ობჟათე კორეა: გინორთი გინოჯინეფს შქას

კორეაშ რესპუბლიკა
კორეაშ რესპუბლიკა კორ. 대한민국; დეჰან მინგუკ; ობჟთე კორეა
	დევიზი: ; 홍익인간 (ვაოფიციალური ); „კოჩიშობაშო სარგებელიშ მოღალა“
	ჰიმნი: ; 애국가; ეგუკა; პატრიოტული ბირა; ;
	თარგი:ქიანაშ მუნაჩემეფი ობჟთე კორეა ორენი
ნანანოღა; (დო უკაბეტაში ნოღა)	სეული; 37°35′ ოორ. გ. 127°00′ ელ. გ. /
ოფიციალური ნინა(ეფი)	კორეული
თარობა	ოპრეზიდენტე რესპუბლიკა
ფართობი
მახორობა
ედპ (ჸუპ)	2024 ფასებათ
აგი (2022)	0.929 (მაღალი) (19-ა)
ვალუტა	ობჟათე კორეული ვონი (KRW)
ბორჯიშ ორტყაფუ	UTC+09:00
ქიანაშ კოდი	KR
Internet TLD	.kr
ოტელეფონე კოდი	+82

ისტორიაშ ინტერაქციულო გინოჯინა

← უწოხოლენი თირუეფი უახალაში თირუა →

დინორექ დილასჷ დინორექ ქეგიაძონუ

ვიზუალურივიკიტექსტი

ღოზური

00:05, 6 მარაშინათუთა 2024-იშ ვერსია

ობჟათე კორეა (კორ. 대한민국; ოფიციალურო კორეაშ რესპუბლიკა) — სახენწჷფო ბჟაეიოლ აზიას, იდვალუაფუ კორეაშ ჩქონიშ ობჟათეშე, უხურგანს ოორუე კორეას, ნამუშე გიშართილი რე კორეაშ დემილიტარიზებული ზონათ; ქიანა თაშნეშე აცხადენს, ნამჷ-და უხურგანს ჩინეთის დო რუსეთისინ.^{[კომ. 1]} ქიანაშ ბჟადალშე უხურგანს ჸვინთელი ზუღა, ბჟაეიოლშე — იაპონიაშ ზუღა. ობჟათე კორეა აცხადენს, ნამჷ-და ედმოუშამი კორეაშ ჩქონიშ დო გოხოლუაშ კოკეფიშ აკა კანონიერი მამართალი რენ. ქიანაშ მახორობა 52 მილიონშე უმოსი რე, ნამუშ გვერდი სეულიშ აგლომერაციას (მოსოფელიშ სიკაბეტათ მაჩხორა აგლომერაცია) ოხორანს. ქიანაშ შხვა კაბეტი ნოღეფი რე: პუსანი, ტეგუ დო ინჩონი.

კორეა დოხორელი რდჷ დიო ხოლო თუდოლენი პალეოლითიშ პერიოდის.^[1]^[2] თიში ცივილიზაციაქ პირველი ომაფეშ დორსხუაფათ დიჭყჷ. 668 წანას, კორეაშ სუმი ომაფეშ აკოკათუაშ უკული, კორეა ვითოშწანურეფშე უმოსის აგჷნძორენდუ ელაზჷმაფილი თინაჩალას რინას ოშწანურამ დინასტიეფიშ მართუალაშ გიმე დო თენა რდჷ თიში ვაჭრუაშ, კულტურაშ, ლიტერატურაშ, მენცარობაშ დო ტექნოლოგიეფიშ გოპეულუაშ პერიოდი.^[3]

1910 წანას, იაპონიაშ იმპერიაქ კორეაშ ანექსია იქჷ. 1945 წანას, იაპონიაშ კაპიტულაციაშ უკული, კორეაქ სხუნუეფიშ დო ამერიკულ საოკუპაციო ზონეფო დირთჷ, ნამუეფშე ეკონიას, 1948 წანას, გეგმიცხადუ კორეაშ აკა კანონიერ ხეშუულებათ, ნამუთ გოეროშით რდჷ აღიარაფილი,^[4] მარა ხეთეშე კორეაშ ჩქონიშ ოორუეშე გენშეღეს კომუნისტური რეჟიმი, ნამუქჷთ 1950 წანას გემნაკათჷ ობჟათეს დო ქიდიჭყჷ კორეაშ ლჷმაქ, ნამუქჷთ 1953 წანაშ ოზებე ხეკულუათ გეთჷ. ოორუეწკჷმა მორჩილი მებურსუეფიშ უმკუჯინალო, თიშ უკული თინჩალა ვაკორცუაფე. ობჟათე კორეა რე რეგიონული ჭყანა მოსოფელიშ სიკაბეტათ მავითა დუდთხილუაშ ბიუჯეტით.

