Opoczno
51°22′38″N 20°17′13″E/51,377222 20,286944
| miasto w gminie miejsko-wiejskiej | |||||
 Zamek Kazimierzowski w Opocznie, obecnie Muzeum Regionalne | |||||
| |||||
| Dewiza: Nasza historia i dzień dzisiejszy jest naszą dumą | |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||
| Powiat | |||||
| Gmina | |||||
| Data założenia |
1191 (Kościół św. Magdaleny) | ||||
| Prawa miejskie |
XIV w. | ||||
| Burmistrz |
Michał Konecki | ||||
| Powierzchnia |
26,99[1] km² | ||||
| Wysokość |
190 m n.p.m. | ||||
| Populacja (31.12.2019) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
| Strefa numeracyjna |
(+48) 44 | ||||
| Kod pocztowy |
26-300 | ||||
| Tablice rejestracyjne |
EOP | ||||
Położenie na mapie gminy Opoczno  | |||||
Położenie na mapie Polski  | |||||
Położenie na mapie województwa łódzkiego  | |||||
Położenie na mapie powiatu opoczyńskiego  | |||||
| 51°22′38″N 20°17′13″E/51,377222 20,286944
| |||||
| TERC (TERYT) |
1007044 | ||||
| SIMC |
0967943 | ||||
Urząd miejski ul. Staromiejska 626-300 Opoczno | |||||
| Strona internetowa | |||||
Opoczno (ros. Опочно, jid. אפאטשנא, hebr. אופוצ'נו) – miasto w województwie łódzkim, w powiecie opoczyńskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Opoczno. Położone nad rzekami Wąglanką i Drzewiczką, na krańcu Wyżyny Przedborskiej, historycznie w Małopolsce a dokładnie w Ziemi Radomskiej. Stare Opoczno i Nowe Opoczno były miastami królewskimi Korony Królestwa Polskiego[3]. Miasto królewskie w powiecie opoczyńskim województwa sandomierskiego w drugiej połowie XVI wieku[4].
Według danych GUS z 31 grudnia 2019 roku miasto liczyło 21 060 mieszkańców[2].
Położenie
[edytuj | edytuj kod]Miasto leży we wschodniej części województwa łódzkiego, w północnej części mezoregionu Wzgórza Opoczyńskie[5], szerzej na pograniczu Wyżyny Małopolskiej i Niziny Mazowieckiej, u ujścia rzeki Wąglanki do Drzewiczki – prawego dopływu Pilicy.
Historycznie należy do Małopolski (dokładnie Ziemia Radomska). Leżało w ziemi sandomierskiej, następnie w województwie sandomierskim, gdzie było siedzibą powiatu. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj. piotrkowskiego, zaś przed 1975 r. do woj. kieleckiego.
Historia
[edytuj | edytuj kod]
- 1191 – wymienienie drewnianego kościoła pw. św. Magdaleny[6]
- 1284 – wzmianka o miejscowości Opoczno w związku z przypisaniem osady przez Leszka Czarnego do kolegiaty sandomierskiej
- 1347 – przeniesienie osady z kościołem św. Marii Magdaleny ze Staromieścia (w rejonie dzisiejszego cmentarza parafialnego) na obecne miejsce
- 1349 – Kazimierz Wielki wymienia Opoczno w dokumencie jako miejscowość leżącą na drodze kupieckiej z komorą celną. Opoczno leżało na skrzyżowaniu drogi z Torunia do Lwowa oraz z Wrocławia do Włodzimierza
- 1365 – przywilej Kazimierza Wielkiego przenoszący miasto Opoczno z prawa średzkiego na prawo magdeburskie[7]
- Pierwszym starostą miasta w 1368 został Sobek z Wyszkowic
- 1405 – na terenie miasta został zbudowany szpital (budynek obecnie nie istnieje, spłonął w pożarze miasta w roku 1462). Instytucji sfinansowanej przez wójta opoczyńskiego Jana Hanko Kiełbasę nadano nazwę Szpital Świętego Ducha i świętego Leonarda a prowadzeniem szpitala zajmowali się zakonnicy z Zakonu Ducha Świętego, który istniał w Opocznie do kasaty w roku 1864[8][9]
- 1409, 1413, 1414, 1432 – na zamku w Opocznie przebywał król Władysław Jagiełło
- Rozwój miasta nastąpił w okresie od XIV do XVI wieku
- XV – XVIII w. – miejsce sądów szlacheckich: ziemskiego i grodzkiego[10]
- 1440 – sprzedanie przez króla starostwa Mszczujowi ze Skrzynna herbu Łabędź za 400 grzywien
- 1459 – król przeniósł zastaw Opoczna z rąk Jana Mszczujowica ze Skrzynna w ręce kasztelana radomskiego Eustachego ze Sprowy
- 1478 – po śmierci Eustachego ze Sprowy prawa do dochodów ze starostwa przeszły na jego synów Jana i Stanisława Odrowążów ze Sprowy
- 1483 – wielki pożar miasta, w związku z czym król zwolnił mieszczan z podatków na 8 lat
- 1550 – za zgodą króla Zygmunta Augusta miasto zostało wyposażone w sieć wodociągów[9]
- 1555 – starostwo wykupił za zgodą króla stolnik sieradzki Wincenty Przerembski
- 1582 – Opoczno uzyskało przywilej de non tolerandis Judaeis[11].
