Hui (netewe)
Hui, (erebî: هوي; çînî: 回族; " Huízú " ), komeke etnîkî ye ku li Çînê dijî. Di warê ziman û binyata laşî de, Hui heman netewê Han e û ew bi ola îslamê ve girêdayî ne. Zimanê wan Çînî ye û dî zimanê wan da gelek peyvên Erebî û Farisî hene. Hejmara wan 9.82 milyone.
Dîrok
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]Nêzî 600 sal berî niha, di salên paşîn ên xanedana Yuan û salên pêşîn ên xanedana Ming de, koma etnîkî ya Hui derketin hole.
Di reveberîya xanedana Qing (1644 - 1911) de, lihevnekirin di navbera misilman û Çînîyên ne-misilman de dest pê kir. Rêveberîyê, serjêkirina qurbanê, avakirina mizgeftên nû û çuyina hec qedexe kir. Rêvebirîye xanedana Qing kete destê Mançu'yan û vana di navbera komên etnîkî da şer derxistin. Ev potîkayên zordar bun encama serhildanên Hui. Di parêzgeha Yunnan da serhildana Panthay (navbera 1855-1873an da), li Sincan, Shaanxi û Gansu serhildana Dungan (navbera 1862-1877an da) derket. Rêvebirîya Mançu'yan ji bo tepisandina van serhildana komkujî pêk anîn.[1][1][2] Bi milyonan kes hate kuştin. Ev "paqijkirina ji misilmanan" (洗 回, xi Hui) bu siyaseta fermî ya rêveberiya Manchu ji bo demek dirêj.
Ol
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]Baverîya wan bi ola îslamê va ye. Ji bo jin û keçên Hui gelek dibistanên olî hene, piraniya wan li Mizgeftan e, dibistan ji hêla baxşên Hui ve têne fînanse û têne rêve kirin. Jin wekî ahang (kurdi: mamoste) dixebitin.
- Qur'an (古蘭經 / 古兰经)
- Mizgeft (清真寺 veya 回教堂)
Kesên navdar
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]- Zheng He 鄭和 / 郑和 - 馬三寶 / 马三宝 - Admiral û keşif di xanedana Ming de.
- Ma Huan, Nivîskar
- Ma Zhongying 馬仲英 / 马仲英 - Generalê ku Komara Îslamî ya Rojhilatê Turkîstan hilweşand.
- Shi Zhongxin, şaredarê bajarê Harbin e.
- Li Zhi (1527–1602), Zanyarek ji parêzgeha Fujian.
- Hai Rui (1514–1587), Siyasetmedarek di dema xanedana Ming de.
- Hui Liangyu, Cîgirê serokwezîrê çînê û endamê Polîtburoyê ye.
Binêre
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
http://www.china.org.cn/e-groups/shaoshu/shao-2-hui.htm
Çavkanî
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]- ^ a b Levene, Mark, 1953- (2005). The rise of the West and the coming of genocide. London: I.B. Tauris. ISBN 1-4237-4429-2. OCLC 62762869.
{{cite book}}: CS1 maint: multiple names: lîsteya nivîskaran (lînk) CS1 maint: numeric names: lîsteya nivîskaran (lînk) - ^ Dillon, Michael, 1949- (1999). China's Muslim Hui community : migration, settlement and sects. London: Curzon Press. ISBN 0-7007-1026-4. OCLC 45699053.
{{cite book}}: CS1 maint: multiple names: lîsteya nivîskaran (lînk) CS1 maint: numeric names: lîsteya nivîskaran (lînk)
- Ev gotar ji agahiyên naveroka gotara wekhev a Wîkîpediyaya tirkî pêk tê.