ობჟათე კორეა ადამიერიშ გოვითარაფაშ ინდექსიშ მეჯინათ, ბჟაეიოლი აზიაშ არძაშე გოვითარაფილი ქიანა რე. თიში მენმოღალეეფი რგებულენა რინაშ ძალამ მაღალი ხარისხით, უღჷნა რეგიონს არძაშე მაღალი ინდივიდუალური მიშნაველი დო ოშქაშე ხეშქირა,^[5] თაშნეშე, მოსოფელს სიკაბეტათ მაბრუო ფანიური მიშნაველი.^[6]

მოსოფელიშ მასშტაბით, კორეა ჭყანთხილუაშ ხარისხიშ დო ბიზნესიშ კეთებაშ სილექინაშ მეჯინათ, მაჸვენჯი ქიანეფს შქას რე. ქიანა თაშნეშე, ართ-ართ ოსადიე აბანს რე გონათუაშ თოლწონუათ, მარა ქიანაშ ოგონათუე სისტემის სიკუმუხექ ერეფოშქაშე კრიტიკა გმიჭანუ.^[7]^[8]

ეტიმოლოგია

ქოძირით თაშნეშე: კორეაშ ჯოხოდვალეფი

ჯოხო *კორეა* მოურს დაკუნტარებული *კოგურიოშე*: *კორიო* (*Koryŏ)*

ჯოხო კორეა რე ეგზონიმი, თიშ უმკუჯინალო, ნამჷ-და ჯოხოდვალა მოურს ისტორიული კორიოშ ომაფეშენ. კორიო რდჷ V ოშწანურაშ კოგურიოშ ოფიციალური ჯოხოდვალაშ დაკუნტარებული ფორმა ^[9]^[10]^[11] დო X ოშწანურაშ მონძე სახენწჷფო კორიოშ ჯოხოდვალა.^[12]^[13] თაქ მულირი არაბი დო სპარსი ვაჭარეფი ჯოხოდვალას გჷმოთქუანდეს მუჭოთ "კორეა".^[14] კორეაშ თეხანური ჯოხოქ პირველაშე გორჩქინდჷ, 1568 წანაშ ჟუაუ ვაზ დურადოშ პორტუგალიურ რუკეფს მუჭოთ კონრაი^[15] დო მოგიანაფათ, 16 ოშწანურაშ დალიას დო 17 ოშწანურაშ დაჭყაფუს, მუჭოთ კორეა (Corea), 1630 წანაშ ტეიშიეირა ალბენაზიშ რუკეფს.^[16]

კორიოშ ომაფე ბჟადალარეფშო პირველაშე ჩინებულქ იჸუ, მუჟანსჷთ 1511 წანას, ალფონსო დე ალბუკერკექ მალაკა გეჭოფჷ დო ეჭარჷ თი კათა, ნამუეფჷთ ვაჭრენდეს მოსოფელშ თე განობას, ნამუთ პორტუგალიარეფშო ჩინებული რდჷ მუჭოთ კორეფი.^[17] თუშ უმკუჯინალო ნამჷ-და XIX ოშწანურაშ პუბლიკაციეფს კორეაშ ემაშანალი ჟირნერი ჯოხო აიწორო გიმირინუაფუდჷნ (Corea დო Korea), კანკალე კორეალი კოროცხუნს, ნამჷ-და იაპონიაშ იმპერიაქ მეხოლაფირო იაპონიაშ ოკუპაციაშ პერიოდის, გარძახი იქჷ კორეაშ ჭარალუაშ სტანდარტიზაცია, ნამუშ შედეგო იაპონიაქ ანბანიშ რანწკიშ პირველი ღოზიშა ეიკინჷ.^[18]^[19]

1392 წანას, მუჟანსჷთ კორიო ჩოსონქ დოთირჷნ, ჩოსონქ ედომუშამი ტერიტორიაშ ჯოხოდვალათ გჷნირთუ, მარა არტამი ხვარებას ვარდჷ მეღებული. ახალი ოფიციალური ჯოხოდვალა მოურს კოჩონიშ უჯვეშაში ომაფეშე (კვ. წ. 2333). 1897 წანას, ჩოსონიშ დინასტიაქ ქიანაშ ჯოხოდვალა გოთირჷ ჩოსონშე დეჰენ ჩეგუკშა (კორეაშ იმპერია). ჯოხო დეჰენ (კაბეტი ხანი) მოურს სამჰანშე (სუმი ხანი), ნამუთ ეთმეშანენდჷ კორეაშ სუმი ომაფეს, დო ვართ ობჯათე კორეაშ ჩქონიშ უჯვეშაში აკნაკათეფს.^[20]^[21] However, the name Joseon was still widely used by Koreans to refer to their country, though it was no longer the official name. Under Japanese rule, the two names Han and Joseon coexisted.

Following the surrender of Japan, in 1945, the "Republic of Korea" (대한민국 / 大韓民國, IPA: ˈtɛ̝ːɦa̠nminɡuk̚; listen (?·i)) was adopted as the legal English name for the new country. However, it is not a direct translation of the Korean name.^[22] As a result, the Korean name "Daehan Minguk" is sometimes used by South Koreans as a metonym to refer to the Korean ethnicity (or "race") as a whole, rather than just the South Korean state.^[23]^[22]

გეოგრაფია

ქიანა იდვალუაფჷ ბჟაეიოლ აზიას. უკებჷ კორეაშ ჩქონიშ ობჟათე ნორთი. მოხურგე ქიანა რე ოორუე კორეა.

ფართობი: 98.500 კვ.კმ.
ორთა: უმაღალაში კონკა - ჰალასანი 1.950; წყარმალუ (კმ) - ნაკტონგ-განგი 520; ტობა - ჩუნგჯუ-ჰო; კოკი (კვ.კმ) - ჩეჯუ 1.830; კლიმატი - ზჷმიერი.
ორთაშობური რესურსეფი: ქუანოშქერი, ვოლფრამი, გრაფიტი, მოლიბდენი, ტყვია, ჰიდროენერგეტიკული რესურსეფი.

სახენწფო

სახენწჷფო სისტემა: რესპუბლიკა.
სახენწჷფო მადუდე: პრეზიდენტი RO Muh-hyun (2003).
კანონიშდუმადვალუ ორგანო: ართპალატამი პარლამენტი (273 მაკათური).
ადმინისტრაციული დორთუალა: ქიანაშ ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული ართურეფიე - 9 პროვინცია (do) დო 7 ნოღა (gwangyoksi).