- 1646 – w Opocznie wybudowana została synagoga
- 1655, 11 września – pod miastem doszło do potyczki pomiędzy wojskami polskimi i szwedzkimi pod dowództwem feldmarszałka Wittenberga[12]. W wyniku trwających wojen szwedzkich miasto zostało zniszczone
- 1787 – na zamku w sali sądowej owacyjnie przywitany został król Stanisław August Poniatowski
- 1793 – wybudowanie nowego murowanego parterowego dworu starostwa w Opocznie-Starostwie
- przed 1800 – wybudowanie przez społeczność żydowską synagogi
- 1795 – wcielenie do zaboru austriackiego
- 1809 – miasto włączone do Księstwa Warszawskiego
- 1815 – miasto w zaborze rosyjskim (w ramach Królestwa Polskiego)[13]
- 1874 – odbudowa zamku na starych fundamentach
- 1880 – uruchomiono produkcję płytek ceramicznych, dziś znanych pod marką „Opoczno” lub „Opoczno S.A.”
- Kolejnym trudnym dla miasta okresem są lata 1891–1893, kiedy wybucha epidemia cholery
- 1885–1890 – budowa linii kolejowej[14]
- 1900 – w Opocznie powstała Ochotnicza Straż Ogniowa
- 1910 – na terenie miasta zbudowano sieć elektryczną
- maj 1915 – do miasta wkraczają węgierskie oddziały gen. Hermana von Kövessa
- 2 sierpnia 1919 – miasto w wyniku ustalenia nowego podziału administracyjnego zostało przyłączone do województwa kieleckiego
- 1 kwietnia 1939 – Opoczno zostaje włączone do województwa łódzkiego
- listopad 1940 – utworzenie przez Niemców getta dla ludności żydowskiej[15]. Przebywało w nim ok. 4000 osób z Opoczna i okolic[15]. W lipcu 1942 ok. 400 osób wywieziono do Skarżyska-Kamiennej, w październiku 1942 ok. 3000 do obozu zagłady w Treblince[15]. W trzech egzekucjach na terenie getta zamordowano ok. 250 osób[15]. Zostało ono zlikwidowane w styczniu 1943[15].
- lipiec 1942 – grupa konspiracyjna miejscowych Żydów oraz partyzantów z Gwardii Ludowej przecina linię telefoniczną w mieście i rozbraja polskich kolaboracyjnych „granatowych” policjantów, a także konfiskuje pieniądze z kasy miejscowego Judenratu przeznaczone na podatki dla Niemców[16]
- 1945 – miasto zostało zdobyte przez wojska Armii Czerwonej, co zakończyło okres okupacji niemieckiej[17].
- 1953 – otwarta zostaje pierwsza linia autobusowa PKS
- maj 1979 – otwarty zostaje Miejski Dom Kultury
- 1962 – w 20 rocznicę powstania PPR w Alei Sportowej odsłonięto obelisk ku czci ofiar hitlerowskiego terroru w rejonie Opoczna[18]
- luty 1990 – ukazuje się pierwszy numer tygodnika zatytułowanego „Opoczyńskie Wieści”
- 1994 – powstaje czasopismo „Nowe Echa” skierowane do mieszkańców gminy Opoczno
- 1999 – miasto podczas reformy administracyjnej staje się stolicą nowego powiatu opoczyńskiego; w ramach reformy szkolnictwa w mieście utworzono dwa gimnazja
- Na początku roku 2000 honorowym obywatelem miasta Opoczna został Jan Paweł II
- 14 grudnia 2014 – otwarcie stacji kolejowej Opoczno Południe
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]
Według rejestru zabytków Narodowego Instytutu Dziedzictwa[19] na listę zabytków wpisane są obiekty:
- śródmieście miasta, nr rej.: 303 z 4.12.1956
- zespół kościoła parafialnego pw. św. Bartłomieja, ul. Kościelna 2:
- kościół, 1365, 1939, nr rej.: 307 z 1.12.1956 oraz 352 z 21.06.1967
- dzwonnica, pierwsza połowa XIX, nr rej.: j.w.
