရည်ရcယ်ချက် အမျိXးမျိXးြဖင့် ေဆာင်ရcက်ေလ့ရှိပါသည်။

၁-၂-၁(က)။ ေြမသားတာေပါင် (Embankment) အား အင်အားြဖည့်ြခင်းရည်ရFယ်ချက်

• ေြမသားတာေပါင် (Embankment) တည်ေဆာက်ြခင်း (သိုbမဟုတ်) ြပXြပင်ရာတွင်

အငှားေြမ (Borrow Soil) အား အသံုးြပXရသည့် အခါတွင် အလွန်စိုစွတ်ေသာ

အေြခအေနြဖစ်ပါက ေြခာက်ေသွFေစရန်

• လုပ်ငန်းခွင်တွင် စက်ယာဉ်ယZ£ရားများသွားလာေရး(Trafficability) လွယ်ကူေစရန်

• Refilling (သိုbမဟုတ်) Backfilling တွင် အသံုးြပXမည့် ေြမသား၏ ဖိအား

(Compressibility) ကို ေလျာ့ချရန်

• တာေပါင်၏ တည်တံ့မq (Stability) ကို တိုးတက်ေစရန်

၁-၂-၁(ခ)။လမ်းေအာက်ခံေြမ(Subgrade)cှင့်ဒ-ု အေြခခံလKာ(Subbase)အားအင်အားြဖည့်ြခင်း

ရည်ရFယ်ချက်

• လမ်းလ%ာ၏ Structural Capacity တိုးတက်ေစရန်

• လမ်းသားအထူ အကနb်အသတ်ရှိေသာ အေြခအေနတွင် Subgrade ၏ ဝန်ထမ်းZိုင်အား

(Bearing Capacity) ကို ြမ…င့်တင်ရန်

• မျက်Zှ ြပင်လ%ာအား အေထာက်အပံ့ေပးZိုင်ရန်

 7

၁-၂-၁(ဂ)။ အေြခခံလKာ (Base) အားအင်အားြဖည့်ြခင်းရည်ရFယ်ချက်

• လမ်းလ%ာအထူ ေလ‹ာ့ချရန်

• ေဒသတွင်း၌ အရည်အေသွးေကာင်းမွန်ေသာ လမ်းခင်းပစaည်းများ မရရှိZိုင်လ‹င်

အားြဖည့်အသံုးြပXရန်

• မူလလမ်းသားရှိ လမ်းခင်းပစaည်းများအား ြပန်လည်အသံုးြပXရန် (Recycle)

၁-၃။ Stabilizing လုပ်ငန်းတွင် ပါဝင်သည့် ပစiည်းများ

ေြမသားအင်အားြဖည့်ြခင်းလုပ်ငန်း ေဆာင်ရcက်ရန်အတွက် ေြမသားZှင့် Stabilizing

Agents တိုbအား အချိXးကျေရာစပ်ရမည်ြဖစ်သည်။ Stabilizing Agents များမှာ ေအာက်ခံ

အင်အားနည်းပါးသည့် ေြမသား၏ အင်အား၊ ဖိသိပ်ခံZိုင်မq၊ ေရစိမ့်ဝင်Zိုင်မqZှင့် တာရှည်ခံမq

တိုbအား တိုးတက်ေစပါသည်။

(က) ေြမသား

လမ်းလ%ာတည်ေဆာက်ရာတွင် မျက်Zှ ြပင်လ%ာမှအပ အြခားလမ်းလ%ာများတွင်

ေတွFရေလ့ ရှိသည့် လမ်းခင်းပစaည်း ြဖစ်ပါသည်။ ေြမအင်အားြဖည့် လုပ်ငန်းများတွင် Soft Soil

များြဖစ်သည့် Silty Soil, Clayey peat / Organic Soil များအား လမ်းတည်ေဆာက်ရာတွင်

လိုအပ်သည့် အင်အားရရှိေစရန်အတွက် ြပXြပင်ေပးZိုင်ပါသည်။ ေြမအမျိXးအစား ခွဲြခားြခင်းအား

ASTM D 2487 အရ ဓါတ်ခွဲခန်းတွင် စမ်းသပ်Zိုင်ပါသည်။

(ခ) အေရာပစaည်း (Additive)

ေြမသား၏ အင်အား (Strength)၊ အသွင်အြပင် (Texture)၊ လုပ်ကိုင်Zိုင်စွမ်းရည်

(Workability)Zှင့် ပလတ်စတစ် ဂုဏ်သတšိ (Plasticity) အား တိုးတက်ေစရန် အသံုးြပXသည့်

ေဆာက်လုပ်ေရးလုပ်ငန်းသံုး ထုတ်ကုန်များ ြဖစ်သည် (United States Army 1994)။ Soil

Stabilization လုပ်ငန်းတွင် အသံုးြပXZိုင်သည့် အေရာပစaည်း များစွာရှိရာ ေြမမqန်များအား

ဖံုးအုပ်ေပးြခင်း (Coating)၊ တွဲကပ်ေစြခင်း (Binding) Zှင့် ြဒပ်ေပါင်းအသစ် ြဖစ်ေပPေစြခင်း

(New Compound) အစရှိသည့် ဂုဏ်သတšိများအေပP မူတည်၍ သင့်ေလျာ်သည့်

 8

အေရာပစaည်းများကို ေရcးချယ်အသံုးြပXZိုင်သည်။ ဓါတ်ြပXZqန်းZှင့် ပမာဏသည် အသံုးြပXသည့်

အေရာပစaည်းများ၏ ဖွဲFစည်းပံုZှင့်ေရာစပ်မည့်ေြမသား (သိုbမဟုတ်) ေရာစာတိုbအေပPတွင်လည်း

မူတည်သည်။

အေရာပစaည်းများ အြဖစ် ဘိလပ်ေြမ၊ ထံုး၊ Fly ash Zှင့် ကတšရာ များအား

အသံုးြပXေလ့ရှိသည်။ ၎င်းတိုbအား တစ်မျိXးချင်းြဖစ်ေစ၊ ေရာစပ်၍ ြဖစ်ေစ အသံုးြပXေလ့ရှိသည်။

(ဂ) ေရ

အသံုးြပXမည့် ေရသည်အZ£ရာယ်ရှိေသာ ပစaည်းများကင်းစင်၍ သနb်ရှင်းŽပီး AASHTO T-

26 ပါ သတ်မှတ်ချက်များZှင့် ကိုက်ညီရမည်။ pH တန်ဖိုး (5.0) ထက်နည်းေသာ ေရZှင့် (8.5)

ထက်များေသာ ေရအမျိXးအစားများအား အသံုးြပXရန် မသင့်ပါ။ ထိုbအြပင် Sulphate ပါ၀င်Zqန်း

သည် (400) parts per million by weight ထက်ပို၍ ပါဝင်ပါကလည်း အသံုးြပXရန်

မသင့်ေတာ်ပါ။ ေသာက်သံုးရန် သင့်ေတာ်သည့် ေရသည် အသံုးြပXရန် အေကာင်းဆံုး ြဖစ်သည်။

ဤလက်စွဲစာအုပ်တွင် ေြမအင်အားြဖည့်ြခင်း နည်းပညာ အမျိXးမျိXး၊ ယင်းတိုbကို

အသံုးြပX၍ ဒု-အေြခခံလ%ာ၊ အေြခခံလ%ာတည်ေဆာက်ပံုZှင့် ေြမအင်အားြဖည့်ြခင်း၏

အားသာချက်၊ အားနည်းချက် တိုbကို အေသးစိတ် ေဖာ်ြပသွားမည်ြဖစ်သည်။

 9

အခန်း(၂)

၂။ ေြမအင်အားြဖည့်ြခင်း နည်းပညာအမျိZးမျိZး

ေြမအင်အားြဖည့်ြခင်း နည်းပညာသည် လမ်းတည်ေဆာက်ေရးအတွက် အေရး‡ကီးေသာ

နည်းပညာ တစ်ခုြဖစ်သည်။ ေြမအင်အားြဖည့်ြခင်းဆိုသည်မှာ အေြခခံအားြဖင့် ေြမသားZှင့်

အေရာပစaည်း တစ်မျိXးမျိXးအား သင့်ေတာ်သည့် အချိXးအစားြဖင့် ေရာစပ်ခင်း‡ကိတ်Žပီး

မူလေြမသား၏ သိပ်သည်းမq၊ ခံZိုင်ဝန်အား စသည့် ဂုဏ်သတšိများအား တိုးတက်ေစြခင်းြဖစ်

သည်။

ေပျာ့ေပျာင်း၍ အင်အားနည်းသည့် ေြမများတွင် ပါဝင်ေလ့ရှိသည့် သစ်ေဆွးများZှင့်

ရªံFေစးများသည် လမ်းသားတည်ေဆာက်ရာတွင် လိုအပ်သည့် အင်အားမြပည့်ဝေသာ ေfကာင့်

လမ်းအေဆာက်အအံုအား ထိခိုက်ေစြခင်း၊ အချိန်မတိုင်မီ ပျက်စီးြခင်းများအား ြဖစ်ေပPေစ

သည်။ Expansive Soils များတွင် Smectite Clay Minerals များ ပါဝင်သြဖင့် အစိုဓါတ်

(Moisture) အေြပာင်းအလဲြဖစ်ေသာေfကာင့် သိသာထင်ရှားသည့် ေြမသားထုထည်

ေြပာင်းလဲမqကို ြဖစ်ေပPေစပါသည်။ ထိုbေfကာင့် ၎င်းေြမသားေပPတွင် တည်ေဆာက်ထားသည့်

လမ်းသားေပPသိုb အေလးဝန် သက်ေရာက်ပါက ေြမသားမတည်Žငိမ်မq ြပဿန များ

ြဖစ်ေပPေစပါသည်။ ထိုbေfကာင့် ၎င်းကဲ့သိုbေသာ ေြမအမျိXးအစားရှိသည့်ေဒသများတွင်

ေြမအင်အားြဖည့်ြခင်း နည်းပညာကို အသံုးြပXတည်ေဆာက်ြခင်းသည် အသင့်ေတာ်ဆံုးြဖစ်

သည်။ ေြမအင်အားြဖည့်ြခင်းကို Subgrade ၊ Subbase Zှင့် Base အလ%ာများတွင်

ေဆာင်ရcက်Zိုင်သည်။

ေြမအင်အားြဖည့်ြခင်းအား Mechanical Stabilization Zှင့် Additive Stabilization

တိုbမှ သင့်ေတာ်သည့် နည်းပညာကို ေရcးချယ်ေဆာင်ရcက်Zိုင်သည်။

၂-၁။ Mechanical Stabilization

Mechanical Stabilization သည် ေြမသား၏ ရcယ်ေစ့ြပနb်Zqန်းကို ြပXြပင်ြခင်းြဖင့်

ေြမသားအင်အားကို တိုးြမ…င့်ြခင်း ြဖစ်သည်။ ရcယ်ေစ့ြပနb်Zqန်း မတူညီသည့် Zှစ်မျိXး (သိုbမဟုတ်)

Zှစ်မျိXးထက်ပိုေသာ ေြမသားများအား ေရာစပ်ြခင်း (သိုbမဟုတ်) ‡ကိတ်ေချြခင်းအားြဖင့်

 10

သတ်မှတ် စံချိန်စံj%န်းြပည့်မီသည့် လမ်းလ%ာ တည်ေဆာက်ြခင်း ြဖစ်သည်။ ဤလုပ်ငန်းသည်

ေြမသား၏ သိပ်သည်းမqZှင့် ေြမသား‡ကိတ်ေချြခင်းအား လုပ်ငန်းခွင်တွင်ြဖစ်ေစ၊

ေဖျာ်စက်တွင်ြဖစ်ေစ၊ Borrow ဧရိယာတွင် ြဖစ်ေစ ြပXလုပ်Zိုင်သည်။ ထိုbေန က် ယင်းအား

လုပ်ငန်းခွင်တွင် ြဖနb်ခင်း၍ လိုအပ်သည့် သိပ်သည်းမqရရှိေအာင် ‡ကိတ်ခင်းရပါမည်။

၂-၂။ Additive Stabilization

Additive Stabilization သည် လိုအပ်ေသာ လမ်းလ%ာအင်အား ရရှိေစရန် ေြမသားZှင့်

ဘိလပ်ေြမ၊ ထံုး၊ Fly ash၊ ကတšရာ စသည့် အေရာပစaည်း တစ်မျိXး (သိုbမဟုတ်) Zှစ်မျိXးအား

ေရာစပ်၍ ‡ကိတ်ခင်းတည်ေဆာက်ြခင်း ြဖစ်ပါသည်။ အသံုးြပXမည့် အေရာပစaည်း ေရcးချယ်ြခင်း

Zှင့်ပါဝင်Zqန်း သတ်မှတ်ြခင်းသည် ေြမအမျိXးအစားZှင့် လိုအပ်သည့် ေြမသားအင်အား အေပPတွင်

မူတည်၍ ဓါတ်ခွဲခန်းတွင် စမ်းသပ်၍ အေရာပံုစံ ထုတ်ရပါသည်။ ထိုbေန က် လုပ်ငန်းခွင်တွင်

ေြမသားZှင့် အေရာပစaည်းများအား သတ်မှတ်အချိXးအတိုင်း ေရာစပ်ြဖနb်ခင်း၍ လိုအပ်အင်အား

ရရှိေစရန် ‡ကိတ်ခင်းတည်ေဆာက်ရပါမည်။

ယခု လက်စွဲစာအုပ်တွင်မူ ြမန်မာZိုင်ငံတွင် အသံုးြပXတည်ေဆာက်ရန် လွယ်ကူသည့်

Additive Stabilization ေဆာင်ရcက်ြခင်းကို အေသးစိတ် ေဖာ်ြပသွားမည်ြဖစ်သည်။

၂-၂-၁။ ဘိလပ်ေြမြဖင့် လမ်းလKာအင်အားြဖည့်ြခင်း

ဘိလပ်ေြမသည် ေြမအင်အားြဖည့်ြခင်းလုပ်ငန်းတွင် အေစာဆံုးအသံုးြပXသည့်

ဓါတုအေရာ ပစaည်းြဖစ်သည်။ ဘိလပ်ေြမအင်အားြဖည့်ြခင်း နည်းပညာကို (၁၉၆၀)

ြပည့်Zှစ်များကပင် စတင်အသံုးြပXခဲ့fက သည်(Jawad et al. 2014)။ ဘိလပ်ေြမ အသံုးြပX

ေြမအင်အားြဖည့်ြခင်း (Cement Stabilization) အား Soil-cement, Cement-stabilized base

(သိုbမဟုတ်) Cement-treated aggregate base ဟု ကွဲြပားစွာ ေခPေဝPfကသည်။ ဘိလပ်ေြမကို

Primary stabilizing agent (သိုb) Hydraulic binder အြဖစ် ထည့်သွင်းစဉ်းစားZိုင်သည်

(Sherwood 1993; EuroSoilStab 2002)။ ဘိလပ်ေြမသည် အဓိကအားြဖင့် ေရြဖင့်

ဓါတ်ြပXြခင်းသာြဖစ်၍ မည်သည့် ေြမအမျိXးအစားတွင်မဆို အသံုးြပXZိုင်သည် (Sherwood 1993;

EuroSoilStab 2002)။ ဘိလပ်ေြမ အသံုးြပXြခင်းြဖင့် ေြမသား၏ ေစးကပ်မqအား ေလ‹ာ့ချြခင်း Zှင့်

 11

ထုထည်ေြပာင်းလဲမqကို ေလျာ့နည်း ေစြခင်းတိုbြဖင့် အင်အားကို တိုးတက်ေစပါသည် (Jawad et

al. 2014)။

ဘိလပ်ေြမအမျိXးအစား များစွာရှိသည့်အနက် ေြမသားအမျိXးအစားZှင့် လိုအပ်သည့်

အင်အား အေပPမူတည်၍ သင့်ေတာ်သည့် ဘိလပ်ေြမအမျိXးအစားအား ေရcးချယ်အသံုးြပXZိုင်

သည်။ သိုbေသာ် အများအားြဖင့် Ordinary Portland Cement ကိုသာ အသံုးများသည်။

ဘိလပ်ေြမအသံုးြပX ေြမအင်အားြဖည့် နည်းပညာသည် Hydration process ေfကာင့်

ဘိလပ်ေြမမqန်များသည် အစိုင်ခဲေလးများအြဖစ် ‡ကီးထွားလာŽပီးေန က် တစ်ခုZှင့် တစ်ခု

ပူးကပ်ြခင်းြဖင့် ေြမမqန်ေလးများအား တွဲကပ်ေစŽပီး ဖိသိပ်ခံZိုင်အားကို တိုးတက်ေစပါသည်

(Afrin 2017) ။ ေြမသား၏ ေလဟာနယ် (Voids) များအတွင်း ဘိလပ်ေြမမqန်များ

ဝင်ေရာက်ြခင်းြဖင့် အဆိုပါ ေြမသား၏ void ratio ကို ေလျာ့ကျေစပါသည်။ ဘိလပ်ေြမသည်

ေြမသားတွင် ပါဝင်သည့် ေရZှင့် ထိေတွFပါက Hydration process ကို ြဖစ်ေပPေစŽပီး

ယင်းအေရာတစ်ခုလံုးအား ေြမသား၏ ဖွဲFစည်းပံု မထိခိုက်ဘဲ ခဲမာသွားေစပါသည်(Afrin 2017)။

Hydration process သည် မျက်Zှ ြပင်လ%ာမှ ေြဖးညင်းစွာ စတင်ြဖစ်ေပPŽပီး တခါတရံတွင်

လမ်းလ%ာ အတွင်းပိုင်းများတွင် Hydration process Žပီးစီးရန် ခက်ခဲတတ် ပါသည်။

ထိုသိုbခက်ခဲရသည့် အချက်များမှာ မသနb်ရှင်းေသာအရာဝတ±Xများပါဝင်ေနြခင်း (presence

foreign matters of impurities ) ၊ ေရ-ဘိလပ်ေြမအချိXး (water – cement ratio)၊

အသားZှပ်သည့်အပူချိန် (Curing Temperature)၊ ဘိလပ်ေြမပါဝင်Zqန်း (Cement Content)

Zှင့်အေရာ၏မျက်Zှ ြပင် (specific surface of the mixture) တိုb ြဖစ်fကသည် (Afrin 2017)။

၂-၂-၂။ ထံုးြဖင့် လမ်းလKာအင်အားြဖည့်ြခင်း

ထံုးကို အသံုးြပX၍ ေြမအင်အားြဖည့်ြခင်းသည် ကုန်ကျစရိတ် အသက်သာဆံုး နည်းလမ်း

ြဖစ်သည်။ ထံုးကို ရªံFေစးစသည့် Plastic material တိုbZှင့် ေရာစပ်ေသာအခါ ၎င်းသည်ရªံFေစးကို