დემოგრაფია

მახორობა: 48,3 მლნ (2003), თინეფ შქას 99,8% კორეალეფი.
ნინეფი: კორეული, ინგლისური.
რელიგია: ბუდიზმი, კონფუციანელობა, ქირსიანობა.
ნოღეფი (ვითოში) : სეული (9.630; აგლომ. 19.969), პუსანი (3.505; აგლომ. 4.298), ტეგუ (2.370), ინჩონი (2.480).

ეკონომიკა

ერუანული პროდუქტი: მოცულობა - 485 მლრდ $ (მა-11 აბანი); 1 შურშე - 10.550 $; სტრუქტურა (%) - ოფუტეშ მეურნობა 6, ხერეჭუა 43, მოინალაფა 51.
ექსპორტი: ომანქანე-ოტრანსპორტე მონწყილობეფი, საფეიქარო ნაწარმი, ელექტრო მეკონი.
ბიუჯეტი: 118,100 მლნ $.
ვალუტა: ობჟათეკორეული ვონი (KRW).
კომპანიეფი: დეუ ელექტრონიკსი, სამსუნგი, ჰიუნდაი, კია მოტორსი.

ისტორია

გჷმიცხადჷ რესპუბლიკათ 1948 წანას. 1951-ს მიშეჭკირუ ოორუე კორეა, კორეაშ ლჷმა მუზმარენ წანას იგინძორებუდჷ. 1961 დო 1980 წანეფს იხორციალჷ ოურდუმე გინორთინაფეფქ. 1991 წანას ოორუე კორეაწკჷმა ხექ მიჭარინჷ უგუნთხაფალაშ აქტიშა. 1992 წანაშე გოართოიანაფილი ერეფიშ ორგანიზაციაშ მაკათური რე. 2000 წანაშე ქჷდიჭყჷ „დოტიბაფაშ პერიოდიქ“ ჟირ ქიანას შქას.

მონძალა

სეული - კორეული ხელუანობაშ ერუანული მუზეუმი, გუნბოკიშ, კუნბოკიშ, დაკსუშ დოხორეეფი;
ჩონჯუ - ოხვამე-პაგოდა პონჩუ-სა;
ჩენჯუ - ლიშ დინასტიაშ დჷმარცხუაფალიშ აკარდამა.

რესურსეფი ინტერნეტის

კომენტარი

↑ ობჟათე კორეშ ხურგი ოდებელი ხურგი რე ოორუე კორეაწკჷმა, ანდანე ჟირხოლო ქიანა აცხადენს, ნამჷ-და ედომოშამი კორეაშ ჩქონიშ დორხველი აკა მინჯე რენ.

სქოლიო

↑ Royal Ontario Museum (December 12, 2005). "Ancient civilizations". პრეს-რელიზი. Archived from the original. You must specify the date the archive was made using the |archivedate= parameter. http://www.rom.on.ca/news/releases/public.php?mediakey=sg1yebpnv8აკითხულია: April 25, 2010.
↑ Prehistoric Korea. დოარქივაფილი რე ორიგინალშე 2008-03-02-ს. კითხირიშ თარიღი: 2015-09-05., Office of the Prime Minister.
↑ Behind the Myth: The Many Invasions of Korea. Gwangju News Online.
↑ "195 (III) The problem of the independence of Korea" Archived October 23, 2013, ვებ-ხასჷლას Wayback Machine. , December 12, 1948, Resolutions Adopted by the General Assembly During its Third Session, p. 25.
↑ Where are you on the global pay scale?. BBC News. დოარქივაფილი რე ორიგინალშე 2014-10-22-ს. კითხირიშ თარიღი: 2015-09-10.
↑ Gallup, Inc.. Worldwide, Median Household Income About $10,000. gallup.com.
↑ Hu, Elise (April 15, 2015). The All-Work, No-Play Culture of South Korean Education. National Public Radio. კითხირიშ თარიღი: August 19, 2015.
↑ Koo, Se-Woong (August 1, 2014). An Assault Upon Our Children. The New York Times. კითხირიშ თარიღი: August 19, 2015.
↑ (2013) The History of the World. Oxford University Press, ხს. 443. ISBN 978-0-19-993676-2.
↑ (November 27, 2007) Averting Global War: Regional Challenges, Overextension, and Options for American Strategy. Palgrave Macmillan, 158–159 ხს.. ISBN 978-0-230-60873-3.
↑ (1994) History of Humanity: From the seventh to the sixteenth century. UNESCO, ხს. 1133. ISBN 978-92-3-102813-7.
↑ (May 20, 1983) China Among Equals: The Middle Kingdom and Its Neighbors, 10th–14th Centuries. University of California Press, ხს. 323. ISBN 978-0-520-04562-0.
↑ (1984) A New History of Korea. Harvard University Press, ხს. 103. ISBN 978-0-674-61576-2.
↑ Yunn, Seung-Yong (1996), "Muslims earlier contact with Korea", Religious culture of Korea, Hollym International, p. 99
↑ Dourado, Fernão. Atlas de Fernão Vaz Dourado. კითხირიშ თარიღი: August 13, 2020.
↑ 1369MAPAS E ICONOGRAFIA DOS SÉCS. XVI E XVII. კითხირიშ თარიღი: August 13, 2020.
↑ pato, Raymundo. Cartas de Afonso de Albuquerque, vol. 1. კითხირიშ თარიღი: August 13, 2020.
↑ ჩილათა თანგიშ გჷმოძახებაშვანს: cite web: პარამეტრეფქ url დო title უციოთ ოკო მიაწურუას. (zh) (July 5, 2008). კითხირიშ თარიღი: March 28, 2014.
↑ Barbara Demick. “A 'C' Change in Spelling Sought for the Koreas“, September 15, 2003. კითხირიშ თარიღი: March 28, 2016.
↑ ჩილათა თანგიშ გჷმოძახებაშვანს: cite web: პარამეტრეფქ url დო title უციოთ ოკო მიაწურუას. (ko). Kyunghyang Shinmun (August 30, 2017). კითხირიშ თარიღი: July 2, 2018.
↑ ჩილათა თანგიშ გჷმოძახებაშვანს: cite web: პარამეტრეფქ url დო title უციოთ ოკო მიაწურუას. (ko). The Chosun Ilbo. კითხირიშ თარიღი: July 2, 2018.
↑ ^22.0 ^22.1 Myers, Brian Reynolds (December 28, 2016). Still the Unloved Republic. Sthele Press. ციტატა: „Taehan minguk. In English it is translated as Republic of Korea or South Korea, names which to us foreigners denote the state as a political entity distinct from its northern neighbor. To most people here, however, Taehan minguk conveys that sense only when used in contrastive proximity with the word Pukhan (North Korea). Ask South Koreans when the Taehan minguk was established; more will answer '5000 years ago' than 'in 1948,' because to them it is simply the full name for Hanguk, Korea, the homeland. That's all it meant to most people who shouted those four syllables so proudly during the World Cup in 2002.“ კითხირიშ თარიღი: June 10, 2019.
↑ Myers, Brian Reynolds (May 20, 2018). North Korea's state-loyalty advantage.. Free Online Library. კითხირიშ თარიღი: May 26, 2018.