- plebania, 1622, nr rej.: 838 z 6.02.1959
- zamek, obecnie muzeum, pl. Zamkowy 1, połowa XIV w., XVII w., 1927 nr rej.: 306 z 30.11.1956 oraz 272 z 3.11.1977
- zespół dworski „starostwo”, ul. Parkowa / Kolberga, XVII-XIX w., nr rej.: 779 z 30.05.1972 oraz 256 z 6.10.1995:
- dwór
- oranżeria
- spichrz (lamus)
- dwa czworaki
- park
- dom „Esterki” (obecnie Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna), ul. Kościuszki 15, 1500, nr rej.: 305 z 30.11.1956 i z 21.06.1967
- Nowy cmentarz żydowski w Opocznie – data jego powstania pozostaje nieznana, znajduje się on przy ulicy Limanowskiego 23. Wskutek dewastacji – najpewniej z okresu II wojny światowej – do naszych czasów nie zachowały się żadne nagrobki[20]. Zobacz też: Stary cmentarz żydowski w Opocznie
Zamek
[edytuj | edytuj kod]Początki historii zamku sięgają XIV w., kiedy to z inicjatywy Kazimierza Wielkiego na terytorium Polski powstało wiele zamków obronnych. Zamek opoczyński, zbudowany jednocześnie z murami miasta, był typowym zamkiem miejskim tzn. leżał w obrębie miasta. Ze względu na brak źródeł trudno jest ustalić, jak wyglądał w swojej pierwotnej formie.
Zamek opoczyński spełniał rolę siedziby administracyjnej starostów, którzy mieli obowiązek utrzymywania go w stanie pełnego przygotowania na wypadek wojny. Zamek w Opocznie spłonął prawdopodobnie w trakcie wielkiego pożaru miasta w XV wieku. Po remoncie użytkowano go w XVI i XVII wieku, aż do zniszczenia w czasach Potopu szwedzkiego. W ograniczonej formie użytkowano go także później m.in. w wieży mieściło się więzienie. W XVIII wieku po remoncie podejmowano w nim króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. W pierwszej połowie XIX wieku był już ruiną. Dzisiejsza forma budynku to efekt historyzującej przebudowy z 1927 roku fragmentu gmachu z XIX wieku, który zbudowano w miejscu gotyckiego zamku. Obecnie w zamku swoją siedzibę ma Muzeum Regionalne.
Kolegiata św. Bartłomieja
[edytuj | edytuj kod]Kościół zbudowano w stylu gotyckim około 1365 roku z fundacji Kazimierza Wielkiego. Posiadał jedną nawę i wieżę. Został zrujnowany w 1812 roku gdy pełnił rolę szpitala. Restaurowany około 1850 przez Henryka Marconiego, rozebrany częściowo 1934 z zachowaniem gotyckiego prezbiterium będącego obecnie boczną kaplicą. Istniejący współcześnie kościół wybudowano w latach 1935–1949.
- kaplica gotycka (dawne prezbiterium kościoła z XIV wieku)
- chrzcielnica gotycka z XV wieku z herbami Rola, Nałęcz, Orzeł, Jastrzębiec, Leliwa, Odrowąż, Poraj, Łabędź
- nagrobek renesansowy rycerza Adam Śmigielskiego z Bnina herbu Ogończyk z 1616 r.
- nagrobek renesansowy chorążego rawskiego Piotra Załuskiego z 1630 r.
- nagrobek Jerzego Karwickiego i Anny z Podlodowskich z 1623 roku
- stalle renesansowe
Dom Esterki
[edytuj | edytuj kod]
Znajdująca się przy rynku kamienica, jest obok zamku, plebanii i zachowanego gotyckiego prezbiterium kościoła, najstarszym zachowanym budynkiem w mieście. Tradycja wiąże powstanie domu Esterki z legendarną ukochaną króla Kazimierza Wielkiego – Żydówką Esterą. Legenda głosi, że Kazimierz Wielki poznał Esterkę polując w lasach pod Opocznem. Podobno gdy zbierała zioła dla swojego dziadka, wypadł na nią spłoszony tur i już miał ją zmiażdżyć, gdy przeszyty oszczepem runął u jej stóp. Początkowo król nie zdradzał, kim jest i podawał się za dworzanina królewskiego.
