Dalamaz

Dalamaz
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptofitlər Klad: Ali bitkilər Klad: Çoxsporlu bitkilər Klad: Borulu bitkilər Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Evdikotlar Klad: Bazal evdikotlar Klad: Superasteridlər Klad: Asteridlər Klad: Lamidlər Dəstə: Dalamazçiçəklilər Fəsilə: Dalamazkimilər Yarımfəsilə: Dalamazkimilər Cins: Dalamaz
Beynəlxalq elmi adı
Lamium L., 1753[…]
Şəkil axtarışı ITIS   32537 NCBI   53158 EOL   61777

Dalamaz (lat. Lamium) — bitkilər aləminin dalamazçiçəklilər dəstəsinin dalamazkimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.

Botaniki xarakteristikası

Bir, iki, yaxud çoxillik otlardır; yarpaqları dişli və bütövdür. Çiçəkləri ağ, çəhrayı, yaxud qırmızıdır, yuxarı yarpaq qoltuqlarında yerləşən yalançı süpürgə çiçək qrupunda toplaşmışdır. Meyvəsi dördtilli fındıqcadan ibarətdir. Avropa, Asiya (tropik qurşaqdan başqa) və Şimali Afrikada 40–50 növü məlumdur. Azərbaycanda 5 növü bitir. Ağ dalamaz və gövdəniqucaqlayan dalamaz geniş yayılmış alaqdır. Tərkibində aşı maddəsi, saponin, askorbin turşusu, efir yağı və s. olduğu üçün xalq təbabətində istifadə edilir. Balverəndir.

Gövdəsi sürünən, qol-budaqlı olur. Yarpaqları diş-diş tünd yaşıl rəngdədir və mərkəzi damarcığın boyunca gümüşü ləkələr var. Yalançı çiçək göbəsində ağ, çəhrayı və purpur (al-qırmızı) rəngli çiçəkləri olur.

Sinonimləri

Heterotipik sinonimləri

• Galeobdolon Adans.
• Lamiastrum Heist. ex Fabr.
• Lamiella Fourr.
• Lamiopsis Opiz
• Orvala L.
• Pollichia Schrank
• Psilopsis Neck.
• Wiedemannia Fisch. & C.A.Mey.

Növləri

• Ağ dalamaz (Lamium album L.)
• Lamium amplexicaule L.
• Lamium bakhtiaricum Jamzad
• Lamium bifidum Cirillo
• Lamium bilgilii Celep
• Lamium cappadocicum Celep & Karaer
• Lamium caucasicum Grossh.
• Lamium confertum Fr.
• Lamium coutinhoi J.G.García
• Lamium cyrneum Paradis
• Lamium demirizii A.P.Khokhr.
• Lamium eriocephalum Benth.
• Lamium flexuosum Ten.
• Lamium galactophyllum Boiss. & Reut.
• Lamium galeobdolon (L.) L.
• Lamium garganicum L.
• Lamium gevorense (Gómez Hern.) Gómez Hern. & A.Pujadas
• Lamium glaberrimum (K.Koch) Taliev
• Lamium × holsaticum Prahl
• Lamium hybridum Vill.
• Lamium macrodon Boiss. & A.Huet
• Lamium maculatum (L.) L.
• Lamium moschatum Mill.
• Lamium multifidum L.
• Lamium orientale (Fisch. & C.A.Mey.) E.H.L.Krause
• Lamium orvala L.
• Lamium persepolitanum (Boiss.) Jamzad
• Lamium ponticum Boiss. & Balansa
• Lamium purpureum L.
• Lamium × schroeteri Gams
• Lamium taiwanense S.S.Ying
• Lamium tomentosum Willd.
• Lamium tschorochense A.P.Khokhr.
• Lamium vreemanii A.P.Khokhr.