Reuters

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Reuters
Reuters
Loqonun şəkli
Ölkə
Sahibi Thomson Reuters
Təsis edilib oktyabr 1851
Baş qərargahi
Veb-saytı reuters.com
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Reuters və ya Röyter — Thomson Reuters Corporation-a məxsus xəbər agentliyi.[1][2] Agentlikdə təxminən 2500 jurnalist və 600 fotojurnalist dünyanın 200-ə yaxın yerində işləyir. Reuters dünyanın ən böyük xəbər agentliklərindən biridir.[3][4]

Agentlik 1851-ci ildə Londonda alman əsilli Paul Reuter tərəfindən təsis edilib. O, 2008-ci ildə Kanadanın Thomson Corporation şirkəti tərəfindən satın alınıb və hazırda Thomson Reuters-in xəbər media bölməsini təşkil edir.[4]

Tarixi

[redaktə | vikimətni redaktə et]

XIX əsrdə

[redaktə | vikimətni redaktə et]
Reuters-in qurucusu Paul Reuter (təq. 1865-ci ildə Nadar tərəfindən çəkilib)

Paul Reuter Berlində kitab nəşriyyatı firmasında işləyirdi və 1848-ci il inqilablarının başlanğıcında radikal broşürlərin yayılmasında iştirak edirdi. Bu nəşrlər sayəsində 1850-ci ildə Brüssel və Aaxen arasında mesajları ötürmək üçün 1851-ci ildən etibarən göyərçinlər və elektrik teleqrafından istifadə edərək Aaxendə prototip xəbər xidmətini hazırlayan Reuter diqqətləri özünə cəlb etdi.[5]

Reuter 1851-ci ildə Londona köçdü və London Kral Birjasında xəbər agentliyi yaratdı. Baş ofisi Londonda yerləşən Reuterin şirkəti əvvəlcə banklara, broker evlərinə və biznes firmalarına xidmət göstərən kommersiya xəbərlərini işıqlandırırdı.[6] Abunə olan ilk qəzet 1858-ci ildə London Morning Advertiser idi və tezliklə daha çox qəzet abunə olmağa başladı.[6][7] Britannika Ensiklopediyasına görə: "Reuters-in qəzetlər üçün dəyəri təkcə onun təqdim etdiyi maliyyə xəbərlərində deyil, həm də beynəlxalq əhəmiyyətli xəbərləri ilk çatdırmaq qabiliyyətində idi."[6] Məsələn, 1865-ci ildə Avropada Avraam Linkolnun öldürülməsi haqqında məlumat verən ilk agentlik Reuters idi.[6][8]

1865-ci ildə Reuter öz şəxsi biznesini "Reuter's Telegram Company Limited" adı altında birləşdirdi və Reuter şirkətin idarəedici direktoru təyin edildi.[9]

1870-ci ildə fransız Havas (1835-ci ildə yaradılmışdır), ingilis Reuters (1851-ci ildə yaradılmışdır) və alman Wolff (1849-cu ildə yaradılmışdır) mətbuat agentlikləri üç agentlik üçün "ayrılmış ərazilər"i müəyyən edən müqavilə (Üzük Kombinasiyası olaraq da tanınır) imzaladılar. Hər bir agentlik öz ərazisindəki milli agentliklər və ya digər abunəçilərlə öz ayrıca müqavilələrini imzaladı. Praktikada bu ideya ilə çıxış edən Reuters Üzük Kombinasiyasında üstünlük təşkil etməyə meyilli idi. Onun təsiri daha böyük idi, çünki onun ərazisi digərlərindən daha geniş və ya xəbərləri daha əhəmiyyətli idi. O, həmçinin bütün dünyada daha çox işçi heyətinə və strinqerlərə sahib idi və buna görə də daha orijinal xəbərlər təqdim edirdi. Britaniyanın kabel xətlərinə nəzarəti Londonu dünya xəbərləri üçün bənzərsiz bir mərkəzə çevirdi və İngiltərənin genişmiqyaslı kommersiya, maliyyə və imperiya fəaliyyəti ilə daha da gücləndirildi.[10]

1872-ci ildə Reuters Uzaq Şərqə, ardınca da 1874-cü ildə Cənubi Amerikaya yayıldı. Hər iki genişlənmə teleqraf və sualtı kabellərdəki irəliləyişlər sayəsində mümkün oldu.[8] 1878-ci ildə Reuter təqaüdə çıxdı və onun yerinə böyük oğlu Herbert de Reuter keçdi.[9] 1883-cü ildə Reuters London qəzetlərinə elektriklə mesajlar ötürməyə başladı.[8]