ဦးစွာစုပ်ယူŽပီး ပလတ်စတစ်အj%န်း (Plasticity Index) ကို သိသာစွာ ေလျာ့နည်းေစသည်။

ဓါတ်ြပXမqZှင့် Cementitious materials များ ထုတ်လုပ်ြခင်းသည် တည်Žငိမ်မq (Stability) ကို

တိုးပွားေစŽပီး ရªံFေစးအပိုင်းအစများအတွင်းရှိ အိုင်းယွန်း (Ion) ပမာဏကို ေြပာင်းလဲေစသည်။

 12

Ion exchange reaction သည် လျင်ြမန်စွာ ြဖစ်ေပPŽပီး ရªံFေစးေြမ၏ CBR ကို (၂) ဆမှ (၃)

ဆအထိ တိုးတက်ေစသည်(National Lime Association 2004)။

ထံုးသည် ေြမသားZှင့် ေရာစပ်ပါက ဓါတ်ြပXမq အမျိXးမျိXး ြဖစ်ေပPလာသည်။ Cation

exchange Zှင့် Flocculation-agglomeration reaction များ လျင်ြမန်စွာ ြဖစ်ေပPလာŽပီး

ေြမသား၏ Plasticity ကို ေြပာင်းလဲေပးြခင်း၊ ကိုင်တွယ်လုပ်ကိုင်Zိုင်စွမ်း (Workability) Zှင့်

အသားမZှပ်မီ အင်အားတိုးတက် ြခင်းZှင့် Load-deformation ဂုဏ်သတšိများကို ချက်ချင်း

ြဖစ်ေပPေစပါသည် (Federal Highway Administration (United States) 1979)။

အင်အားြဖည့်ြခင်းလုပ်ငန်း ေဆာင်ရcက်သည့် ေြမအမျိXးအစားအေပP မူတည်၍ Pozzolanic

reaction ြဖစ်ေပPေလ့ရှိပါသည်။ ယင်းဓါတ်ြပXမqေfကာင့် အမျိXးမျိXးေသာ Cementing agents

များ ြဖစ်ေပPေစŽပီး အေရာတစ်ခုလံုး၏ အင်အားကို တိုးတက်ေစသကဲ့သိုb လမ်းသား၏

Durability ကိုလည်း တိုးတက်ေစပါသည်။ Pozzolanic reaction သည် အချိန်ကာလZှင့်

အပူချိန်အေပP မူတည်၍ တြဖည်းြဖည်း အင်အားတိုးတက်ြခင်း (သိုbမဟုတ်) အချိန်fကာရှည်စွာ

အင်အားတိုးတက်ြခင်းများ ြဖစ်ေပPတတ်သည် (Federal Highway Administration (United

States) 1979) ။

Lime stabilization လုပ်ငန်းတွင် ထံုးအမျိXးအစား အမျိXးမျိXးရှိသည့်အနက်

ေယဘုယျအားြဖင့် ေဖာက်ထံုး (Hydrated Lime) အမျိXးအစားကို အသံုးြပXေလ့ရfှိ ကသည်။

အြခားထံုးအမျိXးအစားများကိုလည်း အင်ဂျင်နီယာမှ ခွင့်ြပXပါက အသံုးြပXZိုင်ပါသည်။

ေရာစပ်မည့် ေြမသား အလွန်ေြခာက်ေသွFသည့် အေြခအေနြဖစ်ပါက ထံုးZှင့် ေရ ေရာစပ်ထား

သည့်အZှစ် (Slurry lime) ကို အသံုးြပXZိုင်ပါသည်။

ေယဘုယျအားြဖင့် ထံုး၏ အရည်အေသွး စံချိန်စံj%န်းသတ်မှတ်ချက်အား ၎င်း၏

ဓါတုဂုဏ်သတšိZှင့် ¶ုပ်ဂုဏ်သတšိ (အဓိကအားြဖင့် ရcယ်ေစ့အရcယ်အစား) တိုbအေပP မူတည်၍

သတ်မှတ်သည်။ AASHTO M216-05 (ASTM C977-03) အရ ေအာက်ပါ သတ်မှတ်ချက်များ

Zှင့်ကိုက်ညီရန် လိုအပ်ပါသည်။

(က) ဓါတုဖွဲFစည်းမq (Chemical Composition)

 13

Calcium and Magnesium Oxide (on a non-volatile basis, minimum

percent – 90.0)

(ခ) ¶ုပ်ဂုဏ်သတšိ (Physical Properties)

Retained on a No.30 (0.59 mm) sieve – Not more than 3%

Retained on a No.200 (0.075 um) sieve – Not more than 25%

၂-၂-၃။ Fly ash ြဖင့် လမ်းလKာအင်အားြဖည့်ြခင်း

Fly ash သည် ေကျာက်မီးေသွး ေလာင်ကnမ်းရာမှ ထွက်ရှိသည့် ေဘးထွက်ပစaည်း

ြဖစ်Žပီး ၎င်းတွင် ပါဝင်သည့် Component များမှာ ေကျာက်မီးေသွး ေလာင်ကnမ်းြခင်း

ြဖစ်စဉ်အေပP မူတည်၍ ကွဲြပားေလ့ရှိသည်။ ၎င်းသည် ေရZှင့် ထိေတွFပါက Cementations

ဓါတ်ြပXမqကို ြဖစ်ေပPေစŽပီး ေြမမqန်များအား တွဲကပ်ေစသည့် ရလဒ်ကို ြဖစ်ေစပါသည်။

ဓါတုပစaည်းပါဝင်မqေပP မူတည်၍ ေြမမqန်များဖွဲFစည်းမqကို ေြပာင်းလဲေစြခင်း၊ ထုထည်

ေြပာင်းလဲŽပီး ခံZိုင်ရည်တိုးတက်ြခင်း Zှင့် အစိုဓါတ် ထိန်းZိုင်ြခင်းတိုbကို ြဖစ်ေပPေစပါသည်။ Fly

ash ၏ ဓါတုဓါတ်ြပXမqသည် ဘိလပ်ေြမ၏ ဓါတ်ြပXမqေလာက် မြမန်ေသာ်လည်း ထံုး၏

ဓါတ်ြပXမqထက် ပိုမိုြမန်ဆန်ပါသည်။ထိုbေfကာင့် ေရာစပ်Žပီး ေြခာက်န ရီအတွင်းŽပီးစီးေအာင်

‡ကိတ်ခင်းရပါမည် (Texas Department of Transportation 2005)။

၂-၂-၄။ ကတqရာြဖင့် လမ်းလKာအင်အားြဖည့်ြခင်း

ကတšရာသည် ဓါတုဓါတ်ြပXမq (သိုbမဟုတ်) ြဒပ်ေပါင်းအသစ် ြဖစ်ေပPလာြခင်းအစား

အမqန်များအား ဖံုးအုပ်ေစြခင်း၊ စုစည်းတွယ်ကပ်ေစြခင်းကို ြဖစ်ေပPေစသည့် Visco-elastic

ပစaည်းြဖစ်သည်။ ၎င်းသည် ေြမသား အင်အားZှင့် ေတာင့်တင်း ခိုင်မာမq (Stiffness)ကို

တိုးတက်ေစŽပီး အစိုဓါတ်ကိုလည်း ေလ‹ာ့ချZိုင်သည်။ ကတšရာသည် ေြမသား၏ ေစးကပ်မqZှင့်

အေလးဝန်ခံZိုင်မqကို တိုးတက်ေစŽပီး ေရေfကာင့် ြဖစ်ေပPေစသည့် ပျက်စီးမqကလ

ို ည်း ခံZိုင်ရည်

ရှိေစသည် (Afrin 2017) ။ Bitumen Stabilization တွင် Asphalt cement, Asphalt cutback

(သိုbမဟုတ်) Asphalt emulsion စသည်တိုbကို အသံုးြပXZိုင်သည်။ ကတšရာ အသံုးြပX

 14

ေြမအင်အားြဖည့် နည်းပညာြဖင့် အသံုးြပXတည်ေဆာက်ထားသည့် အေြခခံလ%ာအား Black

Base ဟုလည်း ေခPဆိုေလ့ရှိfကသည် (Barber Greene [1943, 1951, 1955]1963)။

ေြမအင်အားြဖည့်ြခင်း နည်းလမ်းများစွာရှိသည့်အနက် ယခုလက်စွဲစာအုပ်တွင်

ြမန်မာZိုင်ငံတွင် လွယ်ကူစွာ ဝယ်ယူအသံုးြပXZိုင်သည့် ထံုးZှင့်ဘိလပ်ေြမကိအ

ု သံုးြပX၍

ေြမအင်အားြဖည့်ြခင်း လုပ်ငန်းေဆာင်ရcက်သည့် နည်းလမ်းများကို အေသးစိတ် ဆက်လက်

ေဖာ်ြပမည်ြဖစ်သည်။
 15

အခန်း(၃)

၃။ Soil Stabilization လုပ်ငန်းေဆာင်ရFက်ပံု အဆင့်ဆင့်

Soil Stabilization လုပ်ငန်းေဆာင်ရcက်ပံုအား ပံု (၃-၁) တွင် လုပ်ငန်းစဉ်အလိုက်

ေဖာ်ြပထားပါသည်။ ပံုတွင် ေဖာ်ြပထားသည့်အတိုင်း လုပ်ငန်းေဆာင်ရcက်ရန် အဆင့်သံုးဆင့်

လိုအပ်ပါသည်။

ပထမအဆင့်သည် ကွင်းဆင်းေလ့လာလာြခင်း Zှင့်နမူန ေကာက်ယူြခင်းလုပ်ငန်းြဖစ်Žပီး

၎င်းတွင် ေြမြပင် အေြခအေနအပါအဝင် ေြမသားနမူန များကို သတ်မှတ်ချက်များZှင့်အညီ

ေကာက်ယူရပါမည်။ အဆိုပါ ေြမနမူန များ ၏ ဂုဏ်သတšိအား သိရှိZိုင်ရန် ဓါတ်ခွဲခန်းတွင်

စမ်းသပ်စစ်ေဆးမqများ ြပXလုပ်ရပါမည်။

ထိုbေန က် ဒုတိယအဆင့်အေနြဖင့် သင့်ေတာ်သည့် အေရာပစaည်းအား ေရcးချယ်Zိုင်ရန်

ဓါတ်ခွဲခန်းတွင် ေြမသား၏ ဂုဏ်သတšိများအား စမ်းသပ်ြခင်းလုပ်ငန်း ြဖစ်ပါသည်။

တတိယအဆင့်သည် အေရာဒီဇိုင်းြပXလုပ်ြခင်းလုပ်ငန်းြဖစ်Žပီး ၎င်းအပိုင်းတွင် အပိုင်း

(၂)ပိုင်း ပါရှိပါသည်။

အပိုင်း(၁)သည် အေရာပစaည်းပါဝင်Zqန်း သတ်မှတ်ြခင်းြဖစ်သည်။ အပိုင်း(၂)သည်

နမူန တံုးများ ြပXလုပ်စမ်းသပ်ြခင်းြဖစ်သည်။

ေြမနမူန ၏ အမျိXးအစားZှင့် ကိုက်ညီသည့် အေရာပစaည်း၊ ပမာဏZှင့်လိုအပ်သည့်

အင်အားကိဇ
ု ယား (၃-၁) Zှင့် (၃-၂) တိုbတွင် ေဖာ်ြပထားသည့် သတ်မှတ်ချက်များအတိုင်း

လိုက်န ၍ သင့်ေတာ်သည့် အေရာဒီဇိုင်းအား ပံုစံ ထုတ်ရမည်ြဖစ်သည်။

ယင်းအေရာဒီဇိုင်းြဖင့် ြပXလုပ်သည့် နမူန များအား ဓါတ်ခွဲခန်းတွင် ကနဦး စမ်းသပ်

စစ်ေဆး၍ ဇယား(၃-၄)ပါ သတ်မှတ်အင်အားြပည့်ပါက ယင်းကို အတည်ြပX၍ လုပ်ငန်းခွင်တွင်

အသံုးြပXZိုင်ပါသည်။

အကယ်၍ နမူန များသည် သတ်မှတ်အင်အားမြပည့်ပါက အေရာဒီဇိုင်းအား ြပန်လည်

သံုးသပ်Žပီး အေရာဒီဇိုင်းအသစ် ြပXလုပရ

် မည်။ လိုအပ်ပါက အေရာပစaည်း အမျိXးအစား

ေြပာင်းလဲ အသံုးြပXြခင်းကို လည်းေဆာင်ရcက်Zိုင်ပါသည်။

 16

ပံ-ု ၃-၁ Flowchart for Soil Stabilization

Source: Modified by author (Texas Department of Transportation, 2005)

၃-၁။ ကွင်းဆင်းေလ့လာြခင်းcှင့်နမူနsေကာက်ယူြခင်း

အ‡ကိX အင်ဂျင်နီယာလုပ်ငန်းတွင် ပါဝင်သည့် ေြမသားစူးစမ်းေလ့လာြခင်း (Soil

exploration) ၏ဂုဏ်သတšိများ သည် လုပ်ငန်းေဆာင်ရcက်မည့်ေနရာZှင့် ဒီဇိုင်းေရcးချယ်ရာတွင်

အေရးအ‡ကီးဆံုးြဖစ်သည်။ Soil exploration ေဆာင်ရcက်ြခင်းြဖင့် လမ်းအေဆာက်အအံုအား

ထိခိုက်ေစZိုင်သည့် ေအာက်ေြခေြမလ%ာ၊ ေကျာက်လ%ာတိုb၏ အေြခအေနများကို သိရှိZိုင်ြခင်း၊

ေြမေအာက်ေရ အေြခအေနများကိုသိရှိZိုင်ြခင်း၊ အေပPယံေြမလ%ာ၏ သိပ်သည်းမqZှင့်

စိုထိုင်းဆအားသိရှိZိုင်ြခင်း၊ ဓါတ်ခွဲခန်းZှင့် ကွင်းစမ်းသပ်ြခင်း လုပ်ငန်းများမှ ေြမသား၏

ဂုဏ်သတšိများ သိရှိZင
ို ်ြခင်း၊ လုပ်ငန်းေဆာင်ရcက်မည့်ေဒသ၏ အေြခအေနများအား

ေလ့လာသိရှိZိုင်ြခင်းZှင့်ေဒသထွက် လမ်းခင်းပစaည်းများကို သိရှိZိုင်ြခင်းစသည့် အကျိXးေကျးဇူး

 17

များရရှိZိုင်ပါသည် (Benedetto 2010)။ ဤလုပ်ငန်းတွင် ေြမသားနမူန ေကာက်ယူြခင်း၊

ေြမအမျိXးအစား ခွဲြခားြခင်းZှင့် ေြမသား၏ ¶ုပ်ဂုဏ်သတšမ

ိ ျားအား စစ်ေဆးြခင်းများ ပါဝင်ပါ

သည်။

ေြမနမူန အား သတ်မှတ်ချက်များZှင့်အညီ ေကာက်ယူြခင်းြဖင့် နမူန ေကာက်ယူမq

အမှားများကင်းေဝးŽပီး အချိန်Zှင့်ကုန်ကျစရိတ်ကို သက်သာေစပါသည်။ ေြမနမူန ေကာက်ယူ

ရာတွင် ASTM D3665 တွင် ေဖာ်ြပထားသည့်အတိုင်း ကျပန်းေကာက်ယူသင့်သည်။

၃-၂။ ေြမသား၏ uုပ်ဂုဏ်သတqိများအား စမ်းသပ်ြခင်း

ေြမနမူန ၏ ¶ုပ်ဂုဏ်သတšိများအား သိရှိZိုင်ရန် ဓါတ်ခွဲခန်းတွင် ေအာက်ပါတိုbကို

စမ်းသပ်ရပါမည်။

(က) Soil classification

(ခ) Gradation

(ဂ) Atterberg limits

၃-၃။ အေရာဒီဇိုင်းြပZလုပ်ြခင်း

၃-၃-၁ ။ အေရာပစiည်း ေရFးချယ်ြခင်း

အသံုးြပXမည့် အေရာပစaည်း ေရcးချယ်ရာ၌ ေရာစပ်မည့် ေြမအမျိXးအစားZှင့်

ေရာစပ်ရသည့် အfကာင်းအရင်းတိုbအား ဦးစွာထည့်သွင်း စဉ်းစားရပါမည်။ အေရာပစaည်း

အမျိXးမျိXးရှိသည့် အနက်သင့်ေတာ်သည့် အမျိXးအစားအား ေရcးချယ်ရာ တွင်ေရာစပ်မည့်

- ေြမသားအမျိXးအစား (ဥပမာ-ရªံFေစးေြမ၊ Zုန်းေြမ စသည်)၊

- ၎င်းတိုb၏ ရcယ်ေစ့ြပနb်Zqန်း (ဥပမာ- Well graded, poorly graded, gap graded)၊

- တည်ေဆာက်မည့် လမ်းလ%ာအမျိXးအစား (ဥပမာ- Subgrade, Subbase, Base)၊

- ယင်းေဒသ၏ ရာသီဥတုအေြခအေန (ဥပမာ-အပူပိုင်းေဒသ၊ မိုးများေသာ ေဒသ)၊

- ဘူမိေဗဒ အေြခအေနZှင့် အင်အားြဖည့်ရန် လိုအပ်သည့် ပမာဏ၊ ကုန်ကျစရိတ်

စသည်တိုbအား ထည့်သွင်း စဉ်းစားရပါသည်။

 18

သိုbမှသာ ေဆာင်ရcက်မည့် လုပ်ငန်းအတွက် လိုအပ်သည့် လမ်းလ%ာအင်အား၊

fကာရှည်ခံZိုင်မq၊ ကုန်ကျစရိတ်Zှင့် ပတ်ဝန်းကျင် အေြခအေနများZှင့်ကိုက်ညီသည့် လုပ်ငန်း

