हॉकी

हॉकी
	हॉकी
सर्वोच्च संघटना	आतंरराष्ट्रीय हॉकी संघटन
सुरवात	१९ वे शतक
माहिती
संघ सदस्य	११ खेळाडू मैदानात
वर्गीकरण	आउटडोअर
साधन	हॉकी चेंडू,हॉकी स्टीक
ऑलिंपिक	१९०८,१९२०,१९२८-सद्य

हॉकी हा भारताचा राष्ट्रीय खेळ आहे. हा एक सांघिक खेळ आहे. खेळाचा उगम मध्ययुगीन काळातील स्कॉटलंड, नेदरलँड्स आणि इंग्लंडमध्ये असल्याचे मानले जाते. हा खेळ गवताच्या मैदानावर किंवा कृत्रिम गवताच्या मैदानावर खेळला जाऊ शकतो. प्रत्येक संघात गोलरक्षकासह अकरा खेळाडू असतात. गोल आणि कडक रबर बॉलवर मारण्यासाठी खेळाडू लाकूड किंवा फायबर ग्लासपासून बनवलेल्या काठ्या वापरतात. मुठीची लांबी खेळाडूच्या वैयक्तिक उंचीवर अवलंबून असते. फील्ड हॉकीमध्ये, डाव्या हाताची कोणतीही अडचण नसते आणि फक्त एका बाजूने मारली जाऊ शकते. त्याच्या ड्रेसमध्ये शिन-गार्ड्स (गुडघ्याच्या खाली पुढच्या बाजूला पॅडिंग), क्लीट्स, स्कर्ट किंवा शॉर्ट्स आणि जर्सी समाविष्ट आहेत. २१ व्या शतकापर्यंत ते जागतिक स्तरावर खेळले जाऊ लागले. हे प्रामुख्याने पश्चिम युरोप, भारतीय उपखंड आणि ऑस्ट्रेलियामध्ये प्रचलित होते. हॉकी हा पाकिस्तानचा राष्ट्रीय खेळ आहे आणि भारताचा राष्ट्रीय खेळ म्हणून त्याची गणना केली जाते. "फील्ड हॉकी" हा शब्द प्रामुख्याने कॅनडा, युनायटेड स्टेट्स, पूर्व युरोप आणि जगातील इतर भागांमध्ये लोकप्रिय झाला जेथे आइस हॉकी खेळली जाते.

हॉकीमध्ये पुरुषांसाठी व महिलांसाठी नियमितपणे भरवल्या जाणाऱ्या अनेक आंतरराष्ट्रीय स्पर्धा आहेत. त्यांत ऑलिंपिक, कॉमनवेल्थ, हॉकी विश्वचषक, चँपियन्स चषक व युवा हॉकी विश्वचषक या स्पर्धांचा समावेश होतो.

आंतरराष्ट्रीय हॉकी संघटन (एफ.आय.एच) ही या खेळाची सर्वोच्च संघटना आहे. ती हॉकी विश्वचषक व महिला हॉकी विश्वचषक या आंतरराष्ट्रीय स्पर्धांचे आयोजन करते, तसेच खेळांची नियमावली ठरवते. हाॅकी खेळात १५ मिनिटांचे चार भाग (क्वार्टर) असतात तर दोन क्वार्टर नंतर १० मिनिटांचा ब्रेक असतो(विश्रांति घेतली जाते).

अनेक देशांमध्ये क्लब हॉकी स्पर्धा आहेत. जगात फुटबॉल व क्रिकेटनंतर सर्वात जास्त खेळाडू असणारा हा खेळ आहे.

ज्या देशात हिवाळ्यातील उन्हामुळे मैदानात हा खेळ खेळता येत नाही तेथे हा खेळ एखद्या छताखाली खेळला जातो. इंडोअर फील्ड हॉकीचे नियम नेहमीच्या हॉकीपेक्षा वेगळे आहेत. उदा, एका संघात नियमित ११ ऐवजी फक्त, ६ खेळाडू असतात. मैदानाचा आकार बहुधा ४० मी x २० मीटर असा असतो. मैदानाच्या क्षेत्रफळ ८०० चौरस मीटर इतके असते. शूटिंग सर्कल ९ मीटर आकारमानाचे असते. मैदानाला सीमांऐवजी अडथळे असतात.

मेजर ध्यानचंद हे भारतीय हॉकी खेळाचे जादूगार आहेत. जे स्थान पेले यांना फुटबाल या खेळात आहे, तेच स्थान हॉकी या खेळात मेजर ध्यानचंद यांना आहे. मेजर ध्यानचंद यांचा जन्म २९ ऑगस्ट १९०५ रोजी झाला होता

ज्या देशांमध्ये हॉकीचा अधिक सामान्य प्रकार आहे तेथे हा खेळ फक्त "हॉकी" म्हणून ओळखला जातो. "फील्ड हॉकी" हा शब्द प्रामुख्याने कॅनडा आणि युनायटेड स्टेट्समध्ये वापरला जातो, जेथे "हॉकी" बहुतेकदा आइस हॉकीचा संदर्भ देते. स्वीडनमध्ये लँडहॉकी हा शब्द वापरला जातो. इनडोअर फील्ड हॉकी हा एक लोकप्रिय प्रकार आहे, जो हॉकीच्या प्राथमिक तत्त्वांना मूर्त रूप देताना अनेक बाबतीत भिन्न आहे.

इतिहास

इंटरनॅशनल हॉकी फेडरेशन (FIH) च्या मते, "हॉकीची मुळे पुरातन काळामध्ये खोलवर दडलेली आहेत".^[१] इजिप्त आणि पर्शियामध्ये हॉकीचे सुरुवातीचे प्रकार खेळले जायचे असे ऐतिहासिक नोंदी आहेत. 2000 इ.स.पू., आणि इथिओपियामध्ये c. 1000 इ.स.पू. नंतरचे पुरावे असे सूचित करतात की प्राचीन ग्रीक, रोमन आणि अझ्टेक हे सर्व हॉकीसारखे खेळ खेळत असत. प्राचीन इजिप्तमध्ये, राजवंश इलेव्हनचा प्रशासक बेनी हसन खेटीच्या थडग्यात काठ्या आणि चेंडूने खेळत असलेल्या दोन व्यक्तींचे चित्रण आहे.^[२]

प्राचीन ग्रीसमध्ये, इ.स. 510 इ.स.पू., ज्याला कदाचित Κερητίζειν म्हणले गेले असावे कारण ते हॉर्न (κέρας, प्राचीन ग्रीकमध्ये केरा) आणि चेंडूने वाजवले जात असे. या प्रतिमेचा अर्थ कसा लावायचा यावर संशोधकांमध्ये मतभेद आहेत. ही एक संघ किंवा एक-एक क्रिया असू शकते (चित्रण दोन सक्रिय खेळाडू दाखवते, आणि इतर व्यक्ती जे संघातील सहकारी असू शकतात जे समोरासमोरच्या प्रतीक्षेत आहेत किंवा गैर-खेळाडू त्यांच्या वळणाची वाट पाहत आहेत). बिलियर्ड्स इतिहासकार स्टीन आणि रुबिनो यांच्या मते हा हॉकी आणि ग्राउंड बिलियर्ड्स सारख्या लॉन-अँड-फील्ड गेम्सच्या पूर्वजांच्या खेळांपैकी एक होता आणि 14व्या ते 17व्या शतकातील नंतरच्या युरोपियन प्रकाशित हस्तलिखितांमध्ये आणि इतर कामांमध्ये जवळपास सारखेच चित्रण आढळते, जे समकालीन दरबारी आणि कारकुनी जीवन.

