Radio Slobodna Evropa
| Slobodna Evropa | |
|---|---|
 | |
| Područje emitiranja | Evropa Bliski Istok Zapadna Azija |
| Početak emitiranja | 4. jula 1950.[1] |
| Website | www.rferl.org |
Radio Slobodna Evropa (službeno Radio Slobodna Evropa/Radio Sloboda, engl. Radio Free Europe/Radio Liberty, akr. RFE/RL), radiodifuzijska organizacija koju je 1950. osnovala vlada Sjedinjenih Američkih Država radi propagande vlastitog društva, odnosno deklarativno - da pruži informacije i politički komentar ljudima iz komunističke Istočne Evrope i Sovjetskog Saveza, kojima je to bilo uskraćeno zbog nepostojanja nepristranih medija u vlastitim zemljama.[1]
Procjenjuje se da je programe Radija Slobodna Evropa sa vijestima iz cijelog svijeta, ali i iz njihovih vlastitih zemalja, slušalo 35 milijuna ljudi.[1] Smatra se da je Radio Slobodna Evropa radi svojih uglavnom uspješnih napora da nadmudri istočnoevropske cenzore i svaki dan dopre do svojih slušatelja, zaslužna za propast socijalističkih režima u cijeloj Istočnoj Evropi.[1]
Radio Slobodna Evropa počeo je emitirati svoj program za Čehoslovačku iz sjedišta u Münchenu, Zapadna Njemačka - 4. jula 1950.[1] Vrlo brzo je emitirao program na 15 jezika - zemalja pod sovjetskim utjecajem. Stanica je financirana od strane Američkog Kongresa preko Centralne Obavještajne agencije - CIA. Taj podatak je držan u strogoj tajnosti sve do kraja 1960-ih zbog straha od sovjetske odmazde.[1]
CIA je završila svoj angažman sa financiranjem i poslovanjem Radija Slobodna Evropa 1971., pa je kontrola prebačena na Odbor za međunarodnu radiodifuziju (Board for International Broadcasting) kog imenuje predsjednik Sjedinjenih Američkih Država.
Radio Slobodna Evropa se 1976. spojila sa sličnom radijskom organizacijom - Radio Sloboda (Radio Liberty), tako da se odtad zove Radio Slobodna Evropa / Radio Sloboda (RFE / RL). I pored toga što je formalno prestala upletenost Centralne Obavještajne agencije u poslovanje radija, Sovjetski Savez je nastavio sa pokušajima da omete rad stanice sve do 1988.[1]
Zapravo su cijelo vrijeme Hladnog rata, socijalističke države pokušavale na sve moguće načine spriječiti emitiranje RFE / RL, blokiranjem radio signala ili emitiranjem smetnji na istoj frekvenciji.
Pored toga, neki su novinari - RFE / RL umrli pod misterioznim okolnostima, najpoznatiji takav slučaj bila je smrt bugarskog novinara Georgija Markova u Londonu 1978., nakon što je navodno uboden kišobranom u nogu, otrovnim ricinom. Još veći incident dogodio se 1981. u Münchenu, kad je bombama napadnuto sjedište RFE / RL, drži se da je taj napad organizirao slavni venecuelanski terorist Ilich Ramírez Sánchez - Carlos, a finacirala rumunjska vlada.[1]
Nakon formalnog završetka Hladnog rata 1989., promijenila se pozicija i uloga RFE / RL -a, jer mu je dopušten rad u većini država za koje je emitirao program, osim Bjelorusije, Turkmenistana, Tadžikistana i Irana.
Redakcija se 1995. preselila u Prag, u skladu sa promjenom granica, i američkim fokusom prema Bliskom istoku 1990-ih, i 1998. pokrenula program za slušaoce u Iraku i Iranu.[1]
Početkom 21. vijeka RFE / RL je otvorio svoje urede po cijeloj Istočnoj Evropi, po bivšim sovjetskim republikama i na Bliskom istoku. Pored radijskih emisija, počeo emitirati i televizijski program i vijesti na internetu u 20 zemalja, na oko 30 različitih jezika, uključujući i manje poznate, kao što su baškirski, čerkeski, tatarski, čečenski (uglavnom na jezicima koji se govore u Ruskoj Federaciji).
Danas više uopće ne emitira programe engleskom jeziku, a 19 jezika na kojima emitira, pripada muslimanskim zajednicama, od Kosova (na Balkanu) do Pakistana u Južnoj Aziji. Nakon pauze od preko jedne dekade - RFE / RL je 2002. ponovno pokrenuo emisije na dariju i paštuju za Afganistan.[1]
Od 2010. RFE / RL emitira program na različitim paštu dijalektima plemena duž afganistansko-pakistanske granice. Deklarativno pružanjem svojih usluga RFE / RL, želi pomoći zemljama u tranziciji da razviju svoja civilna društva (uključujući medije) i zaštite se od povratka totalitarne vladavine.[1]
Uredništvo redakcije za zemlje bivše Jugoslavije, koje još nisu ušle u zapadne asocijacije ima sjedište u Pragu i dopisništva u Beogradu, Sarajevu, Podgorici, Prištini i Skopju.
Oni sami ciljeve svog programa objašnjavaju slijedećim riječima; Misija Radija Slobodna Evropa/Radio Liberty je da širenjem informacija i ideja promovira demokratske vrijednosti i institucije. i dalje; Stabilnost – zasnovana na demokraciji i slobodnom tržištu - širom ovog regiona je ključna za ostvarenje globalnog mira.[2]
U redakciji Radija Slobodna Evropa radio je i Grga Zlatoper između 1950. - 1954.[3]