Istniejący dzisiaj budynek powstał w XVI wieku, lecz uległ zrujnowaniu w pierwszej połowy XIX wieku. Został odbudowany w 1893 r. w nowym kształcie, a w 1927 roku ponownie przebudowany według projektu architekta Majewskiego i z tego okresu pochodzi jego dzisiejszy wygląd. Z pierwotnego budynku na parterze zachowały się dwie sale o sklepieniu kolebkowym oraz tak samo sklepiona piwnica. Ponad oknami pierwszego piętra dojrzeć można fragmenty majuskułowych napisów łacińskich z XVI wieku Zręczna rada nastąpiła, Mąż doskonały służył czasowi, Wszystko obiecał poświęcić pracy i Bogu, Mąż cierpliwy błądził wygnany z miasta jako pasterz któremu oddano w opiekę rzeczy (miasto). W górnej części frontonu widnieje herb województwa sandomierskiego, do którego Opoczno niegdyś należało. Na frontonie kamienicy 19 marca 1931 r. wmurowano tablicę z popiersiem marszałka Józefa Piłsudskiego. Obecnie w budynku znajduje się biblioteka[21].
Plebania
[edytuj | edytuj kod]Na placu Kościelnym znajduje się piętrowa kamienna plebania z 1622 roku. Podobno w 1655 roku przebywał w niej dowodzący szwedzką armią w czasie Potopu feldmarszałek Arvid Wittenberg. Obecnie na parterze zachowały się pomieszczenia sklepione kolebkowo z lunetami. Nad wejściem wmurowana jest kamienna płyta z poł. XVII w. z herbami Dębno i Lewart. Pośrodku znajduje się tablica żeliwna z napisem informującym o fundacji plebanii przez Jana Alberta Liwskiego, proboszcza opoczyńskiego. Na płycie widnieje również godło z Orłem Białym i herbem Wazów[21].
Mury obronne i bramy miejskie
[edytuj | edytuj kod]Mury obronne w Opocznie rozpoczęto budować zapewne wkrótce po lokacji miasta w 1365 r. Mury zbudowane z kamienia miały długość około 950 metrów i wzmacniały je wysunięte prostokątne baszty otwarte od strony miasta. Mury wzmiankowano w 1550 roku. W XVII wieku remontowano je w obawie przed atakiem Tatarów i Turków. Na mapie miasta z 1820 roku widać jeszcze znaczne zachowane odcinki murów. Do dzisiaj zachował się jedynie fragment średniowiecznego muru obronnego w piwnicy domu przy ul. Kołomurnej 13. Nie wiadomo czy Opoczno miało dwie czy trzy bramy miejskie, wzmiankowano jedynie jedną z nich w 1455 roku u wylotu ulicy biegnącej z rynku ku rzece. W 1599 roku na podstawie zezwolenia Zygmunta III Wazy przebito nową bramę od strony Krakowskiego Przedmieścia i był to wylot z zamku na zewnątrz obwodu fortyfikacji. Zarówno mury jak i bramy miejskie zostały rozebrane podczas regulacji w XIX wieku[22].
Warto zobaczyć
[edytuj | edytuj kod]Zabytki wpisane na listę zabytków:
- śródmieście miasta, nr rej.: 303 z 4.12.1956
- zespół kościoła parafialnego pw. św. Bartłomieja, ul. Kościelna 2:
- kościół, 1365, 1939, nr rej.: 307 z 1.12.1956 oraz 352 z 21.06.1967
- dzwonnica, 1 poł. XIX, nr rej.: j.w.
- plebania, 1622, nr rej.: 838 z 6.02.1959
- zamek, obecnie muzeum, pl. Zamkowy 1, poł. XIV w., XVII w., 1927 nr rej.: 306 z 30.11.1956 oraz 272 z 3.11.1977
- zespół dworski „starostwo”, ul. Parkowa / Kolberga, XVII–XIX w., nr rej.: 779 z 30.05.1972 oraz 256 z 6.10.1995:
- dwór
- oranżeria
- spichrz (lamus)
- dwa czworaki
- park
- dom „Esterki” (obecnie Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna), ul. Kościuszki 15, 1500, nr rej.: 305 z 30.11.1956 i z 21.06.1967
- Nowy cmentarz żydowski w Opocznie – data jego powstania pozostaje nieznana, znajduje się on przy ulicy Limanowskiego 23. Wskutek dewastacji – najpewniej z okresu II wojny światowej – do naszych czasów nie zachowały się żadne nagrobki. Istniał też stary cmentarz żydowski w Opocznie
- synagoga w Opocznie (obecnie znajduje się w niej fabryka okien), ul. Janasa 13 – murowany budynek został wzniesiony pod koniec XVIII wieku. W czasie okupacji budynek został spalony, po wyzwoleniu został tam urządzony magazyn zbożowy a następnie kino. W lutym 2013 została wpisana do rejestru zabytków pod nr A/113. W kwietniu 2013 r. decyzja ta została uchylona
- Zalew Tulipan na Drzewiczce z plażą.
Demografia
[edytuj | edytuj kod]- Piramida wieku mieszkańców Opoczna w 2014 roku[23].