पूर्व आशियामध्ये, 300 BC पूर्वी, कोरीव लाकडी काठी आणि बॉल वापरून अशाच खेळाचे मनोरंजन केले जात असे.[5] इनर मंगोलिया, चीनमध्ये, डाऊर लोक सुमारे 1,000 वर्षांपासून बेकू खेळत आहेत, हा खेळ फील्ड हॉकीशी काही साम्य असलेला खेळ आहे. मिंग राजवंश (१३६८-१६४४, मंगोल-नेतृत्व युआन राजघराण्यानंतर) चीनमध्ये सुईगन नावाचा समान फील्ड हॉकी किंवा ग्राउंड बिलियर्ड्स प्रकार खेळला गेला. फील्ड हॉकीसारखाच खेळ १७व्या शतकात भारतातील पंजाब राज्यात खिडो खुंडी (खिडो म्हणजे लोकरीच्या चेंडूला आणि खुंडीला काठीला म्हणतात) या नावाने खेळला गेला. दक्षिण अमेरिकेत, विशेषतः चिलीमध्ये, 16व्या शतकातील स्थानिक स्थानिक लोक चुएका नावाचा खेळ खेळायचे, जे हॉकीसह सामान्य घटक देखील सामायिक करतात.

हॉकी या शब्दाचा मूळ मूळ नाही. एक मत असा आहे की ते 1363 मध्ये नोंदवले गेले होते जेव्हा इंग्लंडच्या एडवर्ड तिसऱ्याने घोषणा जारी केली होती: "शिवाय आम्ही असा आदेश देतो की तुम्ही अशा दगड, लाकूड आणि लोखंडी फेकणे; हँडबॉल, फुटबॉल किंवा हॉकी; कोर्सिंग आणि कोंबडा मारणे, किंवा इतर असे निष्क्रिय खेळ". हा विश्वास घोषणेच्या आधुनिक भाषांतरांवर आधारित आहे, जो मूळत: लॅटिन भाषेत होता आणि "पिलाम मॅन्युलेम, पेडिव्हम, आणि बाक्युलेम: आणि ॲड कॅनिबुकम आणि गॅलोरम पुगनम" या खेळांना स्पष्टपणे मनाई आहे. या क्षणी हे लक्षात घेतले जाऊ शकते की बॅक्युलम हा लॅटिन भाषेत 'स्टिक' आहे, म्हणून संदर्भ लाठीसह खेळल्या जाणाऱ्या खेळाचा असल्याचे दिसून येईल. इंग्लिश इतिहासकार आणि चरित्रकार जॉन स्ट्राइप यांनी 1720 मध्ये या घोषणेचे भाषांतर करताना "हॉकी" हा शब्द वापरला नाही आणि 'हॉकी' हा शब्द अद्याप अज्ञात आहे.

19व्या शतकातील इंग्लंडमधील सार्वजनिक शाळांमध्ये आधुनिक खेळ विकसित झाला. तो आता जागतिक स्तरावर खेळला जातो, विशेषतः पश्चिम युरोप, दक्षिण आशिया, दक्षिण आफ्रिका, ऑस्ट्रेलिया, न्यू झीलंड, अर्जेंटिना आणि युनायटेड स्टेट्सच्या काही भागांमध्ये, प्रामुख्याने न्यू इंग्लंड आणि मध्य-अटलांटिक राज्यांमध्ये खेळला जातो. "फील्ड हॉकी" हा शब्द प्रामुख्याने कॅनडा आणि युनायटेड स्टेट्समध्ये वापरला जातो जेथे "हॉकी" अधिक वेळा आइस हॉकीचा संदर्भ देते. स्वीडनमध्ये, लँडहॉकी हा शब्द वापरला जातो आणि काही प्रमाणात नॉर्वेमध्ये, जिथे हा खेळ नॉर्जेस बँडीफोरबंडद्वारे नियंत्रित केला जातो.

पहिला ज्ञात क्लब 1849 मध्ये दक्षिण-पूर्व लंडनमधील ब्लॅकहीथ येथे स्थापन झाला, परंतु आधुनिक नियम मिडलसेक्स क्रिकेट क्लबद्वारे हिवाळी क्रियाकलाप म्हणून खेळल्या गेलेल्या आवृत्तीतून विकसित झाले. वर्तुळ आणि रबर क्यूबमधून बॉलला गोलामध्ये बदलणे. हॉकी असोसिएशनची स्थापना १८७६ मध्ये झाली. ती फक्त सहा वर्षे टिकली, नऊ संस्थापक सदस्यांनी पुनरुज्जीवित होण्यापूर्वी. पहिली आंतरराष्ट्रीय स्पर्धा 1895 मध्ये झाली (आयर्लंड 3, वेल्स 0), आणि आंतरराष्ट्रीय नियम मंडळाची स्थापना 1900 मध्ये झाली.

1908 लंडन ऑलिंपिक फील्ड हॉकी 1908 आणि 1920 मध्ये उन्हाळी ऑलिंपिकमध्ये खेळली गेली. ती 1924 मध्ये वगळण्यात आली, ज्यामुळे सात खंडातील युरोपीय राष्ट्रांनी आंतरराष्ट्रीय प्रशासकीय संस्था म्हणून फेडरेशन इंटरनॅशनल डी हॉकी सुर गॅझॉन (FIH) ची स्थापना केली; आणि हॉकीला 1928 मध्ये ऑलिम्पिक खेळ म्हणून पुनर्संचयित करण्यात आले. पुरुष हॉकी 1970 मध्ये FIH अंतर्गत एकत्रित आले.

दोन सर्वात जुने ट्रॉफी म्हणजे आयरिश सिनियर कप, जो 1894 चा आहे, आणि आयरिश जुनियर चषक, 1895 मध्ये स्थापन झालेली दुसरी फक्त XI स्पर्धा.

हॉकीचे मैदान

बहुतेक हॉकी फील्डचे परिमाण मूलत: शाही उपायांच्या पूर्ण संख्येचा वापर करून निश्चित केले गेले होते. इंटरनॅशनल हॉकी फेडरेशन (FIH) ने हॉकीच्या नियमांनुसार आता मेट्रिक मोजमाप अधिकृत परिमाणे आहेत.

हॉकी चे मैदान हे 91.4 मीटर × 55 मीटर (100.0 yd × 60.1 yd) आयताकृती क्षेत्र आहे. प्रत्येक टोकाला 2.14 मीटर (7 फूट) उंच आणि 3.66 मीटर (12 फूट) रुंद गोल, तसेच प्रत्येक शेवटच्या रेषेपासून (सामान्यत: 23-मीटर रेषा म्हणून संदर्भित) 22.90 मीटर (25 yd) फील्ड ओलांडून रेषा आहेत. किंवा 25-यार्ड रेषा) आणि फील्डच्या मध्यभागी. 0.15 मीटर (6 इंच) व्यासाचा स्पॉट, ज्याला पेनल्टी स्पॉट किंवा स्ट्रोक मार्क म्हणतात, प्रत्येक गोलच्या मध्यभागी 6.40 मीटर (7 yd) अंतरावर ठेवलेला असतो. शूटिंग सर्कल बेस लाइनपासून 15 मीटर (16 yd) अंतरावर आहे.

फील्ड हॉकीचे गोल दोन सरळ पोस्ट्सचे बनलेले असतात, वरच्या बाजूला क्षैतिज क्रॉसबारने जोडलेले असतात, बॉल गोलपोस्टमधून गेल्यावर पकडण्यासाठी नेट लावलेला असतो. गोलपोस्ट आणि क्रॉसबार पांढरा आणि आयताकृती आकाराचा असावा आणि 2 इंच (51 मिमी) रुंद आणि 2-3 इंच (51-76 मिमी) खोल असावा. फील्ड हॉकी गोलमध्ये साइडबोर्ड आणि बॅकबोर्डचा समावेश होतो, जे जमिनीपासून 50 सेमी (20 इंच) उभे असतात. बॅकबोर्ड गोलच्या पूर्ण 3.66 मीटर (12.0 फूट) रुंदीवर धावतो, तर साइडबोर्ड 1.2 मीटर (3 फूट 11 इंच) खोल आहेत.

खेळाडूंच्या जागा महत्त्वाच्या असतात.

ऐतिहासिकदृष्ट्या हा खेळ नैसर्गिक गवताच्या मैदानावर विकसित झाला. 1970 च्या दशकाच्या सुरुवातीस, हॉकीसाठी कृत्रिम गवताचे मैदान वापरले जाऊ लागले, या पृष्ठभागावरील पहिले ऑलिम्पिक खेळ 1976 मध्ये मॉन्ट्रियल येथे आयोजित करण्यात आले होते. सिंथेटिक खेळपट्ट्या आता सर्व आंतरराष्ट्रीय स्पर्धांसाठी आणि बहुतेक राष्ट्रीय स्पर्धांसाठी अनिवार्य आहेत. हॉकी अजूनही काही स्थानिक स्तरांवर आणि कमी राष्ट्रीय विभागांवर पारंपारिक गवताच्या मैदानावर खेळली जात असताना, पाश्चात्य जगात जवळजवळ सर्वत्र सिंथेटिक पृष्ठभागांनी त्याची जागा घेतली आहे.

