vader

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  vader    (hulp, bestand)
• IPA: / ˈvadər /

Woordafbreking

• va·der

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘verwekker’ voor het eerst aangetroffen in 776

erfwoord afkomstig van : Middelnederlands: vader Oudnederlands: fadar Germaans: *fadēr Indo-Europees: *ph₂tḗr

Verwant in Germaans: West: Engels: father (Angelsaksisch: fæder), Duits: Vater, (Oudhoogduits: fater), Fries: fader, faar (Oudfries: feder, fader) Noord: Zweeds/Deens/Noors: far, fader, (Oudnoords: faðir), IJslands/Faeröers: faðir Oost: Gotisch: fadar

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	vader	vaders
verkleinwoord	vadertje	vadertjes

Zelfstandig naamwoord

de vader m

1. (familie) een mannelijke ouder

   ▸ Een doodgewone veertiger met een eigen bedrijf, twintig jaar getrouwd, vader van drie, die elke zondag het gras maait.

2. een man binnen een gemeenschap wiens toewijding allen binnen die gemeenschap dient

Synoniemen

• pa, pap, papa, pappie, paps, va, vake

Hyponiemen

   

Heilige Vader Hemelvader Onzevader aartsvader adoptievader afstandsvader alvader bakfietsvader behuwdvader bestevader biechtvader bijstandsvader binnenvader bonusvader bov-vader bovvader bruidsvader buitenvader burgervader buurtvader contactvader curlingvader documentatievader donorvader doopvader familievader gasthuisvader grootvader helikoptervader hiv-vader hivvader huisvader hulpvader incestvader kerkvader leenvader luisvader luizenvader machovader meevader oervader onthaalvader onzevader oudvader overgrootvader peetvader pleegvader plusvader schoonvader sportvader stamvader stiefvader tennisvader thuisblijfvader treinvader uitstelvader voedstervader voetbalvader voorvader weekendvader weesvader wensvader woestijnvader zaadvader ziekenvader zorgvader

Afgeleide begrippen

   

Vaderdag aartsvaderlijk gevaderschap vader-abt vader-dochterrelatie vader-zijn vader-zoonrelatie vaderaard vaderachtig vaderbeeld vaderbinding vadercomplex vaderen vaderfiguur vadergek vadergrond vaderhand vaderhart vaderhond vaderhuis vaderimago vaderland vaderlief vaderliefde vaderlijk vaderliteratuur vaderloos vadermoord vadermoordenaar vadermoorder vadermuilbroeder vaderons vaderoog vaderplant vaderplicht vaderrecht vaderrechtelijk vaderrol vaderschap vaderskant vaderskind vadersnaam vaderstad vaderstroost vaderszijde vadertrots vaderverlof vadervreugde

Uitdrukkingen en gezegden

• De wens is de vader van de gedachte

je gelooft iets, omdat je wil dat het zo is

• Mijn vader is geen bremer (of breeuwer)

• Zo vader, zo zoon (of: zo moeder, zo dochter)

kinderen erven de eigenschappen van hun ouders

Vertalingen

    1. een mannelijke ouder   

Armeens: հայր (hy) Atayal: yaba, yava, aba Bretons: tad (br) Catalaans: pare (ca) Deens: far (da), fader (da) Duits: Vater (de) m Engels: father (en) m Esperanto: patro (eo) Estisch: isa (et) Fins: isä (fi) Frans: père (fr) Fries: heit (fy) Georgisch: მამა (ka) Grieks: πατέρας (el) Hongaars: apa (hu) Ido: patro (io) Iers: athair (ga) m Igbo: nna (ig) Indonesisch: ayah (id), bapak (id) Interlingua: patre (ia) Inupiak: aapa (ik) Italiaans: padre (it) Kituba: tata Latijn: pater (la) m

Lets: tēvs (lv) Litouws: tėvas (lt) Limburgs: vader (li) m Noors: far (no) m Nynorsk: far (nn) m Oudnoords: faðir m Oekraïens: батько (uk) m Oppersorbisch: nan (hsb) m, wótc (hsb) m Perzisch: پدر (fa) Pools: ojciec (pl) Portugees: pai (pt) Quechua: tayta (qu) Russisch: отец (ru) m Siraya: rama Sloveens: oče (sl) m, ata (sl) m, tata (sl) m Slowaaks: otec (sk) Spaans: padre (es) Taroko: taina Tsjechisch: otec (cs), táta (cs) Turks: baba (tr) Vietnamees: cha (vi), bố (vi) Welsh: tad (cy) Zweeds: fader (sv), far (sv)

Werkwoord

vervoeging van
vaderen

vader

1. eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van vaderen
   

   • Ik vader. 

2. gebiedende wijs van vaderen
   

   • Vader! 

3. (bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van vaderen
   

   • Vader je? 

