Wasilij Sokołowski
marszałek Związku Radzieckiego | |
Data i miejsce urodzenia |
21 lipca 1897 |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Przebieg służby | |
Lata służby |
1918–1968 |
Siły zbrojne | |
Stanowiska |
wojskowe:
państwowe:
|
Główne wojny i bitwy |
|
Odznaczenia | |
Wasilij Daniłowicz Sokołowski (ros. Василий Данилович Соколовский; ur. 9 lipca?/21 lipca 1897 w Koźlikach, zm. 10 maja 1968 w Moskwie) – radziecki dowódca wojskowy, marszałek Związku Radzieckiego (1946), dowódca Grupy Wojsk Radzieckich w Niemczech, szef Sztabu Generalnego Armii Radzieckiej, I zastępca ministra obrony ZSRR, Bohater Związku Radzieckiego (1945), deputowany do Rady Najwyższej ZSRR 2., 3., 4., 5., 6. i 7. kadencji.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się 21 lipca 1897 r. we wsi Koźliki koło Białegostoku, w białoruskiej rodzinie chłopskiej. W 1918 r. wstąpił do Armii Czerwonej, motywowany chęcią walki o wolność ludu[1]. Uczestniczył w rosyjskiej wojnie domowej walcząc na frontach Północnym i Wschodnim w Azji jako dowódca kompanii, pułku, brygady, szef sztabu dywizji. W 1919 roku dowodził pułkiem a w 1920 brygadą[1]. W 1921 r. ukończył Akademię Wojskową Robotniczo-Chłopskiej Armii Czerwonej.
Od 1921 r. w Azji Środkowej – pomocnik szefa zarządu operacyjnego sztabu Frontu Turkiestańskiego, szef sztabu i dowódca dywizji, dowódca Grupy Wojsk Fergańskich i Samarkandzkich obwodów. Po wojnie domowej szef sztabu dywizji strzeleckiej, 5 i 9 Korpusu Armijnego (1922–1930), dowódca dywizji (1930–1934), zastępca szefa sztabu Nadwołżańskiego Okręgu Wojskowego i szef sztabu Uralskiego i Moskiewskiego Okręgu Wojskowego (1935–1941).
W 1931 wstąpił do RKP(b). Od lutego 1941 zastępca szefa Sztabu Generalnego. W czasie II wojny światowej 1941–1945 szef sztabu Frontu Zachodniego (lipiec 1941 – styczeń 1942 i maj 1942 – luty 1943), szef sztabu Kierunku Zachodniego (1942), dowódca Frontu Zachodniego (1943–1944), szef sztabu 1 Frontu Ukraińskiego (styczeń 1944 – kwiecień 1945), I zastępca dowódcy 1 Frontu Białoruskiego (kwiecień – maj 1945).
Po wojnie zastępca, a następnie od marca 1946 dowódca Grupy Okupacyjnych Wojsk Radzieckich w Niemczech i kierujący radziecką administracją wojskową w Niemczech, jednocześnie członek Rady Kontroli ZSRR ds. kierowania Niemcami (marzec 1946 – marzec 1949). Od marca 1949 I zastępca ministra obrony ZSRR. Od czerwca 1952 szef Sztabu Generalnego Armii Radzieckiej – I zastępca ministra obrony ZSRR. W latach 1960–1968 generalny inspektor w Grupie Generalnych Inspektorów Ministerstwa Obrony ZSRR. Deputowany do Rady Najwyższej ZSRR od 2. do 7. kadencji.
Jest autorem lub koedytorem wielu publikacji wojskowych, m.in. „Strategia wojenna” (1962), „Rozgromienie wojsk niemiecko-faszystowskich pod Moskwą” (1964) i innych.
Zmarł 10 maja 1968 i został pochowany pod murem kremlowskim na placu Czerwonym w Moskwie.
