Łasica

Łasica
	Mustela
	Linnaeus, 1817
	; Tchórz zwyczajny (Mustela putorius)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Rząd	drapieżne
Podrząd	psokształtne
Infrarząd	Arctoidea
Nadrodzina	łasicokształtne
Rodzina	łasicowate
Podrodzina	łasice
Rodzaj	łasica
	Typ nomenklatoryczny
	Mustela erminea Linnaeus, 1758
Synonimy
	Putorius Frisch, 1775; Mustella: Scopoli, 1777; Putorius G. Cuvier, 1817; Arctogale Kaup, 1829; Ictis Kaup, 1829; Foetorius Keyserling & Blasius, 1840; Gale J.A. Wagner, 1841; Lutreola J.A. Wagner, 1841; Vison J.E. Gray, 1843; Gymnopus J.E. Gray, 1865; Hydromustela Bogdanov, 1871; Mustelina Bogdanov, 1871; Cynomyonax Coues, 1877; Eumustela Acloque, 1899; Mammustelaus Herrera, 1899; Kolonokus Satunin, 1911; Kolonocus Satunin, 1914; Plesiogale Pocock, 1921; Pocockictis Kretzoi, 1947; Cryptomustela Abramov, 2000;
Rodzaje
	26 gatunków (w tym 9 wymarłych) – zobacz opis w tekście
	26 gatunków (w tym 9 wymarłych) – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Łasica^[22] (Mustela) – rodzaj drapieżnych ssaków z podrodziny łasic (Mustelinae) w obrębie rodziny łasicowatych (Mustelidae), obejmujący najmniejsze ssaki w rzędzie drapieżnych (Carnivora).

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Ameryce Północnej, Eurazji i północnej Afryce^[23]^[24]^[25].

Charakterystyka

Długość ciała 11,4–56,2 cm, długość ogona 4,2–26 cm; masa ciała 25–2005 g; samce są większe i cięższe od samic^[24]^[26]. Gatunki z rodzaju Mustela mają smukłe długie ciało o krótkich łapach, w kolorze sierści od białego do ciemnobrązowego. Głowa jest płaska i wąska, o małych uszach i dużych oczach oraz jest osadzona na długiej szyi. Ogon długi, zwykle puszysty^[24]. Wzór zębowy: I ${\tfrac {3}{3}}$ C ${\tfrac {1}{1}}$ P ${\tfrac {3}{3}}$ M ${\tfrac {1}{2}}$ = 34^[24].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1758 roku szwedzki przyrodnik Karol Linneusz w pierwszej części dziesiątego wydania Systema Naturae^[1]. Linneusz wymienił dziewięć gatunków – Mustela lutris Linnaeus, 1758, Mustela lutra Linnaeus, 1758, Mustela gulo Linnaeus, 1758, Mustela barbara Linnaeus, 1758, Mustela martes Linnaeus, 1758, Mustela putorius Linnaeus, 1758, Mustela furo Linnaeus, 1758, Mustela zibellina Linnaeus, 1758 i Mustela erminea Linnaeus, 1758 – z których gatunkiem typowym jest Mustela erminea Linnaeus, 1758 (gronostaj europejski).

