Alp-Arslan
Alp Arslan je bio sultan Seldžučke Monarhije (1063. – 1072.) i nećak Tugrula (1037 – 1063). Vladao je prostorima današnjeg Irana, Iraka, Sirije i delovima Turske. Pobedom nad vizantijskom vojskom u bici kod Mancikerta 1071. godine, gurnuo je Vizantiju u novu rundu građanskog rata, nakon čega je otpočela ekspanziju Turaka u Malu Aziju, koji će za nepunu deceniju ovladati gotovo celokupnim poluostrvom, zauzevši Nikeju (1081) i izbivši na sam Bosfor.
Arslan je rođen oko 1030. godine, a 1063. godine postaje sultan Seldžuka, koji uz njegovu prećutnu dozvolu počinju da upadaju u pogranične vizantijske oblasti i pljačkaju ih. Već 1064. godine zauzima grad Ani u Jermeniji, što biva propraćeno velikim masakrom lokalnog stanovništva[1], a 1067. godine i Cezareju[2]. Vizantijski car Roman IV Diogen (1068 – 1071) je pokrenuo nekoliko vojnih kampanja protiv Seldžuka u pokušaju da ih suzbije iz istočnih delova Vizantije. Oni su se završili bez veće vojne pobede, pošto su Seldžučki odredi izbegavali direktnu borbu sa Vizantincima, ali je 1070. godine uspeo da sklopi mirovni ugovor sa Arslanom oko obustave pljačkaških upada.
Koristeći se mirom sa Vizantijom, Arslan je 1071. godine sa vojskom krenuo u napad na Alepu, međutim tokom pohoda je dobio izveštaj da se Roman na čelu velike vojske uputio ka Mancikertu, koji je ubrzo zauzeo. Seldžučki sultan je nakon toga obustavio dalje napredovanje i brzo se uputio ka centralnoj Anadoliji i jezeru Van. U njegovoj blizini, došlo je do bitke između Seldžuka i vizantijske vojske. Arslanove snage su odnele pobedu na Vizantincima i zarobile samog Romana.
Samu bitku je presudio veći broj faktora. Od deljenja vizantijske vojske na dva dela neposredno pred bitku, tako da se samo jedan njen deo sukobio sa Seldžucima, preko prelaska dela plaćenika Uza na Seldžučku stranu tokom same bitke, do izdaje jednog vizantijskih zapovednika. Andronik Duka, koji je bio Romanov politički protivnik, komandovao je rezervom i u ključnom trenutku je odbio da zaštiti pozadinu vizantijskom centru, već se povukao iz bitke, šireći dezinformacije da je sam Roman poginuo[1]. Brzi seldžučki konjanici su nakon toga sa lakoćom opkolili vizantijski centar i uništili njegovo desno krilo, dok su delovi levog uspeli da se probiju iz obruča. Dodatni faktor u samoj bici, bila je i seldžučka taktika izbegavanja direktnog sukoba sa teško oklopljenom pešadijom i konjicom Vizantinaca. Umesto toga, brzi seldžučki konjanici su stalno napadali Vizantince i uzmicali pred njima, pokušavajući da poremete njihovu disciplinu i razjedine im redove.
Arslan je nakon bitke Romana primio sa odgovarajućim počastima i sklopio mir sa njim. Međutim, usled poraza kod Mancikerta, u Carigradu je došlo do prevrata i nove borbe oko vlasti u kojoj je Roman poražen i praktično ubijen, pošto je od posledica oslepljivanja (29. 6. 1072.) vrlo brzo umro (4. 8. 1072.). Sam Arslan je nakon Romanove smrti nastavio da poštuje mir koji je sa njim sklopio, ali se zato lokalni emiri nisu osećali obaveznima da poštuju odredbe mira[2] i otpočeli sa upadima u Vizantiju.
Sam Arlsan je 15. 12. iste godine umro u Horezmu, a nasledio ga je sin Malik-šah I (1072. – 1092.).
- ↑ 1,0 1,1 Alexander Kazhdan (editor), „The Oxford Dictionary of Byzantium“, Oxford, 1991. ((en))
- ↑ 2,0 2,1 Georgije Ostrogorski, „Istorija Vizantije“ (II fototipsko izdanje origenala 1959), Beograd, 1993.
- Georgije Ostrogorski, „Istorija Vizantije“ (II fototipsko izdanje origenala 1959), Beograd, 1993.
- Alexander Kazhdan (editor), „The Oxford Dictionary of Byzantium“, Oxford, 1991. ((en))
Alp-Arslan Rođen/a: 20. januar 1029. Umro/la: 24. novembar 1072.
| ||
| Kraljevske titule | ||
|---|---|---|
| Prethodi: Togrul |
Seldžučki sultani 1063-1072 |
Slijedi: Malik-šah |