Lundaj manifestacioj (Leipzig)
La lunda manifestacioj en Germana Demokratia Respubliko en 1989 kaj 1990 (germane: Montagsdemonstrationen) estis serio de pacaj politikaj protestoj kontraŭ la komunisma reĝimo de la GDR kiu okazis ĉiun lundon vespere en Leipzig. Tre fruaj enhave similaj manifestacioj en aŭtuno 1989 okazis ankaŭ en Plaue kaj Arnstadt.
Superrigardo
[redakti | redakti fonton]En Leipzig la manifestacioj komenciĝis la 4-an de septembro 1989 post la semajna preĝo por paco) en la Kirko Sankta Nikolao kun pastro Christian Führer, kaj poste plenigis la centran Karl-Marx-placon (hodiaŭ: Augustus-placo): Sciante ke lutera eklezio subtenis ilian reziston, multaj malkontentaj orientgermanaj civitanoj kolektiĝis kaj neviolentaj manifestacioj komenciĝis por postuli rajtojn kiel ekzemple la liberecon vojaĝi eksterlanden kaj elekti demokratie registaron. Informite fare de okcidentgermana televido kaj amikoj koncerne la okazaĵojn, homoj en aliaj orientgermanaj grandurboj komencis ripeti la Leipzig-manifestacion, renkontiĝante ĉe urbokerna kvarangulo dum lundaj vesperoj. Grava turnopunkto estis la okazaĵoj en la Okcidenta Germana Ambasado de Prago, kie miloj da orientgermanoj fuĝis en septembro, vivante tie en kondiĉoj rememorigaj pri la Tria Mondo. Hans-Dietrich Genscher negocis interkonsenton kiu permesis al ili vojaĝi al la Okcidento, en trajnoj kiuj unue veturos tra GDR. La parolado de Genscher de la altano estis interrompita per tre emocia reago al lia proklamo. Kiam la trajnoj preterpasis la centran stacion de Dresdeno en frua oktobro, policanaroj devis maldaŭrigi homojn salti sur la trajnojn. Antaŭ la 9a de oktobro 1989, ĵus post la 40a jubileaj festoj de la GDR, kio komenciĝis tiel kelkaj cent kolektantoj ĉe la Nikolai-kirko ŝveliĝis al pli ol 70,000 (el la populacio de la grandurbo de 500,000), ĉio kuniĝis en paca opozicio al la registaro. La plej fama ĉanto iĝis "Wir sind das Volk" - Ni estas la popolo!), memorigante iliajn gvidantojn ke demokratia respubliko devas esti regita fare de homoj, ne per nedemokratia partio postulanta reprezenti ilin.
Kvankam kelkaj manifestaciantoj estis arestitaj, la minaco de grandskala interveno de sekurecaj taĉmentoj neniam realiĝis. Lokaj gvidantoj (SED- partiestro Helmut Hackenberg kaj Generalmajor Gerhard Straßenburg de la armita polico), sen precizaj ordoj de Orientberlino kaj surprizitaj de la neatendite alta nombro da civitanoj, ne volante kaŭzi masakron, ordonis la retiriĝon de siaj fortoj. Poste, Egon Krenz asertis ke li donis la ordonon ne interveni.
La venontan semajnon, en Leipzig la 16an de oktobro 1989, 120,000 aperis, kun armeunuoj denove estante tenitaj sur ŝancatendo en la najbareco. La venontan semajnon, la nombro pli ol duobligita estis (320,000). Tiu premo kaŭzis la falon de la Berlina muro la 9an de novembro 1989, markante la baldaŭan falon de la socialisma GDR-registaro.
La manifestacioj poste finiĝis en marto 1990, ĉirkaŭ la tempo de la unuaj liberaj plurpartiaj elektoj por la asembleo "Volkskammer" kiu preparis la vojon al germana reunuiĝo.
Jarojn poste, lunda manifestacioj ankaŭ estis okazigitaj en la 2000-aj jaroj kiel protesto kontraŭ la Golfa milito, kontraŭ socialasekurŝanĝoj ( Hartz IV), kaj ekde la aŭtuno de 2009 kontraŭ la "Stutgarto-21 -projekto".
Bibliografio
[redakti | redakti fonton]- Wolfgang Schneider et al. (Hrsg.): Leipziger Demontagebuch. Demo – Montag – Tagebuch – Demontage, Leipzig/Weimar: Gustav Kiepenheuer 1990
- Norbert Heber: Keine Gewalt! Der friedliche Weg zur Demokratie – eine Chronologie in Bildern, Berlin: Verbum 1990
- Jetzt oder nie – Demokratie. Leipziger Herbst 1989, Leipzig: C. Bertelsmann Verlag 1989
- Ekkehard Kuhn: Der Tag der Entscheidung. Leipzig, 9. Oktober 1989, Berlin: Ullstein 1992
- Karl Czok: Nikolaikirche – offen für alle. Eine Gemeinde im Zentrum der Wende, Leipzig: Evangelische Verlagsanstalt 1999
- Tobias Hollitzer: Der friedliche Verlauf des 9. Oktober 1989 in Leipzig – Kapitulation oder Reformbereitschaft? Vorgeschichte, Verlauf und Nachwirkung, in: Günther Heydemann, Gunther Mai und Werner Müller (Hrsg.) Revolution und Transformation in der DDR 1989/90, Berlin: Duncker & Humblot 1999, S. 247–288
- Martin Jankowski: „Rabet oder Das Verschwinden einer Himmelsrichtung“. Roman. München: via verbis, 1999, ISBN 3-933902-03-7
- Thomas Küttler, Jean Curt Röder (Hrsg.): "Die Wende in Plauen", Plauen: Vogtländischer Heimatverlag Neupert Plauen 1991
- Martin Jankowski: Der Tag, der Deutschland veränderte - 9. Oktober 1989. Evangelische Verlagsanstalt, Leipzig 2007, ISBN 978-3-374-02506-0
Eksteraj ligiloj
[redakti | redakti fonton]- Kroniko kaj raportoj de okulatestantoj.
- Vidigo de la lepsikaj manifestacioj. Arkivigite je 2011-07-18 per la retarkivo Wayback Machine