Etymologia

Mustela (Mustella): łac. mustela ‘łasica’, od zdrobnienia mus, muris ‘mysz’^[27].
Putorius: łac. putor ‘smród, fetor’; w aluzji do charakterystycznego zapachu^[28]. Gatunek typowy (absolutna tautonimia): Mustela putorius Linnaeus, 1758.
Arctogale: gr. αρκτoς ‘niedźwiedź’; γαλεη galeē lub γαλη galē ‘łasica’^[29]. Gatunek typowy: Kaup wymienił dwa gatunki – Mustela erminea Linnaeus, 1758 i Mustela bocamela Kaup, 1829 (= Mustela nivalis Linnaeus, 1766) – z których gatunkiem typowym jest Mustela erminea Linnaeus, 1758.
Ictis: gr. ικτις iktis, ικτιδις iktidis ‘łasica’^[30]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Mustela vulgaris Griffith, 1827 (= Mustela erminea Linnaeus, 1758).
Foetorius: łac. fetor ‘smród, odór’^[31]. Gatunek typowy: autorzy wymienili kilka gatunków – Mustela sarmatica Pallas, 1771 (= Mustela peregusna Güldenstädt, 1770), Mustela erminea Linnaeus, 1758, Mustela furo Linnaeus, 1758, Viverra lutreola Linnaeus, 1761, Mustela boccamela^[h] Bechstein, 1799, Mustela vulgaris^[h] Erxleben, 1777 i Mustela putorius Linnaeus, 1758 – z których gatunkiem typowym jest Mustela putorius Linnaeus, 1758.
Gale: gr. γαλεη galeē lub γαλη galē ‘łasica’^[32]. Gatunek typowy (absolutna tautonimia): Mustela vulgaris^[h] Erxleben, 1777.
Lutreola: łac. lutra ‘wydra’; łac. przyrostek zdrabniający -ola^[33]. Gatunek typowy (absolutna tautonimia): Viverra lutreola Linnaeus, 1761.
Vison: isl. vison ‘rodzaj łasicy lub kuny’, od duń. i szw. vissen ‘zeschnięty’^[34]^[35]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Viverra lutreola Linnaeus, 1761.
Gymnopus: gr. γυμνος gumnos ‘goły, nagi’; πους pous, ποδος podos ‘stopa’^[36]. Gatunek typowy: Gray wymienił cztery gatunki – Mustela (Putorius) kathiah Hodgson, 1835, Mustela africana Desmarest, 1818, Gymnopus leucocephalus^[i] J.E. Gray, 1865 i Mustela strigidorsa Horsfield, 1855 (= Mustela strigidorsa J.E. Gray, 1853) – z których gatunkiem typowym jest (późniejsze oznaczenie) Mustela leucocephalus^[i] J.E. Gray, 1865^[37].
Hydromustela: gr. ὑδρο- hudro- ‘wodny-’, od ὑδωρ hudōr, ὑδατος hudatos ‘woda’; rodzaj Mustela Linnaeus, 1758^[38]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Viverra lutreola Linnaeus, 1761.
Mustelina: łac. mustelinus ‘jak łasica, łasicowaty’, od mustela ‘łasica’^[39]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Viverra lutreola Linnaeus, 1761.
Cynomyonax: rodzaj Cynomys Rafinesque, 1817 (nieświszczuk); αναξ anax, ανακτος anaktos ‘władca’^[40]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Putorius nigripes Audubon & Bachman, 1851.
Eumustela: gr. ευ eu ‘dobry, typowy’^[41]; rodzaj Mustela Linnaeus, 1758. Gatunek typowy: Acloque wymienił dwa gatunki – Mustela vulgaris^[h] Erxleben, 1777 i Mustela erminea Linnaeus, 1758 – z których gatunkiem typowym jest (późniejsze oznaczenie) Mustela erminea Linnaeus, 1758^[42].
Mammustelaus: modyfikacja zaproponowana przez meksykańskiego przyrodnika Alfonso Luisa Herrerę w 1899 roku polegająca na dodaniu do nazwy rodzaju przedrostka Mam (od Mammalia)^[43].
Kolonokus (Kolonocus): ros. колонóк kolonók ‘łasica syberyjska’^[17]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Mustela sibirica Pallas, 1773.
Plesiogale: gr. πλησιος plēsios ‘w pobliżu, niedaleko’, od πελας pelas ‘blisko’, od πελαζω pelazō ‘zbliżyć się’^[44]; γαλεη galeē lub γαλη galē ‘łasica’^[45].
Pocockictis: Reginald Innes Pocock (1863–1947), brytyjski zoolog (arachnolog i teriolog); ικτις iktis, ικτιδις iktidis ‘łasica’^[46]^[20].
Cryptomustela: gr. κρυπτος kruptos ‘ukryty’; rodzaj Mustela Linnaeus, 1758^[21]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Mustela strigidorsa J.E. Gray, 1853.

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki^[47]^[26]^[48]^[23]^[49]:

