1726.
(Preusmjereno sa stranice 1726)
- Ovo je članak o godini 1726.
| Milenijum: | 2. milenijum |
|---|---|
| Vjekovi: | 17. vijek – 18. vijek – 19. vijek |
| Decenija: | 1690-e 1700-e 1710-e – 1720-e – 1730-e 1740-e 1750-e |
| Godine: | 1723 1724 1725 – 1726 – 1727 1728 1729 |
| Gregorijanski | 1726.. (MDCCXXVI) |
| Ab urbe condita | 2479. |
| Islamski | 1138–1139. |
| Iranski | 1104–1105. |
| Hebrejski | 5486–5487. |
| Bizantski | 7234–7235. |
| Koptski | 1442–1443. |
| Hindu kalendari | |
| • Vikram Samvat | 1781–1782. |
| • Shaka Samvat | 1648–1649. |
| • Kali Yuga | 4827–4828. |
| Kineski | |
| • Kontinualno | 4362–4363. |
| • 60 godina | Yang Vatra Konj (od kineske Ng.) |
| Holocenski kalendar | 11726. |
| Podrobnije: Kalendarska era | |
Godina 1726 (MDCCXXVI) bila je redovna godina koja počinje u utorak po gregorijanskom kalendaru odn. redovna godina koja počinje u subotu po julijanskom kalendaru.
- početkom g. - Rezolucija cara Karla o kolonizacionoj politici u novim oblastima (Srbija, Banat, Srem, Mala Vlaška) - naseljavati samo rimokatolike, nemačka nacija mora u Beogradu biti prva po broju i snazi.[1] Ove godine je osnovana i katolička biskupija u Srbiji, sa sedištem u Smederevu.[2]
- 3. 1. - Holandski brod Aagtekerke krenuo sa Rta dobre nade prema Bataviji/Džakarti - nestao je sa 200 ljudi i plemenitim metalima.
- 13. 2. - Parlament iz Negretea sklapa mir između španskih vlasti u Čileu i, pre tri godine, pobunjenih Mapuchea.
- 18. 2. (7. 2. po j.k.) - Crkveno-narodni izborni sabor u Sremskim Karlovcima. Carski komesar je komandant Slavonske granice feldmaršal Odvijer, ima upustvo da spreči ujedinjenje Beogradske i Karlovačke mitropolije.[3]
- 19. 2. - U Rusiji je osnovan Vrhovni tajni savet carice Katarine I., na čelu sa Aleksandrom Menšikovim (savet ukinut 1730).
- 26. 2. - Umro je Maximilian II. Emanuel, izborni knez Bavarske, nasleđuje ga sin Karl Albrecht. Oženjen je Marijom Amalijom, kćerkom cara Josipa I, čukununuk je Ferdinanda II, čeka smrt Karla VI (bavarski vladar 1726-45, kralj Češke 1741-43, sveti rimski car 1742-45).
- 10. 3. (27. 2. po j.k.) - Beogradski mitropolit Mojsije Petrović ustoličen i za karlovačkog mitropolita - vlasti se protive ujedinjenju ove dve stolice, ali daju mu Srbiju na administraciju. Beogradsko-karlovačka mitropolija traje do 1739. (→ Arhiepiskopija beogradsko-karlovačka).
- 17. 4. - Voltaire je zatvoren u Bastilju nakon sukoba sa grofom de Rohanom - uspeva dobiti alternativnu kaznu, izgananstvo u Englesku, gde stiže 2. maja (do 1728). Dopadaju mu se ustavna monarhija i veća sloboda govora i religije u toj zemlji.
- maj - Jezuiti u Beogradu dobili odobrenje za osnivanje Latinske škole - klasa gramatike od iduće godine.[4]
- maj - Pobuna "Vlaha" u Varaždinskom generalatu (Koprivnica, Đurđevac, Ivanić) zbog privilegija, kontribucije i "ekscesa"; ubili su i neke od svojih vojvoda. Kasnije upućena komisija ustanovljuje mnoge zloupotrebe i smenjuje neke ličnosti[5]
- svibanj - Prva skupina katoličkih Albanaca iz okoline Bara u dan. Crnoj Gori stiže u okolicu Zadra - osniva se naselje Arbanasi.
