ixLHd moaO;s

ප ගණකෙයහි දත්ත හා උපෙදස් නි පනය

ප ගණකය යනු සරළ ධාරාව භා තෙයන් යාත්මක වන උපකරණය . ෙමහි සිය ම දත්ත සංස්කරණ
කටයුත ධාරාෙවහි හැසි අවස්ථා පාලනය මගින් සි ෙ . ෙමම ධාරා නිෙය ජනය සදහා වැ භවය දැ මට 1
ත් අඩු භවය දැ මට 0 වත් භා තා කරනු ලබයි.
ෙමමගින් ධාරාව 1010 එන ද් මය සංඛ ාව ආශිත ෙකාට නි පය කළ හැ ෙ . එම නිසා ධාරාෙ
හැසි ම අධ නය සදහා ද් මය සංඛ ා පද්ධතය උපෙය ගී කරගනී

සංඛ ා පද්ධත
සංඛ ා පද්ධතය යනු ධන (+) අනන්තෙය් සිට ඍණ (-) අනන්තය ද වා ව ස්ථානීය අගයන් නි පණය කළ හැ
මත් සංෙ ත පද්ධතය . ය සංඛ ා පද්ධතයක පාදය යනු එම සංඛ ා පද්ධතෙය් ඇත සංෙ ත ගණන ෙ

ෂය පථය තලද අධ නය කරන සංඛ ා පද්ධත

පාදය සංෙ ත `
2 0 1
8 0 1 2 3 4 5 6
10 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 `
16 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 A B C D E F

ද් මය සංඛ ා පද්ධතය (Binary Numbering System)

ධන (+) අනන්තෙය් සිට ඍණ (-) අනන්තය ද වා ව ස්ථානීය අගයන් 0 හා 1 යන සංෙ ත ද් ත්වය භා තා කර න්
නි පණය කරණ සංෙ ත පද්ධතය . ප ගණක පද්ධතය තලද ධාරාව නි පණය කර ම සදහා භා තා කරයි

දශමය සංඛ ා ද් මය සංඛ ා බවට ප ව තන

ෙමහිද පළමුව ෙදනලද දශමය සංඛ ා ව ල ය ශන වනත ප ණ සංඛ ා වලට 2 න් ෙබදනු ලබයි. ඒ ඒ
පයවෙ ද ඉත වන අගය පෙස න් ලයා ද වයි. ප ව තක සංඛ ා ව ලබා ගැනීෙමද ඉත අගය අග සිට මුලට
ලයා ප ව ත සංඛ ාව ලබාගනී

පහත නිදසුන් සලකන්න

අභ ාස
පහත සංඛ ා 2 පාදයට හරව න

1) 78
2) 85
3) 154
4) 83
5) 147
6) 25
7) 12
8) 13
9) 64
10) 250
 ixLHd moaO;s

ද් මය සංඛ ා දශමය සංඛ ා බවට ප ව ථන

ෙමහිද ෙදනලද ද් මය සංඛ ාෙ

ෙ දකණ පස ෙකෙලවෙරහි ඇත සංඛ ාාෙ
ෙ සිට පළෙවලන් ඇත සංඛ ා ෙදෙකහි
න් ෙවනි බලෙය් සිට ඉද යට ඇත බලවලන් ගණකර ඒවාෙය් එකතව ප ව ත සංඛ ාව
ව ෙලස ලබා ගනී

පහත නිදසුන සලකන්න

අභ ාස
පහත 2 පාදෙ සංඛ ා 10 පාදයට හරව න

1) 1011012
2) 10102
3) 110102
4) 110002
5) 100002
6) 11101012
7) 110012
8) 1100102
9) 100102
10) 1111112

ද් මය සංඛ ා එකත ම
අභ ාස
පහත 2 පාදෙ සංඛ ා එක කර න
1011102 1000012
100012 100002

10101102 11101002
1011012 1011112

100112 10100102
1111010102 1110102
 ixLHd moaO;s

ද් මය සංඛ ා අඩු ම අභ ාස
පහත 2 පාදෙ සංඛ ා අ කර න
1011102 1000012
100012 100002

10101102 11101002
1011012 1011112

100112 10100102
10102 1110102

අශ්ඨම සංඛ ා පද්ධත

ධන (+) අනන්තෙය් සිට ඍණ (-) අනන්තය ද වා ව ස්ථානීය අගයන් 0 සිට 7 යන සංෙ ත භා තා කර න්
නි පණය කරණ සංෙ ත පද්ධතය . ද් මය සංඛ ා තව රටත් අඩු සංඛ ාව න් නි පණය ම සදහා
භා තා කරයි

