Ժերար Մուրու

Ժերար Մուրու; ֆր.՝ Gérard Mourou
Ծնվել է	հունիսի 22, 1944 (80 տարեկան)
Ծննդավայր	Ալբերվիլ
Քաղաքացիություն	Ֆրանսիա
Կրթություն	Պիեր և Մարի Կյուրիի համալսարան (1970), Պիեր և Մարի Կյուրիի համալսարան (1973) և Գրենոբլի համալսարան
Գիտական աստիճան	փիլիսոփայության դոկտոր
Մասնագիտություն	ֆիզիկոս, համալսարանի դասախոս և հետազոտող
Աշխատավայր	Միչիգանի համալսարան, Պոլիտեխնիկական դպրոց, ENSTA Paris? և Ռոչեստերի համալսարան
Պարգևներ և ; մրցանակներ	Quantum Electronics Award? Ֆրեդերիկ Այվսի մեդալ Թաունսի մրցանակ Berthold Leibinger Zukunftspreis? Վուդի մրցանակ Lazare-Carnot Prize? Լավալի համալսարանի պատվավոր դոկտոր Օպտիկայի ակադեմիայի անդամ IEEE անդամ Ամերիկայի ֆիզիկայի ակադեմիայի անդամ Arthur L. Schawlow Prize in Laser Science? և IEEE David Sarnoff Award?
Անդամություն	Ամերիկյան ֆիզիկական ընկերություն, Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիա, Ճարտարագիտական ազգային ակադեմիա և Ավստրիայի գիտությունների ակադեմիա
	Gérard Mourou Վիքիպահեստում

Ժերար Մուրու (ֆր.՝ Gérard Mourou, հունիսի 22, 1944(1944-06-22)^[1], Ալբերվիլ), ամերիկացի և ֆրանսիացի ֆիզիկոս։ 2008 թվականից Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիայի արտասահմանյան անդամ։ 1985 թվականին Դոննա Սթրիքլենդի հետ միասին նա առաջարկել է գերլարիչ լազերային իմպուլսներ ստանալու նոր մեթոդ` ակտիվացած իմպուլսների ուժգնացումով^[11]։ 2018 թվականի Ֆիզիկայի Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր^[12]։

Կենսագրություն

Ժերար Մուրուն ծնվել է 1944 թվականին Ալբեվիր քաղաքում։ 1967 թվականին ավարտել է Գրենոբլի համալսարանը՝ ֆիզիկայի ֆակուլտետը։ Այնուհետև աշխատել է Փարիզի պոլիտեխնիկական դպրոցում։ 1970 թվականին ընդունվել է Փարիզի համալսարանի ասպիրանտուրան։ Միևնույն ժամանակ, աշխատել է Կանադայում ՝ Լավայի համալսարանում։ 1973 թվականին Պիեռ և Մարի Կյուրիների համալսարանից ստանալով ֆիզիկայի դոկտորի կոչում, ստեղծել է գերարագ գիտությունների հետազոտական խումբ՝ ENSTA օպտիկական կիրառական ծրագրերի լաբորատորիայում^[13]։ Այնուհետև մեկ տարի աշխատել է Սան Դիեգոյի Կալիֆոռնիայի համալսարանում։

1977 թվականին Ժերար Մուրուն մեկնել է Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների Ռոչեստերի համալսարան՝ ստանալով Օպտիկայի ինստիտուտի ավագ գիտաշխատողի աշխատանքը։ Այդ ժամանակ նա և իր ուսանողուհի Դոննա Սթրիքլենդը, համալսարանի Լազերային էներգիայի լաբորատորիայում, ստեղծել են իրենց Նոբելյան աշխատանքը՝ «բարձր ինտենսիվության գերլարման օպտիկական իմպուլսների առաջացման մեթոդ»^[14]^[15]։ 1988 թվականին Մոուրուն ստացել է Միչիգանի համալսարանի պրոֆեսորի կոչում, որտեղ հիմնել է և երկար ժամանակ ղեկավարել գերարագ օպտիկայի կենտրոնը^[16]։ 2000-ական թվականներին Ֆրանսիական կինոընկերությունը Մոուրուին նկարահանել է Extreme Light Infrastructure (ELI) գովազդային հոլովակում^[17]^[18]։ 2004 թվականին Ջերարդ Մոուրուն վերադարձել է Ֆրանսիա և դարձել Առաջադեմ տեխնոլոգիաների ազգային դպրոցի Կիրառական օպտիկայի լաբորատորիայի տնօրեն։