- 21. 5. - Ubistvo protestantskog propovednika Hermanna Joachima Hahna u Dresdenu, glavnom gradu Saksonije, dovodi do nereda u tom gradu. Ove godine počela gradnja velike luteranske Bogorodične crkve (do 1743, srušena 1945, obnovljena 2005).
- 11. 6. - André Hercule de Fleury, kardinal od sledećeg septembra, preuzima vođenje francuske vlade (do smrti 1743). Ove godine učvršćuje standard francuske valute i kredit zemlje.
- 16. 6. - Anglo-španjolski pomorski rat: Britanci blokiraju Porto Bello u Panami da bi sprečili polazak flote sa blagom u Španiju - ostaju šest meseci dok se nisu morali povući zbog gubitaka od žute groznice.
- 29. 6. - Moric Saksonski, sin poljskog kralja, izabran je za vojvodu Kurlandije, pošto je obećao brak regentkinji Ani - ali tome se protive susedne sile i ruski knez Aleksandar Menšikov.
- leto - Britansko-danska blokada ruskog Revala (Talin).
- 6. 8. - Državni kadril: Rusija se priključila Bečkom ugovoru, austro-španskom savezu protiv Engleske, odn. Turske.
- 20. 8. - Zaključen rusko-pruski savez, jer se Pruska više ne može pouzdati u savez sa Francuskom.
- 6. 9. - Portugalski galeon Santa Rosa potonuo od eksplozije baruta blizu Recifea u Brazilu, stradali skoro svi od oko 700 osoba na brodu.
- 16. 9. - Zemljotres na Siciliji, preko 200 mrtvih u Palermu.
- 1. 10. - Rus Maksim Suvorov otvara školu u Sremskim Karlovcima - sledeće godine je u Beogradu, gde škola kratko radi. Isusovci ove godine otvaraju srednju školu u Temišvaru, u koju idu i pravoslavni.[6]
- Suvorov donosi sa sobom 400 bukvara Teofana Prokopoviča - ruskocrkveni jezik i ruskocrkvena ćirilica ulaze u srpsku pismenost.
- oktobar - Prva kamčatska ekspedicija: Vitus Bering sa svojim delom ekspedicije stiže kopnom u Ohotsk, ostatak ekspedicije stiže u januaru nakon velikih teškoća.
- 19. 10. - U Evropi se vidi izuzetna aurora borealis.
- 26. 10. - U Londonu objavljeno prvo izdanje znamenitog satiričnog romana Gulliverova putovanja, koje će biti rasprodano za sedam dana.
- jesen - U Londonu se priča kako je neka žena, Mary Toft, rađala zečeve - blamaža za lekarsku profesiju.
- 15. 11. - Osmanlijska vojska Ahmed-paše bagdadskog napreduje prema Isfahanu: poručuje Ašrafu Hotaku da je došao vratiti Safavida Sultan Husayna na presto, na šta mu Ašraf šalje Huseinovu glavu. Osmanlije su zatim poražene u bici kod Kermanšaha.
- 19. 11. - Smenjen je vaseljenski patrijarh Jeremija III, uveče je izabran Kalinik III, za šta je morao platiti rekordnih 36.400 groša, ali umire sledeće noći - patrijarh sutradan postaje Pajsije II (1726-32, 1740-43, 1744-48. i 1751-52).
- 24. 12. - Španske vlasti u Južnoj Americi osnivaju grad Montevideo (ili još 1724).
- Gradi se cesta Karolina od Karlovca prema Bakru.
- Izgrađena Osman-pašina džamija u Trebinju.
- Austrija se obavezala prema Rusiji da će je u nekom ratu protiv Turske pomagati jednim jakim korpusom vojske.[7]
- Neki kapetanati u Vojnoj granici još uvek odbijaju plaćanje kontribucije - ogulinski, senjski, brinjski i otočki.[8]
- Katolički župnik u Otočcu se žali Dvorskom ratnom savetu što se katolici Hrvati često bratime sa "šizmatičkim Vlasima" u Lici; Ratni savet u Gracu ukazuje na sve veći broj mešovitih brakova.[9]
- 1726-29 - U Vojnoj krajini ima nemira i ustanaka.[10] (buna Karlovčana ove godine?[11]).
