Dusaa
Dusaa (Af Carabi : ar Af-Taliyaani : Mercurio Af Ingiriis : Mercury Af-oromo: Qaamu-Daalacha Amxaari: ኣጣርድ) waa meeraha kowaad ee qoraxda[1] ugu dhow dhamaan meerayaasha Bahda Qoraxdu Midaysay.
Meerahani wuxuu ka mid yahay afarta Meere Dhagaxley ee ka samaysan bir iyo macdano iskudhisyo [[aa yron]], nikel iyo silikoon ah.[2]
Tilmaan
[wax ka badal | wax ka badal xogta]- Meeraha Dusaa waa dunida kowaad ee ugu dhow qoraxda (masaafo dhan 0.4 AU u jirta qoraxda),[3] iyo kan ugu yar dhamaan meerayaasha Bahda Qoraxdu Midaysay asagoo leh 0.55 muga dhulka.[4]
- Meerahan Dusaa ma lahan wax dayax ah, waxaana lagu yaqaanaa in uu leeyahay oogo sare oo heerkulkeedu aad u sareeyo isla markaana qani ku ah curiyeyaasha birta sida aayron, nikel iyo salikaytis.[5][6][7]Dusaa ma laha gibil hawo (atmosphere) oo ku hareeraysan. Taasi waxa ay sababtaa isbeddel aad u ballaadhan oo ku dhaca heerkulkiisa. Heerkulka dhanka qorraxda xigaa (maalin) waxa uu gaadhaa 430oC, halka dhanka qorraxda ka sii jeeda (habeen) heerkulkiisu uu gaadhi karo -170oC. Waa isbeddel ilaa 600oC ah. Meerahan wareeggiisu uma dhakso badna sida dhulka, oo waxa uu dhidibkiisa ku wareegaa hal mar muddo u dhiganta 58.9 maalmaha dhulka. Sidaas awgeed, halkiisa maalin waxa ay u dhigantaa 58.9 maalin dhuleed. 88 kii maalin dhulba hal mar ayaa uu qorraxda ku wareegaa. Sidaas awgeed, sannadkiisu waa uu ka yaryahay labadiisa maalmood. Sannadka dhulku waa 365 maalin dhuleed. Sannadkii 1973 ayaa NASA waxa ay dirtay fagaag buldiye (space probe) la odhan jirey MARINER 10. Sannadkii 2004 tiina waxa ay direen mid kale oo la odhan jirey MESSENGER. Messenger waxa uu qaaday ilaa 100, 000 oo sawir, isaga oo dhow jeer ku wareegay meeraha idilkii. 30 kii Abriil 2015 ayaa uu ku dhacay oogada meeraha kaddib markii shiidaalkii ka dhammaaday. Messenger waxa uu ku xambaarnaa qalab badan oo xog kala duwan ka ururiyey meerahaas oo aqoonta aynu u leennahay ay ka yar tahay ta kuwa kale.[8]
Isbar-bardhig
[wax ka badal | wax ka badal xogta]
Qoraalo La Mid ah
[wax ka badal | wax ka badal xogta]- Docay
- Raage
- Farraare
- Cirjeex
- Uraano
- Bluto
- Waxaraxir
- Meere
- Dhul
- Cir
- Meere Dhagaxley
- Dayax
- Dayaxa meere
- Qorax
- Xidig
- Meere
- Dhul badhe
- Cilmiga Xidigaha
- Bahda Qoraxdu Midaysay
- Qorax
Xigasho
[wax ka badal | wax ka badal xogta]- ↑ "meeraha kowaad ee qoraxda ugu dhow"
- ↑ "Meere Dhagaxley ee ka samaysan bir iyo macdano"
- ↑ masaafo dhan 0.4 AU u jirta qoraxda
- ↑ Schenk P., Melosh H. J. (1994), Lobate Thrust Scarps and the Thickness of Mercury's Lithosphere, Abstracts of the 25th Lunar and Planetary Science Conference, 1994LPI....25.1203S
- ↑ Bill Arnett. http://www.nineplanets.org/mercury.html. Soo qaatay 2006-09-14. Maqan ama ebar
|title=(caawin) - ↑ Benz, W., Slattery, W. L., Cameron, A. G. W. (1988), Collisional stripping of Mercury's mantle, Icarus, v. 74, p. 516–528.
- ↑ Cameron, A. G. W. (1985), The partial volatilization of Mercury, Icarus, v. 64, p. 285–294.
- ↑ http://www.garanuug.com/abwaan/dusaa/
Maqaalkan waa la bilaabay. Hadii aad wax ka taqaanid fadlan ka caawi Wikipedia in aad Wax ku dartid. Qoraalkaagu ha noqdo mid faa'iido leh oo dhexdhexaad ah.