Onafhankelijken

Zie Onafhankelijken (doorverwijspagina) voor andere betekenissen van Onafhankelijken.

Onafhankelijken (ook wel: partijlozen) zijn politici die geen lid zijn van een politieke partij, noch daar anderszins mee verbonden zijn. Partijlozen of onafhankelijken kunnen hun eigen standpunten innemen die aansluiting bij een van de politieke partijen moeilijk maken.

In Nederland zijn onafhankelijke kandidaten vrij zeldzaam. Het is tevens niet mogelijk om als onafhankelijke kandidaat deel te nemen aan Nederlandse verkiezingen, aangezien een lijstaanduiding verplicht is. Een alternatief hiervoor is het indienen van een blanco lijst, met een of meerdere personen. Wel gebeurt het soms dat een politicus uit zijn of haar partij stapt, maar toch in de Kamer of raad blijft zitten, iemand gaat dan verder onder de naam Lid X of Groep X, waarbij X de achternaam van het Kamer- of raadslid is.

In landen met een 'winner takes all'-meerderheidsstelsel komen onafhankelijke kandidaten vaak voor als regionale kandidaat. Landen met een parlementair of semipresidentieel systeem hebben soms partijloze presidenten. Ook in landen waar andere uitvoerende functies (zoals burgemeester of gouverneur) direct gekozen worden is het vaker gebruikelijker dat een kandidaat onafhankelijk is.

Voorbeelden

• Australië: Onafhankelijke parlementsleden Rob Oakeshott, Andrew Wilkie en Tony Windsor steunden in de periode 2010-2013 de minderheidsregering van Julia Gillard.
• Hongarije: Voormalige presidenten Ferenc Mádl (2000-2005) en László Sólyom (2005-2010)
• Ierland: Voormalig president Mary Robinson
• Nederland: Minister-president Dick Schoof (2024-heden). Ook zijn volksvertegenwoordigers die hun fractie hebben verlaten, maar hun zetel hebben behouden onafhankelijken, in de zittingsperiode 2021-2023 van de Tweede Kamer waren dit bijvoorbeeld Liane den Haan (ex-50PLUS), Wybren van Haga (ex-FVD) en Pieter Omtzigt (ex-CDA). Verder kent Nederland steeds meer burgemeesters die niet bij een partij aangesloten zijn, zoals Annemarie Penn-te Strake in Maastricht.
• Rusland: Voormalig president Dmitri Medvedev was tijdens zijn presidentschap geen lid van een partij, maar werd wel gesteund door de partij Verenigd Rusland waar hij in 2011 lid van werd.
• Verenigde Staten: De eerste president George Washington is nooit lid geweest van een politieke partij. De tiende president John Tyler werd tijdens zijn presidentschap uit zijn partij gezet. Daardoor heeft hij een deel van zijn termijn als onafhankelijke gediend. Anno 2015 zitten in het 112e Amerikaans Congres twee onafhankelijke senatoren, namelijk Angus King en Bernie Sanders. Tussen 2007 en 2012 zat Joe Lieberman, een modern-orthodox joodse voormalige Democraat in de Senaat.
• IJsland: Guðni Thorlacius Jóhannesson, president van IJsland sinds 2016.

Zie ook

• Divers Gauche
• Divers Droite

Bronnen, noten en/of referenties