တစ်ခုအြဖစ် ေအာင်ြမင်စွာေဆာင်ရcက် Zိုင်မည်ြဖစ်သည်(McDowell 1959)။

Transport Research Laboratory မှ ၁၉၉၃ ခုZှစ်တွင် ထုတ်ေဝသည့် Overseas Road

Note 31 (Fourth Edition) ၏ ေဖာ်ြပချက်အရ သင့်ေတာ်သည့် အေရာပစaည်းအား ေြမသား၏

Plasticity Zှင့် ရcယ်ေစ့ြပနb်Zqန်းအေပP မူတည်၍ ေရcးချယ်ရပါသည်။ ယင်းအတွက် National

Association of Australian State Road Authorities (NAASRA) (1986) မှ

သတ်မှတ်ချက်များအား ဇယား(၃-၁) တွင် ေဖာ်ြပထားပါသည်။

ဇယား ၃-၁ Guide to the Type of Stabilization likely to be effective

Notes. 1. Indicates that the agent will have marginal effectiveness

2 . PP – Plasticity Product
Source: Transport Research Laboratory, 1993

အြခား ထည့်သွင်းစဉ်းစားရမည့် အချက်မှာ ေြမသား Grading ၏ Coefficient of

uniformity တန်ဖိုးသည် အနည်းဆံုး (၅) ရှိရမည်ြဖစ်သည်။ တနည်းအားြဖင့်ဆိုေသာ်

Coefficient of uniformity = D60/D10 ၏ အနည်းဆံုးတန်ဖိုးသည် (၅) ရှိရမည်ဟု

ဆိုလိုပါသည်။ Stabilize ြပXလုပ်မည့် ပစaည်းများသည် ဇယား (၃-၂) ပါ Grading အတွင်းရှိရန်

လိုအပ်ပါသည်။
 19

ဇယား ၃-၂ Desirable Properties of Material before Stabilization

Source: Transport Research Laboratory, 1993

၃-၃-၂။ အေရာပစiည်းပါဝင်cwန်းသတ်မှတ်ြခင်း

ေြမသားZှင့် အေရာပစaည်းေရာစပ်ထားသည့် အေရာ၏အြမင့်ဆံုး အေြခာက်

သိပ်သည်းြခင်း (Maximum Dry Density) Zှင့် အေလာေတာ်ေရပါဝင်Zqန်း (Optimum

Moisture Content) များအား ဆံုးြဖတ်Zိုင်ရန် British Standard 1924 (1990)အရဘိလပ်ေြမ

(သိုbမဟုတ်) ထံုးအား ၂၊ ၄၊ ၆၊ ၈ ရာခိုင်Zqန်း အမျိXးမျိXးြဖင့် ေရာစပ်၍ နမူန စမ်းသပ်တံုးများ

ြပXလုပ်Žပီး လိုအပ်သည့် အင်အားရရှိZိုင်မည့် အေရာအချိXးအစားကို ေရcးချယ်ရပါမည်။

အေရာအတွင်း Hydration ြဖစ်စဉ်အတွက် လိုအပ်သည့် အေရာပစaည်းပါဝင်Zqန်းအား

သတ်မှတ်ရန် လွန်စွာအေရး‡ကီးသည်။ ေယဘုယျအားြဖင့် အေရာပစaည်း ပါဝင်Zqန်းများပါက

အေရာ၏ အင်အားကို တိုးတက်ေစပါသည်။ ခင်း‡ကိတ်Žပီး ပထမ တစ်ရက် Zှစ်ရက်အတွင်းတွင်

အင်အားတိုးတက်မq ြမန်ဆန်Žပီး အသားZှပ်ြခင်း ေကာင်းစွာြပXလုပ်ပါက ေန က်ပိုင်းတွင်

တြဖည်းြဖည်း အင်အားတိုးတက်လာမည် ြဖစ်သည်။ အေရာပစaည်းပါဝင်Zqန်းအား

အင်အားလိုအပ်မq၊ fကာရှည်ခံZိုင်မqZှင့် ေရာစာများ ပါဝင်ပါက ၎င်းတိုb၏ ဂုဏ်သတšိများ

အေပPတွင်မူတည်၍ သတ်မှတ်သည်။
 20

၃-၄-၂။ နမူနsတံုးများ ြပZလုပ်စမ်းသပ်ြခင်း

British Standard 1924 (1990) အရ အြမင့်ဆံုး အေြခာက်သိပ်သည်းမqZှင့်

အေရာပစaည်း ပါရှိသည့် အေရာအား ဘိလပ်ေြမ (သိုbမဟုတ်) ထံုး ၂၊ ၄၊ ၆၊ ၈ ရာခိုင်Zqန်း

အမျိXးမျိXးြဖင့် ေရာစပ်၍ စမ်းသပ်တံုးများအား ြပXလုပ်ရပါသည်။ ေရာစပ်Žပီး Zှစ်န ရီေကျာ်ပါက

အေရာအတွင်း ပါဝင်သည့် ပစaည်းများ၏ ဂုဏ်သတšိများ ေြပာင်းလဲZိုင်သြဖင့် ပံုသွင်းြခင်း၊

သိပ်သည်းြခင်းတိုbကို ချက်ချင်း ေဆာင်ရcက်ရပါမည်။

စမ်းသပ်တံုးများအား British Standard (Heavy) Compaction Test ြပXလုပ်ရန်

အြမင့်ဆံုး အေြခာက်သိပ်သည်းြခင်း (၉၇) ရာခိုင်Zqန်းြဖင့် ေရာစပ်ŽပီးŽပီးချင်း (၁၅၀) မီလီမီတာ

ပတ်လည်ရှိ သည့် ကုဗတံုးပံု ပံုစံခွက်အတွင်းသိုb (၄.၅) ကီလိုဂရမ်ရှိ ေထာင်းတံြဖင့်

¶ိုက်သွင်းရပါမည်။

စမ်းသပ်တံုးများအား အသားZှပ်ရန်အတွက် အစိုဓါတ်အား ထိန်သိမ်းရန် ဖေယာင်းြဖင့်

ပိတ်ြခင်း (သိုbမဟုတ်) ပလတ်စတစ်ြဖင့် လံုÁခံXစွာ ပတ်၍ အခန်းအပူချိန် (၂၅) ဒီဂရီြဖင့်

အသားZှပ်ြခင်းZှင့် ေရစုပ်ြခင်းကို ြပXလုပ်ရပါမည်။ အသားZှပ်ြခင်း (၇) ရက်Zှင့် ေရစုပ်ြခင်း

(၇)ရက် တိုbအား BS 1924 တွင် ေဖာ်ြပထားသည့် အတိုင်း ေဆာင်ရcက်ရပါမည်။

အကယ်၍ ကုဗတံုးပံု ပံုစံခွက် မရZိုင်ပါက ေအာက်ပါ အရcယ်အစား အမျိXးမျိXးရှိသည့်

ဆလင်ဒါပံု ပံုစံခွက်များကို အသံုးြပXZိုင်Žပီး ယင်းတိုb၏ စမ်းသပ်ရလဒ်များအား ဇယား(၃-၃)ပါ

Correction Factors များကို အသံုးြပX၍ Cube Strengths သိုb ေြပာင်းလဲတွက်ယူZိုင်ပါသည်။

ဇယား ၃-၃ Correction Factors

စမ်းသပ်တံုး အရcယ်အစား Correction factors
စမ်းသပ်တံုး အရFယ်အစား Correction factors

200 mm x 100 mm diameter 1.25

115.5 mm x 105 mm diameter 1.04

127 mm x 152 mm diameter 0.96

Source: Transport Research Laboratory, 1993

 21

Sub-base Material များအား CBR test ြဖင့်လည်း စမ်းသပ်Zိုင်သည်။

၎င်းစမ်းသပ်တံုးများအား အထက်ပါေဖာ်ြပပါအတိုင်း (၇) ရက် အသားZှပ်Žပီး ေန က်(၇)ရက်

ေရစုပ်ြခင်း ြပXလုပ်ရပါမည်။ CBR တန်ဖိုးမှာ အနည်းဆံုး (၇၀) ရှိရမည် ြဖစ်သည်။

စမ်းသပ်တံုးများအား သင့်ေတာ်သည့် အသားZှပ်ြခင်းသည် Hydration ြဖစ်စဉ်အား

ထိန်းသိမ်းေပးသည့် အြပင် ထုထည်ေြပာင်းလဲမqကိုပါ ေလ‹ာ့ချေပးသည်။

စမ်းသပ်တံုးများ၏ အင်အားသည် အေရာပစaည်း အမျိXးအစားအလိုက် ေအာက်ပါ

ဇယား(၃-၄)တွင် ေဖာ်ြပထားသည့် Unconfined Compressive Strength (MPa) ြပည့်မီရန်

လိုအပ်ပါသည်။

ဇယား ၃-၄ Properties of Cement and Lime Stabilized Materials

Code Description Unconifined

Compressive
Strength°
(MPa)
CB1 Stabilised roadbase 3.0 – 6.0
CB2 Stabilised roadbase 1.5 – 3.0
CS Stabilised Sub-base 0.75 – 1.5

Strength tests on 150 mm cubes

Source: Transport Research Laboratory, 1993

 22

အခန်း(၄)

၄။ ေြမအင်အားြဖည့်လမ်းလKာတည်ေဆာက်ြခင်းလုပ်ငန်းစဉ် အေသးစိတ်

Stabilization လုပ်ငန်းများ ေဆာင်ရcက်ရာတွင် အသံုးြပXသည့် အေရာပစaည်းသည်

ထံုးြဖစ်ေစ ၊ ဘိလပ်ေြမြဖစ်ေစ လုပ်ငန်းစဉ်မှာ အတူတူပင်ြဖစ်သည်။ Stabilizing လုပ်ငန်းအား

ကွင်းတွင်ြဖစ်ေစ၊ ေဖျာ်စက်တွင် ေရာစပ်၍ ြဖစ်ေစ အသံုးြပXZိုင်သည်။

၄-၁။ တည်ေဆာက်ြခင်းလုပ်ငန်းစဉ်အကျဉ်းချZပ်

Subgrade Zှင့် Sub base လ%ာများအား အင်အားြဖည့်ြခင်းသည် ကိုင်တွယ်လုပ်ေဆာင်

Zိုင်မqပိုမိုလွယ်ကူေစရန်၊ ထုထည်ေြပာင်းလဲြခင်း ေလျာ့ကျေစရန်၊ အေပPလ%ာများအား ေထာက်ပံ့

ေပးြခင်းြဖင့် လမ်းအေဆာက်အအံု၏ Capacity အား တိုးတက်ေစရန် ရည်ရcယ်ချက်များြဖင့်

အသံုးြပXေလ့ရှိသည်။ တည်ေဆာက်သည့် လုပ်ငန်းစဉ် အကျဉ်းချXပ်မှာ

(က) လုပ်ငန်းခွင် ြပင်ဆင်ြခင်း

- မျက်Zှ ြပင်အား လိုအပ်သည့် Camber Zှင့် Grade ရရှိေစရန် ပံုေဖာ်ြခင်း

- လိုအပ်ပါက မျက်Zှ ြပင်အား စိုစွတ်ေစြခင်း

(ခ) ေရာစပ်ြခင်း

ခ-၁။ လုပ်ငန်းခွင်တွင် ေရာစပ်ြခင်းနည်းလမ်း

- ဘိလပ်ေြမ (သိုbမဟုတ်) ထံုး ြဖနb်ခင်းြခင်းZှင့်ေရာစပ်ြခင်း

- ေရထည့်၍ ေရာစပ်ြခင်း

ခ-၂။ ေဖျာ်စက်တွင် ေရာစပ်ြခင်း

- ပါဝင်ပစaည်းများ အားလံုးကို ေဖျာ်စက်တွင် ေရာစပ်ြခင်း

- အေရာများအား လုပ်ငန်းခွင်သိုb သယ်ယူြခင်း

- အေရာများအား လုပ်ငန်းခွင်တွင် Zှံbစပ်စွာ ြဖနb်ခင်းြခငÃး

(ဂ) သိပ်သည်းမqေပးြခင်း

(ဃ) အသားZှပ်ြခင်း တိုbြဖစ်သည်။

 23

ေြမအမျိXးအစားZှင့် ေရာစပ်မည့် နည်းလမ်းအေပP မူတည်၍ အချိXFေနရာများတွင်

ေြမသားအား အမqနb်အြဖစ် ‡ကိတ်ေချရန် မလိုအပ်ပါ။ အကယ်၍ ‡ကိတ်ေချရန် လိုအပ်သည့်

ေြမသားြဖစ်ပါက လုပ်ငန်းမေဆာင်ရcက်မီ တစ်ရက်‡ကိXတင်၍ ေဆာင်ရcက်ထားသင့်သည်။

ေြမအင်အားြဖည့်ြခင်း လုပ်ငန်း၏ လုပ်ငန်းစဉ်အားလံုးကို တဆက်တည်း ေဆာင်ရcက်သင့်သည်။

ထိုbေfကာင့် တစ်ရက်တာေဆာင်ရcက်ŽပီးစီးZိုင်မည့် လုပ်ငန်းပမာဏအား ‡ကိXတင်တွက်ချက်

ထားရန် လိုအပ်သည်။

၄-၁-၁။ လုပ်ငန်းခွင်zကိZတင်စမ်းသပ်တည်ေဆာက်ြခင်း (Site Trial or Test Section)

ကွင်းလုပ်ငန်း၌ အမှန်တကယ် ရရှိZိုင်မည့် အင်အားZှင့် သိပ်သည်းမqတိုbအား လုပ်ငန်းခွင်

တွင် အသံုးြပXမည့် လမ်းခင်းပစaည်း၊ စက်၊ ယာဉ်၊ ယZ£ရားများြဖင့် လုပ်ငန်းစတင်မေဆာင်ရcက်မီ

ကပင်‡ကိXတင် စမ်းသပ်ေဆာင်ရcက်သင့်သည်။

ေြမသားအင်အားြဖည့်ြခင်းလုပ်ငန်းအား မစတင်မီ Site Trial or Test Section အား

ဦးစွာ ေဆာင်ရcက်၍ အသံုးြပXမည့် လမ်းခင်းပစaည်း ပမာဏ၊ လမ်း‡ကိတ်စက် ‡ကိတ်ခင်းရမည့်

အေခါက်ေရ၊ လမ်းလ%ာသိပ်သည်းမq ပမာဏများအား မှတ်သား၍ သတ်မှတ်အရည်အေသွး များ

Zှင့်ကိုက်ညီေအာင် ေဆာင်ရcက်ရမည်။ Paige-Green (1998) တွင်ထုတ်ြပန်ထားေသာ လက်စွဲ

အရ Roller pass တစ်ေခါက်Žပီးတိုင်း သိပ်သည်းမq (သိုbမဟုတ်) အင်အားကို စမ်းသပ်စစ်ေဆးရန်

အÄကံြပXထားပါသည်။ Site Trial or Test Section ြပXလုပ်ြခင်းြဖင့် သတ်မှတ်

လမ်းလ%ာအင်အား (သိုbမဟုတ်) သိပ်သည်းမqရမည့် ‡ကိတ်ခင်းရမည့် အေခါက်ေရကို

သိရှိZိုင်သြဖင့် အချိန်Zှင့်ကုန်ကျစရိတ် သက်သာစွာြဖင့် လိုအပ်သည့် စံချိန်စံj%န်းမီသည့်

လုပ်ငန်းအား ေဆာင်ရcက်Zိုင်မည်ြဖစ်သည်။

၄-၂။ Subgrade cှင့် Subbase လKာတည်ေဆာက်ြခင်းလုပ်ငန်းစဉ်အေသးစိတ်

၄-၂-၁။ လုပ်ငန်းခွင်ြပင်ဆင်ြခင်း

မူလေြမသားအား အင်အားြဖည့်ြခင်း လုပ်ငန်းမေဆာင်ရcက်မီ သတ်မှတ် Grade ၊ Cross

fall Zှင့် အထူရရှိေစရန် Zှင့် String line များ စိုက်ထူရာ၌ အကူအညီြဖစ်ေစရန် အတွက်

မျက်Zှ ြပင်ရှိ မလိုလားအပ်သည့် အရာဝတšXများ ဖယ်ရှားြခင်း၊ သတ်မှတ် အရcယ်အစား (၃

 24

လက်မ) ထက် ‡ကီးမားေသာ ေကျာက်ခဲ (သိုbမဟုတ်) အရာဝတšXများ ဖယ်ရှားြခင်း၊

မျက်Zှ ြပင်ညီညာေစြခင်း များအား ေဆာင်ရcက်ရန် လိုအပ်သည်။

ယခင်ကမူ အင်အားြဖည့်ြခင်းလုပ်ငန်း ေဆာင်ရcက်မည့် မျက်Zှ ြပင်အား ဓါတုအေရာ

ပစaည်းြဖနb်ခင်းြခင်း မြပXမီ ‡ကိXတင်၍ ဖွထားရသည်။ ယခုအခါတွင်မူ နည်းပညာြမင့်

စက်ယZ£ရားများကို အသံုးြပXZိုင်Žပီ ြဖစ်ေသာေfကာင့် မျက်Zှ ြပင်ဖွြခင်းအား ေဆာင်ရcက်ရန်

မလိုအပ်ပါ။ သိုbေသာ် ညီညာေသာ မျက်Zှ ြပင်တင

ွ ် ထံုးြဖနb်ခင်းြခင်း ြပXလုပ်Žပီး ေရာစပ်ြခင်း

လုပ်ငန်းကို ချက်ချင်းမစတင် Zိုင်ပါက ရာသီဉတု အေြခအေနေfကာင့် လွင့်စင်ြခင်း (သိုbမဟုတ်)

ေရZှင့်ေမျာပါြခင်းများ ြဖစ်ေပPZိုင်သည် ကို အထူးသတိြပXေဆာင်ရcက်ရန် လိုအပ်သည်။

၄-၂-၂။ လုပ်ငန်းခွင်တွင်ေရာစပ်ြခင်း (Mix-in-place)

Stabilize ြပXလုပ်ရန် အသံုးြပXမည့် ေြမသားZှင့် အေရာပစaည်း (ထံုး သိုbမဟုတ်

ဘိလပ်ေြမ) အား ေဖျာ်စက် (Plant mixing) တွင် ြဖစ်ေစ၊ လုပ်ငန်းခွင် (Mix-in-place) တွင်

ြဖစ်ေစ ေရာစပ်Zိုင်သည်။လုပ်ငန်းခွင်တွင် ေရာစပ်ြခင်း ဆိုသည်မှာ Stabilize ြပXလုပ်မည့်

ေြမသားZှင့် အေရာပစaည်း (ထံုး သိုbမဟုတ် ဘိလပ်ေြမ) တိုbအား လုပ်ငန်းခွင်ေနရာတွင်

ေရာစပ်ြခင်း ြဖစ်သည်။

၄-၂-၂-၁။ Stabilizing agent ြဖန~်ခင်းြခင်း

အင်အားြဖည့်ြခင်းလုပ်ငန်းေဆာင်ရcက်ရာတွင် အေရာပစaည်း (ထံုး (သိုbမဟုတ်)