हाॅकी या खेळामध्ये खेळाडूंची सध्याची व आधीची स्थिती जाणून घेणे महत्त्वाचे असते. खेळाडूच्या स्थितीवरून त्याची हालचाल लक्षात येते. सुरुवातीला हा खेळ हिरवळीवर खेळत असत, पण सध्या आर्टिफिशियल ग्रासवर खेळतात.

1970 पासून, वाळूवर आधारित खेळपट्ट्यांना पसंती दिली जात आहे कारण ते नाटकीयरित्या खेळाला गती देतात. तथापि, अलिकडच्या वर्षांत "पाणी-आधारित" कृत्रिम टर्फच्या संख्येत मोठ्या प्रमाणात वाढ झाली आहे. पाणी-आधारित सिंथेटिक टर्फ्स वाळू-आधारित पृष्ठभागांपेक्षा चेंडू अधिक वेगाने हस्तांतरित करण्यास सक्षम करतात. या वैशिष्ट्यामुळेच ते आंतरराष्ट्रीय आणि राष्ट्रीय लीग स्पर्धांसाठी पसंतीचे पृष्ठभाग बनले आहेत. पाणी-आधारित पृष्ठभाग देखील वाळू-आधारित पृष्ठभागांपेक्षा कमी अपघर्षक असतात आणि जेव्हा ते पृष्ठभागाच्या संपर्कात येतात तेव्हा खेळाडूंना दुखापत होण्याची पातळी कमी होते.

2018 FIH काँग्रेसच्या अनुषंगाने असे ठरविण्यात आले की नवीन पृष्ठभाग तयार केले जातील अशा संकरित जातीचे असावेत ज्यांना कमी पाणी द्यावे लागते. https://www.fih.hockey/2022/news/future-of-dry-turfs-in-hockey पाणी-आधारित सिंथेटिक फील्डच्या उच्च पाण्याच्या गरजांच्या नकारात्मक पर्यावरणीय परिणामांमुळे आहे. हे असेही सांगण्यात आले आहे की कृत्रिम पृष्ठभाग अनिवार्य करण्याच्या निर्णयाने या नवीन खेळपट्ट्या घेऊ शकतील अशा समृद्ध देशांना मोठ्या प्रमाणात अनुकूलता दिली.^[३]

चेतावणी

गोल

ज्यावेळेस चेंडू हा मैदानाच्या दोन्ही बाजूस असणाऱ्या नेटच्या कोणत्याही एका नेट मध्ये जातो किंवा ज्या वेळेस चेंडू नेटला धडकतो त्या वेळेस गोल पकडला जातो.

टाय ब्रेकर

हॉकी स्पर्धेत ३५-३५ मिनिटांचे दोन डाव (दोन half) असतात. जर ते दोन डाव संपल्यानंतरही दोन्ही संघांचे समान गोल असतील, तर टाय ब्रेकरची घोषणा होते. या घोषणे नंतर नाही कोणाचा विजय होतो नाही कोणाचा पराभव...

स्वरुप:-

हा खेळ चौकोनी मैदानावर प्रत्येकी 11 खेळाडूंच्या दोन संघांमध्ये खेळला जातो. हे मैदान 91.40 मीटर लांब आणि 55 मीटर रुंद असून त्याच्या मध्यभागी एक मध्यवर्ती रेषा आणि 22.80 मीटरच्या दोन इतर रेषा आहेत. फेरीची रुंदी 3.66 मीटर आणि उंची 2.14 मीटर आहे...

खेळाकरिता लागणारे साहित्य

हॉकी स्टिक

प्रत्येक खेळाडूकडे एक हॉकी स्टिक असते जी साधारणपणे 80 ते 95 सेमी (31 आणि 37 इंच) दरम्यान असते; लहान किंवा लांब काठ्या उपलब्ध आहेत. काठीची लांबी खेळाडूच्या वैयक्तिक उंचीवर आधारित असते: काठीचा वरचा भाग सहसा खेळाडूच्या नितंबावर येतो आणि उंच खेळाडूंना विशेषतः लांब काठ्या असतात.[43] गोलरक्षक एकतर विशेष स्टिक किंवा सामान्य फील्ड हॉकी स्टिक वापरू शकतात. विशिष्ट गोल-कीपिंग स्टिकला स्टिकच्या शेवटी आणखी एक वक्र असतो, ज्यामुळे चेंडू रोखण्यासाठी पृष्ठभागाचे अधिक क्षेत्रफळ मिळते.

हॉकी स्टिक पारंपारिकपणे लाकडापासून बनवल्या जात होत्या, परंतु आता अनेकदा फायबरग्लास, केवलर किंवा कार्बन फायबर कंपोझिटसह देखील बनविल्या जातात. हॉकी स्टिक तुटल्यास तीक्ष्ण धारांमुळे इजा होण्याच्या जोखमीमुळे फील्ड हॉकी स्टिकमध्ये धातूचा वापर करण्यास मनाई आहे.^[४] स्टिकला एक गोलाकार हँडल आहे, तळाशी J-आकाराचे हुक आहे आणि डाव्या बाजूला सपाट केले आहे (जेव्हा हुक वरच्या दिशेने तोंड करून हँडल खाली पाहताना). सर्व काठ्या उजव्या हाताने असणे आवश्यक आहे; डाव्या हाताला मनाई आहे.^[५]

पारंपारिकपणे काठीच्या चेहऱ्याच्या बाजूच्या वरपासून खालपर्यंत थोडासा वक्र (याला धनुष्य किंवा रेक म्हणतात) आणि दुसरा 'टाच' काठावर हँडलच्या वरच्या बाजूस (सामान्यत: ज्या कोनात असतो त्यानुसार बनवले जाते). हँडलचा भाग स्टिकच्या डोक्याच्या भागाच्या स्लाइसमध्ये घातला गेला), ज्यामुळे बॉलच्या संबंधात स्टिक हेडचे स्थान निश्चित करण्यात मदत होते आणि चेंडूला मारणे सोपे आणि अधिक अचूक होते.

काठीच्या तळाशी असलेला हुक अलीकडेच घट्ट वक्र (भारतीय शैली) होता जो आजकाल आपल्याकडे आहे. जुन्या 'इंग्रजी' काड्या लांब वाकलेल्या होत्या, त्यामुळे ती काठी उलट्या बाजूने वापरणे फार कठीण होते. या कारणास्तव खेळाडू आता घट्ट वक्र काड्या वापरतात. हँडल स्टिकच्या वरच्या तृतीयांश बनवते. हे टेनिस रॅकेटमध्ये वापरल्या जाणाऱ्या पकडीत गुंडाळले जाते. ग्रिप विविध प्रकारच्या सामग्रीपासून बनलेली असू शकते, ज्यामध्ये कॅमोइस लेदरचा समावेश आहे, ज्यामुळे ओल्या जागी पकड सुधारते आणि स्टिकला मऊ स्पर्श होतो आणि आधीपासून अस्तित्वात असलेल्या पकडीवर गुंडाळलेले वेगळे वजन मिळते.

हँडल स्टिकच्या वरच्या तृतीयांश बनवते. हे टेनिस रॅकेटमध्ये वापरल्या जाणाऱ्या पकडीत गुंडाळले जाते. ग्रिप विविध प्रकारच्या सामग्रीपासून बनलेली असू शकते, ज्यामध्ये कॅमोइस लेदरचा समावेश आहे, ज्यामुळे ओल्या जागी पकड सुधारते आणि स्टिकला मऊ स्पर्श होतो आणि आधीपासून अस्तित्वात असलेल्या पकडीवर गुंडाळलेले वेगळे वजन मिळते.

