Primeira Liga

Primeira Liga
Liga NOS
	2024/2025
Państwo	Portugalia
Dyscyplina	piłka nożna
Organizator rozgrywek	LPFP
Data założenia	1934
Założyciel	Portugalski Związek Piłki Nożnej
Przekształcona; na zawodową	1938
Partner TV	SportTV, RTP
Sponsor tytularny	NOS
	Rozgrywki
Liczba drużyn	18
Zwycięzca	Mistrz Portugalii
Niższy poziom ligowy	Liga Portugal 2
Puchary	Puchar Portugalii; Supertaça Cândido de Oliveira
	Zwycięzcy
Pierwszy zwycięzca	FC Porto (1934/35)
Obecny zwycięzca	Sporting CP (2023/24)
Najwięcej zwycięstw	SL Benfica (38)
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Primeira Liga (wym. [p ɾ i ˈ m e j ɾ ɐ ˈ l i ɣ ɐ]) – najwyższa w hierarchii klasa męskich ligowych rozgrywek piłkarskich w Portugalii, będąca jednocześnie najwyższym szczeblem centralnym (I poziom ligowy), utworzona w 1934 roku i zarządzana przez LPFP (Zawodowa Liga Portugalskiej Piłki Nożnej), a wcześniej przez Portugalski Związek Piłki Nożnej (FPF). Zmagania w jej ramach toczą się cyklicznie (co sezon) i przeznaczone są dla 18 najlepszych krajowych klubów piłkarskich. Jej triumfator zostaje mistrzem Portugalii, zaś najsłabsze drużyny są relegowane do Liga Portugal 2 (II ligi portugalskiej).

Historia

Liga została założona w 1934, jako rozgrywki dodatkowe dla Campeonato de Portugal, rozgrywek pucharowych, wyłaniających mistrza kraju. Pierwsze cztery sezony ligowe były eksperymentalne, zwycięzca otrzymywał tytuł mistrza ligi a nie kraju. Dopiero w sezonie 1938/39 mistrz ligi został również uznany za mistrza kraju. Rozgrywki zawodowej Primera División zainaugurowano w sezonie 1978/79^[1]. W 1999/2000 liga przyjęła obecną nazwę Primeira Liga.

W sezonie 1999/2000 liga otrzymała obecną nazwę Primeira Liga. W 2002 roku Galp Energia nabyła prawa do nadawania tytułu w lidze, w związku z czym liga otrzymała nazwę SuperLiga GalpEnergia. W 2005 sponsorem tytularnym ligi została firma Bwin i liga przyjęła nazwę Liga betandwin.com, w następnym sezonie zmieniła nazwę na BwinLiga. Na początku sezonu 2008/2009 po podpisania umowy z firmą Sagres liga zmieniła nazwę na Liga Sagres (wym. [ˈ l i ɣ ɐ ˈ s a ɣ ɾ ɨ ʃ], uproszczona polska: liga sagrysz). W 2010, z racji podpisania kontraktu z firmą ZON Multimédia, oraz przedłużenia umowy z Sagres, liga po raz kolejny zmieniła nazwę – tym razem na Liga ZON Sagres (wym. [ˈ l i ɣ ɐ ˌ z ɔ n ˈ s a ɣ ɾ ɨ ʃ], uproszczona polska: liga zon sagrysz). W wyniku kolejnych umów sponsorskich od sezonu 2014/2015 tytularnym sponsorem została spółka NOS, która powstała wcześniej w wyniku połączenia firm ZON oraz Optimus. Nowy kontrakt nie przewidywał przedłużenia współpracy z Sagresem. Nową nazwą portugalskiej ligi została Liga NOS.

System rozgrywek

Obecny format ligi zakładający brak systemu pucharowego obowiązuje od sezonu 1934/35.

Rozgrywki składają się z 38 kolejek spotkań rozgrywanych pomiędzy drużynami systemem kołowym. Każda para drużyn rozgrywa ze sobą dwa mecze – jeden w roli gospodarza, drugi jako goście. Od sezonu 2014/15 w lidze występuje 18 zespołów. W przeszłości liczba ta wynosiła od 8 do 20. Drużyna zwycięska za wygrany mecz otrzymuje 3 punkty (do sezonu 1994/95 2 punkty), 1 za remis oraz 0 za porażkę.

Zajęcie pierwszego miejsca po ostatniej kolejce spotkań oznacza zdobycie tytułu Mistrzów Portugalii w piłce nożnej. Mistrz oraz wicemistrz Portugalii zdobywa prawo gry w fazie grupowej Ligi Mistrzów UEFA. Trzecia drużyna zdobywa prawo uczestniczenia w III rundzie eliminacji do Ligi Mistrzów. Ekipy z czwartego i piątego miejsca biorą udział w eliminacjach do Ligi Konferencji Europy UEFA (odpowiednio III i II runda eliminacji). Jeśli zdobywca Pucharu Portugalii zajmie miejsce w czołowej "trójce", czwarta drużyna uzyskuje prawo gry w fazie grupowej Ligi Europy UEFA (wówczas piąta drużyna gra od III rundy eliminacji do LKE, a szósta od II rundy). Zajęcie 2 ostatnich miejsc wiąże się ze spadkiem drużyn do LigaPro, natomiast 16. drużyna w końcowej tabeli rozgrywa dwumecz barażowy o pozostanie w lidze z trzecią drużyną drugiej ligi portugalskiej.

W przypadku zdobycia tej samej liczby punktów, klasyfikacja końcowa ustalana jest na podstawie wyniku dwumeczu pomiędzy drużynami, w następnej kolejności w przypadku remisu – na podstawie różnicy bramek w pojedynku bezpośrednim, następnie na podstawie ogólnego bilansu bramkowego osiągniętego w sezonie, większej liczby bramek zdobytych oraz w ostateczności z wykorzystaniem losowania.

Skład ligi w sezonie 2024/25

Uczestnicy poprzedniej edycji
SCP	Sporting CP	1
BEN	SL Benfica	2
POR	FC Porto	3
BRA	SC Braga	4
VGU	Vitória Guimarães	5
MOR	Moreirense FC	6
ARO	FC Arouca	7
FAM	FC Famalicão	8
CAS	Casa Pia AC	9
FAR	SC Farense	10
RAV	Rio Ave FC	11
GVI	Gil Vicente	12
EST	GD Estoril-Praia	13
EST	Estrela Amadora	14
BOA	Boavista FC	15
Awans z Ligi Portugal 2
SCL	CD Santa Clara	1
NAC	CD Nacional	2
po barażach
AVS	AVS	3
Oznaczenia: kolumna pierwsza – skróty nazw drużyn, kolumna trzecia – miejsce zajęte w poprzednim sezonie.

Lista sezonów

Osobny artykuł: Mistrzostwa Portugalii w piłce nożnej mężczyzn.

Statystyka

Tabela medalowa

Mistrzostwo Portugalii zostało do tej pory zdobyte przez 5 różnych drużyn.

Stan na po sezonie 2023/2024.

Lp.	Drużyna	Miejsca na podium
Lp.	Drużyna
1.	SL Benfica	38	30	16
2.	FC Porto	30	29	14
3.	Sporting CP	20	22	26
4.	CF Os Belenenses	1	3	14
5.	Boavista FC	1	3	2
6.	Vitória Setúbal	0	1	3
6.	SC Braga	0	1	3
8.	Académica Coimbra	0	1	0
9.	Vitória SC	0	0	4
10.	Atlético Lizbona	0	0	2
11.	CUF Barreiro	0	0	1
11.	FC Paços de Ferreira	0	0	1