2010 թվականին Ռուսաստանի Դաշնության կառավարության առաջատար գիտնականների ղեկավարությամբ իրականացվող գիտական հետազոտությունների պետական աջակցության համար, դրամաշնորհային ծրագրի շրջանակներում Ջերարդ Մոուրուն հրավիրվել է աշխատելու Նիժնի Նովգորոդի պետական համալսարանում^[19]։

Գիտական նվաճումներ

Ժերար Մուրուի գիտական գործունեության հիմնական ոլորտներն են լազերային ֆիզիկան և ոչ գծային օպտիկան, հիմնական աշխատանքը կապված է գերլարման իմպուլսներ առաջացնող լազերային համակարգերի զարգացման հետ։ 1985 թվականին նա մշակել է գերլարիչ լազերային իմպուլսների արտադրության նոր տեխնիկա՝ (CPA - Chirped Pulse Amplification): Այս պահին այս տեխնիկան հիմնականն է վայրկյանական իմպուլսների ստացման համար։ Այս տեխնիկայի օգտագործումը հնարավորություն է տվել նաև զգալիորեն մեծացնել առաջացած լազերային իմպուլսների ինտենսիվությունը։ 1994 թվականին Ժերար Մուրուն փորձարարորեն նկատել էր օդի իոնացման արդյունքում մթնոլորտում լազերային ճառագայթման ինքնուղղորդման ազդեցությունը` հիմք ընդունելով փնջի դիֆրակցիոն շեղման փոխադարձ փոխհատուցումը և դրա ինքնակենտրոնացման ազդեցությունը։ Նա նաև լազերային համակարգ ստեղծելու համաեվրոպական Extreme Light Infrastructure նախագծի համակարգողն է^[20]։

2002 թվականից ԱՄՆ ճարտարագիտական ազգային ակադեմիայի, Ամերիկայի օպտիկական հասարակության, Ամերիկյան ֆիզիկական ընկերության, Էլեկտրական և էլեկտրոնիկայի ճարտարագիտական ինստիտուտի անդամ^[21]։

Մրցանակներ

1995 թվականին Միչիգանի համալսարանի Էլեկտրատեխնիկայի, համակարգչային գիտության և կիրառական ֆիզիկայի պատվավոր պրոֆեսորի կոչում^[22]
Սթիվ Էտվուդ մրցանակ
1995 թվականին Ամերիկյան օպտիկական հասարակության Վուդի մրցանակ
1997 թվականին Էլեկտրական և էլեկտրոնիկայի ինժեներների ինստիտուտի Սառնոֆի մրցանակ^[23]
2004 թվականին IEEE Քվանտային էլեկտրոնիկայի մրցանակ^[24]
2005 թվականին Ուիլիս Է. Լամբի մրցանակ՝ լազերային գիտության և քվանտային օպտիկայի համար^[25]
2009 թվականին Ամերիկյան օպտիկական հասարակության Չարլզ Հարդ Թաունսի մրցանակ^[26]
2016 թվականին Ֆրեդերիկ Այվսի մեդալ^[27]
2016 թվականին Բերֆոլդ Լեյբինգերի մրցանակ
2018 թվականին Ամերիկյան ֆիզիկական ընկերության կողմից Արթուր Շավլովի մրցանակ լազերային գիտության ոլորտում^[28]
2018 թվականին Ֆիզիկայի ոլորտում Նոբելյան մրցանակ՝ Արթուր Էշկինի, Դոննա Սթրիքլենդի հետ միասին^[29]
2020 թվականին Վիլնյուսի համալսարանի պատվավոր դոկտորի կոչում^[30]
2020 թվականի փետրվարի 25-ին Բուլղարիայի Գիտությունների ակադեմիայի պատվավոր դոկտորի կոչում^[31]։

