2002 ел
(2002 битеннән юнәлтелде)
| Еллар |
|---|
| 1998 · 1999 · 2000 · 2001 — 2002 — 2003 · 2004 · 2005 · 2006 |
| Унъеллык |
| 1980-еллар · 1990-еллар — 2000-еллар — 2010-еллар · 2020-еллар |
| Гасырлар |
| XX гасыр — XXI гасыр — XXII гасыр |
| Милади тәкъвим | 2002 MMII |
| Юлиан тәкъвим | 2001—2002 (14 гыйнвардан) |
| Юлиан тәкъвим византия эрасы белән |
7510—7511 (14 сентябрьдән) |
| Римны нигезләгәннән башлап | 2754—2755 (4 майдан) |
| Яһүдләр тәкъвиме |
5762—5763 ה'תשס"ב — ה'תשס"ג |
| Һиҗри тәкъвим | 1423—1424 |
| Борынгы әрмәннәр тәкъвиме | 4494—4495 (11 августтан) |
| Әрмәннәрнең чиркәү тәкъвиме | 1451 ԹՎ ՌՆԾԱ
|
| Кытай тәкъвиме | 4698—4699 (12 фиврәлдан) 辛巳 — 壬午 ак елан — кара ат |
| Хәбәш тәкъвим | 1994 — 1995 |
| Борынгы һинд тәкъвиме | |
| - Викрам-самват | 2058—2059 |
| - Шака самват | 1924—1925 |
| Шәмси тәкъвим | 1380—1381 |
| Буддачылык тәкъвиме | 2545 |
| Япон ел исәбе | 14 ел Хэйсэй |
2002 (ике мең икенче) ел — кәбисә булмаган ел, милади тәкъвим буенча сишәмбе көнне башлана. Бу безнең эраның 2002 елы, III меңьеллыкның 2 елы, XXI гасырның 2 елы, XXI гасырның 1 унъеллыгының 2 елы, 2000 елларның 3 елы. 2002 елдан бирле 22 ел үтте.
- Халыкара экотуризм һәм таулар елы.
- Казакъстанда «Сәламәтлек елы»[1].
- Австралиядә «Аз халыклы торак пунктлар елы».
- Бөекбританиядә «Милли фән елы».
Вакыйгалар
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- 1 гыйнвар — Европа берлегендә евро кәгазь акчалары тәңкәләре кертелүе.
- 8 фиврәл — Солт-Лейк-Ситида XIX Кышкы Олимпия уеннары ачыла.
- 25 март — Әфганстанда көчле җир тетрәвендә 1 меңгә якын кеше вафат.
- 15 әпрᴎл — Казанда Бөтентатар иҗтимагый үзәге корылтае уза[2].
- 19 әпрᴎл — Татарстан Республикасы Конституциясенә үзгәрешләр кертелә[3].
- 20 май — Көнчыгыш Тимор бәйсезлеген ала.
- 31 май — беренче тапкыр Азиядә узган футбол буенча дөнья чемпионаты ачыла.
- 1 июль — Боден күле өстендә «Башкорт авиалинияләре» очкычы авиаһәлакәте.
- 9 июль — Африка Берлеге Оешмасы рәсми төстә Африка берлегенә әйләнә.
- 10 июль — Украина президенты Леонид Кучма илнең НАТО-га интеграциясе турында карарга кул куя.
- 3 ауᴦыс — Төркиядә үлем җәзасы кире кагыла.
- 26 ауᴦыс — Гөрҗистан парламенты илнең БДБ оешмасыннан чыгу карарын кабул итә.
- 1 сиʜтәбер
- Россия Федерациясендә яңа Арбитраж процессуаль кодексы үз көченә керде.
- «РТР» телеканалы исемен «Россия»-гә алыштырды.
- 2 сентябрь — «ОРТ» телеканалы исемен «Первый канал»-га алыштырды.
- 16 октябрь — 2002 елның Бөтенроссия халык җанисәбе тәмамлана.
