Esterco
O esterco,[1] cuito[2] ou argueiro[3] é o resultado da mestura dos excrementos dos animais domésticos e mais da cama de palla ou molime que estra a corte. Utilízase para fertilizar os cultivos, sobre todo nos cultivos tradicionais e na agricultura ecolóxica.
O valor do esterco débese á achega de materia orgánica para recupera-los nutrientes da terra extraídos polos cultivos.
Na agricultura emprégase principalmente o esterco procedente das cortes de gando vacún, pero tamén o de cabalo ou outras bestas, de ovella, de galiña etc. O esterco de porco proveniente de granxas ten consistencia líquida e denomínase zurro. En tempos, mesmo os excrementos humanos aproveitábanse para formar esterco:
- Vai coller o gasto
- cun sacho e cun cesto,
- o gasto das bestas,
- dos homes e cerdos [4]
Cos fertilizantes sintéticos, o esterco deixou de empregarse bastante na agricultura intensiva, manténdose o seu uso nas leiras pequenas. A agricultura ecolóxica recuperouno porque ese enriquecemento da terra se fai sen o uso de produtos químicos. O esterco, e igualmente a compostaxe, é a base do chamado humus na agricultura ecolóxica.
Chámase esterqueira o lugar onde se deposita o esterco ata o momento de botalo nas terras; e estercadura a acción e efecto de estercar.
O esterco na cultura popular galega
[editar | editar a fonte]
- A herba que come o teu gado ca esterca faiche bo pago.
- A sacha á mes en xaneiro válelle por un esterqueiro.
- Antes falte a palabra na praza que o esterco na corte.
- Auga de xaneiro medio esterqueiro.
- Ben cheira o diñeiro, inda que veña dun esterqueiro.
- Bo esterco, bo feito.
- Bota esterco ó pan que as terras cho pagarán.
- Canto máis gando, menos esterco.
- Carro de folla, montón de esterco.
- De millor palla fixen eu esterco.
- Esterco de charamela, todo é candea.[5]
- Esterco de charamela, todo é purrela.
- Esterco de fieito, grao polo peito.
- Esterco de folla, grau pola trolla.
- Esterco de palla, esterco de nada.
- Esterco de palla, grau pola barba.
- Esterco de silva, grau pola crisma.
- Esterco de xesta, grau pola testa.
- Esterco de xesta, grau por enriba da testa.
- Foches á folla, perdeches o tempo, carro de folla, cesto de esterco.
- Foches á folla, perdéche-lo tempo: un carro de folla, unha cesta de esterco.
- Moito gando, pouco esterco.
- Nin de malva bon vencello nin de esterco bon olor, nin de mozo bon consello nin de puta bon amor.
- No estercar e no sachar non debes reparar se queres colleitar.
- O diñeiro e o esterco, onde están, pulan.
- O esterco non é santo, pero onde cae fai milagros.
- O que naceu no esterco, sempre cheira a el.
- O trigo coa xesta, pola testa; co toxo, polo ombro, e coa folgueira, pola caralleira.
- Onde moito gando, pouco esterco.
- Quen na corte se criou, sempre a esterco ha de cheirar.
- Si estrumas con rebola, dareiche pola gorra.
- Si estrumas con xesta, dareiche pola testa.
- Vaca de pouca herba, pouco leite e mala esterca.
Notas
[editar | editar a fonte]- ↑ Definicións no Dicionario da Real Academia Galega e no Portal das Palabras para esterco.
- ↑ Definicións no Dicionario da Real Academia Galega e no Portal das Palabras para cuito.
- ↑ Definicións no Dicionario da Real Academia Galega e no Portal das Palabras para argueiro.
- ↑ Fr. Martín Sarmiento: Coloquio en mil duascentas coplas galegas.
- ↑ Charamela é un dos nomes da frouma do piñeiro.
Véxase tamén
[editar | editar a fonte] |
Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría: Esterco  |