[1] ობჟათე კორეშ ხურგი ოდებელი ხურგი რე ოორუე კორეაწკჷმა, ანდანე ჟირხოლო ქიანა აცხადენს, ნამჷ-და ედომოშამი კორეაშ ჩქონიშ დორხველი აკა მინჯე რენ.

[2] Royal Ontario Museum (December 12, 2005). "Ancient civilizations". პრეს-რელიზი. Archived from the original. You must specify the date the archive was made using the |archivedate= parameter. http://www.rom.on.ca/news/releases/public.php?mediakey=sg1yebpnv8აკითხულია: April 25, 2010.

[3] Prehistoric Korea. დოარქივაფილი რე ორიგინალშე 2008-03-02-ს. კითხირიშ თარიღი: 2015-09-05., Office of the Prime Minister.

[4] Behind the Myth: The Many Invasions of Korea. Gwangju News Online.

[UN195-5] "195 (III) The problem of the independence of Korea" Archived October 23, 2013, ვებ-ხასჷლას Wayback Machine. , December 12, 1948, Resolutions Adopted by the General Assembly During its Third Session, p. 25.

[6] Where are you on the global pay scale?. BBC News. დოარქივაფილი რე ორიგინალშე 2014-10-22-ს. კითხირიშ თარიღი: 2015-09-10.

[7] Gallup, Inc.. Worldwide, Median Household Income About $10,000. gallup.com.

[8] Hu, Elise (April 15, 2015). The All-Work, No-Play Culture of South Korean Education. National Public Radio. კითხირიშ თარიღი: August 19, 2015.

[9] Koo, Se-Woong (August 1, 2014). An Assault Upon Our Children. The New York Times. კითხირიშ თარიღი: August 19, 2015.

[10] (2013) The History of the World. Oxford University Press, ხს. 443. ISBN 978-0-19-993676-2.

[11] (November 27, 2007) Averting Global War: Regional Challenges, Overextension, and Options for American Strategy. Palgrave Macmillan, 158–159 ხს.. ISBN 978-0-230-60873-3.

[12] (1994) History of Humanity: From the seventh to the sixteenth century. UNESCO, ხს. 1133. ISBN 978-92-3-102813-7.

[Koryo1-13] (May 20, 1983) China Among Equals: The Middle Kingdom and Its Neighbors, 10th–14th Centuries. University of California Press, ხს. 323. ISBN 978-0-520-04562-0.

[Koryo2-14] (1984) A New History of Korea. Harvard University Press, ხს. 103. ISBN 978-0-674-61576-2.

[15] Yunn, Seung-Yong (1996), "Muslims earlier contact with Korea", Religious culture of Korea, Hollym International, p. 99

[16] Dourado, Fernão. Atlas de Fernão Vaz Dourado. კითხირიშ თარიღი: August 13, 2020.

[17] 1369MAPAS E ICONOGRAFIA DOS SÉCS. XVI E XVII. კითხირიშ თარიღი: August 13, 2020.

[18] to, Raymundo. Cartas de Afonso de Albuquerque, vol. 1. კითხირიშ თარიღი: August 13, 2020.

[UDN-19] ჩილათა თანგიშ გჷმოძახებაშვანს: cite web: პარამეტრეფქ url დო title უციოთ ოკო მიაწურუას. (zh) (July 5, 2008). კითხირიშ თარიღი: March 28, 2014.

[LATimes0309-20] Barbara Demick. “A 'C' Change in Spelling Sought for the Koreas“, September 15, 2003. კითხირიშ თარიღი: March 28, 2016.

[21] ჩილათა თანგიშ გჷმოძახებაშვანს: cite web: პარამეტრეფქ url დო title უციოთ ოკო მიაწურუას. (ko). Kyunghyang Shinmun (August 30, 2017). კითხირიშ თარიღი: July 2, 2018.

[22] ჩილათა თანგიშ გჷმოძახებაშვანს: cite web: პარამეტრეფქ url დო title უციოთ ოკო მიაწურუას. (ko). The Chosun Ilbo. კითხირიშ თარიღი: July 2, 2018.