ဘိလပ်ေြမ) အား သတ်မတ

ှ ်ပါဝင်Zqန်းအတိုင်း အေလအလွင့်နည်းပါးစွာြဖင့် ြဖနb်ခင်းZိုင်ရန်

အေရး‡ကီးပါသည်။ ထံုးြဖနb်ခင်းရာတွင် အေြခာက်(Dry) ြဖနb်ခင်းြခင်းZှင့် အစို (Slurry)

ြဖနb်ခင်းြခင်း Zှစ်မျိXးမှ သင့်ေတာ်သည့် နည်းလမ်းကို အသံုးြပXZိုင်ပါသည်။

Hydrated Lime (ေဖာက်ထံုး) အား အေြခာက်ြဖနb်ခင်းပါက လိုအပ်သည့် ပမာဏအား

လူအားြဖင့် ြဖစ်ေစ၊ Spreader ြဖင့် ြဖစ်ေစ ြဖနb်ခင်းZိုင်သည်။ လူအားြဖင့် ြဖနb်ခင်းပါက

ထံုးအိတ်များအား ေြမြပင်တွင် ေရးဆွဲထားေသာ Grid line များအတိုင်း ဖွင့်ေဖာက်၍

Zှံbစပ်ေအာင် ြဖနb်ခင်းရပါမည်။ Spreader အား အသံုးြပXပါက အသံုးြပXမည့် အေရာပစaည်း

ပမာဏZှင့် ြဖန်းပက်Zqန်း မှန်ကန်Zှံbစပ်Zိုင်ရန်အတွက် ေသချာစွာ ချိန်ည…ိထားရပါမည်။

 25

လူအားြဖင့် ြဖနb်ခင်းြခင်းသည် Spreader ြဖင့် ြဖနb်ခင်းြခင်းထက် လုပ်သားအင်အား

ပိုမိုအသံုးြပXရြခင်း၊ လုပ်ငန်း Žပီးေြမာက်မq ေZှးေကွးZိုင်ြခင်း တိုbကို ÄကံXေတွFရZိုင်ပါသည်။

ထံုးZှင့် ေရအား ေရာစပ်ထားသည့် Slurry ြဖန်းပက်၍လည်း ေဆာင်ရcက်Zိုင်ပါသည်။

ဤနည်းလမ်းကို ၁၉၅၀ ြပည့်Zှစ်များတွင် စတင်အသံုးြပXခဲ့Žပီး ယခုအချိန်ထိ အသံုးများသည့်

နည်းလမ်းတစ်ခုြဖစ်သည် (The Army and Air Force, USA 1994) ။ Slurry Lime အား Spray

bar များ တပ်ဆင်ထားသည့် Tank truck ြဖင့် သယ်ေဆာင်၍ ြဖနb်ခင်းရမည့် ဧရိယာအား

သတ်မှတ်ရာခိုင်Zqန်း ရရှိေအာင် ြဖနb်ခင်းရမည်။ လိုအပ်ပါက တစ်ေခါက်ထက် ပိ၍

ု ြဖနb်ခင်းZိုင်

ပါသည်။ ေဘးသိုbစီးကျြခင်းမရှေ
ိ စရန် Zှင့် ြဖနb်ခင်းရမည့် ဧရိယာအေပP Zှံbစပ်စွာ ေရာက်ရှိေစရန်

အတွက် Slurry အား ြဖန်းပက်Žပီးသည်Zှင့် ေြမသားZှင့် အြမန်ဆံုး ေရာစပ်ရပါမည်။

အထက်ပါ ထံုးြဖနb်ခင်းြခင်း နည်းလမ်းများ၏ အားသာချက်၊ အားနည်းချက်များကို

ေအာက်ေဖာ်ြပပါ ဇယား (၄-၁)တွင် ေဖာ်ြပထားŽပီး ေဆာင်ရcက်မည့်လုပ်ငန်း၊ ပတ်ဝန်းကျင်

အေြခအေန အေပP မူတည်၍ သင့်ေတာ်သည့် နည်းလမ်းအား ေရcးချယ် အသံုးြပXZိုင်ပါသည်။

ဇယား ၄-၁ ထံုးြဖန~်ခင်းြခင်း နည်းလမ်းများ၏အားသာချက်cှင့်အားနည်းချက်များ

ထံုးြဖန~်ခင်းြခင်း
အားသာချက် အားနည်းချက်
နည်းလမ်း

Dry Hydrated Slurry ြဖန်းပက်ြခင်းထက်ပမ

ုိ ုိ ေလတိုက်Zqန်းများသည့်အေြခအေနတွင်
Lime ြမန်ဆန်ြခင်း အမqန်များပတ်ဝန်းကျင်သိုb လွင့်စင်ြခင်း
ေfကာင့် လူေနများေသာ ေနရာများ၊
ယာဉ်သွားလာမqများေသာ ေနရာများ
တွင် အသံုးြပXရန် မသင့်ေတာ်ြခင်း

ေြမသားအား လျင်ြမန်စွာ ေြမသားအားေြခာက်ေသွFေစြခင်းေfကာင့်

ေြခာက်ေသွFေစြခင်း ပူအိုက်ေသာရာသီတွင် ေြမသားတွင်
ေရပိမ
ု ုိ လိုအပ်ြခင်း

Slurry Lime ဖုန်မqနb်လွင့်စင်မq နည်းပါးြခင်း လုပ်ငန်းေဆာင်ရcက်မq ေZှးေကွးြခင်း

ထံုးြဖနb်ခင်းြခင်Zှင့်ေရြဖန်းြခင်း စက်ပစaည်းများ လိုအပ်ြခင်းေfကာင့်

အားတŽပိXင်တည်းေဆာင်ရcက် ကုန်ကျစရိတ် ပိုများြခင်း
Zိုင်ြခင်း
 26

ပံု ၄-၁ ထံုးအိတ်များ လူအားြဖင့် ြဖနb်ခင်းြခင်း ပံု ၄-၂ Spreader ြဖင့် ြဖနb်ခင်းြခင်း

Source: မအူပင် - ဖျာပံုလမ်း အဆင့်ြမ…င့်တင်ြခင်း စီမံကိန်း

၄-၂-၂-၂။ ေရာစပ်ြခင်း (Mixing)

အေရာပစaည်းများ ြဖနb်ခင်းŽပီးပါက ေြမသားအား ‡ကိတ်ေချေရာစပ်ရန် လိုအပ်သည့်

အင်အားရှိသည့် အေရာခင်းစက် (Stabilizer) အား အသံုးြပX၍ သတ်မှတ်အထူအား ေြမသားZှင့်

ေရာစပ်ပါ။ အဆိုပါ Stabilizer သည် ၎င်းတွင် တပ်ဆင်ထားသည့် အသွားများကို အသံုးြပXကာ

မူလေြမသားအား ‡ကိတ်ေချ၍ အေရာပစaည်းZှင့် ေရာစပ်ကာ အင်အားြဖည့်ြခင်း လုပ်ငန်းအား

ေဆာင်ရcက်ြခင်း ြဖစ်ပါသည်။ အသံုးြပXမည့် Stabilizer သည် သတ်မှတ်ေြမသားအပွလ%ာအထူ

ေအာက်ေြခအထိ ေရာစပ်Zိုင်သည့် အင်အားရှိရမည်ြဖစ်Žပီး ေရာစပ်မည့် ပစaည်းများအား

သမမ‹တစွာ ေရာေမ%ေပးရမည် ြဖစ်သည်။ Stabilizer ြဖင့် ေရာစပ်ရာတွင် ပါဝင်ပစaည်းများ

အားလံုး သမမ‹တေစရန် သတ်မှတ်Zqန်းအတိုင်း ေမာင်းZှင်ရန်Zှင့် ေအာက်အလ%ာအား

ထိခိုက်မqမရှိေစရန် ဂ¶ုြပXေမာင်းZှင်ရန် လိုအပ်ပါသည်။

 27

ပံု ၄-၃ Stabilizer ၏ လုပ်ငန်းေဆာင်ရcက်ပံု

Source: https://lafayettedirt.com/1/soil-stabilization/

ေရာစပ်ချိန်တွင် ေြမသားZှင့် အေရာပစaည်းတိုb ဓါတ်ြပXရန် လိုအပ်သည့် Moisture

Content ရှရ
ိ မည်ြဖစ်၍ လိုအပ်ပါက ေရေရာစပ်ရပါမည်။ ေရေရာစပ်ရာတွင် တည်ေဆာက်သည့်

လမ်းလ%ာ တစ်ခုလံုး သမမ‹တေစရန်Zှင့် ေဘးပတ်ဝန်းကျင်သိုb မစီးဆင်းေစရန် အထူးဂ¶ုြပX

ေဆာင်ရcက် ရပါမည်။ မည်သည့်အပိုင်းတွင်မှ အစိုဓါတ်များြခင်း၊ သမမ‹တမq မရှိြခင်းများ

မရှိေစဘဲအကယ်၍ ထိုသိုbြဖစ်ေပPခဲပ
့ ါက ၎င်းအပိုင်းအား ဖယ်ရှားŽပီး ြပန်လည်တည်ေဆာက်

ရမည်။
 28

ပံု ၄-၄ Stabilizer အသံုးြပX၍ ေရာစပ်ြခင်း

Source: မအူပင် - ဖျာပံုလမ်း အဆင့်ြမ…င့်တင်ြခင်း စီမံကိန်း

၄-၂-၃။ ေဖျာ်စက်တွင် ေရာစပ်ြခင်း (Plant mixing)

ေဖျာ်စက်ြဖင့် ေရာစပ်ြခင်းသည် လုပ်ငန်းခွင်တွင် ေရာစပ်ြခင်းထက်ပုိမ၍

ုိ သမမ‹တေသာ

အေရာအား ရရှိZိုင်ေသာ်လည်း ပိုbေဆာင်မq ေZှ င့်ေZှးြခင်းေfကာင့် မလိုလားအပ်သည့်

ပျက်စီးဆံုး¶ံqးမqများမှ ေရှာင်ရှားZိုင်ရန်အတွက် ေဖျာ်စက်Zှင့် လုပ်ငန်းခွင်သည် သင့်ေတာ်သည့်

အကွာအေဝးတစ်ခုတွင် တည်ရှိေနရန် လိုအပ်ပါသည်။

Stabilization လုပ်ငန်းတွင် Batch type သိုbမဟုတ် Continuous type ေဖျာ်စက်အား

အသံုးြပXZိုင်ပါသည်။ Batch type mixer အား အသံုးြပXပါက လိုအပ်သည့် ပါဝင် ပစaည်းများ၏

ပမာဏအား ချိန်တွယ်၍ အေရာပစaည်းအား ဦးစွာထည့်Žပီး အေရာတစ်ခုလံုး သမေအာင်

ေရာေမ%ရပါမည်။ ဓါတ်ခွဲခန်းZှင့် Site Trial တိုbမှ သတ်မှတ်ထားသည့် Moisture Content ရရှိရန်

လိုအပ်ပါက ေရကို ထည့်သွင်း ေရာစပ်Zိုင်ပါသည်။

Continuous type mixer အား အသံုးြပXပါက ပါဝင်ပစaည်းများအား သက်ဆိုင်ရာ Bin

(သိုbမဟုတ်) Hopper များမှတဆင့် လိုအပ်သည့် ပမာဏအား Weighing Scale များမှ

ချိန်တွယ်၍ Conveyor Belt များမှတဆင့် Mixer အတွင်းသိုb ပိုbေဆာင်ေရာေမ%ပါသည်။

ပါဝင်ပစaည်းများအား အချိXးကျ မ‹တစွာ ထည့်သွင်းေဖျာ်စပ်Zိုင်ရန် လုပ်ငန်းစတင်

မေဆာင်ရcက်မီကပင် Weighing Scale များ အပါအဝင် ေဖျာ်စက်တစ်ခုလံုးအား Calibration

ြပXလုပ်၍ ‡ကိXတင် ချိန်ည…ိထားရမည်။

 29

ပံု ၄-၅ ေဖျာ်စက်တွင် ေရာစပ်ြခင်း

Source: မအူပင် - ဖျာပံုလမ်း အဆင့်ြမ…င့်တင်ြခင်းစီမံကိန်း

၄-၂-၃-၁။ သယ်ယူပို~ေဆာင်ြခင်းcှင့် ြဖန~်ခင်းြခင်း

ေရာစပ်Žပီး လမ်းခင်းပစaည်းများကို သင့်ေတာ်သည့် ယာဉ်များအား အသံုးြပX၍

လုပ်ငန်းခွင်သိုb အချိန်မီ ပိုbေဆာင်ရပါမည်။ သယ်ယူပိုbေဆာင်စဉ် ရcယ်‡ကီးေစ့စုပံုြခင်း

(Segregation)၊ အပူဒဏ်ေfကာင့် ေရေငွFြပန်မqများြပား၍ အစိုဓါတ် ဆံုး¶ံqးြခင်း၊ ¶ုတ်တရက်

မိုးရcာချြခင်းများမှ ကာကွယ်ရန် အေရာများအား ဖံုးအုပ်ထားရန် လိုအပ်သည်။ သယ်ယူ

ပိbုေဆာင်ချိန် လွန်စွာfကာြမင့်ြခင်း မြဖစ်ေစရန် စတင် ေရာစပ်ချိန်မှ သိပ်သည်းမqေပးချိန် အထိ

(၆၀) မိနစ်သာ fကာြမင့်ေစရမည်။ ထိုbေfကာင့် သယ်ယူပိုbေဆာင်ချိန် သည် (၃၀) မိနစ်ထက် ပိုရန်

မသင့်ပါ (Portland Cement Association(PCA) 1995) ။

သယ်ယူလာသည့် အေရာပစaည်းများ သမZှံbစပ်စွာ ြဖနb်ခင်းZိုင်မှသာ ေကာင်းမွန်စွာ

‡ကိတ်ခင်းZိုင်Žပီး လမ်းလ%ာတစ်ခုလံုး တူညီသည့် သိပ်သည်းမqကို ရရှိZိုင်မည်ြဖစ်သည်။

ြဖနb်ခင်းရာ၌ လမ်းလ%ာ၏ Lane တစ်ခုချင်းစီအား Staggered ထား၍ ချိတ်ဆက်

တည်ေဆာက်သွားရပါမည်။ Lane များစွာအား ဆက်တိုက်တည်ေဆာက်မည် ဆိုပါက Lane

အသစ်အား မူလ Lane တည်ေဆာက်Žပီး (၃၀) မိနစ်ထက် မေကျာ်လွန်မီ တည်ေဆာက်ရမည်။

 30

ြဖနb်ခင်းရာတွင် စက်ယZ£ရား အမျိXးမျိXးအား အသံုးြပXZိုင်Žပီး အများအားြဖင့် Motor

Grader အား အသံုးြပXေလ့ရှိŽပီး Spreader box အား Dozer Zှင့်တွဲဆက်၍လည်း

အသံုးြပXfကသည်။

ဒီဇိုင်းတွင် သတ်မှတ်ထားသည့် သိပ်သည်းŽပီး လမ်းလ%ာအထူရရှိရန် ြဖနb်ခင်းရမည့်

ပွလ%ာအထူသည် ေြမအမျိXးအစား၊ ြဖနb်ခင်းသည့် နည်းလမ်းZှင့် Degree of Compaction

တိုbအေပP မူတည်၍ ကွဲြပားZိုင်သည်။ ထိုbေfကာင့် Site Trial or Test Section ြပXလုပ်စဉ်ကပင်

Trial-and-error နည်းလမ်းြဖင့် ‡ကိXတင်၍ စမ်းသပ် ေဆာင်ရcက်ထားသင့်သည်။

၄-၂-၄။ သိပ်သည်းမwေပးြခင်း (Compaction)

သိပ်သည်းမqေပးြခင်း လုပ်ငန်းအား ြဖနb်ခင်းြခင်း လုပ်ငန်းŽပီးေန က် ချက်ချင်း

ေဆာင်ရcက်သင့်သည်။ ထံုးအသံုးြပX၍ ေြမသားအင်အားြဖည့်ေသာ လုပ်ငန်းအတွက်မူ ခွင့်ြပX

အချိန် သတ်မှတ်ချက်ထားသည်ကို မေတွFရှိရပါ (Texas Department of Transportation

2005)။

သိပ်သည်းမqေပးရာတွင် လမ်းလ%ာအထူေပPမူတည်၍ သင့်ေတာ်သည့် အမျိXးအစားZှင့်

အေလးချိန်ရှိသည့် စက်ယZ£ရားအား ေရcးချယ် အသံုးြပXရန် လိုအပ်သည်။ ေယဘုယျအားြဖင့်

Heavy Pneumatic (သိုbမဟုတ်) Vibratory Padfoot Roller ၊ Combination of Sheepsfoot

Roller ၊ Light Pneumatic Vibratory Padfoot Roller ၊ Tamping Roller စသည်တိုbအား

အသံုးြပXေလ့ရှိfကသည်။ အŽပီးသတ် ‡ကိတ်ခင်းရာတွင်မူ Steel Wheel Roller ကို

အသံုးြပXfကပါသည်။

လမ်းလ%ာ၏ သိပ်သည်းမqသည် AASHTO T 99 အရ စမ်းသပ်ထားသည့် Standard

Proctor Test မှ ရရှိသည့် အြမင့်ဆံုး အေြခာက်သိပ်သည်းြခင်း၏ (၉၅)ရာခိုင်Zqန်း ရှိရမည်ြဖစ်

သည်။
 31

ပံု ၄-၆ ‡ကိတ်ခင်းြခင်း

Source: မအူပင် - ဖျာပံုလမ်း အဆင့်ြမ…င့်တင်ြခင်း စီမံကိန်း

၄-၂-၅။ အသားcှပ်ြခင်း

အသားZှပ်ြခင်း လုပ်ငန်းအား အလ%ာအတွင်း ဓါတ်ြပXြခင်း ဆက်လက်ြဖစ်ေပPေစရန်Zှင့်

ေြမသား၏ ကျံXFZိုင်သည့် ဂုဏ်သတšိအား ေလ‹ာ့ချရန်အတွက် ေဆာင်ရcက်သည်။ အစိုဓါတ်

(Moisture) ဆံုး¶ံqးြခင်းများမှ ကာကွယ်ရန်အတွက် သင့်ေတာ်သည့် အသားZှပ်ြခင်းအား

ေဆာင်ရcက်ရန် လိုအပ်သည်။

အသားZှပ်ရာတွင် Moist Curing Zှင့် Membrane Curing ဟူ၍ နည်းလမ်း Zှစ်မျိXးြဖင့်

ြပXလုပ်Zိုင်သည်။

ပထမ နည်းလမ်းမှာ ‡ကိတ်ခင်းŽပီး အလ%ာအား ဆက်လက်၍ စိုစွတ်ေနေစရန်

ေရပါးပါးြဖန်းေပး ြခင်းြဖစ်သည်။ ယင်းကို ေန က်ထပ် လမ်းလ%ာ တစ်လ%ာ ထပ်မံ

မတည်ေဆာက်မီ အနည်းဆံုး (၇) ရက် ြပXလုပ်ရမည်။

ဒုတိယ နည်းလမ်းမှာ ‡ကိတ်ခင်းŽပီး အလ%ာအား Bituminous Prime Coat ြဖန်းပက်ြခင်း

ြဖစ်သည်။ Cutback Bitumen (သိုbမဟုတ်) Slow Setting Emulsion ကို အသံုးြပXZိုင်Žပီး

ြဖန်းZqန်းမှာ ၀.၀၁ မှ ၀.၂၅ ဂါလံ/စတုရန်းကိုက် ြဖစ်သည် (Oversea Center, TRL 1993;