Gangbaarheid

• Het woord vader staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "vader" herkend door:

99 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Achterhoeks

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	vader	vaders
verkleinwoord

Woordafbreking

• va·der

Zelfstandig naamwoord

vader

1. (familie) vader; een mannelijke ouder

Schrijfwijzen

• va

Synoniemen

• papa

Antoniemen

• moder

Hyperoniemen

• older

Afrikaans

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	vader	vaders / vadere

Uitspraak

• IPA: /fɑːdər/

Woordherkomst en -opbouw

• Afgeleid van het Nederlandse vader

Zelfstandig naamwoord

vader

1. (familie) vader; een mannelijke ouder

Synoniemen

• pa

Antoniemen

• moeder

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Limburgs

Uitspraak

• IPA: /vaːðɐ(r)/

Woordafbreking

• va·der

Woordherkomst en -opbouw

• Afgeleid van het Middelnederlandse vader

Zelfstandig naamwoord

vader m

1. (familie) vader; een mannelijke ouder
2. beschermer
3. God

Verbuiging

	enkelvoud				meervoud
	geheel	gemuteerd	verkleind	gemuteerd verkleind	geheel	gemuteerd	verkleind	gemuteerd verkleind
nominatief	vader	-	vaederke	-	vaeder	-	vaederkes	-
genitief	vaders	-	vaederkes	-	vaeder	-	vaederkes	-
locatief	vaderes	-	vadereske	-	vaderese	-	vadereskes	-
datief	vadere	-	vaederke	-	vaeder	-	vaederkes	-
accusatief	vader	-	vaederke	-	vaeder	-	vaederkes	-

Synoniemen

• vaar
• vajer

Middelengels

Woordherkomst en -opbouw

• Afgeleid van het Angelsaksische fæder

Zelfstandig naamwoord

vader

1. (familie) vader; een mannelijke ouder

Schrijfwijzen

fader faderr fadir fadur

fadyr father faðer feder

ffader fæder veder

Verwante begrippen

faderhode fader in lawe faderles faderly

fadren forfader forme fader fornfader

godfader lorfadyr olde fader stepfader

Overerving en ontlening

• Engels: father
• Schots: fader, faether, faider, faither, fither
• Yola: vather

Middelnederduits

Woordherkomst en -opbouw

• Afgeleid van het Oudsaksische fadar

Zelfstandig naamwoord

vader

1. (familie) vader; een mannelijke ouder

Overerving en ontlening

• Nedersaksisch: Va, va, Vaa, Vaader, Vaare, Vadder, Vader, vader, vaor, Vär, Vatter, Voder

Middelnederlands

Woordherkomst en -opbouw

• Afgeleid van het Oudnederlandse fader

Zelfstandig naamwoord

vader

1. (familie) vader; een mannelijke ouder

Schrijfwijzen

uader vāder vadere vadre

vaeder vater wader

Overerving en ontlening

• Limburgs: vaar, vader, vajer
• Nederlands: vader
  • Afrikaans: vader

Verwijzingen

• Vroegmiddelnederlands Woordenboek - Instituut voor de Nederlandse taal
• Middelnederlands Woordenboek - Instituut voor de Nederlandse taal

Nedersaksisch

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	vader	vaders
verkleinwoord

Woordafbreking

• va·der

Woordherkomst en -opbouw

• Afgeleid van het Middelnederduitse vader

Zelfstandig naamwoord

vader

1. (familie) vader; een mannelijke ouder

Schrijfwijzen

Va va vä Vaa Vaader

vaar väär Vaare Vadder Vader

vae vaeder väjer vao vaod

vaoder vaoi vaor Vär Vatter

voa voaie voar voader Voder

Synoniemen

heit oat oate olheer

n oolden pa pabbe pap

papa pape pappe piepa

taat taote tate täte

Antoniemen

• moder

Hyperoniemen

• older

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Noors

Woordafbreking

• va·der

Naar frequentie	11194

Zelfstandig naamwoord

vader, mv

1. onbepaalde vorm nominatief meervoud van vad

Schrijfwijzen

• vad, mv

Nynorsk

Woordafbreking

• va·der

Zelfstandig naamwoord

vader, mv

1. onbepaalde vorm nominatief meervoud van vad (betekenis [A]: hengelsnoer, vissnoer, sleepnet)

Schrijfwijzen

• vad, mv (betekenis [A]: hengelsnoer, vissnoer, sleepnet)

Sallands

Zelfstandig naamwoord

vader

1. (familie) vader; een mannelijke ouder

Schrijfwijzen

• va
• väär
• väjer

Synoniemen

• papa
• täte

Stellingwerfs

Zelfstandig naamwoord

vader

1. (familie) vader; een mannelijke ouder

Schrijfwijzen

• va
• vae
• vaeder

Synoniemen

heit pa papa pape

pappe piepa tate

Veluws

Zelfstandig naamwoord

vader

1. (familie) vader; een mannelijke ouder

Schrijfwijzen

va vä vaar väär

vao vaod vaor vaoder

Synoniemen

• pa
• pap
• papa
• pappe
• taat

Hyperoniemen

• ouwer

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.