[unloved-23] 22.0 ^22.1 Myers, Brian Reynolds (December 28, 2016). Still the Unloved Republic. Sthele Press. ციტატა: „Taehan minguk. In English it is translated as Republic of Korea or South Korea, names which to us foreigners denote the state as a political entity distinct from its northern neighbor. To most people here, however, Taehan minguk conveys that sense only when used in contrastive proximity with the word Pukhan (North Korea). Ask South Koreans when the Taehan minguk was established; more will answer '5000 years ago' than 'in 1948,' because to them it is simply the full name for Hanguk, Korea, the homeland. That's all it meant to most people who shouted those four syllables so proudly during the World Cup in 2002.“ კითხირიშ თარიღი: June 10, 2019.

[thefreelibrary.com-24] Myers, Brian Reynolds (May 20, 2018). North Korea's state-loyalty advantage.. Free Online Library. კითხირიშ თარიღი: May 26, 2018.

[კომ. 1]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

@@ ღოზი 68: / ღოზი 68: @@
 |სქოლიო=
 }}
+'''ობჟათე კორეა''' ({{lang-ko|대한민국}}; ოფიციალურო '''კორეაშ რესპუბლიკა''') — სახენწჷფო [[ბჟაეიოლ აზია]]ს, იდვალუაფუ [[კორეაშ ჩქონი|კორეაშ ჩქონიშ]] ობჟათეშე, უხურგანს [[ოორუე კორეა]]ს, ნამუშე გიშართილი რე [[კორეაშ დემილიტარიზებული ზონა]]თ; ქიანა თაშნეშე აცხადენს, ნამჷ-და უხურგანს [[ჩინეთი]]ს დო [[რუსეთი]]სინ.{{efn|ობჟათე კორეშ ხურგი ოდებელი ხურგი რე ოორუე კორეაწკჷმა, ანდანე ჟირხოლო ქიანა აცხადენს, ნამჷ-და ედომოშამი კორეაშ ჩქონიშ დორხველი აკა მინჯე რენ.}} ქიანაშ ბჟადალშე უხურგანს [[ჸვინთელი ზუღა]], ბჟაეიოლშე — [[იაპონიაშ ზუღა]]. ობჟათე კორეა აცხადენს, ნამჷ-და ედმოუშამი კორეაშ ჩქონიშ დო გოხოლუაშ კოკეფიშ აკა კანონიერი მამართალი რენ. ქიანაშ მახორობა 52 მილიონშე უმოსი რე, ნამუშ გვერდი [[სეული|სეულიშ აგლომერაციას]] (მოსოფელიშ სიკაბეტათ მაჩხორა აგლომერაცია) ოხორანს. ქიანაშ შხვა კაბეტი ნოღეფი რე: [[პუსანი]], [[ტეგუ]] დო [[ინჩონი]].
-'''ობჟათე კორეა''' — სახენწჷფო [[ბჟაეიოლ აზია]]ს. იდვალუაფუ [[კორეაშ ჩქონი|კორეაშ ჩქონს]].
+კორეა დოხორელი რდჷ დიო ხოლო [[თუდოლენი პალეოლითი]]შ პერიოდის.<ref>{{cite press release |url= http://www.rom.on.ca/news/releases/public.php?mediakey=sg1yebpnv8 |title=Ancient civilizations |publisher=Royal Ontario Museum |location =Canada |date=December 12, 2005 |accessdate=April 25, 2010}}</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.opm.go.kr/warp/webapp/content/view?meta_id=english&id=35 |title=Prehistoric Korea |accessdate=2015-09-05 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080302014245/http://www.opm.go.kr/warp/webapp/content/view?meta_id=english&id=35 |archivedate=2008-03-02 }}, Office of the Prime Minister.</ref> თიში ცივილიზაციაქ [[გოჯოსონი|პირველი ომაფე]]შ დორსხუაფათ დიჭყჷ. 668 წანას, [[კორეაშ სუმი ომაფე]]შ აკოკათუაშ უკული, კორეა ვითოშწანურეფშე უმოსის აგჷნძორენდუ ელაზჷმაფილი თინაჩალას რინას ოშწანურამ დინასტიეფიშ მართუალაშ გიმე დო თენა რდჷ თიში ვაჭრუაშ, კულტურაშ, ლიტერატურაშ, მენცარობაშ დო ტექნოლოგიეფიშ გოპეულუაშ პერიოდი.<ref>{{cite web|url=http://www.gwangjunewsgic.com/online/behind-the-myth-the-many-invasions-of-korea/|title=Behind the Myth: The Many Invasions of Korea|work=Gwangju News Online}}</ref>
-== ჯოხოდვალა ==
+[[1910]] წანას, [[იაპონიაშ იმპერია]]ქ კორეაშ ანექსია იქჷ. [[1945]] წანას, იაპონიაშ კაპიტულაციაშ უკული, კორეაქ სხუნუეფიშ დო ამერიკულ საოკუპაციო ზონეფო დირთჷ, ნამუეფშე ეკონიას, [[1948]] წანას, გეგმიცხადუ კორეაშ აკა კანონიერ ხეშუულებათ, ნამუთ [[გოერო]]შით რდჷ აღიარაფილი,<ref name="UN195">[http://daccess-dds-ny.un.org/doc/RESOLUTION/GEN/NR0/043/66/IMG/NR004366.pdf?OpenElement "195 (III) The problem of the independence of Korea"] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131023061108/http://daccess-dds-ny.un.org/doc/RESOLUTION/GEN/NR0/043/66/IMG/NR004366.pdf?OpenElement|date=October 23, 2013}}, December 12, 1948, ''Resolutions Adopted by the General Assembly During its Third Session'', p. 25.</ref> მარა ხეთეშე კორეაშ ჩქონიშ ოორუეშე გენშეღეს კომუნისტური რეჟიმი, ნამუქჷთ [[1950]] წანას გემნაკათჷ ობჟათეს დო ქიდიჭყჷ [[კორეაშ ლჷმა]]ქ, ნამუქჷთ [[1953]] წანაშ ოზებე ხეკულუათ გეთჷ. ოორუეწკჷმა მორჩილი მებურსუეფიშ უმკუჯინალო, თიშ უკული თინჩალა ვაკორცუაფე. ობჟათე კორეა რე რეგიონული ჭყანა მოსოფელიშ სიკაბეტათ მავითა დუდთხილუაშ ბიუჯეტით.
