Oktawiusz Jurewicz

Oktawiusz Jurewicz

Państwo działania	Polska
Data i miejsce urodzenia	30 kwietnia 1926 Białystok
Data śmierci	28 kwietnia 2016
profesor nauk humanistycznych
Specjalność: bizantynolog, neogrecysta
Alma Mater	Uniwersytet Warszawski
Doktorat	1958 UW
Habilitacja	1962 UW
Profesura	1971
dziekan Wydziału Filologicznego UW (1966–1973)
Odznaczenia

Grób Oktawiusza Jurewicza na cmentarzu Bródnowskim

Oktawiusz Jurewicz (ur. 30 kwietnia 1926 w Białymstoku, zm. 28 kwietnia 2016) – polski filolog klasyczny, historyk, bizantynista, profesor nauk humanistycznych, nauczyciel akademicki Uniwersytetu Warszawskiego.

Życiorys

Absolwent filologii klasycznej UW (1950). Doktorat (1958) i habilitacja (1962) tamże. Profesor nadzwyczajny w 1971, zwyczajny w 1986 Uniwersytetu Warszawskiego. Dyrektor Instytutu Filologii Klasycznej UW w latach 1971-1996, kierownik Zakładu Filologii Greckiej, Bizantyńskiej i Nowogreckiej w Instytucie Filologii Klasycznej w latach 1963-1966, prodziekan i następnie dziekan Wydziału Filologicznego UW 1966-1973. W latach 1973–1979 pracował na stanowisku profesora (professeur associé) Uniwersytetu Paris IV-Sorbonne i jednocześnie dyrektora Centre de Civilisation Polonaise tegoż uniwersytetu. Założył i redagował czasopismo naukowe „Les Cahiers Franco-Polonais” (roczniki 1977-1983). Odbył wiele stażów naukowych m.in. na uniwersytetach w Belgradzie, Berlinie, Budapeszcie, Kolonii, Monachium, Moskwie i Paryżu. Autor ok. 100 prac, artykułów i książek wydanych w językach polskim, niemieckim i włoskim oraz szeregu przekładów źródeł historycznych greckich na język ojczysty. Wykształcił kilkunastu magistrów, był promotorem trzech doktorów nauk humanistycznych, recenzował 14 prac doktorskich różnych uniwersytetów i 6 prac habilitacyjnych.

Był członkiem PPS, później PZPR w latach 1948–1989, a także ZNP od 1954.

Zmarł 28 kwietnia 2016. Uroczystości pogrzebowe odbyły się 6 maja 2016 w kościele pw. Świętego Wincentego à Paulo w Warszawie. Został pochowany na cmentarzu Bródnowskim (kw. 30B-3-16).

Członkostwo w korporacjach naukowych

• członek zwyczajny Towarzystwa Naukowego Warszawskiego
• członek korespondent Polskiej Akademii Umiejętności
• członek Polskiego Towarzystwa Filologicznego
• członek i członek honorowy Komitetu Nauk o Kulturze Antycznej PAN
• członek Komisji Bizantynologicznej Komitetu Nauk o Kulturze Antycznej i jej przewodniczący do 2000 (później członek honorowy)
• członek Polskiej Akademii Umiejętności
• członek Towarzystwa Historycznego Mommsengesellschaft

Nagrody i wyróżnienia

7 Nagród Rektora Uniwersytetu Warszawskiego, 3 Nagrody Ministra za twórczość naukową i organizacyjną, Nagroda Wydawnictw Katolickich Feniks 2000 za Bibliotekę Focjusza (przekład z komentarzem filologiczno-historycznym).

Odznaczenia: Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Medal 40-lecia Polski Ludowej, Medal 10-lecia Polski Ludowej, Medal KEN, grecki Krzyż Złoty Orderu Honoru (Chrysós Staurós tou Tágmatos tes Times).

Wybrane publikacje

Publikacje autorskie (książki i artykuły)

• Filologia klasyczna w Związku Radzieckim w latach 1945-51, „Meander” 7 (1952), z. 4-5, s. 226-240.
• Nowa organizacja nauczania łaciny w radzieckim szkolnictwie średnim, „Meander” 7 (1952), z. 10, s. 478-483.
• (redakcja) Arystofanes. Materiały sesji naukowej Komitetu Nauk o Kulturze Antycznej PAN, zorganizowanej na apel Światowej Rady Pokoju w 2400 rocznicę urodzin poety 3-4 grudnia 1954 roku, red. Oktawiusz Jurewicz, Wrocław: Zakład im. Ossolińskich. Wydawnictwo PAN 1957.
• Niewolnicy w komediach Plauta, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1958.
• (współautorzy: Lidia Winniczuk, Janina Żuławska), Język łaciński dla lektoratów uniwersyteckich na wydz. filologicznym, historycznym, prawnym, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1959 (wiele wydań, wyd. 25 – 2004).
• Renesans literatury bizantyjskiej w XII w., „Meander” 17 (1962), z. 9, s. 407-419.
• Andronikos I Komnenos, Warszawa: PWN 1966 (przekład niemiecki: Amsterdam: A. M. Hakkert 1970).
• (redakcja) Kazimierz Feliks Kumaniecki, Scripta minora, ed. Octavius Jurewicz, praefatio: V. Steffen, Academiae scientiarum Polonae Classis prima, Wratislaviae: Zakład Narodowy im. Ossolińskich 1967.
• (współautor: Lidia Winniczuk) Starożytni Grecy i Rzymianie w życiu prywatnym i państwowym, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1968 (wyd. 2 – 1970, wyd. 3 – 1973).
• Schizma wschodnia, Warszawa: „Książka i Wiedza”, seria „Światowid”, 1969.
• Lenin w kręgu kultury antycznej, „Eos” 60 (1972), s. 166-178.
• L'antiquité classique au cours 25 années de la République Populaire de Pologne, la dir. sc. Oktawiusz Jurewicz, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo PAN 1974.
• Filologia nowogrecka w Polsce [w:] Bałkanistyka polska, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich 1974, s. 55-70.
• Literatura bizantyńska [w:] Dzieje literatur europejskich, pod red. W. Floryana, Warszawa 1977, s. 137-188.
• „Die Chronographie” des Michael Psellos als Quelle zur byzantinischen Kultur im Ausgang des 10 Jh., „Eos” 72 (1984), z. 2, s. 315-322 (Byzantinische Forschungen, Amsterdam 1992, s. 137-146).
• Historia literatury bizantyńskiej, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich 1984 (wyd. 2 – 2007).
• Gramatyka historyczna języka greckiego: fonetyka – fleksja, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 1992 (wyd. 2 popr. i uzup. – 1999).
• Słownik pisarzy świata, t. 1: Literatura antyczna: starogrecka, bizantyńska, nowogrecka, rzymska. Literatura afrykańska, opr. O. Jurewicz, S. Piłaszewicz, Warszawa 1994.
• Słownik grecko-polski, na podstawie słownika Zygmunta Weclewskiego opr. Oktawiusz Jurewicz, t. 1-2, Warszawa: Wydawnictwo Szkolne PWN 2000-2001.
• (redakcja) Encyklopedia kultury bizantyńskiej, pod red. nauk. Oktawiusza Jurewicza, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego 2002.