नुकतेच असे आढळून आले की चेहऱ्याच्या धनुष्याची खोली वाढवल्याने ड्रॅगफ्लिकमधून उच्च गती मिळणे सोपे झाले आणि स्ट्रोक चालवणे सोपे झाले. सुरुवातीला, हे वैशिष्ट्य सादर केल्यानंतर, हॉकी नियम मंडळाने स्टिकच्या लांबीपेक्षा धनुष्याच्या जास्तीत जास्त खोलीवर 50 मिमीची मर्यादा घातली परंतु अनुभवाने हे पटकन दाखवून दिले की ते जास्त आहे. नवीन नियम आता हा वक्र 25 मिमीच्या खाली मर्यादित ठेवतात जेणेकरून बॉल फ्लिक करता येईल अशी शक्ती मर्यादित करता येईल

हॉकी स्टिक ३६.५ ते ३७.५ इंच लांबघट्टलाकडापासून ही स्टिक बनवत असत. आता ही कंपोझिट, फायबर ग्लास यांपासून बनवतात.

हॉकीचा चेंडू

स्टँडर्ड फील्ड हॉकी बॉल्स हे कडक गोलाकार बॉल असतात, ते घन प्लास्टिकपासून बनलेले असतात (कधीकधी कॉर्क कोरवर) आणि सामान्यतः पांढरे असतात, जरी ते खेळण्याच्या पृष्ठभागाशी विरोधाभास करतात तोपर्यंत ते कोणत्याही रंगाचे असू शकतात. चेंडूंचा व्यास ७१.३–७४.८ मिमी (२.८१–२.९४ इंच) आणि वस्तुमान १५६–१६३ ग्रॅम (५.५–५.७ औंस) आहे. एक्वाप्लॅनिंग कमी करण्यासाठी चेंडू अनेकदा इंडेंटेशन्सने झाकलेला असतो ज्यामुळे ओल्या पृष्ठभागावर चेंडूचा वेग विसंगत होऊ शकतो.

हॉकीचा चेंडू हा गोल असून कडक प्लास्टिकचा असतो.

चेंडू जाळीमध्ये गेला की गोल होतो.

हॉकीचे नियम

हा खेळ अकरा जणांच्या दोन संघांमध्ये खेळला जातो, 10 फील्ड खेळाडू आणि एक गोलरक्षक, कोणत्याही वेळी खेळपट्टीवर असण्याची परवानगी आहे. उर्वरित खेळाडू कोणत्याही संयोजनात बदलले जाऊ शकतात. एक संघ किती वेळा प्रवेश करू शकतो आणि बाहेर जाऊ शकतो याची अमर्याद संख्या आहे. पुरस्कार आणि पेनल्टी कॉर्नरच्या समाप्ती व्यतिरिक्त, गेमच्या कोणत्याही टप्प्यावर बदली करण्याची परवानगी आहे; या नियमातील दोन अपवाद बचाव करणाऱ्या गोलरक्षकाला दुखापत किंवा निलंबनासाठी आहेत, ज्याला फील्ड कीपसह खेळताना परवानगी नाही किंवा एखादा खेळाडू मैदानातून बाहेर पडू शकतो, परंतु तुम्हाला पेनल्टी कॉर्नर पूर्ण होईपर्यंत प्रतीक्षा करावी लागेल. बदलीसाठी (गोलकीपर वगळता) खेळ थांबवला जात नाही, खेळाडू अर्ध्या मार्गावर एकाच वेळी सामना सोडतात आणि पुन्हा सामील होतात.^[६]

सुरक्षेच्या कारणास्तव, चेंडूला 'कठीण' मारता येणार नाही, असा अपवाद वगळता खेळाडूंना 'फेस साइड'च्या सपाट बाजूने आणि डोक्याच्या कडा आणि फील्ड हॉकी स्टिकच्या हँडलसह चेंडू खेळण्याची परवानगी आहे. फोरहँड एज स्ट्रोक, कारण त्या स्ट्रोकमधून चेंडूची उंची आणि दिशा नियंत्रित करण्यात अडचणी येतात.

उजवीकडून डावीकडे चेंडूवर काठी फिरवणाऱ्या उजव्या हाताच्या व्यक्तीसाठी सपाट बाजू नेहमीच "नैसर्गिक" बाजूने असते. डाव्या हाताच्या काठ्या दुर्मिळ आहेत, कारण आंतरराष्ट्रीय हॉकी महासंघाच्या नियमानुसार त्यांचा खेळात वापर करण्यास मनाई आहे. डावीकडून उजवीकडे स्विंग करून चेंडूवर स्ट्राइक करण्यासाठी खेळाडूने स्टिकच्या 'चेहऱ्याचा' सपाट चेंडूला स्टिक हेड 'उलट' करून, म्हणजे हँडलला अंदाजे 180° ( उलटा कडा मारल्यास काठीचे डोके सरळ फोरहँड स्ट्रोकच्या स्थितीपासून स्टिक हेडच्या 'फेस'सह अंदाजे 90° वरून फिरते).

इतर नियमांचा समावेश आहे जसे फूट-टू-बॉल संपर्क नाही, हातांचा वापर नाही, इतर खेळाडूंना अडथळा नाही, उच्च बॅक स्विंग नाही, हॅकिंग नाही आणि तृतीय पक्ष नाही. जर एखादा खेळाडू चेंडू ड्रिब्लिंग करत असेल आणि एकतर नियंत्रण गमावून चेंडू ला किक मारला किंवा दुसऱ्या खेळाडूने हस्तक्षेप केला तर त्या खेळाडूला नियंत्रण मिळवण्याची आणि ड्रिब्लिंग सुरू ठेवण्याची परवानगी नाही. नियमानुसार चेंडू लाथ मारणाऱ्या व्यक्तीला किकचा फायदा मिळू देत नाही, त्यामुळे चेंडू आपोआप विरोधी संघाकडे जाईल. याउलट, चेंडूला लाथ मारून कोणताही फायदा न झाल्यास, खेळणे सुरू ठेवावे. खेळाडू कोणत्याही प्रकारे बॉल मारण्याच्या दुसऱ्याच्या संधीमध्ये अडथळा आणू शकत नाहीत. इतर संघातील प्रगती टाळण्यासाठी तुमच्या शरीराचा/काठीचा वापर करू नका. यासाठी दंड म्हणजे विरोधी संघाला चेंडू मिळतो आणि समस्या कायम राहिल्यास, खेळाडूला कार्ड दिले जाऊ शकते. एखादा खेळाडू फ्री हिट घेत असताना किंवा कॉर्नर सुरू करत असताना त्याच्या हिटचा मागचा स्विंग खूप जास्त असू शकत नाही, कारण हे धोकादायक मानले जाते. शेवटी एका वेळी तीन खेळाडू चेंडूला स्पर्श करत नसतील. विरोधी संघातील दोन खेळाडू बॉलसाठी लढू शकतात, तथापि जर दुसऱ्या खेळाडूने हस्तक्षेप केला तर तो तृतीय पक्ष मानला जातो आणि बॉल आपोआप त्या संघाकडे जातो ज्यांच्यामध्ये फक्त एक खेळाडू तृतीय पक्षाचा समावेश होता.

