Rzezawa (gmina)

Rzezawa
	gmina wiejska
	; Budynek urzędu gminy w Rzezawie
	Herb
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Powiat	bocheński
TERC	1201072
Wójt	Zbigniew Biernat
Powierzchnia	85,48 km²
Populacja (30.06.2016); • liczba ludności	; 11 153
• gęstość	129,2 os./km²
Nr kierunkowy	14
Tablice rejestracyjne	KBC
	Adres urzędu:ul. Długa 21; 32-765 Rzezawa
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba sołectw	11
	Położenie na mapie województwa małopolskiego Rzezawa
	Położenie na mapie Polski Rzezawa
	49°59′N 20°31′E/49,983333 20,516667
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa
	Biuletyn Informacji Publicznej

Rzezawa – gmina wiejska w województwie małopolskim, w powiecie bocheńskim. W latach 1975–1998 gmina należała do województwa tarnowskiego. Jej siedzibą jest Rzezawa, położona w południowej części gminy.

Według danych z 31 grudnia 2017 roku^[2] gminę zamieszkiwało 11 239 osób.

Demografia

Dane z 30 czerwca 2004^[3]:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
populacja	10 427	100	5296	50,8	5131	49,2
gęstość zaludnienia (mieszk./km²)	122		62		60

Piramida wieku mieszkańców gminy Rzezawa w 2014 roku^[1].

Geografia

Gmina położona jest w Wojnickim członie Przedgórza Bocheńskiego. Pod względem geologicznym jest to sfałdowany, solonośny miocen, spiętrzony do wysokości 260–300 m n.p.m.

Klimat

Występują tu dwa typy klimatu: podgórskich nizin i kotlin oraz podgórski. Średnia roczna temperatura wynosi 8–9 stopni Celsjusza, a sumy opadów wynoszą 700–750 mm. Przeważają wiatry z kierunków zachodnich.

Podział administracyjny

W skład gminy wchodzą następujące sołectwa:

Struktura powierzchni

Według danych z roku 2002^[4] gmina Rzezawa ma obszar 85,48 km², w tym:

użytki rolne: 67%;
użytki leśne: 27%.

Sąsiednie gminy

gmina Bochnia – od zachodu;
miasto Bochnia – od zachodu;
gmina Brzesko – od wschodu;
gmina Szczurowa – od północy.

Ochrona przyrody

Na terenie gminy występują dwa chronione obszary:

Obszar Chronionego Krajobrazu Pogórza Wiśnickiego (Łazy);
Bratucicki Obszar Chronionego Krajobrazu (część Borku, część Jodłówki, Dąbrówka, Buczków, Dębina, Okulice i Bratucice).

Gmina stanowi 13,54% powierzchni powiatu.

Historia

Najstarszą wsią gminy są Okulice, o których pierwsze wzmianki pojawiają się już w XI w. W połowie XIV w. pojawiły się dobra krzeczowskie (Krzeczów, Borek, Jodłówka, Ostrów Królewski i Rzezawa). Najmłodszymi wsiami są powstałe w I połowie XV w. Bratucice, Buczków i Dąbrówka.

Przed 1282 rokiem klasztor Benedyktynek ze Staniątek posiadał Łazy i Gorzków. Zdecydowana większość wsi była królewszczyzną, a dobra szlacheckie stanowiły znikomy procent.

Po I rozbiorze obszar ten dostał się pod panowanie Austrii. Dobra krzeczowskie zaliczane były wtedy do dóbr stołowych dworu królewskiego, a zarządcą był wówczas Ignacy Dydyński. Po rozbiorze starosta utracił swoje dobra.

W 1835 Edward Homolacs zakupił: Borek, Buczków, Dębinę, Dąbrówkę i Ostrów Królewski. Resztę klucza krzeczowskiego (Jodłówkę, Krzeczów oraz Rzezawę) nabył podczas aukcji w 1840 Henryk Leopold Bondy. Bratucice i Okulice znajdowały się pod bezpośrednią administracją austriacką z siedzibą w Niepołomicach.

Po odzyskaniu niepodległości teren dzisiejszej gminy znajdował się w powiecie bocheńskim, w województwie krakowskim. Po reformie administracyjnej gmina weszła w obręb województwa tarnowskiego i objęła swym zasięgiem 8 wsi:

Borek,
Brzeźnicę,
Gorzków,
Jodłówkę,
Krzeczów,
Łazy,
Ostrów Królewski,
Rzezawę.

W roku 1976 zlikwidowano gminę Bogucice i przyłączono do Rzezawy 5 wsi: Buczków, Bratucice, Dąbrówkę, Dębinę i Okulice. W 1985 wyłączono sołectwa: Brzeźnica i Gorzków i włączono je do gminy Bochnia. W takim składzie administracyjnym gmina Rzezawa funkcjonuje do dziś.

