Insuli Kaiman
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
L'Insuli Kaiman esas autonoma transmara teritorio che Karibia qua apartenas ad Unionita Rejio. Ol konsistas ek 3 insuli: Grand Cayman, Cayman Brac e Little Cayman. Ol ofte uzesas kom "fiskala paradiso" por entraprezi e por richa individui.
Bazala fakti pri l'insuli Kaiman.
Historio
[redaktar | redaktar fonto]
Nula restajo pri anciena indijena kulturi trovesis che l'insuli. Cristoforo Colombo vidis l'insuli ye la 10ma di mayo 1503 e nomizis li Las Tortugas, pro la granda quanto di marala tortugi en lua aqui. Pirati, naufrajala maristi e deserteri de la trupi di Oliver Cromwell habitis l'insuli dum kelka epoki. Li uzis li kom bazo e chasis l'abundanta tortugi. L'insuli restis preske komplete nehabitita til la 17ma yarcento. L'unesma permananta habitanto dil insulo esis Isaac Bodden, qua arivis ibe en 1661.
Angli prenis kontrolo dil insuli en 1670, per la Kontrato di Madrid. En 1734 li komencis adportar sklavi al insuli. L'unesma demografiala kontado qua eventis en 1802 trovis 933 habitanti, di qui 545 esis sklavi. En 1833, l'Unionita Rejio abolisis sklaveso en lua kolonii. Ca yaro l'insuli havis plu kam 950 negri e nur 116 blanka familii.
Ye la 22ma di junio 1863, Insuli Kaiman oficale deklaresis dependo de la kolonio Jamaika, e duris quale to til 1962, kande Jamaika divenis nedependanta rejio. Turismo komencis kreskar pos la yari 1950a, kande aeroportuo, banko e multa hoteli inauguresis. En 1972, adoptesis konstituco qua grantis granda autonomio interna. Ca konstituco modifikesis en 1994, 2001 e, plu recente, en 2009.
Ye la 11ma di septembro 2004, insulo Grand Cayman frapesis da uragano Ivan, qua kreis sturm-ondego, alta de 2,4 metri, qui efektigis inundadi en diversa arei.
Politiko
[redaktar | redaktar fonto]
Insuli Kaiman esas transmara teritorio dil Unionita Rejio. Lua nuna konstituco, qua enkorpigas Deklaro di Yuri, dekretesis per statutala akto del Unionita Rejio en 2009. La chefo dil exekutiva povo esas la rejo di Britania, qua reprezentesas lokale da generala guvernisto. La guvernerio konsistas ek la guvernisto e lua ministraro. La guvernisto nominezas dal rejo di Anglia, konsilata dal Guvernerio Britaniana. Lu povas ne publikigar ula lego aprobita, se lu judikas ol kom repugniva o kontrekonstituca.
La chefministro esas la chefo di guvernerio, e nominesas da la generala guvernisto. Lu esas la chefo dil partiso qua obtenis la majoritato en l'elekti.
Existas lokala singlachambra Parlamento kun 21 membri, di qui 19 elektesas dal populo por 4 yari, e du elektesas dal generala guvernisto e ne darfas votar. Irga lego aprobita dal parlamento bezonas rejala konsento por efikeskar. De la membri del Parlamento, 7 selektesas por esar membri del ministraro.
La supera instanco dil judiciala povo esas l'Apelo-korto, qua havas 8 membri qui nominesas dal generala guvernisto. L'apeli judikesas da adminime la prezidanto di la korto e du altra membri.
Geografio
[redaktar | redaktar fonto]
L'insuli konsistas ek koralii qui kovras la somiti de submara montaro, de qua la bazo jacas 6.000 metri sub marala nivelo. La tri insuli distas cirkume 700 km sude de Miami, 750 km este de Mexikia, 366 km sude de Kuba, e cirkume 500 km nord-weste de Jamaika.
Granda parto dil insuli havas koralia origeno, e ne existas alta monti. La maxim alta punto nominesas The Bluff, jacanta este del insulo Cayman Brac e havanta 43 metri di altitudo. La vejetantaro ibe esas sika foresto, to esas, arbori qui povas rezistar dum longa periodi di sikeso.
La klimato dil arkipelago esas tropikala kun du sezoni e poka vario di temperaturi. La pluvoza sezono iras de mayo til la duimo di novembro, e la maxim pluvoza monati esas septembro ed oktobro, kande pluvas plu kam 200 milimetri singlamonate. La sika sezono iras de decembro til aprilo, esanta plu intensa de februaro til aprilo, kande pluvas min kam 40 mm singlamonate. Tropikala cikloni frapas l'insuli de junio til novembro. En 2004, uragano Ivan frapis l'insuli, produktis du morti ed efektigis granda domajo di la substrukturi.
Pro la mikreso dil insuli, ne existas importanta fluvii.
Ekonomio
[redaktar | redaktar fonto]| Precipua artiklo: Ekonomio dil Insuli Kaiman |
Historiale, l'insuli esabas loko libera de imposti sur richeso e revenui, e la revenui dil guvernerio venas de nedireta imposti.
Demografio
[redaktar | redaktar fonto]
Segun statistiki de The World Factbook por julio 2018, Insuli Kaiman havis 59 613 habitanti. Segun etnio, mestici esas 40% de la habitantaro, blanki esas 20%, negri esas 20%, e la cetera esas de altra etniala grupi.[2]
La linguo oficala esas l'Angla, parolata da 90,9% de la habitantaro. Altra lingui parolata esas Hispana, parolata da 4%, Filipinana, parolata da 3,3%, altra lingui parolesas da 1,7%, e ne existas informo pri 0,1% de la habitantaro.[2]
La procento di habitanti segun religio esas: protestanti: 67,8%, inkluzite membri del Eklezio di Kristo (22,6%), Adventisti (9,4%), ed altri. Katoliki esas 14,1%, testi di Jehova esas 1,1%, praktikanti di altra religii esas 7%, sen religio esas 9,3%, e ne existas informi pri 0,7% de la habitantaro.[2]
Referi
[redaktar | redaktar fonto]- ↑ Population and Demographics 2017 - Publikigita da ESO - Economics and Statistics Office. URL vidita ye 9ma di julio 2019.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Cayman Islands - The World Factbook - Publikigita da CIA. URL vidita ye 9ma di julio 2019.
| Suverena stati e Nesuverena teritorii che Karibia |
|---|
| Antigua e Barbuda | Bahama | Barbados | Dominika | Dominikana Republiko | Grenada | Haiti | Jamaika | Kuba | Santa Kitts e Nevis | Santa Lucia | Santa Vincent e Grenadini | Trinidad e Tobago |
| Nesuverena teritorii: Anguila | Aruba | Virgin Insuli Britaniana | Guadelupa | Insuli Kaiman | Kuracao | Martinik | Montserrat | Navassa | Porto-Riko | Sint Maarten | Insuli Turks e Kaikos | Virgin Insuli Usana |
| Anciena Nederlandan Antili, nun parto de Nederlando: Bonaire | Saba | Sint Eustatius |