National Lime Association 2004)။

 32

၄-၃။ Cement Stabilized Base အလKာ တည်ေဆာက်ြခင်း

Cement Treated Base (CTB) ကို Soil- cement Base, Cement – treated

aggregate Base, Cement – stabilized Roadbed Zှင့် Cement – stabilized Base ဟု

အေခPအေဝP အမျိXးမျိXး ေခPဆိုfကေသာ်လည်း ပါဝင်ပစaည်းများZှင့် တည်ေဆာက်နည်းစနစ်များ

မှာ အတူတူပင်ြဖစ်သည် (Portland Cement Association (PCA) 1995)။ ထိုbအတူ Cement

Treated Base (CTB) အတွက် သတ်မှတ်စံချိန်စံj%န်းများZှင့် ဒီဇိုင်းအယူအဆများမှာလည်း

အမျိXးမျိXး ကွဲြပားလျက်ရှိသည်။ ယခုလက်စွဲစာအုပ်တွင် CTBZှင့်ပတ်သက်Žပီး အေမရိကန်

အေြခစိုက် အဖွဲFအစည်းြဖစ်သည့် Portland Cement Association (PCA) ကို မှီြငမ်းေဖာ်ြပ

သွားမည် ြဖစ်ပါသည်။

Cement Treated Base (CTB) ဆိုသည်မှာ လမ်းခင်းပစaည်းZှင့် Portland Cement

ပမာဏတစ်ခပ
ု ါဝင်သည့် အေရာတစ်ခုအား ေရ Zှင့် ေပါင်းစပ်ေရာေZှ ထားသည့် အေရာအေZှ

(Mixtures) ြဖစ်Žပီး ၎င်းအားခင်း‡ကိတ်ြခင်း Zှင့် Curing အသားZှပ်ြခင်းလုပ်ငန်းများ

ေဆာင်ရcက်Žပီးေန က် မာေကျာလာŽပီးခံZိုင်ရည် (Resistant) ရှိသည့် ဘိလပ်ေြမအားြဖည့်

အေြခခံလ%ာ ြဖစ်ပါသည်။

ဘိလပ်ေြမအားြဖည့်အေြခခံလ%ာ (CTB) ၏ Structural properties သည်

ေရာစပ်ထားသည့် Soil/aggregate material ၊ ဘိလပ်ေြမ၏ အရည်အေသွး၊ အသားZှပ်ြခင်း

ေဆာင်ရcက်ထားသည့် အေြခအေနZှင့် အေရာသက်တမ်းစသည့် အေြခအေနေပP မူတည်Žပီး

၎င်းအလ%ာ၏ Typical Properties အား ေအာက်ပါဇယား(၄-၂)အတိုင်း သတ်မှတ်ထားပါသည်။

 33

ဇယား ၄-၂ Properties of CTB

Property 7-Day values

Compressive strength 300 – 800 psi (2.1 – 5.5 MPa)

Modulus of rupture 100 – 200 psi (0.7 – 1.4 MPa)

Modulus of elasticity 600,000 – 1,000,000 psi (4,100 - 6,900 MPa)

Poisson’s ratio 0.15

Source: Halsted (2006)

ဘိလပ်ေြမအားြဖည့် အေြခခံလ%ာ သည် Unbound granular base ထက် Strength

အား ပိုေကာင်းပါသည်။ Fatigue cracking ကဲ့သိုbေသာ မျက်Zှ ြပင်လ%ာ ပျက်စီးမqကို

ေZှ င့်ေZှးေစ၍ Pavement life ပိုေကာင်းပါသည်။

ပံု ၄-၇ ဘိလပ်ေြမ မပါေသာ အေြခခံလ%ာ (Unstabilized) Zှင့် ဘိလပ်ေြမ အားြဖည့် အေြခခံလ%ာ
(Cement – stabilized) တိုb၏ လမ်းနိမ့်ကျမq ကွာြခားပံု

Source: Halsted (2006)

လမ်းေပPြဖတ်သန်းမည့် Traffic တူေသာ်လည်း ဧရိယာေပP အေလးဝန် (Load)

ြဖနb်ကျက်မqမှာ ြခားန းေသာေfကာင့် Granular base ြဖင့် တည်ေဆာက်မည်ဆိုပါက ၎င်း၏

လမ်းလ%ာထုသည် ဘိလပ်ေြမအားြဖည့်အေြခခံလ%ာ (CTB) ၏ လမ်းလ%ာထု (Thickness)

ထက်ပို၍ တည်ေဆာက်ရပါသည်။ CTB သည် အေလးဝန် (load) အား ‡ကီးမားေသာ

 34

ဧရိယာေပPတွင် ြဖနb်ကျက်ထားZိုင်Žပီး ခံZိုင်ရည်အား (Strength) ြဖနb်ကျက်ပံုမှာလည်း

Granular base အေပP ြဖနb်ကျက်ပံုZှင့် ြခားန းပါသည်။

ပံု ၄-၈ ဘိလပ်ေြမအား မပါေသာ Granular base Zှင့် ဘိလပ်ေြမအားြဖည့် အေြခခံလ%ာတိုb၏

ဧရိယာေပP Load ြဖနb်ကျက်မq ကွာြခားပံု

Source: Halsted (2006)

ဘိလပ်ေြမအားြဖည့်အေြခခံလ%ာZှင့် ေဆာင်ရcက်ထားေသာ လမ်းတွင် ထပ်တလဲလဲ

loading ေfကာင့် ြဖစ်ေပPေသာ Rutting သည် Unstabilized base ထက် ေလျာ့နည်းပါသည်။

ပံု ၄-၉ ထပ်တလဲလဲ Loading ေfကာင့် Rutting ြဖစ်ေပPမq အနည်းအများကွာြခားပံု

Source: Halsted (2006)

ေရေငွFများစိမ့်ဝင်ြခင်း (Moisture intrusion) သည် ဘိလပ်ေြမမပါဘဲ တည်ေဆာက်

ထားေသာ အေြခခံလ%ာကို ပျက်စီးေစZိုင်ေသာ်လည်း ဘိလပ်ေြမြဖင့် တည်ေဆာက်ထားေသာ

အေြခခံလ%ာသည် စွတ်စိုမqကို ခံZိုင်ရည်ရိေ

ှ သာေfကာင့် ေရေငွFများစိမ့်ဝင်ြခင်းကို

ေလျာ့နည်းေအာင် ထိန်းသိမ်းေပးZိုင်ပါသည်။
 35

ပံု ၄-၁၀ ေရေငွFများ စိမ့်ဝင်မq ကွာြခားပံု

Source: Halsted (2006)

၄-၃-၁။ ဘိလပ်ေြမအားြဖည့်အေြခခံလKာ (CTB) ဒီဇိုင်းထုတ်ြခင်း

ဘိလပ်ေြမအားြဖည့် အေြခခံလ%ာ Cement Treated Base (CTB) တွင် ေအာက်ပါ

အတိုင်း ပါဝင်ရမည်။

(က) Gravel, Stone, Sand, Silt, Zှင့် Clay တိုbေပါင်းစပ်ြခင်း

(ခ) Caliche၊ ေချာ်ခဲအစအနများ၊ သတšÆေချး (Scoria)၊ မီးေသွးြပာZှင့် ြပာမqနb်ကဲ့သိုbေသာ

လမ်းခင်းပစaည်း အမျိXးမျိXး

(ဂ) ေကျာက်ထုတ်လုပ်ြခင်းမှ ထွက်လာေသာ စွနb်ပစ်ပစaည်း (waste material) များ

(ဃ) ေကျာက်များအသံုးြပX၍ခင်းထားေသာ အေြခခံလ%ာလမ်းလ%ာေဟာင်းထဲရှိ အရည်အေသွး

ေကာင်းေသးေသာ Crushed Stone Zှင့် Gravel များ (သိုbမဟုတ်)

(င) Flexible pavement ကဲ့သိုb လမ်းေဟာင်းများရှိ အေြခခံလ%ာတွင် ခင်းထားသည့် Gravel

များZှင့်မqနb်ည…က်ေအာင်‡ကိတ်ေြခထားေသာ Bituminous များ

fကာရှည်ခံေသာ ဘိလပ်ေြမအားြဖည့် အေြခခံလ%ာ (CTB) အတွက် Economical

cement factor ရရှိေစရန် soil/ aggregates အသံုးြပXရာတွင် nominal maximum size သည်

(၃) လက်မ (75mm) ထက်မ‡ကီးရပါ။ သိုbမှသာ segregation ြဖစ်ြခင်းကို နည်းZိုင်သမ‹နည်း

ေစŽပီး smooth finished surface ကိရ

ု ရှေ
ိ စပါသည်။
 36

ပံု ၄-၁၁ Aggregate gradation band for minimum cement requirements.

Source: Halsted (2006)

Portland Cement သည် AASHTO Designation M85 (ASTM Designation C150) ၏

စံချိန်စံj%န်း သတ်မှတ်ချက်Zှင့်ကိုက်ညီရမည်။ Cement Treated Base (CTB) တွင် Portland

Cement ကိုသာ အသံုးြပXရပါမည်။ စက်¶ံုအမျိXးမျိXးမှ ထွက်ရှိလာေသာ တူညီေသာ

တံဆိပ်ြဖစ်ေစ၊ မတူညီေသာတံဆိပ်ြဖစ်ေစ သတ်မှတ်စံချိန်စံj%န်း (Specification) Zှင့်

ကိုက်ညီŽပီး ¶ုပ်ပင
ို ်းဆိုင်ရာ ဂုဏ်သတšိများ (Physical Properties) တူညီမရ
q သ
ိှ ည့်

ဘိလပ်ေြမများကိုသာ အင်ဂျင်နီယာ၏ ခွင့်ြပXချက်ြဖင့် ေဖျာ်စပ်သံုးစွဲခွင့် ရှိပါသည်။

တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းခဲေနသည့် ဘိလပ်ေြမများ၊ အစုအပံုလိုက်ခဲသည့် ဘိလပ်ေြမများအား သံုးစွဲခွင့်

မရှပ
ိ ါ။

ဘိလပ်ေြမ ကို အစိုဓါတ်မှ ကာကွယ်Zိုင်ေစရန် လုပ်ငန်းခွင်သိုb ေရာက်ေရာက်ြခင်း

ရာသီဉတုဒဏ် ကာကွယ်Zိုင်ေသာ သိုေလှာင်¶ံအ

ု ေဆာက်အဦထဲတွင် သိုေလှာင်ထားရပါမည်။

ေြမ‡ကီးမှ အြမင့် (150 mm – 200mm) တွင် တင်ထားရပါမည်။ ဘိလပ်ေြမ(၁၀)အိတ်ထက်

ပိုမထပ်ရပါ။ ေရှFဦးေရာက်ရှိေသာ ဘိလပ်ေြမအိတ်များ ကို အရင်ဆံုးအသံုးြပXZိုင်ရန်

စီစဉ်ထားရပါမည်။ အသံုးြပXမည့်သိုေလှာင်¶ံုသည် ဘိလပ်ေြမ အသံုးမြပXခင် (၁၂) ရက်စာ

သိုေလှာင်Zိုင်ရပါမည်။ သိုေလှာင်ထားေသာ ဘိလပ်ေြမများသည် အင်ဂျင်နီယာ အေနြဖင့်

 37

မည်သည့် အချိန်တွင် စမ်းသပ်သည်ြဖစ်ေစ စမ်းသပ်မq ေအာင်ြမင်ရပါမည်။ တင်ဒါ ဘိလပ်ေြမ၏

အရည်အေသွးများကို သုေတသနZှင့် ဖွံFŽဖိXးတိုးတက်ေရး ဌာနခွဲသိုb ေပးပိုbစစ်ေဆး အတည်ြပXŽပီး

မှ အသံုးြပXရပါမည်။

၄-၃-၂။ ဘိလပ်ေြမအားြဖည့်အေြခခံလKာ(CTB)လမ်းလKာ ဒီဇိုင်းထုတ်ြခင်း

လမ်းတစ်လမ်းရှိ အေြခခံလ%ာ၏ Load များကို ခံZိုင်ရည်ရှိမqသည် အေြခခံလ%ာ၏

အထူZှင့် လမ်းခင်းပစaည်းများ၏ ခံZိုင်ရည်ရှိမqအေပP မူတည်ပါသည်။ ဘိလပ်ေြမအားြဖည့်

အေြခခံလ%ာZှင့် မျက်Zှ ြပင်လ%ာ၏ Design Thickness ကို ဆံုးြဖတ်ရာတွင် ေအာက်ပါ

အချက်များအေပP အေြခခံ၍ တွက်ချက်ရပါသည်။

(က) လမ်းေအာက်ခံေြမ၏ ခံZိုင်ရည်အား (Subgrade Strength)

(ခ) ဒီဇိုင်းြပXလုပ်ရမည့် လမ်းလ%ာသက်တမ်း (Pavement Design Period)

(ဂ) ယာဉ်စီးေရ (Traffic)

Light Traffic ြဖတ်သန်းေသာ အချိXFလမ်းများ၏ ေအာက်ခံေြမ (Subgrade)မှာ

ေကာင်းမွန်ေသာ အေြခအေနရှိပါက အေြခခံလ%ာထု (Base Course Thickness) သည် (၄)

လက်မ မှ (၅) လက်မခနb် (သိုbမဟုတ်) (100mm to 125mm) ရှိလ‹င် ခံZိုင်ရည်ရှိေသာ်လည်း

အများအားြဖင့် ဘိလပ်ေြမ အားြဖည့်အေြခခံလ%ာ တည်ေဆာက်ရာတွင် တည်ေဆာက်မq

လွယ်ကူေစရန် အေြခခံလ%ာထု (Base Course Thickness) အား (၆) လက်မ (သိုbမဟုတ်)

(150mm) ထိ အနည်းဆံုး ‡ကိတ်ခင်း တည်ေဆာက်ေလ့ရှိပါသည်။

ဘိလပ်ေြမအားြဖည့် အေြခခံလ%ာသည် ကွန်ကရစ်လမ်းလ%ာေအာက် စွတ်စိုေသာ

အေြခအေနတွင် လမ်းေအာက်ခံေြမ၏ ရªံFများပန်းထွက်ြခင်း (Mud pumping)ကို ကာကွယ်ရန်

အတွက်လည်း အသံုးြပXZိုင်ပါသည်။

၄-၃-၃။ အေရာပံုစံထုတ်ြခင်း

Portland Cement Association (PCA), Guide, 2006 စာအုပ်အရ Cement Treated

Base (CTB) အတွက် အေရာပံုစံထုတ်ြခင်း (Mix Design) တွင် သင့်ေတာ်ေသာေရပမာဏZှင့်

ဘိလပ်ေြမပါဝင်မqရှိြခင်းသည် ေကာင်းမွန်ေသာ အေရာပံုစံ၏ Final product ကိုရရှိ¶ံုသာမက

 38

လမ်းတည်ေဆာက်ြခင်းZှင့် အရည်အေသွးထိန်းသိမ်းြခင်း (quality control) တိုbအတွက်လည်း

အေရး‡ကီးပါသည်။

Cement Stabilized Base အလ%ာ၏ အေရာပံုစံ (Mix Design) တွင်အသံုးြပXမည့်

လမ်းခင်းပစaည်းZှင့် ဘိလပ်ေြမတိုb၏ သတ်မှတ်အရည်အေသွးရှိမqအား ဓါတ်ခွဲခန်းတွင် ကနဦး

စမ်းသပ်စစ်ေဆးရပါမည်။ ထိုbေန က် သတ်မှတ်ထားသည့် ခံZိုင်ရည်ရှိသည့် အေရာပံုစံထုတ်ရပါ

မည်။

လုပ်ငန်းခွင်အတွင်း လက်ေတွFေဆာင်ရcက်သည့်အခါ အသံုးြပXေသာလမ်းခင်းပစaည်း

ေရာစာအားလံုးသည် ဓါတ်ခွဲခန်းသိုb ေပးပိုbစမ်းသပ်ခဲ့သည့်အတိုင်း ေြပာင်းလဲမqမရှိရပါ။ လမ်းခင်း

ပစaည်းေြပာင်းလဲပါက လုပ်ငန်းခွင်အေရာပံုစံ (Job Mix)ကို ြပန်လည် ြပXလုပ်ရပါမည်။

ပံု ၄-၁၂ ဘိလပ်ေြမအားြဖည့်အေြခခံလ%ာ၏အင်အား (Strength) ကို သိရှိရန် Core Sample

ထုတ်ယူ စမ်းသပ်ပံု

Source: Halsted (2006)

CTB Mix အတွက် Maximum dry density (unit weight) ကို Laboratory (သိုbမဟုတ်)

ကွင်းတွင် ASTMD 558 Test method ြဖင့် စမ်းသပ်Žပီး ဆံုးြဖတ်ေလ့ရှိပါသည်။

 39

(ပံု ၄-၁၃) Moisture-Density Relationship

Source: Halsted (2006)

၄-၃-၃-၁။ Balanced Design

ဘိလပ်ေြမအားြဖည့်အေြခခံလ%ာသည် လက်ရှိZှင့် အန ဂတ် Traffic Loading အတွက်

လံုေလာက်Žပီး ခံZိုင်ရည်ရှိေသာ လမ်းလ%ာြဖစ်ရမည်။ ေယဘုယျအားြဖင့် ဘိလပ်ေြမပါဝင်သည့်

(၇)ရက် သက်တမ်းရှိ Unconfined Compressive strength (UCS) Value သည် (300-400)psi

(သိုbမဟုတ်) (2.1 – 2.8) MPa ရလ‹င် လံုေလာက်သည်ဟု သတ်မှတ်Zိုင်သည်။ ခွဲေကျာက်

ပိမ
ု ပ
ုိ ါဝင်ေသာ အေရာများမှာ 800 p.s.i (သိုbမဟုတ်) 5.5 MPa ခနb်အထိ ြမင့်တက်Zိုင်ပါသည်။

