Cósima Wagner
Cósima Wagner | |
---|---|
Bizitza | |
Jaiotzako izen-deiturak | Francesca Gaetana Cosima Liszt |
Jaiotza | Bellagio, 1837ko abenduaren 24a |
Herrialdea | Alemaniar Inperioa |
Heriotza | Bayreuth, 1930eko apirilaren 1a (92 urte) |
Hobiratze lekua | Wahnfried (en) |
Familia | |
Aita | Franz Liszt |
Ama | Marie d'Agoult |
Ezkontidea(k) | Hans von Bülow (1859 - 1869) Richard Wagner (1870eko abuztuaren 25a - 1883ko otsailaren 13a) |
Seme-alabak | |
Haurrideak | ikusi
|
Hezkuntza | |
Hizkuntzak | alemana |
Ikaslea(k) | ikusi
|
Jarduerak | |
Jarduerak | musikagilea, idazlea eta errealizadorea |
Kidetza | Militant League for German Culture (en) |
Sinesmenak eta ideologia | |
Alderdi politikoa | German Fatherland Party (en) |
Cosima Francesca Gaetana Wagner (Bellagio, 1837ko abenduaren 24a - Bayreuth, 1930eko apirilaren 1a) Franz Liszt piano jotzaile eta musikagile hungariarraren eta Marie d'Agoult kondesa eta idazlearen alaba ez-legitimoa izan zen eta Richard Wagner konpositore alemaniarraren bigarren emaztea izan zen.
Biografia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Haurtaroa eta gaztaroa
[aldatu | aldatu iturburu kodea]1837ko Gabonetan jaio zen, Bellagion, Comoko aintziran (jaiotzaren une bateko leku zehatza, hala ere, Liszten eta Marie d'Agoult kondesa franko-alemaniarraren arteko adulterio harremanaren «Dell'Angelo» aterpetxea izan zen, Comon). Gurasoak banandu ondoren, Cosima eta bere bi nebak, Blandine (1835-1862) eta Daniel (1839-1859), aitaren aldeko amonaren zaintzapean jarri ziren. Aitak ez zuen interes handirik haiengan. Cosima eta Wagnerren arteko lehen topaketa laburra 1853ko urriaren 10ean izan zen, berak 16 urte besterik ez zituenean.
Hans von Bülow
[aldatu | aldatu iturburu kodea]1857an, Cosima Hans von Bülow pianista eta orkestra zuzendari ospetsuarekin ezkondu zen, Liszten ikaslea eta Wagnerren laguna. Bi alaba, Daniela von Bülow eta Blandine von Bülow izan zituzten. Senar-emazteak lotzen zituena Wagnerren artearekiko grina zen.
Wagnerrekiko harremana, bera baino 24 urte zaharragoa eta jada ezkondua, 1862an sakondu zen, biak 1864ko udan Munichen maitale egin ziren arte, Wagner eta Von Bülowtarrak Bavariako Luis II.a erregearen apopilo ziren bitartean. Hans von Bülow-ek, Wagnerren zale amorratua izanik bere burua deuseztatu arte, onartu zuen egoera, Cosima beste inorekin ez zela zoriontsu izango aitortuz, baina harremanagatik sortutako eskandalua izan zen 1865ean Wagner Munichetik urruntzera eraman zuten arrazoietako bat. Kasu honetan, Wagner ez zen eskuzabal agertu Luisekiko, subirano gaztearen konfiantzaz baliatuz eta Cosimaren eta bere artean inolako harremanik ez zegoela sinetsarazi zion.
Richard Wagner
[aldatu | aldatu iturburu kodea]1865eko apirilaren 10ean, bikotearen lehen alaba jaio zen, Isolde (1865-1919), ofizialki Von Bülow bataiatua, nahiz eta ziurrenik Wagner izan aita. Richardek eta Cosimak beste bi seme-alaba izan zituzten, biak ezkondu aurretik jaioak: Eva Wagner (1867-1942) eta Siegfried (1869-1930).
Richard eta Cosima elkarrekin bizitzera joan ziren 1866an Triebschenera, Luzernako aintziraren gaineko hiribildu batera, Suitzan. Hala ere, 1870era arte ez zion Hansek dibortzioa eman Cosimari. Dibortzioa lortu eta urte horretako abuztuaren 25ean berriro ezkondu ahal izan zen Wagnerrekin (Wagnerren lehen emaztea, Minna Planer, 1866an hil zen).
Wagnerren eta Cosimaren arteko ezkontza zoriontsua izan zen. Cosima Maisuari fideltasun osoz eskaini zitzaion. Richard-ek Sigfridoren Idilioa, orkestra txikirako konposizio bat eskaini zion Cosimari, Tribschen hiribilduan lehen aldiz jo zuena, Eguberri goiz batean, Cosimarengan harridura handia sortuz.
1869tik 1883ra, bere bizitza pribatuko egunkari bat eraman zuen; azken sarrera 1883ko otsailaren 12koa da, Venezian: hurrengo egunean hil zen Wagner.
Wagnerren alarguna
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Senarra hil ondoren, Cosimak bere gain hartu zuen Bayreutheko Jaialdiaren zuzendaritza, Wagnerrek bere dramak antzezteko sortua, Bayreuthen pertsonalki proiektatu eta eraikiarazitako antzoki berri batean, non bera eta familia 1872an lekualdatu ziren. Bere jokamoldea Maisuak ezarritako tradizioak zorrotz betetzean oinarritu zen, edozein berrikuntza galaraziz eta jatorrizko eszenografia zaharrak (beranduago Hitlerrek berak erabakita berrituko zirenak) berriro proposatuz. Hala ere, Wagner hil zenean zorpetuta zegoen Zinemaldiak bere ospea sendotu eta bizirik irautea ahalbidetu izanaren meritua aitortzen zaio.
Houston Stewart Chamberlain pentsalari eta idazle ingelesarekin, Los bases del siglo XIX liburuaren idazlearekin, harremanetan jarri zen, eta 1908an Eva Wagnerrekin ezkondu zenean bere suhia izan zen. Bere bizitzako azken urteetan, zahar eta gaixo, Zinemaldiaren kudeaketa bere seme gizonezko bakarraren esku utzi zuen, Siegfried Wagner konpositore eta orkestra zuzendariaren esku.
1930ean hil zen, 92 urte zituela, eta Haus Wahnfried familiaren herriko lorategian lurperatu zuten, Wagnerren ondoan. Siegfried semea bihotzekoak jota hil zen, lau hilabete geroago, eta jaialdiaren segida haren alargunaren esku geratu zen, Winifred Wagner ingelesaren esku.
Ikus, gainera
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- Isolde Wagner
- Katharina Wagner
- Verena Wagner
- Eva von Bülow
- Eva Wagner-Pasquier
- Winifred Wagner
- Blandine von Bülow
- Daniela von Bülow
- Nike Wagner
- Minna Wagner
- Gudrun Wagner