Mauretanija
Za suvremenu afričku državu, vidite članak Mauritanija.
Za ostale upotrebe, v. Mauretanija (razvrstavanje).
Mauretanija ili Mavretanija (lat. Mauretania) je u antičko doba bio naziv prvo za berbersku kraljevinu koja se prostirala uz mediteransku obalu severne Afrike, na teritoriji današnjeg zapadnog Alžira i severnog Maroka. Rimski car Klaudije je 44. godine pretvorio Mavretaniju u jednu od provincija carstva. Klaudije je teritoriju kraljevine podelio u dve provincije, Mavretaniju Tingitanu (Mauretania Tingitana) i Mavretaniju Cezarienzis (Mauretania Caesariensis) i linija razgraničenja išla je rekom Mulija, nekih 60 km od današnjeg Orana. Lokalna plemena, koja su Grci i Rimljani zvali Mavrima, zadržali su svoje plemenske starešine koje su rimske vlasti nazivale kraljevima. Romanizacija je ipak uhvatila korena i kod mavarske aristokratije i Makrin, pripadnik konjaničkog staleža, je 217. zakratko uspeo da se nametne za cara. Dioklecijan je u vreme svojih reformi provincijskog sistema 293. od teritorije Mavretanije Cezarenzis odcepio njen istočni deo i stvorio provinciju Mavretanija Sitifenzis. U 4. veku, Mavretanija Tingitana je podčinjene dijecezi Hispanija i samim tim i prefekturi Galija, a preostale dve provincije dijecezi Afrika i preko nje i prefekturi Italije i Afrike. U pogledu verske istorije, Rimsko carstvo je pomoglo širenju istočnjačkih religija i u Mavretaniji. Glavni grad provincije Cezarenzis, Cezareja imala je brojnu jevrejsku zajednicu početkom 4. veka, dok su rimski vojnici u Sitifidu podigli svetilišta persijskom bogu Mitri. Najzad, u 4. i 5. veku u Mavretaniji se raširilo hrišćanstvo.
Najzad, 429. godine u Mavretaniju su iz Hispanije prešli Vandali i Alani i krenuli u osvajanje bogatijih krajeva oko Kartagine. Mavretanija je sve do 476. bila formalno deo Zapadnog rimskog carstva, a nakon toga u njoj je obnovljena vlast lokalnih vladara mavarskih plemena. Priobalje Mavretanije zauzeli su 534. Vizantinci nakon Velizarovog osvajanja Vandalske kraljevine. Mavretanski sredozemni gradovi bili su potom pod upravom vizantijskog prefekta Afrike, a od kraja 6. veka i egzarha. Između 687. i 711. Mavretanija je osvojena od strane muslimanskih Arapa.