Gospodarka
[edytuj | edytuj kod]- Cegielnia (od połowy XIX w.) – należąca do Jana Dziewulskiego i braci Józefa i Władysława Lange, w której produkowana była cegła dla lokalnej ludności. W 1867 roku po odkryciu złóż białej glinki wybudowano budynki nowej fabryki, produkującej płytki kamionkowe do wykładania podłóg, płytki kamionkowe glazurowane do wykładania ścian oraz cegły ogniotrwałą i wyroby szamotowe. W II połowie XX w. fabryka funkcjonowała pod nazwą ZZPC Opoczno[24].
- Cementownia oraz fabryka materiałów ogniotrwałych – (od 1898 r.) Towarzystwo Akcyjne Fabryki Cementu Opoczno. Założycielami byli warszawski kupiec „drugiej gildii" Stanisław Fürstenberg, białostocki kupiec „pierwszej gildii” Abram Tikitin i inż. Henryk Dobrzyński. Produkowała cegłę kwaso- i ognioodporną, wyroby szamotowe, mączkę i zaprawę szamotową. W latach 1923–1925 cementownia została przekształcona w Fabrykę Materiałów Ogniotrwałych Opoczno. W latach 30. XX wieku uległa pożarowi, po wojnie została upaństwowiona i działa jako OZMO - Opoczyńskie Zakłady Materiałów Ogniotrwałych[25].
- Produkcja betoniarek oraz części zamiennych do maszyn rolniczych – (od 1975 r.) przez firmę Agro-Wikt należącą do Jana Wiktorowicza. W pierwszych latach działalności produkowane były maszyny rolnicze, jednak od 1998 roku produkowane są również betoniarki będące do dziś głównym wyrobem fabryki. Agro-Wikt produkuje obecnie ok. 15 tysięcy betoniarek rocznie z czego 20% stanowi eksport do 10 krajów Europy Wschodniej. W styczniu 2017 roku wygrany został przetarg na dofinansowanie w postaci 14 mln złotych dotyczący budowy nowej fabryki przy ulicy Przemysłowej gdzie będą produkowane lemiesze, dłuta i części zamienne do maszyn rolniczych[26].
Zanieczyszczenie powietrza
[edytuj | edytuj kod]Według raportu Światowej Organizacji Zdrowia w 2016 roku Opoczno zostało sklasyfikowane jako szóste pod względem zanieczyszczenia powietrza miasto Unii Europejskiej[27]. W 2014 roku dopuszczalny średnioroczny poziom rakotwórczego benzo(a)pirenu został tam przekroczony niemal piętnastokrotnie i wyniósł 14,6 ng/m³[28][29][30]. Począwszy od 1 stycznia 2017 roku przeniesiono stację manualną z pl. Kościuszki 15 na ul. Skłodowskiej-Curie 5[31].
| Rok | Średnioroczny poziom | Przekroczenie
poziomu dopuszczalnego |
|---|---|---|
| 2016 | 17,80 ng/m³[32] | 1780% (+ 217%) |
| 2015 | 15,63 ng/m³[33] | 1563% (+ 103%) |
| 2014 | 14,6 ng/m³[29] | 1460% |
| 2013 | 14,6 ng/m³[34] | 1460% (- 460%) |
| 2012 | 19,2 ng/m³[35] | 1920% (+ 120%) |
| 2011 | 18,0 ng/m³[36] | 1800% |
| Rok | Średnioroczny poziom
benzo(a)pirenu (BaP) |
Przekroczenie
poziomu dopuszczalnego |
|---|---|---|
| 2023 | 2 ng/m³[37] | 200% |
| 2022 | 3 ng/m³[38] | 300% |
| 2021 | 3 ng/m³[39] | 300% |
| 2020 | 3 ng/m³[40] | 300% |
| 2019 | 4 ng/m³[41] | 400% |
| 2018 | 5 ng/m³[42] | 500% |
| 2017 | 5,8 ng/m³[31] | 580% |
Transport
[edytuj | edytuj kod]
Drogowy
[edytuj | edytuj kod]Przez miasto przebiega droga krajowa nr 12 (przyszła droga ekspresowa S12) oraz droga wojewódzka nr 726. Z Tomaszowem Mazowieckim Opoczno łączy droga wojewódzka nr 713 do Łodzi.
Kolejowy
[edytuj | edytuj kod]Na obrzeżach miasta funkcjonuje stacja kolejowa Opoczno Południe (Centralna Magistrala Kolejowa) , umożliwiająca połączenia do
Połączenia realizowane są przez PKP Intercity, w większości klasą Intercity, z kilkoma wyjątkami klasą TLK
Istnieje również w centrum miasta stacja Opoczno (linia kolejowa nr 25), umożliwiająca połączenia do:
Połączenia realizowane są w większości przez Łódzką Kolej Aglomaracyjną, oprócz jednej pary kursów realizowej przez Polregio
Miejski
[edytuj | edytuj kod]W Opocznie działa Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne.