အင်အားြမင့်ေသာ ဘိလပ်ေြမအားြဖည့်လ%ာ အသံုးြပXြခင်းအားေလျာ့ချြခင်းမှာ Shrinkage crack

ြဖစ်ေပPမq အနည်းဆံုး ြဖစ်ေစရန် ရည်ရcယ်ပါသည်။

ဘိလပ်ေြမZှင့်ေရပါဝင်မqြမင့်မားြခင်းသည် Shrinkage Cracking ကို ြဖစ်ေပPေစ

ပါသည်။ ထိုသိုbြဖစ်ြခင်းအား ေလျာ့နည်းေစရန် ဘိလပ်ေြမZှင့်ေရပါဝင်မqကို ကနb်သတ်ထားŽပီး

သတ်မှတ်ထားေသာ Unconfined Compressive strength (UCS) ရရှိေစရပါမည်။ Balanced

Design ၏ရည်ရcယ်ချက်မှာ လံုေလာက်ေသာ ဘိလပ်ေြမကို အသံုးြပX၍ ဘိလပ်ေြမအားြဖည့်

အေြခခံလ%ာ ကို fကာရှည်ခံေစŽပီး Traffic Loading ကို ခံZိုင်ရည်ရှိေစရန်ြဖစ်ပါသည်။

 40

၄-၃-၄။ Mixed – In Place Method

Mixed – In Place Method သည် လမ်းတည်ေဆာက်စဉ် စက်ေမာင်းသမားများ

အားတိကျစွာj%န်fကားရန်Zှင့် လမ်းခင်းြခင်း၏ အကျယ်ကို ထိန်းချXပ်Zိုင်ရန်မှာ အေြခခံကျေသာ

အချက်ြဖစ်ပါ သည်။ လိုအပ်ေသာ Soil/ aggregate ပမာဏသည် Zှံbစပ်ေအာင်ေဖျာ်ေမ%ရန်

ြပXလုပ်ထားေသာ အေရာအေZှ ပစaည်း ကိရိယာများ (Mixing equipment) အေပPလည်း

အမှီြပXပါသည်။

Mixed – In Place Method ြဖင့် CTB အလ%ာတည်ေဆာက်ြခင်း လုပ်ငန်းစဉ်များအား

အပိုဒ် (၄-၂) တွင် ေဖာ်ြပထားသကဲ့သိုb ေဆာင်ရcက်ရမည်။

ပံု ၄-၁၄ Mixed – In Place Method ြဖင့် လမ်းတည်ေဆာက်ရာတွင် ေလတိုက်ြခင်းေfကာင့်

ဘိလပ်ေြမမqန်များ လွင့်စင်ြခင်း မြဖစ်ေစရန် အကာအကွယ် တပ်ဆင်၍ အသံုးြပXပံု

Source: Halsted (2006)

၄-၃-၅။ Central Plant Method

Central Plant Method တွင် Non – Plastic Zှင့် Plastic Soil/ aggregate

လမ်းခင်းပစaည်းများ အနည်းငယ်ေရာစပ်ြခင်းအတွက် လည်ပတ်ေနေသာ ဓားသွားအြပားပါစက်

(Revolving – blade pug mills) ကို အသံုးြပXZိုင်ပါသည်။ ဘိလပ်ေြမအားြဖည့်အေြခခံလ%ာ

 41

တည်ေဆာက်ရာတွင် ဘိလပ်ေြမများZှင့် လမ်းခင်းပစaည်းများေရာစပ်ြခင်းအတွက် Continuous

– flow – type pug mill plant ကို အသံုးြပXZိုင်ပါသည်။

ပံု ၄-၁၅ Continuous – flow – type pug mill plant ြဖင့် ဘိလပ်ေြမအားြဖည့် အေြခခံလ%ာ
အတွက် plant တွင် ေရာစပ်ေနပံု

Source: Halsted (2006)

Continuous – flow – type pug mill plant တွင် ပံုမှန်အားြဖင့် ေြမ၊ ေရာစာထည့်သည့်

ကေတာ့ခွက် (Hopper) (သိုbမဟုတ်) Bulkhead Feeder System ၊ ဘိလပ်ေြမထည့်သည့် Silo ၊

Surge hopper Zှင့် Feeder ၊ ပင်မ Feeder Belt Zှင့် Revolving – blade pug mill mixer

တိုbပါဝင်သည်။

အသံုးြပXေလ့ရှိသည့် Feeder အမျိXးအစား(၃)မျိXးမှာ ေအာက်ပါအတိုင်းြဖစ်ပါသည်။

(က) Auger or Screw-type feeder

(ခ) Belt feeder

(ဂ) Rotary – vane feeder

ေဖျာ်စက် (Plant) မှ လုပ်ငန်းခွင်သိုb သယ်ပိုbစဉ်Zှင့် ြဖနb်ခင်းေနစဉ်တွင် ေရပါဝင်မq

ဆံုး¶ံqးြခင်း (Moisture Loss) မှ ကာကွယ်Zိုင်ရန် ေရပါဝင်မq ထပ်တိုးြခင်း (Addition Moisture)

ကို Plant ၌ တစ်ပါတည်း ေပါင်းထည့် ေပးထားရမည်။

 42

ေရာထားေသာ လမ်းခင်းပစaည်းများကို စွတ်စိုေသာ လမ်းေအာက်ခံေြမေပPခင်းရာ၌

Segregation မြဖစ်ေစရန် ေကျာက်ြဖနb်ခင်းစက် (Aggregate Spreader) (သိုbမဟုတ်)

Spreader (၂)ခုပါေသာ ြဖနb်ခင်းစက်ြဖင့် Side by Side ြဖနb်ခင်းေပးရပါမည်။

၄-၃-၆။ Compaction, Finishing and Curing

လမ်းခင်းပစaည်းများ ေရာေZှ ြခင်းလုပ်ငန်းZှင့် ြဖနb်ခင်းြခင်းလုပ်ငန်းေဆာင်ရcက်Žပီးသည်

Zှင့် Compaction ကို ချက်ချင်း စတင် ြပXလုပ်ရမည်။ Vibratory-steel-wheel rollers အား

အများဆံုး အသံုးြပXေလ့ရှိŽပီး လံုေလာက်ေသာ သိပ်သည်းမqရရှိရန် အြခားသင့်ေတာ်ေသာ

စက်ယာဉ် ယZ£ရားြဖင့် လည်း ‡ကိတ်ခင်းZိုင်ပါသည်။

ပံု ၄-၁၆ A Single – shaft traveling mixer ကို အသံုးြပX၍ ဘိလပ်ေြမအားြဖည့် အေြခခံလ%ာ
အတွက် ေရာစပ်ေနပံု

Source: Halsted (2006)

Pavement ၏အစွန်းသည် လံုေလာက်ေသာ သိပ်သည်းမqရရှိရန် အလွန်အေရး‡ကီးŽပီး

လမ်းပုခံုးရှိ လမ်းခင်းပစaည်းသည်လည်း လမ်းအစွန်း သိပ်သည်းြခင်းအတွက် အေထာက်အပံ့

ေပးပါသည်။
 43

ေရာစပ်ြခင်းလုပ်ငန်း Zှင့် ြဖနb်ခင်းြခင်းလုပ်ငန်းအား ေကာင်းစွာ ြပXလုပ်Žပီးပါက

သိပ်သည်းŽပီး ဘိလပ်ေြမ အားြဖည့်အေြခခံလ%ာ (CTB) သည် ေချာေမွFြခင်း ၊ Grade မှန်ြခင်း

ြဖစ်ရန် လိုအပ်သည်။ လိုအပ်ပါက မျက်Zှ ြပင်ကို ြပန်လည်ပံုေဖာ်ြခင်း Zှင့် ြပန်လည်စွတ်စိုေစŽပီး

ေန က် မျက်Zှ ြပင်လ%ာ သိပ်သည်းေစရန် ြပန်လည်‡ကိတ်ခင်းZိုင်သည်။ အေချာသပ်ြခင်းအား

တတ်Zိုင်သမ‹ ြမန်ြမန် ေဆာင်ရcက်ရမည်။

CTB အား ကွန်ကရစ်အလ%ာေအာက်ရှိ Sub base အလ%ာအြဖစ် တည်ေဆာက်သည့်အခါ

Level ညီေစရန် ဝါယာ‡ကိXး မှန်ကန်စွာ တပ်ဆင်ထားသည့် အီလက်ထရcန်းနစ်ပစaည်း ကိရိယာ

(သိုbမဟုတ်) ‡ကိXးများတန်း၍ ထိန်းချXပ်တည်ေဆာက်Zိုင်ပါသည်။ သိပ်သည်းြခင်းZှင့်

အေချာသတ်ထားေသာ CTB သည် လံုေလာက်ေသာ Cement Hydration ရရှိရန်

လံုေလာက်ေသာ အစိုဓါတ် (Moisture) ရှိရမည်။ အသစ်တည်ေဆာက်ထားေသာ

အေြခခံအလ%ာကို (၇)ရက် Curing လုပ်ြခင်းြဖင့် စွတ်စထ

ို ားရှိရမည် (သိုbမဟုတ်) စွတ်စိုမq

ထိန်းသိမ်းသည့် Cover ြဖင့် ဖံုးအုပ်ထားြခင်း (သိုbမဟုတ်) Curing Compound များကို CTB

အေပPတွင် ြဖန်းပက်ထားြခင်းတိုbြဖင့်လည်း ေဆာင်ရcက်Zိုင်ပါသည်။ အကယ်၍ လမ်းတွင်

ကတšရာမျက်Zှ ြပင်လ%ာ ရှိပါက Bituminous prime coat ကို အသံုးြပXZိုင်သည်။

အေချာသတ်Žပီးေသာ CTB ၏ မျက်Zှ ြပင်လ%ာသည် Curing Compound ြဖန်းေနချိန်ထိ

စွတ်စိုမqကို ထိန်းသိမ်းထားရမည်။ လမ်းခင်းေနစဉ် CTB ၏ မျက်Zှ ြပင်သည် ေြခာက်ေသွF

မေနရပါ။ လမ်း‡ကိတ်ခင်း တည်ေဆာက်ချိန်မှစ၍ အေပPယံ မျက်Zှ ြပင်သား ေြခာက်ေသွF

မသွားေစရန် Curing Compound ြဖန်းြခင်း (သိုbမဟုတ်) ေရ (သိုbမဟုတ်) Low Viscosity

Bitumen ြဖစ်ေသာ Cut-back asphalt (သိုb) ေရေရာကတšရာ ြဖန်းထားŽပီး အနည်းဆံုး(၇)ရက်

Curing လုပ်ရမည်။ တိုက်¶ိုက် မသက်ဆိုင်ေသာ လမ်းခင်းပစaည်းများလည်း မျက်Zှ ြပင်လ%ာ

ေပPတွင် မရှိေစရပါ။

Cement Stabilized အလ%ာခင်းေနစဉ် ရပ်န းမည်ဆိုပါက Construction Joint အား

ေထာင့်မှန်ကျ မျက်Zှ ြပင် (true vertical face) ရရှိေစရန် ဂ¶ုတစိုက်ေဆာင်ရcက်Žပီးမှ

 44

ရပ်န းရမည်။ Multiple Lane များ တည်ေဆာက်ရာ၌လည်း Longitudinal Joint များကိုလည်း

ေထာင့်မှန်ကျ မျက်Zှ ြပင် (true vertical face) ရရှိေစရန် ဂ¶ုတစိုက် ေဆာင်ရcက်ရမည်။

၄-၃-၇။ Surfacing

CTB ခင်းŽပီးလ‹င် ၎င်း ၏မျက်Zှ ြပင်ေပPတွင် ကွန်ကရစ် (သိုb) Bituminous surface ကို

အြမန်ဆံုးတည်ေဆာက်ြခင်းြပXလုပ်သင့်သည်။ CTB ŽပီးစီးမqZှင့် Wearing course ခင်းြခင်း

အfကား သီတင်းပတ်များစွာ fကာသည်အထိ မြခားေစလိုပါက Construction Traffic အား

ခံZိုင်ရည်ရှိŽပီးဆိုပါက (Rutting (သိုbမဟုတ်) Shove မရှပ

ိ ါက) Wearing Course အား

ချက်ချင်းဆက်လက်ခင်းZိုင်သည်။ ထိုသိုb တည်Žငိမ်ရန် fကာချိန်မှာ (၄)န ရီ မှ (၄၈)န ရီ အတွင်း

ရှိZိုင်ပါသည်။ မျက်Zှ ြပင်လ%ာအမျိXးအစားZှင့် မျက်Zှ ြပင် အထူေရcးချယ်မq သည် Traffic

Volume ၊ လမ်းခင်းပစaည်းရရှိမq ၊ Cost Zှင့် local practices ေပPမူတည်ပါသည်။ ေဒသဆိုင်ရာ

အေတွFအÄကံXZှင့် အေလ့အကျင့်များသည် တည်ေဆာက်ေရး လုပ်ငန်းအားများစွာ သက်ေရာက်

မqရှိပါသည်။ မျက်Zှ ြပင်လ%ာ မခင်းမီ အေြခခံလ%ာအား သနb်ရှင်းေရးြပXလုပ်ေပးြခင်း သည်

ေကာင်းမွန်ေသာ Construction အေလ့အထများြဖစ်၍ မြဖစ်မေန လိုက်န သင့်သည်။

Low-volume roads ၏ သိပ်သည်းŽပီး အေြခခံလ%ာေပPတွင် ယာဉ်ငယ်များ သွားလာခွင့်

ြပXZိုင်သည်။ High-volume roads ၏ သိပ်သည်းŽပီး အေြခခံလ%ာတွင်မူ Heavy truck များသွား

လာရန်အတွက် လံုေလာက်ေသာအင်အား (Strength) ရရှိေစရန် အနည်းဆံုး (၇) ရက်

လိုအပ်ပါသည်။
 45

အခန်း(၅)

၅။ ေြမအင်အားြဖည့်လမ်းလKာ တည်ေဆာက်ရာတွင် ထည့်သွင်းစဉ်းစားရမည့် အချက်များ

၅-၁။ Construction Joint ထားရှိြခင်း

တစ်ေနbတာ လုပ်ငန်းေဆာင်ရcက်မq Žပီးစီးပါက လုပ်ငန်းအဆံုးသတ်သည့် ေနရာတွင်

Construction Joint ထားရှိŽပီး ထပ်မံတည်ေဆာက်မည့် အပိုင်းZှင့် ေကာင်းမွန်စွာချိတ်ဆက်Zိုင်

ေစရန်ေဆာင်ရcက်သင့်သည်။ ယင်းအား လုပ်ငန်းေဆာင်ရcက်Žပီးစီးသည့် ညဘက် (သိုbမဟုတ်)

ေန က်တစ်ရက် လုပ်ငန်း မစတင်မီ နံနက်ပိုင်းတွင် Motor Grader အား အသံုးြပX၍

လုပ်ေဆာင်ရမည်။ Construction Joint သည် Vertical ြဖစ်Žပီး Centerline Zှင့် ေထာင့်မှန်ကျ

တည်ေဆာက်ရပါမည်။ Construction Joint ေနရာများအား ချိတ်ဆက်တည်ေဆာက်သည့်

အပိုင်းZှင့် ညီညာေစရန် ခင်း‡ကိတ်Žပီးချိန် မျက်Zှ ြပင်ေပPတွင် ကျန်ရှိသည့် ေြခာက်ေသွFŽပီး

ပိုလ‹ံသည့် အပိုင်းအစများအား ရှင်းလင်းရမည်။

၅-၂။ အလKာများခွဲ၍ တည်ေဆာက်ြခင်း (Multi-Layer Construction)

ေယဘုယျအားြဖင့် ေြမအင်အားြဖည့် လမ်းလ%ာများအား အထူ (၂၀၀) မီလီမီတာထက်

မထူ၊ (၁၀၀) မီလမ

ီ တ
ီ ာ ထက်မပါးေစဘဲတည်ေဆာက်ရပါမည် (Oversea Center,TRL 1993)။

အကယ်၍ ဒီဇိုင်း သတ်မှတ်ချက်အရ ယင်းတိုbထက် ပိုထူ၍ တည်ေဆာက်ရမည်ဆိုပါက Zှစ်လ%ာ

(သိုbမဟုတ်) လိုအပ်သလို အလ%ာခွဲ၍ တည်ေဆာက်ရပါမည်။

တည်ေဆာက်Žပီး ေအာက်လ%ာ၏ မျက်Zှ ြပင်သည် သတ်မှတ် Cross fall Zှင့် Grade

ရှိေနရန် လိုအပ်သည်။ အလ%ာများ တွဲဆက်အား ေကာင်းေစရန် ေအာက်လ%ာမျက်Zှ ြပင်အား

Power broom အသံုးြပX၍ မျက်Zှ ြပင် fကမ်းေအာင်ြပXလုပ်ြခင်း (သိုbမဟုတ်) Sheep foot type

roller သံုး၍ ေြခရာေပးြခင်းတိုbကို ြပXလုပ်Žပီး မျက်Zှ ြပင် စိုစွတ်ေနေစရမည်။ ထိုbြပင်

ေအာက်လ%ာခင်းြခင်း လုပ်ငန်းစဉ်Žပီးသည်Zှင့် အလ%ာသစ်အား အြမန်ဆံုးခင်းZိုင်ရန် ေဆာင်ရcက်

ရမည်။ အလ%ာZှစ်ခုfကားတွင် အမိqက်သ¶ိုက် Zှင့်ေြမသားများ ကင်းစင်ေစရန် ဂ¶ုြပXရမည်။

 46

အထူးသြဖင့် လုပ်ငန်းခွင် ေရာစပ်ြခင်း နည်းလမ်းအား (Mix-in-place) အသံုးြပXပါက

ေအာက်လ%ာ၏မျက်Zှ ြပင်အား မထိခိုက်ေစရန်၊ အေပPလ%ာအား လိုအပ်သည့် အထူေရာက်

သည်အထိ ေရာေမ%Zိုင်ေစရန် ဂ¶ုစိုက်ေဆာင်ရcက်ရန် လိုအပ်ပါသည်။

Carbonation

ေြမအင်အားြဖည့်ြခင်း လုပ်ငန်းတွင် မလိုလားအပ်သည့် ဓါတ်ြပXမqြဖစ်သည့်

Carbonation သည် အေရာအတွင်း ေရZှင့် အေရာပစaည်း ဓါတ်ြပX၍ Hydration Process

ြဖစ်ေပPေနစဉ် Carbon dioxide ပါဝင်သည့် ြပင်ပေလZှင့် ထိေတွFရာမှ ဓါတ်ြပXŽပီး Carbonate

