Basil

Basiller: çubuk biçimli bakteriler

Basil, çomak ya da çubuk biçimli bakteri türlerinin genel adıdır.

Terimin kökeni

Terim Türkçeye Fransızcadaki "bacille" sözcüğünden geçmiştir ve asıl kökeni ise Latincede "küçük çubuk" anlamına gelen "bacillum" sözcüğüdür. "Bacillum" ise yine Latince olan ve "sopa" anlamına gelen "baculum" sözcüğünün bir türevidir.

Basil, bir bakteriyoloji terimi olarak, ilk kez 1853 yılında bakteriyoloji biliminin kurucusu olarak nitelendirilen Alman botanikçi Ferdinand Julius Cohn (1828-1898) tarafından kullanılmıştır. Ferdinand Julius Cohn gözlemlediği bazı bakterileri benzedikleri şekilden dolayı bu biçimde adlandırmıştır.

İngilizcede basil

Mikrobiyoloji ile ilgili İngilizce metinlerdeki cümleler içinde "bacillus" (italik değil, baş harfi küçük) ve "bacilli" (baş harfi küçük) sözcüklerinin yer aldığı görülür:

• "bacillus", Türkçedeki "basil" teriminin İngilizcedeki direkt karşılığıdır ve tekildir;
• "bacilli" ise "bacillus" sözcüğünün çoğuludur ve Türkçede "basiller" olarak geçer.

İngilizce metinlerdeki cümleler içinde geçen "Bacillus" (italik, baş harfi büyük) ve "Bacilli" (baş harfi büyük) ise, sırasıyla, bir bakteri cinsi olan Bacillus'u ve bu cinsin üyesi olduğu bakteri sınıfı Bacilli'yi tanımlar:

• Bu iki terim Türkçe metinler içinde de aynen kullanılır; okunuşları ise "basillus" ve "basilli" şeklindedir.

Basil Türleri

• Bacillus anthracis - Şarbon basili
• Mycobacterium tuberculosis - Verem basili ya da Koch basili
• Mycobacterium leprae - Cüzzam basili
• Bacillus cereus
• Bacillus coagulans
• Bacillus natto
• Bacillus subtilis
• Bacillus thuringiensis
• Bacillus myocoides
• Bacillus megaterium
• Bacillus sphaericus
• Bacillus pumilus
• Bacillus circulans
• Bacillus coagulans
• Bacillus licheniformis
• Bacillus macerans

Kaynakça

• Etimoloji Sözlüğü 23 Mart 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Biyoloji Tarihi