Gatunek	Autor i rok opisu	Nazwa zwyczajowa^[22]	Podgatunki^[24]^[23]^[26]	Rozmieszczenie geograficzne^[24]^[23]^[26]	Podstawowe wymiary^[24]^[26]^[j]	Status IUCN^[50]
Mustela strigidorsa	J.E. Gray, 1853	łasica pręgowana	gatunek monotypowy	północno-wschodnie Indie, północna i środkowa Mjanma, południowa Chińska Republika Ludowa (Junnan, Kuejczou, Kuangsi), północna i południowa Tajlandia, północny i środkowy Laos oraz północny i środkowy Wietnam	DC: 25–32 cm DO: 10,3–20 cm MC: 700–2000 g	LC
Mustela nudipes	Desmarest, 1822	łasica malajska	gatunek monotypowy	południowa Tajlandia, Półwysep Malajski, Sumatra i Borneo	DC: 30–36 cm DO: 24–26 cm MC: około 1000 g	LC
Mustela lutreolina	H.C. Robinson & O. Thomas, 1917	łasica indonezyjska	gatunek monotypowy	południowa Sumatra i Jawa	DC: 30–32 cm DO: 13,6–17 cm MC: 295–340 g	LC
Mustela kathiah	Hodgson, 1835	łasica żółtobrzucha	gatunek monotypowy	Himalaje w północnych i północno-wschodnich Indiach, Nepalu i Bhutanie do Mjanmy, południowej i wschodniej Chińskiej Republiki Ludowej (włącznie z wyspą Hajnan), północnej Tajlandii, Laosu i Wietnamu	DC: 20–29 cm DO: 13–18 cm MC: 150–260 g	LC
Mustela erminea	Linnaeus, 1758	gronostaj europejski	18 podgatunków	większość Europy (na południe do północnej Portugalii) i Azji (na południe do zachodnich Himalajów) oraz Alaska (Stany Zjednoczone) i północno-zachodnia Kanada	DC: 19–34 cm DO: 4,2–12 cm MC: 134–365 g	LC
Mustela haidarum	(Preble, 1898)		3 podgatunki	południowo-wschodnia Alaska w Archipelagu Aleksandra (wyspy Suemez, Księcia Walii), zachodnia Kanada na Wyspach Królowej Charlotty (wyspy Grahama i Moresby)	DC: około 21 cm DO: około 10 cm MC: brak danych	NE
Mustela richardsonii	Bonaparte, 1838		13 podgatunków	Grenlandia, Canada, Stany Zjednoczone (na południe do środkowej Kalifornii, północnego Nowego Meksyku, Wielkich Jezior i północnej Wirginii, nieobecny w Alasce)	DC: 17–24 cm DO: 5,9–9,8 cm MC: 39–154 g	NE
Mustela nivalis	Linnaeus, 1766	łasica pospolita	13 podgatunków	większość Europy, kontynentalna Azja (na południe do Lewantu, Iranu, Mongolii, środkowej CHińskiej Republiki Ludowej, Tajwanu i Japonii), północna Afryka (Maroko, Algieria, Tunezja i Egipt; introdukowany w Nowej Zelandii, na Malcie, Krecie, Azorach i Wyspach Świętego Tomasza i Książęcej	DC: 11,4–30 cm DO: 7–12,9 cm MC: 25–250 g	LC
Mustela aistoodonnivalis	Wu Jiayan & Kao Yuenting, 1991		gatunek monotypowy^[51]	góry Qin Ling, Shaanxi, Chińska Republika Ludowa^[51]	DC: 12,8–16,5 cm DO: 5–6,2 cm MC: brak danych^[51]	NE
Mustela altaica	Pallas, 1811	łasica górska	gatunek monotypowy	góry Ałtaj, Tienszan, Pamir i Himalaje, Rosja (południowa i południowo-wschodnia Syberia, Mongolia, zachodnia, środkowa i północno-wschodnia Chińska Republika Ludowa oraz Korea Północna	DC: 22–29 cm DO: 9–14,5 cm MC: 122–350 g	NT
Mustela itatsi	Temminck, 1844	łasica japońska	gatunek monotypowy	Honsiu, Kiusiu, Sikoku, Sado i kilka mniejszych wysp (Japonia); introdukowany na Hokkaido i południowy Sachalin w Rosji	DC: 25–39 cm DO: 13,3–21 cm MC: 380–820 g	NT
Mustela sibirica	Pallas, 1773	łasica syberyjska	gatunek monotypowy	Rosja (na wschód od Uralu), Mongolia, Chińska Republika Ludowa, Półwysep Koreański, północna Japonia (Hokkaido), Tajwan, Indie, Nepal, Bhutan, północna Mjanma, Tajlandia i Laos; ontrodukowany w Japonii (Honsiu, Kiusiu i Sikoku)	DC: 25–39 cm DO: 13,3–21 cm MC: 360–820 g	LC
Mustela lutreola	(Linnaeus, 1761)	norka europejska	gatunek monotypowy	izolowane populacje w północnej Hiszpanii, południowo-zachodniej Francji, Rumunii, Estonii, Łotwie, Białorusi i Rosji (na zachód od Uralu)	DC: 20–36 cm DO: 12–17,5 cm MC: 500–1000 g	CR
Mustela eversmanii	Lesson, 1827	tchórz stepowy	gatunek monotypowy	południowo-wschodnia Europa, Kaukaz, Azja Zachodnia przez środkową Azję to Mongolii, północno-wschodniej Chińskiej Republiki Ludowej i Rosji (Rosyjski Daleki Wschód)	DC: 29–56 cm DO: 7–18,3 cm MC: 1,3–2 kg	LC
Mustela putorius	Linnaeus, 1758	tchórz zwyczajny	gatunek monotypowy	większość Europy na zachód od Uralu (z wyjątkiem Islandii, północnej Skandynawii oraz części Półwyspu Bałkańskiego) oraz północne Maroko	DC: 20–46 cm DO: 7–19 cm MC: 400–1710 g	LC
Mustela furo	Linnaeus, 1758	fretka domowa	gatunek monotypowy	cały świat	DC: 33–40,6 cm DO: 7,6–10 cm MC: 0,3–2,7 kg	GU
Mustela nigripes	(Audubon & Bachman, 1851)	tchórz czarnołapy	gatunek monotypowy	Wielkie Równiny w Stanach Zjednoczonych (od Montany na południe do Arizony i Nowego Meksyku) oraz północny Meksyk; wytępiony z większości jego zasięgu	DC: 40–50 cm DO: 11,4–15 cm MC: 764–1078 g	EN

