Jeneru
| Eneru | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| ← Diziembri | — | Hebreru → | ||||
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
| 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
| 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
| 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 |
| 29 | 30 | 31 | ||||
Jeneru [he'neɾʊ] (del latín Ianuarium [jaːnʊˈaːrɪʊm] "mes Janu") o Aneru [a'neɾʊ] es el primel mes del añu nel calandariu gregorianu i tien trentiún días. El su nombri dimana del dios Janu (Ianus en latín), quien es representau con dos caras: duna manu, l'espíritu delas puertas, del'otra, l'espíritu del prencipiu i la fin (la mirá palo de patrás i pal hoturu).
Sin embargu, jeneru no tien síu siempri'l primel mes del añu: l'antigu añu delos romanus tenía dies mesis i 304 días namás, i escomençava con Martius, el mes endedicau al dios Marti que n'estremeñu mentamus Marçu i representa'l tercel mes del calandariu d'ogañu. Las estorias cuentan que hue nel añu 713 a.C. quandu'l rei Numa Pompiliu, sucessol de Rómulu, añidió los mesis de jeneru i hebreru al calandariu pa assín poel acompretal l'añu lunal (355 días).
Hata'l 1752, el Reinu Uníu i las sus colonias mantuvun el 25 de marçu (9 mesis más antis del 25 de diziembri) cumu'l primel día del añu. Russia prencipiava l'añu l'1 de marçu hata'l siegru XV i l'1 de setiembri hata l'añu 1700, quandu'l çar Pedru I movió l'escomiençu del añu pal 1 de jeneru.
La Igresia Católica endedica'l mes de jeneru al Niñu Jesús i al su nombri.
| Mesis el Calandáriu Gregorianu | |
|---|---|
| eneru • hebreru • marçu • abril • mayu • juñu • júliu • agostu/aostu • setiembri • outubri/otubri • noviembri • diziembri | |