Autobusowy
[edytuj | edytuj kod]Z Opoczna bezpośrednio można dojechać do Lublina, Warszawy, Wrocławia, Częstochowy, Łodzi, Kłodzka, Końskich, Krakowa i innych większych miast.
Lotniczy
[edytuj | edytuj kod]Najbliższym cywilnym portem lotniczym jest Port Lotniczy Warszawa-Radom, oddalony jest on od Opoczna o 70 km.
Kolejnymi bliskimi lotniskami są:
- Port Lotniczy im. Władysława Reymonta w Łodzi (oddalony o 100 km)
- Port Lotniczy im. Fryderyka Chopina w Warszawie (oddalony o 120 km)
- Port Lotniczy Warszawa-Modlin (oddalony o 160 km)
Administracja
[edytuj | edytuj kod]Burmistrzem miasta jest Michał Konecki, pełniący tę funkcję od 7 maja 2024 roku. Funkcję przewodniczącego Rady Miejskiej pełni Dariusz Kołodziejczyk[43].
Edukacja
[edytuj | edytuj kod]Przedszkola
- Przedszkole nr 2
- Przedszkole nr 4
- Przedszkole nr 5
- Przedszkole nr 6
- Przedszkole nr 8
Szkoły podstawowe
- Szkoła Podstawowa nr 1
- Szkoła Podstawowa nr 2
- Szkoła Podstawowa nr 3
- Centrum Edukacji i Rozwoju[44]
- Zespół Szkół Prywatnych w Opocznie
Szkoły średnie
- I Liceum Ogólnokształcące im. Stefana Żeromskiego
- Samorządowe Liceum Ogólnokształcące
- Zespół Szkół Powiatowych im.Stanisława Staszica
Wspólnoty wyznaniowe
[edytuj | edytuj kod]- Kościół rzymskokatolicki (dekanat opoczyński):
- Świadkowie Jehowy:
- zbór Opoczno (Sala Królestwa)[45][46].
Współpraca międzynarodowa
[edytuj | edytuj kod]Miasta i gminy partnerskie
[edytuj | edytuj kod]Źródło: [47]
Ludzie związani z Opocznem
[edytuj | edytuj kod]Obywatele honorowi
[edytuj | edytuj kod]- Stanisław Nałęcz Małachowski otrzymał tytuł Honorowego Obywatela Miasta Opoczno w kwietniu 1791 jako reprezentant spraw mieszczańskich i współtwórca Konstytucji 3 maja[48].
- Józef Piłsudski otrzymał obywatelstwo w uznaniu wielkiej roli i znaczenia w życiu i rozwoju Państwa Polskiego 27 marca 1935[49].
- Dr Władysław Dziadosz 4 marca 1936 tytuł Honorowego Obywatela Miasta Opoczno w podziękowaniu za poparcie działań samorządu miejskiego[50].
- Edward Śmigły-Rydz 18 lipca 1937 roku Rada Miejska miasta Opoczno „dając wyraz najgłębszego uznania dla zasług Marszałka Edwarda Śmigłego-Rydza, tak dla dzieła odzyskania Niepodległości Państwa Polskiego, jak i budowy w Narodzie Siły i Jedności (…) aktem uroczystym postanowiła Wielkiemu Synowi Ojczyzny i Wodzowi Narodu (…) nadać obywatelstwo honorowe miasta Opoczna”[51].
- Jan Paweł II 30 grudnia 1999 roku w Rada Miejska w Opocznie jednomyślnie nadała Honorowe Obywatelstwo Gminy-Miasta Opoczno „Ojcu Świętemu Janowi Pawłowi II, największemu Polakowi, Naszemu Przewodnikowi w „Trzecie Tysiąclecie” w uznaniu nieocenionych zasług dla Państwa i Narodu Polskiego, w podziękowaniu za wielki wkład w odzyskanie przez Rzeczpospolitą suwerenności”[52].
- Ryszard Kaczorowski 8 marca 2005 roku otrzymał obywatelstwo jako ostatni Prezydent II Rzeczypospolitej na uchodźstwie, w uznaniu zasług w krzewieniu polskości na emigracji[53].
- Kardynał Stanisław Dziwisz 11 października 2007 roku otrzymał tytułu Honorowego Obywatela Miasta „w podziękowaniu za wierną i ofiarną służbę Umiłowanemu Ojcu Świętemu Janowi Pawłowi II i Przewodnictwo Duchowe w prowadzeniu Jego ścieżkami Narodu Polskiego”[54].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- Międzynarodowy halowy mityng skoku wzwyż "Opoczno"
- Ceramika Opoczno
- Cerkiew św. Włodzimierza w Opocznie
- Synagoga w Opocznie
- Pomnik Tadeusza Kościuszki w Opocznie
- Feniks Opoczno
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2020 r., Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 22 lipca 2020, Tablica 21 [dostęp 2020-02-08].