Kategorie IUCN: LC – gatunek najmniejszej troski, NT – gatunek bliski zagrożenia, EN – gatunek zagrożony, CR – gatunek krytycznie zagrożony; NE – gatunki niepoddane jeszcze ocenie; GU – gatunek udomowiony.

Opisano również kilka gatunków wymarłych^[52]^[53]^[54]^[55]^[56]^[57]^[58]^[59]^[60]:

Mustela constricta Teilhard de Chardin & Pei Wenzhong, 1941 (Azja; plejstocen)
Mustela kuzuuensis (Shikama, 1949) (Azja; plejstocen)
Mustela majori Weithofer, 1888 (Europa; miocen)
Mustela palerminea (Petényi, 1864) (Europa; pliocen)
Mustela pliocaenica Stach, 1959 (Europa; pliocen)
Mustela plioerminea Stach, 1959 (Europa; pliocen)
Mustela praenivalis Kormos, 1934 (Europa; plejstocen)
Mustela sinensis Yang Zhongjian & Liu Dongsheng, 1951 (Azja; plejstocen)
Mustela stromeri Kormos, 1934 (Europa; pliocen)

Uwagi

↑ Nazwa odrzucona, publikacja Frischa Das Natur-System der Vierfüßigen Thiere została uznana za nieważną (poza kilkoma wyjątkami) na mocy uprawnień ICZN ze względu na niekonsekwentne stosowanie nazewnictwa binominalnego^[2].
↑ Niepoprawna późniejsza pisownia Mustela Linnaeus, 1758.
↑ Młodszy homonim Ictis Schinz, 1824 (Viverridae).
↑ Młodszy homonim Gymnopus Brookes, 1828 (Aves).
↑ Niepoprawna późniejsza pisownia Kolonokus Satunin, 1911.
↑ Nazwa zastępcza dla Gymnopus J.E. Gray, 1865; młodszy homonim Plesiogale Pomel, 1847 (Mustelidae).
↑ Nowa nazwa dla Gymnopus J.E. Gray, 1865 i Plesiogale Pocock, 1921.
↑ ^a ^b ^c ^d Podgatunek M. nivalis.
↑ ^a ^b Podgatunek M. nudipes.
↑ DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

