Aserbajdsjansk natur
Aserbajdsjansk natur forandrar seg etter tilhøva i høglandet og låglandet. Landet har Kaspihavet i aust, fjellkjeda Store Kaukasus og Talysj-fjella i nord og aust og Litle Kaukasus i vest. Elles er mykje av landet slettelandskap med eit nokså tørt klima.
I låglanda og dei lågare delane av fjellandskapet er landskapet steppe eller halvørken. Her finst det dyr som gaselle, sjakal og hyene.[1]
I Lenkoran-regionen og i fjella finst det skog av bøk, eik og furu. Lenger opp i fjella går vegetasjonen over til alpin tundra. Her lever det kaukasushjort, rådyr, visent, gemse, villsvin, brunbjørn, gaupe og sjeldne leopardar.[1]
Sidan 2003 har landet fått 10 nasjonalparkar: Abşeron, Ağ göl, Altıağac, Gizilaghaj, Göygöl, Hirkan, Samur-Yalama, Şahdağ, Şirvan og Zəngəzur. Det finst også ei rekkje naturreservat, som til saman omfattar rundt 2,5 % av landet.
Karabakh-hesten er eit nasjonalsymbol for landet. Han er knytt til Karabakh-regionen, og reflekterer grasslettene i landet og det tradisjonelle nomadiske livet til aserbajdsjanarar.[2]
Kongeørn held til i fjellområde som Nakhitsjevan. Fuglen er ein gjengangar på frimerke og kort frå Aserbajdsjan.
Pattedyr
[endre | endre wikiteksten]Det er registrert 107 pattedyrartar i Aserbajdsjan. Tre av dei er særeigne for landet.
Nokre døme er villgeit, muflon, gemse, aust-kaukasisk steinbukk (Capra cylindricornis), vest-kaukasisk steinbukk (Capra caucasica syn Capra caucasica caucasica[3]), persiagaselle (Gazella subgutturosa), brunbjørn, gullsjakal, ulv,steppeulv, stripehyene, jungelkatt (Felis chaus), kaukasisk villkatt (F. silvestris caucasica) og ei rekkje flaggermusartar, som skimmelflaggermus og brunlangøyre.
Fuglar
[endre | endre wikiteksten]
Aserbajdsjan har eit rikt fugleliv. Det er registrert 363 fugleartar i landet frå rundt 60 familiar. Rundt 40 % av artane er bufaste i landet, medan 27 % av dei overvintrar her og 10 % vitjar landet under trekk.
Dei milde vintrane ved Kaspihavet gjer at mange ande- og vadefuglar held til her om vinteren. Andre vitjar sjøen under trekket sitt om våren og hausten.[4] Det finst også flamingoar, hegrar, pelikanar, svaner, sniper og rapphøner i landet.[1]
Fiskar
[endre | endre wikiteksten]I Kaspihavet, mindre innsjøar og elvar finst det 97 fiskeartar. 8 er introduserte artar. Dei fleste fiskane er anadrome eller halv-anadrome, det vil seia at ung fisk veks opp i saltvatn og vandrar til ferskvassområde for å yngla. Dei viktigaste fiskeslag økonomisk sett er laks, stør og belugastør.
Både størarten Acipenser stellatus og belugastør (Huso huso) er kritisk truga grunna overfisking.
Anna
[endre | endre wikiteksten]Det finst 52 reptilartar i Aserbajdsjan, dei fleste i halvørkenområde i Shamakhi og Nakhitsjevan.
Ein har funne ti amfibieartar.
Galleri
[endre | endre wikiteksten]-
Hest i Shahdag nasjonalpark -
Saueflokk og fjell ved Shahdag. -
Høgfjell i Shahdag nasjonalpark -
Fjellsider i Shahdag -
Frå Zardab, sør i landet. -
Valmuar på Kapaz-fjellet i Litle Kaukasus -
Iris lycotis i Babek rajon i Nakhitsjevan, ein vestleg eksklave. -
Våtmark i Shirvan nasjonalpark -
Våtmark i Shirvan -
Gaselle i Shirvan -
Göygöl-sjøen -
Hettemåse i Baku -
Rutesnok i Hirkan nasjonalpark -
Testudo graeca ibera, ein underart av gresk landskjelpadde, i Mardakan i Baku
Kjelder
[endre | endre wikiteksten]- ↑ 1,0 1,1 1,2 Evgeny Dmitrievich Silaev; Edward Allworth (8. oktober 2019). «Azerbaijan. Plant and animal life». Encyclopædia Britannica.
- ↑ Wither, Emily. «Azerbaijan fights to protect horse from extinction». CNN. Henta 27. januar 2018.
- ↑ West Caucasian tur
- ↑ «Plante- og dyreliv i Aserbajdsjan». Store norske leksikon (på norsk bokmål). 29. oktober 2014.
- Delar av denne artikkelen bygger på «Wildlife of Azerbaijan» frå Wikipedia på engelsk, den 2. mai 2020.
- Delar av denne artikkelen bygger på «National parks of Azerbaijan» frå Wikipedia på engelsk, den 2. mai 2020.
Bakgrunnsstoff
[endre | endre wikiteksten]
- Artar i Aserbajdsjan ved iucnredlist.org