XX əsrdə

[redaktə | vikimətni redaktə et]

Reuterin oğlu Herbert de Reuter 1915-ci ildə intihar edərək ölənə qədər baş menecer vəzifəsini davam etdirdi. 1916-cı ildə şirkətin bütün səhmləri Roderik Cons və Mark Neypr tərəfindən satın alındıqdan sonra özəl mülkiyyətə qayıtdı və adındakı apostrof çıxarılaraq "Reuters Limited" adlandırıldı.[9] 1923-cü ildə Reuters xəbərləri beynəlxalq miqyasda ötürmək üçün radiodan istifadə etməyə başladı.[8] 1925-ci ildə Böyük Britaniyanın Mətbuat Assosiasiyası (PA) Reuters-in əksər hissəsini, bir neçə ildən sonra isə tam hissəsini satın aldı.[6] Dünya müharibəsi zamanı The Guardian xəbər verirdi ki, Reuters Britaniya hökumətinin milli maraqlarına xidmət etməsi üçün təzyiqlərə məruz qalırdı. 1941-ci ildə Reuters özəl şirkət kimi yenidən təşkil olunaraq təzyiqdən yayındı.[8]

1941-ci ildə PA Reuters-in yarısını Qəzet Sahibkarları Assosiasiyasına satdı və ortaq mülkiyyət 1947-ci ildə Yeni Zelandiya və Avstraliyadakı gündəlik qəzetləri təmsil edən assosiasiyaları da əhatə edəcək dərəcədə böyüdüldü.[6] Yeni sahiblər Reuters Trust-u yaratdılar. Reuters Trust prinsipləri şirkətin müstəqilliyini qorumaq üçün tətbiq edilmişdi.[11] O zaman Reuters "qəzetləri, digər xəbər agentliklərini, radio və televiziya yayımçılarını həm mətn, həm də şəkillərlə təmin edən dünyanın əsas xəbər agentliklərindən birinə" çevrilmişdi.[6] Britannikaya görə, o, eyni zamanda birbaşa və ya milli xəbər agentlikləri vasitəsilə "dünyanın demək olar ki, bütün aparıcı qəzetləri və minlərlə kiçik qəzetləri vasitəsilə əksər ölkələrə" xidmət göstərirdi.[6]

1961-ci ildə Reuters Berlin divarının ucaldılması xəbərini paylaşdı.[12] Reuters 1960-cı illərdə kompüterlər vasitəsilə okeanlar üzərindən maliyyə məlumatlarını ötürən ilk xəbər agentliklərindən biri idi.[6] 1973-cü ildə Reuters "xarici valyuta məzənnələrinin kompüter-terminal displeylərini" müştərilərə təqdim etməyə başladı.[6] 1981-ci ildə Reuters öz kompüter şəbəkəsində elektron əməliyyatları dəstəkləməyə başladı və daha sonra bir sıra elektron broker və ticarət xidmətlərini inkişaf etdirdi.[6] Reuters 1984-cü ildə, Reuters Trust London Fond Birjası (LSE) və NASDAQ[6] kimi birjalarda[8] siyahıya alındıqdan sonra ictimai şirkət[12] kimi fəaliyyətə başladı. Reuters daha sonra 1989-cu ildə Berlin divarının sökülməsi ilə bağlı ilk xəbəri dərc etdi.[12]

XXI əsrdə

[redaktə | vikimətni redaktə et]

Reuters-in səhmlərinin qiyməti Dotkom köpüyü zamanı artdı, lakin daha sonra 2001-ci ildəki bank problemləri nəticəsində endi.[8] Britannika 2002-ci ildə dünyadakı xəbərlərin əksəriyyətinin üç böyük agentlikdən, Associated Press, Reuters və Agence France-Presse-dən gəldiyini qeyd etmişdi.[3]