Przypisy

↑ ^a ^b C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae: secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 45. (łac.).
↑ Anonim. Opinion 258. Rejection for nomenclatorial Purposes of the work by Frisch (J. L.) published in 1775 under the title Das Natur-system der Vierfüssigen Thiere. „Opinions and declarations rendered by the International Commission on Zoological Nomenclature”. 5, s. 55–72, 1954. (ang.).
↑ J.L. Frisch: Das Natur-System der Vierfüßigen Thiere. Glogau: Christian Friedrich Günther, 1775, s. 11. (niem.).
↑ G.A. Scopoli: Introductio ad historiam naturalem sistens genera lapidum, plantarum, et animalium: hactenus detecta, caracteribus essentialibus donata, in tribus divisa, subinde ad leges naturae. Pragae: Apud Wolfgangum Gerle, 1777, s. 491, 498. (łac.).
↑ G. Cuvier: Le règne animal distribué d’après son organisation: pour servir de base a l’histoire naturelle des animaux et d’introduction a l’anatomie comparée. T. 1. Paris: Chez Déterville, 1817, s. 147. (fr.).
↑ Kaup 1829 ↓, s. 30.
↑ Kaup 1829 ↓, s. 40.
↑ A. Keyserling & J.H. Blasius: Die wirbelthiere Europa’s. Braunschweig: F. Vieweg und sohn, 1840, s. xx, 68. (niem.).
↑ Wagner 1841 ↓, s. 234.
↑ Wagner 1841 ↓, s. 239.
↑ J.E. Gray: List of the specimens of Mammalia in the collection of the British museum. London: The Trustees, 1843, s. xx, 64. (ang.).
↑ J.E. Gray. Revision of the genera and species of Mustelidae contained in the British Museum. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1864, s. 118, 1864. (ang.).
↑ ^a ^b М.Н. Богданов. Птицы и звери черноземной полосы Поволжья и долины Средней и Нижней Волги. „Труды Общества естествоиспытателей при Императорском Казанском университете”. 1, s. 167, 1871. (ros.).
↑ E. Coues: Fur-bearing animals: a monograph of North American Mustelidae, in which an account of the wolverene, the martens or sables, the ermine, the mink and various other kinds of weasels, several species of skunks, the badger, the land and sea otters, and numerous exotic allies of these animals, is contributed to the history of North American mammals. Washington: Govt. Print. Off., 1877, s. 99, seria: Miscellaneous publications (Geological Survey of the Territories (U.S.)), nr 8. (ang.).
↑ A.N.Ch. Acloque: Faune de France: contenant la description des espèces indigènes disposées en tableaux analytiques; et illustrée de figures représentant les types caractéristiques des genres. Paris: Librairie J.-B. Baillière et Fils, 19 rue Hautefeuille, près du boulevard Saint-Germain, 1900, s. 62. (fr.).
↑ A.L. Herrera: Sinonimia vulgar y cientifica de los principales vertebrados mexicanos. Mexico: Officina Tipografica de la Secretan’a de Foment, 1899, s. 20. (hiszp.).
↑ ^a ^b К.А. Сатунинъ. Къ систематикѣ сем. Mustelidae. „Извѣстія Кавказскаго Музея”. 5, s. 264, 1911. (ros.).
↑ К.А. Сатунин: Определитель млекопитающих Российской империи. Wyd. 1. Тифлис: Скл. изд. у авт., 1914, s. 124. (ros.).
↑ R.I. Pocock. On the External Characters and Classification of the Mustelidae. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1921, s. 805, 1921. (ang.).
↑ ^a ^b M. Kretzoi. New names for mammals. „Annales historico-naturales Musei Nationalis Hungarici”. 40, s. 285, 1947. (ang.).
↑ ^a ^b Abramov 2000 ↓, s. 362.
↑ ^a ^b Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 159–161. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 456–458. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g S. Larivière & A.P. Jennings: Family Mustelidae (Weasels and relatives). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 1: Carnivores. Barcelona: Lynx Edicions, 2009, s. 649–655. ISBN 978-84-96553-49-1. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Mustela. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-05-24].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 688–670. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ Palmer 1904 ↓, s. 436.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 599.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 118.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 348.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 285.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 287.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 387.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 707.
↑ Jaeger 1959 ↓, s. 306.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 303.
↑ A. Cabrera. Notas sobre carnívoros sudamericanos. „Notas del Museo de La Plata”. 5 (29), s. 15, 1933. (hiszp.).
↑ Palmer 1904 ↓, s. 335.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 436.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 212.
↑ Jaeger 1959 ↓, s. 98.
↑ Abramov 2000 ↓, s. 359.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 25.
↑ Jaeger 1959 ↓, s. 201.
↑ Jaeger 1959 ↓, s. 107.
↑ Jaeger 1959 ↓, s. 124.
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-12-21]. (ang.).
↑ Appendix 2: Domestic species. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 713. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ J.P. Colella, L.M. Frederick, S.L. Talbot & J.A. Cook. Extrinsically reinforced hybrid speciation within Holarctic ermine (Mustela spp.) produces an insular endemic. „Diversity and Distributions”. 27 (4), s. 747–762, 2021. DOI: 10.1111/ddi.13234. (ang.).
↑ Home. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-07-11]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c Y. Liu, Y. Pu, S. Chen, X. Wang, R.W. Murphy, X. Wang, R. Liao, K. Tang, B. Yue & S. Liu. Revalidation and expanded description of Mustela aistoodonnivalis (Mustelidae: Carnivora) based on a multigene phylogeny and morphology. „Ecology and Evolution”. 13 (4), s. e9944, 2023. DOI: 10.1002/ece3.9944. (ang.).
↑ P. Teilhard de Chardin & W.C. Pei. The fossil mammals of Locality 13 in Choukoutien. „Palaeontologica Sinica”. Series C. 2, s. 26, 1941. (ang.).
↑ T. Shikama. The Kuzuü ossuaries. Geological and palaeontological studies of the limestone fissure deposits, in Kuzuü, Totigi Prefecture. „Science Reports of the Tohoku Imperial University”. 23, s. 158, 1949. (ang.).
↑ A. Weithofer. Alcune osservazioni sulla fauna delle ligniti di Casteani e di Montebamboli (Toscana). „Bollettino del R. Comitato Geologico d’Italia”. 19, s. 366, 1888. (wł.).
↑ S.J. Petényi: A beremendi mészkőbánya természetrajz- és őslénytanilag Petényi Salamon által leírva. W: F. Kubinyi (red.): Petényi S. János hátrahagyott munkái. Pest: Magyar Tudományos Akadémia, 1864, s. 49–50. (węg.).
↑ Z. Yang & P.T. Liu. On the mammalian fauna at Koloshan near Chungking, Szechuan. „Bulletin of the Geological Society of China”. 30 (1), s. 72, 1951. DOI: 10.1111/j.1755-6724.1950.mp30001006.x. (ang.).
↑ Stach 1959 ↓, s. 102.
↑ Stach 1959 ↓, s. 107.
↑ Kormos 1934 ↓, s. 154.
↑ Kormos 1934 ↓, s. 148.