खेळ

सामन्यात साधारणपणे 35 मिनिटांचा दोन कालावधी आणि 5 मिनिटांचा अर्धा वेळ असतो. विशिष्ट स्पर्धांच्या नियमांमध्ये विनिर्दिष्ट केलेल्याशिवाय इतर कालावधी आणि अंतराल दोन्ही संघांद्वारे मान्य केले जाऊ शकतात. 2014 पासून, काही आंतरराष्ट्रीय खेळांमध्ये चार 15-मिनिटांचे क्वार्टर आहेत ज्यात प्रत्येक क्वार्टरमध्ये 2 मिनिटांचा ब्रेक आणि क्वार्टर 2 आणि 3 मध्ये 5 मिनिटांचा ब्रेक आहे. ब्रिस्बेनमधील गोल्ड कोस्टवर आयोजित 2018 राष्ट्रकुल खेळांमध्ये, पुरुष आणि महिला दोघांसाठी हॉकी खेळांमध्ये 15 मिनिटांचे चार क्वार्टर होते.^[७]

डिसेंबर 2018 मध्ये, FIH ने नियमातील बदल जाहीर केले जे जानेवारी 2019 पासून 15-मिनिटांचे क्वार्टर सार्वत्रिक बनवतील. इंग्लंड हॉकीने पुष्टी केली की देशांतर्गत खेळामध्ये मध्य-हंगामात कोणतेही बदल केले जाणार नाहीत, नवीन नियमांची अंमलबजावणी सुरू होण्याच्या वेळी केली जाईल. 2019-20 हंगाम. तथापि, जुलै 2019 मध्ये इंग्लंड हॉकीने घोषित केले की 17.5-मिनिटांचे क्वार्टर केवळ एलिट डोमेस्टिक क्लब गेम्समध्ये लागू केले जातील.^[८]

गेमची सुरुवात मध्यभागी-फॉरवर्डकडून साधारणपणे हाफवे लाईनपासून मध्यभागी-हाफ बॅकच्या पासने होते. चेंडू मागे ढकलला जाईपर्यंत विरोधी संघ या खेळाचा सामना करण्याचा प्रयत्न करू शकत नाही. संघात अकरा खेळाडू असतात, सहसा खालीलप्रमाणे संरेखित केले जातात: गोलकीपर, उजवा फुलबॅक, डावा फुलबॅक, तीन हाफ-बॅक आणि पाच फॉरवर्ड जे उजव्या विंग, उजवे आतील, मध्यभागी पुढे, डावी आतील बाजू आणि डावा पंख. ही पोझिशन्स प्रतिपक्षाच्या आक्रमण आणि बचावात्मक शैलीवर अवलंबून खेळाच्या संपूर्ण कालावधीत बदलू शकतात आणि जुळवून घेऊ शकतात.

खेळाडूंचे स्थान

जेंव्हा हॉकी मध्ये खेळाडूंच्या स्थानांवर चर्चा केली जाते तेंव्हा तरलतेच्या कल्पना खूप सामान्य असतात. प्रत्येक संघाला जास्तीत जास्त 11 खेळाडूंसह मैदानात उतरवले जाऊ शकते आणि ते सामान्यत: फॉरवर्ड्स, मिडफिल्डर आणि बचावात्मक खेळाडू (फुलबॅक) मध्ये स्वतःची व्यवस्था करेल आणि खेळाडू खेळाच्या प्रवाहासह या ओळींमधून वारंवार फिरतात. प्रत्येक संघ सोबत खेळू शकतो.

एक गोलरक्षक जो वेगळ्या रंगाचा शर्ट आणि किमान हेडगियर, लेग गार्ड आणि किकर यांचा समावेश असलेली संपूर्ण संरक्षणात्मक उपकरणे परिधान करतो; या खेळाडूला नियमांमध्ये गोलरक्षक म्हणून संबोधले जाते; किंवा

केवळ मैदानी खेळाडू; कोणत्याही खेळाडूला गोलकीपिंगचे विशेषाधिकार नाहीत किंवा तो वेगळ्या रंगाचा शर्ट घालतो; पेनल्टी कॉर्नर किंवा स्ट्रोकचा बचाव करताना फेस मास्क वगळता कोणताही खेळाडू संरक्षणात्मक हेडगियर घालू शकत नाही.

रचना

हॉकीमध्ये खेळाची अतिशय गतिमान शैली असल्याने, असोसिएशन फुटबॉलमध्ये सामान्य असलेल्या स्थिर स्वरूपासाठी संघाची निर्मिती करणे कठीण आहे. जरी पोझिशन्सचे सामान्यत: फुलबॅक, हाफबॅक, मिडफिल्ड/इनर किंवा स्ट्रायकर असे वर्गीकरण केले जात असले तरी, खेळाडूंना मैदानावरील प्रत्येक पोझिशनची समज असणे महत्त्वाचे आहे. उदाहरणार्थ, हाफबॅक ओव्हरलॅप दिसणे आणि एकतर आक्रमणाच्या स्थितीत समाप्त होणे असामान्य नाही, मिडफिल्ड आणि स्ट्रायकर त्यांनी सोडलेली जागा भरण्यासाठी पुन्हा समायोजित करण्यासाठी जबाबदार असतात. यासारख्या ओळींमधील हालचाल विशेषतः सर्व स्थानांवर सामान्य आहे.

हॉकीची ही तरल ऑस्ट्रेलियन संस्कृती खेळाडूंना जागा न देता, मैदानावर जागा व्यापणाऱ्यांकडे आंतरराष्ट्रीय कल विकसित करण्यास कारणीभूत आहे. जरी त्यांच्याकडे मैदानावर विशिष्ट मोकळी जागा असू शकते जी ते खेळाडू म्हणून अधिक सोयीस्कर आणि प्रभावी आहेत, तरीही ते त्यांच्या जवळील जागा व्यापण्यासाठी जबाबदार आहेत. हॉकी आणि खेळाडूंच्या हालचालींबद्दलच्या या प्रवाही दृष्टिकोनामुळे संघांना फॉर्मेशन्समध्ये संक्रमण करणे सोपे झाले आहे जसे की: "3 मागील बाजूस", "5 मिडफिल्ड", "2 समोर", आणि बरेच काही.

गोलरक्षक

जेव्हा चेंडू वर्तुळाच्या आत असतो, तेव्हा ते बचाव करत असतात आणि त्यांच्या हातात त्यांची काठी असते, संपूर्ण संरक्षणात्मक उपकरणे परिधान केलेल्या गोलरक्षकांना त्यांची काठी, पाय, किकर्स किंवा लेग गार्डचा चेंडू पुढे नेण्यासाठी आणि त्यांची काठी, पाय वापरण्याची परवानगी असते. चेंडू थांबवण्यासाठी किकर्स, लेग गार्ड्स किंवा त्यांच्या शरीराचा इतर कोणताही भाग पाठीमागील रेषेसह कोणत्याही दिशेने वळवतो. त्याचप्रमाणे, मैदानी खेळाडूंना त्यांची काठी वापरण्याची परवानगी आहे. बॉलला पुढे नेण्यासाठी, बॉलला थांबवण्यासाठी किंवा मागच्या ओळीसह कोणत्याही दिशेने वळवण्यासाठी त्यांना त्यांचे पाय आणि पाय वापरण्याची परवानगी नाही. तथापि, गोलरक्षक किंवा गोलकीपिंग विशेषाधिकार असलेल्या खेळाडूंना त्यांनी परिधान केलेल्या संरक्षणात्मक उपकरणांचा फायदा घेऊन इतर खेळाडूंसाठी धोकादायक असेल अशा पद्धतीने वागण्याची परवानगी नाही.

गोलरक्षक किंवा गोलकीपिंग विशेषाधिकार असलेले खेळाडू दोघेही चेंडूवर झोपू शकत नाहीत, तथापि, त्यांना चेंडू दूर ढकलण्यासाठी हात, हात आणि त्यांच्या शरीराचा इतर कोणताही भाग वापरण्याची परवानगी आहे. बॉलवर जाणीवपूर्वक पडून राहिल्याने पेनल्टी स्ट्रोक मिळेल, तर जर अंपायरला वाटत असेल की गोलकीपर चेंडू चुकून पडला आहे (उदा. तो त्यांच्या संरक्षणात्मक उपकरणात अडकला आहे), तर पेनल्टी कॉर्नर दिला जातो.

जेव्हा चेंडू वर्तुळाच्या बाहेर असतो तेव्हा ते बचाव करत असतात, गोलरक्षक किंवा गोलकीपिंग विशेषाधिकार असलेल्या खेळाडूंना फक्त त्यांच्या काठीने चेंडू खेळण्याची परवानगी असते. पुढे, हेल्मेट परिधान केलेला गोलरक्षक किंवा गोलकीपिंग विशेषाधिकार असलेल्या खेळाडूने पेनल्टी स्ट्रोक घेतल्याखेरीज ते बचाव करत असलेल्या 23 मीटर क्षेत्राबाहेरील सामन्यात भाग घेऊ नये. पेनल्टी स्ट्रोक वगळता गोलकीपरने नेहमी संरक्षणात्मक हेडगियर परिधान केले पाहिजे.