Awanse
[edytuj | edytuj kod]- komdiw – 21 listopada 1935
- komkor – 31 grudnia 1939
- generał porucznik – 4 czerwca 1940
- generał pułkownik – 13 czerwca 1942
- generał armii – 27 sierpnia 1943
- marszałek Związku Radzieckiego – 3 lipca 1946
Odznaczenia i wyróżnienia
[edytuj | edytuj kod]- Medal Złota Gwiazda Bohater Związku Radzieckiego (29 maja 1945)
- Order Lenina – ośmiokrotnie (1941, 1942, 1945, 1945, 1947, 1948, 1957, 1967)
- Order Rewolucji Październikowej (1968)
- Order Czerwonej Gwiazdy – trzykrotnie (1928, 1944, 1949)
- Order Suworowa I stopnia – trzykrotnie (1943, 1943, 1945)
- Order Kutuzowa I stopnia – trzykrotnie (1943, 1944, 1956)
- Medal „Za obronę Moskwy”
- Medal „Za zdobycie Berlina”
- Medal „Za zwycięstwo nad Niemcami w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945”
- Medal jubileuszowy „Dwudziestolecia zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945”
- Medal jubileuszowy „XX lat Robotniczo-Chłopskiej Armii Czerwonej”
- Medal jubileuszowy „30 lat Armii Radzieckiej i Floty”
- Medal jubileuszowy „40 lat Sił Zbrojnych ZSRR”
- Medal jubileuszowy „50 lat Sił Zbrojnych ZSRR”
- Honorowa Broń ze Złotym Godłem Państwowym ZSRR (1968)
- Order Republiki (1942, Tuwińska Republika Ludowa)
- Krzyż Kawalerski Orderu Wojennego Virtuti Militari (Polska)
- Order Krzyża Grunwaldu II klasy (Polska - uchwała KRN z 24 kwietnia 1946)[2]
- Medal za Warszawę 1939–1945 (Polska)
- Medal za Odrę, Nysę, Bałtyk (Polska)
- Order Białego Lwa I stopnia (CSSR)
- Medal Pamiątkowy Orderu Słowackiego Powstania Narodowego (CSSR)
- Złota Gwiazda Partyzancka (Jugosławia)
- Order Czerwonego Sztandaru (Mongolia)
- Złoty Order Zasług dla Ojczyzny – dwukrotnie (NRD)
- Krzyż Wielkiego Oficera Legii Honorowej (Francja)
- Komandorska Legia Zasługi (USA)
- Order Imperium Brytyjskiego (Wielka Brytania)
- I inne
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Świder 2021 ↓, s. 301.
- ↑ Aleksander Mazur , Order Krzyża Grunwaldu: monografia historyczna, 2005, s. 176 .
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Bolesław Potyrała , Hieronim Szczegóła , Czerwoni marszałkowie. Elita Armii Radzieckiej 1935–1991, Zielona Góra: Wyd. WSP im. Tadeusza Kotarbińskiego, 1997, ISBN 83-86832-23-1, OCLC 835148265 .
- Bolesław Potyrała , Władysław Szlufik , Who is who? Trzygwiazdkowi generałowie i admirałowie radzieckich sił zbrojnych z lat 1940–1991, Częstochowa: WSP, 2001, ISBN 83-7098-662-5, OCLC 831020923 .
- Mariusz Świder , Jak budowaliśmy Rosję. Polskie korzenie imperium, Warszawa: FRONDA, 2021, ISBN 978-83-8079-605-8 .
- Mała Encyklopedia Wojskowa, t. III, s. 172, Wyd. MON, Warszawa 1971
- Kazimierz Sobczak (red.): Encyklopedia II wojny światowej. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
- (ros.) W. Jegorszyn – Feldmarszałkowie i marszałkowie, Moskwa 2000
- (ros.) K. Zalesskij – Imperium Stalina. Biograficzny słownik encyklopedyczny, Moskwa 2000
- (ros.) Radziecka Encyklopedia Wojskowa, t. IX, Moskwa
- (ros.) Wielka Encyklopedia Radziecka, t. 24, ss. 136–137, Moskwa 1969–1978
- (ros.) Wojskowy słownik encyklopedyczny, Moskwa 1986
- Василий Данилович Соколовский – Герои страны (ros.)
- Василий Данилович Соколовский – Проект ХРОНОС (ros.)
- Białoruscy Bohaterowie Związku Radzieckiego
- Rosjanie pochodzenia białoruskiego
- Czerwoni (wojna domowa w Rosji)
- Deputowani do Rady Najwyższej ZSRR
- Marszałkowie Związku Radzieckiego
- Odznaczeni Krzyżem Kawalerskim Orderu Virtuti Militari (Polska Ludowa)
- Odznaczeni Legią Zasługi
- Odznaczeni Medalem za Odrę, Nysę, Bałtyk
- Odznaczeni Medalem za Warszawę 1939–1945
- Odznaczeni Medalem „Za zwycięstwo nad Niemcami w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945”
- Odznaczeni Orderem Lwa Białego
- Odznaczeni Orderem Czerwonego Sztandaru (Mongolia)
- Odznaczeni Orderem Czerwonego Sztandaru
- Odznaczeni Orderem Imperium Brytyjskiego
- Odznaczeni Orderem Krzyża Grunwaldu III klasy
- Odznaczeni Orderem Kutuzowa
- Odznaczeni Orderem Lenina
- Odznaczeni Orderem Rewolucji Październikowej
- Odznaczeni Orderem Suworowa
- Odznaczeni Orderem Zasługi dla Ojczyzny (NRD)
- Dowódcy Frontu Zachodniego (1941)
- Urodzeni w 1897
- Wielcy Oficerowie Legii Honorowej
- Zmarli w 1968
- Pochowani na Cmentarzu przy Murze Kremlowskim
- Dowódcy Grupy Wojsk Radzieckich w Niemczech