Oświata i kultura

7 przedszkoli (Borek, Bratucice, Dąbrówka, Jodłówka, Krzeczów, Łazy, Rzezawa);
7 szkół podstawowych (Borek, Dąbrówka, Jodłówka, Krzeczów, Okulice, Łazy, Rzezawa);
2 gimnazja (Dąbrówka, Rzezawa) i 1 oddział filialny (Łazy).
Gminne Centrum Kultury Czytelnictwa i Sportu.

W gminie istnieje 7 świetlic. Ponadto przy świetlicy w Rzezawie znajduje się Gminna Biblioteka Publiczna, która posiada 3 filie (Buczków, Bratucice, Krzeczów).

W Okulicach działa orkiestra dęta.

Sport

Dominującą dyscypliną jest piłka nożna. Poza tym popularnością cieszą się również szachy i tenis stołowy. W gminie działa 6 klubów sportowych:

Błękitni Krzeczów;
Borkowianka Borek;
Ostrowianka Ostrów Królewski;
GOSiR Novi-Rzezawianka;
UKS Magnus;
UKS Strzelec.

Przypisy

↑ ^a ^b Gmina Rzezawa w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-15] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
↑ GUS, demografia w pigułce, 31 grudnia 2017 .
↑ Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
↑ Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).

[populacja2016-1] Gmina Rzezawa w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-15] , liczba ludności na podstawie danych GUS.

[2] GUS, demografia w pigułce, 31 grudnia 2017 .

[3] Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).

[autonazwa1-4] Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).

[NW-L-5] 1976–82 gmina Nowy Wiśnicz-Lipnica

[6] 1977–94 gmina Żegocina

[7] 1973–76 gmina Nowy Wiśnicz

[a-8] Kursywą opisano gminy utworzone przez władze hitlerowskie.

[1]

[2]

[3]

[4]

[A]

[B]

[C]

[A]

Wsie	Borek Bratucice Buczków Dąbrówka Dębina Jodłówka Krzeczów Łazy Okulice Ostrów Królewski Rzezawa
Osada leśna	Jodłówka
Integralne części wsi	Bełch (Krzeczów) Bełch (Rzezawa) Błonie (Buczków) Błonie (Dąbrówka) Bródek Budzynie Flakówka Gaj Górka Kiebło Łazowskie Łazek Łętownia Mole Obszar Pacynkowa Podjasień Podkrzacze Podlesie Podzatoka (Borek) Podzatoka (Dębina) Radziejów Ratusz Rząd Skotnica Zastawie Ziętarnia
Nazwy zniesione	Kąty Kurów Pagórek Przedewsie Szpitalisko Szwaby Zakącie Zakościele

Miasta	Bochnia Nowy Wiśnicz
Gminy miejskie	Bochnia
Gminy miejsko-wiejskie	Nowy Wiśnicz
Gminy wiejskie	Bochnia Drwinia Lipnica Murowana Łapanów Rzezawa Trzciana Żegocina

Przynależność wojewódzka	woj. krakowskie (1920–39) woj. krakowskie (1945–75)
Miasta / Prawa miejskie (1920–34 →)	Bochnia Niepołomice (od 1934)
Miasteczka (1920–34)	Lipnica Murowana Niepołomice (→) Uście Solne Wiśnicz Nowy
Gminy miejskie (1920–75)	Bochnia Niepołomice Uście Solne (do 1934) Wiśnicz Nowy (do 1934)
Gminy wiejskie zbiorowe (1934–54 i 1973–75)	Bochnia Bogucice Drwinia (od 1947) Kłaj (od 1973) Lipnica Murowana^[A] Łapanów Mikluszowice (1947–54) Niegowić Rzezawa Targowisko (do 1954) Trzciana (do 1954) Trzciana-Żegocina^[B] (od 1973) Uście Solne (do 1954) Wiśnicz Nowy^[A]^[C] Zabierzów Bocheński
Gromady (1954–72)	Bieńkowice (1954–57) Bochnia (1954–72) Bochnia=Zachód (1969–72) Bogucice (1961–72) Borek (1954–59) Bratucice (1954–61) Brzezie (1954–61) Brzeźnica (1954–60) Buczków (1954–59) Cerekiew (1954–60) Chronów (1954–57) Cikowice (1954–68) Drwinia (1954–72) Grabie (1954–59) Grobla (1954–61) Kamionna (1954–61) Kłaj (1954–72) Królówka (1954–61) Krzeczów (1954–57) Książnice (1954–72) Lipnica Murowana (1954–72) Łapanów (1954–72) Łapczyca (1954–68) Majkowice (1954–61) Marszowice (1954–59) Mikluszowice (1954–72) Niegowić (1954–72) Połom (1954–60) Rajbrot (1954–68) Rzezawa (1954–72) Siedlec (1954–61) Sobolów (1954–61) Stradomka (1954–60) Szarów (1954–72) Tarnawa (1954–61) Trzciana (1954–72) Uście Solne (1954–72) Wiśnicz Nowy (Nowy Wiśnicz) (1954–72) Wiśnicz Stary (Stary Wiśnicz) (1954–72) Wola Batorska (1954–61) Zabierzów Bocheński (1954–72) Zawada (1954–72) Żegocina (1954–72)