Irmak grubu
| Irmak Grubu | |
|---|---|
| Gözlem verisi (Dönem J2000) | |
| Takımyıldız | Irmak |
| Sağ açıklık (α) | 03sa 28d 13,8s[1] |
| Dik açıklık (δ) | -20° 44′ 40″[1] |
| En parlak üye | NGC 1407 |
| Galaksi sayısı | ~200 |
| Özellikler | |
| Kırmızıya kayma (z) | 0,005570[1] |
| Dikey hız () | 1670 km/s[1] |
| Uzaklık | 68,49 MIy (21 Mpc)[1] |
| Katalog belirtmeleri | |
| Eridanus GROUP • Eridanus Cloud | |
Irmak Grubu (Eridanus Group, bazen Irmak Bulutu olarak da adlandırılır), Irmak Takımyıldızı yakınlarında yaklaşık olarak 68,49 MIy (21 Mpc)[1] uzaklıkta bulunan gevşek bir gökada grubudur.[2] Kırmızıya kayma değerleri, grupla ilişkili yaklaşık 200 gökada olduğunu gösterir. Bu gökadaların yaklaşık %70'i sarmal ve düzensiz tip iken, geri kalan %30'u ise eliptik ve merceksi tip gökadalardır.[2]
Özellikler
[değiştir | kaynağı değiştir]Irmak bölgesindeki gökada yoğunluğu ilk olarak 1933 yılında Baker tarafından tespit edilmiştir.[3] 1975 yılında ise Gérard de Vaucouleurs bu bölgeyi daha derinlemesine inceleyerek detaylı bir çalışma gerçekleştirdi.[4] Willmer ve arkadaşlarının 1989 yılında yaptıkları çalışma, Irmak Grubu'nun Hubble akışından yoğunlaşarak oluştuğunu ve Irmak-Ocak-Kılıçbalığı İplikçiği adı verilen büyük ölçekli sistemde önemli bir özellik olduğunu öne sürmektedir.[5] Grup, yaklaşık 10 Mpc'lik bir mesafe boyunca uzanır ve gökyüzünde 03sa 06d ile 04sa 30d sağ açıklık ve -10° ile -30° yükselim arasındaki çizgilerle sınırlanır.[2]
Gökada dağılımı ve yapı
[değiştir | kaynağı değiştir]Irmak Grubu'ndaki gökadalar, çeşitli yığınlar halinde dağılmıştır. Grup genel olarak, bir gevşek grup (Büyükayı Grubu gibi) ile bir küme (Başak Kümesi gibi) arasındaki bir ara yapı özelliği gösterir.[6] Dinamik çalışmalar, evriminin önemli bir aşamasında olduğunu ve içerisinde bulunan gökada türlerinin halihazırda durağan olduğunu ortaya koymaktadır. Bu durum, zengin kümeleri oluşturan gökadaların zaten oldukça gelişmiş olduğunu gösterir ve dolayısıyla Soğuk Karanlık Madde teorilerinin bazı yönlerini destekleyen bir bulgu olarak kabul edilir.[5]
Oluşum
[değiştir | kaynağı değiştir]Grup, bir dizi alt grubun birleşmesinden oluşmaktadır.[5] Oluşumunun erken bir aşamasında olduğu ve yüksek sayıda erken tip gökada barındırdığı tahmin edilmektedir.[6] Birleşmeye dahil olan alt gruplar arasında Ocak I Kümesi, Irmak kümesi (veya Ocak II Kümesi) ve Kılıçbalığı Grubu yer alır.[7] Bazı çalışmalarda Irmak Grubu'na dahil olanlar, NGC 1407 Grubu ve NGC 1332 Grubu gibi daha da alt gruplara ayrılmıştır.[8] Grup üyesi olan parlak bireysel gökadalar arasında NGC 1407 (en parlak), NGC 1332, NGC 1309 ve NGC 1209 sayılabilir.[7]
S0 tipi gökadalar
[değiştir | kaynağı değiştir]Grubun önemli sayıda S0 tipi gökada içermesi, bu tip gökadaların oluşumu konusundaki devam eden tartışmalar nedeniyle bu grubu bir araştırma hedefi haline getirmiştir.[6] Irmak Grubu'nun incelenen alt gruplarında en parlak gökadanın genellikle eliptik veya S0 tipi gökada olduğu tespit edilmiştir.[7] Gökada evrimi hakkındaki mevcut teoriler, S0 tipi gökadaların evrim sürecinin bir parçası olarak oluştuğunu öne sürer. Bu da, grubun nispeten genç olmasına rağmen içerisindeki gökadaların önemli ölçüde evrimleşmesi için zaman olduğunu göstermektedir.[7]
Alt gruplar