Ծանոթագրություններ

↑ ^1,0 ^1,1 Munzinger Personen (գերմ.)
↑ Agence bibliographique de l'enseignement supérieur (France) Système universitaire de documentation (ֆր.) — Montpellier: ABES, 2001.
↑ Décret du 13 juillet 2012 portant promotion et nomination (ֆր.) // Légifrance
↑ Gérard Mourou — University of Michigan.
↑ https://www.optica.org/get_involved/awards_and_honors/awards/award_descriptions/ivesquinn/
↑ https://www.optica.org/get_involved/awards_and_honors/awards/award_descriptions/charlestownes/
↑ https://www.optica.org/get_involved/awards_and_honors/awards/award_descriptions/rwwood/
↑ The Nobel Prize in Physics 2018 — Nobel Foundation.
↑ Arthur L. Schawlow Prize in Laser Science — APS.
↑ https://www.ieee.org/content/dam/ieee-org/ieee/web/org/about/awards/sarnoff_rl.pdf
↑ «Physics Nobel prize won by Arthur Ashkin, Gérard Mourou and Donna Strickland». The Guardian. 2018 թ․ հոկտեմբերի 2. Վերցված է 2018 թ․ հոկտեմբերի 4-ին.
↑ «The Nobel Prize on Twitter». Twitter (ռուսերեն). Վերցված է 2018 թ․ հոկտեմբերի 2-ին.
↑ [1] Արխիվացված 2005-02-22 Wayback Machine(անգլ.)
↑ Murphy, Jessica (2018 թ․ հոկտեմբերի 2). «Donna Strickland: The 'laser jock' Nobel prize winner». BBC News. Վերցված է 2018 թ․ հոկտեմբերի 2-ին.
↑ Valich, Lindsey (2018 թ․ հոկտեմբերի 2). «Rochester breakthrough in laser science earns Nobel Prize». Newscenter. University of Rochester. Վերցված է 2018 թ․ հոկտեմբերի 4-ին.
↑ Center for Ultra Fast Optical Science (CUOS)
↑ Quand le Nobel Gérard Mourou se mettait en scène dans un clip musical potache
↑ «Have you seen ELI3». Վերցված է 2018 թ․ հոկտեմբերի 2-ին.
↑ [2]
↑ Extreme Light Infrastructure. Management Արխիվացված 2013-10-31 Wayback Machine(անգլ.)
↑ National Academy of Engeneering. Dr. Gerard A. Mourou Արխիվացված 2010-05-28 Wayback Machine(անգլ.)
↑ «R. W. Wood Prize». The Optical Society.
↑ «SPIE Harold E. Edgerton Award in High-Speed Optics». spie.org. International Society for Optics and Photonics. Վերցված է 2018 թ․ հոկտեմբերի 2-ին.
↑ «Quantum Electronics Award Winners». IEEE Photonics Society. Վերցված է 2018 թ․ հոկտեմբերի 2-ին. «For pioneering contributions to ultrafast optics including optical sampling and intense fs pulses»
↑ «Gérard Mourou – the 2005 Willis E. Lamb Award for Laser Science and Quantum Optics». www.lambaward.org. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ հունիսի 7-ին. Վերցված է 2018 թ․ հոկտեմբերի 2-ին.
↑ «Gérard Mourou». The Optical Society. Վերցված է 2018 թ․ հոկտեմբերի 12-ին.
↑ «Gérard Mourou receives the Frederic Ives Medal of the Optical Society of America». École Polytechnique. 2016 թ․ մարտի 30. Վերցված է 2018 թ․ դեկտեմբերի 4-ին.
↑ «Arthur L. Schawlow Prize in Laser Science». APS Physics | APS Home. Վերցված է 2018 թ․ հոկտեմբերի 9-ին.
↑ «Arthur Ashkin, Gérard Mourou and Donna Strickland win the Nobel Prize for Physics». Physics World. 2018 թ․ հոկտեմբերի 2. Վերցված է 2018 թ․ հոկտեմբերի 2-ին.
↑ «Nobel laureate Gérard Mourou is awarded the VU honorary doctorate (in Lithuanian)». Vilnius university. 2020 թ․ փետրվարի 3. Վերցված է 2020 թ․ փետրվարի 5-ին.
↑ Професор Жерар Муру беше удостоен със званието „Доктор хонорис кауза“ на БАН.

Արտաքին հղումներ

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ժերար Մուրու» հոդվածին։

[_fe78804e9ff56e3f-1] 1,0 ^1,1 Munzinger Personen (գերմ.)

[_5c6203bf813d0fc8-2] Agence bibliographique de l'enseignement supérieur (France) Système universitaire de documentation (ֆր.) — Montpellier: ABES, 2001.

[_93458bad34f0a37a-3] Décret du 13 juillet 2012 portant promotion et nomination (ֆր.) // Légifrance

[_b0cb17cb320c9d01-4] Gérard Mourou — University of Michigan.