- ↑ a b Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-05-20].
- ↑ Feliks Kiryk, Urbanizacja Małopolski: województwo sandomierskie: XIII–XVI wiek, Kielce 1994, s. 19.
- ↑ Województwo sandomierskie w drugiej połowie XVI wieku. ; Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 1993, s. 82.
- ↑ Jerzy Kondracki, Andrzej Richling, Atlas Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa: Centralny Ośrodek Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej, 1994.
- ↑ J. Łaski, Liber beneficiorum archidiecezji gnieźnieńskiej, Gniezno: J.Łukowski, 1881, t. 1, 640.
- ↑ Z. Guldon, J. Muszyńska, Powstanie i dzieje miasta w okresie przedrozbiorowym (do 1795 r.), „Opoczno. Studia z Dziejów...”, s. 31–83.
- ↑ Jabłońska A. Szpital Świętego Ducha i świętego Leonarda w Opocznie na przełomie średniowiecza i nowożytności, „Między Wisłą a Pilicą”, 2006, t. 7.
- ↑ a b Skoczylas M.M. Historia medycyny a potencjał turystyczny Nadpilicza Środkowego. W: red. Magowska A., Pękacka-Falkowska K., Owecki M. Wybrane problemy historii medycyny. W kręgu epistemologii i praktyki. Poznań: Wydawnictwo Kontekst, 2020, s. 53-75. ISBN 978-83-65275-95-0, treść on-line
- ↑ M. Pawlikowski, Sądownictwo grodzkie w przedrozbiorowej Rzeczypospolitej, Strzałków 2012.
- ↑ Ignacy Schiper, Dzieje handlu żydowskiego na ziemiach polskich, Warszawa 1937, s. 27.
- ↑ Patrick Gordon ranę w starciu pod Opocznem otrzymuje [online], wilanow-palac.pl [dostęp 2017-11-25] (ang.).
- ↑ CONCEPT Intermedia www.sam3.pl, Historia Powiatu [online], SP Opoczno [dostęp 2022-01-31] (pol.).
- ↑ Wojciech Jankowski, Mały przewodnik po Polsce, Warszawa: Wydawnictwo Sport i Turystyka, 1983, s. 210, ISBN 83-217-2329-2.
- ↑ a b c d e Czesław Pilichowski, Obozy hitlerowskie na ziemiach polskich 1939–1945. Informator encyklopedyczny, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979, s. 348, ISBN 83-01-00065-1.
- ↑ Jerzy Gapys, Edyta Majcher - Ociesa "Żydzi a wojsko polskie w XIX i XX wieku w świetle wybranych ksiąg pamięci (izkorbuchy)" - ze zbioru „“Żydzi i wojsko polskie w XIX i XX w.“ IPN 2020, ISBN 978-83-8098-894-1, str. 210
- ↑ Czubryt-Borkowski 1988 ↓, s. 529.
- ↑ Rada Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa. Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa lata wojny 1939–1945, Sport i Turystyka, 1988, s. 529, ISBN 83-217-2709-3.
- ↑ NID, Rejestr zabytków nieruchomych, województwo łódzkie [online] [dostęp 2008-11-22].
- ↑ Athens [online].
- ↑ a b Opoczno i gmina [online] [dostęp 2015-01-08] [zarchiwizowane z adresu 2015-01-08].
- ↑ Jarosław Widawski, Miejskie mury obronne w Państwie Polskim do początku XV wieku, Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, wyd. MON, 1973, s. 328–332.
- ↑ Opoczno w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-09], liczba ludności na podstawie danych GUS.
- ↑ Historia i legendy opoczyńskie: Jak to z opoczyńskimi „skarbami“ było [online] [dostęp 2018-01-12] [zarchiwizowane z adresu 2010-04-03].
- ↑ Cementownia, fabryka materiałów ogniotrwałych w Opocznie [online].
- ↑ O nas [online], agro-wikt.com.pl [dostęp 2018-11-22].
- ↑ 33 z 50 miast UE z najgorszym powietrzem jest w Polsce. [online], wiadomosci.gazeta.pl [dostęp 2016-05-21].
- ↑ Czystość powietrza w Tomaszowie i Opocznie: Powietrze w regionie łódzkim truje jak papierosy [online], opoczno.naszemiasto.pl, 5 stycznia 2016 [dostęp 2016-05-21].
- ↑ a b Raport o stanie środowiska w województwie łódzkim w 2014 r. [online], wios.lodz.pl, 19 listopada 2015 [dostęp 2016-05-21].
- ↑ Stacje pomiarowe – Opoczno-Pl. Kościuszki 15 [online], wios.lodz.pl [dostęp 2016-05-21].