- Ruska carica Katarina I ponavlja u jednom dokumentu planove o obrazovanju srpskih husarskih pukova - Jovan Albanez ima jedinicu od 300 ljudi.[12]
- Arsenije IV posetio manastir Gomionica u Bosni i Lesnovo u Makedoniji.[13]
- U Dalmatinskoj Zagori sa ostrvima ima 37.750 stanovnika, od čega 10.000 sposobnih da nosi oružje. Mletački gen. providur je Pietro Vendramin (1726-29)[14]
- Utemeljena župa u Kijevu.
- Toma Babić: "Cvit razlika mirisa duhovnoga".
- Jedan Makedonac, posvećen u Rimu za episkopa, poslat je u Makedoniju da širi ideju o uniji - bez dubljeg korena.[15]
- 1726-35 - Prinudno iseljavanje protestanata u Erdelj.[16]
- Muhamed ibn Saud je zavladao Dirijom - ovo je zvanični početak prve saudijske države.
- "Već 1726. zidaju se uz stare manastire (Krušedol, Velika Remeta, Hopovo) visoki barokni zvonici, ponekad i s malim kapelicama na spratovima, ili se te građevine pregrađuju u "novoj arhitekturi" (Hodoš, Krušedol)."[17]
- Kijevsku akademiju je 1726-98. završilo 56 Srba.[18]
- U Beču su izgrađene zgrade Dvorske biblioteke i Palače Schwarzenberg.
- Luigi Ferdinando Marsili objavio Danubius Pannonico-Mysicus u šest tomova.
- U Londonu izgrađena crkva St Martin-in-the-Fields.
- Španjolska kraljevska akademija izdaje prvi tom rječnika Diccionario de autoridades (do 1739).
- Velika kineska enciklopedija Gujin Tushu Jicheng se tiska bakarnim pokretnim slogom - 64 otiska prvog izdanja.
- 8. 3. - Richard Howe, britanski admiral flote († 1799)
- 11. 3. - Louise d'Épinay, salonistkinja († 1783)
- 11. 3. - Vasilij Čičagov, ruski admiral, istraživač († 1809)
- 3. 6. - James Hutton, pionir geologije († 1797)
- 23. 6. - Ludovico Manin, posljednji mletački dužd († 1802)
- 26. 6. - Viktor Amadeo III., kralj Sardinije († 1796)
- 7. 9. - François-André Danican Philidor, kompozitor, šahista († 1795)
- 21. 9. - Jovan Rajić, književnik i istoričar († 1801)
- 19. 11. - Franz Josef I., knez Liechtensteina († 1781)
- Sergej Saltikov, miljenik Ekatarine Velike († 1765)
- Zaharije Orfelin, pisac, graver († 1785)
- Matija Mazarek, katolički sveštenik iz Janjeva († > 1792)
- 25. 1. - Guillaume Delisle, kartograf (* 1675)
- 26. 2. - Maximilian II. Emanuel, izborni knez Bavarske (* 1662)
- 14. 3. - Shivaji II, vladar Maratskog carstva (* 1696)
- 13. 4. - Mojsije Rajović, bivši pećki patrijarh (* ca. 1665)
- 18. 6. - Michel-Richard Delalande, kompozitor (* 1657)
- 31. 7. - Nicolaus II Bernoulli, matematičar (* 1695)
- 8. 8. - Auguste von Baden-Baden, vojvotkinja od Orleana (* 1704)
- 13. 11. - Sophie Dorothea, odbačena supruga Georga I od V.B. (* 1666)
- 15. 11. - Sultan Husayn, bivši vladar Persije (* 1668)
- Petar Mattei (Matejević), dubrovački slikar (* 1670)
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 117
- ↑ Istorija srpskog naroda - Novi saveznički rat protiv Turaka. rastko.rs
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 127
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 139
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 187-8
- ↑ Historija n. J. II, 1162
- ↑ Historija n. J. II, 835
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 180
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 185
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 130
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 254
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 235
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 539
- ↑ Istorija s. n. IV-2, 8
- ↑ Historija n. J. II, 1304
- ↑ Historija n. J. II, 865
- ↑ Medaković, Dejan. Likovna umetnost 18. i 19. veka. rastko.rs
- ↑ Путеви украјинске поезије. rastko.rs
- Literatura
- Historija naroda Jugoslavije II, Školska knjiga Zagreb, 1959
- Istorija srpskog naroda, Četvrta knjiga, prvi tom, Srbi u XVIII veku, SKZ Beograd 1986 (IV-1), drugi tom (IV-2)