2008-ci ilə qədər Reuters xəbər agentliyi müstəqil Reuters Group şirkətinin bir hissəsini təşkil edirdi. Reuters 2008-ci ildə Kanadada Thomson Corporation tərəfindən satın alındı və Thomson Reuters olaraq yenidən quruldu.[6] 2009-cu ildə Thomson Reuters LSE və NASDAQ-dan çıxdı, əvəzinə səhmlərini Toronto Fond Birjasında (TSX) və Nyu-York Fond Birjasında (NYSE) yerləşdirdi.[6] Reuters ailəsinin qurucularının sağ qalan sonuncu üzvü Marqaritta Baronessa de Reuter, 25 yanvar 2009-cu ildə, 96 yaşında vəfat etdi.[13] Ana şirkət Thomson Reuters Torontoda yerləşir və ənənəvi xəbər agentliyi biznesini davam etdirərək müştərilərə maliyyə məlumatlarını təqdim edir.[6]

2012-ci ildə Cim Smit baş direktor təyin edildi.[11] 2016-cı ilin iyul ayında Thomson Reuters əqli mülkiyyət və elm əməliyyatlarını 3,55 milyard dollara özəl kapital firmalarına satmağa razılaşdı.[14] 2016-cı ilin oktyabrında Thomson Reuters Torontoya köçdüyünü elan etdi.[14] İxtisarların və yenidən təşkilin bir hissəsi olaraq, 2016-cı ilin noyabr ayında dünya üzrə təxmin edilən 50.000 işçisindən 2000-ni işdən çıxartdı.[14] 15 mart 2020-ci ildə Stiv Hasker prezident və baş direktor təyin edildi.[15]

2021-ci ilin aprelində eyni şeyi edən rəqiblərinin ardınca Reuters də veb-saytındakı məzmunun ödənişli olacağını açıqladı.[16][17]

İstinadlar

[redaktə | vikimətni redaktə et]
  1. ↑ "Thomson Reuters". Britannica. 7 November 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 17 June 2022.
  2. ↑ "About us". Reuters. 1 November 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 January 2019.
  3. ↑ 1 2 News agency // Encyclopædia Britannica. 23 August 2002. 29 June 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 February 2017.
  4. ↑ 1 2 Stephen Brook. "Reuters recruits 100 journalists". The Guardian. 30 May 2006. 5 November 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 5 November 2021.
  5. ↑ Wynter, Andrew. Our social bees; or, Pictures of town & country life, and other papers. United Kingdom: R. Hardwicke. 1861. səh. 298. 2023-10-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-08-14.
  6. ↑ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 Reuters (news agency) // Encyclopædia Britannica. 26 March 2010. 16 October 2012 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 3 November 2012.
  7. ↑ Stevens, Mark A. Merriam Webster's Collegiate Encyclopedia. Merriam-Webster. 2001. 1, 366. ISBN 978-0-87779-017-4.
  8. ↑ 1 2 3 4 5 6 7 Allen, Katie. "Reuters: a brief history". The Guardian. 4 May 2017. 11 October 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 February 2017.
  9. ↑ 1 2 3 "History of Reuters Group PLC". Funding Universe. 6 August 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 8 May 2019.
  10. ↑ "The Era of News Agencies". masscommunicationtalk.com. November 7, 2020. April 7, 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: March 7, 2022.
  11. ↑ 1 2 "Company History". Thomson Reuters. 13 December 2013. 3 May 2014 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 May 2014.
  12. ↑ 1 2 3 Read, Donald. The Power of News: The History of Reuters. Oxford University Press. 1999. doi:10.1093/acprof:oso/9780198207689.001.0001. ISBN 978-0-19-820768-9.
  13. ↑ "Baroness de Reuter, last link to news dynasty, dies". ABC News. Australian Broadcasting Corporation. Reuters. 26 January 2009. 27 June 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 21 February 2009.
  14. ↑ 1 2 3 Smith, Gerry. "Thomson Reuters Cuts 2,000 Jobs Worldwide in Restructuring". Bloomberg News. 1 November 2016. 11 November 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 6 February 2018.
  15. ↑ "Board of directors". Thomson Reuters. 14 April 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 January 2022.
  16. ↑ Li, Kenneth. "Reuters website goes behind paywall in new strategy". Reuters (ingilis). 15 April 2021. 15 April 2021 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-04-15.
  17. ↑ Robertson, Katie. "Reuters puts its website behind a paywall". The New York Times. 15 April 2021. 2021-04-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-04-20.

Ədəbiyyat

[redaktə | vikimətni redaktə et]

Əlavə ədəbiyyat

[redaktə | vikimətni redaktə et]

Xarici keçidlər

[redaktə | vikimətni redaktə et]
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Reuters&oldid=7839851"