T.H. Green

Thomas Hill Green

Thomas Hill Green (ur. 7 kwietnia 1836, zm. 2 marca 1882) – brytyjski filozof, jeden z twórców idealizmu absolutnego, przedstawiciel liberalizmu.

Poglądy filozoficzne

Krytykował Zjednoczone Królestwo za empiryzm i pozytywizm. Twierdził, że istotą istnienia jest "wieczna samoświadomość", "wieczny, samookreślający się i samidentyfikujący się podmiot". Człowiek jest tylko przejawem tej ogólnej świadomości. Z drugiej strony twierdził, że człowiek jest wolny. W filozofii politycznej pozostawał liberalny, choć starał się dostosować liberalizm do pochodzenia idealizmu niemieckiego. W swoim dziele Prolegomena to Ethics (1884) przedstawił podstawy późniejszej koncepcji wolności pozytywnej.

W filozofii politycznej liberalizm starał się uwolnić od utylitaryzmu. Społeczeństwo powinno być odpowiednio zorganizowane. Uważał, że działanie ludzkie odgrywa znacznie większą rolę woli i wolnego wyboru. Według Greena ludzie nie szukają o tyle satysfakcji, starając się zrealizować pomysł – i to jest część idei dobra.

Krytykował, że stare pojęcie liberalizmu nie pozostawia miejsca na polityczne i moralne zasady. Typowym przykładem nie do zniesienia dla niego był nietykalny utylitaryzm, na przykład brytyjskie poparcie wojsk Konfederacji w amerykańskiej wojnie secesyjnej.

Liberalizm według Greene’a musi również promować poszerzanie prawa wyborczego, edukacji i prawodawstwa społecznego. Jako zadanie państwa, uznawał również konieczność ograniczenia spożycia alkoholu. Niemniej jednak wyznawał tradycyjny liberalny pogląd, że powinny istnieć tylko takie prawa, które są konieczne dla istnienia społeczeństwa i powinny być jak najmniejsze. Zaakceptował tezę prywatnej własności jako niezbędnego środka indywidualnego rozwoju. Jednakże swoboda dysponowania własnościami prywatnymi nie jest wartością bezwzględną, ale jedynie środkiem do osiągnięcia ostatecznego celu: Nie zgadzał się z ideą, że społeczeństwo kapitalistyczne może tolerować ubóstwo i bezrobocie.

Krytykował też uproszczony indywidualizm, podkreślając możliwość znalezienia wspólnych celów wspólnych działań politycznych.

Jego koncepcje wywarła duży wpływ w polityce brytyjskiej .Jego idee stały się częścią oficjalnej polityki brytyjskiej Partii Liberalnej, przyczyniając się do powstania socjalliberalizmu oraz współczesnego państwa dobrobytu.

Bibliografia

• Jekatierina Pomogajewa: Filozoficzna reakcja lat siedemdziesiątych — dziewięćdziesiątych. Idealizm absolutny. W: Historia filozofii. Pod redakcją M.A. Dynnika, M.T. Jowczuka, B.M. Kiedrowa, M.B. Mitina, T.I. Ojzermana i A.F. Okułowa. T. III: Lata czterdzieste — dziewięćdziesiąte XIX w. Warszawa: Książka i Wiedza, 1963, s. 424-428. (pol.).
• T.H. Green, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2022-10-06]  (ang.).

Linki zewnętrzne

• (ang.) Leslie Stephen. Hasło "Green, Thomas Hill" w Dictionary of National Biography
• DavidD. Brink DavidD., Thomas Hill Green, [w:] Stanford Encyclopedia of Philosophy, CSLI, Stanford University, 29 grudnia 2021, ISSN 1095-5054 [dostęp 2021-12-30]  (ang.).