ထွက်ေပPလာြခင်း (ဥပမာ ထံုးြဖင့် ေြမအင်အားြဖည့်ပါက CaO + CO2 = CaCO3) ြဖစ်သည်။

ယင်းဓါတ်ြပXမqသည် အေရာ၏ Unconfine compressive strength ကို ပျမ်းမ‹အားြဖင့် ၄၀

ရာခိုင်Zqန်း အထိ ေလျာ့ကျေစပါသည် (Paige-Green et al 1990) ။ အေရာပစaည်းများအား

မေရာစပ်မီ ေြမသားZှင့် ထိေတွFချိန် fကာြမင့်ြခင်းZှင့် ေရာစပ်ချိန် fကာြမင့်ြခင်း တိုbအား

ေလျာ့ချပါက Carbonation ြဖစ်ြခင်းမှ ေရှာင်ကျဉ်Zိုင်မည်ြဖစ်သည် (Federal Highway

Administration (United States) 1979) ။

၅-၃။ ယာဉ်သွားလာမw

အင်အားြဖည့် လမ်းလ%ာေပPသိုb ယာဉ် (သိုbမဟုတ်) စက်ယZ£ရားများ ြဖတ်သန်း

သွားလာြခင်းအား လုပ်ငန်း ေဆာင်ရcက်ေနစဉ် (သိုbမဟုတ်) ‡ကိတ်ခင်းေနစဉ် ြဖတ်သန်းခွင့်ြပXရန်

မသင့်ပါ။ လုပ်ငန်းေဆာင်ရcက်Žပီးစီး၍ ယာဉ်ြဖတ်သန်းရန် အZ£ရာယ်ကင်းသည့် အချိန်တွင်မသ

ှ ာ

ြဖတ်သန်းခွင့် ြပXသင့်ပါသည်။ သိုbေသာ် ယာဉ်‡ကီးများ ြဖတ်သန်းပါက စွတ်ေfကာင်းများ

ြဖစ်ေပPZိုင်ြခင်း၊ မျက်Zှ ြပင်လ%ာကဲ့သိုb အပွန်းခံZိုင်မq မရှိြခင်းေfကာင့် ခွင့်ြပXရန်မသင့် ဟု

ယူဆပါက ခွင့်မြပXသင့်ပါ။ ‡ကိတ်ခင်းŽပီး လမ်းလ%ာတွင် စွတ်ေfကာင်းများ၊ အားနည်းချက်များ

ရှိပါက ြပန်လည်ြပXြပင်ရပါမည်။

၅-၄။ ရာသီဥတု

အင်အားြဖည့် လမ်းလ%ာများ တည်ေဆာက်ရာတွင် ပါဝင်ပစaည်းများ ဓါတ်ြပXမq Žပီးဆံုး

ေစရန် ပတ်ဝန်းကျင် ေလထုအပူချိန်၊ ရာသီဥတု အေြခအေနသည်လည်း အေရး‡ကီးသည့်

 47

အချက်တစ်ခု ြဖစ်သည်။ ေယဘုယျအားြဖင့် ေလထု အပူချိန်သည် အနည်းဆံုး (၄၀) ဒီဂရီ

ဖာရင်ဟိုက် (၄ ဒီဂရီ ဆဲ့လ်စီးယပ်စ်) ရှိရမည်ြဖစ်သည် (National Lime Association 2004) ။

၅-၅။ ကိုင်တွယ်အသံုးြပZရာတွင် သတိြပZရမည့် အချက်များ

ေြမအင်အားြဖည့် လုပ်ငန်းများ ေဆာင်ရcက်ရာတွင် အေရာပစaည်းများသည် အစိုဓါတ်Zှင့်

ထိေတွFပါက ဓါတုဓါတ်ြပXမqများ၊ အပူထုတ်လ%တ်မqများ ြဖစ်ေပPြခင်းေfကာင့် လုပ်ငန်းေဆာင်ရcက်

သူများအား ‡ကိXတင်၍ အသိပညာေပးြခင်း၊ အ‡ကိXေလ့ကျင့်ြခင်း၊ သင့်ေတာ်သည့် စံချိန်စံj%န်းမီ

တစ်ကိုယ်ေရသံုး အကာအကွယ်ပစaည်းများ (Personal Protective Equipment)

ဝတ်ဆင်ေစြခင်းတိုbအား ေဆာင်ရcက်ရန် အထူးလိုအပ်ပါသည်။ လုပ်ငန်းေဆာင်ရcက်သူတိုင်း

သည် အကာအကွယ် ဉီးထုပ်၊ ဖိနပ်Zှင့် မျက်မှန် (Helmet, Safety Boot and Goggles)၊

ေရာင်ြပန်အကျီ (Vest)၊ လက်အိတ် (Gloves)၊ မျက်Zှ အကာအကွယ် (Mask) တိုbကို မြဖစ်မေန

အသံုးြပXရပါမည်။

အေရာပစaည်းများ ြဖနb်ခင်းရာတွင် ေလထဲပျံFလွင့်Zိုင်Žပီး မျက်လံုးအား ြပင်းထန်စွာ

ယားယံေစြခင်း (သိုbမဟုတ်) န ကျင်ေရာင်ရမ်းြခင်းများ ြဖစ်ေစZိုင်ြခင်း၊ အသက်¶qလမ်းေfကာင်း

မှ ¶qသွင်းမိZိုင်ြခင်း တိုbေfကာင့် အထူးဂ¶ုစိုက်ရန် လိုအပ်သည်။ထိုbေfကာင့် Face mask ၊ Face

shield ၊ Goggle များအား မြဖစ်မေန ဝတ်ဆင်သင့်သည်။ မျက်ကပ်မှန် (Contact lenses)

တပ်ဆင်ြခင်းကိုမူ ေရှာင်ရှားရပါမည်။
 48

အခန်း(၆)

၆။ အရည်အေသွးထိန်းကွပ်ြခင်း

အရည်အေသွးထိန်းကွပ်ြခင်းသည် လုပ်ငန်းတစ်ခု၏ ေန က်ဆံုးရလဒ်အား ေအာင်ြမင်စွာ

ရရှိZိုင်ေစရန် မရှိမြဖစ် လိုအပ်သည့် ကÉတစ်ခုြဖစ်သည်။ ၎င်းသည် သတ်မှတ်ထားသည့်

စံချိန်စံj%န်းများZှင့် ကိုက်ညီမရ
q ှိေစရန် ေဆာင်ရcက်ြခင်း ြဖစ်သည်။

တည်ေဆာက်Žပီး လမ်းလ%ာ၏ သတ်မှတ်စံချိန်စံj%န်း ြပည့်မီမq ရှိ မရှိအား စစ်ေဆးရန်

လုပ်ငန်းခွင် အရည်အေသွး စစ်ေဆးြခင်းအား ေဆာင်ရcက်ေလ့ရှိfကသည်။ အင်အားြဖည့်

Subgrade Zှင့် Sub base လ%ာများ၏ အရည်အေသွးအား စစ်ေဆးရာတွင်

(က) ဘိလပ်ေြမ (သိုbမဟုတ်) ထံုး အရည်အေသွး

(ခ) ဘိလပ်ေြမ (သိုbမဟုတ်) ထံုး ပါဝင်Zqန်း

(ဂ) အစိဓ
ု ါတ်

(ဃ) အေရာ၏ သမမ‹တမq

(င) သိပ်သည်းမq

(စ)အသားZှပ်ြခင်း တိုbအား ေစာင့်fကပ်ထိန်းကွပ်ရန် အေရး‡ကီးပါသည်။

အရည်အေသွးထိန်းကွပ်ရာတွင် အသံုးြပXသည့် စစ်ေဆးသည့် ပံုစံ (Check list) များအား

ေန က်ဆက်တွဲ (ဂ)တွင် ေဖာ်ြပထားပါသည်။

၆-၁။ ဘိလပ်ေြမ (သို~မဟုတ်) ထံုး အရည်အေသွး

အသံုးြပXသည့် အေရာပစaည်းများ၏ အရည်အေသွး၊ လတ်ဆတ်ေကာင်းမွန်မqသည်လည်း

လမ်းလ%ာ၏အင်အားအေပPများစွာ အကျိXးသက်ေရာက်ေစသည်။ အေရာပစaည်းများ

လတ်ဆတ်မq မရှိပါက အင်အားြဖည့် လမ်းလ%ာ၏ အင်အားကို ေလျာ့ကျေစZိုင်ပါသည်။

ထိုbေfကာင့် ၎င်းတိုb၏ အရည်အေသွးအား ေစာင့်fကည့်စစ်ေဆးရန် လိုအပ်သည်။

 49

၆-၂။ ဘိလပ်ေြမ (သို~မဟုတ်) ထံုး ပါဝင်မw (Cement or Lime Content)

ေရာစပ်ချိန်၌ ပါဝင်ပစaည်းများ၏ ပမာဏ အချိXးကျ မှန်ကန်ေစရန် ဂ¶ုြပXရမည်။

အေရာပစaည်း ပမာဏ လိုအပ်သည်ထက် များပါက အက်ေfကာင်းများ ြဖစ်ေပPေစZိုင်၍

နည်းပါကလည်း လိုအပ်သည့် အင်အားZှင့် တာရှည်ခံမqကို ရရှိZိုင်မည် မဟုတ်ပါ။

ဘိလပ်ေြမ (သိုbမဟုတ်) ထံုး ပါဝင်Zqန်းသည် ေယဘုယျ အားြဖင့် ထုထည် (သိုbမဟုတ်)

အေလးချိန်ေပPတွင် မူတည်၍ ေဖာ်ြပေလ့ရှိသည်။ ကွင်းလုပ်ငန်း ေဆာင်ရcက်ရာတွင်

အထူးသတိြပX ရမည်မှာ လမ်းလ%ာ၏ Linear foot (သိုbမဟုတ်) Square yard အတွက်

ဘိလပ်ေြမ ပမာဏအား တိကျေသချာစွာ တွက်ချက် အသံုးြပXရန် ြဖစ်သည်။

ဘိလပ်ေြမ (သိုbမဟုတ်) ထံုးပါဝင်Zqန်းအား Canvas အစအား အသံုးြပX၍ လွယ်ကူစွာ

စစ်ေဆးZိုင်ပါသည်။ ဧရိယာသိŽပီးြဖစ်သည့် Canvas အစအား ေြမြပင်ေပPတွင် ေနရာချထားŽပီး

ဘိလပ်ေြမ (သိုbမဟုတ်) ထံုးအား ြဖနb်ခင်းŽပီးပါက ယင်းအေပPတွင် တင်ရှိသည့် အေလးချိန်အား

စစ်ေဆးြခင်းြဖင့် ဘိလပ်ေြမ(သိုbမဟုတ်) ထံုး ပါဝင်Zqန်းအား သိရှိZိုင်ပါသည်။ AASHTO T233-

90(2013)

၆-၃။ အစိုဓါတ်ပါဝင်မw (Moisture Content)

အေလာေတာ် ေရပါဝင်Zqန်း အား ဓါတ်ခွဲခန်းတွင် စမ်းသပ် ရှာေဖွZိုင်သည်။ အေလာေတာ်

ေရပါဝင်Zqန်းZှင့် အြမင့်ဆံုး အေြခာက်သိပ်သည်းမqသည် ကွင်းလုပ်ငန်းများ၏ အရည်အေသွးကို

ထိန်းကွပ်Zိုင်ရန် အေရး‡ကီးဆံုးြဖစ်Žပီးဓါတ်ခွဲခန်းတွင် ‡ကိXတင်စမ်းသပ်ထားရန် လိုအပ်သည်။

ေရြဖင့် ေရာစပ်ြခင်း မြပXမီ လိုအပ်သည့် ေရပမာဏအား ‡ကိXတင်တွက်ချက်ထားရမည်။

၆-၄။ သမမ•တမw (Uniformity of Mixing)

Stabilizing ြပXလုပ်မည့် ထုထည် တစ်ခုလံုးတွင် အေရာပစaည်းများ သမမ‹တေစရန်

အြမင်အားြဖင့် စစ်ေဆးZိုင်သည်။ အေရာင် တစ်သမတ်တည်းရှိပါက Zှံbစပ်ေသာ အေရာ အြဖစ်

သတ်မှတ်Zိုင်Žပီး အေရာင်မညီညာပါက ြပန်လည်ြပXြပင်ရန် လိုအပ်ပါသည်။ လမ်းသား၏

အစွန်ဘက်ြခမ်းများအား ပိုမိုဂ¶ုစိုက် စစ်ေဆးရန် လိုအပ်သည်။

 50

၆-၅။ သိပ်သည်းမw (Compaction)

မှန်ကန်သည့် သိပ်သည်းမq အဆင့်ရရှိမှသာလ‹င် လမ်းလ%ာ၏ လိုအပ်သည့် အင်အားကို

ရရှိZိုင်မည် ြဖစ်သည်။ သိပ်သည်းမq ေပးြခင်းအား အသံုးြပXသည့် အေရာပစaည်းများအလိုက်

သတ်မှတ်ထားသည့် အချိန်အတိုင်းအတာ အတွင်း Žပီးစီးေအာင်ြမင်ေအာင် ေဆာင်ရcက်ရမည်။

Stabilizing ြပXလုပ်မည့် အလ%ာအား သိပ်သည်းမq ေပးရာတွင် ¶ိုး¶ိုးလမ်းသားအား

သိပ်သည်းမqေပးသည့် နည်းလမ်းZှင့် စက်ယZ£ရားများမှာ အတူတူပင်ြဖစ်သည်။ အေြခခံအားြဖင့်

ေြမ အမျိXးအစား အေပPတွင် မူတည်၍ သင့်ေတာ်သည့် စက်ယZ£ရားအား ေရcးချယ်

အသံုးြပXရမည် ြဖစ်သည်။ သိပ်သည်းမqရာခိုင်Zqန်းအား Sand Replacement Method ၊ Balloon

၊ Nuclear Density Method အစရှိသည့် နည်းလမ်းများစွာြဖင့် စမ်းသပ်Zိုင်သည်။

ပံု ၆-၁ Sand Replacement Method အရ သိပ်သည်းမq စစ်ေဆးြခင်း

Source: မအူပင် - ဖျာပံုလမ်း အဆင့်ြမ…င့်တင်ြခင်း စီမံကိန်း

၆-၆။ အသားcှပ်ြခင်း (Curing)

အသားZှပ်ြခင်းအား သင့်ေတာ်သည့် အေြခအေနတွင် မှန်ကန်စွာ ေဆာင်ရcက်Zိုင်ရန်

အေရး‡ကီးသည်။ သိုbမှသာ ယာဉ်များ ြဖတ်သန်းသွားလာြခင်းမြပXမီ ကနဦး အင်အားကို

ရရှိZိုင်မည် ြဖစ်သည်။ ‡ကိတ်ခင်းŽပီး လမ်းလ%ာသည် အမိqက်များ၊ အြခားေြခာက်ေသွFေသာ

ြပင်ပအရာများ ကင်းစင်Žပီး စိုစွတ်မqအား ဆက်လက်ထိန်းသိမ်းထားZိုင်သည့် အေြခအေန

ရှိရမည်။ ထိုbေfကာင့် အသားZှပ်ြခင်းအား ေရပါးပါးြဖန်း၍ အနည်းဆံုး (၇) ရက် ေဆာင်ရcက်

 51

ေပးရမည်။ ထိုသိုb အသားZှပ်ြခင်း လုပ်ငန်း Žပီးဆံုးမှသာ အေပPလ%ာများကို ထပ်မံတည်ေဆာက်

ရပါမည်။

၆-၇။ သိုေလှာင်ြခင်း (Storage)

လုပ်ငန်းခွင် သိုေလှာင်¶ံုသိုb ေရာက်ရှိလာသည့် ဘိလပ်ေြမ (သိုbမဟုတ်) ထံုးအိတ်များ

အားလံုးကို အစိုြပန်ြခင်းမှ ကာကွယ်Zိုင်ရန် အမိုးအကာေအာက်တွင် ေရာက်ရှိလာသည့်

အစီအစဉ် အတိုင်း သိုေလှာင်သိမ်းဆည်း ရမည်ြဖစ်သည်။ ပစaည်းများအား ေရာက်ရှိလာသည့်

အစီအစဉ် အတိုင်း အစဉ်လိုက် ထုတ်ယူ အသံုးြပXရမည် ြဖစ်သည်။ သိုေလှာင်ထားသည့်

ဘိလပ်ေြမ (သိုbမဟုတ်) ထံုးအိတ်များ မာြခင်း၊ ခဲြခင်း၊ ပျက်စီးြခင်း ြဖစ်ေပPပါက အသံုးြပXရန်

မသင့်ေတာ်ပါ။

ဘိလပ်ေြမအား ေရလံုေသာ အမိုးအကာေအာက်တွင် စနစ်တကျ သိမ်းဆည်းရမည်။

သိုေလှာင်¶ံုရှိ တံခါးZှင့် ြပတင်းေပါက်များအား လိုအပ်မှသာ အဖွင့်အပိတ်ြပXလုပ်ရမည်။

ဘိလပ်ေြမသည် မည်မ‹ပင် စနစ်တကျ သိုေလှာင်ထားေစကာမူ သိုေလှာင်ချိန်fကာြမင့်သည်

Zှင့်အမ‹ အင်အား တြဖည်းြဖည်း ေလျာ့နည်းလာတတ်ပါသည်။ သိုေလှာင်ချိန်Zှင့် အင်အား

ေလျာ့ကျမqရာခိုင်Zqန်း ဆက်စပ်မqကို ေအာက်ေဖာ်ြပပါ ဇယား(၆-၁)တွင် ေဖာ်ြပထားပါသည်

(Oversea Center, TRL 1993) ။

ဇယား ၆-၁ သိုေလှာင်ထားရှိချိန်Zှင့် ဘိလပ်ေြမအင်အား ဆက်စပ်မq

သိုေလှာင်ထားရှိမw •ကာချိန် အင်အားေလျာ့ကျမw ရာခိုင်cwန်း

၃လ အထက် ၂၀%

၆လ အထက် ၃၀%

၁Zှစ်အထက် ၄၀%

၂Zှစ် အထက် ၅၀%

Source: Oversea Center, Transport Research Laboratory (1993)

 52

ထံုးသိုေလှာင်ရာတွင်လည်း ဘိလပ်ေြမကဲ့သိုbပင် အမိုးအကာေအာက် (သိုbမဟုတ်)