-* '''ოფიციალური''': კორეაშ რესპუბლიკა.
-* '''კორეული''': Taehan Minguk.
+ობჟათე კორეა [[ადამიერიშ გოვითარაფაშ ინდექსი]]შ მეჯინათ, ბჟაეიოლი აზიაშ არძაშე გოვითარაფილი ქიანა რე. თიში მენმოღალეეფი რგებულენა რინაშ ძალამ მაღალი ხარისხით, უღჷნა რეგიონს არძაშე მაღალი ინდივიდუალური მიშნაველი დო ოშქაშე ხეშქირა,<ref>{{cite web|url=http://www.bbc.com/news/magazine-17543356|title=Where are you on the global pay scale?|work=BBC News|accessdate=2015-09-10|archiveurl=https://web.archive.org/web/20141022163703/http://www.bbc.com/news/magazine-17543356|archivedate=2014-10-22}}</ref> თაშნეშე, მოსოფელს სიკაბეტათ მაბრუო ფანიური მიშნაველი.<ref>{{cite web|url=http://www.gallup.com/poll/166211/worldwide-median-household-income-000.aspx|title=Worldwide, Median Household Income About $10,000|author=Gallup, Inc.|work=gallup.com}}</ref>
-* '''ქიანაშ კოდი''': KR.
+მოსოფელიშ მასშტაბით, კორეა ჭყანთხილუაშ ხარისხიშ დო ბიზნესიშ კეთებაშ სილექინაშ მეჯინათ, მაჸვენჯი ქიანეფს შქას რე. ქიანა თაშნეშე, ართ-ართ ოსადიე აბანს რე გონათუაშ თოლწონუათ, მარა ქიანაშ ოგონათუე სისტემის სიკუმუხექ ერეფოშქაშე კრიტიკა გმიჭანუ.<ref>{{cite web|url=http://www.npr.org/sections/parallels/2015/04/15/393939759/the-all-work-no-play-culture-of-south-korean-education |title=The All-Work, No-Play Culture of South Korean Education |last=Hu |first=Elise |publisher=National Public Radio |date=April 15, 2015 |accessdate=August 19, 2015}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.nytimes.com/2014/08/02/opinion/sunday/south-koreas-education-system-hurts-students.html?_r=0 |title=An Assault Upon Our Children |last=Koo |first=Se-Woong |publisher=The New York Times |date=August 1, 2014 |accessdate=August 19, 2015}}</ref>
+== ეტიმოლოგია ==
+{{თაშნეშე ქოძირით|კორეაშ ჯოხოდვალეფი}}
+[[ფაილი:History of Korea-476.PNG|thumb|upright|left|ჯოხო ''კორეა'' მოურს დაკუნტარებული ''კოგურიოშე'': ''კორიო'' (''Koryŏ)'']]
+ჯოხო ''კორეა'' რე [[ენდონიმი დო ეგზონიმი|ეგზონიმი]], თიშ უმკუჯინალო, ნამჷ-და ჯოხოდვალა მოურს ისტორიული ''[[კორიო]]შ'' ომაფეშენ. ''კორიო'' რდჷ [[V ოშწანურა]]შ [[კოგურიო]]შ ოფიციალური ჯოხოდვალაშ დაკუნტარებული ფორმა <ref>{{cite book|last1=Roberts|first1=John Morris|last2=Westad|first2=Odd Arne|title=The History of the World|publisher=Oxford University Press|isbn=978-0-19-993676-2|page=443|url=https://books.google.com/books?id=A2cfZkU5aQgC&q=koguryo+powerful+empire|access-date=July 15, 2016|year=2013|archive-date=January 14, 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230114234403/https://books.google.com/books?id=A2cfZkU5aQgC&q=koguryo+powerful+empire|url-status=live}}</ref><ref>{{cite book|last1=Gardner|first1=Hall|title=Averting Global War: Regional Challenges, Overextension, and Options for American Strategy|publisher=Palgrave Macmillan|isbn=978-0-230-60873-3|pages=158–159|url=https://books.google.com/books?id=acvGAAAAQBAJ&q=great+powers|archive-url=https://web.archive.org/web/20210417203941/https://books.google.com/books?id=acvGAAAAQBAJ&q=great+powers|url-status=dead|archive-date=April 17, 2021|access-date=July 15, 2016|date=November 27, 2007}}</ref><ref>{{cite book|last1=Laet|first1=Sigfried J. de|title=History of Humanity: From the seventh to the sixteenth century|publisher=UNESCO|isbn=978-92-3-102813-7|page=1133|url=https://books.google.com/books?id=PvlthkbFU1UC&pg=PA1133|access-date=November 8, 2016|year=1994|archive-date=January 14, 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230114234404/https://books.google.com/books?id=PvlthkbFU1UC&pg=PA1133|url-status=live}}</ref> დო [[X ოშწანურა]]შ მონძე სახენწჷფო კორიოშ ჯოხოდვალა.<ref name="Koryo1">{{cite book|last1=Rossabi|first1=Morris|title=China Among Equals: The Middle Kingdom and Its Neighbors, 10th–14th Centuries|publisher=University of California Press|isbn=978-0-520-04562-0|page=323|url=https://books.google.com/books?id=sNpD5UKmkswC&q=%22As+the+self-proclaimed+successor+to+Koguryo+and+the+protector+of+Parhae+refugees%2C+many+of+them+of+Koguryo+origin%2C+Koryo+considered+the+northern+territories+in+Manchuria+its+rightful+legacy.