پروس
' 'پروس' (آلمان: Preußen)، تاریخین موختلیف دؤورلرین‌ده موختلیف معنالاردا ایستیفاده ائدیلمیش بیر دئییم اولماقلا بیرلیک‌ده ان چوخ ۱۷۱۳ - ۱۸۶۷ ایللری آراسین‌دا اؤزونه پروس کرال‌لیغی آدینی وئره‌ن آلمان دؤولتی معناسین‌دا ایستیفاده ائدیلر.
بالتیک دنیزی ساحلین‌ده بیر بؤلگه اوْلان پروس باشلانغیج‌دا، براندنبورق دوکالیغی اولاراق مقدس روم ژرمن ایمپراتورلوغو نون بیر پارچاسی ایدی و باشکندی کؤنیگسبرگ (کالینینقراد) ایدی. ایسپانیا واریث‌لیک ساواشی (۱۷۰۱ - ۱۷۱۳) اثناسیندا اینگیلیس، مقدس روما ژرمن ایمپراتورلوغو، هولند. پورتوقال و ساوویا دوکالیغی اتفاقین‌دان دؤیوشه قاتیلمیش‌دیر. ایتتیفاقین فرانسه قارشی‌سین‌دا ظفر قازانماسییلا ایمضالانان اوترجت باریشی 'یلا براندئنبورگ دوکالیغینا کراللیق دۇروم تانینمیش‌دیر. بۇ تاریخ‌دن سوْنرا پروس کرال‌لیغی اولاراق بیلینه‌جک، باشکندی ایسه برلین اوْلاجاق.
۱۸۰۶-جی ایلده کراللیق، ناپولون بوناپارت لیدرلیین‌ده‌کی فرانسه اوردوسونا مغلوب توْرپاقلارینین بؤیوک بیر حیصّه‌سینی ایتیریر و فرانسه ایله اتفاق قورماق مجبوریتین‌ده قالار. ناپولیونون ۱۸۱۲ دکی روسیه سفرین‌ده موفقیت‌سیز اوْلوب بؤیوک گۆج ایتیرمه‌سینی فورصت بیله‌ن پروس، فرانسه یلا اوْلان اتفاقینی پوزار و کوالی‌سییا گوجلریله بیرلیک‌ده ۱۸۱۳ لئیپزیگ و ۱۸۱۵ واترلو دؤیوشلرین‌ده فرانسهلاری مغلوب ائدرلر. ۱۸۱۵ 'دکی ویانا کوْنقره سی' نده پروس، سرحدلرینی باتی‌ده‌کی ساار چایین‌دان شرق‌ده‌کی نئمان چایینا قدر گئنیشلندیریر. آنجاق کراللیق توْرپاقلاری هله ایکییه بؤلونموش وضعیت‌ده‌دیر. چونکی هانور، هامبورگ و برمن کیمی موستقیل پرنسلیکلر و شهر دؤولتلری اؤلکه‌نی جوغرافی اولاراق ایکییه بؤلمک‌ده‌دیر.
۱۸۶۷-جی ایلده پروس کرالی بیرینجی ویلهم، اوتو فون بیسمارک باش ناظرلییه تعیین ائتدی. بیسمارک، دانمارک، اوتریش و فرانسه 'یا آچدیغی دؤیوشلرله آلمان بؤلگه‌لرینی بیر بایراق آلتین‌دا ییغ‌دی و آلمان ایمپیراتورلوغو نو قوردو. پروس کرالی بیرینجی ویلهم ده آرتیق آلمان 'نین کایزئر بیرینجی ویلهم دن اوْلدو. بۇ تاریخ‌دن سوْنرا پروس آلمان ایمپیراتورلوغو نون ان بؤیوک حیصّه سی اولاراق قال‌دی. ۱۹۳۴-جی ایلده ناسیستلر پروس تعریفینی تماماً اورتادان قالدیردیلار.
ایکینجی دۆنیا دؤیوشو سوْنراسین‌دا پروس توْرپاقلاری لهیستان ایله روسیه آراسین‌دا بؤلوشدورول‌دو. ایندیکی واخت‌دا لیتوانی ایله لهیستان آراسین‌دا قالان روسیه یا عایید کالینینقراد شهری کؤهنه‌دن کؤنیگسبرگ آدییلا شرق پروس‌سییانین باشکندی ایدی.
پروس، اوتریش ایله بیرلیک‌ده «آلمان دوالیزمی نین» (آلمان ایکی‌لیگی نین) تمه‌لی اولاراق بیلینر.