- ↑ a b Raport o stanie środowiska w województwie łódzkim w 2017 r. [online], wios.lodz.pl, 2018 [dostęp 2019-03-10].
- ↑ Raport o stanie środowiska w województwie łódzkim w 2016 r. [online], wios.lodz.pl, 2017 [dostęp 2018-11-23].
- ↑ Raport o stanie środowiska w województwie łódzkim w 2015 r. [online], wios.lodz.pl, 2016 [dostęp 2016-11-22].
- ↑ Raport o stanie środowiska w województwie łódzkim w 2013 r. [online], wios.lodz.pl, 20 listopada 2014 [dostęp 2016-01-18].
- ↑ Raport o stanie środowiska w województwie łódzkim w 2012 r. [online], wios.lodz.pl, 2013 [dostęp 2016-01-18].
- ↑ Raport o stanie środowiska w województwie łódzkim w 2011 r. [online], wios.lodz.pl, 2012 [dostęp 2016-01-18].
- ↑ Roczna ocena jakości powietrza w województwie łódzkim. Raport wojewódzki za rok 2023 [online], powietrze.gios.gov.pl, 2024 [dostęp 2024-11-07].
- ↑ Roczna ocena jakości powietrza w województwie łódzkim. Raport wojewódzki za rok 2022 [online], powietrze.gios.gov.pl, 2023 [dostęp 2023-11-09].
- ↑ Roczna ocena jakości powietrza w województwie łódzkim. Raport wojewódzki za rok 2021 [online], powietrze.gios.gov.pl, 2022 [dostęp 2022-06-12].
- ↑ Roczna ocena jakości powietrza w województwie łódzkim. Raport wojewódzki za rok 2020 [online], powietrze.gios.gov.pl, 2021 [dostęp 2021-05-16].
- ↑ Roczna ocena jakości powietrza w województwie łódzkim. Raport wojewódzki za rok 2019 [online], powietrze.gios.gov.pl, 2020 [dostęp 2020-09-16].
- ↑ Roczna ocena jakości powietrza w województwie łódzkim. Raport wojewódzki za rok 2018 [online], powietrze.gios.gov.pl, 2019 [dostęp 2020-09-16].
- ↑ Pierwsza sesja Rady Miejskiej w Opocznie [online], opoczno.pl, 7 maja 2024 [dostęp 2024-05-13] [zarchiwizowane z adresu 2024-05-13].
- ↑ Szkoła Podstawowa – Centrum Edukacji i Rozwoju w Opocznie [online] [dostęp 2023-04-05] (pol.).
- ↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2020-07-28].
- ↑ Ogłoszenia, „Nasza Służba Królestwa”, marzec 2015, s. 8.
- ↑ opoczno.pl – Miasta partnerskie [online] [dostęp 2019-11-10].
- ↑ opoczno.pl – Honorowy obywatel – Stanisław Nałęcz-Małachowski [online], 1 kwietnia 2010 [dostęp 2014-12-11].
- ↑ Honorowy obywatel – Józef Piłsudski [online], opoczno.pl, 1 kwietnia 2010 [dostęp 2014-12-11].
- ↑ opoczno.pl – Honorowy obywatel – Władysław Dziadosz [online], 1 kwietnia 2010 [dostęp 2014-12-11].
- ↑ Honorowy obywatel – Edward Rydz-Śmigły [online], opoczno.pl, 1 kwietnia 2010 [dostęp 2014-12-11].
- ↑ opoczno.pl – Honorowy obywatel – Jan Paweł II [online], 1 kwietnia 2010 [dostęp 2014-12-11].
- ↑ opoczno.pl – Honorowy obywatel – Ryszard Kaczorowski [online], 1 kwietnia 2010 [dostęp 2014-12-11].
- ↑ opoczno.pl – Honorowy obywatel – Stanisław Dziwisz [online], 1 kwietnia 2010 [dostęp 2014-12-11].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Czesław Czubryt-Borkowski: Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa lata wojny 1939–1945. Wyd. 4. Warszawa: Wydawnictwo Sport i Turystyka, 1988. ISBN 83-217-2709-3.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Opoczno, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 555.
- Opoczno, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 412.
- Urząd Miejski w Opocznie
- Powiat Opoczyński
- Opoczno.info – Niezależny Portal Miejski
- Kamera internetowa Miejskiego Domu Kultury
- Niezależny Portal Internetowy - Webiko Opoczno
| Miasta na prawach powiatu | |
|---|---|
| Miasta powiatowe | |
| Miasta gminne |
|
| Części miasta wg TERYT | |
|---|---|
| Inne |
| Siedziba gminy | |
|---|---|
| Wsie |
|
| Osada | |
| Osady leśne | |
| Integralne części wsi |
|