%22|access-date=November 8, 2016|date=May 20, 1983|archive-date=January 14, 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230114234928/https://books.google.com/books?id=sNpD5UKmkswC&q=%22As+the+self-proclaimed+successor+to+Koguryo+and+the+protector+of+Parhae+refugees%2C+many+of+them+of+Koguryo+origin%2C+Koryo+considered+the+northern+territories+in+Manchuria+its+rightful+legacy.%22|url-status=live}}</ref><ref name="Koryo2">{{cite book|last1=Yi|first1=Ki-baek|title=A New History of Korea|publisher=Harvard University Press|isbn=978-0-674-61576-2|page=103|url=https://books.google.com/books?id=g2mdVwXpMzwC&pg=PA103|access-date=November 8, 2016|year=1984|archive-date=January 14, 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230114234927/https://books.google.com/books?id=g2mdVwXpMzwC&pg=PA103|url-status=live}}</ref> თაქ მულირი არაბი დო სპარსი ვაჭარეფი ჯოხოდვალას გჷმოთქუანდეს მუჭოთ "კორეა".<ref>{{citation |last = Yunn |first = Seung-Yong |year = 1996 |title = Religious culture of Korea |chapter = Muslims earlier contact with Korea |publisher = Hollym International |page = 99}}</ref> კორეაშ თეხანური ჯოხოქ პირველაშე გორჩქინდჷ, 1568 წანაშ ჟუაუ ვაზ დურადოშ პორტუგალიურ [[პორტულანი|რუკეფს]] მუჭოთ ''კონრაი''<ref>{{Cite web|last=Dourado|first=Fernão|title=Atlas de Fernão Vaz Dourado|url=https://digitarq.arquivos.pt/details?id=4162624|website=Arquivo nacional da Torre do Tombo|access-date=August 13, 2020|archive-date=June 21, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200621104001/http://digitarq.arquivos.pt/details?id=4162624|url-status=live}}</ref> დო მოგიანაფათ, 16 ოშწანურაშ დალიას დო 17 ოშწანურაშ დაჭყაფუს, მუჭოთ კორეა (Corea), [[1630]] წანაშ ტეიშიეირა ალბენაზიშ რუკეფს.<ref>{{Cite web|title=1369MAPAS E ICONOGRAFIA DOS SÉCS. XVI E XVII|url=https://www.tdx.cat/bitstream/handle/10803/4951/fmpnro4de4.pdf?sequence=4&isAllowed=y|access-date=August 13, 2020|archive-date=February 6, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210206024701/https://www.tdx.cat/bitstream/handle/10803/4951/fmpnro4de4.pdf?sequence=4&isAllowed=y|url-status=live}}</ref>
+''კორიოშ'' ომაფე ბჟადალარეფშო პირველაშე ჩინებულქ იჸუ, მუჟანსჷთ [[1511]] წანას, [[ალფონსო დე ალბუკერკე]]ქ მალაკა გეჭოფჷ დო ეჭარჷ თი კათა, ნამუეფჷთ ვაჭრენდეს მოსოფელშ თე განობას, ნამუთ პორტუგალიარეფშო ჩინებული რდჷ მუჭოთ ''კორეფი''.<ref>{{Cite web|last=pato|first=Raymundo|title=Cartas de Afonso de Albuquerque, vol. 1|url=https://pt.scribd.com/doc/123188359/Cartas-de-Afonso-de-Albuquerque-vol-1|access-date=August 13, 2020|archive-date=April 17, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210417213142/https://pt.scribd.com/doc/123188359/Cartas-de-Afonso-de-Albuquerque-vol-1|url-status=live}}</ref> თუშ უმკუჯინალო ნამჷ-და [[XIX ოშწანურა]]შ პუბლიკაციეფს კორეაშ ემაშანალი ჟირნერი ჯოხო აიწორო გიმირინუაფუდჷნ (''Corea'' დო ''Korea''), კანკალე კორეალი კოროცხუნს, ნამჷ-და [[იაპონიაშ იმპერია]]ქ მეხოლაფირო იაპონიაშ ოკუპაციაშ პერიოდის, გარძახი იქჷ ''კორეაშ'' ჭარალუაშ სტანდარტიზაცია, ნამუშ შედეგო იაპონიაქ ანბანიშ რანწკიშ პირველი ღოზიშა ეიკინჷ.<ref name="UDN">{{cite web|date=July 5, 2008|script-title=zh:Korea原名Corea? 美國改的名|url=http://city.udn.com/54543/2933925|access-date=March 28, 2014|language=zh|newspaper=[[United Daily News]]|archive-date=October 6, 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20141006101951/http://city.udn.com/54543/2933925|url-status=live}}</ref><ref name="LATimes0309">{{cite news|url=https://articles.latimes.com/2003/sep/15/world/fg-corea15|title=A 'C' Change in Spelling Sought for the Koreas|author=Barbara Demick|newspaper=[[Los Angeles Times]]|date=September 15, 2003|access-date=March 28, 2016|author-link=Barbara Demick|archive-date=April 11, 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160411062040/http://articles.latimes.com/2003/sep/15/world/fg-corea15|url-status=live}}</ref>
