Glicoesfingolípido
Os glicoesfingolípidos son un subtipo de glicolípidos formados na maior parte dos casos por unha ceramida (esfingosina + ácido graxo) unida a un glícido (monosacárido ou oligosacárido) [1]. Son esfingolípidos, xa que conteñen o aminoalcohol esfingosina. A maioría non conteñen fosfato, polo que non son fosfolípidos, pero hai algúns grupos que si. Como se desprende da definición, glicolípido e glicoesfingolípido non son termos sinónimos, xa que glicolípido ten un significado máis amplo.
Os glicoesfingolípidos son moléculas anfipáticas, xa que o glícido que levan é polar, entanto que a parte lipídica da molécula é apolar. En solución acuosa, os glicoesfingolípidos compórtanse de xeito similar aos fosfolípidos. Os glicoesfingolípidos forman parte da bicapa lipídica da membrana plasmática, e oriéntanse coa parte glicídica da molécula proxectada cara ao exterior da membrana, polo que son un compoñente importante do glicocálix, onde actúan no recoñecemento celular e como receptores antixénicos e na sinalización celular [2]. Son especialmente abundantes nas membranas celulares dos tecidos nerviosos, pero aparecen tamén nas membranas doutros tecidos [3].
Entre os principais glícidos que forman parte dos glicolípidos encontramos a galactosa, manosa, frutosa, glicosa, N-acetilglicosamina, N-acetilgalactosamina e o ácido siálico. Dependendo do glucoesfingolípido de que se trate, a cadea glicídica pode conter entre un e quince residuos de monosacárido.
Tipos
[editar | editar a fonte]
A IUPAC nas súas recomendacións de 1997 definía os glicoesfingolípidos así: "lípidos que conteñen polo menos un residuo monosacárido e un esfingoide ou unha ceramida" [1]. Poden ser ácidos (se o glícido é un ácido cargado a pH celular) ou neutros. A maioría non teñen fosfato, pero hai grupos que si.
- Cerebrósidos. Os cerebrósidos teñen un monosacárido unido por medio dun enlace β-glicosídico ao grupo hidroxilo da ceramida. Forman parte das membranas e da vaíña de mielina dos nervios. Clasifícanse pola natureza do glícido en:
- Galactocerebrósidos, que conteñen galactosa e son característicos das membranas das células do tecido nervioso. Típicos das vaíñas de mielina dos nervios, e abundan na materia branca e gris. Non aparecen en plantas.
- Glicocerebrósidos, que conteñen glicosa, e aparecen fundamentalmente en membranas de células non nerviosas. Son comúns a animais, plantas e fungos.
- Sulfátidos, que presentan unha galactosa esterificada con sulfato no carbono 3.
- Globósidos. Os globósidos son glicoesfingolípidos con oligosacáridos neutros unidos á ceramida. O oligosacárido xeralmente está composto por galactosa, glicosa e N-acetilgalactosamina, pero sen grupos amino libres. Algúns en vez de N-acetilgalactosamina teñen N-acetilglicosamina e denomínanse paraglobósidos. Os globósidos aparecen nas membranas de células non nerviosas.
- Gangliósidos. Son os esfingolípidos máis complexos por conteren cabezas polares moi grandes formadas por unidades de oligosacáridos cargadas negativamente, xa que conteñen un ou máis residuos ácidos de ácido N-acetilneuramínico (un ácido siálico) con carga negativa a pH 7. A presenza deste ácido deferénciaos dos globósidos. Están concentrados en gran cantidade nas células ganglionares do sistema nervioso central, especialmente nas terminacións nerviosas. Os gangliósidos constitúen o 6% dos lípidos de membrana da materia gris do cerebro humano e aparecen en menor cantidade nas membranas da maioría dos tecidos animais non nerviosos. Preséntanse na capa externa da membrana e serven para o recoñecemento entre células, polo que se consideran receptores de membrana. O seu nome procede de que foron illados por primeira vez nas células ganglionares.
- Glicofosfoesfingolípidos. Son lípidos complexos dos fungos (incluídos lévedos), plantas e microorganismos, que foron inicialmente chamados "fitoglicolípidos". Tamén se chaman inositol fosforilceramidas. Son un tipo de glicoesfingolípido con fosfato. Formados por ceramida + fosfoinositol + oligosacárido.
Notas
[editar | editar a fonte]- ↑ 1,0 1,1 IUPAC-IUB Joint Commission on Biochemical Nomenclature (JCBN) Nomenclature of Glycolipids (Recommendations 1997) Nomenclatura e clasificación dos glicolípidos Arquivado 24 de novembro de 2011 en Wayback Machine.
- ↑ Charles Chalfant, Maurizio Del Poeta (2010). Springer, ed. Sphingolipids as signaling and regulatory molecules (1st Ed ed.). ISBN 1441967400.
- ↑ Guido Tettamanti, Gianfrancesco Goracci, Abel Lajtha (2009). Springer, ed. Handbook of Neurochemistry and Molecular Neurobiology: Neural Lipids (3rd ed.). 0387303456.