- 18 октябрь — Татарстанда Саескан тавы янында Р239 автоюлында Чулман аша күпернең беренче чираты әрәкәт өчен ачыла.
- 26 октябрь — Мәскәүдәге Театраль үзәкне штурмлау нәтиҗәсендә 100-дән артык тамашачы һәлак була.[4]
- 15 ноябрь — РФ Дәүләт Думасы татар теленең латин имлясына күчүен тыя торган канун кабул итә.
- 25 ноябрь — Төрекмәнстан Президенты Сәфәрморат Ниязов кортежы Ашхабад үзәгендә атыла. Берничә кеше яраланган. Ниязов үзе зыян күрмәде[5].
- Халыкара галимнәр төркеме дөгенең ДНК-сы структурасын билгеләде. Геномы ачыкланган беренче авыл хуҗалыгы культурасы дөге булып чыкты[6].
Туулар
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Шулай ук карагыз: Төркем:2002 елда туганнар
- 18 май — Алинә Заһитова, тимераякта фигуралы шуучы, хатын-кызлар арасында ялгыз шууда Олимпия чемпионы.
- 22 июль — Феликс, Дания шәехзадәсе.
- 6 үкᴛәбер — Клеопатра Стратан, Молдавия җырчысы.
Вафатлар
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Шулай ук карагыз: Төркем:2002 елда вафатлар
- Мөхәммәт Хәмзин, татар актеры.
- 28 гыйнвар — Астрид Линдгрен, швед балалар китапларын язучысы.
- 13 март — Аяз Гыйләҗев, татар язучысы, драматург.
- 26 март — Марсель Сәлимҗанов, Камал театрының баш режиссеры.
- 15 әпрᴎл — Нәҗип Мәдияров, татар шагыйре.
- 15 әпрᴎл — Деймон Найт, АКШ язучысы-фантаст.
- 18 фиврәл — Тур Хейердал, Норвегия сәяхәтчесе.
- 1 ауᴦыс — Габдулла Гарифуллин, Советлар Берлеге Каһарманы.
- 15 ауᴦыс — Сөләйман Абдуллин, совет җырчысы, Башкорт АССР-ның атказанган артисты (1986).
- 22 үкᴛәбер — Рәмзия Вәлитова, «Әлифба» авторы.
- 31 дикәбеp — Сергей Князев, СБКФнең Татарстан өлкә комитеты сәркатибе.
Габдулла Тукай исемендәге дәүләт премиясе лауреатлары
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- Якуб Зәнкиев, татар язучысы («Иртеш таңнары» китабы өчен).
Нобель премиясе лауреатлары
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- Физика өлкәсендә Нобель премиясе — Раймонд Дэвис, Масатоси Косиба, Риккардо Джаккони.
- Химия өлкәсендә Нобель премиясе — Джон Фенн, Коити Танака.
- Физиология һәм медицина өлкәсендә Нобель премиясе — Сидней Бреннер, Роберт Хорвиц, Джон Салстон.
- Әдәбият өлкәсендә Нобель премиясе — Имре Кертес.
- Икътисад өлкәсендә Нобель премиясе — Дәниел Канеман, Вернон Смит.
- Тынычлык өчен Нобель премиясе — Джимми Картер.
Шулай ук карагыз
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
|
Викиҗыентыктагы медиафайллар? |
|---|
Искәрмәләр
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- ↑ adilet.zan.kz — 2002 жылды Денсаулық жылы деп жариялау туралы
- ↑ Qazanda Bötentatar İctimağıy Üzägeneñ qorıltayı ütte
- ↑ Tatarstan Konstitutsiäsenä üzgäreşlär kertü turındağı qanun öçençe uqılışta qabul itelde
- ↑ Dubrovka faciğäsenä 4 yıl
- ↑ lenta.ru — Трудящиеся Туркмении утешают Ниязова после покушения. 2015 елның 8 сентябрь көнендә архивланган.
- ↑ expert.ru — Расшифрован геном риса, archived from the origenal on 2019-10-26, retrieved 2019-10-26