+[[1392]] წანას, მუჟანსჷთ კორიო [[ჩოსონი|ჩოსონქ]] დოთირჷნ, ჩოსონქ ედომუშამი ტერიტორიაშ ჯოხოდვალათ გჷნირთუ, მარა არტამი ხვარებას ვარდჷ მეღებული. ახალი ოფიციალური ჯოხოდვალა მოურს [[კოჩოსონი|კოჩონიშ]] უჯვეშაში ომაფეშე (კვ. წ. 2333). [[1897]] წანას, ჩოსონიშ დინასტიაქ ქიანაშ ჯოხოდვალა გოთირჷ ''ჩოსონშე'' ''დეჰენ ჩეგუკშა'' ([[კორეაშ იმპერია]]). ჯოხო ''დეჰენ'' (კაბეტი ხანი) მოურს [[სამჰანი|სამჰანშე]] (სუმი ხანი), ნამუთ ეთმეშანენდჷ [[კორეაშ სუმი ომაფე]]ს, დო ვართ ობჯათე კორეაშ ჩქონიშ უჯვეშაში აკნაკათეფს.<ref>{{cite web |last1=이기환 |script-title=ko:[이기환의 흔적의 역사]국호논쟁의 전말…대한민국이냐 고려공화국이냐 |url=http://news.khan.co.kr/kh_news/khan_art_view.html?artid=201708300913001&code=960100&www |script-website=ko:경향신문 |publisher=[[Kyunghyang Shinmun]] |access-date=July 2, 2018 |language=ko |date=August 30, 2017 |archive-date=August 12, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190812154305/http://news.khan.co.kr/kh_news/khan_art_view.html?artid=201708300913001&code=960100&www |url-status=live }}</ref><ref>{{cite web |last1=이덕일 |script-title=ko:[이덕일 사랑] 대~한민국 |url=http://news.chosun.com/site/data/html_dir/2008/08/14/2008081401512.html |script-website=ko:조선닷컴 |publisher=[[The Chosun Ilbo]] |access-date=July 2, 2018 |language=ko |archive-date=February 18, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200218134345/http://news.chosun.com/site/data/html_dir/2008/08/14/2008081401512.html |url-status=live }}</ref> However, the name ''Joseon'' was still widely used by Koreans to refer to their country, though it was no longer the official name. Under [[Korea under Japanese rule|Japanese rule]], the two names ''Han'' and ''Joseon'' coexisted.
+Following the [[surrender of Japan]], in 1945, the "Republic of Korea" ({{lang|ko|대한민국}} / {{lang|ko|大韓民國}}, [[International Phonetic Alphabet|IPA]]: {{IPA|ˈtɛ̝ːɦa̠nminɡuk̚}}; {{Audio|Ko-Daehan Minguk.ogg|listen|help=no}}) was adopted as the legal English name for the new country. However, it is not a direct translation of the Korean name.<ref name=unloved /> As a result, the Korean name "Daehan Minguk" is sometimes used by South Koreans as a [[Metonymy|metonym]] to refer to the Korean ethnicity (or "[[Korean ethnic nationalism|race]]") as a whole, rather than just the South Korean state.<ref name="thefreelibrary.com">{{cite web|url=https://www.thefreelibrary.com/North+Korea%27s+state-loyalty+advantage.-a0274114570|archive-url=https://archive.today/20180520092751/https://www.thefreelibrary.com/North+Korea's+state-loyalty+advantage.-a0274114570|url-status=dead|last=Myers|first=Brian Reynolds|author-link=Brian Reynolds Myers|title=North Korea's state-loyalty advantage.|work=Free Online Library|date=May 20, 2018|archive-date=May 20, 2018|access-date=May 26, 2018}}</ref><ref name=unloved>{{Cite web|url=http://sthelepress.com/index.php/2016/12/28/still-the-unloved-republic/|title=Still the Unloved Republic|date=December 28, 2016|access-date=June 10, 2019|quote=''Taehan minguk''. In English it is translated as Republic of Korea or South Korea, names which to us foreigners denote the state as a political entity distinct from its northern neighbor. To most people here, however, ''Taehan minguk'' conveys that sense only when used in contrastive proximity with the word ''Pukhan'' (North Korea). Ask South Koreans when the ''Taehan minguk'' was established; more will answer '5000 years ago' than 'in 1948,' because to them it is simply the full name for ''Hanguk'', Korea, the homeland. That's all it meant to most people who shouted those four syllables so proudly during the World Cup in 2002.|last=Myers|first=Brian Reynolds|author-link=Brian Reynolds Myers|work=Sthele Press|archive-date=March 13, 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180313210134/http://sthelepress.com/index.php/2016/12/28/still-the-unloved-republic/|url-status=dead}}</ref>
 == გეოგრაფია ==
@@ ღოზი 122: / ღოზი 136: @@
 * [http://www.nso.go.kr/eng2006/emain/index.html კორეაშ ნაციონალური სტატისტიკაშ ოფისი]
 * [http://repository.library.georgetown.edu/handle/10822/552668 Video on South Korea-US Relations] from the [http://repository.library.georgetown.edu/handle/10822/552494 Dean Peter Krogh Foreign Affairs Digital Archives]
+==კომენტარი==
+<references group="კომ."/>
+==სქოლიო==
+{{სქოლიო}}
 [[კატეგორია:ობჟათე კორეა|*]]