Bibliografia

J.J. Kaup: Skizzirte Entwickelungs-Geschichte und natürliches System der europäischen Thierwelt: Erster Theil welcher die Vogelsäugethiere und Vögel nebst Andeutung der Entstehung der letzteren aus Amphibien enthält. Darmstadt: In commission bei Carl Wilhelm Leske, 1829, s. 1–203. (niem.).
J.A. Wagner: Supplementband. W: J.Ch.D. Schreber: Die Säugthiere in Abbildungen nach der Natur, mit Beschreibungen. Cz. 2. Erlangen: Expedition des Schreber’schen säugthier- und des Esper’schen Schmetterlingswerkes, 1841, s. 1–558. (niem.).
T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.).
E.C. Jaeger: Source-book of biological names and terms. Wyd. 3 (Revised second printing). Springfield: Charles C. Thomas, 1959, s. 1–316. (ang.).
J. Stach. On some Mustelinae from the Pliocene bone breccia of Weze. „Acta Palaeontologica Polonica”. 4 (2), s. 101–118, 1959. (ang.).
T. Kormos. Neue und wenig bekannte Musteliden aus dem ungarischen Oberpliozän. „Folia Zoologica et Hydrobiologica”. 5 (2), s. 129–158, 1934. (niem.).
A.V. Abramov. A taxonomic review of the genus Mustela (Mammalia, Carnivora). „Zoosystematica Rossica”. 8 (2), s. 357–364, 2000. (ang.).

[3] Nazwa odrzucona, publikacja Frischa Das Natur-System der Vierfüßigen Thiere została uznana za nieważną (poza kilkoma wyjątkami) na mocy uprawnień ICZN ze względu na niekonsekwentne stosowanie nazewnictwa binominalnego^[2].

[5] Niepoprawna późniejsza pisownia Mustela Linnaeus, 1758.

[9] Młodszy homonim Ictis Schinz, 1824 (Viverridae).

[15] Młodszy homonim Gymnopus Brookes, 1828 (Aves).

[22] Niepoprawna późniejsza pisownia Kolonokus Satunin, 1911.

[24] Nazwa zastępcza dla Gymnopus J.E. Gray, 1865; młodszy homonim Plesiogale Pomel, 1847 (Mustelidae).

[26] Nowa nazwa dla Gymnopus J.E. Gray, 1865 i Plesiogale Pocock, 1921.

[niv-39] Podgatunek M. nivalis.

[nud-45] Podgatunek M. nudipes.

[59] DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

[Linnaeus-1] C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae: secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 45. (łac.).

[ICZN-2] Anonim. Opinion 258. Rejection for nomenclatorial Purposes of the work by Frisch (J. L.) published in 1775 under the title Das Natur-system der Vierfüssigen Thiere. „Opinions and declarations rendered by the International Commission on Zoological Nomenclature”. 5, s. 55–72, 1954. (ang.).

[fri-4] J.L. Frisch: Das Natur-System der Vierfüßigen Thiere. Glogau: Christian Friedrich Günther, 1775, s. 11. (niem.).