දශමය සංඛ ා අශ්ඨම සංඛ ා බවට ප ව තන

පළමුව ෙදනලද දශමය සංඛ ා ව ල ය ශන වනත ප ණ සංඛ ා වලට 8 න් ෙබදනු ලබයි. ඒ ඒ පයවෙ ද
ඉත වන අගය පෙස න් ලයා ද වයි. ප ව තක සංඛ ා ව ලබා ගැනීෙමද ඉත අගය අග සිට මුලට ලයා
ප ව ත සංඛ ාව ලබාගනී

පහත නිදසුන් සලකන්න

අභ ාස
පහත සංඛ ා 8 පාදයට හරව න

1) 78
2) 85
3) 154
4) 83
5) 147
6) 25
7) 12
8) 13
9) 64
10) 250
 ixLHd moaO;s

අශ්ඨම සංඛ ා දශමය සංඛ ා බවට ප ව ථන

ෙමහිද ෙදනලද අශ්ඨම සංඛ ාෙ

ෙ දකණ පස ෙකෙලවෙරහි ඇත සංඛ ාෙ
ෙ සිට පළෙවලන් ඇත අශ්ඨම සංඛ ා
අෙටහි න් ෙවනි බලෙය් සිට ඉද යට ඇත බලවලන් ගණකර ඒවාෙය් එකතව ප ව ත සංඛ ාාව ෙලස ලබා ගනී

පහත නිදසුන සලකන්න

අභ ාස
පහත 8 පාදෙ සංඛ ා 10 පාදයට හරව න

1) 548
2) 568
3) 128
4) 328
5) 448

අශ්ඨම සංඛ ා පද්ධතය හා ද් මය සංඛ ා අතර ප ව ථන

................................................................................................
................................................................................................
........................................................

................................................................................................
................................................................................................
........................................................

................................................................................................
................................................................................................
........................................................

................................................................................................
................................................................................................
........................................................

................................................................................................
................................................................................................
........................................................

................................................................................................
................................................................................................
........................................................
පාදය සංඛ ා
2
8
 ixLHd moaO;s

අශ්ඨම සංඛ ා එකත

අභ ාස
පහත 8 පාදෙ සංඛ ා එක කර න
4578 4528
2108 7448

7778 11101008
1018 7756428

අශ්ඨම සංඛ ා අඩු

අභ ාස
පහත 8 පාදෙ සංඛ ා අ කර න
4568 14528
2678 7448

11008 10000008
1078 7756428

ශ දශමය සංඛ ා පද්ධතය

ධන (+) අනන්තෙය් සිට ඍණ (-) අනන්තය ද වා ව ස්ථානීය අගයන් 0 සිට 9 යන සංෙ තත් එතැන් පටන් A සිට B
ද වා සංෙ තත් භා තා කර න් නි පණය කරණ සංෙ ත පද්ධතය . ද් මය සංඛ ා තව රටත් අඩු
සංඛ ාව න් නි පණය ම සදහා භා තා කරයි

පාදය සංෙ තය
10 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15
16 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 A B C D E F
 ixLHd moaO;s

දශමය සංඛ ා ශ දශමය සංඛ ා බවට ප ව තන

පළමුව ෙදනලද දශමය සංඛ ාව ල ය ශන වනත ප ණ සංඛ ා වලට 16 න් ෙබදනු ලබයි. ඒ ඒ පයවෙ ද
ඉත වන අගය පෙස න් ලයා ද වයි. ප ව තක සංඛ ා ව ලබා ගැනීෙමද ඉත අගය අග සිට මුලට ලයා
ප ව ත සංඛ ාව ලබාගනී

* සංඛ ා ද් ත්වය ඉත අගයට ෙලස ලැබුණ ට ඒසදහා අනු ප ඉංගීසි අ ෂරය භා තා කරයි

අභ ාස
පහත සංඛ ා 16 පාදයට හරව න

1) 78
2) 85
3) 154
4) 83
5) 147
6) 25
7) 12
8) 13
9) 64
10) 250

ශ දශමය සංඛ ා දශමය සංඛ ා බවට ප ව තන

ෙමහිද ෙදනලද සංඛ ාෙ දකණ පස ෙකෙලවෙරහි ඇත සංඛ ාෙ සිට පළෙවලන් ඇත ශ දශමය සංඛ ා 16 හි
න් ෙවනි බලෙය් සිට ඉද යට ඇත බලවලන් ගණකර ඒවාෙය් එකතව ප ව ත සංඛ ාව ෙලස ලබා ගනී

අභ ාස
පහත 16 පාදෙ සංඛ ා 10 පාදයට හරව න

14D16 ABC16 FDB16 DAE916

 ixLHd moaO;s

ශ දශමය සංඛ ා හා ද් මය සංඛ ා අතර ප ව ථන

............................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................
පාදය සංෙ තය
2
16 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 A B C D E F
 ixLHd moaO;s

දශම සහිත සංඛ ා ද් මය පාදයට හැර ම

...........................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................