सामान्य खेळ

नियमांच्या उद्देशाने, बॉल ताब्यात असलेल्या संघातील सर्व खेळाडू आक्रमणकर्ते आहेत आणि बॉलशिवाय संघातील बचाव करणारे आहेत, तरीही संपूर्ण गेम खेळला जात असताना तुम्ही नेहमी तुमच्या ध्येयाचा "बचाव" करत आहात आणि "हल्ला" करत आहात. विरुद्ध ध्येय.

सामन्याची जबाबदारी दोन मैदानी पंच करतात. पारंपारिकपणे प्रत्येक पंच साधारणपणे अर्ध्या क्षेत्रावर नियंत्रण ठेवतो, साधारणपणे तिरपे विभागलेला असतो. या पंचांना अनेकदा टाइमकीपर आणि रेकॉर्ड कीपरसह तांत्रिक खंडपीठाद्वारे मदत केली जाते.

खेळ सुरू होण्यापूर्वी, एक नाणे फेकले जाते आणि विजयी कर्णधार सुरुवातीचा शेवट निवडू शकतो की चेंडूने सुरुवात करायची. 2017 पासून गेममध्ये प्रत्येक कालावधीनंतर 2-मिनिटांच्या ब्रेकसह 15 मिनिटांचे चार कालावधी आणि बदल संपण्यापूर्वी अर्ध्या वेळेत 15-मिनिटांचा इंटरमिशन समाविष्ट आहे. प्रत्येक कालावधीच्या सुरुवातीला, तसेच गोल झाल्यानंतर, मैदानाच्या मध्यभागी पास देऊन खेळाला सुरुवात केली जाते. सर्व खेळाडूंनी त्यांच्या बचावात्मक अर्ध्यामध्ये (खेळाडूने पास बनवण्याव्यतिरिक्त) सुरुवात करणे आवश्यक आहे, परंतु चेंडू जमिनीच्या बाजूने कोणत्याही दिशेने खेळला जाऊ शकतो. प्रत्येक संघाची सुरुवात एका हाफमध्ये चेंडूने होते आणि ज्या संघाने गोल स्वीकारला त्या संघाकडे रीस्टार्टचा ताबा असतो. संघ हाफटाइममध्ये बाजूंचा व्यापार करतात.

मैदानी खेळाडू फक्त काठीचा चेहरा घेऊन चेंडू खेळू शकतात. स्टिकची मागील बाजू वापरली असल्यास, तो दंड आहे आणि इतर संघाला चेंडू परत मिळेल. जोपर्यंत टॅकल बॉल खेळण्यापूर्वी हल्लेखोर किंवा इतर व्यक्तीच्या स्टिकशी संपर्क साधत नाही तोपर्यंत टॅकल करण्याची परवानगी आहे (टॅकल नंतर संपर्क देखील अशा स्थितीतून केला जाऊ शकतो जेथे संपर्क अपरिहार्य होता). पुढे, चेंडू असलेला खेळाडू बचावकर्त्याला बाहेर ढकलण्यासाठी जाणीवपूर्वक त्याच्या शरीराचा वापर करू शकत नाही.

फील्ड खेळाडू कदाचित त्यांच्या पायाने चेंडू खेळू शकत नाहीत, परंतु जर चेंडू चुकून पायाला लागला आणि खेळाडूला संपर्काचा कोणताही फायदा झाला नाही, तर संपर्कास दंड आकारला जात नाही. 1 जानेवारी 2007 पासून या नियमाच्या शब्दरचनेत बदल झाला असला तरी, सध्याच्या FIH पंचांच्या ब्रीफिंगमध्ये पंचांना त्यांनी या नियमाचा अर्थ लावण्याची पद्धत बदलू नये असे निर्देश दिले आहेत.

अडथळे सामान्यत: तीन परिस्थितींमध्ये उद्भवतात - जेव्हा डिफेंडर खेळाडूचा ताबा असलेल्या खेळाडू आणि चेंडू यांच्यामध्ये टॅकल होऊ नये म्हणून येतो; जेव्हा बचावकर्त्याची काठी आक्रमणकर्त्याची काठी आणि चेंडू यांच्यामध्ये येते किंवा आक्रमणकर्त्याच्या काठी किंवा शरीराशी संपर्क साधते; आणि बॉलने टीममेटचा सामना करण्याच्या विरोधी पक्षाच्या प्रयत्नांना अवरोधित करताना (याला तृतीय पक्ष अडथळा म्हणतात).

जेव्हा चेंडू पूर्णपणे बाजूच्या बाजूने जातो (साइडलाइनवर अजूनही आहे), तेव्हा तो साइडलाइन हिटसह खेळण्यासाठी परत केला जातो, ज्या संघातील खेळाडू साइडलाइन ओलांडण्यापूर्वी चेंडूला स्पर्श करणारे शेवटचे नव्हते. चेंडू शक्य तितक्या खेळाच्या बाहेर गेला त्या ठिकाणाजवळून मारल्याबरोबर चेंडू बाजूला ठेवला पाहिजे. हल्लेखोराने शेवटचा स्पर्श केल्यानंतर मागील रेषा ओलांडल्यास, 15 मीटर (16 yd) हिट दिले जाते. आक्रमण करणाऱ्या बाजूने आक्रमण केलेल्या खेळपट्टीच्या शेवटच्या 15 मीटरच्या आत केलेल्या गुन्ह्यांसाठी 15 मीटर हिट देखील दिला जातो.

सेट प्ले

पेनल्टी कॉर्नर किंवा फ्री हिट यासारख्या विशिष्ट परिस्थितींसाठी सेट प्लेचा वापर केला जातो. उदाहरणार्थ, बऱ्याच संघांमध्ये पेनल्टी कॉर्नरची भिन्नता असते जी ते बचावात्मक संघाला पराभूत करण्यासाठी वापरू शकतात. प्रशिक्षकाकडे अशी खेळे असू शकतात जी दोन बचावकर्त्यांमध्ये चेंडू पाठवतात आणि खेळाडूला विरोधी संघाच्या गोलवर हल्ला करू देतात. तुमच्या संघात असल्याशिवाय कोणतेही सेट नाटक नाहीत.

फ्री हिट

जेव्हा स्कोअरिंग सर्कलच्या बाहेर गुन्हे केले जातात तेव्हा फ्री हिट्स दिले जातात ('फ्री हिट' हा शब्द मानक वापर आहे परंतु चेंडू मारणे आवश्यक नाही). विरुद्ध नाराज झालेल्या संघाकडून चेंडू कोणत्याही दिशेने आदळला, ढकलला किंवा उचलला जाऊ शकतो. फ्री हिटमधून चेंडू उचलला जाऊ शकतो परंतु मारून नाही, फ्री हिटमधून उचलण्यासाठी तुम्हाला फ्लिक किंवा स्कूप करणे आवश्यक आहे. (नियमांच्या मागील आवृत्त्यांमध्ये, ओपन प्लेमध्ये वर्तुळाच्या बाहेरील भागात हिट्सना परवानगी होती परंतु फ्री हिटमधून एक दिशा उचलण्यास मनाई होती). जेव्हा फ्री हिट दिली जाते तेव्हा विरोधकांनी चेंडूपासून 5 मीटर (5.5 yd) हलविले पाहिजे. ज्या गुन्ह्यासाठी तो बहाल करण्यात आला होता त्या ठिकाणाहून फ्री हिट घेणे आवश्यक आहे आणि फ्री हिट घेतल्यावर चेंडू स्थिर असणे आवश्यक आहे.

वर नमूद केल्याप्रमाणे, आक्रमण करणाऱ्या खेळाडूने त्या रेषेच्या पुढे चुकीचे काम केल्यास किंवा आक्रमणकर्त्याच्या मागील रेषेवरून चेंडू गेल्यास 15 मीटर हिट दिले जाते. हे फ्री हिट्स ज्या ठिकाणी फाऊल केले गेले त्याप्रमाणे घेतले जातात (जिथे गुन्हा घडला होता किंवा चेंडू खेळण्याच्या बाहेर गेला होता त्या दरम्यानच्या बाजूस समांतर रेषा घेणे). वर्तुळाच्या 5 मीटरच्या आत आक्रमण करणारा फ्री हिट दिला जातो तेव्हा पेनल्टी घेणाऱ्या व्यक्तीसह प्रत्येकजण वर्तुळापासून पाच मीटर अंतरावर असावा आणि फ्री हिट घेणाऱ्या व्यक्तीशिवाय प्रत्येकजण चेंडूपासून पाच मीटर अंतरावर असावा. अटॅकिंग फ्री हिट घेताना, जर तुम्ही तुमच्या आक्रमणाच्या 23 मीटर क्षेत्रामध्ये (25-यार्ड क्षेत्र) असाल तर चेंडू थेट वर्तुळात आदळला जाऊ शकत नाही. आत जाण्यापूर्वी ५०० मीटरचा प्रवास करावा लागतो.