[Scopoli-6] G.A. Scopoli: Introductio ad historiam naturalem sistens genera lapidum, plantarum, et animalium: hactenus detecta, caracteribus essentialibus donata, in tribus divisa, subinde ad leges naturae. Pragae: Apud Wolfgangum Gerle, 1777, s. 491, 498. (łac.).

[Cuvier-7] G. Cuvier: Le règne animal distribué d’après son organisation: pour servir de base a l’histoire naturelle des animaux et d’introduction a l’anatomie comparée. T. 1. Paris: Chez Déterville, 1817, s. 147. (fr.).

[CITEREFKaup1829[https://www.biodiversitylibrary.org/item/129856#page/58/mode/1up_30]-8] Kaup 1829 ↓, s. 30.

[CITEREFKaup1829[https://www.biodiversitylibrary.org/item/129856#page/68/mode/1up_40]-10] Kaup 1829 ↓, s. 40.

[Keyserling&Blasius-11] A. Keyserling & J.H. Blasius: Die wirbelthiere Europa’s. Braunschweig: F. Vieweg und sohn, 1840, s. xx, 68. (niem.).

[CITEREFWagner1841[https://www.biodiversitylibrary.org/page/31062863_234]-12] Wagner 1841 ↓, s. 234.

[CITEREFWagner1841[https://www.biodiversitylibrary.org/page/31062868_239]-13] Wagner 1841 ↓, s. 239.

[Gray1843-14] J.E. Gray: List of the specimens of Mammalia in the collection of the British museum. London: The Trustees, 1843, s. xx, 64. (ang.).

[Gray1864-16] J.E. Gray. Revision of the genera and species of Mustelidae contained in the British Museum. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1864, s. 118, 1864. (ang.).

[Bogdanov-17] М.Н. Богданов. Птицы и звери черноземной полосы Поволжья и долины Средней и Нижней Волги. „Труды Общества естествоиспытателей при Императорском Казанском университете”. 1, s. 167, 1871. (ros.).

[Coues-18] E. Coues: Fur-bearing animals: a monograph of North American Mustelidae, in which an account of the wolverene, the martens or sables, the ermine, the mink and various other kinds of weasels, several species of skunks, the badger, the land and sea otters, and numerous exotic allies of these animals, is contributed to the history of North American mammals. Washington: Govt. Print. Off., 1877, s. 99, seria: Miscellaneous publications (Geological Survey of the Territories (U.S.)), nr 8. (ang.).

[Acloque-19] A.N.Ch. Acloque: Faune de France: contenant la description des espèces indigènes disposées en tableaux analytiques; et illustrée de figures représentant les types caractéristiques des genres. Paris: Librairie J.-B. Baillière et Fils, 19 rue Hautefeuille, près du boulevard Saint-Germain, 1900, s. 62. (fr.).

[Herrera-20] A.L. Herrera: Sinonimia vulgar y cientifica de los principales vertebrados mexicanos. Mexico: Officina Tipografica de la Secretan’a de Foment, 1899, s. 20. (hiszp.).

[Satunin1911-21] К.А. Сатунинъ. Къ систематикѣ сем. Mustelidae. „Извѣстія Кавказскаго Музея”. 5, s. 264, 1911. (ros.).

[sat-23] К.А. Сатунин: Определитель млекопитающих Российской империи. Wyd. 1. Тифлис: Скл. изд. у авт., 1914, s. 124. (ros.).

[Pocock-25] R.I. Pocock. On the External Characters and Classification of the Mustelidae. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1921, s. 805, 1921. (ang.).

[Kretzoi-27] M. Kretzoi. New names for mammals. „Annales historico-naturales Musei Nationalis Hungarici”. 40, s. 285, 1947. (ang.).

[CITEREFAbramov2000362-28] Abramov 2000 ↓, s. 362.

[miiz-29] Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 159–161. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[icmw-30] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 456–458. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).

[hmw-31] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g S. Larivière & A.P. Jennings: Family Mustelidae (Weasels and relatives). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 1: Carnivores. Barcelona: Lynx Edicions, 2009, s. 649–655. ISBN 978-84-96553-49-1. (ang.).

[Wilson&Reeder-32] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Mustela. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-05-24].

[amw1-33] Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 688–670. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/item/88553#page/444/mode/1up_436]-34] Palmer 1904 ↓, s. 436.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/item/88553#page/607/mode/1up_599]-35] Palmer 1904 ↓, s. 599.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/item/88553#page/126/mode/1up_118]-36] Palmer 1904 ↓, s. 118.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/item/88553#page/356/mode/1up_348]-37] Palmer 1904 ↓, s. 348.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/item/88553#page/293/mode/1up_285]-38] Palmer 1904 ↓, s. 285.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/27792034_287]-40] Palmer 1904 ↓, s. 287.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/27792134_387]-41] Palmer 1904 ↓, s. 387.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/27792454_707]-42] Palmer 1904 ↓, s. 707.

