At frengisi
At frengisi veya durin (tercüme farklarından dolayı kabuk hastalığı ya da örtü hastalığı da denilmektedir) (Fransızcaya, Arapça uyuz anlamına gelen darina'dan ve kirli anlamına gelen darin'den geçmiştir),[1] atların ve atgillerin diğer üyelerinin bir hastalığı. Hastalık etkeni parazitik protozoonların önemli bir cinsine ait olan ve bu cinsin cinsel yolla bulaşan tek üyesi olan Trypanosoma equiperdum'dur.[2] Dünya Hayvan Sağlığı Örgütü mevzuatına istinaden, Avrupada bu hastalık ihbarı mecburi bir hastalıktır.[3] Hastalığın klinik belirtilerinin tedavi edilebilmesine rağmen,[2] tedavisi yoktur.[4]
Parazit
[değiştir | kaynağı değiştir]Trypanosoma equiperdum, Trypanosoma ailesinin Trypanosoma evansi ve Trypanosoma brucei ile beraber bilinen üç türünden birisidir.[2] Trypanosoma equiperdum'un Trypanosoma evansi ile çok yakın bağlantılı olduğu keşfedilmiştir, yapılarının benzerliği nedeniyle mikroskop altında yapılan inceleme ayrımları için yeterli olmamaktadır.[5]
Tedavi
[değiştir | kaynağı değiştir]Etken konakta son derece dayanıklıdır ve hastalığının aşısı yoktur. Hastalığın klinik belirtilerine yönelik tedavi için dört ana etken madde vardır: Suramin, Diminazen, Cymerlarsan ve Quinapyramin.[2][6] Tedavi sonrası nükslerin yaşanması olasıdır.[4] Bu hastalık her durumda ölümcül değildir ve kendiliğinden iyileşebilir, ölüm oranı görece yüksektir ve kayıtlarda mortalite oranı yüzde ellinin üzerindedir.[3]
Bu hastalığın tedavisi ya da aşı eksikliği at sektöründe temel problemlerdendir, özellikle gelişmekte olan ülkelerde at, eşek ve katırlar ulaşım ve taşıma işlerinde kullanılan kıymetli canlılardır.[7] Durin, gelişmekte olan ülkelerde endemik bir sorun olarak kabul edilir, etkenin bulunma oranı dünyadaki atğil popülasyonunun yüzde altmışının üzerindedir.[8] DHSÖ'nün protokolüne göre seropozitif hayvanlar itlaf edilir.[3] Geçim kaynakları bu hayvanlar olan insanlar için bu durum iyi bir seçenek değildir. Bu yüzden, bu konuda bir koruma uygulaması ya da tedavi geliştirmek çok önemlidir.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "dourine". American Heritage Dictionary of the English Language: Fourth Edition. Bartleby.com. 2000. 22 Kasım 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2007.
- ^ a b c d Gillingwater, K; Buscher P; Brun R (2007). "Establishment of a panel of reference Trypanosoma evansi and Trypanosoma equiperdum strains for drug screening". Vet Parasitology. Cilt 148. ss. 114-121.
- ^ a b c 2012 Codes of Practice. "Dourine Extract" (PDF). Horserace Betting Levyboard. 15 Şubat 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2012.
- ^ a b Hagos, A.; Goddeeris BM; Yilkal K (2010). "Efficacy of Cymerlarsan and Diminasan against Trypanosoma equiperdum infections in mice and horses". Vet Parasitology. Cilt 171. ss. 200-206.
- ^ Brun, R; Hecker H; Lun AR (1998). "Trypanosoma evansi and T. equiperdum: distribution, biology, treatment and phylogenetic relationship (a review)". Vet Parasitology. Cilt 79. ss. 95-107.
- ^ Merck Veterinary Manual. "Dourine". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2012.
- ^ Brun, R.; Hecker H; Lun AR (1998). "Trypanosoma evansi and T. equiperdum: distribution, biology, treatment and phylogenetic relationship (a review)". Vet Parasitology. Cilt 79. ss. 95-107.
- ^ Hagos, A.; Goddeeris BM; Yilkal K (2012). "Efficacy of Cymerlarsan and Diminasan against Trypanosoma equiperdum infections in mice and horses". Vet Parasitology. Cilt 171. ss. 200-206.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Medical Subject Headings Dourine
- Current status of Covering sickness worldwide 13 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. at OIE. WAHID Interface - OIE World Animal Health Information Database
- Disease card10 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.