[değiştir | kaynağı değiştir]Irmak Grubu terimi, Irmak Bulutu'nun (Eridanus Cloud) içerisinde yer alan bir alt gruba da atıfta bulunmaktadır.[8] Bu gökada grubu, 14,2 Mpc uzaklıkta bulunur.[9] Irmak Grubu'nun 31 üyesi olduğu bilinmektedir; bunlardan dokuzu Yeni Genel Katalog'da, ikisi ise Dizin Kataloğu'nda listelenmiştir. Bu alt grubun en parlak gökadası, büyük eliptik gökada NGC 1395'tir. Alt grup, herhangi bir gökadaya merkezlenmemiştir ve grup tarafından yayılan X-ışını emisyonları üzerine yapılan çalışmalar, grubun dinamik olarak genç olduğunu ortaya koymaktadır.[8] NGC 1407 ve NGC 1332 alt gruplarıyla birlikte Irmak gökada süper grubunun oluşumunda yer alır ve bu üç grubun sonunda yaklaşık olarak 7 × 1013 M☉ toplam kütleye sahip tek bir zayıf küme oluşturmak üzere birleşeceği öngörülmektedir.[8] NGC 1407 alt grubu, Irmak Grubu ile ilişkili erken tip gökadaların çoğunu barındırır.[7]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d e f "NED results for object Eridanus Group". NASA/IPAC EXTRAGALACTIC DATABASE. 14 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2024.
- ^ a b c Angiras, R.A.; Jog, C.J.; Omar, A.; Dwarakanath, K.S. (2006), "Origin of disc lopsidedness in the Eridanus group of galaxies", Monthly Notices of the Royal Astronomical Society, 369 (4), ss. 1849-1857, arXiv:astro-ph/0604120 $2, Bibcode:2006MNRAS.369.1849A, doi:10.1111/j.1365-2966.2006.10418.x
- ^ Baker, R. H. (1933), "A catalogue of 985 extragalactic nebulae in a region in Fornax and Eridanus", Annals of the Astronomical Observatory of Harvard College, 8 (3), s. 88, Bibcode:1933AnHar..88...77B
- ^ de Vaucouleurs, G. (1976), "Supergalactic Studies. V. The Supergalactic Anisotropy of the Redshift-Magnitude Relation Derived from Nearby Groups and SC Galaxies", The Astrophysical Journal, cilt 205, ss. 13-28, Bibcode:1976ApJ...205...13D, doi:10.1086/154246
- ^ a b c Willmer, C. N. A.; Focardi, P.; Da Costa, L. N.; Pellegrini, P. S. (1989), "Studies of nearby poor clusters - The Eridanus group", Astronomical Journal, 98 (Nov. 1989), ss. 1531-1541, Bibcode:1989AJ.....98.1531W, doi:10.1086/115236
- ^ a b c Omar, A.; Dwarakanath, K. S. (2005), "The HI Content of the Eridanus Group of Galaxies" (PDF), Journal of Astrophysics and Astronomy, 26 (1), ss. 71-87, arXiv:astro-ph/0503540 $2, Bibcode:2005JApA...26...71O, doi:10.1007/BF02702452, 5 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF), erişim tarihi: 12 Ekim 2009
- ^ a b c d e Omar, A. (2004). "The Eridanus Group" (PDF). A GMRT synthesis survey of radio continuum and atomic hydrogen in the Eridanus group of galaxies (Ph.D. tez). New Delhi: Jawaharlal Nehru University. 22 Aralık 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ekim 2009.
- ^ a b c d Brough, S.; Forbes, D.; Kilborn, V.; Couch, W.; Colless, M. (2006), "Eridanus - A Supergroup in the Local Universe?", Monthly Notices of the Royal Astronomical Society, 369 (3), ss. 1351-1374, arXiv:astro-ph/0603778 $2, Bibcode:2006MNRAS.369.1351B, doi:10.1111/j.1365-2966.2006.10387.x
- ^ Buzzoni, A. (1993), "Statistical Properties of Stellar Populations and Surface-Brightness Fluctuations in Galaxies", Astronomy and Astrophysics, 275 (2), s. 433, Bibcode:1993A&A...275..433B
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- WikiSky'da Irmak grubu: DSS2, SDSS, GALEX, IRAS, Hidrojen α, X-Ray, Astrofoto, Gök Haritası
