Osaka

Osaka
Math	dinasoedd dynodedig Japan, prefectural capital of Japan, dinas â phorthladd, dinas Japan, metropolis, cyn-brifddinas, mega-ddinas, city for international conferences and tourism
Prifddinas	Kita-ku
Poblogaeth	2,751,862
Sefydlwyd	1 Ebrill 1889 (yn ôl yr hawl) ;
Anthem	Osaka City Anthem, Ōsaka shi no Uta
Pennaeth llywodraeth	Hideyuki Yokoyama
Cylchfa amser	UTC+09:00
Gefeilldref/i	São Paulo, City of Melbourne, St Petersburg, Milan, Chicago, Hamburg, Shanghai, Budapest, Buenos Aires, Manila, Aksaray, Dubai, Guadalajara
Daearyddiaeth
Rhan o'r canlynol	Santo, six greatest cities in Japan (1922), three major cities in Japan, Keihanshin, Osaka metropolitan area
Sir	Osaka
Gwlad	Japan
Arwynebedd	223 km²
Uwch y môr	20 metr
Gerllaw	Afon Higashi-Yokobori, Aji River, Osaka Bay
Yn ffinio gyda	Sakai, Higashiōsaka, Matsubara, Yao, Daitō, Kadoma, Moriguchi, Settsu, Suita, Toyonaka, Amagasaki
Cyfesurynnau	34.69375°N 135.50211°E
Gwleidyddiaeth
Corff gweithredol	Government of Osaka
Corff deddfwriaethol	Cyngor Dinas Osaka
Swydd pennaeth; y Llywodraeth	maer Osaka
Pennaeth y Llywodraeth	Hideyuki Yokoyama
	Ffeiliau perthnasol ar Comin
	[golygwch ar Wicidata]

Mae Osaka yn ddinas fawr yng Ngorllewin Japan (poblogaeth tua 2.6 miliwn), prifddinas talaith Osaka. Mae Osaka'n ail i Tokyo yn unig o ran ei phwysigrwydd economaidd ac yn drydedd yn y wlad ar ôl y brifddinas a Yokohama yn nhermau ei phoblogaeth. Mae'n ddinas fodern iawn, brysur a gweithgar, heb atyniadau hanesyddol arbennig.

Hanes

Roedd Osaka yn borthladd fasnachol bwysig mor belled yn ôl â'r 7g, ond ni ddatblygodd lawer tan y 16g. Dyna bryd dewisodd Toyotomi Hideyoshi, oedd newydd uno'r wlad, Osaka fel safle i gastell strategaidd. Ymsefydlodd marsiandïwyr o gwmpas y castell newydd a thyfodd y ddinas yn gyflym i ddod yn ganolfan fasnach bwysig.

Er i glan y Toyotomi gael eu gorchfygu gan glan y Tokugawa yn gynnar yn y 17g, mewn ymryson a welodd gastell Osaka yn cael eu llosgi'n ulw, ailadeiladwyd y castell gan y Tokugawa a pharhaodd y ddinas i ffynnu.

Ar 1 Medi 1956 daeth Osaka yn ddinas dynodedig.

Erbyn heddiw mae economi Osaka a'i rhanbarth yn fwy nag economi Awstralia ac mae rhai economegwyr wedi darogan y bydd Osaka ryw ddydd yn goddiweddu Tokyo fel deinamo economaidd y genedl.