Przekłady

• Anna Komnena, Aleksjada, t. 1-2, z języka greckiego przełożył, wstępem i przypisami opatrzył O. Jurewicz, Wrocław 1969-1972 (wyd. 2 – 2005).
• Nikeforos Bryennios, Materiały historyczne, Z języka greckiego przełożył, wstępem i przypisami opatrzył O. Jurewicz, Wrocław 1972 (wyd. 2 – 2005).
• Michał Psellos, Kronika czyli historia jednego stulecia Bizancjum, Z języka greckiego przełożył, wstępem i przypisami opatrzył O. Jurewicz, Wrocław 1985. [Biblioteka Przekładów z Kultury Antycznej t. 26] (wyd. 2 – 2005).
• Focjusz, Biblioteka, t. 1-5, z języka greckiego przełożył, wstępem i przypisami opatrzył O. Jurewicz, Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax 1986–1999 (wyd. 2 – 2006).
• Horatius Flaccus, Carmina et epodon librum continens, imprimendum curavit, variorum interpretum translationes vernaculas elegit, praefatione, vita poetae, arte metrica, annotationibus instruxit Octavius Jurewicz, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich 1986.
• Horatius Flaccus, Sermones; Epistulas; Artem poeticam continens, imprimendum curavit, variorum interpretum translationes vernaculas elegit, annotationibus instruxit Octavius Jurewicz, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich 1988.
• Kwintus Horacjusz Flakkus, Gawędy; Listy; Sztuka poetycka, tekst łac. do dr. przygotował wyboru przekładu dokonał, przedmową, życiorysem poety, wersyfikacją i komentarzem opatrzył Oktawiusz Jurewicz, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2000.
• Kwintus Horacjusz Flakkus, Ody i epody, tekst łac. do dr. przygotował, wyboru przekładu dokonał, przedmową, życiorysem poety, wersyfikacją i komentarzem opatrzył Oktawiusz Jurewicz, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2000.

Bibliografia

• Waldemar Ceran, Historia i bibliografia rozumowana bizantynologii polskiej 1800-1998, t. 1–2, Łódź 2001. Seria: Byzantina Lodziensia VI.
• Waldemar Ceran, Początki i etapy rozwoju bizantynologii polskiej, Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Instytut Historii 2005. Labarum 1.
• Michał Kozłowski, Profesor Oktawiusz Jurewicz (30 IV 1926 – 28 IV 2016), „Nowy Filomata” 20 (2016), nr 1, s. 3-5 [3].
• Michał Kozłowski, Oktawiusz Jurewicz (30 IV 1926 – 28 IV 2016), „Meander” 71 (2016), s. 3-7 [4].
• Michał Kozłowski, Profesor Oktawiusz Jurewicz (30 IV 1926 – 28 IV 2016), „Symbolae Philologorum Posnaniensium Graecae et Latinae” 26 (2016), z. 2, s. 153-157 [5].
• Kto jest kim w Polsce. Informator biograficzny, red. Lubomir Mackiewicz, Anna Żołna, edycja 3, Warszawa: Wydawnictwo Interpress 1993, s. 264.
• Mélanges d’histoire byzantine offerts à Oktawiusz Jurewicz à l’occasion de Son soixante-dixième anniversaire, red. Waldemar Ceran, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego 1998. Seria: Byzantina Lodziensia III.
• Gabriela Pianko, Filologia klasyczna w Polsce. Bibliografia za lata 1950-1954, Warszawa: PWN 1958.
• Maciej Salamon, Józef Naumowicz, Profesor Oktawiusz Jurewicz (30 IV 1926 – 28 IV 2016), „Vox Patrum” 35 (2015) t. 63, s. 715-719.
• Marek Starowieyski, Professore Ottavio Jurewicz [w:] Mélanges d’histoire byzantine offerts à Oktawiusz Jurewicz à l’occasion de Son soixante-dixième anniversaire, red. Waldemar Ceran, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego 1998, s. 3-5.

Linki zewnętrzne

• Prof. zw. dr hab. Oktawiusz Jurewicz, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2008-06-07] .
• http://www.speculum.ibi.uw.edu.pl/pracownicy.html