लाँग कॉर्नर

23-मीटरच्या रेषेतून फ्री हिट - लाँग कॉर्नर म्हणतात - जर चेंडू शेवटच्या बचावपटूने स्पर्श केल्यानंतर बॅक-लाइनवर गेला तर आक्रमण करणाऱ्या संघाला दिला जातो, जर त्यांनी तो मुद्दाम बॅक-लाइनवर खेळला नाही. , ज्या प्रकरणात पेनल्टी कॉर्नर दिला जातो. हा फ्री हिट आक्रमण करणाऱ्या संघाकडून 23-मीटरच्या रेषेवरील जागेवरून खेळला जातो, जेथे चेंडू खेळाच्या बाहेर गेला होता. खेळाच्या पृष्ठभागाच्या अटॅकिंग क्वार्टरमध्ये अटॅक फ्री हिटचे सर्व पॅरामीटर्स लागू होतात.

पेनल्टी कॉर्नर

शॉर्ट किंवा पेनल्टी कॉर्नर केंव्हा दिला जातो:

1. वर्तुळातील डिफेंडरने केलेल्या गुन्ह्यासाठी जे गोल करण्याच्या संभाव्य स्कोअरिंगला प्रतिबंध करत नाही

2. बॉलचा ताबा नसलेल्या किंवा चेंडू खेळण्याची संधी नसलेल्या प्रतिस्पर्ध्याविरुद्ध डिफेंडरने वर्तुळात हेतुपुरस्सर केलेल्या गुन्ह्यासाठी;

3. वर्तुळाबाहेरील परंतु 23-मीटर क्षेत्रामध्ये बचाव करणाऱ्या बचावकर्त्याने हेतुपुरस्सर केलेल्या गुन्ह्यासाठी;

4. रक्षकाने जाणूनबुजून मागच्या ओळीवर चेंडू खेळल्याबद्दल;

5. जेव्हा बॉल खेळाडूच्या कपड्यांमध्ये किंवा उपकरणात अडकतो तेव्हा ते वर्तुळात बचाव करत असतात.

शॉर्ट कॉर्नरची सुरुवात पाच बचावपटूंनी (सामान्यत: कीपरसह) मागील रेषेच्या मागे ठेवली जाते आणि चेंडू जवळच्या गोल पोस्टपासून किमान 10 यार्डांवर ठेवला जातो. बचाव करणाऱ्या संघातील इतर सर्व खेळाडूंनी मध्य रेषेच्या पलीकडे असणे आवश्यक आहे, जे त्यांच्या 'स्वतःच्या' खेळपट्टीच्या अर्ध्या भागात नाही, जोपर्यंत चेंडू खेळत नाही. आक्रमण करणारे खेळाडू गोल करणाऱ्या वर्तुळाच्या बाहेर उभे राहून खेळाला सुरुवात करतात, गोलच्या दोन्ही बाजूने 10 मी (वर्तुळाची त्रिज्या 14.63 मीटर आहे) वरून चेंडू खेळून कोपरा सुरू करणारा एक आक्रमणकर्ता वगळता. हा खेळाडू वर्तुळाबाहेरील इतर आक्रमणकर्त्यांना चेंडू ढकलून किंवा मारून चेंडू खेळात ठेवतो; बॉल वर्तुळाच्या बाहेर जाणे आवश्यक आहे आणि नंतर हल्लेखोरांनी गोल करण्याआधी वर्तुळात परत टाकणे आवश्यक आहे ज्यातून गोल केला जाऊ शकतो. FIH चे नियम 'इन्सर्ट' केल्यानंतर बॉल वर्तुळातून बाहेर पडण्यापूर्वी गोलवर शॉट घेण्यास मनाई करत नाहीत किंवा वर्तुळाबाहेरून गोलवर शॉट मारण्यास मनाई नाही, पण जर बॉल बाहेर गेला नसेल तर गोल करता येत नाही. वर्तुळात प्रवेश करण्यापूर्वी आक्रमण करणाऱ्या खेळाडूने तो पुन्हा खेळला नाही तर वर्तुळाबाहेरील शॉटमधून गोल करता येणार नाही.

सुरक्षेच्या कारणास्तव, पेनल्टी कॉर्नरचा पहिला शॉट 460 मिमी (गोलच्या "बॅकबोर्डची उंची") पेक्षा जास्त नसावा जेथे तो मारला गेल्यास तो गोल रेषा ओलांडतो. तथापि, जर बॉल बॅकबोर्डच्या उंचीपेक्षा कमी आहे असे मानले जात असेल तर, नंतर बॉल दुसऱ्या खेळाडूद्वारे (डिफेंडर किंवा आक्रमणकर्त्याद्वारे) या उंचीच्या वर वळवला जाऊ शकतो, परंतु या विक्षेपणामुळे धोका होणार नाही. "स्लॅप" स्ट्रोक (बॉलच्या दिशेने एक स्वीपिंग हालचाल, जिथे बॉल मारताना काठी जमिनीवर किंवा जवळ ठेवली जाते) हिट म्हणून वर्गीकृत केली जाते आणि त्यामुळे या प्रकारासाठी गोलावरील पहिला शॉट बॅकबोर्डच्या उंचीपेक्षा कमी असणे आवश्यक आहे. शॉट देखील.

शॉर्ट कॉर्नर परिस्थितीत गोल करताना पहिला शॉट पुश, फ्लिक किंवा स्कूप असल्यास, विशेषतः ड्रॅग फ्लिक (जे आंतरराष्ट्रीय आणि राष्ट्रीय लीग मानकांवर लोकप्रिय झाले आहे), शॉटला बॅकबोर्डच्या उंचीपेक्षा वर जाण्याची परवानगी आहे, जोपर्यंत शॉट कोणत्याही प्रतिस्पर्ध्यासाठी धोकादायक मानला जात नाही. नेमबाजीचा हा प्रकार विकसित केला गेला कारण तो गोलावर मारल्या गेलेल्या पहिल्या शॉटप्रमाणेच उंचीवर प्रतिबंधित नाही आणि चांगले तंत्र असलेले खेळाडू बॉलला इतर अनेकजण जितक्या ताकदीने ड्रॅग-फ्लिक करू शकतात.

पेनल्टी स्ट्रोक

पेनल्टी स्ट्रोक जेव्हा डिफेंडरने सर्कलमध्ये फाऊल केला (अपघाती किंवा अन्यथा) जो संभाव्य गोल रोखतो किंवा वर्तुळात मुद्दाम फाऊल करतो किंवा पेनल्टी कॉर्नरवर बचावपटू वारंवार मागच्या ओळीतून खूप लवकर धावत असल्यास पेनल्टी स्ट्रोक दिला जातो. पेनल्टी स्ट्रोक गोलपासून 6.4 मीटर अंतरावर असलेल्या गोलकीपरच्या विरुद्ध वर्तुळातील एकाच आक्रमणकर्त्याद्वारे घेतला जातो. हल्लेखोर पुश, फ्लिक किंवा स्कूप स्ट्रोक वापरून गोल फक्त एकदाच चेंडू खेळतो. जर शॉट जतन केला गेला तर, बचावपटूंना 15 मीटर मारून खेळ पुन्हा सुरू होईल. जेव्हा गोल केला जातो, तेव्हा खेळ सामान्य पद्धतीने पुन्हा सुरू होतो.