දශම සහිත ද් මය සංඛ ා දශමය පාදයට හැර ම

.............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
 ixLHd moaO;s

අනුපරක භා තය
ප ගණකය තල දත්ත නි පණය සදහා ද් මය සංඛ ා උපෙය ගීකර ගැනීෙ ද ධන සංඛ ා දැ ම සදහා ෙයාදනු
ලබන සංෙ තයන්ම ඍණ සංඛ ා දැ ම සදහා භා තා ම ඉතා ගැට සහගත ය. ෙමම අපහසුතාව මග
හරවා ගැනීම උෙදසා අනුපරක භා තා ම සි ෙ . ෙමහිද සෘණ සංඛ ාව දැ ෙමද පළමු සංඛ ා ව 1 අගය
න් ද වනු ලබයි
අනුපරක ආකාර ෙදක

1) එෙකහි අනුපරක ( 1s Complement )

2) ෙදෙකහි අනුපරක ( 2s Complement )

එෙකහි අනුපරක ( 1s Complement )

.............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

එෙකහි අනුපරක ආශිත සු

............................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
 ixLHd moaO;s

ෙදෙක අ රක
............................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................
 ixLHd moaO;s

ෙදෙකහි අනුපරක ආශිත සු

.....................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................
 ixLHd moaO;s

ප ගණකය තල භා තා වන ෙ තක ම
................................................................................................
................................................................................................
............................................................

................................................................................................
................................................................................................
............................................................

................................................................................................
................................................................................................
............................................................

................................................................................................
................................................................................................
............................................................

................................................................................................
................................................................................................
............................................................

BCD - Binary Coded Decimal

mß.Kl Ndú;d l< uq,a ld,fha § fuu fla; l%uh fhdod.;a w;r fï l%uh u.ska tla
ixLHdxlhla ìgq y;rlska ksrEmkh lrhs' fuh oYuh ixLHdxl ksrEmKh ioyd muKla
Ndú;d lrhs' fï u.ska ixfla; 16 la (24 = 16) ksrEmKh l<yels w;r 0 isg 9 olajd jQ
ixLHdxl oyhg wod< BCD fla; my; j.=fõ oelafõ'

ASCII (American Standards Code for Information interchange)

wdrïNfha § fuu fla; l%ufha§ mß.Klhg ,ndfok o;a;h mß.Klh úiska ìgq 7lska hq;a oaúuh
ixLHdjlska ksrEmKh lrhs' fuu fla; l%uh Ndú;fhka wkq ,laIK 128 la ksrEmKh l< yels h'
mß.Kl ikaksfõok WmlrK jeks oE mdG (text) ksrEmKh lsÍu i`oyd ASCII Ndú; & fuu weials fla;
l%uh ANSI (American National Standards Institute) wdh;kh u.ska ilia lr iïu; lr we;'
 ixLHd moaO;s

(Extended Binary Coded Decimal Interchange Code)

weials fla; l%uh Ndú;fhka wmg ,súh yelafla wkq,laIK 128

la muKla jk w;r" EBCDIC fla; l%ufhka wkq,laIK 256 la
,súh yels h' fuys § tla ixfla;hla ìgq wglska iEÿKq oaúuh
ixLHdjlska ,súh yels h' tneúka fuu fla; l%uh Ndú;fhka
wkq ,laIK 256 la ksrEmKh l< yels h' fuu fla; l%uh IBM
Main frame mß.Klj, Ndú; úh' fuu fla; l%ufha § úYd,
(Capital) bx.S%is wlaIr 26 i`oyd tlsfklg fjkia EBCDIC
fla; o l=vd (Simple) wlaIr i`oyd o tlsfklg fjkia EBCDIC
fla; we;s nj my; j.=fjka meyeÈ,s fõ'

hqksfla; l%uh (Unicode)

mß.Klj, o;a; ksrEmKh ioyd Ndú; jk weials fla; l%uh fhdod .ksñka úúO jQ wkq,laIK 128 la
muKla o, EBCDIC fla; l%uh fhdod .ksñka wkq,laIK 256 la o" ,nd .; yels h' kuq;a isxy," cmka"
Ök yd fou< jeks NdIdj, wkq,laIK 256 lg jvd jeä neúka fuu fla; l%u Ndú; l< fkdyels h'
tneúka ìgq 16 lska hq;a tlsfklg fjkia ixfla; 65536 la (216 = 65536 ) ksrEmKh l< yels m%ñ;shlg
wkql+, j ilia lrk ,o fla; l%uh hqksfla;h (Unicode) f,i yÿkajd fokq ,eî h'

13 Thushan C. Munasinghe(071 6 487 847)

 ixLHd moaO;s

2013 A/L

2014 A/L

2015 A/L

14 Thushan C. Munasinghe(071 6 487 847)