[CITEREFJaeger1959[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=346_306]-43] Jaeger 1959 ↓, s. 306.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/27792050_303]-44] Palmer 1904 ↓, s. 303.

[cab-46] A. Cabrera. Notas sobre carnívoros sudamericanos. „Notas del Museo de La Plata”. 5 (29), s. 15, 1933. (hiszp.).

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/27792082_335]-47] Palmer 1904 ↓, s. 335.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/45655592_436]-48] Palmer 1904 ↓, s. 436.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/27791959_212]-49] Palmer 1904 ↓, s. 212.

[CITEREFJaeger1959[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=138_98]-50] Jaeger 1959 ↓, s. 98.

[CITEREFAbramov2000359-51] Abramov 2000 ↓, s. 359.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/item/88553#page/33/mode/1up_25]-52] Palmer 1904 ↓, s. 25.

[CITEREFJaeger1959[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=241_201]-53] Jaeger 1959 ↓, s. 201.

[CITEREFJaeger1959[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=147_107]-54] Jaeger 1959 ↓, s. 107.

[CITEREFJaeger1959[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=164_124]-55] Jaeger 1959 ↓, s. 124.

[mdd-56] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-12-21]. (ang.).

[amw2-57] Appendix 2: Domestic species. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 713. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[Colella&inni-58] J.P. Colella, L.M. Frederick, S.L. Talbot & J.A. Cook. Extrinsically reinforced hybrid speciation within Holarctic ermine (Mustela spp.) produces an insular endemic. „Diversity and Distributions”. 27 (4), s. 747–762, 2021. DOI: 10.1111/ddi.13234. (ang.).

[60] Home. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-07-11]. (ang.).

[liu&inni-61] Y. Liu, Y. Pu, S. Chen, X. Wang, R.W. Murphy, X. Wang, R. Liao, K. Tang, B. Yue & S. Liu. Revalidation and expanded description of Mustela aistoodonnivalis (Mustelidae: Carnivora) based on a multigene phylogeny and morphology. „Ecology and Evolution”. 13 (4), s. e9944, 2023. DOI: 10.1002/ece3.9944. (ang.).

[cha&pei-62] P. Teilhard de Chardin & W.C. Pei. The fossil mammals of Locality 13 in Choukoutien. „Palaeontologica Sinica”. Series C. 2, s. 26, 1941. (ang.).

[Shikama-63] T. Shikama. The Kuzuü ossuaries. Geological and palaeontological studies of the limestone fissure deposits, in Kuzuü, Totigi Prefecture. „Science Reports of the Tohoku Imperial University”. 23, s. 158, 1949. (ang.).

[wei-64] A. Weithofer. Alcune osservazioni sulla fauna delle ligniti di Casteani e di Montebamboli (Toscana). „Bollettino del R. Comitato Geologico d’Italia”. 19, s. 366, 1888. (wł.).

[Petényi-65] S.J. Petényi: A beremendi mészkőbánya természetrajz- és őslénytanilag Petényi Salamon által leírva. W: F. Kubinyi (red.): Petényi S. János hátrahagyott munkái. Pest: Magyar Tudományos Akadémia, 1864, s. 49–50. (węg.).

[yang&liu-66] Z. Yang & P.T. Liu. On the mammalian fauna at Koloshan near Chungking, Szechuan. „Bulletin of the Geological Society of China”. 30 (1), s. 72, 1951. DOI: 10.1111/j.1755-6724.1950.mp30001006.x. (ang.).

[CITEREFStach1959102-67] Stach 1959 ↓, s. 102.

[CITEREFStach1959107-68] Stach 1959 ↓, s. 107.

[CITEREFKormos1934154-69] Kormos 1934 ↓, s. 154.

[CITEREFKormos1934148-70] Kormos 1934 ↓, s. 148.

[1]

[a]

[3]

[b]

[4]

[5]

[6]

[c]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[d]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[e]

[18]

[f]

[19]

[g]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

[28]

[29]

[30]

[31]

[h]

[32]

[33]

[34]

[35]

[36]

[i]

[37]

[38]

[39]

[40]

[41]

[42]

[43]

[44]

[45]

[46]

[47]

[48]

[49]

[j]

[50]

[51]

[52]

[53]

[54]

[55]

[56]

[57]

[58]

[59]

[60]

[2]