[_2e764a5346959e91-5] ttps://www.optica.org/get_involved/awards_and_honors/awards/award_descriptions/ivesquinn/

[_0c9653b3c0eb4261-6] ttps://www.optica.org/get_involved/awards_and_honors/awards/award_descriptions/charlestownes/

[_d388b80b978d6abb-7] ttps://www.optica.org/get_involved/awards_and_honors/awards/award_descriptions/rwwood/

[_567045175c870fd3-8] The Nobel Prize in Physics 2018 — Nobel Foundation.

[_91b8e40c75eeee6e-9] Arthur L. Schawlow Prize in Laser Science — APS.

[_faec6d3b926d2313-10] ttps://www.ieee.org/content/dam/ieee-org/ieee/web/org/about/awards/sarnoff_rl.pdf

[11] «Physics Nobel prize won by Arthur Ashkin, Gérard Mourou and Donna Strickland». The Guardian. 2018 թ․ հոկտեմբերի 2. Վերցված է 2018 թ․ հոկտեմբերի 4-ին.

[:0-12] «The Nobel Prize on Twitter». Twitter (ռուսերեն). Վերցված է 2018 թ․ հոկտեմբերի 2-ին.

[13] [1] Արխիվացված 2005-02-22 Wayback Machine(անգլ.)

[bbc2-14] Murphy, Jessica (2018 թ․ հոկտեմբերի 2). «Donna Strickland: The 'laser jock' Nobel prize winner». BBC News. Վերցված է 2018 թ․ հոկտեմբերի 2-ին.

[Valich_Rochester-15] Valich, Lindsey (2018 թ․ հոկտեմբերի 2). «Rochester breakthrough in laser science earns Nobel Prize». Newscenter. University of Rochester. Վերցված է 2018 թ․ հոկտեմբերի 4-ին.

[16] Center for Ultra Fast Optical Science (CUOS)

[17] Quand le Nobel Gérard Mourou se mettait en scène dans un clip musical potache

[18] «Have you seen ELI3». Վերցված է 2018 թ․ հոկտեմբերի 2-ին.

[19] [2]

[20] Extreme Light Infrastructure. Management Արխիվացված 2013-10-31 Wayback Machine(անգլ.)

[21] National Academy of Engeneering. Dr. Gerard A. Mourou Արխիվացված 2010-05-28 Wayback Machine(անգլ.)

[22] «R. W. Wood Prize». The Optical Society.

[SPIE-23] «SPIE Harold E. Edgerton Award in High-Speed Optics». spie.org. International Society for Optics and Photonics. Վերցված է 2018 թ․ հոկտեմբերի 2-ին.

[24] «Quantum Electronics Award Winners». IEEE Photonics Society. Վերցված է 2018 թ․ հոկտեմբերի 2-ին. «For pioneering contributions to ultrafast optics including optical sampling and intense fs pulses»

[25] «Gérard Mourou – the 2005 Willis E. Lamb Award for Laser Science and Quantum Optics». www.lambaward.org. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ հունիսի 7-ին. Վերցված է 2018 թ․ հոկտեմբերի 2-ին.

[26] «Gérard Mourou». The Optical Society. Վերցված է 2018 թ․ հոկտեմբերի 12-ին.

[27] «Gérard Mourou receives the Frederic Ives Medal of the Optical Society of America». École Polytechnique. 2016 թ․ մարտի 30. Վերցված է 2018 թ․ դեկտեմբերի 4-ին.

[28] «Arthur L. Schawlow Prize in Laser Science». APS Physics | APS Home. Վերցված է 2018 թ․ հոկտեմբերի 9-ին.

[PW-29] «Arthur Ashkin, Gérard Mourou and Donna Strickland win the Nobel Prize for Physics». Physics World. 2018 թ․ հոկտեմբերի 2. Վերցված է 2018 թ․ հոկտեմբերի 2-ին.

[30] «Nobel laureate Gérard Mourou is awarded the VU honorary doctorate (in Lithuanian)». Vilnius university. 2020 թ․ փետրվարի 3. Վերցված է 2020 թ․ փետրվարի 5-ին.

[31] Професор Жерар Муру беше удостоен със званието „Доктор хонорис кауза“ на БАН.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

[28]

[29]

[30]

[31]

Կենսագրություն

Գիտական նվաճումներ

Մրցանակներ

Ծանոթագրություններ

Արտաքին հղումներ

pFad - (p)hone/(F)rame/(a)nonymizer/(d)eclutterfier! Saves Data!