ေရမစိမ့်Zိုင်သည့် တာေပPလင်စြဖင့် လံုÁခံXစွာ ဖံုးအုပ်ထားသင့်သည်။ (၆) လ ထက် fကာြမင့်စာွ

သိုေလှာင်ထားသည့် ထံုးအိတ်များကိုမူ အသံုးြပXရန်မသင့်ေတာ်ပါ (Oversea Center, TRL

1993)။
 53

အခန်း(၇)

၇။ သံုးသပ်အ•ကံြပZချက်cှင့်နိဂံုး

ေြမအင်အားြဖည့်ြခင်းြဖင့် လမ်းလုပ်ငန်းများအား ေြမအမျိXးအစား အမျိXးမျိXးေပPတွင်

တည်ေဆာက်Zိုင်ြခင်း၊ လမ်းလ%ာအထူ ေလ‹ာ့ချZိုင်ြခင်း တိုbေfကာင့် တွင်ကျယ်စွာ

အသံုးြပXလာfကပါသည်။ ေြမအင်အားြဖည့်လုပ်ငန်း ေဆာင်ရcက်ြခင်းြဖင့် အကျိXးေကျးဇူးများစွာ

ရရှိZိုင်ေသာ်လည်း ၎င်း၏လုပ်ငန်းစဉ်များအလိုက် သတိြပXေဆာင်ရcက်ရမည့် အချက်များကို

လည်း အေလးထားရန် လိုအပ်ပါသည်။ လုပ်ငန်းေဆာင်ရcက်မည့် အင်ဂျင်နီယာသည်

ေြမအင်အားြဖည့် လုပ်ငန်းတွင် ÄကံXေတွFရတတ်သည့် အခက်အခဲများ၊ အားသာချက်၊

အားနည်းချက်များကို ‡ကိXတင်၍ ေကာင်းစွာ သေဘာေပါက် န းလည်ထားမှသာ ေရှာင်ရှားသင့်

သည့်အချက်များ (သိုbမဟုတ်) အခက်အခဲများ ကို ေလျာ့ကျေစZိုင်မည် ြဖစ်သည်။

ေြမအင်အားြဖည့်လ%ာ၏ အင်အားအေပP သက်ေရာက်သည့် အချက်များမှာ

(က) ေြမအမျိXးအစား

(ခ) ဓါတုအေရာပစaည်း အမျိXးအစား

(ဂ) ဓါတုအေရာပစaည်း ပါဝင်Zqန်း

(ဃ) သိပ်သည်းŽပီး အလ%ာ၏ သိပ်သည်းဆ

(င) သိပ်သည်းမqေပးသည့် နည်းလမ်း

(စ) ကနဦး အသားZှပ်ချိန်တွင် ေရဆံုး¶ံqးမq

(ဆ) Stabilized မလုပ်မီ ‡ကိXတင်အစိုဓါတ်ြဖည့်ြခင်း တိုbြဖစ်သည်။

ေြမအင်အားြဖည့်လ%ာ တည်ေဆာက်ရာ၌ လိုအပ်သည့် အရည်အေသွး ြပည့်မီရန်အတွက်

ေအာက်ပါအချက်များကို အထူးဂ¶ုြပXရန် လိုအပ်ပါသည်။

(က) ယာဉ်၊ အပူချိန်Zှင့် ကျံXFြခင်းများက လမ်းလ%ာအား ကွဲအက်ေစZိုင်ြခင်း

(ခ) မျက်Zှ ြပင်လ%ာအက်ကွဲေfကာင်းလိုက်ြခင်းြဖစ်Zိုင်ေသာေfကာင့် ယင်းမှတဆင့်ေရဝင်ေရာက်

Zိုင်ြခင်း

(ဂ) အကယ်၍ ပါဝင်ပစaည်းများသည် ကာဗွန်ဒိုင်ေအာက်ဆိုဒ်Zှင့်ထိေတွFပါက Stabilized

 54

reactions အကျိXးသက်ေရာက်မq ေြပာင်းြပန်ြဖစ်ေစZိုင်၍ လမ်းလ%ာ၏ အင်အားကိုလည်း

ေလျာ့ကျေစZိုင်ြခင်း

(ဃ) တည်ေဆာက်ေရးလုပ်ငန်းေဆာင်ရcက်ရာတွင် ပံမ

ု ှန်လမ်းလုပ်ငန်းများထက်ပ၍
ုိ ကnမ်းကျင်မq

ပိုမိုလိုအပ်ြခင်း၊ စက်ယZ£ရားများ လိုအပ်ြခင်း

ေြမအင်အားြဖည့် နည်းပညာ အသံုးြပXြခင်းသည် ေဒသမေရcး အသံုးြပXZိုင်ြခင်းZှင့်

ေဒသထွက် လမ်းခင်းပစaည်းများအား အသံုးြပXZိုင်ြခင်းတိုbေfကာင့် လမ်းတည်ေဆာက်ေရး

ကုန်ကျစရိတ် သက်သာေစပါသည်။ ထိုbေfကာင့် ဤနည်းလမ်းအား ပိုမိုကျယ်ြပနb်စာွ

ေဆာင်ရcက်Zိုင်ရန်အတွက် လိုအပ်သလိုထပ်မံ၍ဆန်းသစ်တီထွင်ြခင်း (သိုbမဟုတ်) Zိုင်ငံတကာ၌

အသံုးြပXေနသည့် ပိမ
ု တုိ းုိ တက်ေသာ နည်းပညာသစ်များအား ေလ့လာအသံုးချြခင်းZှင့်

သုေတသနြပXြခင်းတိုbြဖင့် ြမန်မာZိုင်ငံ၏ လမ်းအင်ဂျင်နီယာကÉအား ပိုမိုြမ…င့်တင်Zိုင်ရန်

အÄကံြပXေရးသား လိုက်ရပါသည်။
 55

အခန်း(၈)

၈။ ကိုးကားချက်များ

Afrin, Habiba. 2017. “A Review on Different Types Soil Stabilization Techniques.”

International Journal of Transportation Engineering and Technology, Vol. 3,

No.2 (July), pp 19-24.

Barber Greene Company, [1943, 1951, 1955]1963. Bituminous Construction

Handbook. Illinois.

Benedetto, Andrea. 2010. “Externalities of Soil Stabilization in the Construction of

Main Transportation Infrastructures. The Case of the High-Speed Railway in

North Italy: Economical and Environmental Benefits.” The Open

Environmental Engineering Journal, Vol. 3, 1-12.

Department of The Army, The Navy, and The Air Force, USA, 1994. Soil Stabilization

for Pavement. Washington, D. C.

Department for International Development. 2013. Literature Review Stabilised

Sub0base for Heavily Trafficked Roads. Transport Research Laboratory,

Berkshire, United Kingdom.

EuroSoilStab. 2002. Development of Design and Construction Methods to Stabilize

Soft Organic Soils: Design Guide for Soft Soil Stabilization. CT97-0351, European

Commission, Industrial and Materials Technologies Programme (Rite-EuRam III).

Bryssel.
 56

Federal Highway Administration, 1979.Soil Stabilization in Pavement Structures: A

User’s Manual. Vol.2, October. U.S Department of Transportation. Seattle.

Gregory, Paul Makusa, 2012. Soil Stabilization Methods and Materials: In

Engineering Practice. Department of Civil, Environmental and Natural Resource

Engineering, Lilea, Sweden.

Gregory E. Halsted, David R. Lur and Wayne S. Adaska. 2006. Guide to Cement-

Treated Base (CTB), Portland Cement Association (PCA). Illinoise.

Jawad, Ibtehaj Taha. Zaid Hameed Majeed, Mohd Raihan Taha and Tanveer Ahmed

Khan. 2014. “Soil Stabilization Using Lime: Advantages, Disadvantages and

Proposing a Potential Alternative.” Research Journal of Applied Sciences,

Engineering Technology8(4): 510-520, 2014 ISSN: 2040-7459; e-ISSN: 2040-

7467. 10 May.

Little, Dallas N., Syam Nair. 2009. “Recommended Practice for Stabilization of

Subgrade Soil and Base Materials.” Texas Transportation Institute. Texas A&M

University. Texas.

McDowell, Chester. 1959. Stabilization of Soils with Lime, Lime-Fly ash, and Other

Lime Reactive Materials. Highway Research Board Bulletin. 231. Highway

Research Board. Washington, D. C.

National Academies of Sciences, Engineering, and Medicine, 2009. Recommended

Practice for Stabilization of Subgrade Soils and Base Materials. The National

Academies Press. Washington.

National Association of Australian State Road Authorities (NAASRA), 1986. Guide to

Stabilisation in Roadworks. Sydney.

 57

National Lime Association. 2004. Lime-Treated Soil Construction Manual: Lime

Stabilization and Lime Modification. Bulletin 326. Virginia.

Sherwood, P. 1993. Soil Stabilization with Cement and Lime. State of the Art

Review. London: Transport Research Laboratory, HMSO.

Tan, E.H, E M M Zahran, and S J Tan, 2005. A Review of Chemical Stabilization in

Road Construction. IOP Conference Series: Materials Science and

Engineering. Second International Conference on Material s Technology and Energy.

IOP Publishing. Bristol, United Kingdom.

Texas Department of Transportation. 2005. Guidelines for Modification and

Stabilization of Soils and Base for Use in Pavement Structure. United States.

Overseas Center, Transport Research Laboratory, eds. 1993. Overseas Road Note 31:

A Guide to the Structural Design of Bitumen-surfaced Roads in Tropical and

Sub- tropical Countries. Fourth Edition. Transport Research Laboratory,

Berkshire, United Kingdom.

Paige-Green. P, F Netterberg and L. R. Sampson. 1990. The Carbonation of

Chemically Stabilized Road Construction Materials: A Guide to its

Identification and Treatment. Division of Road and Transport Technology.

Research Report DPVT – 123. Council for Scientific and Industrial Research,

Pretoria.
 58

အခန်း(၉)
၉။ ေနsက်ဆက်တွဲ
ေနsက်ဆက်တွဲ (က) Specifications

AASHTO ASTM Subject

M 85 C 150 Standard Specification for Portland Cement

M 140 D 558 Emulsified Asphalt

M216 C 977 Lime for Soil Stabilization

T 26 Standard Method of Test for Quality of Water to

be Used in Concrete

D 3665 Standard Practice for Random Sampling of

Construction Materials

D 5102 Test for Unconfined Compressive Strength of

Compacted Soil-Lime Mixture

T 99 Standard Proctor Test

T 134 D 2922 Moisture-Density Relations of Soil-Cement

Mixture

T 180 Modified Compaction Test

D 4318-00 Test Methods for Liquid Limit, Plastic Limit, and

Plasticity Index of Soils

T 191 D 1556/ Density of Soil In-Place by the Sand-cone

Method

T 310 D1556M-15 Standard Method of Test for In-Place Density

and Moisture Content of Soil and Soil-Aggregate

by Nuclear Methods (Shallow Depth)

 59

D 5050-08 (Reapproved)Standard Guide for Commercial

Dusts of Lime Kiln Dusts and Portland Cement

Kiln
 60

ေနsက်ဆက်တွဲ (ခ) Soil Stabilization cှင့်ပတ်သက်၍ လမ်းဉီးစီးဌာနမှ ထုတ်ေဝခဲ့©ပီးေသာ

စာအုပ်များ

လမ်းဦးစီးဌာနမှ ထုတ်ေဝခဲ့Žပီးေသာ ေအာက်ပါစာအုပ်များတွင်လည်း ေြမအင်အား

ြဖည့်ြခင်းလုပ်ငန်း (Soil Stabilization) Zှင့်ပတ်သက်သည့်နည်းလမ်းများ၊ သတ်မှတ်ချက်များ

ကို ေလ့လာZိုင်ပါသည်။

၁။ “ယာဉ်သွားလာမqနည်းေသာ လမ်းများအတွက် လူအင်အားသံုး၍ လမ်းလ%ာတည်ေဆာက်

ြခင်းလက်စွဲ (Manual on Labor-intensive-type Pavement Works for Low-traffic-volume

Roads)” မတ်လ ၂၀၁၆၊ လမ်းဉီးစီးဌာန၊ ေဆာက်လုပ်ေရး ဝန်‡ကီးဌာန။

၂။ “Road Construction Specifications” March 1983. Construction Corporation.

Ministry of Construction.
 61

ေနsက်ဆက်တွဲ (ဂ) အရည်အေသွးထိန်းကွပ်ြခင်း လုပ်ငန်းတွင်အသံုးြပZသည့် Checklist များ

 62

ပံုစံ(၁)
Ministry of Construction
Department of Highways
Test Report
Sieve Analysis of Soil
Reference:

Material : No. :

Location : Date of Sampling :

Date of test : Tested by :

Sample No. :

Weight of Sample :

Sieve size Soil mass Percent Retained Cumulative Percent Percent Passing
ASTM/mm (g) Retained (g)

Remarks:
Checked by Approved by
Sign Sign
Name Name
Designation Designation
Date Date
63
 64

ပံုစံ(၂)

Ministry of Construction
Department of Highways
Test Report
Atterberg Limits Test
Reference:
Material : No. :
Location : Date of Sampling :
Date of test : Tested by :
Sample Identification Unit Liquid Limit Plastic Limit
Test No.
Number of Blows
Tare No.
Weight of Wet Soil + Tare (A) (g)
Weight of Dry Soil + Tare (B) (g)
Weight of Tare (C) (g)
Weight of Water (D=A-B) (g)
Weight of Dry Soil (E=B-C) (g)
Water Content (F=D/E*100) %
Average

Result of Test
Liquid Limit
Plastic Limit
Plasticity Index

Remarks:
Checked by Approved by
Sign Sign
Name Name
Designation Designation
Date Date
 65

ပံုစံ(၃)

Ministry of Construction
Department of Highways
Test Report
Specific Gravity of Soil
Reference:
Material : Location :
Date of test : Date of Sampling :
For Work : Tested by :

Test No. 1 2 3 4
Bottle No.
h Wt. of Bottle + Water (at 25°C) +Soil (g)
i Temperature of Water in Bottle °C
j Water Density
k Mass Bottle + Soil (g)
l Mass Bottle (g)
m Mass Moist Soil (g)
n Mass Dry Soil (Oven) (g)
o Mass Bottle + Soil + Water (g)
p Temperature of Water in Bottle (g)
q Water Density
r Temperature Correction
s Mass Water + Bottle (g)
t Volume of Dry Soil (ml)
u Gs, At Temperature from q Gs
v Temperature Correction From q
w Specific gravity of Soil Gs
x Average of Specific Gravity Gs

Remarks:
Checked by Approved by
Sign Sign
Name Name
Designation Designation
Date Date
 65

ပံုစံ(၄)

Ministry of Construction
Department of Highways
Test Report
Compaction Test
Reference:
Material : No. :
Location : Date of Sampling :
Date of test : Tested by :
Mold No. : Rammer Weight :
Inside dia; : Height of drop :
Capacity : Number of blow/layers :
Weight :

Test No. 1 2 3 4 5
Weight of Wet Soil (g)
Water Added (cc)
Water Added (%)

Density Determination 1 2 3 4 5
a Weight of Sample + Mold (g)
b Weight of Mold (g)
c Volume of Mold (cm3)
d Weight of Wet Soil (a-b) (g)
e Wet Density (d/c) (t/m3)
f Water Content (%)
g Dry Density (100*e/f+100) (t/m3)
h Zero Air Void

Water Content Tare

No.
a Weight of Wet Soil + Tare (g)
b Weight of Dry Soil + Tare (g)
c Volume of Tare (cm3)
d Weight of Water (a-b) (g)
e Weight of Dry Soil (b-c) (t/m3)
f Water Content (100*d/e) (%)
Average Water Content (%)

2 of 1
 66

Compaction Curve

Result of Test
Specific Gravity
Wet Density (Max.) (t/m3)
Optimum Water Content (%)
Dry Density Max. (t/m3)
95% Dry Density Max. (t/m3)

Remarks:
Checked by Approved by
Sign Sign
Name Name
Designation Designation
Date Date
 67

ပံုစံ(၅)

Ministry of Construction
Department of Highways
Test Report
CBR Test
Reference:
Material : Location :
Date of test : Date of Sampling :
For Work : Tested by :

Water Content Density Determination

No. Sample Taken Before After Sample Taken Before After
Soaking Soaking Compaction Compaction
a Weight of Wet Soil + Weight of Sample +
Tare (g) Mold (g)
b Weight of Dry Soil + Weight of Mold (g)
Tare (g)
c Weight of Tare (g) Volume of
Mold(cm3)
d Weight of water (g) Weight of Wet Soil
(g)
e Weight of Dry Soil (g) Wet Density (t/m3)
f Water Content Dry Density (t/m3)

CBR Determination (Calibration of Ring = ) (30 x blows)

Load Penetration Penetration Dial Reading Loading (lb)
(mm) (in) Up Bottom Up Bottom

CBR Value
Up 0.1” 0.2” Bottom 0.1” 0.2”

Remarks:
Checked by Approved by
Sign Sign
Name Name
Designation Designation
Date Date
 68

ပံုစံ(၆)

Ministry of Construction
Department of Highways
Test Report
Fineness (Hydrated Lime)
Reference:
Material : No. :
Location : Date of Sampling :
Date of test : Tested by :
Sieve size Weight Residual (%) Average (%)
ASTM mm Before Removal After Removal
(g) (g)
(A) (B) C=((A-B)/A) *100

Remarks:
Checked by Approved by
Sign Sign
Name Name
Designation Designation
Date Date
 69

ပံုစံ(၇)

Ministry of Construction
Department of Highways
Test Report
Field Density Test by Sand Replacement Method
Reference:
Material : No. :
Location : Date of Sampling :
Date of test : Tested by :
No. Description Test No. Test No. Test No.
1 Weight of bottle funnel & sand
2 Weight of rest sand & bottle funnel
3 Weight of sand in hole (1-2)
4 Weight of sand in funnel (Calibration)
5 Weight of sand in hole (3-4)
6 Weight of volume sand (Calibration)
7 Volume of hole (5-6)
8 Weight of wet sample & container
9 Weight of container
10 Weight of sample (8-9)
11 Wet soil density (10/7)
12 Dry soil density (11/(100/g)*100
13 Optimum moisture content (Laboratory)
14 Maximum dry density (Laboratory)
15 Degree of Soil Density (Field)(%)
(12/14)*100
16 Specification of the degree of soil density
No. Moisture content Test No. Test No. Test No.
A Container No.
B Weight of sample & container
C Weight of dry sample & container
D Weight of container
E Weight of water (B-C)
F Weight of dry sample (C-D)
G Moisture content (%) (E/F)*100
Remarks:
Checked by Approved by
Sign Sign
Name Name
Designation Designation
Date Date
70