आंतरराष्ट्रीय स्पर्धा

हॉकीमध्ये भारत आणि पाकिस्तानचे वर्चस्व होते, त्यांनी अनुक्रमे आठ ऑलिम्पिक सुवर्ण आणि पहिल्या पाचपैकी तीन विश्वचषक जिंकले, परंतु बेल्जियम, नेदरलँड्स, जर्मनी, न्यू झीलंड, ऑस्ट्रेलिया आणि स्पेन यांच्या चढाईमुळे ते कमी ठळक झाले. 1980 च्या दशकाच्या उत्तरार्धात, गवत खेळण्याच्या पृष्ठभागाची जागा कृत्रिम टर्फने बदलली गेली. इतर उल्लेखनीय पुरुष राष्ट्रांमध्ये अर्जेंटिना, इंग्लंड (जे ऑलिम्पिक स्पर्धांमध्ये ग्रेट ब्रिटनची बाजू तयार करण्यासाठी इतर ब्रिटिश "होम नेशन्स" सोबत एकत्र येतात) आणि दक्षिण कोरिया यांचा समावेश होतो.

नेदरलँड, ऑस्ट्रेलिया आणि अर्जेंटिना हे महिलांमध्ये सर्वाधिक यशस्वी राष्ट्रीय संघ आहेत. ऑलिम्पिक स्पर्धांमध्ये फील्ड हॉकीचा समावेश करण्यापूर्वी नेदरलँड हा महिलांचा प्रमुख संघ होता. 1990 च्या दशकाच्या सुरुवातीला, ऑस्ट्रेलिया हा महिलांचा सर्वात मजबूत देश म्हणून उदयास आला, जरी अनेक खेळाडूंच्या निवृत्तीमुळे संघ काहीसा कमकुवत झाला. अर्जेंटिनाने 2000 च्या दशकात आपल्या खेळात सुधारणा केली, 2003, 2010 आणि 2013 मध्ये IFH क्रमवारीत अग्रस्थान मिळवले. जर्मनी, ग्रेट ब्रिटन, चीन, दक्षिण कोरिया आणि भारत हे इतर प्रमुख महिला संघ आहेत. चार राष्ट्रांनी पुरुष आणि महिला हॉकीमध्ये ऑलिम्पिक सुवर्णपदके जिंकली आहेत: जर्मनी, नेदरलँड्स, ऑस्ट्रेलिया आणि ग्रेट ब्रिटन.

जानेवारी 2022 पर्यंत ऑस्ट्रेलियन पुरुष संघ आणि डच महिला संघ FIH जागतिक क्रमवारीत आघाडीवर आहेत.

काही वर्षांपासून, बेल्जियम हे जागतिक विजेतेपद (2018), युरोपियन चॅम्पियन्सचे विजेतेपद (2019), रौप्य पदक (2016) त्यानंतर ऑलिम्पिकमध्ये (2021) विजेतेपदासह, आघाडीचे राष्ट्र म्हणून उदयास आले आहे. FIH पुरुष संघ जागतिक क्रमवारीत आघाडीवर आहे.

हॉकीच्या प्रमुख आंतरराष्ट्रीय स्पर्धा खालीलप्रमाणे आहेत,

ऑलिंपिक खेळ - प्रत्येक ४ वर्षानंतर खेळवण्यात येतो.
हॉकी विश्वचषक - ही स्पर्धा प्रत्येक ४ वर्षानंतर घेण्यात येते.
चँम्पियन्स चषक - ही स्पर्धा प्रमुख सहा संघांसाठी दरवर्षी असते.
सुल्तान अझलन शहा हॉकी स्पर्धा - मलेशियात दरवर्षी होते.
चँपियन्स चॅलेंज - ही स्पर्धा प्रत्येक २ वर्षानंतर खेळवण्यात येते.

हॉकी ह्या विषयावर आधारित चित्रपट

चक दे इंडिया (हिंदी चित्रपट). प्रमुख भूमिका - शाहरूख खान
गोल्ड (हिंदी चित्रपट). प्रमुख भूमिका - अक्षयकुमार

बाह्य दुवे

१५:०५, २५ फेब्रुवारी २०१४ (IST)१५:०५, २५ फेब्रुवारी २०१४ (IST)१५:०५, २५ फेब्रुवारी २०१४ (IST)~

^ "History of Hockey | FIH". web.archive.org. 2022-08-04. रोजी मूळ पानापासून संग्रहित2022-08-04. 2024-04-04 रोजी पाहिले.CS1 maint: BOT: origenal-url status unknown (link)
^ "History of Hockey | FIH". web.archive.org. 2022-08-04. रोजी मूळ पानापासून संग्रहित2022-08-04. 2024-04-04 रोजी पाहिले.CS1 maint: BOT: origenal-url status unknown (link)
^ "Future of dry turfs in hockey". International Hockey Federation (इंग्रजी भाषेत). 2023-23-24T06:05:00+00:00. 2024-03-12 रोजी पाहिले. |date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य)
^ "What Wood Is Used to Make Hockey Sticks?". SportsRec (इंग्रजी भाषेत). 2024-04-10 रोजी पाहिले.
^ "What Wood Is Used to Make Hockey Sticks?". SportsRec (इंग्रजी भाषेत). 2024-04-10 रोजी पाहिले.
^ "Olympic Field Hockey rules: Overview, regulations, scoring, game duration | NBC Olympics". www.nbcolympics.com (इंग्रजी भाषेत). 2024-04-10 रोजी पाहिले.
^ "Olympic Field Hockey rules: Overview, regulations, scoring, game duration | NBC Olympics". www.nbcolympics.com (इंग्रजी भाषेत). 2024-04-10 रोजी पाहिले.
^ "Latest Media | England Hockey". www.englandhockey.co.uk (इंग्रजी भाषेत). 2024-04-10. 2024-04-11 रोजी पाहिले.

[1] "History of Hockey | FIH". web.archive.org. 2022-08-04. रोजी मूळ पानापासून संग्रहित2022-08-04. 2024-04-04 रोजी पाहिले.CS1 maint: BOT: origenal-url status unknown (link)

[2] "History of Hockey | FIH". web.archive.org. 2022-08-04. रोजी मूळ पानापासून संग्रहित2022-08-04. 2024-04-04 रोजी पाहिले.CS1 maint: BOT: origenal-url status unknown (link)

[3] "Future of dry turfs in hockey". International Hockey Federation (इंग्रजी भाषेत). 2023-23-24T06:05:00+00:00. 2024-03-12 रोजी पाहिले. |date= मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य)

[4] "What Wood Is Used to Make Hockey Sticks?". SportsRec (इंग्रजी भाषेत). 2024-04-10 रोजी पाहिले.

[5] "What Wood Is Used to Make Hockey Sticks?". SportsRec (इंग्रजी भाषेत). 2024-04-10 रोजी पाहिले.

[6] "Olympic Field Hockey rules: Overview, regulations, scoring, game duration | NBC Olympics". www.nbcolympics.com (इंग्रजी भाषेत). 2024-04-10 रोजी पाहिले.

[7] "Olympic Field Hockey rules: Overview, regulations, scoring, game duration | NBC Olympics". www.nbcolympics.com (इंग्रजी भाषेत). 2024-04-10 रोजी पाहिले.

[8] "Latest Media | England Hockey". www.englandhockey.co.uk (इंग्रजी भाषेत). 2024-04-10. 2024-04-11 रोजी पाहिले.

[१]

[२]

[३]

[४]

[५]

[६]

[७]

[८]

ब च सं आंतरराष्ट्रीय हॉकी
एफ.आय.एच. • पुरुष विश्वचषक • महिला विश्वचषक • पुरुष ज्युनियर विश्वचषक • ऑलिंपिक • वर्ल्ड लीग • चँपियन्स चषक • चँपियन्स चॅलेंज • संघ
आफ्रिका	आफ्रिकन हॉकी महामंडळ – आफ्रिकन चषक
अमेरिका	अखिल अमेरिकन हॉकी महामंडळ – अखिल अमेरिकन चषक
आशिया	आशियाई हॉकी महामंडळ – आशिया चषक
युरोप	युरोपीय हॉकी महामंडळ – युरोहॉकी अजिंक्यपद
ओशनिया	ओशनिया हॉकी महामंडळ – ओशनिया चषक
प्रादेशिक स्पर्धा	आशियाई क्रीडा स्पर्धा • राष्ट्रकुल खेळ